19 Woensdag September2007
Weg met de schwalbe
J-Lo van de opera
De beste duikelaars
Toen sopraan Danielle de Niese al dansend en zwierend de rol van Cleopatra vertolkte, leek ze wel te figureren in een R&B-clip. De Niese is dan ook een enorme top-40-vreter, die het liefst bij Jensen op de bank zou zitten, tussen de popsterren. 23
Slecht nieuws voor Arjen Robben, Cristiano Ronaldo en de meeste Duitsers. De UEFA doet vandaag een uitspraak om de schwalbe ook na een voetbalwedstrijd aan te kunnen pakken. Wie waren de beste duikelaars ooit? Een toptien . 31
IKEA maakt ruimte voor nieuw! Korting tot 70% Er komen weer nieuwe producten binnen en daar is heel wat ruimte voor nodig. In het Zelfbedieningsmagazijn vind je daarom van a.s. woensdag t/m zaterdag OP=OP aanbiedingen met kortingen tot wel 70%! Mis het niet. ma t/m vr 10-21 uur. za 9-20 uur. IKEA.nl
© n I ter IKEA Systems B.V. 2007
Danielle de Niese
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Dit vinden buitenlanders van Nederland En wat Jan Peter Balkenende, Maxime Verhagen, Maria van der Hoeven en Eimert van Middelkoop van het buitenland vinden, leest u op pagina 6 tot en met 13.
De Twee
2
DE WERELD VOLGENS
KOSTER + JOJANNEKE DE KWESTIE
MET MEDEWERKING VAN MAARTEN BLOEM
Code-Nieuwspoort voorbij Ciska Dresselhuys ‘Harry krijgt Langs de feministische meetlat een min tien’
‘Het Haagse Nieuwspoort is een Big Brother-huis’ Het geheim van Nieuwspoort is niet meer. Maar de onthullingen over SP-er Van Bommel waren allang bekend. ‘Harry ging wel heel ver.’ Iedereen wist het, maar niemand schreef het op. De Haagse journalisten en de politici, die zich op Prinsjesdag verzamelen in Nieuwspoort, staan allemaal te gniffelen om de onderbroekenjournalistiek van De Telegraaf. Harry van Bommels obsessieve veelwijverij in en rond het Binnenhof was bekend bij de meeste Nieuwspoortgangers. ‘Het is hier een Big Brother-huis, waar nooit iemand wordt uitgestemd’, grinnikt Max van Weezel, voorzitter ad-interim van Perscentrum Nieuwspoort. ‘Ja, het was: weet je nog? Harry op de kerstborrel, Harry op het zomerfeest. Maar ja, met al die Monica Lewinsky’s hier…’ Lange tijd bleven de escapades uit de kolommen van de serieuze dagbladen, maar de krant van wakker Nederland doorbrak het herenakkoord. De Telegraaf ruimde een pagina in om de overspeligheid van SP-politicus Harry van Bommel op
BUITEN ‘T BINNENHOF
Ciska Dresselhuys is op zoek naar nieuwe mannen. MAARTEN HARTMAN/HH
te tekenen uit de mond van een exminnares. Van Weezel: ‘Normaal gesproken zou zoiets in de Privé staan, nu kwam het terecht in De Telegraaf. Daarmee is voor het eerst een grens overschreden.’ Sommige Nieuwspoortbezoekers zijn blij dat de code eindelijk is door-
broken. Opzij-akela Ciska Dresselhuys, die vandaag op zoek is naar nieuwe mannen voor haar rubriek Langs de feministische meetlat: ‘Als journaliste vind ik het niet goed dat de code wordt doorbroken, maar als mens wil ik het wel weten. Uiteindelijk moet je wel op een politicus stém-
Q&A 06-25074XXX
men. Van Bommel krijgt van mij een min tien.’ Hans Hillen, voormalig NOS-verslaggever en oud-CDA-Kamerlid, is content dat sommige zedenzaken naar buiten komen. ‘Als politicus heb je een voorbeeldfunctie. Bij Amerikaanse politici wordt de doopceel gelicht, dan weet je meteen wat je aan zo iemand hebt. Als je zegt dat je voor het gezin bent en je gaat vreemd, ben je politiek chantabel. Nou is het wel stijlvol om dat allemaal niet op te schrijven, maar stijl moet wel van twee kanten komen.’ Vrij Nederland-journalist Thijs Broer: ‘Wij waren zo sjiek om Van Bommels escapades niet op te schrijven, ik vind het bevrijdend dat dat nu wel is gebeurd.’ Alexander Pechtold heeft de code altijd al merkwaardig gevonden, ook toen hij minister was. ‘Ik begrijp niet dat journalisten niks mogen doen met wat hier wordt gezegd.’ Maar dat is volgens Pechtold best spannend. ‘Nieuwspoort is een veredelde kroeg en hier gebeurt dus alles wat ook in de kroeg gebeurt.’ Volkskrant-hoofdredacteur Pieter Broertjes houdt daarentegen vast aan de oude lijn. ‘Ik houd eens per jaar een lunch in mijn kamer waar politici vrijuit kunnen praten. Ja dan komen er ook wel eens zulke dingen ter sprake. Wij schrijven het niet op.’ Maar lachen er wel om. ‘Dat Van Bommel gaten in zijn onderbroek heeft, gatverrrdamme.’ De angst zit er in het Big Brotherhuis aan het Binnenhof in ieder geval goed in. Oud KRO-coryfee Kees Boonman: ‘Harry is niet de enige. Sommige mensen hebben het hier behoorlijk benauwd gehad deze week.’ 1
‘Ik wil hem blijven winnen natuurlijk’ Elf jaar achtereen won hij de TMF Award voor beste artiest. Marco Borsato weet het nu wel, en gunt anderen de eer. U laat uw achterban in de steek, ze kunnen niet meer op u stemmen, wat bezielt u? ‘Hou op, ik laat niemand in de steek, 11 jaar konden ze op mij stemmen. Elke keer liep ik weg met die prijs. Vorig jaar dacht ik: laat ik anderen ook een kans gunnen.’ Een artiest vindt het toch fijn als zijn ego continu gestreeld wordt? ‘Dit is meer een actie uit bescheidenheid. Ik werd verlegen van steeds weer winnen. Het is dubbel want ik wil hem stiekem ook blijven winnen, je werkt er natuurlijk ook hard voor. ‘
Zie filmpje op www.depers.nl.
Liberale tegenbeweging vanuit café ‘Het kuikentje ligt nu onder de broedlamp’ Terwijl de christen-socialisten, met hier en daar een liberale werkgeversbaas, zich verzamelden in het Haagse Nieuwspoort, kwam de vernieuwing uit het Amsterdamse café P-96, de kroeg van D66’er René van Veen. De kroeg aan de Prinsengracht is de nieuwe hang-out voor teleurgestelde (links)-liberalen. Gisteravond kwamen ze daar voor het eerst bij elkaar. De avond, die was georganiseerd door het Amsterdamse D66, lijkt de start voor een vrijzinnig offensief. ‘Het kuikentje ligt nu onder de
broedlamp’, zegt D66’er John Bijl aan de bar. ‘Maar we moeten het beestje niet storen. Als Rita haar partij in 2008 opricht, moet de VVD kiezen. Dan krijgen we momentum als liberalen.’ Is daar weer die liberale doorbraakgedachte die de democraten ooit voor ogen stond in 1966? Begon dat ook niet in een Amsterdams café? Bijl: ‘Laat ons nog even broeden.’ In het zaaltje zitten opvallend veel leden van het Jordaan-beraad, het geheimliberale overleg tussen PvdA’ers, VVD-
Werd de muziekzender TMF niet gewoon een beetje moe van u? ‘Nou, dat denk ik stiekem ook. Ze waren in ieder geval opgelucht toen ik ze belde om een oplossing te zoeken. En die is er nu met de Borsato Award voor aanstormend talent.’
ers en D66’ers. Mei Li Vos is er, net als Ageeth Telleman, D66-chef te Amsterdam. Er werd gelukkig veel gelachen. Vooral om elkaar. Ex-D66 Kamerlid Bert Bakker memoreerde dat Prinsjesdag een saaie zit was. ‘Sommige Kamerleden renden snel naar voren om achter Máxima te kunnen zitten.’ Vos, nu PvdAkamerlid: ‘Ja, ik zag Boris (van der Ham, D66), er vandáág zitten.’ 1
U sleept er dus wel een mooie jaarlijkse schnabbel uit? ‘Absoluut geen schnabbel! Dat heb ik helemaal niet nodig, joh. De genomineerden nieuwe talenten worden door mij en TMF serieus uitgekozen. Mijn deur staat daarnaast altijd voor ze open voor raad en daad.’ 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................................................................................................................................................................
Poesje mauw
D MARGRIET
VANDERLINDEN
e taxi bracht me, ongeveer een maand geleden, naar Ben Goerion Airport- de nationale luchthaven van Israël. Het was zaak ruim van tevoren in te checken, gezien alle veiligheidsmaatregelen. Logisch. Nog voor de auto het terrein van de luchthaven opdraaide, werd deze staande gehouden door een militair. Hij droeg een indrukwekkend wapen aan zijn schouder en vroeg aan de chauffeur wie hij wel dacht dat-ie was om zomaar midden in de nacht met
een auto vol terroristen te komen aanrijden. De chauffeur schold, want zo gaan Israeli’s nu eenmaal met elkaar om, terug dat hij toeristen naar de luchthaven bracht. ‘Where you going?’ zei de militair terwijl hij naar de achterbank keek. ‘Holland’, zei ik. Alsof ik, iemand, Tora Bora zou zeggen. Gisteren vloog ik naar New York. In het vliegtuig moeten de visum- en douanepapieren worden ingevuld. Logisch. Er zijn vragen als: ‘Bent u in de periode 1933-1945 op enig manier verbonden geweest met een nazistisch regime?’
En: ‘Bent u onlangs in contact geweest met besmet dierenvlees?’ Of: ‘Heeft u besmet dieren- dan wel kippenvlees, de welke zijn Barnevelders, Loenense mokkels of Koudekerkse koddelaars bij u? Onderaan het briefje staat: als u op een van deze vragen ‘Ja’ hebt geantwoord, meldt u zich dan voor vertrek bij de ambassade in uw land. Dit lees ik terwijl ik al boven Groenland vlieg. Maar goed, alsof er ook maar één oude Duitser of bomschoener is die op deze vragen ‘Ja’ antwoordt. Meestal krijgen toeristen, die van de zenuwen ‘Ja’ hebben ingevuld bij de vraag of in Amerika ooit de voogdij over hun kinderen is afgenomen, problemen, of moet een vrouw met Par-
kinson weer achter in de rij aansluiten omdat ze per ongeluk had ingevuld werk te willen zoeken in de VS. Dat alles beslist de Amerikaanse Immigratiedienst. Stempelmensen in hokjes, die sinds 9/11 in plaats van loonsverhoging meer macht hebben gekregen. Tenenkrommend zie ik de landgenoten die op enge bergschoenen, om al die wolkenkrabbers te beklimmen, zich onderdanig door de formaliteiten wurmen. Je laat toch potdomme niet met je sollen. Irak, Uruzgan; we doen mee! Dan is het mijn beurt. De man bekijkt mijn paspoort en vraagt wat het bekendste kinderliedje in Nederland is. Poesje mauw, zeg ik. Hoera! Binnen! 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
Honden op de catwalk (1)
Honden op de catwalk (2)
Honden op de catwalk (3)
Ellemieke Vermolen presenteert op 21 oktober de finale van de eerste Next Dog Model. De SBS-presentatrice zit ook in de jury.
De tien allerleukst bevonden honden van Nederland nemen het tegen elkaar op. Getalenteerde viervoeters kunnen online worden aangemeld.
Op 4 oktober, Dierendag, worden de finalisten bekendgemaakt. De honden moeten onder meer over een zogenoemde dogwalk lopen en hun beste poses vertonen tijdens een fotoshoot.
Nieuws
3
Beveiliging Bedrijf heeft nauwe banden met Washington D.C.
Typhoon Wipha nadert
Bagdad heeft schoon genoeg van de schietgrage cowboys uit North Carolina
1,8 miljoen Chinezen geëvacueerd
De Iraakse regering weigert het contract van het Amerikaanse privé-beveiligingsbedrijf Blackwater te verlengen. De militairen zijn schietgrage cowboys die lak aan de Irakezen hebben.
Novum
Eva Ludemann AMSTERDAM
...
‘We will always hear your footsteps’, staat op de kleine herdenkingsplaat van het monument op een van de drukste kruispunten van het stadje Holland in Michigan. Zeven bronzen voetstappen leiden naar het beeld dat is opgericht ter ere van Edgar Prince en zijn nakomelingen. De familie Prince behoort al decennia tot de grootste weldoeners van de stad. De invloed van het geslacht van de multimiljonairs uit Holland reikt inmiddels tot ver buiten de grenzen van de Verenigde Staten, zelfs tot in Afghanistan en Irak. Erik Prince is de eigenaar van het daar verguisde veiligheidsbedrijf Blackwater, dat er de Amerikaanse troepen met privémilitairen versterkt en werknemers van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken beschermt. Sinds afgelopen weekend is Blackwater volgens de Iraakse regering niet
Witte Huis, het Pentagon en de Amerikaanse veiligheidsdiensten en de top van Blackwater, wordt laatstgenoemde wel een verlengstuk genoemd van de Republikeinse regering in Washington D.C. Verschillende leden uit de politieke top van de Republikeinse Partij hebben hoge posities gekregen bij Blackwater, en andersom. Cofer Black, de huidige vicevoorzitter, was eerder Bush’ topadviseur op het gebied van de bestrijding van terrorisme. Robert Richer, voormalig chef van de CIA voor het
Midden-Oosten, verliet zijn baan om directeur van Blackwaters eigen inlichtendienst te worden. De enige die (nog) geen topfunctie heeft bekleed binnen de Republikeinse partij of regering is Blackwater eigenaar Erik Prince, die ‘slechts’ stagiair was in het Witte Huis ten tijde van toenmalig president George Bush Senior. Een positie die hij ongetwijfeld kreeg vanwege zijn vaders goede banden met het Witte Huis. Lees verder op pagina 16
AMSTERDAM
...
