20 Donderdag December2007
Offerfeest
www.boijmans.nl
Schaap te koop
'2!4)3 ,!04/0 4/%34%, 6ODAFONE "ASIS
Geen Offerfeest zonder vetgemest schaap, vindt men in Marokko. Morgen zullen bijna vijf miljoen beesten hun lot moeten aanvaarden. Toch kan de Nederlandse Julie van Traa in Casablanca haar duurgekochte schapen aan de straatstenen niet kwijt. 07
Surrealisme en design
BELMINUTEN OF 3-3JES
2de Kerstdag gratis!
DE E MAANDEN SLECHTS
% PER MAAND OF WWWGSMNLDEPERS
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Het grote verzoenen
Kerstspecial pagina 23
CORBIS
2
Jackie
Onder redactie van Femmetje de Wind / Coördinatie Hilde Veeren
Inside
T
H
E
D
U
T
C
H
F
A
S
H
I
O
N
M
A
G
A
Z
I
N
E
JANUARI/FEBRUARI 2008
‘Het mooiste hotel waar ik ooit heb geslapen is Hôtel de Crillon in Parijs. Ik ben naar binnen gelopen, heb een kamer geboekt en er in mijn eentje de nacht doorgebracht. Onwijs duur, maar ik dacht: fuck it.’ (Model Kim Feenstra in de travel hotlist van Jackie. Nu in de winkel voor € 4,95)
ITGIRL
51
Even bellen met… Rob Heilbron (58) start in 1977 boardmerk O’Neill, zit in het vastgoed en sinds vorig jaar is hij de man achter lingeriemerk Sapph. U weet wel, van die reclamecampagne waar de ChristenUnie niet zo blij van werd.
TRAVEL
PERCY, NICOLETTE, ANGELA, MART, DON DIABLO E.A. OVER HUN FAVORIETE HOTSPOTS
HANNA DOET BOEKJE OPEN OVER L.A.
‘TOEN IK BONO ONTMOETTE HAD HIJ VAN DIE SPICE GIRL
SCHOENEN AAN; HIJ IS ECHT EEN DWERG’
PAGINA’S
WINTER FASHION, DE BESTE ACCESSOIRES EN PARTY DRESSES
BIG APPLE
SHOPPEN, SLAPEN EN CLUBBING IN MEAT PACKING DISTRICT, SOHO/NOLITA EN THE UPPER EAST SIDE
DOSSIER
GEK = HIP
FASHION
BOHO CHIQUE
HIPPIE IS TERUG: FENDI, BALENCIAGA, MARNI EN PUCCI BEPALEN DE NIEUWE LOOK /PǻǼtǻǹǹȀǻǹǹȁȄǽ ȂǾ
DE MUST HAVES VOOR 2008 ADHD | BORDERLINE | AUTISME | BOULIMIA | JEZUS-COMPLEX | MPS | DEPRESSIE | DE 15 GROOTSTE GEKKEN TER WERELD REHAB RULES: PARIS, LINDSAY, BRITNEY, KATE, AMY
+
Voor onder de kerstboom Nog een lastminute cadeau nodig voor je vrouw, vriendin of minnares? Onze top 3 wishlist 1. Bovenaan Jackie’s lijstje: Diamonds, het nieuwe parfum van Emporio Armani. Want zoals Beyoncé in de commercial zingt: Diamonds are a girls best friend! 50 ml EDP € 61,45 2. Een klassieker waarmee Santa altijd indruk maakt: het Cartier-horloge. Deze Ballon Bleu de Cartier in wit goud afgezet met diamanten binden wij graag om onze pols. € 29.900. 3. Ook leuk onder de kerstboom: een lippenstiftje. Deze Kiss Kiss Or & Diamants van Guerlain is afgezet met lekker veel glimmers (199 om precies te zijn) en als je wilt kun je de huls ook nog laten graveren en extra edelstenen toevoegen. Kost € 45.000, maar dan krijg je er wel 15 verschillende kleuren refillable lipstick bij. Waar wacht je nog op?
2 1
3
Jackie: ‘Waarom gaat een man van achter in de vijftig in het ondergoed?’ Rob: ‘Dat wilde ik altijd al: lingerie is onlosmakelijk verbonden met mooie vrouwen. Dan kom je al aardig in de buurt van wat ik leuk vind.’ Jackie: ‘…’ Rob: ‘Ja, daar hoef je niet onduidelijk over te doen. Sommige mensen vinden onze campagnes niet vrouwvriendelijk genoeg, maar ik vind ze juist heel duidelijk: what you see is what you get. Bovendien is Sapph’s credo ook ‘Dress less to impress’ voor een heel goede prijs. Jackie: ‘Het zijn inderdaad nogal pittige katoentjes. Is Sapph wat mannen mooi vinden qua lingerie?’ Rob: ‘Absoluut.’ Jackie: ‘Goh. En de modellen die je voor de campagnes kiest zijn ook wel eh… anders.’ Rob: ‘Zeg het maar gewoon, hoor: bitches met ballen. Kijk, we zijn niet echt voor de vrouw die om zes uur thuis met de boerenkool op haar man zit te wachten; die komt toch niet op tijd thuis omdat hij in de kroeg zijn secretaresse staat te versieren. Onze klant gaat na haar werk de kroeg in en denkt: kijken of er nog wat te scoren valt. En dan moet je er wel leuk bij lopen.’ Jackie: ‘Is dat gestoeld op eigen ervaring?’ Rob: ‘Uit eigen werk. Als lingerie er alleen was om als ondergoed te fungeren, dan hoeft het er niet mooi uit te zien. Lingerie geeft een dimensie aan je seksleven. Het is net als met die moderne telefoons: er zit van alles op en je kunt er ook nog mee bellen.’
Graziella: van deeltijd Sapph-styliste naar campagneboegbeeld.
Jackie: ‘Wat een mooie metafoor, Rob. Met welke modellen werk je?’ Rob: ‘Dorien is een bekende Nederlandse ex-playmate, Natalja is een Russische – en ook mijn vriendin trouwens.’ Jackie: ‘Goed geregeld.’ Rob: ‘Ja wat denk jij dan, ik ben niet in de business gegaan om na mijn werk lekker te gaan vissen of een kaartje te leggen. Lingerie is mooie handel, maar ik zeg wel eens tegen mensen: ik had het ook voor niks gedaan.’ 1
My life in London Wat dragen we vandaag? Danie Bles, Fashion Director Jackie: ‘Donkerblauw en zwart worden deze winter volop met elkaar gecombineerd, na jarenlang een no go combo te zijn geweest. Voor een mooi kerstdiner kun je hierin dan ook stijlvol én feestelijk je entree maken. Combineer dit long sleeve jurkje met kristallenpatroon, een mooi jasje en maak je look af met zwarte accessoires.’ 1 Jurkje: Pink Soda via Jos Bles Mode € 299 – schoenen: Christian Dior via SHOEBALOO € 510 – handschoenen: Sermoneta € 79 – jasje: Emporio Armani € 589 - clutch bag: Chloé via SHOEBALOO € 510
Floortje de Wind Senior Financial Advisor bij Merrill Lynch
Het is maandagavond acht uur als ik het hoofdkantoor van Merrill Lynch verlaat. Ik heb afgesproken met Ellen en Michèle bij Nobu Berkeley Square in Mayfair, de duurste kantoorwijk van Europa. Ook prins Charles en Camilla houden hier hun liefdesnest aan, op steenworp afstand van mama in Buckingham Palace. Ondanks dat we niet hebben gereserveerd, weet Ellen – gezegend met het uiterlijk van een topmodel – een tafel te regelen. Nobu, al jaren de beroemdste Japanse restaurantketen ter wereld, heeft haar faam niet alleen te danken aan Boris Becker die
daar (in de bezemkast!) een buitenechtelijk kind verwekte. Ook de signature dishes als de miso kabeljauw (voor 55 euro van jou) zijn succesformules. Zelfs in New York, waar je blij mag zijn met fifteen minutes of fame, heeft Nobu al meer dan een decennium een wachtlijst vergelijkbaar met die van de tasjes van Hermès. Michèle die topstrateeg is bij een groot reclamebureau en altijd meteen weet hoe successen werken, probeert Nobu’s magnetische formule te ontrafelen: ‘Het is de eeuwenoude strategie van verdeel en heers. Het publiek wordt bovenaan de trap zorg-
vuldig in tweeën gedeeld: de linkerkant van het restaurant is voor het gepeupel (think: CEOs en andere decision makers) en de rechterkant is voor de echte influentials, oftewel de famous & beautiful uit de sport-, entertainment- en fashionindustrie. Michèle valt stil, naast ons neemt Pierce Brosnan plaats. ‘Uhhh’, fluister ik tegen Michèle nadat Pierce me zeer charmant gedag heeft geknikt, ‘ik weet niet of hij nou verkeerd zit of wij goed, maar ik zit wel lekker’. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................................................................................................................................................................
Gordijntje
FEMMETJE
DE WIND HOODREDACTEUR JACKIE
Vorige week stonden we op de Miljonair Fair. Jackie tuigt daar jaarlijks een zessterren hotel op. In dat ‘hotel’ is een lobby, een restaurant en een aantal kleine winkeltjes waar je naast jurkjes en hoge hakken ook zonnebrillen en koffers kunt kopen. Enfin, alles wat een Jackie nodig heeft. Bas heeft ook een winkeltje, hij verkoopt hippe T-shirtjes. ‘Kijk’, zei een van mijn redactrices, ‘daar heb je Bas weer.’ ‘Bas?’ Vroeg ik belangstellend. ‘Ja, Bas! Je gaat me toch niet vertellen
dat je dat verhaal niet kent?’ Ik trok mijn wenkbrauwen op. ‘Bas van het gordijntje!’, zei ze bijna verontwaardigd. Redacteur 2, die ons gesprek opving, brak in; ‘Bedoelen jullie Bas, die vorig jaar twee meisjes achter zijn gordijntje heeft genomen?’ ‘Uhh, wat?’, zei ik, ‘hoe bedoel je precies?’. ‘Hoe ik dat precies bedoel?’ zei redacteur 2. ‘Nou precies zoals ik het zeg eigenlijk, Bas heeft vorig jaar twee meisjes achter zijn gordijntje genomen.’ Redacteur 1 ging op de biechtstoel zitten: ‘Ach wat, ik heb het ook wel eens achter een gordijntje gedaan.’
‘Ja, wie heeft het niet eens achter een gordijntje gedaan’, viel redacteur 2 haar nonchalant bij. Ik knikte, ‘Je hoort wel eens van die verhalen’, zei ik, ‘maar dan denk ik altijd hoe werkt dat? Zegt zo iemand dan van, ‘hoi kom eens achter mijn gordijntje want ik moet je iets laten zien?’ En als je eenmaal achter het gordijntje bent, wat gebeurt er dan? Ga je je dan allebei spontaan uitkleden? Doe je het staand of kan het ook zittend? Vertel, hoe werkt dat?’ ‘Bas!’, riep redacteur 1, ‘Kom eens. Ik wil je graag even voorstellen aan onze hoofdredacteur Femmetje.’ Bas, een vriendelijke jongen met een blonde piekerige haardos die springt
van de wet&net-uit-bed-gel’, stelt zich voor; ‘Hai, ik ben Bas’. ‘Van het gordijntje’, zeg ik. ‘Wat?’, zegt Bas ‘Onze hoofdredacteur is dus heel erg geïnteresseerd in die leuke producten van jou’, zegt redacteur 2. ‘Oh, wat fantastisch om te horen, dank je wel.’ ‘Heb je misschien ook grotere maten van die T-shirtjes? vraagt redacteur 1. Bas kijkt me aan. ‘Voor jou?’ Hij steekt zijn hand naar me uit; ‘Natuurlijk, kom maar mee, ik heb een heleboel andere kleuren, modellen en maten. Achter mijn gordijntje.’ 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ............................................................ ..........................................................
Redactie
Oud-Zuid
Reageer
Necrofilie, dan doe je het toch met negers? (gehoord op de redactie)
Dan zet je die bestanden toch gewoon even op je UPC-stick? (Gehoord in Joffers, Amsterdam)
Wil je abonnee worden? Heb je een vraag, of wil je reageren op deze pagina, mail dan naar
[email protected]
Nieuws
3
Mooiste nieuwe woord van het jaar 2007
New York
1. Bokitoproof 2. Comadrinken 3. Klimaatneutraal
Moslim redt drie joden
Job de Kruiff AMSTERDAM
...
Bokitoproof is gekozen tot Woord van het jaar 2007. Bij de verkiezing, georganiseerd door De Pers, Van Dale en Genootschap Onze Taal, brachten meer dan tienduizend mensen hun stem uit. Met 18,5 procent van de stemmen bleef bokitoproof de woorden comadrinken (15,4 procent) en klimaatneutraal (12,4 procent) duidelijk voor. In diergaarde Blijdorp klinkt eerst een ‘o jee’, maar uiteindelijk durft men de titel wel als ‘leuk’ te kwalificeren. De feitelijke hype rond Bokito is voorbij, meent woordvoerder Jan Klapwijk. Bezoekers die vanaf de kassa linea recta naar het gorillaverblijf stuiven, ziet hij steeds minder. Maar verwijzingen naar het dier en zijn uitbraak van 18 mei komt hij nog elke dag tegen. ‘In de strip Dirkjan, in de voorstelling van Youp van ’t Hek. Gisteren zag ik een wiskunde-opgave waarin je iets moest uitrekenen over het verblijf van Bokito.’
Sanne Rooseboom AMSTERDAM
...
Klapwijk wordt door zijn collega’s beschouwd als degene die het woord van het jaar 2007 introduceerde. ‘Ik ben al vrij snel gaan zeggen dat we het hier bokitoproof moesten maken. Maar of ik het ook echt heb bedacht? Dat durf ik niet te claimen.’ Gestemd heeft hij zeker niet. ‘Wij blijven buiten de hype. We willen niet dat ons ooit verweten kan worden dat we het incident met Bokito uitbuiten.’ De Blijdorp-woordvoerder heeft om een andere reden gemengde gevoelens bij het woord. ‘Ik bedoelde met bokitoproof: sterk genoeg om zelfs Bokito binnen te houden. Het lijkt nu synoniem te worden voor ‘hufterproof’. Voor ons is Bokito echter een dier dat respect verdient.’ Of bokitoproof – ‘bestand tegen (de gevolgen van) vernielzuchtig gedrag (van dieren) en vandalisme (van mensen)’ – ooit in de Grote Van Dale komt, durft hoofdredacteur Ton den Boon niet te zeggen. Dan moet het woord zich eerst een paar jaar bewijzen. Maar als het erin komt, zal dat, nu het een normaal woord is geworden, met een kleine letter b zijn. 1
Een jonge moslim uit Bangladesh heeft in de metro van New York drie joden gered uit de handen van skinheads. Gisteren kreeg hij een medaille van de stad New York. New York smult van dit prachtige kerstverhaal, waarin Walter Adler (23), zijn vriendin en beste vriend op vrijdagavond 7 december in de laatste wagon van de Q-train stapten. ‘Gelukkig Kerstfeest!’ riep een uitgelaten groep metrogangers tegen de drie. ‘Gelukkig Chanoeka’, riep Adler terug. ‘Chanoeka! Toen hebben de joden Christus vermoord!’, schreeuwde een jongen in de metro. ‘Vieze joden, vieze fucking joden’, riep hij en begon samen met negen vrienden Adler in elkaar te slaan. Toen die gehavend op de grond lag, richtten de skinheads zich op zijn vriendin. Op dat moment besloot Hassan Askari, een 20-jarige student uit Bangladesh, zich ermee te bemoeien. ‘Niemand in de wagon deed iets’, vertelt Adler. ‘Totdat een onbekende, magere jongen opstond en de klappen voor ons opving.’ Terwijl de groep zich tegen Askari richtten, kon Adler aan de noodrem trekken. Askari zelf vindt al die aandacht wat beschamend. ‘Ik deed gewoon wat mijn ouders mij geleerd hebben, een ander in nood helpen.’ 1
HOLLANDSE HOOGTE
Zuivelcoöperaties bundelen krachten
Boe boe, bla bla, we maken Monavla! !
uw
ie
N
De doorbraak: Pulsonic.
Redactie economie AMSTERDAM
...
voor een ultiem glad scheerresultaat
DEZE WEEK TOT %50 RETOUR BIJ
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...................................................................
Pathuis
De zuivelcoöperaties Friesland Foods en Campina willen fuseren. Samen moeten ze sterker staan tegenover de inkoopkracht van de supermarkten. De afgelopen jaren vochten de toetjes van Domo en die van Mona, de kazen van Frico en Milner en de melk van Coberco en Campina elkaar nog uit de supermarktschappen. Nu willen de twee grootste zuivelcoöperaties van Nederland – met samen bijna 22.000 medewerkers – hun krachten bundelen. De zuivelbedrijven zoeken al langer een geschikte partner. Eind 2004 maakte Campina een fusie bekend met het Deense Arla. Samen zouden ze de grootste zuivelcoöperatie ter wereld vormen. Een aantal maanden later lieten beide partijen weten dat
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ....................................... KORT
het toch niet doorging: de aangesloten melkveehouders werden het niet eens over de stemverhoudingen. Een nationale fusie tussen Campina en Friesland Foods, dat in 1997 ontstond uit een fusie tussen Friesland Dairy en Coberco, is lang voor onmogelijk gehouden. De mededin-
gingsautoriteiten zouden hier niet mee akkoord gaan. Door de liberalisering van de Europese zuivelmarkt maakt de huidige poging wel een kans, al moeten de kartelautoriteiten hun zegen nog geven. De 17.700 aangesloten boeren ondersteunen de fusiegesprekken. 1
“ Ziet de conducteur
mijn nieuwe schoenen en zegt: je bent op tijd thuis om ze te showen.
”
111
Inspectie pakt uitbuiting Oost-Europeanen aan
De Arbeidsinspectie krijgt extra inspecteurs die de mogelijke uitbuiting van Oost-Europese arbeiders onder de loep gaan nemen. De naar schatting 25 extra inspecteurs moeten de arbeidsomstandigheden en de naleving van het minimumloon onderzoeken. Minister Donner van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en minister Vogelaar voor Integratie zijn dat gisteren overeengekomen met werkgeversorganisaties VNO-NCW, LTO-Nederland en de uitzendbranche.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..................................... ................................................................................
Spaink ziet Sarah
Uw winter in De Pers!
Columniste en schrijfster Karin Spaink is vandaag 50 geworden. Gefeliciteerd!
Stuur uw leuke of opmerkelijke winterverhaal of winterfoto naar
[email protected] en maak kans op eeuwige roem. De meest bijzondere verhalen en foto’s worden gepubliceerd in dagblad De Pers.
Slimmer op reis met actuele reisinformatie. Kijk op ns.nl/reisinformatie
Ga mee
Binnenland Nieuws
5
Referendum Eindhoven kiest burgemeester
Oei! Toch niet weer twee PvdA’ers!? Wordt het Bijlmer Boy’Rob van Gijzel of toch PvdA-burgervader Leen Verbeek? Eindhovenaren hebben net als Utrechters weinig te kiezen bij hun burgemeestersreferendum. Deel II van De Olijke Tweeling.
Willen die ‘kanjers’ dan nog wel?
Marcia Nieuwenhuis EINDHOVEN
...
Hoezo Olijke Tweeling? Eindhovenaren mogen op 23 januari kiezen uit twee kandidaten. De een is een man van middelbare leeftijd met ruime ervaring in de politiek. Sociaaldemocraat in hart en nieren én geboren in Eindhoven. De ander? Voldoet exact (!) aan hetzelfde profiel.
Wie zijn de gelukkigen? Bijlmer Boy Rob van Gijzel, het oudKamerlid bekend van de enquêtecommissie naar de Bijlmerramp en burgemeester van Purmerend Leen Verbeek. Zij zijn door de gemeenteraad als beste van negen sollicitanten (onder wie één VVD’er en één CDAer) beoordeeld.
Waar hebben we dat eerder gehoord? Twee maanden geleden flopte een
Met Avis GRATIS op wintersport!
Van Gijzel en Verbeek. WFA
vergelijkbaar referendum in Utrecht. Nog geen tien procent van de stemgerechtigden kwam op bij het ‘lood- om oud ijzer-referendum’ in de Domstad. De uitslag werd ongeldig verklaard en de raad koos uiteindelijk voor Aleid Wolfsen, die ook de steun van driekwart van de schaarse Utrechtse stemmers kreeg. Kosten van het referendum: 700.000 euro.
Maar een ezel stoot zich toch geen twee keer aan dezelfde steen? Wel dus! Volgens de voorzitter van de vertrouwenscommissie Gaby van den Biggelaar (toeval of niet… ook PvdA) is het geen probleem dat het twee PvdA’ers zijn en kunnen de Eindhovenaren kiezen uit ‘twee kanjers’.
Ook Rob van Gijzels eerste reactie was: ‘Oei, toch niet weer twee PvdAers?!’ Toch besloot de ‘Eindhovenaar onder de Eindhovenaren’ mee te doen. ‘Het is net als bij een feestje: je kunt het de mensen die wél op je feestje komen niet kwalijk nemen dat anderen niet gekomen zijn. Wij lijken trouwens ook minder op elkaar. Hij is heel grijs en ik niet.’ Ook ‘bestuurder pur sang’ Verbeek denkt niet dat hun politieke signatuur een lage opkomst betekent. Hij benadrukt de verschillen met Utrecht. ‘Eindhoven heeft geen Henk Westbroek.’
Wat vindt de Lichtstad er zelf van? Onder Eindhovenaren overheerst de gedachte dat de volksraadpleging over de opvolger van Alexander Sakkers een wassen neus is. ‘Als de PvdA een beetje fatsoen had, trok ze één van de twee kandidaten terug’, reageert de een. ‘De raad ondersteunt de voordracht van deze kandidaten unaniem, dus met de regenteske PvdA heeft het niets te maken’, vervolgt de ander. ‘Het ligt aan domme eigenwijze politici in het algemeen. De heren en dames politici weten het natuurlijk beter dan de burger.’ 1
-)-.'- 20,-++3
Bezoeisk.nl & Win!
www.av
Win een geheel verzorgde wintersportvakantie met Avis! Kijk op www.avis.nl en doe mee! www.avis.nl
Vreemdeling in Den Haag Peter Middendorp is schrijver/journalist en doet voor De Pers dagelijks verslag van zijn belevenissen in Den Haag.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
Code blauw
H
ij had mij al eens gewaarschuwd. Hij had ook al eens een sterke man met hoge borst en boos hoofd op me afgestuurd om mij te intimideren. Nu stond Max van Weezel, journalist en bestuurslid van Nieuwspoort, op mijn voicemail: ‘Tja’, zei hij, ‘het kon natuurlijk niet uitblijven. Je hebt de code geschonden. Er zijn klachten binnengekomen, mensen zijn boos. Als je me terugbelt, zal ik je even toespreken.’ Nieuwspoort is een besloten societeit van journalisten, politici, lobbyisten en voorlichters. De leden spreken af dat ze niets naar buiten brengen van wat ze binnen horen en zien. Deze afspraak heet ‘De Nieuwspoortcode’. Om lid te kunnen worden, moeten drie leden ervoor tekenen dat je met die code te vertrouwen bent. Nu begrijp ik wel dat ik niet had moeten schrijven dat het Kamerlid Johan Remkes na het omroepen van de laatste ronde om drank blijft zeuren. Maar toen dacht ik nog dat ik een stukje maakte over hoe sommige gasten in Nieuwspoort met het personeel omgaan. Het borreltje van Remkes was van ondergeschikt belang. Het sloop erin. Ongelukje. Door mij denkt iedereen nu dat Remkes een
zuipschuit is. In dagblad Trouw werd mij onlangs door Elma Drayer verweten dat ik de parlementaire democratie geen dienst bewijs, volgens haar is de parlementaire democratie bij mij niet in goede handen. Ook deze kritiek is aangekomen. Het wordt me steeds duidelijker hoe zwaar de verantwoordelijkheden zijn die op mijn schouders rusten. Daarom even duidelijk: de parlementaire democratie is een mooie democratie, de heer Remkes is een goed en verstandig politicus. Hij is bovendien een Groninger. Ik woon in het weekend in Groningen. Remkes is de enige die Groningen hoog houdt in Den Haag. Ik weet nog goed, een vrijdagavond. Remkes was minister van Binnenlandse Zaken. De terroristische dreiging was die dagen volgens onze regering enorm hoog, en werd dan ook uitgedrukt in een code rood of oranje. Hele land in paniek, alle diensten in hoogste staat van paraatheid. Toen was er in het hele land maar één die de angstpsychose doorzag en zijn hoofd koel hield met een biertje in een Gronings café. 1
Remkes is de enige die Groningen hoog houdt in Den Haag
-)-.0,-++/))+. ! !"( $%)!!!"'$ &')%&$ $$&$$"$"# (!%&"!"$!"#!(!€! *% *%" %"!&(!&'! '"!&)(€ %'$!& &')%&$ $$&$ )''#!#(!(1#$()(-&+))++,-#,+,-++ 3 1-#&))*-/( -' .)(((1#$(#(-&/+(#$+)+")*/(,- (#$(%)+ /( -' (1#$((#-!&#!#()'#(-#'-(+-#,#$%/))+&&-#/))+0+()*',-++(&
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................................................................................................................................................................
