2 Groep Communicatie & Informatica Systemen DISTRIBUTIECENTRUM Grote Baan 111 9100 St NIKLAAS
UV
Defensiehuis Oost – Vlaanderen Provinciestaf G. de Craeyerstraat 2 9000 GENT
Ter attentie van:
DRUKWERK PERIODIEK TIJDSCHRIFT
Verantwoordelijke uitgever: Erwin DELHEYE Adjudant (R)
Provinciestaf OOST-VLAANDEREN
G. de Craeyerstraat 2 9000 GENT
Krekeningnummer U R O O – G kring: E T 890 – 3642164-39 –39 G . d e C9050 r aGENTBRUGGE e y e r s t r09/231 a a 88t 222
[email protected] Ploegstraat 10 Nevelseheerweg 27 9031 DRONGEN 09/226 96 50 9 09070 0 0DESTELBERGEN G E T 09/231.52.58
[email protected] [email protected] Neerheide 96
vergadering: 1ste dinsdag van de maand Vz OVz S1 S2 S3 S4 AS4 S5 AS5
Erwin Delheye Daniël De Sloovere Steven Lievens Geert Van Langenhove Georges Claeys Bart Clinckspoor Philip De Bruyn Olaf Audooren Stephan Van Huffel
Lid Nat Bureau Nat. Beheerder Nat. Beheerder Nat. Beheerder Nat. Beheerder Nat. Beheerder
Kazernevest 58 Veldstraat 37 bus 7 Molenstraat 28 Robert Schumannlaan 8 Krommenelleboog 30 bus 301 Joos Lambrecht 22
Daniël De Sloovere Christian Buyle Georges Claeys Etienne Mortier Geert Van Langenhove Steven Lievens
8000 BRUGGE 9910 KNESSELARE 9060 ZELZATE 8790 WAREGEM 9000 GENT 9000 GENT
Nevelseheerweg 27 A. Vermeyelenstraat 145 Veldstraat 37 bus 7 Zwembadstraat 24 Kazernevest 58 Neerheide 96
0478/37 08 08 09/374 61 23 09/344 80 82 0473/73 94 41 0495/52.91.03
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]
9031 DRONGEN 9000 GENT 9910 KNESSELARE 9032 WONDELGEM 8000 BRUGGE 9070 DESTELBERGEN
09/226 96 50 0479/81 41 94 09/374 61 23 09/258 07 65 0478/37 08 08 09/231.52.58
Schutterssectie schietstand: De Pintelaan 260
9000 GE T
KVBSV Nr 09 – 068 –
schieten: elke zaterdag
Voorzitter Ondervoorzitter Penningmeester Secretaris Bestuurslid
rekeningnummer schutterssectie: 441- 7016411 - 64
Erwin Delheye
Ploegstraat 10
9050 GENTBRUGGE
09/231 88 22
Edouard De Roeck Bart Clinckspoor Georges Claeys Ceulemans Martin
Driftweg179/D001 Molenstraat 28 Veldstraat 37 bus 7 Wittemolenstraat 18
8420 DE HAAN 9060 ZELZATE 9910 KNESSELARE 9040 ST-AMANDSBERG
059/70 24 92 09/344 80 82 09/374 61 23
Verantwoordelijke uitgever: Erwin Delheye Editoriaal: Erwin Delheye, Steven Lievens, Daniël De Sloovere. De auteurs of inzenders dragen de volle verantwoordelijkheid voor hun gepubliceerde bijdragen !!
datum van afgifte:
2
30/01/2009
Verslag bestuursvergadering KNUROO
Gent 02/12/2008
Aanwezig: Audooren Olaf, Delheye Erwin, Leus Dirk, Mortier Etienne, Lievens Steven, Stephan Van Huffel, Clinckspoor Bart, Van Langenhove Geert, De Bruyn Philip, Bral Geert en De Sloovere Daniël. Verontschuldigd: Claeys Georges De VZ opent de vergadering om 18h30. Verslag vorige vergadering: Geen opmerkingen. Geert Bral geeft uitleg over het aanmaken van E-mail adressen voor de bestuursleden van KNUROO Gent. Geert zal tevens een website op poten stellen voor onze kring met de bedoeling dat bestuursleden bepaalde items zelf zullen kunnen aanpassen. Geert VL stelt vragen omtrent de organisatie van de nieuwjaarsreceptie. Hij vraagt tevens om duidelijkheid omtrent de statuten en RIO van ons. Concreet moet daar een afspraak over gemaakt worden met het bestuur om deze te bekijken op een aparte datum. Vraag over het lidgeld. Brief voor lidgeld is bijna klaar en zal eerstdaags verzonden worden. Er is een algemene vraag waarom de schutters en Ooffr geen gezamenlijke brief gekregen hebben. Dit was op een vorige vergadering nochtans afgesproken. Volgende jaar moet dit zeker gezamenlijk gebeuren. Over de kosten van de werking moeten er duidelijke afspraken gemaakt worden. De kosten gemaakt vóór november regelt Bart. De kosten vanaf november zal Philip regelen. Welke kosten er zullen vergoed worden zal besproken worden met Erwin. Philip vraagt tevens om een commissaris aan te stellen voor controle van de boeken. Dirk Leus zal deze taak op zich nemen. De vraag wordt gesteld om een vergoeding in te stellen voor leden van het Nat bestuur en/of Nat bureau voor hun verplaatsing. Dit wordt aanvaard en bedraagt voor treinreizigers de terugbetaling van hun ticket en voor diegenen die de auto gebruiken krijgt de bestuurder 10 euro FF. Activiteiten volgend jaar: •
• • • • •
3
23 januari – Nieuwjaarsreceptie op het Mil. Prov. Comdo. om 19h30. Voortel van Geert om zelf de broodjes klaar te maken. Erwin en Geert zullen samen de speech schrijven van Erwin. 21 maart Offr KKROG Winterdropping te Kalken 28 maart Rondleiding te Gent over de militaire geschiedenis van de stad. Vertrek aan de Leopoldskazerne om te eindigen ergens in het stadscentrum. Plenaire vergadering vrijdag 20 maart 2008- met verkiezing van S4, AS4, S1 Algemene vergadering Nationaal 25 april 2008 Nationale competitie, Gent zal terug een proef organiseren.
•
• • • • •
Op 11, 12 en 13 april organiseert de KKROG een fronttour te Ieper met een mogelijkheid om daar te overnachten. Erwin en Georges verlenen hun medewerking aan deze organisatie. De prijs is nog niet gekend. Nostalgie, gaat door in september, juiste datum en plaats liggen nog niet vast. Erwin zou graag wat meer Ooffr zien deelnemen. Zat 7 november: Mars leger natie. Oktober, schieten te Bremen (Duitsland) Zaterdag 5 december 16de Sinterklaasdropping Er zal ook uitgekeken worden om een busreis te organiseren. Datum en bestemming nog niet gekend.