Blackwater-militairen in actie.
Militairen van Blackwater schieten negen Irakezen dood langer welkom in het land. De Irakezen zijn woedend dat militairen van het bedrijf zondag zeker negen Irakese burgers doodschoten tijdens een patrouille in Bagdad. Ten minste 15 anderen raakten gewond. Volgens Irakese ambtenaren zijn de werknemers van Blackwater onverantwoordelijk en schietgraag. Ruim dertig vierkante kilometer beslaat het hoofdkwartier van het bedrijf in North Carolina, of te wel: de helft van Manhattan. In de lobby van de lodge wacht bezoekers een ruim 270 kilogram zware, opgezette zwarte beer. Het dier werd in 2000 op het terrein doodgeschoten. De veertigduizend privémilitairen die Blackwater hier jaarlijks traint, zijn goede jagers. Vanwege de zeer nauwe banden tussen invloedrijke figuren in het
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...................................................................
Pathuis
Langs de oostkust van China zijn 1,8 miljoen mensen uit voorzorg geëvacueerd vanwege de naderende tyfoon Wipha, die daar naar verwachting afgelopen nacht aan land zou komen. Meteorologen denken dat Wipha zich kan ontwikkelen tot de krachtigste storm in China van de afgelopen tien jaar. In Taiwan, waar de tyfoon gisteren rakelings langs scheerde, kwam een man om het leven en raakte een ander zwaargewond toen de steiger waar zij op stonden door harde wind instortte. In Shanghai, een stad met meer dan twintig miljoen inwoners en het financiële centrum van China, zijn de scholen vandaag dicht en kan er volgens het persbureau Xinhua in geval van nood besloten worden de aandelenbeurs eveneens te sluiten. Inwoners van Shanghai probeerden gisteren met zandzakken hun bedrijven en woningen te weren tegen de overstromingen die hoogstwaarschijnlijk zullen volgen op de enorme hoeveelheden neerslag die met de tyfoon gepaard gaan. Ook werden in Shanghai en de aangrenzende kustprovincies Zhejiang en Fujian tyfoonwaarschuwingen afgegeven en werden schepen gemaand zich ofwel naar een haven te begeven, ofwel hun koers te wijzigen om de storm te ontwijken. Volgens een meteoroloog van het Shanghai Meteorologisch bureau worden vooral mensen geëvacueerd die in oudere gebouwen wonen en in de buurt van kwetsbare contructies, zoals bouwplaatsen. Op de Chinese tv waren gisteren al beelden te zien van golven die meer dan acht meter hoog waren. Wipha beweegt zich boven zee voort in noordwestelijke richting en zal volgens de voorspelling ten zuiden van Shanghai aan land komen en de stad aan de westkant passeren. De tyfoon heeft zich tot nog toe enkel boven water verplaatst en is daarom alleen nog maar in kracht toegenomen. Tot dusver zijn windsnelheden tot 290 kilometer per uur gemeten. Eenmaal boven land zal de tyfoon aan kracht inboeten. In 1997 verwoestte tyfoon Winnie grote delen van de kust bij Shanghai. 236 mensen kwamen toen door het noodweer om het leven . 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................................................................................................................
Verdachte in zaak-Holleeder komt niet opdagen
SENOL T. HEEFT ‘LAK AAN BESLISSING RECHTBANK’ Het had de dag moeten worden waarop de Turkse medeverdachten van Willem Holleeder aan de tand zouden worden gevoeld over de afpersing van zakenman John Wijsmuller. Maar de 42-jarige Senol T. kwam niet opdagen. De rechtbank had in mei zijn voorlopige hechtenis geschorst, tot zijn zaak weer aan de orde zou komen. Volgens zijn advocaat Ronald van der Horst wil T. graag meewerken, maar wil hij niet opnieuw de cel in. Het Openbaar Mi-
nisterie noemde het wegblijven van Senol T. ‘buitengewoon pijnlijk’. ‘Uw cliënt heeft volkomen lak aan de beslissing van de rechtbank.’ Justitie is nu op zoek naar de verdachte. Wel werd Ozan T. uitvoerig gehoord. Volgens het OM is hij gebruikt als stroman om een kapitale villa van Wijsmuller in Zuid-Frankrijk in handen te krijgen. De Amsterdamse zakenman zou vanaf 2001 in de tang hebben gezeten bij Holleeder, Senol T. en Ozan T.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
Hoge nood (1)
Hoge nood (2)
Legale seks in Singapore
Na een val in haar badkamer kon een 74-jarige vrouw uit Neurenberg zich nauwelijks meer bewegen.
Ze riep hulp in door constant de wc door te spoelen. Dat trok de aandacht van haar onderburen, die de politie waarschuwden.
De conservatieve stadstaat Singapore gaat het bedrijven van vrijwillige orale en anale seks tussen heteroseksuelen formeel legaliseren. De al vele jaren geldende wet die dat verbood, verdwijnt.
4
Nieuws Binnenland
Vreemdeling in Den Haag Peter Middendorp is schrijver/journalist en doet voor De Pers dagelijks verslag van zijn belevenissen in Den Haag.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
Dynamiek
I
n een zaal aan het Plein begon gisteren om negen uur een persbijeenkomst met premier Balkenende. Alleen de eerste vijf minuten mochten worden gefilmd van de Rijksvoorlichtingsdienst; ik wist niet waarom. Er mocht ook pas uit de woorden van Balkenende worden geciteerd als de koningin de Troonrede had uitgesproken. Ook hiervan kende ik de reden niet. Het was gewoon zo, zoals in Den Haag wel meer gewoon zo is. In een belendend zaaltje was een perscentrum ingericht, met tafels op een rij. Daar zaten enkele van de journalisten die deze ochtend vanaf zeven uur de begrotingen bij het ministerie van Financiën hadden opgehaald. Een hele hoop tekst, neergeschreven in talloze boekjes op A4 formaat, met plaatjes op de voorpagina’s; alles verpakt in vier of vijf kartonnen dozen. Als je vooraf had gereserveerd, werd een trolley bijgeleverd. Ik zat al een half uur op de premier te wachten, toch zag ik hem niet aankomen. Ineens was hij er, voor in de zaal, bij het spreekgestoelte. Door de pers werd hij aangesproken als ‘mijnheer Balkenende’, zelf gaf hij journalisten het woord als een voetbaltrainer: ‘Ja, Van Santen.’ ‘Ja, Heijmans’.
In de woorden van Balkenende nam het woord ‘dynamiek’ een centrale plaats in. Alles wist hij met het woord in verband te brengen. Dynamiek. Inzetten op dynamiek. Dynamiek combineren met de versterking van de structuur van onze economie. Handen uit de mouwen voor meer dynamiek.
Z
o kreeg de bijeenkomst een eigen dynamiek. Balkenende spreekt Nederlands zoals een Fransman Frans, zonder pauze tussen de woorden. Als je taal toevoegt aan de premier door een vraag te stellen, krijg je een merkwaardig, effectloos effect. Als je een glas water toevoegt aan een gevulde vissenkom gebeurt er ongeveer evenveel; hooguit krijg je natte voeten. Op een kwart van zijn antwoorden ben je de vraag vergeten. Op de helft heb je er alles voor over om weg te kunnen. Op driekwart ben je in de greep van de radeloosheid. Mijn vriendin is een goede logopediste, haar vingers jeuken, maar ik denk niet dat onze premier haar tot zich toe zal laten. Politiek is oorlog, zijn manier van spreken zijn belangrijkste wapen. 1
Het was gewoon zo, zoals in Den Haag wel meer gewoon zo is
Máxima en haar schoonmoeder hebben reden tot lachen. WFA
Koninklijk Huis Meer salaris, minder kosten
Oranjes blij met nieuwe De Oranjes halen de broekriem aan. Tenminste, ze kosten in 2007 flink minder dan vorig jaar. Edward Deiters AMSTERDAM
...
Terwijl premier Jan Peter Balkenende (CDA) gisteren opriep tot loonmatiging, krijgt koningin Beatrix salarisverhoging. Het inkomen van de vorstin bedraagt volgend jaar 792.000 euro. Dat is een stijging van 3,9 procent ten opzichte van dit jaar. Dat staat in de begroting van het Huis der Koningin voor 2008. Ook kroonprins Willem-Alexander en prinses Máxima gaan erop vooruit. Zij krijgen volgend jaar beiden een toelage van 235.000 euro, een stijging van 4 procent.
HET NIEUWE BOEK VAN
€ 14,95
De totale vergoedingen voor Beatrix (ruim 4 miljoen euro), WillemAlexander (977.000 euro) en Máxima (863.000 euro) stijgen in 2008 met 200.000 euro naar ruim 5,9 miljoen euro. De stijging is het gevolg van de nieuwe cao voor het Rijk die dit jaar is afgesloten. De overige leden van het Koninklijk Huis krijgen geen vergoeding. De kosten voor het gebruik van de paleizen, auto’s paarden, rijtuigen en hofpersoneel zijn gedaald naar 23,7 miljoen euro. De kosten voor de beveiliging zijn gestegen naar 13 miljoen euro. Het staatshoofd mag volgend jaar voor een bedrag van bijna 1,9 miljoen euro vliegen, het onderhoud van de paleizen kost ruim 35 miljoen euro en voor staatsbezoeken is een bedrag
van 1,6 miljoen gereserveerd. In totaal komen de kosten van het Koningshuis uit op bijna 97 miljoen euro. En dat is een stuk minder dan recordjaar 2006 toen de kosten van het Koninklijk Huis 113 miljoen euro bedroegen. Ter vergelijking: de Britse ‘Royal Public Finances’ kostten daar de belastingbetaler volgens de officiële lezing vorig jaar zo’n 83 miljoen euro. Daarbij lieten de koninklijke boekhouders gemakshalve beveiligingskosten en onbetaalde belastingen buiten beschouwing. Critici van het Britse koningshuis schatten de werkelijke kosten rond de 200 miljoen euro, ofwel twintig keer meer dan de kosten van de Ierse president en vier keer zoveel als de Duitse Bundeskanzler Angela Merkel.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................................................................................................................................................................
Prinsjesdag In vier jaar kan er veel gebeuren
Koopkrachtplaatjes Dirk Jacob Nieuwboer DEN HAAG
...
Koopkrachteffecten. Koopkrachtstimulering. Koopkrachtplaatjes. Als het met de koopkracht goed zit, zijn Nederlandse politici tevreden. Voor links is de koopkracht van minima een halszaak. Rechts hamert op de koopkracht van werkende gezinnen met kinderen. ‘Een of twee keer modaal met
kinderen krijgen een flinke plus’, beloofde premier Balkenende gisterenochtend plechtig. Volgend jaar wordt het allemaal nog wat moeilijk, maar daarna komt het allemaal goed. Is dat een keiharde belofte? ‘Ja’, zei de minister-president gretig. ‘Over de gehele regeerperiode gaat de koopkracht er op vooruit.’ Maar had Balkenende in voorgaande jaren – toen de cijfers tegenvielen - niet steeds gezegd dat koop-
krachtplaatjes maar een half beeld geven? Tja, erkende de premier. ‘Er kan in vier jaar inderdaad veel gebeuren.’ Neem de Amerikaanse kredietcrisis. Als die overwaait wordt alles weer heel anders. En dan zijn er nog de schoolboeken die volgend jaar gratis worden. De koopkrachtplaatjes houden daar helemaal geen rekening mee. ‘Maar alle maatregelen slaan neer in koopkrachtbeelden’, verzekerde de premier. ‘En die zien er voor de komende jaren goed uit.’ Zoiets voorspelde ook minister van Financiën Bos. Natuurlijk had hij als PvdA-leider ook nog gelet op een ‘evenwichtig koopkrachtbeeld’. Ster-
ke schouders dragen wat hem betreft zware lasten. ‘De koopkracht van minima en AOW’ers is veilig gesteld’, zei hij trots. Maar kan hij die woorden ook waarmaken? ‘Je moet heel voorzichtig zijn met welk koopkrachtplaatje dan ook’, relativeerde Bos zichzelf een paar minuten later. En nog iets daarna: ‘Wat per saldo de koopkrachteffecten zijn, ik heb geen flauw idee.’ Bos liep even rood aan. Wat had hij nu gezegd? Was hij te eerlijk geweest? Gelukkig stelde de premier iedereen een paar uur later weer helemaal gerust. ‘Het koopkrachtbeeld is positief volgend jaar’, hield Balkenende vol. ‘En dat weet dan ook iedereen.’1
Wouter Bos. PETER HILZ/HH
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
Hoed voor kale vrouwen (1)
Hoed voor kale vrouwen (2)
Hoed voor kale vrouwen (3)
Verscheidene politici hebben tijdens de troonrede met een speciale hoed aandacht gevraagd voor vrouwen die hun haar hebben verloren.
Kamerleden als Karien van Gennip (CDA), Edith Schippers (VVD) en Rita Verdonk (Lid Verdonk) gaven gehoor aan de oproep.
Ook is de portal Hoofdzakengids.nl gelanceerd. Daarmee proberen de initiatiefnemers aandacht te vragen voor vrouwen die door bijvoorbeeld chemotherapie of medicijngebruik kaal zijn geworden.
Binnenland Nieuws
5
Prinsjesdag Radicale plannen blijven uit
Alleen onderwijs kan nog verrassen Als krant vroegen we het kabinet gisteren om plannen uit te voeren waarmee het Nederland écht voorbereidt op 2050. Wat is de oogst van Balkenende IV? De erfenis zou behalve een kuisere moraal wel eens écht beter onderwijs kunnen zijn. Kustaw Bessems Marcia Nieuwenhuis DEN HAAG
...