Roofdier
W TOMMY
WIERINGA
e kijken naar een zwijgende natuurdocumentaire, de man en ik. Een prachtig katachtig roofdier met een lange staart snelt lichtvoetig over een rotswand. ‘Sneeuwluipaarden’, zegt de man. In het ochtendlicht buiten schittert de Grote Oceaan, die zo groot is dat hij pas in Tokio of Shanghai weer land raakt. De serveerster brengt meer koffie, we kijken over haar hoofd naar het televisiescherm boven de bar. Het zijn er twee, twee sneeuwluipaarden, een manne-
tje en een vrouwtje. We zien een aanval op een berggeit – het vrouwtje heeft het dier te pakken bij een achterpoot, ‘ja! ja!’ roep ik maar de geit ontsnapt in een wilde bergstroom. Ik maak geluiden van teleurstelling. ‘Zo meteen heeft-ie ’m wel’, zegt de man geruststellend. Hij kent de film al, vertelt dat de sneeuwluipaard schuw en zeldzaam is, en dat de makers vijf jaar over de film hebben gedaan. Het leven van de sneeuwluipaard speelt zich geheel af op die kale rotswand ergens in Azië. Ook de jacht is
verticaal – even later vangt hij de geit wel en sleept hem naar boven. Het is heel zwaar; dood gewicht. Van boven kijkt een andere sneeuwluipaard toe. ‘Het goeie is’, zegt de man, ‘dat dat het mannetje is, hij laat het vrouwtje al het werk doen.’ Vroeger lag mijn sympathie principieel bij het prooidier; mijn medeleven met het roofdier is nieuw. De consequenties van die identificatie zijn verstrekkend, en hier niet op hun plaats. Voor Oswald Spengler, van wie de oneliners het langer houden dan zijn filosofie, is de mens een roofdier. De stand van de ogen is belangrijk. ‘Het oog van het roofdier bepaalt de dingen naar ligging en afstand. Het kent de
horizon’, schrijft Spengler in De mensch en de techniek. ‘Een planteneter is in overeenstemming met zijn lot een dier dat buitgemaakt wordt en poogt door strijdlooze vlucht zich aan dit noodlot te onttrekken. Een roofdier maakt buit. Het eene leven is in zijn diepste wezen defensief, het andere is offensief, hard, verwoestend.’ Hieruit volgt volgens hem een slavenmoraal voor de een en heersersmoraal voor de ander. Graag had ik met Spengler naar de documentaire over de uitgehongerde jachtluipaard in de Serengeti gekeken – om hem te wijzen op de oneindige ruimte van het begrip slavernij. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ....................................... ...............................................................................
Afstandsbediening
Tips?
Wat attent...
Pubers bepalen thuis naar welk televisieprogramma wordt gekeken. Uit onderzoek van televisieaanbieder UPC blijkt dat bijna alle ouders hun kinderen de macht over de afstandsbediening geven.
Heeft u nieuwstips voor onze redactie? Mail dan naar
[email protected]
Iemand die bij afdeling burgerzaken in Leeuwarden lang moet wachten maakt kans door de gemeente ‘gecompenseerd’ te worden met bijvoorbeeld een bos bloemen of een cadeaubon.
6
Nieuws Binnenland
Groningen Vermoedelijke pyromaan aangehouden
’t Zandt kan weer met gerust hart gaan slapen De Groninger politie heeft twee verdachten aangehouden voor een groot aantal brandstichtingen dat ’t Zandt sinds half augustus teistert. Daarmee lijkt de onrust in het dorp ten einde. Annita Lageweg ‘T ZANDT
...
Op basisschool De Zandplaat is het de woensdag voor de kerstvakantie allesbehalve een rustige dag. Dat komt nu eens niet door de naderende feestdagen, maar door het nieuws dat de politie de 20-jarige Johnny B. uit ’t Zandt en zijn vriendin uit Uithuizen heeft opgepakt. De twee worden verdacht van achttien brandstichtingen in ’t Zandt. Op school maar ook in het dorp is iedereen opgelucht dat nu een einde lijkt gekomen aan de onrust die sinds half augustus heerst in het dorp. Maar daarmee is het leed nog niet geleden, zegt Petra Janssen, directeur van De Zandplaat. ‘De persoon die is aangehouden is een dorpsbewoner’, zegt ze. ‘Hoewel we daar rekening mee hielden, is dat bericht toch heel hard aangekomen. Het is namelijk een bekende van onze school. Dat maakt het wel extra pijnlijk.’ Volgens de Groninger politie heeft B., die als hoofdverdachte van de brandstichtingen wordt beschouwd,
Kerstmis
Liever een kaartje dan ’n e-mail Ondanks e-mail, sms, msn, chatsites en skype stuurt Nederland nog steeds in de week voor Kerst elk jaar ongeveer 200 miljoen poststukken rond. Per huishouden zijn dat gemiddeld zo’n dertig brieven en kaarten. Dat aantal is niet substantieel gedaald. Zeg nou zelf: een echte kaart met handgeschreven adres, dat is toch veel mooier dan een groepsmail? 1 REUTERS
zichzelf uiteindelijk in de kijker gespeeld. Dat werd gistermiddag duidelijk tijdens een persconferentie. ‘Hij heeft de pech gehad dat niet alle pogingen tot brandstichting uitliepen op een brand’, zegt Rob Vos, algemeen commandant van de staf bijzonder en grootschalig optreden (SBGO). ‘Daardoor kregen wij bewijsmateriaal in handen, waaronder een fles en een sokje.’ ‘Omdat de naam van de hoofdverdachte tijdens het onderzoek meerdere keren naar voren kwam, leidde het spoor naar hem’, vervolgt Vos. ‘Maar met zijn verklaring over een recente brand richtte hij pas echt de aandacht op zichzelf. Die verklaring strookte namelijk niet met de tijdlijn die wij hadden over die betreffende brand.’ Vorige week ging de politie over tot 24 uur observatie van de hoofdverdachte. Via telefoontaps ontdekte ze dat de 20-jarige vriendin van de hoofdverdachte op de hoogte was van de branden. Kort nadat B. deze week bijna op heterdaad werd betrapt bij een poging tot brandstichting in Eenum, een dorpje vlakbij ’t Zandt, is hij aangehouden. ‘Hij is geboren en getogen in ons dorp’, vertelt een buurvrouw van de vermoedelijke dader. Zij wil anoniem blijven. ‘Toch raar dat iemand die bij je in de straat woont en hier wekelijks
WFA
folders rondbrengt, misschien de pyromaan is. Hij zat hier als jongetje zelfs op De Zandplaat. Voor zulke ouders is dat toch ook verschrikkelijk?’ In de nacht na de aanhouding heeft de politie de ouders van de hoofdverdachte gesproken. ‘Dat was zeer ingrijpend,’ aldus brandweercommandant Rob Vos. ‘Deze mensen zijn overdonderd. Zij krijgen hulp en bijstand.’ Volgens Vos begint voor de Groningse politie het onderzoek nu echt. ‘We hebben nu een eerste verklaring van de verdachten, geen bekentenis. Maar we hebben voldoende bewijzen in handen om te weten dat we goed zitten. De bewoners van ’t Zandt kunnen met een gerust hart de Kerstdagen tegemoet zien.’ 1
# ( &&$ '!'&$%#" ")'"%'&%# % '# '#&'"% &'"% "('"*##""' "'#!$('%#$, ("' "'#!$('%#$, ("' %!"'%"''"#'#%%"/ !")#.&#*" #" #"!(,"$#&'& (&'%" ''#&' '#)""""#(**%)##%%'")" '#)""""#(**%)##%%'")" #"$#"'&#"'%&'("'#*" ""!'! #" ##%*"("&'&%&$ '!'"% "')##%&$%#" ")'" " (+" %"%-""%'&%# %#,"' "*%" !#'!%##%'##(", '"#*"'"%"&"'% % "##'')#%" )##%!%"#%!'" "!")%##$$("'"#$***"&%&"
© 2007 Nokia.
%'& %# %
Internet
Foto
Video
Muziek
GPS
Buitenland Achtergrond
7
Marokko Het Grote Offerfeest
Zonder schaap geen feest Julie van Traa dacht haar slag te slaan met de verkoop van schapen in Marokko, waar morgen het Grote Offerfeest begint. Maar gemakkelijk raakt ze haar beesten niet kwijt. Julie van Traa CASABLANCA
...
‘Nummer 148! Ik wil nummer 148! Dat is een echte Jean Paul Gaultier!’, roept mijn eerste klant. Met een flesje bier in de hand keurt hij mijn koopwaar: een dertigtal schapen. L’Aid el Kébir, het Slachtfeest, komt er aan. Morgenochtend worden in heel Marokko 4,9 miljoen schapen geslacht. Net als Abraham op Gods bevel op het allerlaatste moment een schaap offerde in plaats van zijn zoon Ismail, doen alle moslims deze dagen hetzelfde. Het Slachtfeest, ook wel het Grote Feest genoemd, is het belangrijkste familiefeest voor moslims, te vergelijken met Kerstmis bij ons.
Schapen worden verkocht in garages, soeks en zelfs in de supermarkt Vastgoedmakelaar Fadili is met zijn vrienden komen kijken op de boerderij waar mijn schapen nu al twee maanden worden gevoed en verzorgd. De handel in schapen is big business. In de drie jaar dat ik nu in Casablanca woon, heb ik gezien hoe de stad rond Aid elk jaar weer honderdduizenden schapen absorbeert. Overal verkopen mensen schapen: in garages, in soeks of gewoon op straat. Zelfs bij de supermarkt kun je een levend exemplaar kopen. In pick-up trucks, op de achterbank van personenauto’s of op brommertjes worden de beesten van A naar B versleept voor D-day, de dag van het Offerfeest. Het eerste jaar zag ik de lift van ons chique appartementencomplex veranderen in een stal met stro en schapenstront. Een vrouw in mantelpak duwde haar onwillige schaap de lift in, hup, naar het balkon. Het maakt niet uit hoe rijk of arm, iedereen offert een schaap, ook zij die eerst riepen: dit jaar doe ik er niet aan mee. Toen een vriend mij twee maanden benaderde met de vraag of ik met hem een schapenbusiness wilde opzetten, dacht ik: waarom ook niet? In plaats van je geld te beleggen in aandelen of obligaties wil ik mijn geld wel investeren in iets tastbaars als die-
Casablanca drie dagen voor L’Aid el-Kébir. ALEXANDRE DUPEYRON
ren van vlees en bloed. Daarnaast vertelde hij me dat, als je het goed aanpakte, je zo dertig procent winst kon behalen. Dat is makkelijk verdiend, dacht ik. Op een koude ochtend in oktober vertrokken we met een vrachtwagen naar een schapenmarkt, tweehonderd kilometer verderop. Om zeven uur ’s ochtends liepen we de markt op, waar al tientallen schapenhoeders met verweerde gezichten en dikke djellaba’s en duizenden schapen stonden. Na een uur te hebben rondgedoold en rondgevraagd, hadden we een goede deal. De schapenhoeder telde behoedzaam zijn geld – zo’n vijfduizend euro, voor hem een jaarloon – wij vertrokken met een dertigtal Sardischapen, de nobelsten onder de schapen. Ze zijn wit met een zwarte snoet, zwarte ogen en zwarte voetjes. Vastgoedmakelaar Fadili knijpt in de rug van nummer 148, om te voelen of er genoeg vlees en vet aanzit.
Vele verhalen doen de ronde over hoe een paar dagen voor het feest de tussenhandelaren hun schapen een paar kilo doen aankomen. Zij geven de beesten zout, zodat ze extra veel drinken en opzwellen, of voeden ze met zaagsel, zodat er een klont in de maag ontstaat. Anderen blazen de beesten letterlijk op met een fietspomp vlak onder de huid. Maar Fadili keurt mijn schaap meteen goed en de deal is rond. Ik heb mijn eerste 2.500 dirham (240 euro) terugverdiend. Voor de meeste Marokkanen is L’Aid el Kébir een aderlating. Het minimumloon in Marokko bedraagt 1.800 dirham (175 euro), dus zo’n twee weken voor het feest begint de jacht op geld. Sommige families verkopen hun tv of brommertje, anderen nemen een krediet voor drie jaar en kopen meteen ook een ijskast. ‘Het feest is een gebaar naar Allah. Iedereen wil het beste doen voor God door een mooi exemplaar te offeren’, legt vriend Hatim uit en vervolgt:
‘Maar het offeren van een schaap is ook een statussymbool.’ L’Aid el Kébir vieren zonder schaap is gewoonweg uitgesloten. Toch loopt mijn schapenbusiness niet geweldig. Met nog drie dagen te gaan en 25 schapen in de aanbieding, verplaatsen we de beesten van de boerderij naar een garage. Op een klapstoeltje voor mijn ‘stal’ wacht ik op kopers.
In de jacht op geld voor het feest verkopen families hun tv of brommer Het is de kunst je niet gek te laten maken. Veel mensen kopen hun schaap pas op het allerlaatste moment, omdat ze geen zin hebben het beest thuis te moeten verzorgen. ‘En het salaris is ook nog niet uitbetaald deze maand’, roept een voorbijganger. De prijzen
schijnen op de verschillende schapenmarkten in de stad gestegen te zijn, maar bij de supermarkten is de prijs per kilo juist gedaald. Het is het gesprek van de dag. Dan komt een koper. Hij wil een vijftal schapen voor 1.700 dirham (165 euro) per stuk, ver onder de vraagprijs. ‘Dat was een valse opkoper, die dan hier om de hoek de schapen voor 2.300 dirham doorverkoopt’, zegt mijn vriend als de man weg is. Ik ga kijken en ben gerust: de hele buurt is er van vergeven. Iedereen heeft nog schapen in de aanbieding. Van mijn hoge winstverwachtingen is weinig over. Als ik gemiddeld twintig euro winst per schaap behaal, ben ik blij. Dan heb ik uiteindelijk 7,5 procent rendement gehaald, reken ik ’s avonds uit. Het is een stuk lager dan de vijftien procent zoals mijn vriend me voorhield. Vanuit mijn keukenraam hoor ik het gemekker van schapen. Morgen hangt Casablanca vol met kadavers. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..................................... ....................................... ....................................... SUPERPOETIN 111
Persoon van het Jaar volgens Time Magazine
De Russische president Vladimir Poetin is door Time Magazine uitgeroepen tot Persoon van het Jaar. Hij kreeg deze titel vanwege zijn buitengewoon goede leiderschap, lichtte de hoofdredactie van het Amerikaanse tijdschrift haar besluit toe. Andere gegadigden voor de titel waren de voormalige Amerikaanse vicepresident en filmmaker Al Gore en J.K. Rowling, de schrijfster van de inmiddels zevendelige reeks Harry Potterboeken. Het is de tachtigste keer dat Time
Magazine de titel toekent. De personen die volgens Time in aanmerking komen voor de titel, zijn de krachtigste individuen en degenen die de wereld gestalte geven. Dit kunnen mensen zijn die de wereld beter óf juist slechter hebben gemaakt. Zo kregen ook Adolf Hitler, Josef Stalin en Ayatollah Khomeini ooit de titel toegekend, wat destijds tot de nodige kritiek leidde. Andere ‘winnaars’ waren diverse Amerikaanse presidenten, onder wie Clinton en de huidige president Bush. Ook Bill Gates, ontwerper van Microsoft, was ooit Persoon van het Jaar. Vorig jaar gaf het tijdschrift de titel aan iedereeen die iets op internet had gecreëerd of gebruikt.
Israël
BOUW NIEUWE KOLONIE Israël bestudeert plannen voor de bouw van een nieuwe nederzetting in het door Israël bezette Palestijnse en oostelijke gedeelte van Jeruzalem. Eerder deze week kondigde Israël ook al aan de controversiële nederzetting Har Homa, ten oosten van Jeruzalem, met 300 huizen uit te breiden. Volgens de internationale wet zijn de nederzettingen illegaal. De Palestijnen stellen dat de plannen het hervatte vredesproces in gevaar brengen.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................
Rijbewijs als kerstgroet (1)
Rijbewijs als kerstgroet (2)
Een 76-jarige man uit Monster heeft per ongeluk zijn rijbewijs als kerstgroet op de post gedaan. Hij vergiste zich in de enveloppe.
De man bewaarde zijn rijbewijs in een enveloppe in zijn binnenzak. Er stond geen adres op. De tijd zal leren of hij zijn rijbewijs terug krijgt.
Uw lijfrente komt vrij, wat nu? U vraagt bij Loyalis een offerte aan voor een direct ingaande lijfrente. Ons Lijfrenteplan biedt u namelijk interessante voordelen: 1. Een zeer hoge uitkering: Loyalis zit steeds in de top van de hoogste lijfrentes. 2. Het Lijfrenteplan van Loyalis scoort geregeld hoog in vergelijkingen van de Consumentenbond. 3. Wat het u oplevert, berekent u makkelijk zelf met de rekenmodule. Overtuigd? Ga naar www.loyalis-lijfrente.nl en vraag een offerte aan of bel 045 579 61 11. Loyalis: de inkomens- en arbeidsspecialist voor overheid, onderwijs, en de energie- en nutsbedrijven. Je leeft, je verandert. Loyalis verandert met je mee.
Buitenland Nieuws
9
Nachttrein Zeker 58 doden
België
Akkoord over interimregering Novum AMSTERDAM
...
In België is een akkoord bereikt over de vorming van een interimregering. Demissionair premier Guy Verhofstadt werd maandag tot formateur benoemd en wist de twee Vlaamse en drie Franstalige partijen gistermorgen vroeg, na de hele nacht te hebben onderhandeld, zover te krijgen dat ze de komende drie maanden met elkaar in zee gaan. België zit al sinds de in juni gehouden verkiezingen zonder regering. De
interimregering zal zich vooral bezighouden met zaken die het afgelopen half jaar zijn blijven liggen. Ook moet ze grondwetswijzigingen voorbereiden die Vlaanderen en Wallonië een grotere mate van zelfbestuur geven. Deze kwestie vormde de afgelopen zes maanden het grootste struikelblok bij de formatiebesprekingen. De regering, onder leiding van Verhofstadt, wordt vrijdag beëdigd. Het is de bedoeling dat de liberalen en de christen-democraten eind maart 2008 zover zijn dat ze samen kunnen regeren. 1
Zwaar treinongeluk in Pakistan
Oud-burgemeester Seoul
Nieuwe president Zuid-Korea Novum AMSTERDAM
...
Lee Myung-bak heeft zoals verwacht de gisteren in Zuid-Korea gehouden presidentsverkiezingen gewonnen, zo blijkt uit de exitpolls. De conservatieve Lee, oud-burgemeester van Seoul en voormalig topman van het Hyundai-concern, zou 50,3 procent van de stemmen hebben gekregen. Lee wordt de opvolger van de progressieve president Roh Moo-hyun. Lee (66) is niet onomstreden. Hij is beschuldigd van gesjoemel met aandelen. Volgens het openbaar ministerie heeft Lee niets ontoelaatbaars gedaan, maar desondanks gaf het parlement maandag opdracht tot een onafhankelijk onderzoek. Dat onderzoek moet zijn afgerond op 25 maart, de dag dat de nieuwe president wordt beëdigd.
Door een nog onbekende oorzaak liepen twaalf van de zestien rijtuigen uit de rails. REUTERS Redactie buitenland AMSTERDAM
... Lee Myung-bak. AP
Met de verkiezing van Lee komt er na tien jaar een eind aan de heerschappij van de partij van vertrekkend president Roh. De opkomst van de verkiezing was historisch laag: 63 procent van de 37 miljoen kiezers bracht zijn stem uit. 1
Bij de ontsporing van een volle passagierstrein in het zuiden van Pakistan zijn gisteren zeker 58 mensen om het leven gekomen en meer dan 150 mensen gewond geraakt. De trein was onderweg van Karachi naar de hoofdstad Lahore en zat vol met passagiers die voor het islamitische feest Eid ul-Adha naar huis reisden. Het ongeluk deed zich rond 2 uur ‘s nachts (lokale tijd) voor bij Mehrabpur, vierhonderd kilometer ten noorden van Karachi. Door nog
onbekende oorzaak liepen twaalf van de zestien rijtuigen uit de rails. Sommige rijtuigen vielen na de ontsporing in het water. ‘We sliepen bijna toen we iets hoorden – een grote knal’, vertelde reiziger Shahid Khan aan nieuwsdienst Reuters. ‘Vervolgens voelde ik dat ik door de lucht zweefde en dat het hele rijtuig omviel. Op de een of andere manier lukte het ons in het donker naar buiten te kruipen.’ Het ongeluk is waarschijnlijk veroorzaakt door een defect aan de rails. Het spoornet in Pakistan dateert nog uit de koloniale tijd en wordt slecht
onderhouden. De afgelopen jaren kwamen honderden mensen in Pakistan om door treinongelukken. De plaats van de ramp lag volgens een BBC-correspondent bezaaid met verbogen metaal en persoonlijke bezittingen van de reizigers. De spoorwegen hebben twee treinen met hulpmaterieel naar de plaats van het ongeluk gestuurd. Reddingswerkers werden geholpen door de lokale bevolking, die gewonden afvoerde op riksja’s, ezels en scooters. Militaire technici gebruikten twee kranen en snijmachines om de laatste overlevenden te bevrijden. 1
Nuon as o ro St m en G le a met speci korting
Nuon pakt uit met Stroom en Gas Actieprijs.
Stap voor 31 december over, dan profiteert u heel 2008 van stroom en gas van Nuon met speciale korting.
Speciaal voor lezers van De Pers pakt Nuon deze maand uit
Dat voordeel ziet u direct terug op uw energierekening.
met korting op stroom en gas. Als u voor 31 december
Bovendien heten we u welkom met een veelzijdige Bruna
overstapt op Nuon Stroom en Gas Actieprijs ziet 2008 er
Cadeaukaart ter waarde van 40. Ga daarom vandaag nog
voor u zeer voordelig uit. U profiteert dan een jaar lang
naar www.nuon.nl/depers. Overtuig u van de lage stroom-
van een speciale korting op uw prijs voor stroom en gas.
en gastarieven en stap eenvoudig over.
Bruna Cadeaukaart van 40 Stap voor 31 december over op Nuon Stroom en Gas Actieprijs en ontvang een Cadeaukaart van Bruna ter waarde van 40.
10
Nieuws Economie
Biotechnologie Derde deal in drie maanden tijd
Galapagos partnert met Eli Lilly Van enige winst is nog geen sprake, maar ondertussen sleept Galapagos wel de ene na de andere deal in de wacht met klinkende namen uit de Amerikaanse farma-industrie. Sharida Mohamedjoesoef AMSTERDAM
...
Galapagos ontwikkelt medicijnen tegen botontkalking.
Eerst was het GlaxoSmithKline. Al snel volgde de tweede farmagigant Johnson & Johnson. En gisteren werd bekend dat Galapagos wederom een overeenkomst heeft gesloten met een gerenommeerd Amerikaans concern in de farma-industrie: Ely Lilly. Het is de bedoeling dat Galapagos nieuwe geneesmiddelen ontwikkelt voor de behandeling van osteoporose, ofwel botontkalking. Bij Galapagos zelf waren ze bijzonder tevreden met deze laatste aanwinst. Het betreft de ‘grootste alliantie tot op heden’ voor Galapagos, zo liet bestuursvoorzitter Onno van de Stolpe weten. Meer deals zitten er
voorlopig niet in volgens Van de Stolpe. ‘We hebben meer dan veertig onderzoeksprogramma’s volgend jaar. Het is nu niet onze hoogste prioriteit om het aantal allianties te vergroten.’ De bestuursvoorzitter krijgt bijval van Marcel Wijma, analist van SNS Securities: ‘Ze hebben zichzelf met deze megadeals echt op de kaart gezet’. En omdat het om zulke grote namen gaat, opent dat ongetwijfeld weer andere deuren. In de biotechnologiesector draait alles om onderzoek en ontwikkeling. Dat kost klauwen met geld. Door te partneren met deze Amerikaanse grootheden hoeft Galapagos niet zo snel naar de beurs om daar geld op te halen via de uitgifte van nieuwe aandelen.’ De verschillende deals maken het overigens onwaarschijnlijker dat Galapagos een overnameprooi wordt, zegt de bestuurder. ‘Met drie grote farmabedrijven als alliantiepartners hebben we de zaken goed verdeeld.’
Maar, zo stelt hij, de beste bescherming tegen een overname is een hoge aandelenkoers. Galapagos heeft het, net als de rest van de biotechsector, ‘niet zo goed’ gedaan op de beurs dit jaar. En daar blijft het niet bij, het is immers een publiek geheim dat de onderneming sinds haar oprichting in 1999 alleen maar rode cijfers heeft opgetekend. Ook dit jaar zal met een substantieel verlies worden afgesloten, zo liet de bestuursvoorzitter in oktober weten. De biotechnologie is bij uitstek een sector waarbij je een lange adem moet hebben, legt Wijma uit. ‘Vooral bij Galapagos, want de producten van dit bedrijf bevinden zich nog vroeg in de ontwikkelingsfase, in de zin dat ze nog getest moeten worden op patiënten. Pas volgend jaar zullen de eerste testen plaatsvinden en dan nog duurt het ten minste tot 2015 voordat de eerste producten op de markt verschijnen.’ 1
• • •
opwaarts potentieel heeft. In de praktijk stijgt de index, berekend aan de hand van het verleden, op lange termijn 7% à 8% per jaar. Aan de andere kant is het ook zo dat de AEX in theorie nog 500 punten, ofwel 100% kan dalen. Niettemin hoeven zij die denken dat het nooit meer goed komt met de beurs en de index, hun AEX-aandelen maar een jaar of dertig laten liggen om met dividenduitkeringen hun investering terug te verdienen. 1
Beurs Beurs Vandaag Dividendrendement AEX-fondsen
Gegarandeerd 7,11% Een spaarrekening die in ieder geval 3% oplevert en een onbekende op- of neerwaarts bonus heeft. Zo laat de AEX zich momenteel misschien het beste omschrijven – dankzij dividendrendement.
zelf bepalen of en hoeveel ze van hun winst uitkeren aan hun aandeelhouders. De vuistregel is dat beginnende bedrijven die snel willen groeien geen cent uitkeren. Ze steken al hun winst in de ontwikkeling van hun business. Zoals Tom Tom.
AMSTERDAM
...