Daniël brengt verslag uit over het Nationaal bureau en zal een bondig verslag maken voor het boekje. Stephan meldt dat we uitgenodigd zijn door de Duitse reservisten om deel te nemen aan een oef. Op een weekend in mei met proeven enz… De voorzitter sluit de vergadering om 20h15. Volgende vergadering: 6januari 2009 om 19h30 in CC med. Verslaggever Lievens Steven
DEFINITIES AUTOBUS voertuig dat tweemaal zo snel rijdt als je er achter loopt dan wanneer je er in zit BABY-SITTER jongeling die zich moet gedragen als een volwassene opdat de volwassenen zouden kunnen uitgaan en zich gedragen als jongelingen BANKIER persoon die je een lening wil toestaan als je kan bewijzen dat je er geen nodig hebt SCOUT een kind dat gekleed is als een idioot en geleid wordt door een idioot die gekleed is als een kind KAPITALIST persoon die vanuit zijn kantoor met airco in een wagen met airco naar zijn club met airco rijdt om daar in de sauna te gaan TRUI kledingstuk dat een kind moet aantrekken als zijn moeder het koud heeft DANS vertikale frustratie van een horizontaal verlangen
4
Algemene plenaire vergadering KNUROO Gent Deze gaat door op vrijdag 20 maart om 19h30 op het militair provincie commando van Oost-Vlaanderen Leopeldskazerne Gaspar de Crayerstraat 2, 9000 Gent Kledij: Militair – Service dress of Burger – Stadskledij.
Programma: 1. Openingswoord door de voorzitter om19h30 2. Verslag van S1 ADC (R) Lievens Steven 3. Verslag van S2 1Sgt (R) Van Langenhove Geert 4. Verslag van S3 ADC (R) Claeys Georges 5. Verslag van S4 Adjt (R) Clinckspoor Bart 6. Verslag van S5 1Sgt (R) Audooren Olaf 7. Verkiezingen van bestuursleden: - S1 – Uittredend Steven Lievens en herkiesbaar - S4 – Uittredend Bart Clinckspoor en niet herkiesbaar – Kandidaat Philip De Bruyn - S5 – Uittredend Philip De Bruyn en niet herkiesbaar 8. Voorstellen 9. Varia 10. Sluiting van de vergadering door de voorzitter
Alle kandidaturen voor de openstaande functie moeten vóór 20 februari opgestuurd worden naar de voorzitter Erwin Delheye Ploegstraat 10, 9050 Gentbrugge of per E-mail naar
[email protected] . Voorstellen dienen schriftelijk ingediend worden vóór 20 februari en opgestuurd worden naar de secretaris.
5
RAAD VA BESTUUR K UROO ATIO AAL13/12/2008 De VZ overloopt de agenda en begint met het ontslag van Robert Uyttebroeck die omwille van gezondheidsredenen zijn functie vacant stelt. Yves doet een oproep naar mogelijke kandidaten met wat de taak inhoudt en wat de vaardigheden moeten zijn van zijn vervanger. Tot op heden zijn er geen kandidaten. Eind maart zou de website volledig operationeel moeten zijn. De Vz heeft contact gehad met de CHOD die aandachtig heeft geluisterd naar de problemen van de Reserve. In januari heeft de VZ een ontmoeting met de Minister van defensie en met Generaal Van De Putte (chef van het Koninklijk huis). De benoeming van de CHOD zal belangrijk zijn voor de Reserve, want deze bepaalt wat er met ons zal gebeuren. Er waren enkele problemen met betrekking tot affectatie en decoraties, maar deze zijn opgelost. Reservisten die bij acares zitten kunnen opnieuw geactiveerd worden maar zij moeten zelf daarvoor initiatief nemen. Bij problemen neemt men best contact op met zijn eenheid of met KNUROO Nationaal. In de toekomst zal ook de voorzitter van de kringen een kopie krijgen van het Nat. Bureau via post of mail. Volgend jaar komt er zeker opnieuw een Dag van de Voorzitters. Er worden ook enkele delicate materies besproken oa relaties met KNVRO en DGHR. De subsidies zijn er en zullen verdeeld worden per Kring. Sommige Kringen worden er op gewezen dat ze slechts enkele leden moeten bij aansluiten om een groter deel van de subsidies te krijgen. Het leden aantal is op heden 759 en Yves doet een oproep om leden die om welke reden dan ook afgehaakt hebben, aan te schrijven en op die manier ons ledental terug omhoog te krijgen. Er is een verzekering afgesloten om leden toe te laten deel te nemen aan buitenlandse oef. en toch verzekerd te zijn bij ongevallen. Dit kost 2 euro PP per activiteit. De documenten voor de subsidies zijn naar alle Voorzitters van de Kringen verzonden. De voorbije en komende activiteiten worden overlopen. Op de algemene vergadering is iedereen welkom, ook de gewone leden. Wat de dagen wederoproeping betreft is er een heel grote daling van het aantal dagen wederoproeping. Dit kan problemen geven voor de verschillende activiteiten. De Nat competitie komt er maar de datum en waar deze zal plaats hebben staat nog niet vast. Voor de Patriot zijn er steeds artikels welkom en men zoekt voor ons tijdschrift mensen die de vertaling op zich willen nemen. Er is een acuut gebrek aan vertalers. De kandidaturen voor onderscheidingen van KNUROO kunnen gebeuren via het formulier dat in de Patriot zal verschijnen.
Verslaggever Steven
6
Collegae, Zondag 18 Jan 09 om 22u30 overleed onverwacht snel Ere-Eerste Sergeant Eddy Billiau thuis op 67-jarige leeftijd, omringd door zijn familie en zijn beste vriend. Diezelfde nacht werd ik door de familie op de hoogte gebracht en heb ik in de loop van maandag onze voorzitter en onze secretaris op de hoogte gebracht van deze slechte tijding. Op de waardige uitvaartplechtigheid op zaterdag 24 Jan 09 in de Onze-Lieve-Vrouwekerk te Kortrijk waren we talrijk aanwezig. De familie houdt eraan ieder van u te danken hetzij voor zijn aanwezigheid, hetzij voor de herinnering aan Eddy en voor de steun aan de familie. Ook in eigen naam wil ik u danken, het woord ‘kameraadschap’ is geen ijdel woord binnen onze Kring noch binnen KNUROO, waarvan ook 2 leden van ‘Nationaal’ hun opwachting maakten. Een oprechte dank u, Nico Depraetere
Beste vrienden, Tot op heden hebben de meeste leden voor 2009 hun lidgeld betaald. Mag ik vragen om diegenen die dit nog niet deden dit zo snel mogelijk in orde te maken. Ter herinnering : Het lidgeld bedraagt nog steeds € 15 voor Ooffr die geen schutter zijn en voor degene die Gent als 2-de club hebben is het lidgeld € 7. Het bedrag mag je storten op Rek. Nr. 890-3642164-39 van KNUROO Gent met de vermelding Lidgeld 2009 + naam. Voor schutters bedraagt het lidgeld € 67 te storten op Rek. Nr. 441- 7016411 - 64 met de vermelding lidgeld 2009 schutter + naam. Bedankt om opnieuw bij KNUROO Gent aan te sluiten. Steven Lievens Secretaris KNUROO Gent
7
Militaire wandeling Gent Waarom werd de Leopoldskazerne eigelijk ‘Hotel Leopold’ genoemd? Kozakken te Gent! Is er werkelijk een sprookjesgrot in de oude kazematten van de citadel. Een zeppelin neergehaald! Hebben de Duitsers tunnels gegraven onder de stad? Een Gentse vrouw in het mannenleger van Napoleon krijgt een decoratie. Duitse administratie aan de Kouter. Bevrijdingstaferelen te Gent. Het poedermagazijn in de lucht gevlogen! Betaalde liefde tijdens de eerste wereldoorlog… U komt het allemaal te weten tijdens een wandeling door Gent. Wanneer: Zaterdag 28 Maart 2009 RV: Leopoldskazerne Hr: 09.30 Max: 30 personen, dus inschrijven is noodzakelijk!!! Afsluiten met natje en droogje in ’t Klockhuys Keuze: Gentse waterzooi of Gentse stoverij met frietjes
Prijs: Wandeling en de lunch 18 EUR
8
INSCHRIJVINGSFORMULIER
Wandeling: zaterdag 28 maart 2009
“GENT’’
Prijs: € 18 per persoon AAM: .................................................................................................... ADRES: .................................................................................................. TELEFOO : ......................................................................................... E-MAIL: .……………………………………………………...............