Het valt op dat juist volgend jaar – als er sprake is van flinke economische groei – lastenverzwaringen wordt doorgevoerd. Over de hele kabinetsperiode gaan de lasten met 6,8 miljard euro omhoog. Bijna tachtig procent van de lastenverzwaringen (5,3 miljard euro) vindt plaats in 2008. Afgezien van de alleenstaande AOWers, die hun inkomen zien stijgen met 0,25 procent, gaan we er volgend jaar massaal op achteruit. Dat het kabinet zo veel extra geld binnenhaalt, wekt de verwachting dat het grootse plannen gaat uitvoeren. Maar de bulk van het geld gaat niet naar de paradepaardjes van het kabinet: het opknappen van probleemwijken, centra voor jeugd en gezin en het milieu. Doordat het aantal ouderen in Nederland groeit, nemen de overheidsuitgaven vooral toe bij de AOW en de zorg. De rege-
Iedereen gaat er op achteruit, behalve alleenstaande AOW’ers
cao In België moet Koning Albert II jaarlijks rondkomen van ruim 1,8 miljoen euro. Voor overige kosten is zes miljoen begroot. Ook zijn kinderen krijgen royale vergoedingen. Kroonprins Filip toucheert jaarlijks 788.000 euro. Zijn zus Astrid krijgt 272.682 euro en de regelmatig als spilziek omschreven prins Laurent moet het met hetzelfde bedrag doen. De totale dotaties aan de voltallige Belgische koninklijke familie lagen enkele jaren geleden op een bedrag van ruim 10 miljoen euro. Over de extra kosten wordt bij onze zuiderburen niet gerept. Armlastig zijn ze niet, aldus het Vlaams parlementslid Frank Creyelman enkele jaren geleden in de Belgische Senaat: ‘De Belgische koninklijke familie is niet bepaald de fanfare van honger en dorst.’ 1
ring gaat, net als de vorige kabinetten-Balkenende, ook verder met het verminderen van de staatsschuld. Volgens het kabinet neemt het zo de verantwoordelijkheid om de vergrijzing op te vangen en toekomstige generaties niet op kosten te jagen. Dit kabinet laat zich ook graag voorstaan op een nieuwe moraal, door bijzondere belastingmaatregelen te introduceren die goed gedrag bij de burger moeten afdwingen. Bier drinken, roken, autorijden, softdrugs gebruiken en vliegtickets worden minder aantrekkelijk door hogere belastingen en accijnzen, maar ook door harde verboden en forse straffen. ‘Wij laten de dingen niet op hun beloop’, zegt Balkenende. Directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau Paul Schnabel vindt
dat het kabinet nog geen radicale plannen heeft gepresenteerd. Maar de ervaren Binnenhof-watcher voorziet een verrassing op het gebied van onderwijs. Want de onderwijsbegroting was gisteren al meteen achterhaald. Minister Plasterk heeft een plan omarmd om met ruim een miljard euro extra de salarissen van leraren te verhogen. Dat geld is nog niet in zijn stukken te vinden en hij heeft al aangekondigd die snel te zullen herzien. Minister Bos van Financiën zei gisteren weliswaar dat ‘de achterstand van dertig jaar niet in vier jaar kan worden ingelopen’, en ook Schnabel erkent dat op korte termijn geen grote bedragen kunnen worden vrijgemaakt, maar de intentie is er onmiskenbaar. Fris is ook dat Plasterk zich niet schaamt om meer geld beschikbaar te stellen voor de beste wetenschappers. Prestatienormen zijn de Nederlandse wetenschap nogal vreemd. Als dit kabinet één erfenis zou willen achterlaten, kan dat op Plasterks terrein. 1
Geen EU-referendum? De onderwerpen die politiek het gevoeligst liggen, werden in de troonrede cryptisch aangestipt. Zoals de mogelijke verlenging van de missie in Uruzgan. ‘De regering zal nadere voorstellen indienen over onze bijdrage aan de internationale missie in Afghanistan’, sprak de Koningin. Nadere voorstellen? Er zijn toch geen nadere voorstellen in te dienen wanneer we als Nederland uit Afghanistan vertrekken? Dus we blijven? Het kabinet moet formeel volgende maand nog beslissen. Een ander heikel punt is of er een referendum komt over het nieuwe Europese verdrag, de opvolger van de door Nederland afgewezen Europese Grondwet. Daarover zei Hare Majesteit: ‘Naar verwachting zullen dit jaar de gewijzigde verdragen door de lidstaten worden ondertekend, waarna de regering deze ter goedkeuring zal voorleggen aan beide Kamers der StatenGeneraal.’ Voorstanders van een nieuw referendum over dat verdrag, misten hier een stapje: kennelijk wordt het nieuwe Europese verdrag niet eerst rechtstreeks aan de burgers voorgelegd. U hoort het vrijdag, zegt het kabinet.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .....................................
break away today!
KORT 111
Universiteitsblad ‘Mare’ behoudt huidige vorm
Het bestuur van de Universiteit Leiden heeft gisteren besloten dat universiteitsblad Mare toch in de huidige vorm mag blijven bestaan. ‘De snode plannen zijn teruggedraaid’, vertelt hoofdredacteur Frank Provoost. ‘In een brief vol wollige taal kon ik ontwarren dat ze een onafhankelijke krant toch nodig achten’, lacht hij. Twee weken geleden werd bekend dat het universiteitsbestuur Mare wilde omvormen tot een tweewekelijks blad zonder nieuws maar met een forumfunctie.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .....................................
Jarig! De Nederlandse saxofoniste Candy Dulfer wordt vandaag 38 jaar.
break away today
Milaan Londen Edinburgh Casablanca* New York Chicago Dubai Paramaribo Nairobi Singapore Hongkong Madras*
boek nu op klm.nl en win tickets naar Parijs of Londen Kras inn! &W nderde
2 158 2 161 2 177 2 324 2 518 2 560 2 566 2 594 2 672 2 786 2 775 2 815
klm.nl Altijd de laagste Take Off Fares
Ho Parijs tickets en d n o L of
Speel mee met Break Away Kras & Win. Boek nu op klm.nl en maak kans op twee van de honderden gratis tickets naar Parijs of Londen. De actie geldt voor alle bestemmingen op klm.nl en loopt van 13 september tot en met 12 oktober 2007. Kijk voor meer informatie op www.klm.nl
*Via Parijs met Air France. Deze retourtarieven zijn vanaf, inclusief luchthavenbelasting en toeslagen, exclusief reserveringskosten. Kijk voor meer bestemmingen en de voorwaarden op klm.nl. Boek vroeg want op = op. Intercontinentale bestemmingen kennen laag- en hoogseizoentarieven. Wijzigingen voorbehouden.
6
Nieuws Binnenland
Eimert van Middelkoop,
Zoveel buitenland Geen land heeft zoveel buitenland als Nederland, zei minister van Buitenlandse Zaken Joseph Luns ooit. Zo bezien, is het een wonder dat dit land decennialang een internationaal gidsland was in mensenrechten, het economisch polderen, homotolerantie. Om maar eens een paar terreinen te noemen waarop het grote buitenland jaloers naar ons keek. Maar die tijd lijkt voorbij. Of heeft het kabinet-Balkenende, dat gisteren zijn eerste echte begroting presenteerde, de pretentie op deze en andere gebieden weer zo te excelleren dat we nieuwe kopposities innemen? Spiegelt het zich aan ontwikkelingen elders of blijft het met vele Nederlanders de blik naar binnen gericht houden? Die vragen legden wij voor aan de bewindslieden die voor dit land de terreinen bestieren waarop het antwoord het meest voor de hand ligt: de economie, het buitenland en onze defensie. En hoe staan we er eigenlijk internationaal gezien voor in het onderwijs? Hoe scoren we bij de bestrijding van milieuvervuiling, de aanpak van CO2 en fijnstof? Als Nederland weer een succesvol integratieland zou willen worden, wie zou dan ons voorbeeld moeten zijn? Ook daarover lichten we u in de komende pagina’s in. Ten slotte leek het ons interessant buitenlanders te vragen wat zij eigenlijk vinden van dit kleine landje. Holanda, wat zegt het ze? We stuurden onze correspondenten de straat op en ze kwamen terug met soms typische beelden, maar vaak ook hilarisch materiaal.
Het leger en het kwaad ‘Ik ben wel eens jaloers op landen waar iedereen als één man achter het leger staat’ ChristenUnieman Van Middelkoop introduceert een taalgebruik op Defensie dat al een tijd niet vanaf een ministersstoel is vernomen. Een van de taken van het leger is om te beschermen tegen ‘de krachten van het kwaad’, zegt hij. Onze krijgsmacht moet weten ‘dat het vaderland achter hen staat’ en in defilés van veteranen ‘toont zich een dankbare natie’. ‘Als je iets weet van de menselijke natuur, van de geschiedenis’, legt hij uit, ‘dan zie je dat we ver verwijderd zijn van het paradijs. Er zit iets van genade in dat er nog zo veel dingen goed gaan. Ergens wordt het bij elkaar gehouden.’ ‘Er is een enorme spanning van religieus-politieke aard. We zien genocide, mensenrechtenschendingen. En soms zit het kwaad in structuren ingebakken. De Sovjet-Unie was zo’n structuur. Je hoeft niet gereformeerd te zijn om dat te zien. Nu zie je het nog bij dictators. Of wat rebellenlegers in Congo wel niet op hun geweten hebben, daar zit iets demonisch in. Ik was vorige week op Ground Zero – 11 september, dat was ook iets demonisch. Hoe die torens in elkaar
zakten – neem me niet kwalijk.’
En in Afghanistan, bestrijden wij daar het kwaad? ‘Nou, er zijn wel meer motieven om in Afghanistan te zijn. Voor de VS is dat historisch: die zíen die twee torens nog voor zich. Maar ook voor ons geldt: als wij kunnen tegenhouden dat de taliban weer aan de macht zouden komen in Afghanistan, met hun systematische schending van mensenrechten, vooral tegen vrouwen en kinderen, is dat heel waardevol. Als we weggaan, ontstaat er een gat.’
‘Onze krijgsmacht moet weten dat het vaderland achter hen staat’ Als we met Eimert van Middelkoop spreken, heeft de Franse minister van Buitenlandse Zaken de wereld enkele uren eerder gewaarschuwd voor een oorlog met Iran. Het nieuws is op de statige, met hout beklede kamer aan het Haagse Plein nog niet doorge-
drongen. ‘Nou, daar zullen de Amerikanen blij mee zijn’, constateert een wat vermoeide minister. Zijn jetlag van een bezoek aan de Verenigde Staten is nog vers. Vaak laat hij in de loop van het gesprek een lange stilte vallen.
Vraagt een Nederlandse minister van Defensie zich bij zo’n Franse onheilstijding niet meteen af of we berekend zijn op een gewapend conflict met het regime van Ahmadinejad? Nee, zo ver is het niet vooruitkijken, zegt Van Middelkoop. Hij heeft net een stuk over de komende vier jaar geschreven. ‘Dan gaat het over de lessen die wij kunnen trekken uit Irak, Bosnië en Afghanistan.’ Het is, verzucht hij zelf al, klassiek: een krijgs-
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................................................................................................................................................................
‘Het eerste waar ik aan denk bij
INTERVIEWS
WAT HET BUITENLAND VINDT VAN NEDERLAND 111
Nederland is het woord liberaal. De mensen in Nederland zijn ook vrij van geest. Van de Europeanen vind ik ze naast de Britten het vriendelijkste volk. Verder is het een klein en overbevolkt land. Ik ben drie keer in Nederland geweest en heb vooral Amsterdam bezocht en kan weinig zeggen over het platteland. Maar ik heb het idee dat Nederland vrij goed geïntegreerd is en dat Nederlanders zich bewust zijn van andere culturen. Wie er nu in Nederland aan de macht is, weet ik niet. Ik zou zelf zeker in Amsterdam kunnen wonen. Ik vind het een plezierige en bruisende metropool. Volgens mij leven Nederlanders ook wel ge-
zond. Er wordt veel gefietst en gesport. Ik heb in ieder geval weinig dikke mensen gezien.’ Wesley Budler, advocaat, Zuid-Afrika. 111
‘Van mijn bezoek aan Neder-
land zijn twee dingen me het sterkst bijgebleven: het blik bier dat Herman Koch voor zijn interview met mij in één teug leegdronk, en de vrouwen. Zoveel kracht en zelfverzekerdheid stralen Amerikaanse vrouwen niet uit – ook de intellectuele en artistieke types niet. Mijn mooiste herinnering aan die week was een diner bij de columnist Adriaan Jaeggi thuis. Het belachelijke
was dat echt iedereen aan die tafel een substantieve persoonlijkheid leek te hebben. Vanaf mijn plek aan de eettafel had ik uitzicht op de gracht voor Adriaans huis. Dat is voor mij het beeld van Nederland gebleven: een ruit, en daarachter het kabbelende water.’ Joshua Ferris is schrijver en woont in Brooklyn. Zijn roman ‘Zo kwamen we aan het Eind’ verscheen in 2006 bij Nieuw Amsterdam. 111
‘Bloemen, blowen en Beatrix. Die vrouw deugt, dicht bij de mensen. En een fantastisch vakantieland. Ik ben 15 jaar lang met de kinderen een week in een vakantiepark geweest.
Wellness, wat je toen in Duitsland nog niet had. Ik kwam er zelf al als kind. Met mijn ouders in de jaren zestig toen Holland nog goedkoop was. Aardige mensen, zolang je geen flauwe opmerkingen over voetbal maakt. Dan worden ze giftig. Verder vriendelijk en gastvrij. Alleen achter het stuur is de Hollander gemeen. Dan draaien ze door. Niet speciaal tegen Duitsers, dat niet. Mijn generatie heeft op school niks over de oorlog geleerd. Daarover werd gezwegen. Ik hou van het landschap. Dat je ver kan kijken, zonder eerst een berg te beklimmen.” Gernot Hahn (56), Berlijn, technisch concierge.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
Balkenende (1)
Balkenende (2)
Balkenende (3)
We vroegen premier Balkenende gisterochtend welke sterke punten van Nederland hij in het buitenland goed kan verkopen.