4,5% en meer
Bij al het al gedoe van beleggers over of de beurs nu stijgt of daalt, wordt één punt over het hoofd gezien. Dit jaar startte de index op 495 en nu is het billenknijpen of de index wel of niet met winst het jaar uitgaat. Stel dat de AEX ook op 495 het jaar sluit. Dan is de koerswinst van beleggers 0%, maar… ze steken waarschijnlijk wél 3,2% dividendrendement in hun zak. Beursgenoteerde bedrijven mogen
Andere, zeg maar meer gearriveerde concerns betalen juist een mooi dividend om aandeelhouders aan zich te binden. Royal Dutch Shell (1,30 dollar) is hiervan het schoolvoorbeeld. Pas in 2008 stellen alle bedrijven formeel het dividend over 2007 vast. Uitgaande van de uitkeringen in 2006 doet zich door de gedaalde en stagnerende beurs een interessant fenomeen voor. Twaalf AEX en Midkap-bedrijven ko-
men uit op een dividendrendement dat boven de vergoedingen op spaarrekeningen ligt. De hoogste rentes op spaarvarkens zonder al te veel verplichtingen en boeteclausules is ongeveer 4,5%. Volgens www.dividendpagina.nl komen op de huidige koersen en tegen de verwachte winstuitkeringen over 2007 de volgende fondsen boven dit percentage uit: • • • • • • • • • •
Fortis: 7,11% Wereldhave: 6,19% Wessanen: 6,07% Heijmans: 5,74 % ING: 5,47% LogicaCMG: 5,13% Aegon: 5,08% Océ: 4,87% Randstad: 4,82% Corio: 4,62%
SNS Reaal: 4,62% Van der Moolen: 4,61% KPN: 4,58%
Bonusuitkering Opgeteld komt het waarschijnlijke dividend van alle AEX-fondsen uit op 15,94 euro. Op basis van AEX 500 levert dit een dividendrendement op van 3,2% – niet gegarandeerd, wel waarschijnlijk. Het voordeel ten opzichte van spaarrekeningen is natuurlijk dat de AEX een onbeperkt
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Solaris zonneschijn 111
Het beste Amerikaanse aandeel is dit jaar First Solar, een zonnepanelenfabrikant. Het fonds werd 767% meer waard. De gratis zon wordt duur betaald. Beleggers tellen liefst 178 keer de winst voor 2008 neer, waar Amerikaanse aandelen gemiddeld 15 keer de winst kosten. De Duitse concurrent Q-Cells deed het minder goed: +171%. Dit aandeel kost 75 keer de winst. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. ....................................... .......................................
Het Panel
STELLING: HÉT KOOPARGUMENT 111
Wat is voor u de doorslaggevende reden om een aandeel te kopen? Bedrijfsmodel, koerswinstverhouding, land, regio, sector, blauwe ogen van de topman, balans, beurssentiment, nieuws, geruchten, uw grote teen of...? .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. WAT VINDT U? GEEF UW MENING OP WWW.DEPERS.NL
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ......................................
Warm gevoel
Vertel ik niet
Speculatie
CORNÉ VAN ZEIJL (FONDSMANAGER SNS)
PETER VAN KLEEF (SENIOR EDITOR IEX)
MICHIEL PEKELHARING (SENIOR EDITOR IEX)
111
111
111
‘Er zoveel dingen van belang. Ik krijg altijd een warm gevoel als de managers zelf aandelen kopen. Geen personeelsopties die uit de hemel vallen, maar gewoon uit eigen zak betalen. Of, nog mooier, een geldlening aangaan om ze te kunnen betalen. Dan weet ik zeker dat hun neuzen en die van mij dezelfde kant uitstaan.’ 1
‘Eigenlijk koop ik alleen beleggingsfondsen en dan wel de notoire outperformers die met een eigenzinnige visie over de lange termijn de index ruim verslaan. Maar goed, af en toe raap ik een aandeel op. Gezien mijn belabberde trackrecord doe ik er in het belang van de lezers verstandig aan mijn strategie niet prijs te geven.’ 1
‘Er is niet één kogelvrije tactiek om winnende aandelen te vinden. Een waardering die aanzienlijk onder die van branchegenoten ligt is vaak een goed beginpunt, maar meestal komt de koers pas echt in beweging als er een positieve nieuwsstroom is. Daarbij reken ik vooral overnamespeculatie en winstherstel helemaal goed.’ 1
Economie Nieuws
11
Energie Een kwart minder CO2
Internet
Amazon in zee met muzieksite Sellaband
We moeten aan het groene gas
Redactie economie AMSTERDAM
Edward Deiters AMSTERDAM
...
In Nederland komt bijna de helft van alle energie uit aardgas. In 2020 kan tien procent daarvan groen zijn, genoeg om twee miljoen gezinnen elk jaar volledig groen te laten stoken. Dat staat in een adviesrapport van EnergieTransitie, een denktank van energie-experts, dat gisteren aan het kabinet is aangeboden. Groen gas bestaat, evenals aardgas, voornamelijk uit methaan en wordt gemaakt uit biomassa, oftewel restmaterialen als mest, rioolslib, gft en reststromen uit de landbouw- en voedingsmiddelenindustrie. Op dit moment wordt die biomassa nog vaak gebruikt voor elektriciteitsproductie, daarbij treedt 60 procent verlies op. Het is volgens EnergieTransitie veel
efficiënter om er groen gas van te maken en dat te mengen met aardgas. In Nederland is genoeg restmateriaal om ruim vijf procent van het aardgas te vergroenen. Door uit andere Europese landen biomassa te importeren kan dat percentage oplopen tot tientallen procenten. Tot zover de theorie. ‘Uiteraard zijn er nog talloze hobbels te nemen’, stelt Johan Wempe, voorzitter van de EnergieTransitie-werkgroep Groen Gas. ‘De overheid en energiebedrijven moeten snel aan de slag om deze uit de weg te ruimen. Maar het zijn geen onoverkomelijke problemen.’ Toch moet er nog heel wat gebeuren voor we onze auto kunnen laven aan groen gas of voor het thuis ‘getapt’ kan worden. Zo moet het voor vermenging met gewoon aardgas de-
...
Groen gas wordt gemaakt uit biomassa, zoals mest. BAS BEENTJES/HH
zelfde kwaliteit hebben. Daarvoor moeten de gasleidingnetwerken worden aangepast. Bovendien is groen gas nu nog duurder dan aardgas. Voor grootschalige productie van groen gas moeten namelijk vergassinginstallaties worden gebouwd. En daarvoor is subsidie nodig. ‘De minister gaat met ons rapport op
tafel nu stevig rekenen op een evenwichtige subsidieregeling’, zegt Wempe. ‘En begin maart zal er een bedrag uitrollen.’ Ondanks de door hem genoemde hobbels is Wempe optimistisch. ‘Dit is voor de overheid een uitgelezen kans om tegen 2020 de CO2-uitstoot met een kwart te verminderen.’ 1
De Britse versie van internetwinkel Amazon gaat samenwerken met de Nederlandse internetsite Sellaband. Amazon heeft Sellaband benaderd, omdat het onder de indruk was van het simpele idee erachter: laat niet platenmaatschappijen, maar internettende muziekliefhebbers de 50.000 dollar bijeenbrengen die nodig zijn voor het produceren van een nieuwe cd. ‘Dat idee slaat aan’, zegt algemeen directeur Johan Vosmeijer van Sellaband. ‘Het afgelopen jaar hebben al elf artiesten via ons een cd uitgebracht.’ Op Amazon krijgt Sellaband een eigen winkel. ‘Daarnaast krijgen bands die bij Sellaband de 30.000 dollargrens hebben bereikt, 1.000 dollar van Amazon’, zegt Vosmeijer. ‘Het belangrijkste is echter dat succesvolle bands op Sellaband ook een plek krijgen tussen de New & Future Releases op Amazon. Dan staan ze gewoon tussen de nieuwe bands van de grote platenmaatschappijen.’ 1
Loonstrookje
Koopkracht volgend jaar ietsje omlaag Redactie economie AMSTERDAM
...
Het mag dan economisch hoogtij zijn, daar merken we in onze portemonnee voorlopig niets van. De koopkracht daalt volgend jaar zelfs een beetje, blijkt uit het jaarlijkse loonstrookjesonderzoek van automatiseerder LogicaCMG. Bij een gelijkblijvend brutoloon blijft het nettoloon ongeveer hetzelfde en dat is niet genoeg om de verwachte inflatie van ruim twee procent te compenseren. De daling wordt in belangrijke mate veroorzaakt door de invoering van een eigen risico voor ziektekosten (plus afschaffing van de no claim-korting) en een verhoging van de bijtelling voor leaseauto’s. Andere factoren zijn de hoge brandstofkosten en de stijgende kosten van levensonderhoud. Om in 2008 niet achteruit te gaan, moet je salaris volgens LogicaCMG met minimaal 3 procent stijgen. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...................................... KORT 111
‘Supermarkten gebruiken jongeren’
Jongeren worden door supermarkten gebruikt als ‘wegwerppersoneel’. Ze werken tot hun twintigste hard en worden vervolgens ingeruild voor iemand van zestien, omdat ze te duur zijn geworden. Dat stellen de jongerenorganisaties FNV Jong, Dwars (GroenLinks) en Rood (SP). Ze voerden een aantal inspecties uit onder supermarkten, waarbij met een kleine tweehonderd jonge medewerkers werd gesproken. Zij bleken veel klachten te hebben over de flexcontracten.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ......................................
Tips? Heeft u een tip voor onze redactie? Stuur dan een mailtje naar
[email protected].
12
Cultuur
Interview Clive Owen als avontuurlijke hofcharmeur Sir Walter Raleigh
A-status voor reclamehoofd Hij raakte op school besmet met het acteervirus. Inmiddels is Clive Owen een A-ster die in Elizabeth; The Golden Age met veel plezier hofcharmeur Walter Raleigh speelt.
nage dat ik speel. Ik wil dat kijkers de tekst aannemen die ik uitspreek. Of ik in het theaterstuk Closer nou een schrijver speel of op het doek een legendarische koning in King Arthur of een huurmoordenaar in Shoot ‘Em Up. Geloof, overtuiging, daar gaat het om.’ Juist geloofwaardige en overtuigende rollen in de films Sin City, Children of Men en Inside Man leverden Clive Owen in Hollywood inmiddels de status van A-ster op. En A-sterren zijn goed voor de commercie, weet nu ook de in Coventry geboren acteur. Na een reeks vernieuwende commercials voor automerk BMW is Owen sinds januari van dit jaar het gezicht van Lancôme’s nieuwe huidverzorgingslijn voor mannen. ‘Nooit gedacht dat mijn kop nog eens voor reclamecampagnes ge-
Eric le Duc LONDEN
...
Het ietwat overbodige, maar desalniettemin oogstrelende Elizabeth; The Golden Age is het vervolg op het adembenemende Elizabeth uit 1998, van Shekar Kapur. Ook nu weer kruipt de majestueuze Cate Blanchett in de ruisende kostuums van de ‘Virgin Queen’ die Engeland al dertig jaar met ijzeren hand regeert. Donkere wolken pakken zich boven haar rijk samen als koning Filips II van Spanje zijn armada richting Engeland stuurt. Een oorlog is onvermijdelijk, maar Elizabeth heeft meer
‘Als Liverpool een wedstrijd speelt, móét ik kijken’
‘Als acteur is het mijn taak niet om historisch correcte films te maken’
aan haar hoofd: haar heimelijke en verboden liefde voor avonturier Sir Walter Raleigh, gespeeld door Clive Owen. ‘Ik ben nooit een ster in geschiedenis geweest, dus heb ik veel over Sir Walter Raleigh gelezen’, vertelt Owen (42). ‘Hij was een ongelooflijke kerel die een ongelooflijk leven leidde, echt een Renaissance-man. Hij was schrijver, dichter, een ontdekkingsreiziger die Virginia koloniseerde...’ ‘Het was Sir Walter die tabak en aardappelen naar Engeland haalde. Eigenlijk speel ik dus de man die indirect verantwoordelijk is voor longziektes en zwaarlijvigheid. Maar bovenal was Raleigh een ‘ladiesman’. De Virgin Queen werd smoorverliefd op charmeur Raleigh, maar ze verbande hem uit haar paleis toen ze tot haar grote woede ontdekte dat hij Elizabeths eerste hofdame had bezwangerd. Wat kan een acteur nog meer wensen dan zo’n heerlijke, veelzijdige rol als deze?’ Elizabeth; The Golden Age mag dan een prachtig drama zijn en Sir Walter Raleigh een man van de wereld, de film doet aan behoorlijke geschied-
Clive Owen: ‘Als voor het dramatische effect wat vrijheden worden ingebouwd, heb ik daar vrede mee.’
vervalsing. Terwijl Elizabeth in harnas op het land met haar troepen de Spaanse agressor opwacht, leidt Raleigh op zee de slag tegen de Spanjaarden. Twee ‘wapenfeiten’ die historisch gezien nooit werkelijk hebben plaatsgevonden, want zowel Elizabeth als Raleigh was niet in de
van
van
Ontdek jouw Van Dale NU
Cultuurtoeristische Van Dale
MET EEN VAN DALE en dit klokje GRATIS! Kijk op de actiesite www.vandale.nl/acties of vraag de cadeau-actiefolder bij je boekhandel.
29 29
september december
BIJ DE TIJD woordenboek
buurt van het krijgsgewoel. Owen kan er niet wakker van liggen. ‘Alles draait om perspectief’, zegt de acteur die zijn opleiding aan de Royal Academy of Dramatic Art en de Young Vic Theatre Company in Londen genoot. ‘Niemand kan een historisch accurate film maken. Je kunt
GRATIS!
*
elk klokje bij rom, * Gratis oek of cdVan Daleb orraad strekt vo zolang de
Groot 4-talig beeldwoordenboek Junior spreek woorden boek Mijn TweedE Van Dale
www.vandale.nl/acties
geen harde feiten op tafel leggen en zeggen: zó is het gebeurd. Hoeveel er ook op waarheid gebaseerd is, je plaatst de gebeurtenissen in een bepaald perspectief door er je eigen artistieke interpretatie aan te geven. En als voor het dramatische effect wat vrijheden worden ingebouwd, dan heb ik daar vrede mee. Als acteur is het mijn taak ook niet historisch correcte films te maken. Mijn taak is de kijkers te laten geloven in het perso-
bruikt zou worden’, grinnikt Clive. ‘Begin jaren ‘90 kreeg ik het eerste aanbod reclame te maken, voor een tandpastamerk. Als acteur was ik nog niet heel bekend, dus een extra zakcentje kon ik best gebruiken. Het was bijna rond, totdat mijn nieuwe film Close my Eyes uitkwam waarin ik met mijn zus naar bed ga. Dat was not done en weg was de deal.’ Na Elizabeth; The Golden Age werkt Clive Owen nu hard aan een hele rits nieuwe films: de thrillers The International en Duplicity en het drama The Boys are Back in Town. ‘Hoe drukker, hoe beter’, zegt Owen. ‘Mits er tijdens de shoots tijd wordt vrijgemaakt voor mijn grote passie: Liverpool FC. Waar en wanneer ik ook een film opneem, als mijn club speelt móét ik kijken.’ ‘Ik heb ooit een belangrijke wedstrijd gezien in de woestijn van Marokko waar ik Beyond Borders opnam. Ik weet niet hoe ze het gedaan hadden, maar via een meterslange kabel die mijn tent inliep, heb ik de match toch kunnen zien. Op die momenten zijn de privileges van een acteur best heel erg fijn.’ 1
Elizabeth: The Golden Age draait nu in de bioscoop.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...............................................................................
RECENSIE | FILM
WAT EEN LOL IN DE HOLLANDSE GLAMOURWERELD Elaine Brand
...
Na drie Flodders komt Dick Maas opnieuw met een komedie voor het grote publiek: Moordwijven. Met hun roze Hummer racen de miljonairsvrouwen van botoxbehandeling naar champagnereceptie, vaak met de P.C. Hooftstraat als tussenstop. Als hun luxe bestaan bedreigd wordt doordat een van hun echtgenoten vreemdgaat, scha-
kelen ze een huurmoordenaar in. Het klusje blijkt echter niet zo makkelijk. Over de top Hollands met een internationale uitstraling. Net als in Flodder zijn de grappen talrijk en vaak erg flauw. Maar dankzij het vlotte spel van de drie hoofdrolspelers (Bracha van Doesburgh, Sanne Wallis de Vries en Hadewych Minis) is Moordwijven wat beter te verteren. Niet gaan.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...............................................................................
Roger Waters naar Landgraaf Eén van de voormannen van de rockband Pink Floyd, Roger Waters, geeft op pinksterzondag een concert in Landgraaf. Op het terrein vindt een dag later het festival Pinkpop Classic plaats.
Lifestyle
Hypetest Ventilators voor in de sportschoen
gen zweetvoeten.’ ‘O. handig.’ ‘Ik heb geen zweetvoeten!’ ‘Nee schat, natuurlijk niet.’
zien dat je de strijd tegen de zweetvoeten hebt aangebonden. Zodra de Shoe-Dry Advanced opgeladen is, gaat hij de schoen in en zuigt hem van binnen droog. En droge schoenen gaan langer mee, terwijl bacterien, schimmels, geurtjes en alle bijkomende verteringsprocessen geen kans meer maken. Maar doet mijn Pingi Vochtbeest wel zijn best? Na een paar uurtjes volgt de inspectie. ‘Ik voel niks.’ ‘Ja… duidelijk droger’, voelt mijn vrouw, die de andere schoen onderzoekt. ‘Mijn schoenen zijn altijd zo droog!’ ‘Natuurlijk, schat’
Opzichtig zijn ze, die twee neuzen. En dan moeten ze voor gebruik ook nog eens regelmatig aan het stopcontact hangen. Zo kan iedereen goed
Een indicator geeft aan wanneer de vochtabsorberende korreltjes zich volgezogen hebben. Dan moeten ze opnieuw in het stopcontact, om al
Eerste hulp bij zweetvoeten Marcel Hulspas AMSTERDAM
...
‘Dank u voor de aankoop van dit kwaliteitsproduct uit de Pingi Vochtbeest-familie!’ De ‘gebruikshandleiding’ begint in ieder geval vrolijk. Dat kan geen kwaad, want dit familielid gaat een der laatste taboes van ons land te lijf: zweetvoeten. Zo taboe, dat zelfs de handleiding er bijna niks over zegt. Een keertje valt
het z-woord, heel vluchtig, als een mogelijke toepassing. Steeds weer lezen we dat de Pingi ShoeDry Advanced uw schoenen droogt, in vorm houdt en lekker lang mee laat gaan. Allemaal aardig bedacht. Maar het is toch echt bedoeld tegen zweetvoeten. Uit de doos komen twee schoenvormige vochtvreters. ‘Wat zijn dat?’, vraagt mijn vrouw. ‘Vochtvreters. Voor in je schoen. Te-
13
dat opgeslorpte vocht weer uit te kunnen zweten. De handleiding vraagt om een ‘goed geventileerde ruimte’, zo’n ruimte waar de zweetvoeter toch al gewend is om zijn schoenen te parkeren. Na twee dagen vreters-erin, vreters-eruit (de indicator geeft tot mijn innige tevredenheid aan dat ze nog lang niet vol zijn), kan mijn vrouw de spanning niet meer aan. ‘Werken ze nou?’ ‘Ik denk van wel, maar alleen als je echt zweetvoeten hebt… zo erg dat je al dat gedoe op de koop toe neemt…’ ‘Maar het is ook beter voor je schoenen, ze gaan langer mee.’ ‘Hoe lang gaat bij jou en paar schoenen mee? De meeste krijgen niet eens de kans om nat te worden.’ Ze geeft een minzaam lachje prijs en voelt in mijn schoen. ‘Als ik jou was, zou ik er nog even mee doorgaan.’ 1
Eten Herman den Blijker
Koken doe je met ogen, neus en oren Herman den Blijker scheurt de planeet over in zijn speurtocht naar de beste ingrediënten. Zijn boodschap: koken doe je met alle zintuigen. Goed om te weten, ook als je niet wekelijks je vis haalt in Lapland.
inademing duidelijk, rotting van een appel wordt verraden door de ijzerlucht die er af komt. Een instinker is het ruiken van vis. Ruikt de vis naar niks of naar zee, dan is hij goed. Ruikt hij naar vis, dan moet je oppassen.
Judith Hornman Arjan Terpstra
Horen Op het eerste gezicht valt er aan eten niet veel te beluisteren. Vis en vlees zijn dood als ze de pan in gaan, veel gespreksstof hoef je daarvan niet te verwachten. Maar toch is het oor belangrijk in de keuken. Klinkt de huid van de vis goed vet als je hem van de romp afstroopt? Hoe agressief sist de bakplaat als je de vis erop gooit?
AMSTERDAM
...
Wat is het verschil tussen een daghap en een luxemaal? Voor kok Herman den Blijker is het antwoord zonneklaar: aandacht voor je ingrediënten. En aandacht schrijft de televisiekok in hoofdletters. Als het moet trekt hij de halve wereld over om de ultieme ingrediënten te vinden, zo staat te lezen in zijn nieuwe kook- en avonturenboek Herman. ‘Stressvlees’ uit de bio-industrie moet hij niet, dus zoekt hij amourettes de veaux – kalfsballen – in de Ardèche. Vis betrek je van ‘staandwandvissers’ uit IJmuiden, omdat de vangst het snelst naar de veiling gaat. Maar hoe kom je op al die adressen? Door je ziel in die zoektocht te leggen en al je zintuigen te openen voor alleen het beste van het beste. Een luxemaal komt alleen tot stand met eindeloos kijken, voelen, ruiken, horen en proeven.
Proeven
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .....................................
Streetcouture
DARYL MAAKT SCHOENEN Modeontwerper Daryl van Wouw heeft een exclusieve schoenenlijn voor Coca Cola Light ontworpen. De 30-jarige streetcouture ontwerper heeft een pump en drie verschillende laarzen in de kleur ton-sur-ton grijs ontworpen. In de vrouwencollectie zijn typische, maar subtiele sneakerinvloeden verwerkt. De zolen zijn wit, en er zijn dubbele stiksels op aangebracht. Medio februari is de lijn verkrijgbaar.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .....................................
Mensen hebben maar weinig lucht nodig om bederf te ruiken. Kurk in de wijn maakt zichzelf al bij een korte
Herman den Blijker, Herman (Kosmos 2007), € 29,95
Luisteren, kijken en ruiken moet, maar proeven van je eten blijft ook belangrijk. Royaal proeven, zelfs. JOHN VANE
veel aflezen: een goed stuk rund is roodachtig met een gelige vetrand, in tegenstelling tot gestrest vlees: dat is paarsig. Zorg dus voor een stuk van een relaxte koe in de pan: het doet wonderen voor de smaak.
Kijken Kijken gaat niet alleen om de presentatie van je eten. Ook al beeldhouw je van je tomaat de Venus van Milo, niets zal verbloemen dat je een waterbom hebt gekocht. Naast groenten kun je aan vlees ook
Ruiken
Bij alle zintuigen is het proeven in de keuken het belangrijkste. Maar: proef goed! Neem geen likje uit de soeppan met een ving e r, m a a r e e n schaaltje soep waar je drie keer uit proeft. Die drie keer zijn nodig om een goed beeld te vormen. Een iets te zout soepje is goed te doen bij een eerste lik, maar bij de derde weet je zeker dat je je bordje niet leegeet. 1
Voelen Mensen zijn preuts als het gaat om het schaamteloos betasten van voedsel. Zonde, want door te knijpen kun je veel te weten komen van met name vlees, groenten en fruit. Aubergines en appels horen niet te veel mee te geven, mango’s en avocado’s weer
Dubbeldeal. !1'# 3--/"##*
50 korting
-.(# -,,#+#,1
1+
Toestel naar keuze.
wat meer. Na het vlees knijpen overigens even de handen wassen, tegen eventuele bacteriën.
-,6 /'!00-, '
&',#
2+#1#*5 .#/+,"3,8 3--/
2+#1 #*+',21#, .#/+,"3,8 3--/
Bluetooth Stereo Headset BH-604.
8 '!+(/'% -,,#+#,1
gratis graveren van je LG Shine.
8 '!+(/'% -,,#+#,1
# #01#**#,3'4441+- '*#,*-$
'+.*6*-0#/
Groter dan ooit
De Amsterdam Fashion Week telt komende maand 23 shows.
-/1',%3,1-#.00',%-."###/01# +,"#, '(,0!&$3,##, (/'% -,,#+#,1-$"###/01# +,"#, '(,0!&$3,##,(/'% -,,#+#,1/,%#*"1/#%2*'#/#1/'#$/%,/"#3--/4/"#, -$)'()-.4441+- '*#,*"2 #*"#*/'(04'(7'%',%#,3--/ #&-2"#,
$ %% # !! ' $ (
!
$ $!
($
(
"!
%!! Sonja Bakker ! "$" ( (! !
Je volgende carrièrestap heb je zelf in de hand Ij[[Zi c[[h edZ[hd[c_d][d cWa[d leeh ^kd Z[X_j[kh[dX[^[[h ][Xhk_a lWd Ed=kWhZ Yh[Z_j cWdW][c[dj ie\jmWh[$ :WWhc[[ a_[p[d p[ d_[j Wbb[[d leeh c[[h ]h_fef^kd][bZijhec[d"cWWheealeehefj_cWb[edZ[hij[kd_d]$ YcGk_Yaij[f X_[Zj Ed=kWhZ#abWdj[d [njhW cWdahWY^j [d [nf[hj_i[" pem[b ef j_`Z[b_`a[ Wbi f[hcWd[dj[ XWi_i$ PedZ[h k_jpedZ[h_d] ]e[Z ][amWb_\_Y[[hZ[ Yh[Z_j cWdW][hi[dZ[X_j[kh[dX[^[[hZ[hi$ LeehZ[p[\kdYj_[ipe[a[dm_`][cej_l[[hZ[[dakdZ_][c[di[d$?diWc[dm[ha_d] c[jEd=kWhZX_[Z[dm_``[WWdlkbb[dZ[efb[_Z_d][d[djhW_d_d][dpeZWj`[ZWWhdW c[j[[d_dp[jXWWhX[djX_`edp[efZhWY^j][l[hi$ :ki e\ `[ dk a_[ij leeh Z[jWY^[h_d] _d lWij Z_[dijl[hXWdZ e\ leeh [[d lWij[ XWWdX_`[[dlWdedp[h[bWj_[i"p[j_dX[_Z[][lWbb[ddkZ[[[hij[ijWf[dX[b8[b_dZW HeeZ[dXkh]ef&-),*&.+.&$E\cW_b`[YldWWhX[b_dZW6Ycgk_Yaij[f$db C[[h_d\ehcWj_[el[hZ[lWYWjkh[il_dZ`[efmmm$Ycgk_Yaij[f$db
YcGk_Yaij[f$H[dZ[c[djif[Y_Wb_ij[dlWdEd=kWhZ$ 8Whed_[m[]-X+)('@L>[Z[bJ!)'&-),*&.+.&
Lifestyle
15
Club Judge De meest toonaangevende Oud & Nieuw-evenementen op een rijtje
Swingend het nieuwe jaar in Happy New Year, Shubho Nobobosho, Xin Nian Kuai Le, Hapi Ni E Ie, Hyvää Uutta Vuotta, Bon Année, Glückliches Neues Jahr oftewel Gelukkig Nieuwjaar! Dammie van ’t Zelfde|Club Judge AMSTERDAM
...