Maximaal 30 personen Schrijft in voor militaire wandeling Gent op zaterdag 28 maart ’09 met ...….. personen. Gelieve het deelnamebedrag te storten op rekeningnummer: 8905942339-53 met mededeling: deelname 28/03/09 ….. personen en dit inschrijvingsformulier terug te bezorgen aan: Res Adjt Erwin Delheye Voorzitter KNUROO Gent Ploegstraat 10, 9050 GENTBRUGGE Fax: 09 231 88 22 e-mail:
[email protected] 9
10
WOORDJE VA DE VOORZITTER TER GELEGE HEID VA IEUWJAAR 2009 Generaal, Kol.SBH Firlefyn, MC Van DenBerghe Vz KNUROO Collega’s reservisten, dames en heren, vrienden en genodigden Van harte welkom op deze nieuwjaarsreceptie, U aangeboden door de “Vriendenkring 2de Li”, Kring reserve Officieren Gent en de kring reserve OnderOffr. Gent. Jaarlijks staan we op de drempel van een nieuw jaar. Het is me dan ook een waar genoegen om U en aan allen die U dierbaar zijn via deze weg, een gezond en welvarend 2009 te wensen. Dit zowel op beroeps, familiaal als op militair vlak. Vooreerst wens ik onze nieuwe Provinciecommandant te verwelkomen: Kol SBH ir V/H/VL Firlefyn heeft immers onze “oude” Provinciecommandant Kol SBH Custers in september opgevolgd. Bij deze wensen wij Kol SBH Custers nogmaals te danken voor alle steun die wij als reservisten kregen en hopen wij hem in de toekomst nog vaak te zien de zaterdagmorgen bij de schieting. Terugblikkend op 2008 moeten wij vooreerst vermelden dat zowel KNUROO-Gent als KKROG hun respectievelijke 50, 75 jaar op gepaste wijze vierden. Beide kringen werden op het stadhuis ontvangen en kregen de nodige felicitaties en respect vanwege het stadbestuur. Velen onder U waren aanwezig op het aansluitende feestmaal en kunnen getuigen dat beide kringen nog steeds kunnen rekenen op tal van leden en sympathisanten. Misschien zal een kort jaaroverzicht aantonen dat onze beide verenigingen in 2008 nog steeds een gevarieerd progamma aanboden. - Winterdropping KKROG met tevens deelname van Ooffr. - Culturele uitstappen van de beide verenigingen, oa - Voordracht over de slag van het Schipdonkkanaal door Gérard Doolaeghe, - Deelname nationale competitie, zowel organisatie als competitoren. Met fierheid kan ik U meedelen dat de gemengde ploeg van Gent terug won. Gemengde ploeg inderdaad want de ploeg bestond zoals steeds uit Offr. en Ooffr. Yves Wesemael, Peter Coppieters, Antoon De Geyter en Didier Devue - Uitstap naar Bremen (revervistenverband Bremen) waar terug een gemengde ploeg een eervolle plaats behaalde. Ik vermeld hier graag dat mijn collega VZ. Albert Hombrouckx één van de deelnemers was. -3° Uitgave van Nostalgie in Eupen. Terug was dit een gezamelijke organisatie van zowel Offr. als Ooffr. Als Vz van de KNUROO-Gent moet ik echter toegeven dat de Ooffr. serieus in de minderheid waren. Ik hoop dat we dit jaar meer van onze mensen kunnen motiveren voor dit schitterend initiatief. Ik kan u reeds meedelen dat de organisatoren reeds een vierde uitgaven plannen waarschijnlijk te Geraardsbergen in het domein de Gavers. - Fronttour ingericht door de KKROG die vorig jaar Polen en Duitsland aandeed. Dit jaar gaan de Offr. het in eigen land zoeken nl. de Westhoek. - Ik vermeld ook graag dat we aanwezig waren op talrijke plechtigheden en regelmatig samen met de Offr. bloemen neerlegden bij gedenktekens. - Ook de Mars Leger Natie was terug een groot succes na de mindere editie van vorig jaar. Het moge duidelijk zijn dat de mindere editie van vorig jaar enkel te verklaren was aan het slechte weer. De organisatoren mogen terecht fier zijn op de meer dan 1000 deelnemers tijdens de editie 2008. - Tenslotte organiseerden wij ook onze 15de Sint-Niklaasdropping te Ursel met steun van het Provinciecommando
11
Ik ben ongetwijfeld nog een aantal zaken vergeten maar deze lijst toont aan dat wij als reservisten nog steeds een boeiend aanbod kunnen bieden en dat wij in Gent een perfecte synergie hebben tussen beide kringen. Synergie is hier het juiste woord nl. een wederzijdse samenwerking waarbij beide kringen voordeel halen. Ik hoop in de toekomst nog beter te kunnen samenwerken zonder echter onze beider eigenheid te verliezen. Tenslotte wil ik van de gelegenheid gebruik maken om de mensen van het Militair Commando Provincie Oost-Vlaanderen te bedanken voor alle steun die wij ontvingen. Hun steun is essentieel bij al onze activiteiten. Dames en Heren als laatste, wens ik ook mijn bestuursleden te bedanken voor hun steun in het verleden en in de toekomst. Verder wens ik U te mogen begroeten op één van onze activiteiten in 2009. Ik dank U voor uw aandacht. Adjt (R) Delheye Erwin Voorzitter KNUROO kring Gent
Aktiviteiten kalender KNUROO Gent 2009 Januari vrijdag 23 januari 2009 Nieuwjaarsreceptie Prov. Staf O-Vl
Mei dinsdag 5 mei 2009 Ontmoetingsavond Prov. Staf O-Vl September dinsdag 1 september 2009 Ontmoetingsavond Prov. Staf O-Vl
Nostalgie
Februari Maart dinsdag 3 februari 2009 dinsdag 3 maart 2009 Ontmoetingsavond Ontmoetingsavond Prov. Staf O-Vl Prov. Staf O-Vl vrijdag 20 maart 2009 Plenaire vergadering Prov. Staf O-Vl zaterdag 21 maart 2009 Winterdropping Offr Kalken zaterdag 28 maart 2009 Rondleiding Mil verleden Gent Rv CC MED 9h30 Deelname € 18 pp Juni Juli dinsdag 2 juni 2009 Ontmoetingsavond Prov. Staf O-Vl Oktober
November
dinsdag 3 november 2009 dinsdag 6 oktober 2009 Ontmoetingsavond Ontmoetingsavond Prov. Staf O-Vl Prov. Staf O-Vl zaterdag 7 november 2009 Mars Leger Natie
April dinsdag 7 april 2009 Ontmoetingsavond Prov. Staf O-Vl 11 - 12 - 13 april 2009 Fronttour Offr
Augustus WAW Ursel December dinsdag 1 december 2009 Ontmoetingsavond Prov. Staf O-Vl zaterdag 5 december 2009 16 de Sinterklaasdropping
Niet alle aktiviteiten staan vermeld, alle plechtigheden waarop een afvaardiging van onze kring aanwezig zal zijn komen aan bod in ons volgend boekje.