‘We hebben natuurlijk een heel roerige periode gehad met de moord op Pim Fortuyn en Theo van Gogh. In een tolerant land. Dat trekt de aandacht.’
‘Maar wat hebben we de afgelopen jaren gedaan? We zijn in staat geweest om veel binnen te halen. Er zijn Nederlanders benoemd op topposities in de wereld.’
Binnenland Nieuws
minister van Defensie
Eimert van Middelkoop: ‘Zulke missies zijn de reden dat we geen dienstplicht meer hebben.’ COOS VAN DER VEEN/HH
macht bereidt zich altijd voor op de vorige oorlog. ‘Maar we hebben ook wat aan die lessen, bijvoorbeeld als we op een volgende missie naar Afrika zouden gaan.’
Afrika? Nederland is nog volop verwikkeld in een Afghaans avontuur. Moeten we er soms aan wennen dat ons leger permanent op missie zal zijn? Van Middelkoop veert op: ‘Dát is een goede vraag, dát resoneert bij mij.’ Want wat hij nu eens goed duidelijk wil maken: ‘De krijgsmacht doet in Afghanistan gewoon zijn werk. Dáárvoor hebben we het leger gemoderniseerd, daar hebben we de spullen voor gekocht. Het is niets exotisch, wat we daar doen. Het is geen uitzondering op de regel – waarbij de regel
dan is dat de manschappen hier in de kazerne zitten. Zulke missies zijn de reden dat we geen dienstplicht meer hebben, dat ons leger uit profs bestaat.
‘Het Nederlandse leger speelt in de internationale eredivisie’ De militairen zijn daarvoor getraind. Ik snap dat de gemiddelde Nederlander beelden van Afghanistan ziet en denkt: laat mij maar thuis. Maar een militair ziet die beelden en denkt: daar is iets voor ons te doen. Zoals een brandweerman met een zekere
gretigheid op een brand af gaat.’ Volgens Van Middelkoop zit de Koude Oorlog nog te veel in de hoofden van ons Nederlanders. ‘Militairen zaten primair hier, om ons te beschermen tegen de Sovjet-Unie. We zijn er niet aan gewend. Het is ook een leerproces. We komen al niet zoveel beelden meer tegen van de Nederlandse militairen hier, op de hei. De beelden zijn van Afghanistan.’ ‘Elsevier heeft vorig jaar de militairen in Uruzgan uitgeroepen tot Nederlander van het jaar. Dat soort dingen kan ik niet genoeg horen.’ Steun aan de militairen vindt Van Middelkoop van het grootste belang.‘ Allereerst steun in het parlement. Ik herinner er maar aan dat de huidige missie héél brede steun had in de Tweede Kamer, inclusief die van de toenma-
7
Kustaw Bessems Dirk Jacob Nieuwboer
lige oppositiepartij PvdA.’ ‘Kijk, je kunt een politiek debat hebben over de zin of onzin van een missie. Maar dat wil ik scheiden van de houding tegenover onze militairen. Die verdienen ons respect en onze waardering. Het vaderland moet achter hen staan, dat is ongelofelijk belangrijk. Je ziet ook wel dat we al iets hebben geleerd. Neem de jaarlijkse Veteranendag, met een schitterend défilé op het Malieveld. Daar zie je iets van een dankbare natie. Veteranen hebben geleden onder miskenning. Zeker ook de Indiëveteranen. Ik mocht er laatst vijftienduizend toespreken – fantastisch!’ Tijdens zijn bezoek aan de Verenigde Staten zei Van Middelkoop al voor de camera’s dat hij in Nederland vaderlandsliefde miste. ‘Laat ik een puur feitelijke constatering doen: in jonge staten als Amerika, Canada en Australië is het leger een heel belangrijk symbool voor de staat. Daar ga je automatisch achter staan en dat wordt ook ceremonieel beleefd. Bij ons is dat minder. Nederland is van 1815 tot 1940 neutraal geweest. Dat is heel lang. Na de Tweede Wereldoorlog hadden we de dekolonisatie, en dat is nou ook niet iets om militair op terug te zien. Dus wij hebben een nuchtere zakelijke houding: als je je werk goed doet, prima, krijg je waardering. Ik ben wel eens jaloers op mijn collega’s in landen als Canada, waar iedereen als één man achter dat leger staat, ook al is er tegelijk een voortdurend debat over de inzet van dat leger.’ Het ontbreken van die sentimenten viel Van Middelkoop pas goed op nadat hij minister werd. ‘De laatste maanden stak ik mijn hoofd maar buiten de deur of mij werd gevraagd: blijven we of niet? Niemand praat meer over de militairen die daar hun werk doen.’ Kom bij Van Middelkoop niet aan met verhalen dat het flink tegenvalt in Afghanistan. Dat het een vechtmissie is geworden. Dat ontwikkelingshulp en wederopbouw nauwelijks van de grond komen. ‘Ik heb de Kamerstukken er nog eens op nagekeken. De missie loopt geheel conform de verwachtingen. Er is een goede inschatting gemaakt van de risico’s en de nodige middelen. Het loopt goed. Het gaat met dat land ook goed. Wij zitten in een deel met problemen, maar Herat, Kaboel, daar leeft de economie op.’ De Nederlandse krijgsmacht speelt volgens Van Middelkoop ‘in de internationale eredivisie’. ‘Dat is wel iets voorbeeldigs van ons en dat mag
best worden gezegd.’
Nederland als gidsland? ‘Het gevaar als we onszelf tot gidsland bestempelen is dat we hovaardig worden. Dat is riskant want bij een tegenvaller val je in je eigen zwaard. Aan de andere kant ben ik trots op onze sterke internationale oriëntatie.’ Het is goed voor onze positie in de wereld, merkt Van Middelkoop. Hij lacht er een beetje besmuikt bij als hij zegt: ‘Het is niet het belangrijkste maar ik ben niet alleen door mijn Amerikaanse ambtsgenoot ontvangen maar ook door de minister van Buitenlandse Zaken en de secretaris-generaal van de Verenigde Naties. Dat is omdat we een hoofdrol spelen in het verlengingsdebat.’
‘De missie in Afghanistan loopt geheel volgens de verwachtingen’ ‘Een missie met een nipte meerderheid in de Kamer wegsturen kàn wel’ Van Middelkoop gaat recht in tegen zijn voorganger, VVD’er Henk Kamp. Die hamert er de laatste tijd op dat Nederland met de NAVO een harde afspraak had om niet langer te blijven. ‘Er is nooit besloten dat we na twee jaar niet over een nieuw verzoek mochten nadenken’, zegt Van Middelkoop. ‘Het is letterlijk door Kamp gezegd in de Kamer, dat na die periode een nieuwe afweging zou kunnen komen. Kamp had nu in hetzelfde proces gezeten als ik.’ Wie luistert naar Van Middelkoop en zijn collega op Buitenlandse Zaken, Maxime Verhagen, kan niet om hun grote gedrevenheid over die missie heen. Voor elke missie ziet Van Middelkoop het liefst een grote Kamermeerderheid, maar een missie wegsturen met een nipte Kamermeerderheid kán wel, zegt hij. Dat bedoelt hij in het algemeen, benadrukt hij. ‘Ik wil een beetje wegblijven van de komende verlenging.’ Een stilte.
We herhalen het: de komende verlenging? ‘De eventuele verlenging’, zegt de minister. 1
8
Nieuws Binnenland
Maria van der Hoeven, minister van Economische
Het gaat Van der Hoeven: ‘Een hek om Nederland zetten? Nee, kom op!’ Volgens minister van Economische Zaken Maria van der Hoeven hoeft Nederland de concurrentie met de nieuwe reuzen India en China niet te vrezen. Maar dan moeten we wel harder en langer werken en veel meer kennisimmigranten toelaten. Maria van der Hoeven, gekleed in een wit jasje, springt in het oog tussen de donker geklede leden van de Chinese handelsdelegatie. Nederland is de tweede handelspartner van China in de EU. Als het aan de CDA-bewindsvrouw ligt, wordt die relatie nog beter. Deze delegatie loopt volgens haar alleen iets te hard van stapel. ‘Het was eigenlijk alleen een beleefdheidsbezoek, maar ik heb de indruk dat ze eigenlijk al zaken wilden doen. Ze waren té goed voorbereid.’
Van der Hoeven, net 58 jaar, wil zelf niets weten van deeltijd of VUT. RONALD VAN DEN HEERIK/HOLLANDSE HOOGTE
Hoe staat het eigenlijk met onze eigen voorbereiding? Is Nederland klaar voor de concurrentie met opkomende economieën als India en China? Moeten we ons niet beter wapenen? ‘Door een hek om Nederland te zetten? Nee, kom op!’, antwoordt Van der Hoeven stellig. ‘Met een enorm land als China valt op bepaalde gebieden simpelweg niet te concurreren. Nederland moet zich niet op bulkproductie willen richten. Neem de spaarlampen van Philips. In China wordt nu de eerste generatie in enorme hoeveelheden geproduceerd. De tweede en derde generatie worden hier ontwikkeld en gemaakt. Dat kunnen ze daar niet.’ ‘We moeten zorgen dat we die voorsprong behouden. Het grappige is dat veel Nederlandse bedrijven tot de wereldtop behoren – we lopen bijvoorbeeld voorop op het gebied van verbindingskabeltjes voor compu-
ters, drukvaten en in de scheepsbouw – maar bijna niemand in Nederland weet dat.’ Uitgaan van je eigen kracht, zorgen dat je bij de tijd blijft. Van der Hoeven herhaalt haar mantra’s meerdere malen. Aan zichzelf stelt zij dezelfde eisen. Na vier jaar als minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap kwam ze tot veler verbazing terecht op Economische Zaken.
‘We moeten uitgaan van onze eigen kracht, zorgen dat we bij blijven’ Openlijk komt ze ervoor uit dat ze ‘een spoedcursus’ krijgt van haar directeur-generaal Economische Politiek Hans Vijlbrief. ‘Toen ik hier kwam, heb ik van mezelf een sterktezwakteanalyse gemaakt. Een van mijn zwakke punten was de macroeconomie. Van mij wordt verwacht dat ik weet hoe we er economisch voor staan.’ En? ‘Helemaal niet slecht, echt niet’, vervolgt ze al bladerend door haar aantekeningen. ‘Volgend jaar verwachten we een keurige groei van 2,75 procent, maar een aantal dingen gaat veel geld kosten, zoals de zorg, de vergrijzing en de afnemende beroepsbevolking. De groei zal moeten komen van de mensen die wél kunnen werken. De 36-urige werkweek is niet meer heilig. Kijk eens naar vrouwen. Waarom werken die zoveel in deeltijd? Combineren van werk en zorg is
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ....................................................................................................................................................................................................... 111
INTERVIEWS
‘Nederlandse jongeren hebben soms seks voor geld of voor spul-
WAT HET BUITENLAND VINDT VAN NEDERLAND 111
len, hoorde ik laatst. Daar schrok ik van. Nederland is een van de meest vrije landen van Europa en dat is prachtig, maar er moeten wel morele grenzen zijn. Een geloof of levensovertuiging kan die morele grenzen geven. Ouders moeten die grenzen overbrengen op hun kinderen, en misschien gebeurt dat in Nederland niet altijd goed genoeg. Kinderen moeten leren dat het prettig is te leven in een land waar je kunt doen wat je wilt, maar dat je keuzes wel gevolgen hebben en dat je daar ook zelf verantwoordelijk voor bent.’
Emre Içilensu (40), eigenaar van een kunsthandel in Istanbul. 111
‘Nederlanders zijn heel
tolerant. Al vroeg ik me als buitenstaander soms af of ze het alleen uit verplichting deden. Iedereen is welkom. Maar ik zag de Nederlanders moe worden van hun eigen verdraagzaamheid. Ze leven met buitenlanders die weinig doen om te integreren. Nederland verliest daardoor stukjes van zijn eigen cultuur. Maar weinigen maken zich daar druk om. Ik liep stage bij een laboratorium in Hoofddorp. Het was zo goed georganiseerd! Voor de mensen om me heen was dat heel
normaal. Iedereen begreep dat je de dingen goed moet voorbereiden voor je tot actie overgaat. Dat ligt in Spanje wel heel anders.’ Nadia Sardón Estévez (29), student Nederlands in Madrid. 111
‘Mij valt altijd op hoe nieuws-
gierig Nederlanders naar andere culturen zijn en dat ze zich daar open voor willen stellen. Ze zijn tolerant, maar soms op het naïeve af. Dan zou ik willen dat ze wat meer durven te oordelen. Met hun politieke correctheid dreigen ze hun eigen manier van leven op het spel te zetten. Die is zeldzaam in balans. Nederlanders hechten aan
het leven en hun omgeving. Ze vertrekken niet te laat van hun werk om nog even te joggen, of van de natuur te genieten, met vrienden af te spreken. In Marokko ken ik tig workaholics die hun kinderen soms weken niet zien. Of ze kunnen niet anders dan dagelijks de strijd om te overleven aangaan.’ Hassan Attar (38), manager, woont in Mohammedia met zijn Nederlandse echtgenote. 111
‘Nederland is zo relaxed. Dat je
er gewoon kunt fietsen in het verkeer! Bij ons staat dat zo ongeveer gelijk aan zelfmoord. Nog zoiets: de
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
Balkenende (4)
Balkenende (5)
Balkenende (6)
‘Jaap de Hoop Scheffer is secretaris-generaal van de NAVO. Kok heeft een reeks internationale commissies voorgezeten.’
‘En Neelie Smit Kroes is Europees Commissaris, het zwaarste commissariaat. Als je ziet wat we hebben klaargespeeld.’
‘Ook als ik kijk naar de verlichting van de administratieve lasten, daar hebben we in Europa een voortrekkersrol vervuld als het gaat om het op de kaart te zetten.’