Bij de invoering van het christendom wilde de kerk een eind maken aan de heidense gewoonten rond de nieuwjaarsviering en riep 1 januari uit tot bid- en boetedag. Maar dat was lang geleden. Club Judge heeft weer de crème de la crème aan heidense data voor jullie geselecteerd, want matige eindejaarsfeesten zijn niet alleen zonde van je geld, maar vooral zonde van de gelegenheid die zich maar één keer per jaar voordoet. Trust our Judgement!
Ritmo - NYE 2008 - Amsterdam Danceminnend Nederland is dit jaar helemaal opgefleurd door de exotische latin beats van Ritmo. En let op onze woorden: 2008 wordt vanaf de eerste seconden nog heter, want Ritmo knalt er meteen in met een exclusieve New Years Eve in de gerestylde Amsterdam Marcanti. De bezoekers worden op hun wenken bediend met vipspecials, unieke visuals en een keur aan topjocks. Denk in zaal één
Countdown to 2008, the best new years party ever!
aan niemand minder dan dj Jean, latin koning Rishi Romero en Gregor Salto. Soulman dj Dekky en dj Irwan hosten zaal twee. Dit alles verpakt in de unieke visuals van de vj’s van Masturdamus die je meenemen naar hun graphic paradise. Voor de rich & famous en iedereen die daarbij hoort zijn er de chique Hummer-limousines, de best gerijpte champagne en een eigen plek waar jij met je belangrijke vrienden uitgebreid kunt chillen, dansen en gek doen. Verder is er valet parking. Tickets kosten 39,95 euro in de voorverkoop en 49,95 euro aan de deur.
worden! Het gerucht gaat dat er al weddenschappen worden ingezet op de eerste plaat van 2008. Na Der Meister kan rijzende ster Gregor Tresher gas geven met zijn live-act. Niemand minder dan Ibiza-held Loco Dice zal met een 3,5 uur durende set de silo in vervoering brengen. Cocoon is meer dan enkel techno, ook house en electro behoren tot het spectrum en wie kan dit beter brengen dan Dr. Lektroluv, Miss Monica, Bart Skils en Secret Cinema? Voeg daarbij nog Der Meisters leerling Chris Tietjen, Doornroosje-held Darko Esser en de line-up is nagenoeg rond. Kaarten voor de avond kosten 50 euro in de voorverkoop en 65 euro aan de deur. Koop je tickets op tijd!
trema en Sneakerz slaan de handen weer ineen. De line-up in de door Sneakerz gehoste zaal belooft héél veel goeds – allemaal helden van eigen bodem! Het erg populaire concept met de warme clubsfeer zorgde vorig jaar continu voor handen in de lucht. En dat zal nu simpelweg niet anders zijn met de stoere beats van Rene Amesz en onder anderen de Nederlandse house-aanvoerders Fedde le Grand, Funkerman en Erick E. En niet te vergeten de specials; Tiefschwarz (Ali) zal exclusief op Extrema NYEve staan en Booka Shade heeft er zelfs voor gekozen om een exclusieve live-show in Eindhoven neer te zetten. Voor het diepere werk zijn Joris Voorn, Remy en Michel de Hey achter de decks te vinden. Met het thema ‘Insane Beauty’ vestigt Extrema de aandacht op de absurd verschuivende schoonheidsidealen. Kaarten voor de avond kosten 47,50 euro in de voorverkoop.
Masquerade NYE - Goes
clubjudge.com onze eigen helden Gizmo en Ruthless op het podium staan. Ook het duo Bas & Ram is een begrip in de dancewereld en goed voor een avond die absoluut het kookpunt gaat bereiken. Kaarten voor de avond kosten 35 euro in de voorverkoop.
The Real Erotic New Years Vibe – Westzaan Wie wil er nu niet om klokslag twaalf uur omringd zijn door borsten en erotiek, dat is Erotic New Years Vibe op Oud & Nieuw. Voor de tweede keer is de Lexion dé plaats waar het allemaal gaat gebeuren. Na alle voorgaande jaren gaat organisator Nachtdienst jullie weer optimaal verwennen. Ook dit jaar liegt de line-up er niet om en is er keus uit maar liefst zes verschillende zalen om je in te vermaken. Vorig jaar kon men van 22.00 tot 13.00 uur compleet los. Dezelfde tijden zullen ook dit jaar weer gelden dus je kunt ook dit jaar weer vijftien uur lang de jaarwisseling komen vieren op het vetste feest ooit van Nachtdienst. Klinkende erotische namen als dj Jean, Bas & Ram, Spider, Irwan, Miss Melody, Ko-c, Buzz Fuzz en Dano zijn maar een kleine greep uit de hoge hoed. MoreAmore zal op het feest aanwezig zijn met masseurs, sexy PA’s die samples uitdelen en een stand met producten. Kaarten voor de avond kosten 29,50 euro in de voorverkoop en 40 euro aan de deur. Countdown to 2008, the best new years party ever!
Extrema staat altijd garant voor een avond uit je dak, denk maar terug aan het geweldige Extrema Outdoor festival. De oude Philipsfabriek in Eindhoven is wederom de locatie voor het nieuwjaarsevenement Extrema New Years Eve. Ex-
In Nederland gaan ze los met Oud & Nieuw, moeten ze bij 4NGME gedacht hebben. Deze organisatie geeft maar liefst vier feesten, waarvan Masquerade er eentje is. Zeeland zal op zijn grondvesten schudden, want de Red- en Black Room zijn tot maar liefst 07.00 uur geopend. In de Black Room staan enkele van de hotste house dj’s van dit moment. Een van deze mannen is Chuckie, gevolgd door de most wanted dj van 2007, Benny Rodrigues. Een andere bigshot die voor vuurwerk gaat zorgen is Laidback Luke. Daarnaast vindt je ook Don Diablo, D-Rashid en rising stars Sidney Samson, Hardwell, Cliff Jones en het duo Ryan Marciano & Sunnery James achter de knoppen. Om het jaar knallend af te sluiten in de Red Room zijn er een paar superstar dj’s uit de hardstyle scene geboekt. Technoboy – speciaal ingevlogen vanuit Italië – zal naast
MAANDAG 24 DECEMBER
MAANDAG 24 DECEMBER
MAANDAG 24 DECEMBER
DINSDAG 25 DECEMBER
Panama, Amsterdam 21:00 – 03:00 uur VVK 12,50 euro / DVK 15 euro
Zenith, Venray 22:00 – 10:00 uur VVK 15 euro / DVK 20 euro
Lichtfabriek, Haarlem 22:00 – 04:00 uur VVK 15 euro / DVK 20 euro
Supperclub Cruise, Amsterdam 22:00 – 05:00 uur VVK 15 euro
Lexion, Westzaan 23:00 – 06:00 uur VVK 12 euro / DVK 18 euro
House, techhouse, electro Sunnery James, Ryan Marciano, KellyB, Carita La Nina, Franky Rizardo
House, electro, latin, eclectic Jean, Gregor Salto, Sidney Samson, Benny Rodrigues, Real El Canario, Tony Cha Cha, Rishi Romero
House, electro, minimal, techno, latin Erick E, Gregor Salto, James Nidecker, Alexander Koning, Brad Tipp
House, eclectic Kelly-B, E-Sonic, Marly Mar, Motherfunker, Dansa
Latin house, electro, Caribbean Real El Canario, Far East Movement (USA), Rockdown Superstars, Quintino, Miss Sugaware, Illmatic
WWW.PANAMA.NL
WWW.THEZENITH.NL
WWW.LICHTFABRIEK.NL
WWW.SUPPERCLUBCRUISE.NL
WWW.LEXION.NL
Cocoon - NYE 2008 - Rotterdam
Rectificatie Het door Club Judge afgenomen interview met DJ Gregor Salto dat donderdag 13 september gepubliceerd is in dagblad De Pers heeft een verwarrende titel: ‘Klassiek pianist en gewild dj in één’. Gregor speelt al jaren piano, wat de basis vormt van zijn muzikale achtergrond. Hij benadrukt echter absoluut geen professioneel klassiek pianist te zijn zoals de titel van het artikel suggereert. De Club Judge-redactie biedt haar excuses aan voor dit misverstand.
Het jaar 2007 was een geweldig jaar voor Cocoon, maar 2008 belooft nog veel spectaculairder te worden. En wie kan dat nieuwe jaar beter inluiden dan Der Meister himself. Sven Väth staat voor het eerst met Oud & Nieuw in Nederland en het twaalf uur-moment zal op een legendarische manier beleefd
ZATERDAG 23 DECEMBER
Extrema - NYEve - Eindhoven
Media
16
Tijdschriften Van Nieuwe
Jildou ga voor de i Jan de Bouvrie slijt er zijn meubels, welgestelden doen er de boodschappen: Naarden Vesting. Het is tevens de plaats waar Mood for Magazines haar glossy’s maakt. Glazen Huis in Den Haag Maarten Bloem
Radio Gerard Ekdom deelt tips met collega’s
AMSTERDAM
Instortingsgevaar in Glazen Huis
Onlangs nam uitgeverij Sanoma Uitgevers Mood for Magazines over. Op die manier haalden ze de glossy’s La Vie en Rose, OOG en LINDA. binnen. Vanaf 1 januari wordt bladenmaakster Jildou van der Bijl samen met Linda de Mol hoofdredacteur bij het laatstgenoemde blad.
Novum AMSTERDAM
...
Voor radio-dj Gerard Ekdom dreigt er een moment te komen dat hij het niet meer trekt in het Glazen Huis. ‘Daar ben ik heel bang voor.’ Ekdom liet zich woensdagochtend samen met collega’s Rob Stenders en Michiel Veenstra voor zes dagen opsluiten zonder eten. Ekdom doet voor de derde keer mee aan de 3FM Serious Request-actie, waarbij dit jaar geld wordt opgehaald voor een wereldwijd drinkwaterproject van het Rode Kruis, en weet dus dat een instortingsmoment op de loer ligt. Voor zijn medebewoners, die beiden voor het eerst in het Glazen Huis zitten, had Ekdom nog wel
wat tips. ‘Het leuke was dat ze gisteren een voor een belden. Ik heb ze nog wat adviezen gegeven voor handige zaken voor in het huis. Onder meer om wat leuks te lezen mee te nemen en wat ‘freakcd’s’. Als je dan een moeilijke shift hebt ‘s nachts kun je tenminste nog even terugvallen op een heftige plaat met takkeherrie uit je eigen collectie.’ Zelf heeft de 29-jarige dj ook al wat ‘takkeherrieplaten’ paraat. ‘Het zou vannacht zomaar Bruce Springsteen met 10th avenue freeze kunnen zijn, maar het kan ook net zo goed Work to do van de Isley Brothers zijn of weet ik veel wat. Iets wat de mensen niet zo een-twee-drie aanvragen’, zegt hij. ‘Muziek is altijd goed voor de morele steun.’ 1
...
Sanoma zit in het saaie Hoofddorp. Verhuizen jullie daar nu ook heen? ‘Wij hoeven helemaal niet weg. Die toezegging is ons gedaan. Sanoma heeft Mood for Magazines juist gekocht omdat wat wij hier doen, zij daar klaarblijkelijk niet kunnen. Volgens mij zit hier ook de top van bladenmakend Nederland verzameld bij elkaar. Van de beste art-directors tot de beste vormgevers en tekstschrijvers. Daarbij komt dat er hier nooit ruzie of chagrijn is. Als dat wel gebeurt heeft het altijd met het blad te maken, niet met mensen onderling.’
Jildou van der Bijl heeft hard gelachen om Youps initiatief. CHRISTIAAN KROP
Een mooie locatie en een goede redactie, is dat het geheim achter het succes van LINDA.?
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... ....................................... ....................................... ....................................... .....................................
Nederland 1
17.00 17:00 17:25 17:51 17:59 18:00 18:15 18:45 19:00 19:25
17.00 KRO Kindertijd Sesamstraat CDA EénVandaag NOS Journaal EénVandaag NOS Sportjournaal Lingo Het kinderziekenhuis NOS Journaal Babyboom Ik vertrek
22.00 22:25 23:00 23:55 00:10 01:05 01:40
17:00 17:10 17:35 18:25 18:55 19:25 19:55
Bij ons... in de PC Pauw & Witteman NOS Journaal Pauw & Witteman NOS Journaal NOS Journaal
21:25
Netwerk De Nationale Wetenschapsquiz 2007: De voorrondes Andere tijden
22.00 22:00 22:15 22:50 23:50 00:00
Nederland 3
17.00 NOS Journaal Nederland helpt MAX & Loretta That’s the question Man bijt hond Wonderen bestaan Natuurlijk Nico
20.00 20:25 20:55
20.00 20:00 20:30 21:30
Nederland 2
NOS Journaal Nova/Den Haag vandaag Holland Doc: That’s life Dode Dichters Almanak Nova/Den Haag vandaag
17:00 17:05 17:20 17:48 18:00 18:25 18:45 19:00 19:21 19:30
Serious Request update UEFA Cup AZ - Everton
22.00 22:50 23:10 23:15 23:45 00:15 00:40 00:50
RTL 5
17.00 NOS Jeugdjournaal.nl KidsXL 6tien AVRO Smartkidz SpangaS Het Klokhuis NOS Jeugdjournaal ONM NOS Journaal Kerst met Marc-Marie en Yvon
20.00 20:00 20:25
RTL 4
NOS Sportjournaal NOS Journaal De nieuwste show Die is de Mol Kerst met Marc-Marie en Yvon NOS Journaal Serious Request update
Bij ons in de PC, 20:30 uur
17:05 18:00 18:15 18:35 19:30 19:55
17.00 As the world turns RTL Nieuws Editie NL RTL Boulevard RTL Nieuws RTL Weer
20.00 20:00 20:30 21:30
00:00
4 in het land RTL Nieuws RTL Weer Jouw vrouw, mijn vrouw RTL Boulevard
Char, 21:30 uur
Jensen! Flodder The nanny De Gouden Kooi PostcodeLoterij: Deal or no deal
20.00 20:30
Goede tijden, slechte tijden Achmea Kennisquiz Char
22.00 22:25 22:50 23:00 23:05
17:40 18:25 18:55 19:25 19:55
A boyfriend for Christmas
22.00 22:15 23:00 23:30 00:00
Jensen! De Gouden Kooi PostcodeLoterij: Deal or no deal The king of Queens
The king of Queens, 00:00 uur
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... ....................................... ....................................... ....................................... .....................................
RTL 7
RTL 8
17.00 17:45 18:00 18:55 19:50
Who’s next The A-Team Law & order De Pfaffs
20.00 20:30
17:00 17:30 18:20 19:10 20:00 20:30
Een plek onder de zon Oprah Winfrey show Dr. Phil Ally McBeal
RTL Poker: World Poker Tour, 20:30 uur
22:10 23:00 23:30 23:55 00:05 00:10
17:05 18:05 19:00 19:20
As the world turns The nanny 4 in het land RTL Nieuws RTL Weer Een plek onder de zon
20:00 20:30 21:25
Monk Medisch centrum Hart van Nederland - Vroege editie Shownieuws - Vroege editie Trauma centrum House Close to home
17:00 17:55 18:50
Hart van Nederland - Late editie Piets weerbericht Shownieuws - Late editie Piets mooiste kerstversiering PDC World Darts Championship Trauma Team: Situation critical Airline USA
Piets weerbericht, 22:45 uur
17.00 Gilmore girls Charmed McLeod’s daughters
20.00 20:00 20:30
Sex and the city The parent trap
22.00 22:25 00:50
22.00 22:30 22:45 22:50 23:15 23:35 00:10 01:10
Veronica
17.00
20.00 Everybody loves Raymond Serial mom
22.00 Levensgevaarlijk! RTL Poker: World Poker Tour Londen 2007
Net 5
17.00
20.00 Tom Hanks week: Road to perdition
22.00 22:45 23:40
SBS 6
17.00
Finding John Christmas Sex and the city
17:10 17:13 17:35 17:59 18:00 18:55 19:25 19:55
Het kerstjournaal Iggy Arbuckle Kim Possible Jack & Marcel 3rd Rock from the sun Friends Spin city Seinfeld
20.00 20:30
Romeo must die
22.00 22:40 00:10
Never die alone Punk’d
Iggy Arbuckle, 17:13 uur
Media
Revu naar LINDA.
Showbizz
at nog steeds nhoud
Britney’s tienerzusje zwanger
‘Onder andere. De LINDA. is ook het eerste vrouwenblad met zelfspot. We proberen op een vernieuwende manier onderwerpen te brengen. Humor en zelfrelativering zijn daar belangrijk bij. Andere vrouwenbladen zijn namelijk bloedserieus. Als we in ons blad een verhaal brengen over anorexia zorgen we ook dat het relativerend is of dat we het van een andere kant belichten. En ik denk dat lezers kunnen zien dat het blad met veel liefde en lol en passie wordt gemaakt.’
‘Youp wil schoppen tegen het fenomeen terwijl hij al jaren zelf een merk is’ Hoe groot is de invloed van Linda de Mol zelf op de inhoud? ‘Groot. Ze is echt betrokken. Dat zou jij toch ook zijn als een blad jouw naam zou dragen? Je moet dan ook echt helemaal achter de inhoud kunnen staan. De bedenkster van LINDA., Rozemarijn de Witte, ging één keer per maand naar Linda toe met een stapel verhalen. Daarnaast is er natuurlijk veel telefonisch contact, en ze komt vaak deze kant op.’
Ondertussen apen Rik Felderhof en Catherine Keijl de formule na. Vin-
‘Ach, eerst had je Oprah Winfrey. Zij heeft al jaren een eigen glossy. En na het succes van LINDA. zullen heel wat mensen gedacht hebben: dat kunnen wij ook. Dat is grappig want bij de lancering dachten velen dat het niets zou worden.’
Youp van ’t Hek vond BN’er-bladen belachelijk genoeg om te parodiëren, kon je zijn poging waarderen? ‘Helaas heb ik het blad nog niet gezien, het was ook meteen uitverkocht. Als het goed is slingert er nog wel een exemplaar ergens rond op de redactie. Maar ik snap de grap wel, en ik heb hard gelachen om zijn initiatief. Hij wil schoppen tegen het fenomeen, terwijl hij, laten we eerlijk zijn, al jaren zelf een merk is.’
Het weer Thuis We are from Belgium Koppen justitie Het leven zoals het is: De Marollen
22.00 22:20 23:10 23:31 23:32 23:35 00:05 00:25
HH
Ooit was je hoofdredacteur bij Nieuwe Revu. Mis je soms de ‘serieuze’ journalistiek? ‘Nee, ik kan een heleboel kwijt bij La Vie en Rose, OOG en LINDA. Hoe ga je met onderwerpen om, hoe kun je er wat nieuws van maken. Het blad moet leuk zijn om te lezen, maar het moet óók inhoud hebben. Als ik een blad lees en niets beklijft, vind ik er niets aan. Ik wil ook niet dat mensen hun schouders ophalen als ze de LINDA. uit hebben, dat is de ergste reactie. Dan heb ik liever dat mensen het geweldig vinden of afschuwelijk. Als er maar iets gebeurt.’ 1
De laatste show Het journaal laat KENO-uitslagen Het weer ‘Allo ‘allo! De rode loper Man bijt hond
17:05 17:30 17:40 17:55 18:05 18:15 18:30 18:50 19:10 19:25 19:35
Aladdin in het Disney Festival Miss BG Rocket mijn raket Op schok Karrewiet Spring Go go stop En daarmee basta! Zap Jr. High Karrewiet The Sleepover Club
20.00 20:00 20:50 21:42 21:45
Terzake Canvas XL Canvas XL tip Wire in the blood
22.00 23:15
Plankenkoorts
Het kleine zusje van zangeres Britney Spears is zwanger. De zestienjarige Jamie Lynn speelt in het dagelijks leven een klein rolletje in een populaire televisieshow van Nickelodeon . Het nieuws lekte uit, omdat de puber haar zwangerschapverhaal maar meteen heeft verkocht aan het roddelblad OK! Magazine. De vader van het kindje is de onbekende Casey Aldridge. Ze kent de 19-jarige jongen uit de kerk. Voor advies over opvoeding kan Jamie Lynn beter niet bij haar grotere zus te rade gaan. De laatste maanden
is de 26-jarige popster continu in het nieuws omdat ze de voogdij over haar eigen kinderen kwijt is geraakt. En die voogdijstrijd is nog lang niet gestreden. Lynne, de moeder van Britney en Jamie Lynne, baalt ondertussen als een stekker: ’Ik geloofde het eerst niet, want Jamie Lynn is altijd heel netjes, ze is bijvoorbeeld nooit te laat thuis gekomen. Ik was in shock, toen ik het hoorde,’ aldus een verklaring op de BBC website. De ironie wil dat moeder Lynne net op het punt stond om een boektoernee te beginnen. Over het ouderschap. Die is nu tot nader order uitgesteld. 1
Televisie
Klokhuis en Mart Smeets winnaars Mediaredactie AMSTERDAM
17.00 Buren Het journaal De rode loper Blokken Het journaal Man bijt hond
20.00 20:05 20:10 20:40 21:15 21:50
...
...
Het Klokhuis van de NPS is het beste kinderprogramma van 2007 voor zestot achttienjarigen, stellen ouders in het jaarlijkse UPC-televisieonderzoek. En Mart Smeets is de favoriete sportpresentator van het afgelopen jaar. UPC peilde de mening van 450 Nederlanders tussen oktober en december van dit jaar. ‘Elk jaar zijn we benieuwd naar de mening van onze kijkers. Dit jaar rond het thema kinderen en sport. De data worden gebruikt om te onderzoeken wat het kijkgedrag is van
onze klanten’, zegt woordvoerder Ronald Sutmuller. De kabelmaatschappij gaat de winnaars niet in het zonnetje zetten of een bosje bloemen brengen. ‘Daarvoor is het onderzoek niet bedoeld. Het zou in dat geval ook veel te veel cachet krijgen.’ Dan maar door naar de hamvraag: blijft UPC ons ook in 2008 stalken met de vraag of we digitale televisie willen? ‘Hoe bedoelt u stalken? De pushy manier van aanbieden is verleden tijd. Die komt niet meer terug. Maar we zullen digitale televisie onder de aandacht van mensen blijven brengen. Het is een mooi product.’ 1
Nog steeds populair. HANS HEUS/HH
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ....................................... ....................................... .....................................
Canvas
17.00 17:35 18:00 18:10 18:35 19:00 19:40
AMSTERDAM
den jullie dat vervelend?
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... .......................................
Eén
Mediaredactie
17
+ UITGELICHT+ UEFA Cup: AZ-Everton Voorbeschouwing en verslag. Ned3, 20.25 Film: Serial Mom Misdaadkomedie van cultregisseur John Waters. Met Ricki Lake en Kathleen Turner. RTL8, 20.30 Andere Tijden Een dramatisch portret van de uitvinder van de bom, J. Robert Oppenheimer. Ned2, 21.25
Het gesprek
15.00 16:00 16:30 17:30 18:00 19:00
20.00 De Wandeling Spraakmakers: Arie Boomsma Een Politiek Gesprek Boekz! Het Gesprek Van De Dag
20.00 20:00 20:30 21:30
Een Politiek Gesprek S.T.A.P.E.L. Een Politiek Gesprek
22.00 22:00 23:00
Spraakmakers: Gijs & Teun Het Gesprek Van De Dag
20:00 20:25 20:55 21:05 21:30
Een Politiek Gesprek, 20:00 uur
That 70’s Show South Park The World Stands Up Family guy The life and times of Vivienne Vyle
22.00 22:05 22:30 23:00 23:25 23:55 00:25 00:55 01:25
Film: Tootsie Filmkomedie van Sydney Pollack. Mislukt acteur (Dustin Hoffman) krijgt, verkleed als vrouw, plots wel werk. BBC1, 0.25
‘Allo ‘allo!, 23:35 uur
Comedy Central
Frasier South Park That 70’s Show Californication The life and times of Vivienne Vyle Frasier South Park That 70’s Show
Frasier, 22:05 uur
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... ....................................... ....................................... ....................................... .....................................
BBC 1
BBC 2
17.00
17.00 17:00 17:20 17:30 18:00 18:25 18:35 19:00 19:30
What’s new Scooby-Doo? Shaun the sheep Hedz Chute! Newsround Cash in the attic Nieuws en weerbericht Regionaal nieuws The One show EastEnders Oliver Twist Cars, cops and bailiffs
22.00 22:00 23:00 23:25 23:35 23:45 00:25
17:00 17:15 17:47 17:55 19:50 19:55
Dave Cameron’s incredible journey Arrange me a marriage
20.00
20.00 20:00 21:00
Crimewatch Nieuws, regionaal nieuws en weerbericht Regionaal nieuws Crimewatch update Skint Tootsie
22:00 22:30 23:00 23:30 00:15 00:20 01:20
ZDF
17.00
Ready steady cook The weakest link Eggheads Strictly come dancing: It takes two
20:00 20:15
22.00
20.00 20:00 20:30 21:00 21:30
17:30 18:15 19:00 19:30
ARD
17.00
Never mind the Buzzcocks Lead balloon The Graham Norton show Newsnight Weerbericht BBC Four on BBC Two: The Martians and us BBC News 24
21:45
17:00 17:15 17:40 17:50 19:00 19:20 19:25
Tagesschau Commissario Laurenti - Tod auf der Warteliste Kontraste
19:40
22.00 22:15 22:43 22:45 23:45 00:15 00:35 02:25 02:30 02:50
Arrange me a marriage, 21:00 uur
Tagesschau um fünf Brisant Tagesschau ARD vor acht Das Wetter im Ersten Börse im Ersten
Discovery Channel
17.00 heute - Wetter hallo deutschland Leute heute Ein Fall für zwei heute Weerbericht Patrouille an der Hafenkante Einsatz in Echtzeit Notruf Hafenkante
17:00 17:30 18:00 18:30 19:00
ZDF SPORTextra: Voetbal - UEFA Cup
22.00
20.00 20:30
22.00 Tagesthemen Das Wetter im Ersten Schmidt & Pocher POLYLUX Nachtmagazin Jane Fonda - 70. Geburtstag (21.12.): Klute Tagesschau Harry und die Hendersons Harry und die Hendersons
22:50 23:50 00:05 01:45 01:50 03:15 03:20
20.00 20:00 21:00
22:00 Der Alte heute nacht Nathalie heute Die Unbarmherzigen heute Wunderbare Welt: Walrosse Giganten im Eismeer
Wheeler dealers: BMW 325i Wheeler dealers: BMW 325i How it’s made Stuntdawgs Mythbusters: Elevator of death/ Levitation machine
23:00 00:00 01:00
Dirty jobs: Plumber Dr G: Medical Examiner: A lingering question Crimes that shook the world: Backpacker murderer Biker build-off: Chica vs Barragan World’s biggest airliner: Testing the Airbus A380 Football hooligans international: Holland
Dirty Jobs: Plumber, 20:00 uur
18
Service
NS is volop in beweging
D88I9@A;<N
I88><M<EJK@C%%%
I\`jY\nljk%D\k[\:F)$Z_\Zb\iblea\l`ki\b\e\e_f\m\\c:F)a`am\iffiqXXbk[ffi k\i\`q\eg\iXlkf#Ylj#ki\`ef]d\kif%B`abfgnnn%ej%ec&[lliqXXd_\`[% ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ARGUS
HOE KOMT HET DAT JE IN DE WINTER SNELLER DEPRESSIEF WORDT?