12
De Klaasdropping 2008 , Nummer 15 in de rij en alweer met een aanzienlijke belangstelling van mensen vanuit alle Vlaamse dorpen en steden. Het doet plezier te zien dat er toch nog mensen zijn die niet bang zijn van een uitdagingske. Vooreerst toch een klein beetje achtergrondinfo over de dropping : Voor & na : - Het installeren van de hangaar begint al de donderdagmorgen en eindigt pas de vrijdagnamiddag. - afhalen van de huurvoertuigen door 3 chinese vrijwilligers op vrijdag en terug op zondag. - opruimen en opkuis de ganse maandag. Op de dag zelf worden : - de posten ingericht - Het parcours nog eens verkend met alle betrokkenen - De opdrachten tijdens die verkenning opgehangen op welbepaalde plaatsen - Het materiaal van de sponsors opgehaald - onthaal & briefing medewerkers
Een hele pak werk dus maar nodig indien we onze dropping op dezelfde professionele en veilige manier willen blijven verder zetten. Vandaar dat wij elke hulp , klein of groot , met grote blijdschap aanvaarden.
EEN DIKKE MERCI AAN AL WIE ONS GEHOLPEN HEEFT OM ER WEER EENS EEN GESLAAGDE AVOND VAN TE MAKEN.
Over de dropping zelf dan : De eerste starters zijn rond 17.00 Hr en de laatste rond 21.00 Hr. Zoals steeds vinden velen vrij vlot de weg , anderen hebben er iets meer last mee. Steeds weer valt mij op dat in het donker de simpelste dingen plots serieus moeilijk kunnen worden. Iemand in elke ploeg moet er dus goed het verstand bijhouden of ...... Het gebied rond de Aer Ursel veranderd ook snel na de eerste regenbui ! Dat heeft ieder van u al meermaals kunnen ervaren denk ik. Ter illustratie : 1 van onze parcourscontroleurs is tijdens het ophalen van 1 van de opdrachten NA de dropping ( 03.00 Hr ) compleet de mist ingegaan !. Nee nee , niet teveel gedronken ( te weinig misschien ? ) De arme man kan ons nog steeds geen valabele verklaring geven aangaande zijn omzwervingen en ik ben zeker dat deze 13
vraag hem nog lange tijd zal blijven wakker houden. ( anders wij wel ) Dit jaar was tevens een testcase om te zien in hoeverre het haalbaar is om +/_ 300 mensen te verplaatsen naar een andere start/aankomst dan de hangaar. Geen eenvoudige opgave : het kost 3 vtgn , 4 chauffeurs - dus 4 mensen minder voor de rest van de organisatie , tijd heen-terug ................ We hebben dus bewust gekozen voor een Mov van +/_ 4 Km , geen kruispunten , geen rode lichten , geen wegenwerken ....... , anders loopt de timing in de soep. Tijdens de debriefing zullen we uitmaken of dit voor herhaling vatbaar is of niet. Het heeft wel ons toegelaten om eens helemaal elders te gaan lopen dan gewoonlijk maar het ontstaan van het natuurgebied heeft vele vroegere wandelwegen afgesloten zodat de mogelijkheden van die kant eerder beperkt gebleven zijn.
2009 dan : de basis van dat parcours staat al op kaart en zal verder in detail uitgewerkt worden door mijn opvolger als parcoursverantwoordelijke. Tijd voor nieuw bloed , nieuwe ideeen zeg ik. Uiteraard kan de organisatie verder op mij blijven rekenen natuurlijk.
Ik hoop jullie in december allen gezond en wel terug te mogen zien voor een nieuwe editie van de klaasdropping van KNUROO Gent. Ondertussen aan allen een prettig en succesvol 2009 toegewenst , Daniël.
Met dank aan onze sponsers 14
15
KO I KLIJK MUSEUM VA HET LEGER E DE KRIJGSGESCHIEDE IS Jubelpark, 3 – 1000 Brussel
MILITAIRE HOOFDDEKSELS
Teksten: Ilse Bogaerts Christine Van Everbroeck Sandra Verhulst Tekeningen: icole Thirionet 16
HET MILITAIRE U IFORM Een uniform is een uitrusting die bestaat uit een vast aantal onderdelen waarvan de vorm, het gebruikte materiaal en de kleur nauwkeurig zijn vastgelegd in militaire reglementen. Het wordt verplicht gedragen door alle personen die tot een welbepaalde groep (sectie, regiment, compagnie,...) behoren. De eenvormigheid stelt ons in staat een individu dat deel uitmaakt van zon eenheid als dusdanig te herkennen. De eerste uniformen duiken op in de loop van de 17e E (tijdens de 30-jarige oorlog/1618-1648). Vanaf de 18e E worden ze ingevoerd in heel Europa. De ontwikkeling van het uniform loopt gelijk met de opkomst van de verschillende nationale legers, die de eerste permanente beroepslegers zijn. De staat gaat vanaf nu ook de uitrusting van de militairen betalen. Vanzelfsprekend tracht de overheid om de kosten zo laag mogelijk te houden. Daarom worden meestal duurzame stoffen gebruikt, wordt een nauwe snit toegepast en wordt alle overbodige opsmuk achterwege gelaten.
Op het einde van de 18e en aan het begin van de 19e E is Europa één groot slagveld. De Franse revolutie en de daaropvolgende veroveringstochten van Napoleon zorgen ervoor dat er onafgebroken wordt gevochten. Door al die oorlogen ontstaat er een enorme behoefte aan manschappen, wapens, uitrustingen en uniformen. Bovendien doen deze oorlogen de sfeer van pracht en praal rond de uniformen heropleven. Napoleon is er zich daarbij van bewust hoe opvallende kleuren vriend en vijand psychologisch kunnen bespelen.
Tot in het midden van de 19e E wordt er geschoten met zwart buskruit, waardoor het slagveld continu in een dikke rooklaag is gehuld. Omdat de troepen zich van elkaar moeten kunnen onderscheiden doorheen dit rookgordijn heeft camouflage op dat ogenblik geen enkel praktisch of technisch nut. Integendeel: de uniformen dienen zo opvallend en zo kleurrijk mogelijk te zijn, opdat de legerleiding de verschillende legers van elkaar zou kunnen onderscheiden. In die context duiken de eerste nationale kleuren op: rood voor Groot-Brittannië, wit voor Oostenrijk, groen voor Rusland enz...