Binnenland Nieuws
e Zaken
Dirk Jacob Nieuwboer Marcia Nieuwenhuis
9
Het buitenland in Nederland
tniet slecht prima. Daarom ook onze aandacht voor kinderopvang, maar soms zijn die deeltijdbanen wel héél klein!’ Van der Hoeven, die vorige week 58 jaar werd, wil zelf niets weten van deeltijd of VUT. ‘Twintig jaar geleden moesten ouderen nog plaatsmaken voor jongeren. Nu kunnen we niet meer stoppen als we 57 of 58 zijn. We moeten door tot ons 65e. Ik ga zelf zeker niet stoppen. Dit kabinet blijft nog minstens 3,5 jaar zitten, daar ga ik vanuit.’ Zelfs als we allemaal langer doorwerken, ligt een krappe arbeidsmarkt op de loer, realiseert ze zich. ‘We zullen ook op een andere manier met immigratie om moeten gaan. We moeten kijken wie we het land in willen halen. Bèta’s, chemici, natuurkundigen, medisch onderzoekers, maar ook mensen uit de voedselindustrie hebben we nodig.’ Het kabinet werkt aan voorstellen om meer hoogopgeleide migranten naar Nederland te halen. ‘De procedures voor kenniswerkers worden sneller, buitenlandse studenten krijgen langer de tijd om een baan te vinden. Die periode gaat naar een jaar en zij hoeven na afstuderen nog maar 25.000 euro te verdienen en niet 45.000 zoals nu. Nederlandse afgestudeerden verdienen in hun eerste baan immers ook niet meteen anderhalf keer modaal.’ Zijn er op dit moment niet al genoeg problemen met integratie? ‘Daarom pleit ik voor een moderner migratiebeleid, waarin je aangeeft wie je hierheen haalt. Tegelijkertijd hebben we hier nu een miljoen moslims met de Nederlandse nationaliteit. Die moeten ook een plek krijgen. Niet door ze te pamperen. Die tijd is voorbij. Als je hier wilt blijven, dan leer je de taal, volg je een opleiding, voed je je kinderen op en je laat ze niet op straat rondhangen. Dan pas mag je iets van ons terugverwachten.’ Voor haar op tafel ligt het opinieartikel uit de NRC van haar collega van Financiën. PvdA-leider Wouter Bos ontkracht daarin dat de BV Nederland ten prooi valt aan het buiten-
land. Van der Hoeven is het met hem eens. ‘Wij nemen ook bedrijven over in het buitenland. Aandeelhouders zitten tegenwoordig over de hele wereld en de constructies worden steeds gecompliceerder. Die ontwikkelingen moeten we blijven volgen. Sinds het aantreden van de CDAminister woedt er een overnamestrijd rond ABN Amro. Kranten stonden bol van de discussie over de rol van hedgefondsen. ‘Als je activistische aandeelhouders geen kans wilt geven, moet je zorgen dat je bedrijf goed presteert. Dat heb je als ondernemer zelf in de hand.’ Heeft ABN Amro het aan zichzelf te danken? ‘Je moet hedgefondsen gewoon geen kans geven.’
‘De tijden zijn veranderd, we zullen meer uren moeten maken’ Is Nederland niet naïef? Toen ABN de Italiaanse bank Antonveneta wilde overnemen, verzette Italië zich met hand en tand. ‘Maar in Italië heeft de overheid een veel grotere invloed op de economie. Ingrijpen in het bedrijf zelf, dat doen wij niet. Ik zou niet eens weten hoe dat moet.’ Liever zet Van der Hoeven zich in voor het vestigingsklimaat. ‘Als een Saoedisch bedrijf DSM overneemt, wil ik dat het Europese hoofdkantoor hier komt. Ik weet ook wel dat er in Riyad nog een kantoor zit, maar je moet je energie steken in de dingen die je voor elkaar kunt krijgen.’ Mag het Russische Gazprom Nederlandse energiebedrijven overnemen? ‘Dat energieleveranciers deels in buitenlandse handen komen, vind ik niet erg. Maar andere staten mogen geen invloed krijgen op onze netten. Het is duidelijk dat de Russische staat
achter Gazprom zit. Daarom vind ik het belangrijk om de energiebedrijven te splitsen. De netten moeten in overheidshanden blijven, maar dat heeft alleen zin als dat in heel Europa gebeurt.’ Het kabinet zet vooral in op duurzame energie, hoe zit het met kernenergie? ‘Ach ja, kernenergie…’, vervolgt Van der Hoeven met een zucht. ‘Dit kabinet gaat niks bouwen. Het rare is dat we wel stroom uit kernenergie importeren, uit Frankrijk bijvoorbeeld.’
Nederlands’ populairste nieuwkomer: prinses Máxima. INGE V. MILL/HH
Dat is toch hypocriet? ‘Precies. Daar heb ik moeite mee. Ik zie ook wel dat een aantal oude kerncentrales in de wereld loeigevaarlijk is, maar je moet kennis ontwikkelen op dat gebied. Je kunt niet tegenhouden wat er in China gebeurt, die enorme toename van de vraag naar energie. Ook op dit punt kun je geen hek om Nederland zetten.’ De minister herhaalt het nog maar eens: Nederland kan haar ogen niet sluiten voor de rest van de wereld. Aanhoudend hamert ze op eigen verantwoordelijkheid. Geheel in de geest van Balkenende IV pleit ze voor een mentaliteitsverandering. Zo beklaagde Van der Hoeven zich er al eens over dat Nederlandse bollebozen niet genoeg worden uitgedaagd. ‘Vervolgens kreeg ik het verwijt dat er meer geld moest komen. Dat betwijfel ik. Het gaat erom hoe je tegen kinderen aankijkt. Wil je een homogene groep? Of erken je dat je een onderkant hebt – die moet je helpen – en leerlingen die meer kunnen – die moet je uitdagen.’ Vindt dit kabinet Nederlanders lui? ‘Lui wil ik niet zeggen. Ik ontmoet ook veel ondernemers die vooraan lopen als het gaat om kennisontwikkeling, nieuwe producten ontdekken. Daar is geen sprake van zesjescultuur. Maar de tijden zijn veranderd. We hebben nauwelijks nog werkloosheid, vacatures blijven onvervuld. Mensen zullen meer uren moeten maken.’ 1
Kebab en shoarma zijn in ieder geval ingeburgerd. ARIE KIEVIT/HH
In het Internationaal Gerechtshof is geen Nederlandse rechter te vinden. HH
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ....................................................................................................................................................................................................... terrassen bij cafe’s en restaurants zitten altijd vol. Hoeven jullie niet te werken?, denk ik dan. Ik heb gehoord over de Nederlandse sociale uitkeringen. Dat je daar goed van kunt leven. Drie keer ben ik nu in Nederland geweest. Volgende week ga ik opnieuw, voor een week. Stiekem hoop ik een leuke Nederlandse man te ontmoeten, net als mijn beste vriendin vorig jaar deed. Hij is relaxed, zegt ze. Heerlijk.’ Svetlana Morozova (28), werkt in Moskouse schoonheidsalon. 111
‘‘Wat ik zo gaaf vind van Neder-
land is dat jullie land hebben gewon-
nen op de zee’, vertelt taxichauffeur Wilber in de Colombiaanse hoofdstad Bogotá. Hij denkt even na: ‘Hoe heet dat ook alweer, die stukken land waar jullie water weggepompt hebben? O ja, de polders.’ In Colombia bestaat geen verschil tussen zomer en winter, omdat het zo dicht bij de evenaar ligt. ‘Hebben jullie vier jaargetijden?’, wil Wilber weten. Nederland lijkt hem een prachtig land. Alles goed georganiseerd, heel anders dan zijn chaotische land. Maar als hij hoort dat Nederland 28 keer kleiner is dan Colombia, moet Wilber lachen. ‘Ik dacht dat jullie veel groter waren dan wij.’ Wilber (42), taxichauffeur in de Colombiaanse hoofdstad Bogotá.
111
111
‘Nederland doet mij
Adella (32) komt uit Jakarta
denken aan de auto van Doctor Who: van buiten ziet-ie er heel klein uit, maar van binnen blijkt er veel ruimte en efficiëntie in te zitten. Dat geldt ook voor Nederland. Het is een piepklein landje, maar het heeft een grote aanwezigheid. Kijk naar Philips en Shell, kijk naar iconen als Van Gogh en Ivens. Het is ook een heel gelijkwaardig land. Je kunt een hoge, belangrijke positie bekleden en toch gaat iedereen op gelijke voet met je om.’ Huang Ying (24), pas afgestudeerd aan de mediafaculteit van de Fudan Universiteit in Shanghai, was deze zomer tien dagen in Nederland.
en werkt in Atjeh. De hoogopgeleide moslima zag onlangs de speelfilm Nienke over het leven van de Friese socialiste Nienke van Hichtum. ‘Ik ben onder de indruk van jullie feminisme.’ Haar hoofddoek draagt ze met tegenzin. Anders dan de meeste Indonesiërs kent ze Ayaan Hirsi Ali. En ze wil graag in Nederland werken. ‘Ik hoorde het gerucht dat je voor een verblijfsvergunning een pikante film moet bekijken. Mijn lievelingsfilm is Basic Instinct van Paul Verhoeven en the dirty mind van de Nederlandse overheid spreekt me wel aan.’ Adella (32), Jakarta.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
Balkenende (7)
Balkenende (8)
Balkenende (9)
Op het gebied van milieu lopen we voor in Europa. Denk ook aan onze inzet voor het wijzigingsverdrag
We staan op één als het gaat om internationale samenwerking. Ik hecht er sterk aan dát beeld van Nederland neer te zetten.
Daarom ben ik ook zo blij met de stijging op de internationale ranglijsten. Daar ben ik trots op. Op verschillende terreinen zal Nederland excelleren.
Nieuws Binnenland
10
Milieu
Onderwijs
School van de voorbije toekomst De Nederlandse industrie is de schoonste van Europa. Verder is het huilen met de pet op. MNP
Index Nederland bungelt onderaan Europese prestatieranglijst
Terug van gretig gidsland naar kleine smeerpoets
Persoonlijkheden voor de klas, weg met computers! Hoe krijgt Nederland weer het beste onderwijs ter wereld? Volg de logica van filosoof Ad Verbrugge en stel lekker eigenzinnige docenten aan. Peter Wierenga
Ooit liep Nederland voorop met het milieubeleid. Nu horen we bij de zes vieste landen van Europa. De Kyoto-doelstellingen zijn voor ons echt nog een stap te ver. Marcel Hulspas AMSTERDAM
...
Een zesje. Veel meer verdient het Nederlandse milieubeleid niet. De tijd dat ons land op vele terreinen voorliep, is echt voorbij. Op de milieuprestatie-index opgesteld door deskundigen van de universiteiten van Yale en de Columbia University, staat Nederland ergens onderaan, bij de slechtste zes landen van Europa. Op de jaarlijks vastgestelde Environmental Performance Index staat Nederland op de 27e plaats. Nu valt er op dergelijke ranglijsten heel wat aan te merken, maar de deskundigen herkennen het beeld dat daaruit oprijst onmiddellijk. De terugval van gidsland naar kleine smeerpoets komt deels juist doordat we ooit vooropliepen: er is vroeger relatief veel aandacht geweest voor de bestrijding van milieuvervuiling, met name de introductie van schone technologieën, en andere landen hebben ons op dit vlak inmiddels geëvenaard. Op twee terreinen lopen we nog heel duidelijk voorop. Zo wordt een behoorlijk deel van
onze energie opgewekt door middel van warmtekrachtkoppeling, het benutten van de restwarmte van energiecentrales. Alleen de Denen gaan nog zuiniger met hun restwarmte om. Wat betreft waterzuivering staan we binnen de EU aan de top. Maar daarmee hebben we onze prestaties gehad. Wat nog resteert, zijn veelal hardnekkige problemen, sommige inherent aan de staat van Nederland, andere politiek bewust genegeerd.
Wij lopen achter bij de ontwikkeling van alternatieve energiebronnen Zo heeft Nederland weinig natuur, en de hoogste dichtheid aan auto’s en snelwegen. Dus is het met de luchtkwaliteit in ons land maar matig gesteld, ook al lopen we voorop als het gaat om de toepassing van technieken om de lucht schoon te houden. En wanneer een milieuprobleem aan de aandacht heeft weten te ontsnappen, zoals de redelijk recent ontdekte zwevende killer fijnstof, dan vraagt zoiets in ons land direct om een krachtige aanpak. Momenteel scoren de Nederlandse steden wat fijnstof betreft erg slecht, net iets beter dan
die in België, Italië en Spanje. Het verkeer, vooral het vrachtvervoer, is hier de grootste boosdoener, maar goederentransport is nu juist een niet onbelangrijke economische activiteit. De Nederlandse industrie treft geen blaam: die is de schoonste van Europa. Maar we hebben relatief veel zware industrie binnen onze grenzen en deze verbruikt veel energie. Onze energie-efficiëntie, uitgedrukt in de hoeveelheid energie die we nodig hebben voor de productie van duizend euro bruto nationaal product, is dan ook relatief hoog. Dat betekent ook dat onze economie relatief veel CO2 produceert. De Kyoto-doelstellingen zijn voor Nederland daardoor echt nog een stap te ver. We scoren momenteel gemiddeld en hebben nog heel wat werk te verzetten. En dat terwijl landen als Zweden, Groot-Brittannië, Frankrijk en Griekenland de Kyoto-doelstelling al hebben gehaald. Dat we al geruime tijd geen gidsland meer willen zijn, blijkt ook uit onze inspanningen op het terrein van de alternatieve energiebronnen. Terwijl andere landen de ontwikkeling van zonne- en windenergie krachtig en systematisch ondersteunen, lopen wij inmiddels ver achter bij andere EU-lidstaten. Het is de wrange vrucht van vele jaren zwabberend overheidsbeleid. 1
LEIDEN
...