Verdachte branden ‘t Zandt aangehouden
Iedereen vraagt zich wel eens iets af over heel gewone dagelijkse dingen. al@din is de digitale vraag- en antwoorddienst van de openbare bibliotheken op aladin.bibliotheek.nl en geeft in samenwerking met Dagblad De Pers antwoord op die vragen. Vragen stellen kan per e-mail. Chatten met al@din kan op werkdagen tot 17.00 uur én op dinsdag- en donderdagavond. © 2007 - René Leisink
Rond de vijf procent van de Nederlanders krijgt in de winter een depressie; vrouwen hebben er vaker last van dan mannen. Als je een winterdepressie hebt, ben je weken of maanden lang somber, verward, nerveus, huilerig, lusteloos en moe. Je kunt je moeilijker concentreren en hebt geen interesse meer in sociale en dagelijkse contacten. Je slaapt meer en hebt behoefte aan calorierijk eten. Je hebt veel zelfkritiek en weinig gevoel voor eigenwaarde. Er kunnen ook lichamelijke kwalen optreden zoals spierzwakte, verstopping en pijntjes. In het algemeen wordt aangenomen dat de hoeveelheid daglicht van invloed is op de melatoninespiegel. Het hormoon melatonine wordt ’s nachts aangemaakt. Bij daglicht
wordt die concentratie snel laag. Men denkt dat de melatoninespiegel invloed heeft op de biologische klok. Als de concentratie melatonine (te) hoog is, denkt je lichaam dat het nacht is. Dit kan de vermoeidheidsklachten verklaren die veel mensen met een winterdepressie ervaren. Ook ervaringen of ontwikkelingen in de jeugd, spanningen en andere problemen kunnen een rol spelen. Tegenwoordig wordt ook meer aandacht besteed aan de invloed van stoffen in de hersenen die een oorzaak zouden kunnen zijn. Lichttherapie kan uitkomst bieden. Bron: http://www.achmeahealth.nl/cgi/go.f pl?id=221&type=aandoeningen
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ........................................................... ..............................................................................
COLOFON
HET WEER
...
Vandaag
Dagblad De Pers is een uitgave van Mountain Media BV uitgever Cornelis van den Berg hoofdredacteur Ben Rogmans adjuncthoofdredacteuren Frank Poorthuis, Dirk Koppes artdirector Marc de Kruijf marketing Chantal Arendsen distributie Dick van Geemen commercieel directeur Jerrel Oron finance Ruud Swart internet Rik Nizet druk Dijkman Offset Diemen, MGL Heerlen, NDC Leeuwarden en Janssen Pers Gennep
...
Dagblad De Pers is een onafhankelijke, gratis kwaliteitskrant die circa 240 keer per jaar verschijnt en verkrijgbaar is op NS-stations, in winkels, kantoren, in de horeca en op vele andere locaties.
...
Dagblad De Pers wordt in een aantal plaatsen dagelijks bezorgd door Interlanden. Ontvangt u dagelijks De Pers en heeft u klachten over de bezorging? Bel: 0900-0708 of kijk op www.bezorgingdepers.nl. Aanmelden als bezorger kan op twee manieren: 090o-INTERLANDEN (0900-4683752) of www.bezorgingdepers.nl.
Opnieuw is het in het noorden van het land bewolkt en sterk nevelig. In het zuiden schijnt de winterzon uitbundig en in MiddenNederland is het wisselend bewolkt. Er staat weinig wind en na een koude start komt de maximumtemperatuur op de meeste plaatsen net even boven nul uit.
WEERBERICHT NEDERLAND
Morgen
Na een koude start met op enkele plaatsen in het zuiden van het land 6 graden vorst, komt overdag het kwik met moeite boven nul uit. De wind waait uit het zuidoosten en zorgt ervoor dat de wolkenvelden de Noordzee optrekken. Ook in de noordelijke helft van het land breekt de zon goed door.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. ............................................................ .......................................................... Anthony Fokkerweg 61 1059 CP Amsterdam Tel. 020 - 3460560 Fax. 020 - 3460596
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected]
Extremen van 20 december
hoogste max. temp.: 13,9ºC in 1989 laagste min. temp.: -14,8ºC in 1938
GRONINGEN AMSTERDAM MAASTRICHT VLISSINGEN
Mist en nevel Half bewolkt Zonnig Zonnig
1˚C 1˚C 2˚C 2˚C
Puzzel met De Pers 1
ZWEEDS RAADSEL: tropisch gewas verfrissing
zedig zonder toezicht
2
3
4
5
6
aankomen kunstwerk
onderwijs
7
CRYPTOGRAM 1
OPLOSSINGEN VAN GISTEREN
2
3
schraal
4
5
2 brandstof vierdeurs auto
6
gedorste halmen zelfkant
4
1
5 9
7
10
ademhalingsorgaan
vorstentitel
interval
7
strafwerktuig
11
huisdier waagstuk aanspreken
HORIZONTAAL: 1. Hoofdluis (8); 4. De directeur van een hypotheekbank? (8); 6. De Groot of Claus? (4); 8. Haar aanslagen zijn niet moorddadig (7); 9. Haar slaan betekent waarnemen (4); 10. Heel klein beetje licht (18); 11. Het schoeisel van een haarverzorger (8). VERTICAAL: 1. Dier in een vogelorgaan (6); 2. Hier moet het uitkomen, of uit die andere maat (6); 3. Veel ophef als de kat op stap gaat (7); 5. Dat vaartuig wordt snel met electronica uitgerust (7); 6. Hierna geschokt door een breuk (6); 7. Niet echt zonder manieren (6).
ronde van Italië
6
3
visgerei
vis
BRAINSNACK®
SUMBRERO®
17
13
18 8
12
5
20
16
11
29
Welke petanquebal (1-5) moet met de zesde bal worden weggeschoten om de vier overige ballen een logische reeks te laten vormen?
6
4
SUDOKU 8 5
5 2
1
7
SUDOKU 6
6
Optische illusie
3
4
9
2
6
9 3
8
4
2
7
6
1
3
2
7
4
1
2
7 3
1
6
3
7
9
4
7 4 5 8 2 1 6 3 9
9 7 3 4 1 2 5 6 8
6 8 4 9 7 5 2 1 3
2 5 1 6 8 3 4 9 7
5 6 7 3 9 8 1 4 2
4 1 9 2 6 7 3 8 5
8 3 2 1 5 4 9 7 6
4 3 8 6 9 1 2 5 7
5 1 9 8 2 7 4 3 6
6 7 2 3 4 5 9 8 1
9 6 1 2 3 8 5 7 4
3 5 7 1 6 4 8 2 9
8 2 4 5 7 9 1 6 3
1 4 6 7 5 2 3 9 8
2 9 3 4 8 6 7 1 5
7 8 5 9 1 3 6 4 2
8 2 3 7 1 5 4 9 6
9 4 7 6 3 2 1 8 5
6 5 1 4 8 9 3 7 2
7 3 8 5 4 6 2 1 9
4 6 9 1 2 8 5 3 7
5 1 2 9 7 3 8 6 4
1 9 4 3 5 7 6 2 8
2 7 5 8 6 1 9 4 3
3 8 6 2 9 4 7 5 1
9 2
KAKURO®
5
7 3
1 2 6 7 3 9 8 5 4
Kakuro® van gisteren
2
4
8
15
7
16
10
4
8
3 9 8 5 4 6 7 2 1
Bij onderstaande kakuro® vormen de getallen in de zwarte 8 9 6 3 driehoekjes de som van cijfers 9 7 8 9 van 1 tot en met 9, die hori8 7 9 5 zontaal of verticaal in de aangrenzende vakjes worden inge4 9 6 4 vuld. De Sumbrero® links is 6 8 8 9 een drieweg-kakuro® waarbij de getallen in de driehoekjes Sumbrero® van gisteren de som vormen van cijfers, die verticaal of diagonaal in de aangrenzende witte vakjes 1 2 1 moeten worden ingevuld. De 0 3 3 3 doet helemaal niet mee. Per 2 4 4 som mag elk cijfer maar één 5 1 7 keer voorkomen. Dus bijvoorbeeld: 4=1+3 of 3+1, maar niet 0+4, 4+0 of 2+2.
15
12
25
22
Zweeds -b-t-r-rmeditatie -jet-gene tuner-lor -b-los-crem-etser -lus-etre wezenloos -net-tast TURBO
Kakuro® & Sumbrero®
10
SUDOKU SUDOKU
Cryptogram HORIZONTAAL: 1. Anarchie; 4. lijnvaart; 6. enig; 8. roltrap; 9. pils; 10. kletsnat; 11. prothese. VERTICAAL: 1. Afloop; 2. revers; 3. haarlak; 5. torpedo; 6. episch; 7. gratie.
8
vreemde titel platte steen
voorzetsel
bekeuring
19
4 7 3
4
4 6
3
3 8
7 11
3
4
8
5 3
6 7
1
9
5 2
8
8
6 2
1
7
9 1
4
6 4
5
5
8 9
9
8
3
5 7
9
3
8
6 8
5
4
3
9
6
2 3
1
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
LEZERS
[email protected]
COLUMN
Interlanden zoekt enthousiaste
bezorgers
Surf naar BEZORGINGDEPERS.NL of bel 0900-INTERLANDEN bezorging op maandag tot en met vrijdag vóór 12.00 uur (vanaf 16 jaar)
Bushaltegesprek Marleen Schmitz
...
In de beschutting van de abri wachtte ik op de bus. Het regende alsof het nooit meer zou ophouden toen een welgedane heer over het zebrapad aan kwam. Op zijn hoofd droeg hij een koddig roestbruin hoedje en onder zijn openhangende regenjas werd ik een gezelligheidsbuik gewaar. Hij bekeek mij waarderend, ondanks mijn leeftijd. Was dit te danken aan de zorg waarmee ik mijn fleurige T-shirt had uitgezocht? Had mijn peperdure verjongende crème dan toch gedaan wat hij in de Ster-reclame beloofde? De heer zette een stap in mijn richting, kruiste zijn armen over zijn buik en stak van wal. ‘Wat een weer, hè?’
Niets onschuldiger dan op de bus wachten en een praatje maken over het weer. Dacht ik. ‘Ja’, knikte ik en glimlachte. Fout! Met een vonk in zijn ogen schoof hij iets dichter naar me toe. Ik probeerde me onopgemerkt dieper in het bushokje terug te trekken. Ik zag de snor boven zijn mond bewegen op een ritme van lange zinnen. Door het langsrazende verkeer hoorde ik slechts losse vlagen: werk zoeken, solliciteren, outplacement, afspraken en kennismakingsgesprekken. Werkzoekenden verdienen zonder meer mijn sympathie, dus nam ik een beleefd luisterende houding aan. Hij wipte omhoog op zijn Mephistos en boog zijn bovenlichaam naar voren in de richting vanwaar de bus moest
komen. ‘De bus is laat’, zei hij. Ik humde. Breed lachend en zonder consideratie stapte hij mijn persoonlijke cirkel binnen. Verdorie! Waar bleef de bus? Ik rook zijn koffieadem en deed een miniem pasje naar achteren. Nu stond ik echt met mijn rug tegen de wand. ‘Gezellig, zo samen babbelen’, zei hij glunderend. Ik ontweek benauwd de uitnodigende blik in zijn glimmende oog jes. Eindelijk! In de verte kwam de bus! Hij liet me galant als eerste instappen. Ik stempelde ‘station’. Ik voelde de haren in mijn nek bewegen toen hij vlak achter mij station echode. Zo snel ik kon, nam ik de enige zitplaats voor één persoon in beslag. Terwijl hij langsliep, zag ik de teleurstelling in zijn ogen. 1
20
Sport
UEFA Cup Alleen bij winst op Everton zijn Alkmaarders echt zeker van kwalificatie
Van Gaal vindt dat AZ noodzakelijke routine mist Everton mag dan al geplaatst zijn voor de volgende ronde, echt gerust is Louis van Gaal er niet op dat zijn ploeg vanavond zal winnen van de Engelse opponent. Volgens de AZcoach mist zijn ploeg Europese ervaring. Iwan Tol ALKMAAR
...
Opzichtig roemde Louis van Gaal gisteren de kracht van Everton, de nummer zes in de Premier League en al twaalf wedstrijden op rij ongeslagen. Tegelijkertijd benadrukte hij de zwakte van zijn eigen ploeg, namelijk het ontberen van Europese ervaring. ‘Iedereen vergeet dat iemand als Boy Waterman vorig seizoen nog gewoon op de bank zat bij Heerenveen. En zo zijn er meer spelers voor wie dit nieuw is, zo’n duel waar spanning op staat,’ merkte Van Gaal op. In het geval de AZ-coach níet de bedoeling had om de druk bij zijn eigen formatie weg te halen, gaf hij
indirect het probleem aan waarmee AZ dit seizoen kampt: een schrijnend gebrek aan routine. Hij vergat er overigens bij te vertellen dat Shota Arveladze op zijn eigen instigatie bij AZ mocht vertrekken en dat Danny Koevermans in zijn plannen slechts vierde spits zou zijn in Alkmaar en dus eieren voor zijn geld koos en naar PSV vertrok. In het huidige elftal weten volgens Van Gaal alleen Kew Jaliens en Barry Opdam wat er komt kijken bij Europese duels waarbij druk op de ketel staat. De rest van het AZ elftal is weliswaar talentvol, maar tegelijkertijd ook erg bleu. Van Gaal: ‘Deze wedstrijd is een groot iets, dat merk je aan alles. Zo valt het me op dat er meer journalisten dan normaal zijn. Spelers krijgen dat ook mee.’ Het is de vraag hoe AZ daar mee om zal gaan. Wie twee weken geleden Milano Koenders zag invallen tegen FC Nürnberg houdt zijn hart vast. De van RKC overgekomen verdediger schutterde als een beginneling en was
Kew Jaliens is een van de weinige ervaren AZ-spelers. PICS UNITED
voor een groot deel verantwoordelijk voor de 2-1 nederlaag van zijn ploeg. Voor vanavond ziet het er naar uit dat Ruud Vormer zijn opwachting maakt
bij de Alkmaarders. Hij speelde tot nu toe een handjevol wedstrijden in het eerste elftal. Dat Everton-coach David Moyes zo
ongeveer zijn halve basiselftal heeft thuisgelaten (Tim Howard, Joseph Yobo, Mikel Arteta, Tim Cahill en Ayegbeni Yakubu krijgen rust, Andy van der Meyde en Leon Osman zijn geblesseerd) doet niet ter zake voor Van Gaal. Volgens hem kunnen invallers juist voor een extra impuls zorgen. ‘Dat heeft Moyes al bewezen in de wedstrijden tegen FC Nürnberg, Larissa en FC Zenit waarin hij ook vaste spelers buiten de basis liet. Met het gewenste resultaat, want ze zijn als enige al zeker van de volgende ronde.’ AZ dus nog niet. Een zege betekent dat de Alkmaarse formatie zonder voorbehoud doorbekert in Europa. Bij een gelijkspel is AZ afhankelijk van de uitslag bij Larissa-FC Nürnberg. Mocht er vanavond in het DSBstadion een feestje gevierd worden, dan is dat volgens Van Gaal ‘een geweldige prestatie’. ‘Het blijft namelijk een enorm moeilijke groep waarin we zitten’, aldus de oefenmeester.1
Schandaal Woedende ex wordt verdacht
Ophef over naaktfoto’s Franse topzwemster Redactie sport AMSTERDAM
...
Accountmanagers binnendienst (32 tot 40 uur per week) DHL Global Mail DHL Global Mail is een krachtenbundeling van specialisten op het gebied van zakelijke post: nationaal, internationaal, geadresseerd en ongeadresseerd. Eén van deze specialisten is Selekt Mail. Selekt Mail biedt een kwalitatief hoogwaardige dienstverlening op het gebied van nationale post. Met een geheel eigen netwerk met een 100% landelijke dekking en ruim 11.000 professionele bezorgers, bezorgt Selekt Mail op elk huisadres en elke postbus in Nederland. Kijk voor meer informatie op www.dhl-global-mail.nl. Wegens uitbreiding van activiteiten zijn we voor onze afdeling Sales (Business-unit Selekt Mail) op zoek naar: Accountmanagers Binnendienst De zelfstandige functie • Als Accountmanager Binnendienst ben je verantwoordelijk voor het realiseren van omzetdoelstellingen door het actief benaderen van prospects en bestaande accounts. • Je benadert telefonisch (potentiële) klanten, verstrekt informatie, stelt offertes op en volgt deze uiteraard ook op. • Je bent, indien nodig, actief betrokken bij meetings en events. • Daarnaast verzorg je commerciële rapportages en houd je commerciële bestanden bij. Ben jij de Accountmanager Binnendienst die DHL Global Mail zoekt? • Je bent een daadkrachtige en doortastende persoonlijkheid op MBO+/HBO niveau met enige commerciële werkervaring. • Je bent uiteraard commercieel, gedreven en in staat om verkoopgesprekken te voeren met kleine en middelgrote klanten op managementniveau. • Je bezit zowel goede schriftelijke als mondelinge communicatieve vaardigheden. Wat heeft DHL Global Mail je te bieden? Wij bieden een plezierige werkomgeving in een ambitieuze, informele organisatie met korte communicatielijnen. Naast een markconform salaris bieden wij goede arbeidsvoorwaarden zoals een zeer aantrekkelijke bonusregeling. Wil jij meewerken aan de verdere professionalisering van onze jonge organisatie? Stuur dan je reactie naar DHL Global Mail, t.a.v. de afdeling HR, Positronweg 12, 3542 AZ Utrecht, of mail deze naar [email protected]. Vermeld hierbij de vacaturecode AMB. Voor meer informatie over de functie kun je contact opnemen met Michel Slok, Sales Manager, telefoonnummer 030 – 21 49 500.
Kijk voor andere uitdagende Sales vacatures op onze website! Acquisitie naar aanleiding van deze advertentie wordt niet op prijs gesteld.
De zwemwereld is opgeschrikt door een verbroken liefdesaffaire die uit de hand dreigt te lopen. De Franse topzwemster Laure Manaudou (21) en haar voormalige partner Luca Marin vliegen elkaar in de haren. Naaktfoto’s en pikante filmpjes op internet zijn onder meer onderwerp van de ruzie. Op het afgelopen EK kortebaan in Debrecen werd de buitenwereld op de hoogte gesteld van de breuk tussen het eerdere droomkoppel. Marin liep, deels verscholen onder een cape die hij over zijn hoofd had getrokken, naar de kleedruimte waarin zijn ex zich aan het voorbereiden was voor de zwemfinales. Daar begon hij zijn oude liefde uit te foeteren, omdat zij eerder een ring die ze van hem had gekregen, had weggegooid. De Italiaanse zwemmer Filippo Magnini moest Marin uit de ruimte verwijderen. De Fransen dienden een klacht in bij de Europese zwembond. Een dag na het incident waren er opeens naaktfoto’s van Manaudou
Laure Manaudou. REUTERS
op internet te zien. Ook was er een pikant filmpje over de zwemster op het web gezet. Wie er achter zit is nog niet zeker, maar Marin is voor velen de hoofdverdachte. ‘Ja, het lijkt erop dat dit foto’s van haar zijn’, zegt hij zelf in de Italiaanse sportkrant Gazzetta dello Sport. ‘Maar het is absurd te denken dat ik ze op het net heb gezet.’ Marin bekende wel dat hij zijn voormalige vriendin heeft aangevallen. ‘Maar ik heb haar niet bedreigd. Ik heb gezegd dat ze een gemene streek heeft uitgehaald door die ring weg te gooien en dat ik blij ben dat ze mijn vriendin niet meer is.’ 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..................................................................... KORT 111
Kramnik daagt Anand uit na verliezen wereldtitel
Regerend wereldkampioen schaken Viswanathan Anand is uitgedaagd door Vladimir Kramnik. De Indiër verdedigt volgend jaar tussen 11 en 30 oktober in Bonn zijn wereldtitel tegen zijn Russische uitdager. Dat maakte de organisatie van het evenement gisteren bekend. De wedstrijd, die zal worden gespeeld in een kunsthal, behelst twaalf duels. Met de tweestrijd is een prijzengeld gemoeid van anderhalf miljoen euro. De 38-jarige Anand veroverde in september zijn wereldtitel in Mexico-Stad. Kramnik legde beslag
op de tweede plaats. Het was voor Anand de tweede keer dat hij de wereldtitel veroverde. 111
Heracles huurt GarciaGarcia van Heerenveen
Gonzalo Garcia-Garcia speelt de rest van het seizoen voor Heracles Almelo. De 24-jarige middenvelder komt in de winterstop op huurbasis over van sc Heerenveen, waar hij nog een contract heeft tot 2009. De in Uruguay geboren Spanjaard komt dit seizoen bij de Friese club nauwelijks aan spelen toe. In anderhalf jaar tijd droeg Garcia-Garcia veertien keer het shirt van Heerenveen. Eerder speelde hij voor AGOVV Apeldoorn.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...............................................................................
Haaruitval Romario is geschorst voor 120 dagen wegens het gebruik van het middel finasteride. Volgens de 41-jarige spits gebruikte hij het verboden goedje om zijn haaruitval tegen te gaan.
Sport
21
De schaatsen - vers uit het vet - moeten even worden getest. Dan goed de veters strikken en de eerste schaatsers betreden het natuurijs in Nijelamer. FOTO’S: SIMONE BEST, RECHTSONDER WFA
Nijelamer Primeur met kortebaanwedstrijden
Schaatsen op natuurijs is al mooi genoeg ’s Morgens vroeg, om zes uur, waren ze nog met zijn vijven het ijs op geweest, het hele bestuur van schaatsclub Nijelamer. Twee mannen zeiden: het kan niet! Drie keer klonk: het kan wél! En dus kon het, schaatsen op natuurijs. Dominique Elshout NIJELAMER
...
Nijelamer ligt in Friesland, in de buurt van Wolvega. Een dorp uit liedjes van vroeger. Het vee, de boerderijen, en aan de horizon, leid Emmeloord. Aan de Schipslootweg ligt de boerenhoeve van Marianne Venema en haar man. Opa Anne Venema was een echte schaatser. Van hem was ook het stuk wei tegenover de boerderij, laag gelegen tussen de weg en de dijk
die de Schipsloot – een kanaaltje binnen de perken houdt. Je kunt er als boer niet veel mee doen, met dat natte, lage grasland. Maar opa Venema vond het goed zo, zijn kleindochter ook, en in de winter zetten ze het weiland mooi onder water. Op de kop van de ijsbaan die dan soms ontstaat, met een geluidsinstallatie en lichtmasten in het midden, staat het clubhuis van de schaatsers. Een oud gemaal, een paar stoelen tegen de muur, een barretje in de hoek en een tafel voor de snert. Een uur voor de wedstrijd ligt het er nog verlaten bij. Mist houdt de zon weg, gelukkig. Het zal niet dooien, maar vriezen doet het ook niet echt hard. De voorzitter van de ijsclub, Klaas de Boer, draagt een plakkaat onder zijn arm met een alarmerende tekst erop: ‘Le-
vensgevaarlijk, niet betreden.’ Klaas weet niet goed wat hij moet met het bord. Hij legt het maar weer weg. In Nijelamer vinden ze het leuk om de eerste schaatswedstrijd op natuurijs van het seizoen te organiseren. In Haulerwijk, een kilometer of veertig verderop, proberen ze het ook, maar dit jaar was Nijelamer het vlugst. In 2003 lukte dat voor het laatst. Een half uur voor de wedstrijd is het clubhuis volgelopen. Arnaud Venema, kleinzoon van opa Anne, is er nu ook. Arnaud gaat meedoen. ‘Ik ben marathonschaatser, korte baan is eigenlijk niks voor mij, maar de ijsbaan is een beetje familiebezit hé.’ Dan gaat het echt beginnen. Voorzitter Klaas de Boer is nog steeds niet helemaal gerust, maar er is geen weg
terug. ‘Mag ik het publiek vragen niet op het ijs te komen, het kan écht niet!’ Het eerste startschot klinkt, goed duidelijk. De schaatsers rijden man tegen man, keihard rechtdoor. Twee ritten tegen elkaar, één keer naar het
De schaatsers rijden man tegen man, keihard rechtdoor dorp toe, één keer van het dorp af. Wie twee keer verliest kan naar huis. De geluidsinstallatie laat het gekras van de schaatsen mooi over de hele baan zingen. Speaker Coby Dijkstra zingt ook een beetje. Ze schaatste zelf
al zo vaak op het baantje. Coby heeft goed nieuws over de kracht van het ijs. ‘De schoolkinderen mogen nu ook schaatsen, of zijn ze de schaatsen vergeten?’ De meeste schoolkinderen niet. Ze kijken van dichtbij naar de twee kerels die als beste zijn overgebleven; Sietse Heslinga uit Workum en Ronald Mulder uit Zwolle. Arnaud Venema is niet ver gekomen, en hij werd nog wel zo sterk aangemoedigd. ‘Toe Arnaud.’ Ronald Mulder heeft zijn tweelingbroer Michel moeten verslaan om in de finale te komen. Een schooljongen informeert belangstellend bij Heslinga naar de stand van zaken. ‘Sietse, hoe sta je ervoor?’ Sietse verliest, maar dat vindt hij niet zo erg. Schaatsen op natuurijs is mooi genoeg. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. ....................................... ....................................... ......................................