Andere kenmerken van het uniform zijn de snit en de gebruikte stof, die zelden worden gekozen vanuit een praktisch oogpunt. Het zijn in de eerste plaats esthetische, economische (aankoopgelegenheid, locale industrie die moet worden ondersteund, kolonies,...) en politieke (de uniformen van succesrijke legers worden door de andere overgenomen en die van verliezers afgeschaft) overwegingen die in dit opzicht een rol gaan spelen. Het uniform moet prestige uitstralen en indruk maken op de vijand. Daarom is de kledij van de soldaat tijdens de 19e E vaak te zwaar, te warm en te nauwsluitend. Een belangrijk onderdeel van het uniform is het hoofddeksel. Ook dat vervult tijdens de 19e E eerder een esthetische dan een praktische functie. Het zit ongemakkelijk en het hoofd wordt er weinig door beschermd. In feite moet het de drager vooral impressionanter en groter doen lijken en de tegenstander angst aanjagen.
17
MILITAIRE HOOFDDEKSELS Een militair hoofddeksel heeft meerdere functies: 1.- het hoofd beschermen; 2.- een middel ter herkenning en identificatie van een regiment, bataljon, eskadron, enz of van de nationaliteit; 3.- een psychologisch element dat de vijand kan imponeren en afschrikken; 4.- een psychologisch middel om het zelfvertrouwen van de manschappen op te vijzelen en het groepsgevoel) te versterken; 5.- een modisch element dat met ijdelheid en Fierheid wordt gedragen.
De vormgeving zowel als het materiaal van de militaire hoofddeksels evolueren en veranderen voortdurend. Er zijn meerdere redenen waarom op bepaalde momenten een nieuw hoofddeksel geïntroduceerd of een ander afgeschaft wordt. Zo kunnen bijvoorbeeld nieuwe technieken van oorlogvoeren om uniformonlogische aanpassingen vragen. Daarnaast wil ook de associatie met andere legers wel eens een rol spelen. Om zich eenzelfde prestige en roem aan te meten worden de hoofddeksels van succesvolle legers regelmatig gekopieerd. Tenslotte gaan ook modestijlen en trends in de burgermode hun invloed uitoefenen op de militaire kledij.
DE VERSCHILLE DE DELE VA HET HOOFDDEKSEL De stormband: dit deel van de helm moest oorspronkelijk de wangen beschermen en
evolueerde naar een kinband met metalen schubben. Deze moest ervoor zorgen dat het hoofddeksel stevig op het hoofd bleef zitten. Deze ketting met metalen schubben werd echter al snel een puur decoratief element dat op de voorkant van het hoofddeksel werd gedrapeerd. Soms ging men in plaats van een metalen en lederen kinband aanbrengen, die aanvankelijk waarschijnlijk eenzelfde praktisch nut heeft gehad. Elementen ter versiering en identificatie: plaat, pluim, pompon, kokarde. De kokarde is ontstaan uit een bos hanenveren in de kleuren van de drager of van de groep waartoe deze behoort. Vanaf de 17e E worden de veren vervangen door een geknoopt lint, dat in een ronde vorm wordt gefronst. De vederbos bestaat uit verschillende pluimen die ter versiering worden aangebracht. Ze kunnen rechtop staan of naar beneden hangen. Later worden ze vervangen door een pompon. De pompon is een wollen bolletje dat rond of langwerpig van vorm kan zijn. Het wordt op de voorzijde van de shako of kepi bevestigd met een dubbel steeltje uit ijzer.
18
De haardracht In de 17 en 18e E waren lange kapsels in de mode De eigen haren zowel als een eventuele pruik werden gepoederd en met vet ingesmeerd Terwijl de Huzaren in de Franse en Oostenrijkse legers hun hoofdhaar poederden, kleurden ze hun wenkbrauwen en snorharen zwart, om er nog afschrikwekkender uit te zien Opdat de haren tijdens het gevecht niet zouden hinderen bond men ze samen in een paardenstaart, zodat ze niet in het gezicht konden hangen of verstrikt raken in de wapens De paardenstaart kon worden dubbelgeplooid (‘en catogan’) of neerhangen tot aan het middel Hij werd daarbij steeds in een zwart lint gerold Maar er bestonden ook varianten Zo droegen de Huzaren hun haar in twee zijdelingse vlechten die de beide oren bedekten De soldaten stonden zelf in voor hun kapsels Daarvoor zetten ze zich schrijlings achter elkaar op een lange bank, zodat ze elkaars haar konden kammen en samenbinden (vandaar de Franse uitdrukking “faire la queue) Ten tijde van de -apoleontische oorlogen raakten gepoederd haar en paardenstaarten uit de mode (behalve bij de Oude Garde en de Huzaren) Vanaf nu namen korte haren en (soms valse) bakkenbaarden hun plaats in Daarnaast droegen de elitetroepen van de infanterie en de cavalerie-eenheden een snor en hadden de sappeurs altijd een baard.
19
20
DE SJAKO Historiek Volgens de meest gangbare theorie zou de sjako in Hongarije ontstaan zijn. In de 17e E waren er, naast het reguliere leger dat uit autochtonen bestond, ook “uitzonderlijke” troepen. Die werden samengesteld uit buitenlandse vrijwilligers die zichzelf ten dienste stelden van een Europees land maar vaak hun eigen traditionele kledij meebrachten. Eén van die buitenlandse eenheden waren de Huzaren, Hongaarse cavalerie-eenheden die voor het eerst opduiken in Midden Europa net na de Turkse nederlaag bij Wenen in 1683. Ze werden ingelijfd in het Oostenrijkse Keizerlijke leger waar ze onder het bevel van afstammelingen van hun vroegere chefs werden geplaatst. Ook andere Europese legers (o.a. de Fransen, de Pruisen en de Russen) gingen buitenlandse huurlingen (Hongaren, maar ook Serviërs, Georgiërs, Kroaten, Polen en Turken) aanwerven om hun Huzarenregimenten mee samen te stellen. Deze regimenten onderscheidden zich van het reguliere leger door hun taal, hun manier van bevelvoeren en hun uniformen die teruggingen op de eigen nationale tradities.
is daarom dat de Huzaren vóór de tweede van de l8de eeuw een MIRLITON droegen. hoofddeksel was geïnspireerd op de Hongaarse tradities en qua vorm geïnspireerd een soort muts, de haïduk. Die naam is afgeleid van het Turkse “haïduk”, wat muts betekent. De mirliton is een buisvormige zonder vizier waarrond een gekleurd is gewikkeld waarvan het uiteinde als een wimpel naar beneden hangt.
Het helft Dit op
hoed lint
Later wordt hij vervangen door de sjako, die praktischer en eleganter is. Dit erg populaire nieuwe hoofddeksel doet snel zijn intrede in het reguliere leger. Hoewel de steek (zie verder) in de praktijk nog een tijdlang gangbaar blijft omdat de voorraden moeten worden opgebruikt, schopt de shako het reeds vanaf 1807 tot het officiële hoofddeksel van het Franse leger. Hij wordt vervolgens snel overgenomen door de andere Europese krijgsmachten, zoals die van Pruisen (in 1806), Nederland (in 1815) en België (in 1830). De bonte sjako’s van het Franse leger hebben een andere kleur naargelang het regiment: licht- blauw (voor het 2e, het 9e en het 10e regiment), rood (voor het 4e, het 8e en het 13e regiment), wit (voor het 5e regiment), groen (voor het 7e regiment) en bruin (voor het 14e regiment). Later worden ze allemaal zwart of bruin.