Hoe het schoolgebouw er uit ziet, is niet eens zo belangrijk, vindt Verbrugge. Natuurlijk gezond voer in de kantine en niet te veel prikkels, want leerlingen hebben baat bij rust en structuur. Geen megagebouw dus. En aparte vaklokalen, dat is essentieel. ‘Docenten moeten hun eigen geestelijke ruimte creëren. Dat was altijd het interessante, dat je je eigen toko hebt en niet de wensen van kinderen of managers hoeft te volgen. Laat die het anders lekker zelf doen!’ Veel computers zullen er op zijn school niet te vinden zijn. Verbrugge ziet er weinig in. ‘Die dingen worden zwaar overschat. Leerlingen zijn sneller afgeleid en kunnen hun specifieke vragen niet kwijt. Bovendien zitten ze er meestal in hun eentje voor. Terwijl het bijvoorbeeld goed werkt om sommen klassikaal te maken. Dan leer je van elkaars fouten.’ Verder geen vage themavakken. Werkstukken zijn niet verboden, maar alsjeblieft niet te veel. ‘Dat moet je echt goed begeleiden, niet alleen maar afvinken. Bovendien bederft het internet veel, dat zie ik met eigen ogen. Het is schrikbarend hoeveel studenten moeite hebben met de Nederlandse taal, de opbouw van het stuk, een inleiding, het onderscheiden van hoofd- en bijzaken et cetera.
Daar hebben ze de hulp van de docent echt voor nodig.’ De denker zou allemaal eigenzinnige docenten aanstellen. ‘Geen mensen die leraar worden omdat ze niet weten wat ze anders moeten, maar inspirerende persoonlijkheden. Laat die zelf maar beslissen op welke manier ze lesgeven en reken hen af op de resultaten. Uit onderzoek blijkt dat een goede leraar of lerares nog steeds het belangrijkste is voor de leerlingen.’ Het is bekend dat Verbrugge geen fan is van onderwijskundige vernieuwingen als het studiehuis. ‘Hoe je lesgeeft, is een zaak van de school, niet van de overheid. Er moet ruimte
Ad Verbrugge. MARC DE HAAN
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................................................................................................................................................................
INTERVIEWS
WAT HET BUITENLAND VINDT VAN NEDERLAND 111
111
‘Holanda! Ha, la naranja
mecánica (geoliede machine)! Die naam kreeg jullie nationale ploeg in 1978 toen Nederland in de finale van het WK Voetbal tegenover Argentinië stond.’ Taxichauffeur Alejandro herinnert het zich haarscherp. ‘Naranja mecánica was de naam van een warenhuis dat net z’n deuren had geopend in het centrum van Buenos Aires. Ook de winnaar van een autorace, een knaloranje wagen, werd zo genoemd. Dan trad het Nederlandse elftal aan in hun oranje shirts. Hun bijnaam is een begrip hier in Argentinië. Nederland verloor die finale misschien ten onrechte. Scheidsrechters en doel-
mannen werden waarschijnlijk omgekocht. De militaire dictatuur in Argentinië misbruikte dat WK om het nationalisme aan te wakkeren.’ Alejandro (56), taxichauffeur in Buenos Aires. 111
‘Ik ben nooit in Nederland ge-
weest en mijn beeld wordt inderdaad gedomineerd door molens en klompen. Dat komt omdat kinderen van Nederlandse immigranten met wie ik naar de lagere school ging altijd klompen droegen. Ik heb een goed gevoel bij Nederland. Dat komt door de vele immigranten uit dat land die in onze gemeente wonen. Ze werken hard,
zijn goede zakenmensen en ze hebben respect voor de wet. Ze zijn eerlijk. Wat dat betreft lijken ze op mijn voorouders die uit China naar Nieuw-Zeeland kwamen. Het valt me op dat Nederlanders zo trots op hun afkomst en hun koningshuis zijn. Dat geldt ook voor nieuwe generaties die vaak geen Nederlands meer speken. Nederlanders hebben hier soms de naam dat ze stug zijn, zonder gevoel voor humor. Ik vind dat meevallen wanneer je ze beter leert kennen.” Meng Foon, burgemeester van Gisborne in het uiterste oosten van NieuwZeeland. Foon afficheert zich als de enige Chinese burgemeester ter wereld die Maori spreekt.
111
‘Mijn oudste zoon
Feras is geestelijk gehandicapt. Vanaf zijn geboorte zocht ik jarenlang naar een opvangplek op de Westoever, steeds zonder resultaat. Toen ontmoette ik een Nederlander die in Beit Jala – naast mijn woonplaats Bethlehem – een speciaal tehuis voor dit soort kinderen opzette. Hij nam Feras meteen op. Wat de Nederlanders daar in het Jemimahuis doen, is met geen pen te beschrijven. Wat kan ik zeggen? Ik kan zelf niet eens het checkpoint over, laat staan naar Nederland reizen. Voor mij zijn Nederlanders engelen. Wonderwerkers.” Nidal al-Korna, gids in Bethlehem.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ....................................... ...............................................................................
Balkenende (10)
Balkenende (11)
Balkenende komt op dreef (12)
‘Niet voor niets is de eerste pijler van het kabinetsbeleid de constructieve rol van Nederland in de wereld. Waterbeheer, duurzaamheid: we hebben zoveel inhoud dat we excelleren in Nederland.’
‘Ik wil me met hart en ziel inzetten om dat beeld in het buitenland over te brengen.’
Nog meer uitspraken van premier Balkenende tijdens Prinsjesdag. ‘We hechten aan lastenneutraliteit over de hele periode.’
Binnenland Nieuws
11
Integratie Canada Wie iets te bieden heeft, komt erin
Punten bepalen de entreekans Over twintig jaar is Nederland een voorbeeldland voor migratie. Geen problemen meer met integratie, genoeg arbeidsmigranten. Canada kan daarvoor nu ons voorbeeld zijn. Marco Smits OTTAWA
...
Een goede leraar of lerares is nog steeds het belangrijkste voor de leerlingen. SPAARNESTAD
zijn voor de persoonlijke stijl van de leraar. Zo lang het maar werkt.’ Dat laatste is de crux. ‘Wat leerlingen aan de eindstreep weten, daar gaat het om. Je moet van bovenaf redeneren. Voor het vwo – niet voor niets het voorbereidend wetenschappelijk onderwijs geheten – kijk je naar de universiteit. Wat heeft die nodig om zich met de wereldtop te meten? Voor technische studies is dat bijvoorbeeld de minimale wiskundekennis waarover de aanstaande ingenieur al bij aanvang van de studie
Achter de schermen Ad Verbrugge (40) doceert filosofie aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. De geboren Zeeuw is voorzitter van de vereniging Beter Onderwijs Nederland, die er voor pleit om de docent weer centraal te stellen in het onderwijs. Met succes, want het recente advies van de commissie-Rinnooy Kan ligt helemaal in deze lijn: meer zeggenschap voor de docent en meer salaris voor beter geschoolde leraren. Minister van Onderwijs Ronald Plasterk (PvdA) wil het advies uitvoeren, maar is nog op zoek naar de benodigde 1,1 miljard euro.
Ook de timmerman moet kunnen functioneren in onze democratie moet beschikken. Zo redeneer je bij alle vakken terug, van de universiteit tot de basisschool. Een vereiste is wel dat je de toetsing serieus neemt en eindexamens dus niet door de eigen leraar laat nakijken.’ Overigens moet volgens Verbrugge ook wie geen eindexamen doet, toch een zeker niveau bereiken. ‘Wie na drie of vier jaar stopt met Duits, zou in ieder geval zelfstandig een tekst moeten kunnen lezen, anders is dat demotiverend. Zo schep je in de laatste twee jaar ruimte voor literatuur en cultuur, daar kan een leerkracht veel voldoening uit halen.’ Als het gaat om het vmbo, goed voor zestig procent van de scholieren, is de Zeeuwse filosoof helder. ‘Laten we dat afschaffen en terugkeren naar de oude mavo en de lts. Dan gaan ze vanaf hun zestiende of zeventiende in een soort leerlingenstelsel. Neem iemand die lasser wil worden: eerst bepaal je wat een goede lasser moet kunnen. Daaruit volgt als vanzelf het
benodigde curriculum.’ Een veelgehoord bezwaar is dat je leerlingen zo opsluit in een beroep. ‘Nee, dat is echt niet zo. De slechte doorstroming waar nu zo veel om te doen is, kun je juist verbeteren. Een goede lts’er kan door naar de mts en een goede mts’er door naar de hts. En ze hoeven echt niet uitsluitend met techniek bezig te zijn. Ook een timmerman moet kunnen lezen en rekenen, functioneren in onze democratie, kortom gebildet worden.’ Al dat soort vaardigheden kun je binnen de context van een vak leren, zoals luisteren naar je medeleerlingen en je leraar. Wat de filosoof betreft, komt er geen verplicht vak filosofie of levensbeschouwing. ‘Dat is aan de school en de ouders.’ En er mag best een bordje met ‘christelijk’ of ‘islamitisch’ boven de deur hangen. Verbrugge hecht aan de vrijheid van onderwijs: ‘Diversiteit is een Nederlands, ja Europees gegeven.’ Met één kanttekening: ‘Een school mag nooit op gespannen voet staan met het idee van burgerschap. Brengen islamitische scholen hun scholieren bijvoorbeeld de Nederlandse taal en omgangsvormen wel voldoende bij? Het is hard nodig dat de Onderwijsinspectie dat scherper controleert.’ 1
Zelden hoor je over rassenspanning in Canada. Het immigratiesysteem schijnt prima te werken en nieuwkomers glippen zonder problemen de samenleving in. Zowel Canada als de immigrant wordt daar beter van. Canada heeft het natuurlijk een stuk gemakkelijker dan Nederland. Het land is meer dan 300 keer zo groot en er wonen maar 32 miljoen mensen. Toch is ruimte niet de enige reden dat immigranten zich in Canada snel thuis voelen. Aan de basis van het Canadese integratiebeleid ligt een uniek immigratiesysteem, grotendeels gebaseerd op punten. Als je naar Canada wilt komen met de juiste afgeronde studie op universitair niveau, krijg je 25 punten. Spreek je vloeiend Engels of Frans: 16 punten. Engels en Frans is beter: 24 punten. Andere criteria zijn ervaring, leeftijd en een mogelijk werkaanbod. Het zorgt ervoor dat er veelal geschoolde mensen die de taal spreken het land binnenkomen die over het algemeen goed in de maatschappij en de arbeidsmarkt passen. De toekomstige Canadezen moeten een Citizenship Test afleggen. De test gaat over van alles wat met Canada te maken heeft maar is niet erg moeilijk. De hoofdsteden van alle provincies, wat is het nationale dier, wanneer werd Canada onafhankelijk van Engeland, wat zijn je rechten en plichten als je eenmaal een burger bent. Als je het haalt, leg je de eed af. Ik heb mijn eed afgelegd met mijn hand op de Lonely Planet Canada. Jan Rus is bestuurslid van de Dutch Canadian Association in Ottawa. Hij woont al sinds 1994 in Canada en heeft er een permanente status. Dat betekent dat hij alle rechten en plichten heeft maar niet mag stemmen. Als hij met zijn Canadese vrien-
din zou trouwen, kan hij een Canadees paspoort aanvragen zonder zijn Nederlandse te verliezen. Rus: ‘Ik had zelf weinig moeite met het puntensysteem. Ik had genoeg punten en had in een maand of tien mijn papieren voor elkaar. Maar, als je niets te bieden hebt, is het moeilijk het land in te komen.’ Recent is het immigratiesysteem wel wat duurder en strikter geworden. Het kost circa 1000 dollar om de immigratieprocedure te starten en daarna kan dat bedrag nog fiks oplopen. Rus: ‘Als je dat in een keer moet betalen, denk je wel even na. Maar de criteria zijn duidelijk dus je kunt zelf inschatten of je kans hebt of niet.’ Canadese immigranten hebben weinig moeite op te gaan in de maatschappij. Terwijl in Nederland het grootste deel van de immigranten vooral uit een select groepje landen komt, is het aanbod in Canada veel meer gespreid en wellicht is die diversiteit een van de redenen waarom het systeem werkt. Bovendien heeft bijna elke Canadees familiebanden met het buitenland, omdat het altijd een immigratieland is geweest, waardoor ze openstaan voor nieuwkomers.
Ik heb mijn eed afgelegd met mijn hand op Lonely Planet Canada David Rosenblatt, directeur van een advocatenbureau dat immigranten begeleidt, heeft sinds 1991 duizenden mensen het land in geholpen. ‘Canada is zo multicultureel dat iedereen zich thuis voelt’, zegt hij. Elke grote stad heeft wel een China Town, maar er is geen wij/zij- gevoel. Rosenblatt: ‘Omdat er geen overheersende groep is, voelen mensen zich op hun gemak.’ 1 Journalist Marco Smits woont in Canada. Hij is getrouwd met een Canadese vrouw en heeft zelf het immigratieproces doorlopen.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ....................................................................................................................................................................................................... 111
111
‘Nederland is het land van de
‘Nederland was in de jaren ze-
vrijheid. Dat is het eerste waar ik aan moet denken. De Zweedse samenleving lijkt veel op de Nederlandse, alleen iets minder liberaal. Jullie kunnen doen en laten wat je wil. De meeste Zweden zullen direct aan drugs denken, maar volgens mij moet dat veel breder worden gezien. Volgens mij kampt de huidige Nederlandse maatschappij met etnische problemen. Maar je moet wel bedenken dat we hier bijna alleen het slechte nieuws te horen krijgen.’ Joakim Wendell (31), geschiedenisleraar, geen vrouw/vriendin of kinderen, woont in Stockholm.
ventig en tachtig een exotisch baken van vrijheid, zeker voor homo’s. Maar ik merk wel dat er de afgelopen tien jaar iets veranderd is in Nederland, het open en vrije karakter is aan het slijten. Een stad als Londen is tegenwoordig even liberaal als Amsterdam. Noem het de wet van de remmende voorsprong. Nederland is altijd een van de grote pioniers geweest op het gebied van seksualiteit, vrijheid en liberalisme. Maar als je zo lang in de voorhoede heb gezeten, zullen andere landen je op een gegeven moment voorbijschieten. Nederland wordt op dit moment helemaal opgeslokt door het multicul-
turele debat, het dreigt een ouderwets land te worden.’ Jeffrey Weeks, homoactivist en een van de meest vooraanstaande wetenschappers in Groot-Brittannië op het gebied van ‘gender issues’, dat wil zeggen seksualiteit en homoseksualiteit. Heeft deze zomer het boek The World we have won. The remaking of erotic and intimate life gepubliceerd. In zijn jonge jaren frequent bezoeker van de homobars in Amsterdam, komt nu nog steeds vaak in Nederland vanwege onderzoek en congressen.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
Balkenende op dreef (13)
Balkenende op dreef (14)
Balkenende op dreef (15)
‘We dragen ons steentje bij aan de houdbaarheidsopgave.’