International laat Ajax wachten
MADURO WEIGERT NOG STEEDS ZIJN CONTRACT TE VERLENGEN Het is nog altijd niet duidelijk of Hedwiges Maduro volgend seizoen bij Ajax speelt. De 22-jarige middenvelder heeft bij de Amsterdamse club een aflopend contract en kan voor enkele seizoenen bij tekenen. Gisteren zou hij zijn werkgever uitsluitsel geven over zijn sportieve toekomst. De koploper van de Eredivisie kreeg echter te horen dat de international nog geen beslissing heeft genomen. HH
KORT
grote ronde die Mayo won, was de Dauphiné Libéré (2004).
Wielrenner Mayo toch schuldig aan epogebruik
111
111
Iban Mayo zal zijn wedstrijdfiets voorlopig links moeten laten liggen. Gisteren maakte UCI-baas Pat McQuaid bekend dat de B-staal van de 30-jarige Spanjaard positief is. Eerder wees een contra-expertise in Gent uit dat hij niet schuldig was aan epogebruik. Volgens de internationale wielrenunie was de test in België niet goed uitgevoerd. Daarop gebood de bond de renner zich in Frankrijk te laten onderzoeken. Daar liep hij alsnog tegen de lamp. De Spanjaard hangt een schorsing van twee jaar boven het hoofd. De laatste
Stichting eist dat voetbal weer om 19.00 uur begint
De stichting bord weer op schoot zal vandaag bekendmaken dat zij actie wil voeren tegen de toekomstplannen om de samenvattingen van de voetbalwedstrijden om 20.00 uur te laten beginnen. Volgens de stichting wordt de steun die zij genieten breed gedragen in de samenleving, onder andere door grote organisaties zoals de Johan Cruyff Foundation en ING. Het is de bedoeling dat er met de acties geld wordt ingezameld waarmee de NOS hun bod op de voetbalsamenvattingen kan
verhogen en de wedstrijden daardoor gewoon om 19.00 uur te zien zijn. Binnenkort mogen media bieden op de nieuwe voetbalrechten. 111
Pieter Vink gaat fluiten op het EK voetbal
Pieter Vink maakt komende zomer zijn opwachting op het EK. De arbiter is een van de twaalf scheidsrechters die in Oostenrijk en Zwitserland de present zijn. Dat maakte de UEFA gisteren bekend. Ook de assistentscheidsrechters Hans ten Hoove en Adriaan Inia komen in actie. Het is voor het eerst sinds 2002 dat een Nederlander op een groot internationaal toernooi fluit.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
Y-front (1)
Y-front (2)
Ballacks ambulance
Sinds David Beckham hoofdrolspeler is in een reclamecampagne voor de ouderwetse Y-front onderbroek loopt het storm met de slip.
De verkoop is met liefst 260 procent gestegen en de oude herenonderbroek is nu al veel populairder dan de moderne boxershorts.
De spelers van Chelsea hebben de nieuwe, witte Ferrari van collega Michael Ballack omgedoopt tot ‘De Ambulance’, omdat de Duitser vaker geblesseerd dan fit is.
Kerstspecial
Sport
Mode
Cabaret
Ze zijn vrolijk en onstuimig, de spelers van Alliance’22 F1 uit Haarlem. En fanatiek. Coach Erwin van Baarle moet de vrede op het veld bewaren. Hoe gaan deze achtjarigen met elkaar om als het niet loopt zoals ze willen? ‘Houd je kop, sukkel’. 28
Bladgroen en koraalblauw, van oudsher betekende die combinatie vloeken in de kerk. Dit voorjaar vindt de modepolitie dat we ze wél mooi moeten vinden. Zit er iets in onze hersenen waardoor sommige kleuren zich niet verzoenen? 30
Cabaretier Jan Jaap van der Wal staat 31 december in Carré. In zijn oudejaarsconference gaat hij zware thema’s niet uit de weg. ‘Ik heb de keuze voor engagement gemaakt.’ En voor de politiek, dus ging hij op onderzoek uit in de Tweede Kamer. 36
Ruzie bij de Fjes
23
Roze met knalrood
Jan Jaaps oudejaar
00
Kerst
Niets zo ergerlijk, angstaanjagend en beklemmend als het obligate kerstgevoel: wereldleiders die elkaar in de armen vallen, schoonfamilies die elkaar het hele jaar ontlopen maar tijdens de Kerst (noodgedwongen) samen het haardvuur aansteken. Niets is zo beklemmend om de mensen die je verafschuwt drie zoenen te geven omdat het hoort. Wees ervan verzekerd dat die ene minuut die het duurt om in je auto te stappen, het raampje open te doen, al zwaaiend weg te rijden en dan pas de kramp van je glimlach uit je kaken te halen en uit te roepen: ‘Mijn hemel, blij dat het voorbij is’ – wees ervan verzekerd dat die ene minuut zich ook dit jaar weer in miljoenen auto’s voltrekt op de late avond van Eerste Kerstdag . Hetzelfde scenario voltrekt zich vandaag en morgen, als op de werkvloeren in Nederland incompetente en gehate managers tenenkrommende prietpraat over verzoening uitbalken. Als ze klaar zijn denkt iedereen: ‘Mijn hemel, blij dat het voorbij is’. Aan de wodka! Natuurlijk is er een alternatief. Schrap alle afspraken, gooi de blackberry in een wak in het ijs terwijl je je eerste toertocht schaatst. Prop jezelf vol koek en zopie en keer ’s avonds moegestreden en volgevreten huiswaarts en kijk vol voldoening naar alle ruziënde stelletjes, die in bladgroene en koraalblauwe setjes gehuld (vloekende kleuren mogen van Mart V.) op pad gaan naar hun kerstmaal. Nietzsche schreef al dat we het leven zo moeten leven dat we het duizendmaal zouden willen herhalen. En daar hoort de jaarlijks terugkerende Grote Zoendag niet bij. Dan liever alleen thuis met een cognacje en een boekje in een hoekje. En met De Pers. 1
Hereniging ’Hij heeft me zielsgelukkig gemaakt’
’We moeten ons verzoenen met ons verleden’ ‘Voor het eerst van mijn leven heb ik er zin in. We gaan gewoon focking Kerst vieren samen.’ Na een pijnlijke jeugd verloor Ing haar broer Dirk uit het oog. Nu, vele levens verder, zijn ze voor het eerst weer samen. Maaike Boersma AMSTERDAM
...
Jarenlang waren de kerstdagen voor Ing (44) een pijnlijke periode. Het bracht immers niet bepaald gelukkige herinneringen naar boven. Herinneringen aan ruzies, scheldpartijen en mishandelingen, zowel lichamelijk als geestelijk. Het waren bepaald geen zorgeloze kinderjaren voor Ing en Dirk. ‘We groeiden op in de Haagse Schildersbuurt, in een heel eenvoudig gezin, zeg maar rustig armoedig. Nu begrijp ik dat we een probleemgezin waren, maar toen zag ik dat natuurlijk niet. Ik dacht dat het normaal was, die ruzies en het slaan. Allebei mijn ouders keken regelmatig te diep in het glaasje’ Ing zit aan de lange houten tafel in haar Amsterdamse bovenwoning. Een enorme poster van een bountystrand met wuivende palmen siert de muur achter haar. In de andere hoek hangt een kerstboom aan het plafond. ‘Anders springen de katten erin.’ ‘Mijn eerste jeugdherinnering, ik was een meisje van drie of vier, is dat ik zie hoe mijn broer Dirk vreselijk mishandeld wordt.’ Ing slikt. ‘Hij werd een moeilijk kind genoemd, nu zouden we zeggen dat hij ADHD of zoiets had. Ik was veel rustiger, mij lieten ze meer met rust.’ ‘Toen ik een jaar of elf was, Dirk was toen vijftien, ging hij uit huis, naar de scheepvaartschool.’ Daarmee kwam er een einde aan de band die broer en zus hadden. ‘Als kind waren we heel close. Dirk deed alles om mij te beschermen.’ Ing haalt een hand door haar lange zwarte haar.
‘Kijk maar naar deze foto, die spreekt toch boekdelen?’ Ing pakt een glazen fotolijstje van tafel. Op de oude zwartwit foto slaat broer Dirk beschermend zijn arm om zijn kleine zusje. Twee paar ernstige ogen kijken je vanaf de foto aan. ‘We waren altijd samen.’ Niet veel later ging ook Ing de deur uit. ‘Kinderopvang, pleeggezinnen, tehuizen, ik heb het allemaal zien langskomen.’ Zo eens in de paar jaar zochten broer en zus elkaar op, maar veel écht contact was er niet. ‘Dirk ging helemaal de andere kant op. Hij werkte als glazenwasser, maar had daarnaast allerlei dubieuze bijbaantjes. In totaal heeft hij vijftien jaar gezeten. Ik heb altijd geweten wat voor leven hij leidde en had het daar moeilijk mee. Ik heb altijd gedacht dat het een keuze was. Nu zie ik dat het een gevolg is, een gevolg van zijn jeugd.’ Een van Ings naaktkatten springt
op schoot en schurkt langs haar kin. Ing geeft het dier een kus terug. ‘Ze zijn zo vreselijk aanhankelijk.’ Ruzie hebben Dirk en Ing nooit gehad. ‘Maar het was steeds hetzelfde liedje als ik bij hem kwam. Ik had er schoon genoeg van, vond het niet prettig om bij hem te komen.’ Bijna tien jaar zagen ze elkaar niet. Ook met de rest van de familie had Dirk geen contact. Vanwege zijn levensstijl wilden zij niks meer met hem te maken hebben.
Dirk kreeg drie kinderen, bij drie verschillende vrouwen. Ing zucht als ze erover praat. ‘Zijn oudste dochter zag hij tijdens de wekelijkse bezoekjes, maar toen ze inzag hoe haar vader leefde, wilde ze niet meer. Ze is nu 25 en Dirk heeft haar al zeven jaar niet meer gezien. Maar hij zou zo graag willen.’ Na zijn dochter volgden nog twee zoons. Toen zijn derde vrouw er vijf jaar geleden vandoor ging, kwam Dirk tot inkeer. ‘Hij zag dat hij weer een kind zou verliezen, dat heeft zijn ogen geopend. Vanaf dat moment heeft hij besloten: voor mij geen criminele activiteiten meer.’ ‘Hij vertelde me dat hij besefte al die jaren een ‘slechte’ vader te zijn geweest. Hij mediteert nu, kun je het je voorstellen?’, lacht Ing. ‘Hij is helemaal in boeddha, zijn huis staat er vol mee.’ Dirks jongste zoon woont bij hem. ‘Kijk hem lachen op die foto’, wijst Ing haar neefje aan.
SARAH TAMES
Voorwoord
HET GROTE VERZOENEN
Bush & Ahmadinejad
24
Special
25
Haar tranen komen vanzelf. Ze neemt een grote slok water en trekt de rits van haar roze joggingjasje nog wat verder dicht. ‘We spraken meteen die week nog af. Het klinkt misschien lullig voor mijn man, maar ik ben nog nooit zo gelukkig geweest. We hebben elkaar vastgepakt. Hij heeft me tot in het diepst van mijn ziel gelukkig gemaakt. Tegelijkertijd voel je dan ook de pijn, om wat je hebt moeten missen. Onze jeugd schept een onvoorwaardelijke emotionele band. We moeten ons verzoenen met ons verleden. Daarmee laat je de wereld iets goeds zien.’
‘Zo hoort een kind te zijn.’ Een schril contrast met de zwartwitte kinderfoto van Dirk zelf, waar hij met opgetrokken knieën op een stoel zit. Geen spoortje geluk op zijn gezicht, twee ogen die de wereld wantrouwend aankijken. Zelf heeft Ing geen kinderen. ‘Dat is een bewuste keuze, je begrijpt wel waarom.’ Heel even komt er een einde aan de woordenstroom.
Twee maanden geleden, Ing en haar man kwamen net terug van vakantie, had Dirk haar voicemail ingesproken. ‘Mijn man zei: hoor je hoe anders hij klinkt? Ik hoorde dat niet. Er gingen alleen maar alarmbellen af in mijn hoofd. Trouble, dat was het enige wat ik dacht. Toch heb ik hem gebeld. Hij zei tegen me: ‘Ing, ik heb twee grote wensen: mijn dochter en jou terug in mijn leven’.’
Ze bezoeken elkaar nu om de week. ‘Bewust niet vaker, er komen zoveel emoties vrij. Ik draag al weken geen make-up meer. Dat heeft toch geen zin. Sta ik in de supermarkt bij de koffie ofzo, barst ik ineens in tranen uit.’ Hun vader is inmiddels overleden. ‘We kregen alleen een brief dat we onterfd waren.’ Met haar moeder heeft Ing nog altijd geen contact. ‘Verzoening met mijn moeder?’ Ing zwijgt, draait wat op haar stoel, zwijgt weer en zegt zachtjes: ‘Heel misschien, ooit. 1
MARTIJN DORRESTEIJN
‘Ing, ik heb twee wensen, mijn dochter en jou terug in mijn leven’
26
Kerst
Oranje Duivels Nederlands-Vlaamse hereniging
In tien jaar naar de Lage Landen
Ieder weldenkend mens weet dat het onvermijdelijk is. De vraag is niet of, maar wanneer Nederland en Vlaanderen weer een zullen zijn. Dit is het scenario. Dirk Jacob Nieuwboer AMSTERDAM
...
2008
HET MAYONAISE-AKKOORD
Op 23 mei 2008 wordt in een morsig wegrestaurant geschiedenis geschreven. Vlak bij de Nederlands-Belgische grens komen in het diepste geheim Frits Bolkestein, Louis Tobback, Ur-
banus en Wendy van Dijk bijeen. De politici Bolkestein en Tobback pleitten in het verleden al eens voor Nederlands-Vlaamse toenadering, maar hun ideeën werden weggehoond. Met Van Dijk en Urbanus praten ze boven vele borden friet opnieuw over hun wens. Aan het eind van de avond toasten ze op een nieuw geheim genootschap dat de geesten daarvoor rijp moet maken. Het Mayonaise-akkoord is een feit.
2009
DE GROOTSTE HAVEN
De inlijving van ABN Amro door Fortis in 2007 was achteraf slechts het
begin. Twee jaar later koopt Schiphol alsnog Zaventem. En nog voor het eind van het jaar wordt de grote klapper gemaakt. Ingefluisterd door handlangers van het geheime comité fuseren de havens van Rotterdam en Antwerpen. Nederlanders zijn nog niet verenigd met Vlamingen, maar hebben wel weer de grootste haven ter wereld!
2010
HISTORISCHE VERGISSING
Na het zoveelste onderwijsdebacle in Nederland doet Den Haag eindelijk wat verstandig is. Het hele Vlaamse systeem wordt zonder reserves over-
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ......................................................................................................................
genomen. Belgische docenten worden naar Nederland gestuurd om Nederlandse docenten te leren wat ook al weer rekenen en schrijven is. Het geheime comité ziet zijn kans schoon en lobbyt achter de schermen voor nieuwe geschiedenisboeken. In Nederland en Vlaanderen leren de kinderen voortaan dat de scheiding van Nederland en België in 1830 een historische vergissing was.
2011
DERBY’S DER LAGE LANDEN
Bij de eerste competitiewedstrijd Ajax-Gent gaat het dak eraf. Voor het eerst zit de Arena weer vol. Miljoenen mensen naar de uitzending van de NOS∕VRT. De omroepbazen slaan elkaar trots op de schouders. Het samenvoegen van de Nederlandse en Belgische voetbalcompetities is het beste dat ze in jaren is overkomen.
Liever sámen een witte kerst? Op zoek naar een dreamdate?
Kerst: geven of nemen
STINE
JENSEN
Voor het goede doel doen mensen gekke dingen. Dj’s als Giel Beelen laten zich uithongeren in een glazen huis, zodat andere mensen geld overmaken voor echte hongerlijders ver weg op de wereld. Dat kan directer! Overigens, als we zo gorilla’s in Rwanda kunnen redden, prima. Je hebt zelfs altruïstische leugens. Als een vriend zijn boek niet gepubliceerd krijgt, zeg je bijvoorbeeld dat ie zijn tijd ver vooruit is, om zijn zelfvertrouwen niet te beschadigen. Of je ook te veel kunt geven? Dat hoor je wel eens in relaties, zo van ‘hij is te lief’. Die klacht komt overigens vaker van vrouwen dan van mannen. Ze bedoelen dan dat er te weinig uitdaging is. Maar dat liefde een kwestie is van geven en nemen, vind ik een cliché. Een romanticus pleit voor ‘ware liefde’,
niet voor ruilhandel. Ik kom uit een Deens gezin, daar zijn ze volstrekt hysterisch over Kerst. Het duurt de hele week en is een groot excuus om heel veel te eten en drinken haha. En bij de cadeaus gaat het niet om het idee, zoals bij Sinterklaas, dat vind ik zo’n onzin. Nee, dat moeten werkelijk grote cadeaus zijn, daarmee kun je het hele jaar compenseren!’ Lymic.nl heeft duizenden singles die open staan voor bijvoorbeeld… samen kerst vieren. Schrijf je nu gratis in bij de enige datingsite waar je online kunt speeddaten.
Filosofe Stine Jensen (1972) schreef onder meer de boeken Leugenaars en Goddelijke brulapen
O n l i n e s p e e d d a t i n g & e v e n t s , f o r s i n g le s & f r i e n d s
Special
2013
BYE BYE BELGIÉ
De Belgische koning Albert heeft er schoon genoeg van. Hij heeft voor de 43e keer koffie gedronken met Yves Leterme maar nog altijd is de formatie niet rond. De koning pakt zijn koffers en vlucht het land uit. Vlamingen gaan juichend de straat op om het vertrek te vieren, maar miljoenen Walen blijven verdwaasd achter. In paniek roept het Waalse parlement om aansluiting bij Frankrijk. Een dag later stuurt president Sarkozy zijn troepen over de grens.
Saksen. Op de vlag staat de oranje Nederlandse leeuw gebroederlijk met de zwarte Vlaamse leeuw. In de beoogde nieuwe hoofdstad Breda, als meest Vlaamse stad van Nederland en meest Hollandse stad van Brabant, stemt een gezamenlijke vergadering van de Vlaamse en Nederlandse parlementen in met de voorstellen.
2016
EUROPEES WASHINGTON
Terwijl de Vlamingen en Nederlanders elkaar naderen, wordt de sfeer rondom Brussel steeds grimmiger. Het NAVO-hoofdkwartier was al maanden ontruimd en de ambtenaren van de Europese Unie zijn met verplicht verlof gestuurd. Franse tanks en Lagelandse militairen staan aan de poorten van Brussel, klaar om de voormalige Belgische hoofdstad in te trekken, maar op het laatste moment grijpt de Duitse bondskanselier Angela Merkel in. Aan het eind van haar imposante carrière dwingt ze Frankrijk en de Lage Landen tot een
27
akkoord. Brussel krijgt een autonome status als Europees Federaal District. Als beloning voor het goede werk mag Merkel de Duitstalige gemeenten van het voormalige België inlijven.
2017
KONINGINNENPAAR
Zoals verwacht omarmen de Lagelanders met Sovjet-percentages de vereniging, maar de keuze voor een staatsvorm blijft tot op het laatste moment spannend. Orangisten en Republikeinen voeren een zinderende campagne om de Lagelanders voor zich te winnen. Een meesterzet van Máxima, dan al jaren weduwe, speelt de monarchisten in de kaart. Vlak voor het referendum lekt haar affaire met een Vlaamse dame van adel uit. Met het Koninginnenpaar is de Lage Landen in één klap gidsland. Op de tribune van de Kuip zien ze hoe de Oranje Duivels een jaar later in eigen land het WK Voetbal winnen. 1
2014 TOLL
Met de Franse troepen aan de taalgrens vallen alle reserves bij de Vlamingen weg. De Vlaams-Nederlandse eenheid leefde al langer in de harten van de bevolking, maar nu België dood is, willen ze nog maar een ding: de Lage Landen. De politiek kan niet achterblijven. Vlaamse en Nederlandse politieke partijen fuseren. Geert Wilders en Filip Dewinter sluiten elkaar in de armen. CDA-leider Doekle Terspstra kondigt samen met Yves Leterme meteen een cordon sanitaire af. De Nederlandse premier Jan Marijnissen strijkt over zijn hart en opent de SP voor de geminimaliseerde Nederlandse en Vlaamse sociaaldemocratische broertjes. Guy Verhofstadt raapt de verbrokkelde Nederlandse liberalen bijeen en grijpt het leiderschap van TOLL (Trots op de Lage Landen).
2012
2015
Na maanden spitwerk weet LLTV het geheime comité te ontmaskeren. De vier hoofdpersonen mogen nu eindelijk in geuren en kleuren de details van het Mayonaise-akkoord onthullen. Hun ontwerp-grondwet, al geschreven in het wegrestaurant, verdeelt de Lage Landen in 3 provincies: Holland, Vlaanderen en Friesland-
MARTIJN DORRESTEIJN
LEEUWEN
Na het succes van de gemeenschappelijke voetbalcompetitie kan het niet lang uitblijven. De Nederlanders en Vlamingen snakken naar nieuws over elkaar en smeken om een gemeenschappelijke TV-zender. Op 8 april 2012 presenteren Wendy van Dijk en Urbanus de eerste avondvullende show van LLTV (Lage Landen TV). Geert Maks nieuwe serie over de geschiedenis der Lage Landen wordt een kijkcijferkanon.
SARAH TAMES
LAGE LANDEN TV
ILLUSTRATIES: STUDIO EROSIE
Mark & Rita
28
Kerst
Jeugdcoach ‘Als het niet loopt, moet je iets onverwachts doen waardoor het kan kantelen’
F-jes verkennen hun grenzen Ze zijn individualistisch, vrolijk en onstuimig, de spelers van Alliance’22 F1 uit Haarlem. En fanatiek. Hoe gaan deze 8-jarigen om met elkaar als het niet loopt zoals ze willen? ‘Houd je kop, sukkel.’ Iwan Tol HAARLEM
...
‘Wiens beurt is het vandaag om aanvoerder te zijn?’, vraagt coach Erwin van Baarle aan het kluitje spelers van Alliance F1. ‘Ik, ik, ik’, roepen Jurgen, Thomas, Jesse, Marijn, Nils, Teun, Youri en Mattijs in koor. Ze dansen om de felle oranje aanvoerdersband die Van Baarle in de lucht houdt. De keuze valt op Marijn, die zijn trots nauwelijks kan verhullen. Met een verrukt gezicht laat hij soepeltjes de band om zijn arm glijden. De rest van het team heeft er geen oog voor, ze zijn alweer weggestoven. De wedstrijd tegen VVC F1 wacht en het kampioenschap lonkt. Hoe jong ze ook zijn, deze spelertjes in het groenzwart, wínnen willen ze. De vraag is: ten koste van wat? Oftewel, waar liggen de grenzen? Het is deze woensdagmiddag koud en winderig op het sportpark De Egelantier in Haarlem, maar dat deert de spelers van Alliance’22 F1 allerminst. Ze trappelen, letterlijk, van ongeduld om te beginnen. Een uitvoerige wedstrijdbespreking heeft daarom geen zin, weet Van Baarle. In welgeteld 45 seconden vertelt hij waar iedereen moet staan en dat ze de bal vooral niet door het midden moeten uitverdedigen. ‘Het is voor de
jongens het belangrijkste moment van de week. Dan moet je ze niet gaan vermoeien met allerlei opdrachten’, vindt hij. Van Baarle roept naar Marijn, omdat de scheidsrechter wil beginnen met de toss. Maar de trotse aanvoerder staat verderop te spelen met zijn teamgenoten en heeft geen zin in de plichtplegingen. ‘Laten we dan gewoon maar beginnen’, stelt de coach voor. Hij moet er zelf ook om lachen.
‘Niet tegen de tegenstander zeggen, hoor, het is een geheim middel’ De 47- jarige Van Baarle studeerde psychologie in Leiden. In het dagelijks leven verhuurt hij zichzelf als coach in het bedrijfsleven. Zijn bedrijf is gespecialiseerd in organisatiedynamiek en gedrag. Vijf jaar geleden werd hij gevraagd om leiding te geven aan een jeugdteam van Alliance’22, de vereniging waarbij ook zijn twee zoons en dochter voetballen. Bij het leveren van prestaties draait het om plezier, meent Van Baarle. Zo werkt het in het bedrijfsleven, bij de F1 van Alliance’22, maar ook in de topsport. Soms zit hij hoofdschuddend voor de televisie, zich verbazend over zoveel onbenul bij duurbetaalde coaches. Hij geeft het voorbeeld van de controverse tussen Marco van Basten
en Ruud van Nistelrooy. De spits bedankte voor Oranje, omdat hij naar eigen zeggen warmte miste bij de bondscoach. ‘Van Basten dacht meteen dat Van Nistelrooy een basisplaats eiste, terwijl hij alleen maar een koestering wilde horen, zo van: Ruud, ik garandeer je niets, maar ik wil je er graag bij hebben. Van Nistelrooy is ook maar een mens, met al z’n kwaliteiten, twijfels en onzekerheden. Als coach moet Van Basten proberen het beste uit zijn mensen te halen. Iedereen heeft zijn eigen benadering nodig. Dat invoelingsvermogen ontbreekt er wel eens aan bij Van Basten’, meent Van Baarle. De opstelling waarmee hij Alliance’22 de wedstrijd instuurt, is een afspiegeling van de karakters van zijn spelers. Achterin staan de stoere mannen Thomas, Jesse en Marijn. Jesse blijkt de onbetwiste natuurlijke leider van het team te zijn: hij geeft aanwijzingen en gaat voorop in de strijd. Hij heeft een groot verantwoordelijkheidsgevoel en blijft, ook als al zijn andere ploeggenoten de aanval zoeken, achterin hangen, dichtbij keeper Jurgen. Op het middenveld staat loopwonder Nils, hij moet vandaag het hele middenveld bestrijken. Het is de bedoeling dat de verdedigers hem daarbij regelmatig ondersteunen, maar in de praktijk komt daar weinig van terecht. Geeft niets, zegt Van Baarle langs de kant. ‘Dat moeten de jongens zelf ontdekken. Ik kan wel gaan roepen ‘bijsluiten’, maar dat is zo’n term waar ze op deze leeftijd niets van snappen.’ Voorin aan de zijkanten staan de artiesten van het elftal, de frêle buitenspelers Teun en Mattijs. Zij wisselen weergaloze acties af met knullig balverlies. En in de spits loert Youri, net als zijn grote held Dirk Kuyt, op een doelpunt. De ondergaande zon zorgt voor een roze gloed op het sportpark, waar tegenstander VVC goed aan de wedstrijd begint en in korte tijd met 1-0 voor staat .Het loopt niet bij Alliance’22: verdedigers letten niet op, de buitenspelers hebben de juiste vorm niet te pakken en tot overmaat van ramp krijgt aanvoerder Marijn keihard een schop tegen zijn knie. Hij huilt tranen met tuiten en krijgt een handje van ‘de dader’, die nog het meeste geschrokken lijkt. Alliance is eventjes de weg kwijt en van schrik mag VVC de 2-0 scoren. Het gaat er opvallend hard aan toe,
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ......................................................................................................................