21
Typologische evolutie van de sjako Ca. 1800: rigide, hoge, konische vorm, naar boven toe breed uitlopend cf. vitrine 6 Hollandse zaal Ca. 1850: de sjako wordt hoger met een smalle bovenkant die een buisvorm aanneemt cf. vitrine 1, Zaal België in de 19de E Ca. 1860: korter, ronder en beschermt beter de nek (door de cavalerie, wordt dit type smalend ‘bloempotmodel’ genoemd). Het is de voorloper van de kepi. Cf. Vitrine 3 van de zaal “België in de 19de eeuw” en vitrine 3 van de zaal “ $apoleontische periode” Oorspronkelijk heeft de sjako geen klep. In 1798 voeren de Huzaren een verwijdbare klep in. Deze wordt vast in 1801 en biedt zo bescherming tegen zon en regen. Wie draagt de sjako ? Oorspronkelijk werd de sjako gedragen door de Huzaren, om vervolgens eerst door de cavalerie (ca. 1800) en daarna door de infanterie (ca. 1806) te worden overgenomen. De cavalerie gaat echter snel overschakelen op een helm (zie verder), terwijl bij de infanteristen de sjako tot aan het begin van de Eerste Wereldoorlog in gebruik blijft. Vandaag de dag wordt de sjako nog steeds gedragen door de leden van sommige muziekkorpsen. Daarnaast maakt hij deel uit van het galauniform van de Franse en Belgische militaire scholen.
22
DE (TWEE)STEEK E DE DRIESTEEK Ontstaansgeschiedenis De (twee)steek en de driesteek zijn hoofddeksels oorsprong vinden in de burgermode. In Frankrijk is de driesteek in zwang ten tijde van Lodewijk XV en XVI (18e E). Het is een hoed met een brede boord die werd gevormd door de drie zijden omhoog te plooien. Het voorste deel wordt omhoog gehouden met behulp van een kokarde. De driesteek komt voor bij zowat alle Europese legers, waaronder Zweden, Italië, Engeland, Rusland, Frankrijk en Spanje.
die hun
Vanaf 1777 gaat de driesteek naar een (twee)steek evolueren. Die laatste is vooral populair tijdens het Eerste Keizerrijk en wordt in de volksmond “Napoleonhoed” genoemd. Het uitstekende gedeelte vooraan wordt steeds platter om uiteindelijk te verdwijnen en de zijkanten worden langer. Deze evolutie kenmerkt de overgang van Ancien naar Nouveau Regime. Vervolgens gaat de vorm van de steek zich verder ontwikkelen: terwijl de beide “vleugels” aanvankelijk even hoog als breed waren, gaan ze in de tweede helft van de 19e E langer en smaller worden. Cf. vitrines 8, 13 en 10 in de zaal “België in de 19e E” et vitrine 2 in de zaal “de Oostenrijkse Nederlanden” In navolging van het Fransen gaan de legers in onze streken deze hoofddeksels in de 18e en 19e E eveneens overnemen. Ook hier gaat de (twee)steek de driesteek verdringen, niet alleen om politieke, maar ook om praktische redenen. Als het regent druppelt het water bij een driesteek immers in het gezicht. Bovendien zijn deze hoofddeksels, die zijn gemaakt uit marterpels of hoogwaardig vilt waterdoorlatend en vervormen ze makkelijk als het regent. Ten slotte bieden ze onvoldoende bescherming tegen sabelsteken. Al deze redenen gaan ervoor zorgen dat de infanterie in de 19e E de sjako gaat aannemen, terwijl de ruiterij de helm verkiest. Enkel generaals dragen vanaf dan nog de (twee)steek als deel van hun parade-uniform. Die wordt daarbij rijkelijk versierd met pluimen en linten. Vandaag de dag is de steek nog een onderdeel van het gala-uniform van de kadetten van de militaire ruiterijschool van Saumur en dat van de Franse polytechniekers. Hij maakte bovendien lange tijd deel uit van de officiële kledij van hogere ambtenaren, zoals gouverneurs, burgemeesters en academici. Hoe wordt de tweesteek gedragen? De Franse uitdrukking “en colonne” betekent dat de vleugels van de steek in de richting van het voor- en achterhoofd staan, “en bataille° betekent dat de vleugels dwars op het hoofd worden gedragen, evenwijdig met de schouders.
23
DE HELM Ontstaansgeschiedenis De onpraktische (twee)steek wordt door de ruiterij in de l9de eeuw door een metalen of leren helm vervangen. Men grijpt zo terug naar een hoofddeksel dat reeds werd gedragen in de klassieke Oudheid en dat eveneens deel uitmaakte van de Middeleeuwse harnassen. De ontwikkeling van de vuurwapens in de 17e E leidde tot het in onbruik raken van metalen helmen. Ruiterij en infanterie schakelden toen over naar een driesteek en later een (twee)steek. Die laatste werden vaak verstevigd met een ijzeren rand, die de sabelhouwen moest opvangen. Vanaf 1763 duikt de metalen helm met kam voor het eerst opnieuw op bij de dragonders. Al gauw wordt hij een vast deel van de uitrusting van de zware ruiterij. Die bestaat uit stormtroepen die in direct frontaal contact staan met de vijand. Later wordt het gebruik ervan algemeen voor de ganse ruiterij. Omstreeks 1800 wordt de helm in het algemeen dicht op het hoofd gedragen. Hij kan het best vergeleken worden met het bolvormige hoofddeksel dat nu nog steeds door ruiters wordt gedragen. Vanaf 1850 wordt de helm hoger en meer
uitgerokken van vorm. Hij kleeft niet langer tegen het hoofd maar behoudt wel zijn erg bolle vorm. Een vergelijkbaar voorbeeld vormen de helmen van de Engelse “Bobbies”. Naargelang de eenheid en het regiment worden er, om esthetische en psychologische redenen, veel pompeuze versieringen op aangebracht. Hoe meer zelfvertrouwen men uitstraalt, hoe onoverwinnelijker men immers lijkt. Ook hier worden elementen overgenomen van prestigieuze legers, zoals die van Engeland en Rusland, die Napoleon versloegen in 1814 - 15. Dit type helm is voorzien van een kam, die vooraan meestal is versierd met een Gorgonenhoofd. De bovenkant is versierd met een paardestaart neerhangend haar of met een brede borstel in paarden- of berenhaar. De onderkant van het bolle gedeelte is soms met bont bekleed.
24
Tijdens de Eerste Wereldoorlog gaat de technologische vooruitgang van de wapens (hogere vuursnelheid, krachtigere munitie, rookvrije explosieve en fragmentatiebommen) de gevechtstechnieken ingrijpend beïnvloeden. Camouflage en een betere bescherming van de soldaat zijn vanaf nu onontbeerlijk. Blinkende hoofddeksels, kleurige vederbossen, Ieder, bont en stof zijn vanaf nu dan ook uit den boze: de eerste stalen helmen duiken op. Naast de Franse Adrian-helm, die door een groot aantal Europese legers (België, Roemenië, Rusland) wordt overgenomen, zijn er de platte helm van het Britse type en de Duitse “Stahihelm”.