‘We moeten recht doen aan de milieucomponent.’
‘Heel belangrijk is ook de scheiding tussen inkomsten en uitgaven, daar gaat een signaalwaarde van uit.’
12
Nieuws Binnenland
Nederland in het buitenland
Maxime Verhagen, minister
Dat tolerante Nederland was ‘n verkooppraatje Guus ‘Geluk’ Hiddink is de grote held van Zuid-Korea. PAUL VAN RIEL/HH
‘Nederlanders hebben de neiging om zich af te sluiten van de boze buitenwereld’ Na een dik uur praten, als we de deur uit gaan, geeft Maxime Verhagen de lezers een boodschap mee. ‘Laat duidelijk zijn: ik zit hier niet op de winkel te passen.’ Dat u het weet. Minder dan naar de manier waarop hij zijn functie invult, zijn we benieuwd hoe deze minister van Buitenlandse Zaken aankijkt tegen de internationale rol van dit land. De
John de Mol verkocht het format van Big Brother wereldwijd. REUTERS
‘Holland Village’ in China. Nog even en ze lopen op klompen. REUTERS
‘Wij praten niet met een organisatie die kinderen in bussen opblaast’ Fortuyn-opstand, de moord op Van Gogh en een kleine economische recessie brachten Nederland in een periode van zelfonderzoek. Burgers maken zich meer zorgen over de veiligheid in hun achtertuin dan over pakweg de persvrijheid in de voormalige Sovjet-Unie. Hoe lang is het geleden dat Nederland een gidsland was in mensenrechten, homotolerantie en het economisch polderen? Gidsland? Verhagen trekt een vies gezicht. ‘Ik houd niet van dat woord. Het doet mij denken aan betweterige toespraakjes en een opgeheven vingertje. Vanaf de zijlijn aan de rest vertellen hoe het allemaal moet.’ Nee, in die zin is Nederland al lang geen gidsland meer, meent hij. Dat was in de jaren negentig al over en hij
betreurt het niet. Deze minister raakt niet door louter mooie ideeën geïnspireerd, wel door resultaten. En hij zoekt niet de minste voorbeelden. ‘Ik moet denken aan de vroegere Duitse bondskanselier Willy Brandt. Je kon wel blijven zeggen dat het in het communistische Oost-Duitsland niet deugde – dat klopte ook – maar aan al dat veroordelen hadden we niks. Brandt zocht juist toenadering tot Oost-Duitsland, net zo lang tot de mensen daar zelf doorkregen dat hun regime fout was en met de voeten stemden.’ Zo moet het vandaag de dag bijvoorbeeld met Iran, meent Verhagen. ‘Je blijft ze aanspreken. Op het nucleair programma, op resoluties of afspraken met het atoomagentschap, op de mensenrechten. Je scherpt sancties aan als ze afspraken niet nakomen. Maar tegelijk houden wij als Nederland ook diplomatiek contact op het hoogste niveau.’ De Franse minister van Buitenlandse Zaken waarschuwt de wereld dat die zich mogelijk moet voorbereiden op een oorlog in Iran. ‘Ik vind de situatie in Iran zorgelijk’, zegt Verhagen. Maar er is een verschil met Irak. ‘Over Irak had de Veiligheidsraad een resolutie aangenomen waarin werd gedreigd met ernstige consequenties. Een dergelijke resolutie ligt er voor Iran niet.’ Het kabinet heeft zich in het coalitieakkoord verplicht om alleen nog Nederlandse militairen in te zetten als er ‘een adequaat volkenrechtelijk mandaat’ is.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................................................................................................
‘Ik kom vaak in Nederland en ver-
WAT HET BUITENLAND VINDT VAN NEDERLAND 111
‘De NAVO moet meer doen? Wij zíjn de NAVO, wij zíjn Brussel’ Verhagen beseft dat een grote klus ironisch genoeg binnen de Nederlandse grenzen ligt. Hij moet ons duidelijk maken dat het zin heeft, wat hij doet. ‘Terwijl in de wereld inmiddels alles met alles te maken heeft – door economische globalisering, door het wereldwijde terrorisme, door het klimaat – hebben Nederlanders juist de neiging om zich af te sluiten van de boze buitenwereld. Anti-Europese sentimenten, Nederland beschermen, de grenzen dicht - dat zie ik in toenemende mate. Ik snap het wel, mensen willen zekerheid.’ Maar het is schijnzekerheid, waarschuwt Verha-
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................. opzichte van Vlamingen. Ze zijn nogal tevreden met zichzelf.’ Khiem (29), kapper in Brussel.
111
INTERVIEWS
Maar áls het tot een oorlog komt tussen enerzijds Amerika en wellicht Frankrijk en anderzijds Iran, dan staat Nederland toch zeker aan de kant van Amerika en Frankrijk? De minister lacht. ‘Alles is erop gericht om dat juist te voorkomen.’ Blijven praten dus, altijd en overal? Nee, zegt Verhagen, er is een ondergrens. Over Hamas, dat de Palestijnse Gazastrook in handen heeft: ‘Wij praten niet met een organisatie die kinderen in bussen opblaast.’
baas me iedere keer hoe schoon jullie land is. Het leven is goed georganiseerd en men respecteert de natuur. Wat ik niet begrijp is dat Nederlanders niet kunnen koken. Ik heb het idee dat de tolerantie ten opzichte van buitenlanders bij jullie veel groter is dan bij voorbeeld in Brussel. Als ik Nederlanders in het buitenland tegenkom, is het opvallend dat ze altijd in groep optrekken. Ze kiezen vaak voor het bekende. Het ontbreekt aan fantasie om op ontdekkingstocht te gaan. Ik mag natuurlijk niet generaliseren, maar over het algemeen vind ik Nederlanders hautain en arrogant, zeker ten
111
‘Nederland is een leuk land,
maar historisch niet erg belangrijk. Je gaat erheen om lekker te blowen en lol te trappen. Want Nederland is een vrij land, zonder de negatieve kanten van de katholieke moraal. Eerlijk gezegd weet ik niet eens wat voor religie Nederland heeft. Net als veel Italianen dacht ik dat Nederland en België bij elkaar hoorden, vanwege de naam Paesi Bassi (Lage Landen). Nederlandse vrouwen zijn fysiek aantrekkelijk, maar kleden zich
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ....................................... ...............................................................................
Balkenende op dreef(16)
Balkenende (17)
Balkenende op dreef(18)
‘Nivelleren is zo’n ouderwets woord. Diegenen die goed verdienen, mogen best iets meer bijdragen.’
‘Moraliseren, daar moet je mee oppassen.’
‘Wij gaan jongeren niet kapot laten gaan.’
Binnenland Nieuws
van Buitenlandse Zaken gen. ‘Ik kan hier de hele Noordzee vol windmolens zetten , maar de luchtvervuiling wordt niet minder als Frankrijk, België en Duitsland geen roetfilters op de auto’s zetten.’ Een ander, controversieel voorbeeld: Afghanistan. ‘Ja, het is deels idealisme: Afghanistan is een van de armste landen der wereld. Af-grij-selij-ke armoede. Maar mensen horen te snappen dat wat daar gebeurt rechtstreeks gevolgen heeft voor onze veiligheid, hier in eigen land. Als Afghanistan terugvalt, wordt het weer een uitvalsbasis voor terroristen.’ Het kabinetsbesluit valt in oktober: blijven of weggaan? Verhagen mag niet voor zijn beurt praten, maar de gedrevenheid waarmee hij het over de Nederlandse missie in Uruzgan heeft, verraadt zijn voorkeur. Oud-mininister van Defensie Henk Kamp benadrukte pas nog dat de Nederlandse militairen hoe dan ook slechts voor twee jaar in Afghanistan zouden zitten. Maar, zegt Verhagen: ‘Wat wij als internationale gemeenschap daar willen bereiken, gaat niet van de ene op de andere dag. Wat hadden mensen dan verwacht in zo’n arm land, waar het zo slecht is gesteld met mensenrechten, met vrouwenrechten?’ En het argument dat nu andere NAVO-landen wel eens hun steentje mogen bijdragen? ‘Er zijn eenenveertig landen actief in Afghanistan! De hele NAVO zit daar. Er klopt niets van de suggestie dat wij daar alles in ons eentje moeten opknappen. De NAVO moet meer doen? Wij zíjn de NAVO, wij zíjn Brussel.’ Verontwaardigd: ‘En dan hebben wij het over slachtoffers. Geen misverstand, de Nederlandse missie is risicovol en het is vreselijk als er slachtoffers vallen. Maar ga eens kijken naar de Duitsers in Noord-Afghanistan, naar de Canadezen – wat die verloren hebben. Dat is gigantisch.’ Veiligheid is niet het enige Nederlandse belang in Afghanistan, zegt Verhagen. ‘Zo lang we daar zitten, wordt er in de wereld ook meer naar ons geluisterd. We hebben meer politieke invloed.’ Met die invloed is het volgens Verhagen sowieso goed gesteld. Niet een keer, meerdere malen bezweert hij: ‘We worden serieus genomen.’ Hij ziet het bij onderhandelingen over het Europese wijzigingsgedrag, de opvolger van de mede door Nederland geblokkeerde grondwet. Landen die de grondwet hadden geratificeerd suggereerden even dat Nederland buitenspel kon worden gezet. Dat is over, zegt Verhagen trots. ‘Ze vragen
13
Kustaw Bessems Frank Poorthuis
Maxime Verhagen: ‘Gidsland? Ik houd niet van dat woord. Het doet mij denken aan betweterige toespraakjes.’ JIRI BÜLLER/HOLLANDSE HOOGTE
ons: wat willen jullie, wat vinden jullie?’ Tevreden verhaalt hij dat zijn Amerikaanse ambtsgenoot voor hun eerste gesprek extra tijd uittrok. En waarom denken we dat de Amerikanen altijd zo goed naar ons luisteren? Hij had onze scepsis verwacht. De Amerikanen zijn veel bondgenoten kwijt, Nederland is een van de trouwste. Logisch toch, dat ze gek op ons zijn? ‘Ja, dat is wel zo. Maar dat laat onverlet dat je ze zo ver moet krijgen dat ze naar je verhaal luisteren. Zeker, ik ben een atlanticus. Ik hecht waarde aan onze vriendschap met de Verenigde Staten. Omdat we dat land nodig hebben. Voor onze eigen veiligheid. Maar juist omdat we waarden delen - mensenrechten, vrijheid, de-
mocratie – kunnen wij kritiek leveren. Als ik met Rice spreek over de situatie in Afghanistan en Irak, vertel ik haar ronduit: dan hoor je ook de mensenrechten in het geding te brengen. Daar past niet zoiets als Guantanamo Bay bij. Dat werd een uitvoerige discussie.’ ‘Wat me tegenstaat aan die term gidsland’, zegt Verhagen nog, ‘is de pretentie. We kunnen best een vóórbeeld zijn.’ Waarin dan? Hij moet een tijd denken. ‘We zijn bijna overal de grootste investeerder’, zegt hij met een lach. Dan, serieuzer: ‘Ik wil voorop lopen in het bestrijden van crisis in de wereld door het combineren van diplomatie, ontwikkelingssamenwerking en defensie. En ik wil het voortouw nemen in het democratiseren
en efficiënter maken van Europa.’ Het zijn andere dingen dan waar Nederland zich tien jaar geleden op liet voorstaan: een vriendelijk land
‘We worden serieus genomen. Ze vragen ons : wat willen jullie?’ waar de sociaal-economische partners elkaar vonden in de polder en waarin alle bevolkingsgroepen – van orthodoxe moslims tot nichten in een tanga – in harmonieuze tolerantie samenleefden. Maar het is weer wat beter dan drie jaar geleden toen iedereen Nederland associeerde met
politiek geweld en maatschappelijk onrust. ‘Internationaal wordt nu erkend dat wij net als alle landen zoekende zijn op het gebied van integratie. Toen Theo van Gogh was vermoord, dachten de Fransen dat het kwam omdat wij kerk en staat niet zo streng scheiden als zij. Even laten stonden bij hen de banlieues in brand.’ Dat tolerante Nederland paste in een toeristisch verkooppraatje. Maar volgens Verhagen was het een illusie. ‘Er ís iemand vermoord, er gíngen scholen en moskeeën in de fik. Het heeft gewoon niet gewerkt.’ Kennelijk, oordeelt Verhagen, moet ook binnen Nederland beter worden duidelijk gemaakt ‘dat wij bepaalde waarden niet onderhandelbaar vinden.’ 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ....................................................................................................................................................................................................... slecht. De mannen zijn aardig, welgemanierd, maar niet bijzonder knap. Wij Italianen weten eigenlijk heel weinig van Nederland. We vinden jullie friet en bier lekker, maar verder zegt het ons niks.’ Franco Casadei (32), Italiaanse zakenman. 111
‘Ik weet niets van Nederland, maar ik denk onmiddellijk aan toeristen. Hollanders zijn heel uitgesproken, familiair zelfs. In tegenstelling tot de Engelsen die veel afstandelijker zijn. In die zin heb ik een veel persoonlijker contact met Nederlanders. Ze lijken een beetje op Fransen,
al vind ik het moeilijk te definiëren waar dat precies in zit.’ Martine: eigenaresse van Bar Tabac Gargilesse in L’Indre, een bekend kunstenaarsdorp in Frankrijk. 111
‘Het is plat! Tegenwoordig is het
volgens mij een rechts land, verder de prachtige grachten en het cosmopolitische Amsterdam. Verbazend vind ik de vrouwen die achter de ramen zitten, dat kennen we niet in Frankrijk. Verder associeer ik Nederland met huisvrouwen – altijd aan het poetsen. Coffeeshops natuurlijk en erg grote mannen.’ Marie Roosen, actrice uit Parijs.