Kerst: geven of nemen
FRANK
MEESTER
Natuurlijk is altruïsme ook een kwestie van egoïsme. Dat is alleen geen echt egoïsme: het gaat niet zozeer om jezelf, als wel om het voortbestaan van de soort. Neem iets als moederliefde, dat heeft die functie. Een vroege Darwinist deed ooit onderzoek naar altruïsme bij dieren en kwam erachter dat er helemaal geen goede bedoelingen achter zitten. Dat raakte hem zo dat ie al zijn geld weggaf en uiteindelijk zelfmoord pleegde. Ten onrechte! Als altruïstische eigenschappen uit foutieve motieven voortkomen, wat dan nog? Als het maar werkt. Zo is bekend dat een peloton altruïstische soldaten succesvoller is dan een groep egotrippers, omdat ze beter samenwerken en zich voor elkaar opofferen. Persoonlijk vind ik Kerst een mooi ver-
haal. Al zie ik Scrooge voor de miljoenste keer, toch raakt het je en maak je plannen om de hele mensheid te redden. Bij een ramp kunnen 10.000 doden vallen, maar cijfers zeggen niets zonder een verhaal. De onlangs overleden filosoof Richard Rorty geeft als voorbeeld De Negerhut van oom Tom. Dat boek heeft meer gedaan voor de afschaffing van de slavernij dan alle filosofische betogen bij elkaar. Het liet zien dat negers ook gewoon mensen zijn, daardoor kon iedereen zich inleven in hun positie.’
maar onsportief is het allerminst. Als er al iemand per ongeluk een schop krijgt, worden er direct keurig excuses aangeboden. De enige spelbreker is de coach van VVC die schreeuwend langs de kant heen en weer loopt. Plotseling ligt er een speler van VVC op het veld. Hij kermt van de pijn. Het is niet duidelijk wat er is gebeurd, maar de opgewonden VVCcoach rent het veld in en maakt scheidsrechter Ronald, die op zijn vrije middag dit partijtje wilde leiden, in woord en gebaar duidelijk dat hij
beter uit zijn doppen moet kijken. ‘Dat zie je toch?’ Op het gebied van discipline, tegenover elkaar en tegenover de scheidsrechter, maakt Alliance’22 een volwassen indruk. Een kwestie van duidelijke afspraken maken, meent Van Baarle. ‘Aan het begin van het seizoen roep ik de spelers bij elkaar en vraag ik ze: wie presteert er beter als hij wordt uitgescholden? Niemand die dan zijn hand opsteekt natuurlijk. Vanaf dat moment hebben we dus afgesproken dat we dat
Liever sámen het kerstfeest vieren? Op zoek naar een dreamdate?
Roberto Nickname: JayRo Leeftijd: 30 jaar Provincie: Utrecht Over mijzelf: attent, zorgzaam, spanning, extravert en eerlijk! Surf naar: www.depers.nl/dreamdate en maak kennis met Roberto. Voor duizenden andere single mannen sms je: single [spatie] je emailadres naar 2020 en maak je kans op een iPod. Maak donderdag om 20.30 uur persoonlijk kennis met deze én andere singles tijdens de online speeddate op Lymic.nl. Jouw match wordt mede mogelijk gemaakt door:
Filosoof Maarten Meester (1970) schreef met zijn broer Marten de zojuist verschenen roman Descartes’ dochter
vakantie ! jouw gratis Spaar voor
Special
niet doen.’ Niet overal gaat het er zo aan toe, merkt Van Baarle als hij met Alliance’22 op bezoek gaat bij andere clubs. Overtredingen worden soms niet bestraft, of erger nog: aangemoedigd. Hij heeft er zo zijn trucjes voor om zijn spelers daar mentaal op voor te bereiden. ‘Dan zeg ik vooraf dat we tegen een heel gemene tegenstander moeten. Jullie zullen wel bang zijn nu, zeg ik dan. Nee, nee, roepen ze op zo’n moment. Ze zien dat als iets avontuurlijks en zijn zich daardoor beter bewust van gemeen spel van de tegenpartij.’ Ook met ouders heeft Van Baarle heldere regels opgesteld om een seizoen zo soepel mogelijk te laten verlopen. De stelregel luidt: aanmoedigen mag, roepen niet. ‘Zodra dat misgaat, reageer ik direct door even naar die ouders toe te lopen en ze te herinneren aan de afspraken. Dat soort
FOTO’S: EVERT-JAN DANIELS
momenten zijn cruciaal: laat je het gaan, dan ben je gezien voor de rest van het seizoen.’ Het is rust. 2-0 achter. Werk aan de winkel voor Van Baarle. Uit zijn tas tovert hij druivensuikertabletten tevoorschijn. ‘Niet tegen de tegenstander zeggen hoor’, fluistert hij tegen zijn spelers. ‘Het is een geheim middel.’ Grote ogen kijken hem aan. ‘Als het niet loopt, moet je soms wat doen. Iets onverwachts, waardoor het kan kantelen. Dat is in een bedrijf ook zo. In de sport is iemand als Louis van Gaal daar een meester in. Iedereen herinnert zich zijn karatetrap tijdens de Champions Leaguefinale tegen AC Milan. Zijn spelers waren toen meteen wakker.’ De druivensuikertruc werkt, want in de tweede helft gaat Alliance er extra fanatiek tegenaan. Op wilskracht komen de groenzwarten terug tot 22. Het spel wordt harder, de gemoederen raken verhit. Langs de kant manifesteert de VVC-coach zich door steeds luider aanwijzingen te geven. ‘Zoek de diepte’ en ‘speel over de flanken’. Zijn gebrul langs de kant leidt tot ergernis. De scheidsrechter heeft er duidelijk moeite mee. Mattijs, de grillige buitenspeler, ook. ‘Houd je kop sukkel’, roept de linkerspits geïrriteerd. De verbouwereerde coach spreidt zijn armen en vraagt aan de arbiter: ‘Hoorde je dat?’ Op dat moment is Frank Versteeg, met wie Van Baarle het team leidt, al het veld in gerend. ‘Meekomen jij’, draagt hij Mattijs op. ‘Dat soort dingen roepen we hier niet.’ Mattijs weigert mee te gaan naar de zijlijn en zet een sprint in. Versteeg rent achter hem aan. ‘Waar zijn jullie mee bezig’, roept de VVC-coach. Even wordt het spannend. Hoe gaat dit
CL ASSIC ROCK
CLASSIC
ROCK
1000 De enige rocklijst die er toe doet! Vandaag nummer 349 tot en met 144 Luister naar o.a. Rolling Stones, Queen, Coldplay, Supertramp en Eric Clapton!
J E O N T VA N G T C I T Y F M C L A S S I C R O C K I N NOORD-HOLLAND GRONINGEN
FRIESLAND
ZUID-HOLLAND
DRENTHE
UTRECHT
FLEVOLAND
OVERIJSSEL
K I J K VO O R D E H E L E L I J S T E N F R E Q U E N T I E S O P W W W. C I T Y F M . N L
aflopen? Mattijs geeft zich uiteindelijk gewonnen, maar blijft boos. Versteeg: ‘Geeft niet, hij heeft de boodschap nu wel begrepen, denk ik’, zegt hij en stuurt Mattijs terug het veld in. Even later beslist VVC het duel in haar voordeel: 3-2. Einde wedstrijd. Na afloop zoekt de geschrokken scheidsrechter Ronald steun bij Van Baarle. Wijzend op de coach van VVC: ‘Die man moet op cursus, hoor.’ Van Baarle knikt begrijpend. Eén keer heeft hij zich laten gaan tegen een scheidsrechter. Hij erkent: ‘Dat luchtte enorm op, het was puur bosmannetjesgedrag. Maar in wezen stond ik voor schut. De spelers keken mij meewarig aan, zo van: ‘wat doe jij nou?’ Het had geen enkel effect.’ Juist op dat moment komt de VVC-coach naar de scheidsrechter toegelopen, met uitgestoken hand. Hij heeft zich herpakt. ‘Sorry hoor, het zijn de emoties hè’, zegt hij en dirigeert zijn spelertjes naar die van Alliance’22. ‘Hup, even handjes geven aan de tegenstander’. 1
29
30
Kerst
Clash Emotie is belangrijk bij kleurkeuze
En gij zult juist vloeken Felroze en dieprood, bladgroen en koraalblauw. Van oudsher vloekende kleuren gaan komend modeseizoen mooi samen. ‘Goed vloeken is prachtig.’ Geneviève van Velzen AMSTERDAM
...
Een namiddag op een doordeweekse dag in de Amsterdamse Kalverstraat. De meeste mensen in de drukke winkelstraat zijn gekleed in zwart, grijs, antraciet of bruintinten. Opvallendste kledingstukken in de stad: de spijkerbroek, het truitje, een leren jackie óf een spijkerrokje, een truitje, laarzen en een leren jackie. Het is een algemeen beeld, een lokale en verdwaalde paradijsvogel in het Amsterdamse straatbeeld daargelaten. Het modebeeld in de Kalverstraat staat in schril contrast met de weelderige jurken en fleurige broekpakken waar nationale en internationale modeontwerpers ons komend seizoen graag in zien. Sowieso mag er veel meer kleur bij. We mogen ook ongegeneerd de kleuren combineren. Dus vergeet je moeders ongevraagde advies en ga wel voor felroze en dieprood, bladgroen en koraalblauw. Couturier Mart Visser is voor bonte kleurcombinaties. Visser: ‘Goed vloeken is prachtig. Juist het harde contrast tussen kleuren kan een outfit verrassend maken.’ Hetzelfde modebeeld en een clash of colours is te zien op de internationale catwalks. Voor komend voorjaar heeft Alessandro dell’Acqua grijze pencilskirts gecombineerd met zuurstokroze blouses. Alexander McQueen deinst er niet voor terug om grijze capribroeken en dito jasjes af te zetten met roze en paarse details. In New York presenteerde Anna Sui tijdens de laatste Fashion Week een mix van zwart, grijs en geel. De Amerikaanse ontwerpster Betsey Johnson heeft roze pumps met felrode pompoenen in haar collectie. En Versace heeft voor de zomer oranje shorts met roze hemdjes in petto.
Macht van kleur Zijn het natuurkundige wetten die dicteren dat bepaalde kleuren samen vloeken? Of wordt het ons aangeleerd? De zoektocht naar de wortels en het waarom van ‘onverenigbare kleuren’ eindigt snel. Er is geen wetenschappelijk onderzoek over de effecten van vloekende kleuren in de non-verbale communicatie en kleurgebruik van kleding an sich, stelt Erik van Biemen, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Kleurenstudie. Over de geschiedenis van vloekende kleuren is, volgens hem, ook weinig bekend. ‘Er zijn veel tegenstrijdige theorieën over kleur.’ Het is dus voornamelijk nattevingerwerk en het betere giswerk. Imagoconsulente Marieke Blok kent het antwoord niet. Eén ding is zeker volgens Blok: het effect van kleur in kleding wordt onderschat. ‘Kleur is een wezenlijk onderdeel van de non-verbale communicatie.
Meer dan vijftig procent van de indrukken die anderen van ons krijgen is gebaseerd op ons uiterlijk. De kleur van je kleding is dus belangrijk.’ Heeft moeders gelijk: vloeken sommige kleuren? Blok: ‘Kleur heeft meer met emotie te maken dan met smaak te maken. Veel mensen hebben een persoonlijke band met kleur. Iemand kan een hekel aan oranje krijgen als hij vroeger constant gepest werd door iemand die alleen maar oranje droeg. Een ander heeft een positieve band met de kleur rood omdat moeder altijd in het rood gekleed ging. Vervolgens denkt diegene dat rood de kleur is die het beste bij hem of haar past.’
Grijze rokken Tegenwoordig bepaalt iedereen zelf wat voor kleuren hij draagt. Niet zo lang geleden was dat anders, zegt kleurenpsycholoog Bud Oostrom. ‘Tot de jaren zestig bepaalde voornamelijk de religieuze groep waar iemand bij hoorde het kleurgebruik in de kleding’, zegt Oostrom. ‘Protestants-christelijke vrouwen droegen in de jaren zestig bijvoorbeeld veel grijze rokken.’ Vanaf de jaren zeventig raakt de verzuilde samenleving op de achtergrond en is er een kentering in persoonlijk kleurgebruik te zien. ‘Daarna zie je dat mensen zelf via het kleurgebruik bepalen wie ze zijn en hoe ze over willen komen. In de jaren zeventig zijn het de hippies die zich onderscheiden door felle kleuren, bloemdessins en andere organische vormen in hun kleding te verwerken. De boodschap die ze willen meegeven was vrolijkheid.’
Neêrlands schutkleur: zwart Het geldt nog steeds dat mensen zichzelf presenteren via kleurgebruik, zegt Oostrom: ‘Aan het kleurgebruik kun je iemands karaktereigenschappen afleiden en zien hoe goed iemand zichzelf kent. Het komt voor dat mensen uit onwetendheid de verkeerde accenten onderstrepen door verkeerde kleurcombinaties. In onze samenleving draait het om indruk op de ander maken. Kleurgebruik speelt daarbij een belangrijke rol.’ Blok: ‘Zwart is nog altijd dé schutkleur van Nederlanders. Deze kleur betekent voor veel mensen veiligheid en het is een onopvallende kleur.’ Terug naar de straten van de hoofdstad. Vanuit zijn studio laat Mart Visser weten dat hij de situatie bedroevend vindt. ‘Er is helemaal geen vrolijkheid in de straten. En ja, ik snap dat het alles met onze cultuur te maken heeft. We zijn toch een volk van doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg. Dus geen bonte kleuren, nee.’ Imagodeskundige Blok is het met de couturier eens. ‘We staan met onze beide benen nog steeds in de Calvinistische klei.’ 1
Hoe meer kleuren, hoe beter. Vloeken mag. Sterker nog, vloekende kleuren moeten deze zomer. FOTO’S: REUTERS
Dare to wear 2008 Zuurstokroze en robijnrood / Bladgroen en koraalblauw / Okergeel en purperpaars .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .....................................................................................................................
Anna Sui presenteerde in New York een mix van zwart, grijs en geel.
Versace heeft oranje shorts met roze hemdjes voor de zomer.
Cavelli pakte in Milaan uit met roze.
Special
31
Verzoening Fortis moet eerste stap zetten om liefde ABN Amro te winnen
Bankenhuwelijk heeft tijd nodig ABN Amro was het lijdend voorwerp van dé overname van 2007. De ooit zo trotse bank gaat in Nederland straks verder onder leiding van Fortis, een bank waar ABN Amro altijd op neerkeek. Is 2008 het jaar van de verzoening? Remco Tomesen AMSTERDAM
...
Verliezen van een onbeduidende tegenstander doet pijn. Twee keer verliezen van zo’n tegenstander doet nog meer pijn. Het overkwam ABN Amro, de ooit zo trotse bank. ‘Onderschat het verleden niet’, zegt Peter Prud’homme, specialist intercultureel management, verbonden aan de Universiteit Utrecht. ‘Het maakt het samengaan van deze bedrijven extra moeilijk’. Het was Rijkman Groenink die twee keer zijn verlies moest nemen, een keer als onderhandelaar, een keer als voorzitter van de raad van bestuur. Eind jaren negentig streed Groenink met Fortis om dezelfde buit: De Generale Bank. ABN Amro dacht de strijd zonder moeite te winnen van het in haar ogen onbeduidende Fortis. De praktijk bleek anders: Fortis won de strijd en lijfde De Generale Bank in. Het verlies is altijd een pijnlijk hoofdstuk geweest in de geschiedenis van ABN Amro. Verliezen in de strijd om een andere bank is niet prettig. Maar door diezelfde, als inferieur beschouwde bank, overgenomen worden, is een heel ander verhaal. Toch is het nu realiteit, want na de overname, die pas twee maanden geleden definitief is beklonken, zullen ABN Amro-medewerkers in Nederland het vooral moeten doen met Fortis. De twee andere overnemende partijen, Royal Bank of Scotland en Banco Santander, namen alleen buitenlandse onderdelen van ABN Amro over. Alleen het hoofdkantoor op de Zuidas, dat de wereldwijde activiteiten van de bank stuurt, heeft ook te maken met de andere banken. De klap van de overname is hard aangekomen. ABN Amro-medewerkers zijn, na een slopende tien maanden durende overnamestrijd, moe gestreden. Voor sommige medewer-
kers is er helemaal geen toekomst bij ABN Amro. Ongeveer tien procent van de Nederlandse onderdelen van de bank, moet de bank van de Europese Commissie verkopen. De medewerkers die wél blijven, zijn opvallend gelaten. ‘Iedereen heeft iets van: we wachten af wat er gebeurt’, zegt een 40-jarige medewerker. Het gevoel en de trots voor de bank lijken plaats te hebben gemaakt voor eigenbelang. ‘Als je baan verdwijnt, is er wel weer een andere werkgever. De markt is goed’. Medewerkers van boven de vijftig zijn iets onzekerder. Daaronder zitten ook medewerkers die zeggen: ‘Als ze van me af willen, dan zit er misschien wel een mooie vertrekregeling in’. Maar achter de gelatenheid schuilt een ander gevoel. Een machtsstrijd tussen de Belgen en het inmiddels veel grotere Nederlandse bestanddeel van de Belgisch-Nederlandse bankverzekeraar ligt op de loer. Een medewerker die twintig jaar bij de bank in dienst is, verwoordt zijn onvrede: ‘Hoe Fortis met ons omgaat, is een grote onzekerheid. Ja, bij Fortis zelf weten ze het ook nog niet. Het lijkt alsof ze het veel minder professioneel doen dan de Schotten. De eerste week na de overname stond de hal van ons kantoor vol met busladingen Britten met van die zwarte laptoptasjes over hun schouders. Pas na weken heb ik de eerste Belgen schoorvoetend zien binnenlopen.’ Bij Fortis heerst een gevoel van ‘we hebben gewonnen’, zegt Gerwin van der Lei, die vanuit vakbond de Unie medewerkers van Fortis vertegenwoordigt. Bij ABN Amro is de stemming heel anders. Hoe kan het samengaan in goede banen worden geleid? Is er, in plaats van gelatenheid
YKE SCHOTTEN
en onderdrukte weerstand bij ABN Amro, échte verzoening tussen Fortis en ABN Amro mogelijk? Met de trots van de ABN-medewerkers moet voorzichtig worden omgegaan, meent Peter Prud’homme. ‘Als ik Fortis was, had ik eerst aan alle afdelingen gevraagd: waar zijn jullie trots op? Wat willen jullie niet kwijtraken? Fortis moet proberen om dát waar afdelingen trots op zijn te bewaren. Als dat niet gebeurt, vrees ik dat men zich gaat terugtrekken in de eigen identiteit.’ Belgische en Nederlandse cultuurver-
schillen zijn niet van doorslaggevende invloed. Maar kunnen dat wél worden als medewerkers zich bedreigd voelen. ‘Op zulke momenten worden cultuurverschillen benadrukt.’ Bij de toenadering moet Fortis het voortouw nemen, vindt Prud’homme. ‘Fortis moet respect tonen voor de cultuur bij ABN Amro. Maar als men blijft ervaren dat ABN Amro neerbuigend blijft kijken naar Fortis, is de kans op een negatieve spiraal groot’. En dan kun je krijgen wat ook bij liefdesrelaties kan gebeuren: on-
begrip, niet naar elkaar toe groeien, verwijdering. Het gedwongen huwelijk tussen ABN Amro en Fortis heeft nog de nodige tijd om tot enige vorm van bloei te komen. Als alles loopt als gepland, is de integratie pas in 2009 rond. De oudere garde zal zich waarschijnlijk nooit verzoenen. ‘Het opsplitsen van deze bank had natuurlijk nooit mogen gebeuren’, zegt een medewerker met bijna dertig dienstjaren. ‘Ik heb er vreselijk spijt van dat ik niet harder aan de bel heb getrokken toen het nog kon.’ 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ......................................................................................................................
Kerst: geven of nemen
AYNAN
Asis Aynan (1980) studeert filosofie en is docent op een ROC. Onlangs kwam zijn eerste boek Veldslag en andere herinneringen uit.
SARAH TAMES
PLO-leider Yasser Arafat dat hij naar de mis in Bethlehem ging. Volgens mij was de Israëlische premier Ariel Sharon nog nooit naar een moskee geweest. Over verzoening gesproken. Wist je trouwens dat het offerfeest door de maankalender dit jaar een paar dagen voor Kerst valt? Wel een grappig toeval.’ 1
Bram & Jort
ASIS
Of er een punt in je hersenen is waarvan je kunt zeggen ‘daar zit het altruisme’, weet ik niet, dat maakt me ook niet uit. Het is sowieso goed om te geven. Dat is best bijzonder: de mens is van nature juist geneigd om zijn eigen bezittingen te beschermen. Toch denk ik dat de moderne, individualistische mens niet zo egoïstisch is als vaak gezegd wordt. Nederlanders zijn behoorlijk vrijgevig, kijk maar hoeveel geld er naar goede doelen gaat. Ze hebben alleen geen zin in sociale controle of om verantwoording af te leggen. Ja, ik vier Kerst, op een bepaalde manier. Niet dat ik me met iemand ga verzoenen vanwege Jezus Christus en ik steek ook geen kaarsjes aan, maar ik ga wel voor het eerst naar de avondmis. Ik vond het altijd een mooi gebaar van
32
TEKST: DIRK KOPPES ONTWERP: CAROLYN RIDSDALE
Rode kerst
dit jaar?
33
34
Rode kerst
FOTO’S: HOLLANDSE HOOGTE
dit jaar?
35
Kerst
36
WFOTO’S: HRISTIAAN KROP
Cabaret Jan Jaap van der Wal laakt polarisatie
Jan Jaap in de Tweede Kamer Alexander Nijeboer AMSTERDAM
...
Koninklijk Theater Carré, 14 maart, dit jaar. Jan Jaap van der Wal staat voor het eerst van zijn leven in de uitverkochte kleinkunsttempel Carré. In zijn maatschappelijk bevlogen voorstelling van dat moment, BSUR, hekelt hij vol vuur en met venijn de tijdgeest. De reizen die hij voor het Liliane Fonds door Afrika en Azië maakte, hadden hem aan het denken gezet. Dan staat hij aan het einde van een slopende tournee in Carré. Hij komt op. Het is alsof de zaal hem overweldigt. Hij mompelt ontwapenend een excuus in de microfoon, zegt dat hij hyperventileert, neemt een slok water. Ondanks de valse start speelt hij Carré op indrukwekkende wijze plat. Hij is bevlogen en meedogenloos – zijn grappen zijn vlijmscherp. ‘Mijn regisseur Ruut Weissman zei later dat mijn concentratie op het moment van opkomst zo hoog was’,
zegt Van der Wal maanden nadien in een Amsterdamse broodjeszaak, ‘dat mijn fysiek het even niet meer aankon. Ik besefte opeens dat ik onderdeel was geworden van een immense cabarethistorie.’ Wim Kan, Toon Hermans, Freek de Jonge – alle grootheden hadden hier gestaan. Nu stond hij er, op bijna 28-jarige leeftijd.
‘Maak je beleid of vertel je de waarheid, dat vind ik essentieel’ Het besef geschiedenis te schrijven was hem eerder overkomen toen hij de nieuwe schouwburg in Almere opende. ‘Niets aan de hand, dacht ik vooraf. Toen ik opkwam, realiseerde ik me ineens dat ik de allereerste was en schoot ik ook even in die stress.’ Hij zit er ontspannen bij, gekleed in een nonchalant trainingspak. Hond Ard ligt aan zijn voeten. Het afgelopen jaar betekende voor Van der Wal een ketting van hoogtepunten, dat begon met de opening van de Almeerse stadsschouwburg in februari en eindigt op oudejaarsavond.
Van zijn bevlogen programma BSUR naar een oudejaarsconference is een kleine stap. Hij bereidde zich grondig voor en woonde ter inspiratie zelfs debatten bij in de Tweede Kamer. ‘Ik ben erg geïnteresseerd in politiek.’ Maar hoe kom je als cabaretier de Tweede Kamer binnen? Hij besloot Kamervoorzitter Verbeet een brief te schrijven. ‘Ik wilde voorkomen dat ik via een partij binnen zou komen en mensen mij gelijk met die partij zouden associëren.’ Hij observeerde de politiek aandachtig en trok zijn conclusies. ‘Ieder Kamerlid wil zijn moment van glorie, maar dat mag niet te lang duren. De spreektijd is beperkt. Goed voor de dag komen lijkt dan belangrijker dan de waarheid.’ Af en toe zag hij gestuntel. ‘Er moet toch een slimme manier zijn om de argumenten van Wilders onderuit te halen? Het lukt de Kamerleden eenvoudigweg niet. Wilders loopt naar de interruptiemicrofoon, scoort met een oneliner en weg is hij weer.’ Als voorbeeld noemt Van der Wal het voorstel van Wilders om de Koran te verbieden. ‘Hoezo, meneer Wilders, wilt u de Koran verbieden? Moet de politie dan de huizen langsgaan om te kijken of niet ergens in een nacht-
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................
Trein in Korea
Saoedi-Arabië
Voor het eerst in vijftig jaar rijden er weer treinen tussen Noord- en Zuid-Korea. Officieel zijn beide landen nog steeds in staat van oorlog.