Wie draagt een helm? In de negentiende eeuw bestaan er meerdere types helmen die meestal worden genoemd naar de eenheden die ze dragen. De meest prestigieuze zijn die van de dragonders, de kurassiers en de karabiniers. zie vitrines zaal “België in de 1 9de E’, “$apoleontische periode”, en “Het Russische Keizerrijk’ Daarnaast zijn er ook de helmen van de genietroepen en de brandweer. zie vitrine 44 in de zaal “België in de 1 9de t’ Een laatste type is dat van de Duitse pin- of punthelm (zie verder), ook pickelhaube genoemd. zie vitrines in de zalen “$apoleontische periode” en “Eerste Wereldoorlog”
25
DE DUITSE PI HELM OF PICKELHAUBE Ontstaans geschiedenis De Duitse pinhelm werd waarschijnlijk ontworpen onder Tsaar Nicolaas 1(1833-1855) om vervolgens te worden overgenomen door de Pruisen (1842). Daarop raakte hij ook in de overige Duitse staten ingeburgerd: Bremen (1843), Mecklemburg (1848), Hannover (1849), Saxen (1867), Wurtemberg (1871) en Beieren (1886). Na de Duitse overwinning tijdens de Frans-Duitse oorlog (1870-1871) gingen ook andere Europese legers de pinhelm overnemen. Vanaf 1878 was dat bijvoorbeeld het geval voor de Engelse infanterie. De pinhelm verdwijnt tijdens de Eerste Wereldoorlog, omdat hij teveel opvalt en een te makkelijk mikpunt blijkt voor de vijand. Dit hoofddeksel bood ook absoluut geen bescherming tegen granaten. Vanaf 1916 dragen de Duitsers de bekende “Stahlhelm”. Wie draagt de pinhelm? De Duitse ruiterij draagt metalen punthelmen. De kurassiers dragen een model waarbij ook de hals beschermd wordt. Bij parades vervangen ze de punt op hun helm door een adelaar De Duitse artillerie en infanterie dragen helmen in zwart Ieder Bij de artilleristen wordt de pin vervangen door een metalen bol De Duitse keizerlijke wacht is herkenbaar door de adelaar en/of de ster op hun helm. Vandaag de dag maakt de pinhelm in sommige Zuid-Amerikaanse legers en in Zweden nog deel uit van het parade-uniform. Duitse infanterie 1870 cf. vitrines in de zalen “$apoleontische periode” en “Eerste Wereldoorlog”
Evolutie van de vormgeving De pinhelm is een eerder klein hoofddeksel, dat dicht op het hoofd wordt gedragen. Hij is vervaardigd uit gekookt Ieder, waardoor hij beter bestand is tegen de slagen van blanke wapens. Kenmerkend is de korte metalen pin bovenop de helm, waaraan het hoofddeksel zijn naam heeft ontleend. Deze pin had zowel een decoratieve als een beschermingsfunctie (tegen sabelhouwen). Zoals in de vitrine te zien is, hebben de diverse pinhelmen telkens hun eigen decoratie. We zien kokardes in verschillende kleuren, insignes en deviezen van de verschillende Duitse staten en Prinsdommen De cocardes die aan de rechterzijde worden aangebracht zijn steeds in de keizerlijke kleuren (zwart-wit-rood) Die aan de linkerkant daarentegen geven de kleuren van het “Land” weer (Pruisen zwart-wit, Beieren wit-blauw, Saxen wit-groen, Mecklenburg: blauw-geel-rood,…) Bij de helmen van de officieren waren de stormband en de basis van de pin versierd Tijdens parades werd de helm soms voorzien van een Haarbusch, gemaakt uit buffelhaar of pluimen De helmen van de gewone soldaten hebben een leren stormband en zijn versierd met paardenhaar De meeste helmen worden bekroond met een Pruisische arend Die heeft een scepter en een wereldbol vast, waarop het devies “Mit Gott für Konig und Vaterland” prijkt.
26
DE MIJTER Ontstaansgeschiedenis Bij het begrip mijter denken we meteen aan een liturgisch hoofddeksel met twee punten, dat wordt gedragen door bisschoppen. Toch bestaat er ook een militair exemplaar dat deel uitmaakt van de uitrusting van de grenadiers. Omdat de steek met zijn brede boorden te onhandig is gaan deze laatsten een eigen, specifiek hoofddeksel in gebruik nemen. Grenadierseenheden zijn gespecialiseerd in het maken, het ontsteken en het gooien van granaten. Ze worden vooral ingezet bij de belegering van steden in de 17e en de 18e E. Voor dergelijke opdrachten is een zekere koelbloedigheid vereist, vermits de tijd waarop het lont opbrandt en de granaat tot ontploffing brengt varieert. De grenadiers, die dus niet bepaald angsthazen mogen zijn, worden ingezet in de voorste linies, waar ze gevaarlijke opdrachten uit te voeren krijgen. Men werft daarom bij voorkeur grote en stevig gebouwde mannen aan. Die moeten de vijand schrik aanjagen met hun imposante gestalte, die door het dragen van een mijter nog indrukwekkender lijkt. Bij zijn ontstaan was de mijter een stoffen, puntige kampmuts versierd met borduurwerk, ook “Stelitzmuts” genoemd. Het uiteinde ervan is voorzien van een kwastje. In tweede instantie werd de stof gesteven, op een harde ondergrond aangebracht en afgewerkt met Ieder en koper soms zelfs met hermelijnpels. In een laatste fase (1689) werd er vooraan een decoratieve koperen plaat bevestigd, die uitloopt op een punt. Een koperen mijter is uiteraard resistenter, maar de kostprijs ligt ook veel hoger De mijter ontwikkelt zich tot een prestigieus hoofddeksel, dat wordt gedragen door eliteregimenten. cf centrale vitrine in de zaal “$apoleontische periode” De mijter wordt gedragen van de 17e tot de 19e E. Op het einde van de 17e eeuw verandert de oorlogstactiek, in die zin dat men minder granaten gaat gebruiken. Het is daarom dat de mijter, die door de grenadiers werd gedragen, gaandeweg in onbruik raakt bij gebrek aan reëel nut. Tot aan de Eerste Wereldoorlog wordt hij enkel nog gezien bij parades. De koperen mijter verschijnt in Frankrijk in de eerste helft van de 17e E en zal worden gedragen tot aan het begin van de 19e E, wanneer de grenadiers de berenmuts in gebruik nemen. De mijter wordt eveneens gedragen in Pruisen, Oostenrijk, Hessen en Zweden. In Rusland en Duitsland blijft het een paradestuk tot aan het begin van de Eerste Wereldoorlog. cf. vitrines in de zaal “Russische keizerrijk” De grenadiersregimenten van het Belgisch leger hebben nooit een mijter gedragen.
27
BERE MUTS Ontstaansgeschiedenis De berenmuts is onlosmakelijk verbonden met de Keizerlijke Wacht van Napoleon. Qua vormgeving vloeit ze voort uit de mijter. De delicate hermelijnenpels en de metalen voorplaat van de mijter worden bij dit nieuwe hoofddeksel door berenhuid vervangen. Bij haar ontstaan heeft de berenmuts, net als de mijter, de vorm van een puntige muts en is ze versierd met een pelsen boord. Vervolgens wordt de vorm ronder en volledig met bont bedekt. Hoewel men steeds de naam berenmuts gebruikt wordt de berenvacht vaak door geitenvel vervangen. Op de voorzijde is er een metalen plaat, die nog een overblijfsel van de mijter vormt. In vergelijking met de mijter is de berenmuts minder delicaat en ze wordt bovendien minder vlug vuil. Vermits de gladde haren het water naar beneden doen lopen is ze ook erg goed bestand tegen de regen. Daarnaast is de berenmuts een stuk imposanter (ze is ca. 33 cm hoog) dan de mijter, waardoor de soldaat Grenadier .
te voet werkelijk enorm lijkt. Zoals de mijter is ook de berenmuts voorbehouden aan eliteregimenten.
Wie draagt de berenmuts? Van bij het ontstaan van het Belgisch leger wordt de berenmuts gedragen door de grenadiers en de rijkswacht. Aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog wordt het hoofddeksel afgeschaft. Momenteel wordt het enkel nog gedragen door de Koninklijke escorte. Cf. vitrine 13 in de zaal “België in de l9de E’ vitrine 22 in de zaal “Eerste Wereldoorlog”r vitrine 17, nr. 22 in de zaal ‘Russische keizerrijk”
28
DE KOLBAK Ontstaansgeschiedenis Ook de kolbak wordt, in de 18e E, door Hongaarse huurlingenregimenten in Frankrijk geïntroduceerd. Het is een muts van zon 14 cm hoog, die afhankelijk van de graad van de drager wordt gemaakt uit wolven- of vossenpels of uit astrakan. Bovenaan is de kolbak versierd met een muts die over de top van het hoofddeksel wordt gedrapeerd. Deze muts, die men de bindel noemt, vormt een overblijfsel van de bekende kampmuts die de soldaten in de winter met pels omwikkelden, waarbij de punt van de muts naar buiten stak. De kolbak ondergaat eenzelfde evolutie als de berenmuts. De oorspronkelijke muts van wol of vilt wordt gaandeweg meer en meer bedekt met bont tot ze uiteindelijk bijna niet meer te zien is. Omstreeks het midden van de 18e F wordt de kolbak om modische redenen vervangen door de mirliton, de voorloper van de sjako. In 1789 wordt, tijdens de Franse revolutie, de kolbak door enkele officieren opnieuw geïntroduceerd, waarna hij snel door de legers van diverse andere landen wordt overgenomen. Qua vormgeving is de kolbak nauw verwant aan de berenmuts. Hij wordt echter gemaakt uit vossen- of wolven pels.
Wie draagt de kolbak? De kolbak wordt gedragen door de Huzaren en is voorbehouden aan eliteregimenten. In België wordt het hoofddeksel gedragen door het escadron van koningin Marie-Henriette, de echtgenote van Leopold II, door de gidsen van de lichte cavalerie en door de tamboers-majoor. cf vitnne 14 van de zaal “België in de l9de E”, vitrines 4-6 van de zaal “Russiche keizerrijk” In Duitsland dragen de Huzaren van de Garde een kolbak met de ster van de Garde en een vuurrode vlam. Bepaalde regimenten (1 en 2) hebben op hun kolbak een doodshoofd met het motto “Mit Gott für König und Vaterland”. cf. de toonkasten met de Duitse helmen in de zaal “Eerste Wereldoorlog”
29
De SJAPSKA Ontstaansgeschiedenis De sjapska is een hoofddeksel dat bestaat uit een plat, vierkant bovenstuk, dat is gebaseerd op de traditioneel Poolse hoofddeksels. Het zijn dan ook de Polen die de sjapska in de Napoleontische legers gaan introduceren. In 1797 stelt de Poolse generaal Dombrowski binnen het Italiaanse leger een legioen van Poolse lanciers en fuseliers samen dat het, onder leiding van Napoleon, tegen de Oostenrijkers gaat opnemen. De leden van dit legioen zijn uitgerust met een sjapska. Napoleon neemt de sjapska over als hoofddeksel voor de Poolse regimenten die hij opricht binnen het Grote Leger, de lichte ruiterij en de eerste en tweede lanciers, die uitstekend werk leveren te Waterloo. Omwille van de roem die deze regimenten door hun moed verwerven, nemen verschillende Europese legers de sjapska over voor hun eigen lanciers. In Frankrijk verdwijnt de sjapska omstreeks 1870, maar in België blijven de anders het hoofddeksel verder dragen tot aan de Eerste Wereldoorlog.
Wie draagt de sjapska? De sjapska wordt gedragen door de lanciersregimenten In het Belgisch leger wordt hij gedragen tot aan de Eerste Wereldoorlog door het eerste (amarant), het tweede (geel), het derde (wit) en het vierde (blauw) lanciersregiment cf. vitrines 15 en 16-zaal “België in de l9de t’, vitrine 1, zaal “Russische Keizerrijk”
30
Bibliografie LELOIR, M. MALGRAS, G.]. réd. Collection, Paris, 1981 MOLLO, ].
SCHAFEER, A.W.M. VAN KERKHOVEN, J.G. VAN EYDSH, J.W.A. blz. 10-47 TALENS, M. TAVARD, TOORENVLIET, H.
Dictionnaire du costume, Paris, 1951 Equipements militaires français du Xixe s., ABC Military Fashion: A comparative history of the uniforms of the Great armies from the 1 7th Century to the First World War, Barrie &. Jenkins, London, 1972
Biologie van het uniform, Armentaria nr 4, Delft, 1969, “De Ransel op de rug”, de uitrustingsstukken van de -ed. soldaat sinds 1830, Breda, 1994 Ch-H. Casques et coiffures militaires français, Grancher, Paris, 1981 Uniformen, spiegels van hun tijd, Amsterdam, 2001
ieuw: Old boys filmavond met K UROO-Gent Op vrijdag 6 februari gaan we met zijn allen kijken naar de film “Valkyrie”. Wie de naam Valkyrie niets zegt of wie meer wil weten over deze mislukte aanslag op Hitler op het einde van de 2°WO raden wij aan om vrijdagavond naar de Leopoldskazerne te gaan om er eerst te genieten van een social drink en om 19.30 te vertrekken naar de decascoop (de wagen kan u kwijt op het paradeplein van de kazerne). Indien u wenst mee te gaan graag een seintje naar Geert Van Langenhove (mail:
[email protected]/ 0478.370808)zodat we uw ticket kunnen reserveren. U bent welkom in de bar van het Provinciecommando vanaf 16.30 , wij hopen uw aanwezigheid!!!!!
31
Lima-stuc sponsor. Voor de schietclub Knuroo.
Limastuc BVBA
Alle verbouwingen . Pleisterwerken. Gevelrenovatie. Oosteeklo-Dorp 45 9968 Assenede
32
GSM: 0495/27-45-90 Tel./Fax:093736106