Afgelopen maand zaten een Saoedische en Israëlische minister voor het eerst samen aan één tafel. Handenschudden zat er nog niet in.
kastje een Koran verborgen ligt? Legt u eens uit, meneer Wilders, hoe u dat voor u ziet? De politici slagen er niet in om de krankzinnigheid van zo’n voorstel bloot te leggen.’ De oudejaarsvoorstelling kreeg Onderbewust als titel mee en is vooral een politieke conference geworden. ‘Maak je beleid of vertel je de waarheid? Dat vind ik een essentiële vraag’, zegt Van der Wal. De vraag loopt als een rode draad door zijn conference. ‘Die vraag stond al centraal sinds ik in september begon met schrijven. Heel lang wilde ik het ook over een thema als schaamte hebben, maar dat bleek te complex. De keuze tussen beleid maken of de waarheid
vertellen kun je op veel verhalen wel plakken.’ Schaamte als thema werd hem ingegeven door de boeken die hij las van Amatai Etzioni, de Amerikaanse socioloog en denker. Etzioni geldt als een groot inspirator van premier Jan Peter Balkenende. Van der Wal wilde weten wat de premier bewoog en las om die reden het werk van Etzioni. ‘Schaamte speelt in zijn werk een belangrijke rol. Schaamte is volgens hem een regulerend middel om de samenleving te binden.’ Alhoewel Van der Wal de socioloog een paar keer noemt, heeft Etzioni niet de rol in de conference gekre-
MARTIJN DORRESTEIJN
Voor Jan Jaap van der Wal was 2007 een jaar van hoogtepunten. Hij stond als eerste cabaretier in de nieuwe stadsschouwburg van Almere, speelde in Carré en mag de oudejaarsconference verzorgen.
Special
‘Freeks kritiek lijkt op de koning die zijn koninkrijk verbrandt’ Hij wil vooral een goede oudejaarsconference maken en noemt Freek de Jonge en Youp van ’t Hek als voorbeelden. ‘De goede oudejaarsconferences die ik van hen heb gezien, vatten de tijdgeest maar zijn jaren later nog steeds interessante voorstellingen.’ Sinds zijn debuut in 2000 won Van der Wal snel aan populariteit – mede door zijn televisieoptredens in Dit was het nieuws. In het theater gold hij lang als een talent dat niet naar verwachting presteerde. Het verwachtingspatroon was hoog, erkent hij. Mede door zijn televisiebekendheid. ‘Als debutant stond ik al voor veel te grote zalen. Ook waren de onderwerpen in Out now achteraf niet boeiend genoeg.’ De aanslagen in New York en Washington op 11 september 2001 en de moorden op Pim Fortuyn en Theo van Gogh scherpten hem. ‘Dat zijn ontwikkelingen in de samenleving waar je als cabaretier niet ongestraft aan voorbij kunt gaan. Waarom sta ik eigenlijk op een podium, vroeg ik mij
steeds vaker af.’ De omslag kwam voor Van der Wal uiteindelijk bij zijn derde avondvullende solo BSUR. ‘Ik heb toen de keuze voor engagement gemaakt.’ Freek de Jonge geldt als voorbeeld voor een hele generatie cabaretiers. Voor De Jonge heeft cabaret als geëngageerde kunstvorm afgedaan. Te behaagzieke cabaretiers, te veel lachbelust publiek. Hij noemde het cabaret eerder dit jaar ‘morsdood’. De toneelmonoloog is volgens hem de nieuwe vorm. Van der Wal begrijpt de felle woorden waarmee De Jonge het cabaret veroordeelde niet. ‘Het heeft veel weg van de koning die zijn eigen koninkrijk verbrandt.’ Het probleem met het cabaretpubliek, ziet hij wel. ‘Miljoenen mensen gaan naar cabaret, maar steeds vaker komen ze voor de snelle grappen en de lach naar het theater.’ Van der Wal heeft geen trek in een rol als clown en dat zal het publiek weten dat afstemt op zijn oudejaarsconference. ‘De rol van een cabaretier moet zijn, dat hij mensen op andere gedachten brengt.’ 1
Gran Canaria. Een continent in miniatuur, om het hele jaar door van te genieten.
www.turismodecanarias.com www.spain.info SPAANS VERKEERSBUREAU Laan van Meerdervoort 8ª, 2517 AJ DEN HAAG Tel.: (070) 346 59 00 Fax: (070) 364 98 59 [email protected] www.spaansverkeersbureau.nl www.spain.info/nl
SARAH TAMES
Toch relativeert hij ook het belang van zijn oudejaarsconference. ‘De impact van een conference van Wim Kan was enorm. Het land wachtte in spanning af: welke politici werden er dit keer genoemd? Zo bepalend als cabaret in die tijd was, is het al lang niet meer. Cabaretiers waren lang opiniemakers met een mening die ertoe deed. Nu wordt het vaker gerelativeerd: het is maar cabaret.’
Geer & Goor
gen die hij op voorhand had beoogd. ‘Uit die stelling dat schaamte een regulerend middel is om de samenleving te binden, komen in zijn werk allerlei complotachtige theorieën voort. Daar geloof ik niet in en toen ben ik daar maar vanaf gestapt.’ Uiteindelijk hebben alle verhalen die Van der Wal in zijn conference wél vertelt een centraal thema. ‘Mijn oudejaarsconference gaat over zelf verantwoordelijkheid nemen. Dat geldt voor politici, maar ook voor mensen als jij en ik.’ Van der Wal vindt het belangrijk dat de conference ‘iets verzoenends’ zegt. Waar collega-cabaretiers doorgaans de tegenstelling tussen moslims en andere burgers opzoeken, laakt de cabaretier juist de polarisatie. ‘Ik ben nu eenmaal betrokken, dat heb ik van huis uit meegekregen’, zegt hij. Polarisatie past daar niet bij, liefdadigheid wel. Vorige maand organiseerde hij een beursgang voor zijn stichting Child at Venture dat wereldwijd kansarme jongeren steunt. Door aandelen te verkopen wil hij komend jaar 250.000 euro ophalen. De zo nonchalant ogende comedian in trainingspak barst van de ambities. Ambities kenmerken ook Onderbewust. De thema’s zijn zwaar maar er valt ook veel te lachen. Toch is de lach niet de essentie. Hij respecteert cabaretiers wier pretentie niet verder gaat dan een zaal onbekommerd te laten lachen, maar dat is niet zijn stijl. ‘Sta je eenmaal op het podium en heb je wat te vertellen, dan moet je daar ook helemaal voor gaan. Het risico is dan misschien dat je, zoals mij wel eens wordt verweten, tegen het pedante aanzit. Voor mij is dat een grens waarmee ik wil stoeien, het gevecht dat iedere geëngageerde cabaretier moet aangaan.’
37
38
Kerst
Angsten Psychiater Irvin Yalom wil het leven op aarde ten volle benutten
Leren leven met het einde Hij is de ideale psychiater aan wie je al je angsten zou willen vertellen. Zelf is de 76-jarige bestsellerschrijver Irvin Yalom nergens meer bang voor, ook niet voor de dood. ‘Als je je leven ten volle leeft, hoef je je nergens druk over te maken.’ Dirk Koppes AMSTERDAM
...
Als Nederland een Bram Bakker heeft die hier de psychotherapeutische praktijk overhoop haalt, dan hebben de Verenigde Staten Irvin Yalom, die altijd eigenwijs zijn eigen pad heeft gevolgd. Met succes, want de als zoon van straatarme Poolse immigranten in Washington opgegroeide Yalom heeft een standaardwerk over groepstherapie op zijn naam staan en diverse bestseller romans. De voormalige hoogleraar aan diverse topuniversiteiten beschouwt die niet als literaire hoogstandjes, Yalom omschrijft ze als educatieve romans. Want Yalom is een man met een missie. Hij wil mensen leren omgaan met de angst voor de eenzaamheid, voor de liefde, voor het leiden van een leeg en van je medemensen geïsoleerd bestaan, ja ook voor hun grootste vrees: de dood. Existentiële therapie noemt hij dat, ’door de dood te ontkennen, slaan we de verkeerde weg in op zoek naar geluk. We moeten juist met ons levenseinde leren omgaan.’
‘Prozac? Nergens voor nodig. Je creëert een nieuw probleem’ In levende lijve komt hij zachtaardiger over dan de in graniet gehouwen kop die achter op boeken als De Therapeut, Nietzsches tranen, en De Schopenhauerkuur staat. In een door uitgeverij Balans geregelde etage aan de Amsterdamse Keizersgracht beantwoordt hij op fluisterzachte toon de gestelde vragen. Ondanks zijn breekbare gestalte straalt hij levensvreugde uit. Hij geeft nog steeds les en neemt nieuwe patiënten in analyse in zijn praktijk in San Francisco. ‘Waarom zou ik stoppen met wat mij zoveel plezier verschaft? Van elke patiënt leer ik iets nieuws. Door elke patiënt word ik een betere therapeut. En een beter mens, want we zijn allemaal reizigers
die ons gezamenlijk door het leven worstelen.’ Yalom gelooft rotsvast in op individuele personen toegespitste therapie. ‘Iedereen verdient een eigen aanpak. Tegenwoordig werken ze met protocollen, beschrijvingen van 85 symptomen waarmee je zou kunnen vaststellen wat iemand heeft en de bijbehorende medicatie voorschrijven.’ Hij heeft een grote aversie tegen de standaard 10-weken-therapieën (‘een illusie dat je zo snel iets kunt bereiken!‘) en het overenthousiaste medicijnengebruik van zijn Amerikaanse vakbroeders (’verzekeringsmaatschappijen vergoeden geen psychoanalyse meer, dus daar ga je‘). ‘Prozac? Nergens voor nodig. Je creeert een nieuw probleem, want die pillenslikkers kunnen na tien jaar weer afkicken. Mensen moeten begrijpen waardoor hun problemen veroorzaakt worden en die oorzaken vervolgens aanpakken.’ Niet dat hij tot in den treure hun jeugd probeert te reconstrueren, ‘dat is toch niet mogelijk’. Yalom is gericht op de toekomst. Inclusief de dood. ‘Op mijn leeftijd denk je na over de dood. Mijn vader en zijn broers stierven relatief jong door hartproblemen. Overigens denk ik als een echte existentialist al mijn hele leven over de dood. Ik heb meer dan 25 jaar met stervende patiënten gewerkt, dus ik heb de nodige ervaring.’ Hij werkt nu aan een nieuw boek, Staring in the sun: Overcoming the Terror of Death, dat zijn aanpak voor een breed publiek ontvouwt. ‘De dood heeft een centrale plaats in mijn loopbaan ingenomen. Ik denk dat 75 procent van de problemen die ik als psychiater tegenkom, voortkomt uit angst voor het leven na de dood. Dat proberen we te onderdrukken, maar als bijvoorbeeld een geliefde sterft, moeten we de confrontatie aangaan. Ons onderbewustzijn doet dat voortdurend. Daarom hebben we nachtmerries, waar die doodsangst even aan het onderbewuste ontsnapt.’ Waarom zijn we zo bang voor het eind van ons leven? ’We verwarren de dood vaak met het kwade, met slechte dingen. Zelf geloof ik niet in een leven na de dood, dus ook niet in een hemel. Of hel. Daarom moet je je leven hier op aarde en je mogelijkheden ten volle benutten, dan hoef je je niet druk te maken over het einde. Een les die we al duizenden jaren in
‘We zijn allemaal reizigers die ons gezamenlijk door het leven worstelen.’ PETER VAN BEEK
de filosofie terugvinden.’ ‘Nietzsche schreef dat je zo moet leven, dat je het oneindig zou willen herhalen. Als we ons verstand gebruiken, kunnen we onze angsten overwinnen. Dood en leven zijn onverbrekelijk met elkaar verbonden. We moeten de dood dus niet ergens diep wegstoppen (via nachtmerries duikt hij toch op), maar hem voortdurend in onze gedachten houden.’ Snel voegt hij eraan toe niet antireligie te zijn. ’Als mensen daar steun aan ontlenen bij het denken over het hiernamaals, zal ik dat niet bij ze
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ......................................................................................................................
Kerst: geven of nemen
COEN
SIMON
Al die filosofische debatten over egoisme en altruïsme herinner ik me als vervelende haarkloverijen. Bijvoorbeeld dat het een verkapte vorm van egoïsme zou zijn dat mensen een ander alleen helpen om hun eigen geweten schoon te houden… Alsof we alleen maar onze driften volgen. Onzin, een mens is geen dier! De altruïst bestaat, mits deze altijd écht iets te geven heeft. Je kunt moeilijk aankomen met een lekke reddingssloep. In relaties draait het om geven ja, niet alleen van materiële zaken. Aandacht en een luisterend oor zijn minstens zo belangrijk. En zonder voorwaarden, anders verwordt het geven tot ‘plussen en minnen’ of zelfs paternalisme, waarbij jij de ander de wet voorschrijft. Zojuist heb ik – terwijl ik met een
deadline worstel – even een vriend geholpen die zijn huissleutels kwijt was. Dan verwacht ik natuurlijk niet meteen een bloemetje, zoiets hoort er bij. Persoonlijk vind ik Kerstmis een van de prettigste feesten, je wordt weer op je rol in de familie gewezen. Sowieso zijn de donkere dagen in december een goede tijd voor reflectie. Zolang de kerstman tenminste wegblijft haha. Of ik bang ben voor commercialisering? Ach, Kerst is een sterk ritueel, dat wordt niet zo snel ontzield.’ 1
wegnemen. Of ik het nu met ze eens ben of niet. Ik ben er om hen te helpen in hun lijden. Tegenwoordig heb ik zelfs pastoors in mijn praktijk.’ Aan het eind van het gesprek bekent Yalom toch voor één ding bang te zijn: het publiceren van zijn gedichten. ’Misschien zou ik het moe-
ten proberen. Het is toch een hogere kunstvorm. Ik wil wel, maar durf niet. In therapie gebruik ik het voor cliënten, het is heel goed om je donkere verborgen kanten op papier los te laten. Maar zelf? Ik ben geen geboren dichter. Mag ik het op educatieve romans houden?’ 1
powered by debitel
HOE VER KOM JIJ MET JE BELTEGOED?
Jouw provider
DOE DE PREPAID TEST EN
WIN €102,-* TERUG ! Coen Simon (1972) publiceerde onder meer Lachen om niets. Een absurde filosofie van de mens.
www.hoeverkomjijmetjebeltegoed.nl * Bij een beltegoed van € 15,- wordt gemiddeld per jaar € 102,- teveel uitgegeven aan prepaid!
Special
39
Emulgator Beurre blanc is een paradoxale saus
De band tussen water en olie Water en olie mengen niet. Gooi ze bij elkaar en de olie gaat bovenop het water liggen. Om die twee te mengen, heb je een emulgator nodig. Water en boter mengen lukt wonder boven wonder wel. Marcel Hulspas Dirk Koppes AMSTERDAM
...
Toen Harold McGee, de auteur van On Food and Cooking, het absolute standaardwerk op het terrein van de wetenschap van het koken, zijn eerste exemplaren van de uitgever kreeg, stuurde hij er een paar naar de beroemdste koks die hij kende. Hij hoopte dat ze er een paar complimenteuze opmerkingen over wilden maken, die hij dan op de achterflap kon gebruiken. Het resultaat liep uiteen. De een was vol lof, een ander toonde zich ontevreden. De wonderlijkste reactie kwam van een collega-schrijver en kookleraar. Waarom had hij geen aandacht besteed aan beurre blanc? Waarom beurre blanc? Vroeg McGee zich af. Een sausje van boter, Water en olie. CORBIS
Verzoeningsrecepten Sopa de pollo y limon (6 personen) Waar wij Kerst hebben als het grote goedmakerfeest, daar kent de joodse traditie Jom Kippoer: grote verzoendag, de dag dat emotionele en andere schulden worden ingelost en er geld wordt gegeven aan liefdadigheid. Er wordt de hele dag gevast, daarna worden speciale recepten geserveerd. In Egypte werd deze kippensoep ’s ochtends voor het vasten gegeten, in Thessaloniki maakte hij juist deel uit van de afsluitende maaltijd. Een lichte soep, bij uitstek als smaakmaker voor een kerstdiner. 1 kipkarkas 1 grote ui, in vieren gesneden 2 worteltjes, in grote stukken gesneden 2 stengels bleekselderij een paar takjes peterselie zout en peper 100 gram rijst 3 grote eieren sap van 1-2 citroenen Neem een grote pan en doe daar de kip, ui, worteltjes, bleekselderij en peterselie in. Giet er 2,5 liter water bij en breng alles aan de kook. Schuim de bouillon af, voeg zout en peper toe en laat hem een uurtje trekken met het deksel op de pan. Giet de bouillon door een fijne zeef
en terug in de pan. Laat de bouillon zachtjes inkoken tot er 1,75 liter over is. Voeg naar smaak peper of zout toe. Doe de rijst erbij en laat die op een zacht vuurtje in ongeveer 20 minuten gaar worden. Klop vlak voor het serveren de eieren met het citroensap in een kommetje los (de soep hoort friszuur te zijn) en meng er een soeplepel hete bouillon door. Giet dit mengsel terug in de soep, die nu niet meer mag koken, en- blijf kloppen tot de soep dik en romig wordt. Zorg dat hij niet meer kookt, anders gaat hij schiften.
Zeebaars met peterseliebeurre blanc De hierboven beschreven botersaus past het beste bij zoetwatervis (zoals baars), maar daar hebben we niet veel van in de Nederlandse winkelschappen liggen, dus kiezen we voor zeebaars. Doe zes moten (van 200 gr) in een magnetronschaal en bestrooi ze met zout en peper. Leg het deksel op de schaal en zet 4 minuten in de magnetron op 70 procent (650 watt). Draai de visfilets om, leg het deksel weer op de schaal en zet nog circa 4 minuten in de magnetron op 70 procent of tot de vis gaar is. Doe 150 gram zeekraal in een magnetronschaal, en laat 30 tot 40 seconden schrikken in de magnetron. Breng de beurre blanc langzaam aan de kook. Laat 100 gram bladpeterselie
mee warm worden en eventueel ook citroenbladen (Thaise djeruk purut blaadjes). Neem de pan van het vuur. Schep de zonnebaarsfilets met een schuimspaan uit de schaal en schik ze op voorverwarmde borden. Schep er wat saus over en bestrooi met fijngehakte peterselie en zeekraal. Serveren met aardappelpuree en een salade.
azijn en sjalotjes, meestal gebruikt bij vis. Wat was daar zo bijzonder aan? Maar naarmate McGee verder las, begon het hem te dagen: beurre blanc is niet zomaar een sausje, het is een zeer bijzondere, een paradoxale saus. Men neme wat azijn en fijngehakte sjalotjes, en brengt het mengsel aan de kook zodat het indikt. Daarna een klontje boter erbij en roeren. Et voila, er ontstaat een emulsie, een mengsel van een waterige substantie (de azijn) en een vet of olie. Een dergelijk mengsel is in principe onmogelijk. Water en olie mengen niet. Gooi ze bij elkaar, en de olie vormt druppels in het water en gaat doodleuk bovenop het water liggen. Om die twee te mengen, moet je speciale trucjes gebruiken. Je moet een verzoener toevoegen, een emulgator. De moleculen bestaan uit twee delen: een kop die qua structuur op een oliemolecule lijkt, en daarom gemakkelijk oliemoleculen aan zich bindt, en een ‘waterige’ staart die gemakkelijk watermoleculen bindt. De oliekopjes zoeken de olie, de staartjes hangen in het water. Zo zorgen ze ervoor dat de olie in de vorm van microscopisch kleine druppeltjes in het water blijft zweven of omgekeerd, als er juist veel meer olie is, dat het water in de olie blijft zweven. Het verzoenen van water en olie behoort tot de cruciale taken van de kok. Emulsies spelen daarom een cruciale rol in de keuken. In de voedingsindustrie, waar water en vetten bijna voortdurend in hetzelfde product worden verwerkt maar waar ze graag voedsel bereiden dat maanden en maanden goed blijft, gebruiken ze daarvoor de stof lecithine, meestal gewonnen uit soja. Vandaar dat u die term op vrijwel iedere verpakking terugvindt. En vandaar dat miljoenen vierkante kilometers van Brazilië momenteel vol staan met sojaplanten, en het regenwoud er inmiddels voor moet wijken.
In sauzen (de meeste sauzen zijn emulsies) wordt eiwit gebruikt. Ook daarin zit een emulgator. Maar het gekke is, zoals McGee opmerkte, dat de recepten voor beurre blanc geen eiwit vermelden. Het kon blijkbaar ook zonder! McGee ging naar zijn keuken, om te experimenteren. Hij liet de sjalotjes links liggen, en verving de azijn door water. Een beetje heet water, boter erbij, kloppen. Weinig boter, veel boter – het werkte altijd. Steeds ontstond een fluwelen beurre blanc. Hij begreep er niks van. Nog meer boter. Het werkte nog steeds! Het hield maar niet op! Hoe kon dat? Na een uur zacht vloeken en zweten begon het hem te dagen. Wacht even! Boter is geen gestold vet, geen olie! Het bestaat al voor een vijfde uit water.
Water en boter. Als yin en yang. Onmengbaar, maar tot saus verenigd Hij dook weer in de kookliteratuur. Boter, zo ontdekte hij, bevat ook melkeiwitten, een kwart procent cholesterol en ongeveer evenveel fosfolipiden (vetten met een zwavelkopje). Een daarvan is lecithine. Boter bevat met andere woorden zijn eigen emulgatoren. Het maken van beurre blanc is niets anders dan het omzetten van een vaste emulsie in een vloeibare. Wat aanvankelijk leek op het verenigen van twee onverenigbare stoffen, water en olie, en dat zonder enige emulsie, was bij nader inzien geen enkele vereniging: die was er al, die bleef bestaan. Water en boter. Als yin en yang onmengbaar, op wonderlijke wijze tot een saus verenigd – maar in wezen nooit uit elkaar geweest. 1
Savooiekoolsalade Olie en azijn mengen niet. Toch komen ze fraai samen bij deze salade, die met zijn koolbladeren net genoeg winters is, zonder zwaar op de maag te liggen. 1 kleine savooiekool 2 eetl. gezouten kappertjes 4 eetl blaadjes bladpeterselie 2 eetl rodewijnazijn 8 eetl extra vergine olijfolie zout en peper Verwijder de taaie buitenbladeren van de savooiekool. Halveer de kool en verwijder de stronk. Snijd de kool in dunne repen. Spoel in een zeefje de kappertjes af onder de koude kraan. Hak de peterselie fijn. Klop een dressing van de rodewijnazijn, olijfolie en zout en peper naar de smaak. Maak de kool aan met de dressing en meng de peterselie en de kappertjes erdoor.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................
Marco en Ruud
Fernando en Renault
Er zou geen warmte meer tussen beiden zijn. Nu brandt er blijkbaar tóch weer waakvlammetje tussen Van Basten en Van Nistelrooy.
Het was een publiek geheim dat beiden gebrouilleerd waren geraakt, maar volgend seizoen racet Alonso opnieuw voor de Franse renstal.
'2!4)3 ,!04/0 4/%34%, 6ODAFONE "ASIS
BELMINUTEN OF 3-3JES
DE E MAANDEN SLECHTS
% PER MAAND
"ESTEL DIRECT TELEFONISCH
VAN TOT UUR LOKAAL TARIEF
WWWGSMNLDEPERS
Davidoff
Hugo Boss
Cool Water Woman
Boss Femme
eau de toilette spray, 15 ml
eau de parfum spray, 30 ml
13,00
35,46
nu bij Douglas
nu bij Douglas
95
9
2995 Calvin Calv lv Klein
Van Gils
CK C K One
Van Gils Classic
eau d de toilette spray, 50 ml
eau de toilette spray, 30 ml
met GRATIS Nu m showergel, sh how 100 ml
Nu met GRATIS showergel, 100 ml
24,00
32,50 3 32, 2,
nu bij Douglas
nu bi bij Douglas
1995
95
24 Burberry
Chopard
Brit for Men
Wish
Kerstwensen vervult u bij Douglas!
eau de toilette spray, 30 ml Nu met GRATIS showergel, 50 ml
35,00 nu bij Douglas
95
24
3600
DKNY
Cacharel
Be Delicious D
Noa
eau de toilette spray, 30 ml
eau de parfum spra spray, 30 ml
34,41
34,00 3 34 4
eau de toilette spray, 30 ml Nu met GRATIS bodylotion, 50 ml bod
34,22 34 4
nu bij Douglas
nu bij Douglas
2950
2250
Juicy Couture
Versace
Bright Crystal
eau de parfum spray, 50 ml
Aanbiedingen gelden zolang de voorraad strekt. Prijswijzigingen voorbehouden.
nu bij Douglas
Boss Bottled
2500
6900
S Nu met GRATIS showergel en bodylotion, 50 ml
Hugo Boss
nu bij Douglas
nu bij Douglas
eau de pafum spray, 30 ml
Juicy Couture is een prachtig kerstgeschenk. De geur is fris en fruitig met een jeugdige punky bite. Juicy Couture is exclusief verkrijgbaar bij Douglas.
eau de toilette spray, 30 ml Nu met GRATIS bodylotion, 100 ml
37,50 nu bij Douglas
3300
Altijd het juiste kerstgeschenk:
De Douglas Cadeaubon
Almelo - Almere - Alkmaar - Alphen a/d Rijn - Amersfoort - Amstelveen - Amsterdam - Apeldoorn - Arnhem - Assen - Bergen op Zoom - Beverwijk - Breda - Bussum - Capelle a/d IJssel - Den Haag - Den Helder - Deventer - Doetinchem Dordrecht - Ede - Eindhoven - Emmen - Enschede - Gouda - Groningen - Haarlem - Heerlen - Hellevoetsluis - Helmond - Hengelo - Hilversum - Hoofddorp - Hoorn - Laren - Leeuwarden - Leiden - Leidschendam - Maastricht - Middelburg Nieuwegein - Nijmegen - Oosterhout - Purmerend - Roermond - Rotterdam - Ridderkerk - Rijswijk - Schiedam - Sittard - Spijkenisse - Tilburg - Utrecht - Veenendaal - Veldhoven - Venlo - Weert - Zaandam - Zeist - Zoetermeer - Zwolle