111
‘Veel over Holland weet ik niet,
maar ik weet wel dat het een bekend land is. Ik heb vrienden die daar wonen. Ze beginnen het net te maken als zanger en van hen hoor ik dat er veel concerten worden gegeven. Er wordt veel waarde aan cultuur gehecht. Een bekende van me, een tenor, die komt hier uit een klein dorpje. Niemand besteedde aandacht aan hem, totdat er iemand uit Nederland langs kwam. Nu zingt hij daar in een kamerkoor. Ik associeer Holland ook met grote melkkoeien, want die had mijn vader vroeger.’ Laura Antelo (20), Bolivia, orkestdirigent in opleiding.
‘I think you’ve got the wrong idea about going Dutch!’
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
Balkenende op dreef (19)
Balkenende op dreef (20)
Balkenende op dreef (21)
‘We repareren het dak nu de zon schijnt.’
‘Het woord betuttelen is hier niet aan de orde, het gaat om aanspreken op verantwoordelijkheid.’
‘Dit zijn geen noodscenario’s, je moet altijd alert blijven, maar laten we elkaar niet het negatieve aanpraten.’
HP raadt Windows Vista® Business aan
U zo e k met
t ee
zijn
n sn
in d r
e ll e , co
uk w
mpl
ekke
e te e
n d e ni
n voordelige notebook? B eslis dan snel, want de H P C
euwe design is tot en met 21 september heel scherp g
E 599,-
o mp a q 6 720s
e p r i j s d. O
p = op
!
HP COMPAQ 6720s NOTEBOOK PC excl. BTW Bestelnr.: GR645EA
• Intel® Core™2 Duo Processor • Legitieme Windows Vista® Home Basic • 15.4“ breedbeeldscherm WXGA BrightView • 1024 MB DDR geheugen • 120 GB harde schijf • SuperMulti DL LightScribe dvd±rw drive • Intel 802.11a/b/g WLAN en geïntegreerde Bluetooth™
www.acesdirect.nl/hp
www.beat-it.nl/hp
www.buyitdirect.com/hp
www.centralpoint.nl/hp
www.inmac.nl/hp
www.megasellers.nl/hp
www.misco.nl/hp
bestelhp.shops.nl
©2007 Hewlett-Packard Development Company, L.P. Alle rechten voorbehouden. Microsoft en Windows zijn geregistreerde handelsmerken van Microsoft Corporation. Voor bepaalde Windows Vista® productkenmerken is extra of geavanceerde hardware vereist. Meer informatie is beschikbaar op: www.microsoft.com/windowsvista/getready/hardwarereqs.mspx en www.microsoft.com/windowsvista/getready/capable.mspx. De Windows Vista Upgrade Advisor helpt u te bepalen welke functies van Windows Vista op uw computer werken. U kunt deze tool downloaden van: www.windowsvista.com/upgradeadvisor. Producten zijn afhankelijk van beschikbaarheid. Prijzen gelden alleen voor de beschreven specificaties, zijn verkoopadviesprijzen, zijn correct op het moment van publicatie, veranderen geregeld en kunnen zonder vooraankondiging worden gewijzigd. Het is mogelijk dat de gefotografeerde producten niet overeen komen met de omschrijving. De actie loopt t/m 21 september 2007 en geldt zolang de voorraad strekt. Alle rechten voorbehouden.
Buitenland Nieuws
15
Zimbabwe Land aan de afgrond, volgens NGO
Mugabe bindt beetje in Redactie buitenland AMSTERDAM
...
De grootste oppositiepartij van Zimbabwe, de MDC, heeft gisteren bekend gemaakt dat ze overeenstemming heeft bereikt met president Mugabe over een omstreden wet. Mugabe, die al 27 jaar aan de macht is, wil een wet door het parlement laten aannemen die hem er toe in staat stelt zijn eigen opvolger aan te wijzen. De oppositie protesteerde maar lijkt nu om. De steun volgt op enkele belangrijke aanpassingen aan de wet. Zo mag Mugabe geen leden van het parlement meer aanwijzen en komen er in 2008 verkiezingen voor zowel de president als het parlement. De Zuid-Afrikaanse president Thabo Mbeki bemiddelt in de gesprekken tussen Mugabes partij Zanu PF en de oppositie. Anonieme partijleden van beide kanten vertelden het internationaal
Protesterende monniken gisteren in de straten van Rangoon. REUTERS
Birma Ondanks verbod van de militaire junta
Monniken protesteren door AP RANGOON
...
Ruim 1.400 boeddhistische monniken zongen en baden gisteren tijdens een 16 kilometer lange mars door de Birmese hoofdstad Rangoon. De protesten in Rangoon en vijf andere steden zijn de recentste in een
golf aan demonstraties van Birmese monniken sinds de regering de brandstofprijzen verhoogde. Het protest gisteren vond plaats op de negentiende verjaardag van de coup waarmee de junta in 1988 de macht greep. Demonstraties zijn verboden door de militaire junta. Een eerdere de-
monstratie in augustus werd binnen enkele minuten uit elkaar geslagen. Ook tegen de demonstranten gisteren werd traangas gebruikt. Omdat monniken in hoog aanzien staan in het boeddhistische land, en hen in elkaar slaan daarom enigszins gevoelig ligt, leiden ze vaak het protest tegen de regering. 1
Verkrachtingsscène valt verkeerd
De Vliegeraar niet in Afghaanse bios Claire Soares LONDEN
...
De Vliegeraar is in moeilijkheden. De filmversie van de bestseller die Afghanistan op de literaire kaart heeft gezet, wordt niet vertoond in Kabul. Er is een controverse ontstaan over een cruciale verkrachtingsscène. De roman van Khaled Hosseini draait om een jeugdervaring die het leven van de hoofdpersoon voorgoed verandert. Amir, de verteller en een vooraanstaand lid van de stam der Pashtuns, is getuige van de verkrachting van Hassan. Dat is zijn dienaar en vriend, die tijdens vliegerwedstrijden de gevallen vliegers van Amirs tegen-
standers opraapt. Amir wordt verteerd door wroeging, omdat hij de verkrachting heeft laten gebeuren. De vader van Ahmad Khan, het Afghaanse jongetje dat de rol van Hassan speelt, heeft heel andere problemen. Hij is boos over de wijze waarop de verkrachting is verfilmd, en vreest dat het gevolgen zal hebben voor zijn familie. ‘Ze hadden gezegd dat ze dat stuk niet zouden filmen’, zegt hij. ‘Natuurlijk ben ik bezorgd. Mijn eigen mensen van mijn eigen stam zullen zich tegen me keren vanwege het verhaal. Misschien snijden ze mijn keel door, of martelen ze me; er kan me van alles overkomen.’ Een woordvoerster van de filmmaat-
schappij Paramount bevestigt dat De Vliegeraar niet in Afghanistan gaat draaien. Volgens haar komt dit echter door het ontbreken van een distributienetwerk. Regisseur Marc Forster, bekend van Monster’s Ball, zegt dat er bij het kiezen van de hoofdpersonen met de families is gesproken. De vader van Ahmad Khan beweert echter dat hij verkeerd geïnformeerd is. Er zijn volgens hem ook andere acteurs die willen dat de scène geschrapt wordt. De producers van de film menen dat de angst van de familie misplaatst is. De scène is volgens hen niet expliciet in beeld gebracht, juist om lokale gevoeligheden te ontzien. ‘Er wordt geen naakt getoond’, zegt Rebecca Yeldham. ‘Bovendien moeten we ook trouw blijven aan het verhaal: de aanval in het steegje wás seksueel geweld. Verschillende organisaties hebben ons bij de opnames geadviseerd. Wij geloven niet dat het leven van wie dan ook in gevaar is.’ 1
persbureau AP dat als onderdeel van de onderhandelingen de regering omstreden veiligheidsmaatregelen waarschijnlijk milder zal maken. Het gaat om nieuwe wetten die het voor de oppositie vrijwel onmogelijk maakt bij elkaar te komen of te demonstreren. Eerder deze week waarschuwde de Internationale Crisis Groep dat Zimbabwe op het punt staat in te storten. Alleen de Zuid-Afrikaanse landen kunnen het tij nog keren door bij president Mugabe aan te dringen op zijn vertrek, aldus de organisatie. De Zuid-Afrikaanse aartsbisschop Desmond Tutu riep gisteren Groot-Brittannië, waar hij op bezoek was, op een hardere houding aan te nemen tegenover Zimbabwe. Door de economische crisis in Zimbabwe is de inflatie opgelopen tot ruim 7500 procent. Vier van de vijf inwoners leeft inmiddels onder de armoedegrens. 1
Koeien
Weer MKZ-besmetting Engeland Novum/AP AMSTERDAM
...
Op de Zuid-Engelse boerderij waar maandag schapen, varkens en runderen werden geruimd, blijkt zoals al werd gevreesd mond- en klauwzeer te heersen. Dat hebben de Britse autoriteiten gisteren bekendgemaakt. De gevreesde vee-ziekte lijkt zich ondanks voorzorgsmaatregelen steeds verder uit te breiden. De besmette boerderij ligt binnen het gebied in Surrey, ten zuiden van Londen, dat al was afgegrendeld vanwege de eerdere twee gevallen die vorige week werden ontdekt. Van die twee gevallen is inmiddels
vastgesteld dat ze zijn veroorzaakt door hetzelfde virus dat in augustus in Surrey voor een uitbraak zorgde. De nieuwe gevallen volgden vijf dagen na de opheffing van de vervoersbeperkingen die in augustus waren afgekondigd. Een laboratorium waar met MKZvirussen werd gewerkt was in augustus de besmettingsbron. Het virus lekte toen uit een door regenval beschadigde pijp tussen twee gebouwen op een verouderde faciliteit voor diergeneeskunde. Voertuigen die werden gebruikt voor bouwwerkzaamheden op het terrein hebben vervolgens het virus vermoedelijk naar buiten gebracht. 1
Fotoflex Nederland
IK BEN LEONIE
© The Independent
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. .....................................
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ....................................... .......................................
Negenhonderd kilo afval verwijderd
geweld. Ook het ondergaan van training op het gebied van explosieven of gevechtstechnieken in een kamp in het buitenland moet strafbaar kunnen worden gesteld.
ROBBENEILAND KRIJGT FLINKE OPFRISBEURT VAN SCHOLIEREN Zuid-Afrikaanse scholieren hebben een grote voorjaarsschoonmaak gehouden op Robbeneiland in het kader van een internationale opruimactie van kusten. Van de stranden van het voormalige gevangeniseiland waar oud-president Nelson Mandela 27 jaar lang vastzat, werd negenhonderd kilo rotzooi gehaald: rubberkogels, mascara, condooms, en brillen bevonden zich onder het aangespoelde afval.
KORT 111
Duitsland wil strengere straffen poging terrorisme
De Duitse minister van Justitie wil dat er strengere straffen komen voor het voorbereiden van een terreurdaad, met celstraffen tot tien jaar. Minister Brigitte Zypries deed haar voorstel gisteren als reactie op de roep om strengere antiterreurwetgeving in Duitsland. Die volgde op de arrestatie van drie moslimextremisten, begin september. De minister wil onder meer zwaardere straffen voor een poging tot bezit of het bezit van wapens of andere substanties met als duidelijk oogmerk het plegen van een daad van
111
Turkse president brengt bezoek aan Turks-Cyprus
De nieuwe Turkse president Abdoellah Gül is gisteren gearriveerd in TurksCyprus, de eerste staat die hij als staatshoofd bezoekt. Gül riep voor zijn vertrek de Europese Unie op een handelsembargo tegen Turks-Cyprus in te trekken. Cyprus heeft krachtig tegen zijn bezoek aan het Turks-Cypriotische gedeelte van het eiland geprotesteerd. De Turkse regering herhaalde dat zij
vasthoudt aan haar weigering een overeenkomst met de EU over de openstelling van Turkse havens en vliegvelden voor Grieks-Cyprus uit te voeren, zolang de EU het handelsembargo tegen Turks-Cyprus niet opheft. 111
IVF-moeder klaagt arts aan wegens kind teveel
Een Australische vrouw die na een reageerbuisbevruchting een tweeling ter wereld bracht, wil de kosten van het grootbrengen van het extra kind op haar arts verhalen. Ze eist ruim 243.000 euro. De 40-jarige vrouw vertelde gisteren dat ze de arts had laten weten dat ze maar één kind wilde.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
Overval
Het weer
Nucleaire bom
Vandaag meer dan een eeuw geleden, in 1900, pleegden Butch Cassidy en The Sundance Kid hun eerste overval.
Stockholm: 13 °C/ 5 °C, halfbewolkt Wenen: 17 °C/ 12 °C, zon Rome: 26 °C/19 °C, zon
In de Verenigde Staten vond precies vijftig jaar geleden, in 1957, de eerste ondergrondse test met een nucleaire bom plaats..
16
Nieuws Buitenland
Blackwater Lucratieve contracten
Irak is het wilde westen voor huurlingen De hele leiding van Blackwater bestaat uit voormalige Navy Seals, speciale commando’s die over het algemeen veel aanzien genieten. Vervolg van pagina 3
...
Ook eigenaar Erik Prince – hij is pas 38 jaar – was een Seal. Hij voerde missies uit in onder andere Bosnië en het Midden-Oosten, maar gaf dit werk op toen zijn vader in 1995 overleed. Met het fortuin dat Prince van vader Edgar erfde, financierde hij Blackwater. Er moest een superopleiding komen voor mariniers, een plaats waar de mannen de allerbeste training konden krijgen. Inmiddels bestaat Blackwater uit negen divisies, bezit het bedrijf het beste materieel, produceert het zijn eigen pantservoertuig, de Grizzly, en worden bij Blackwater jaarlijks zo’n veertigduizend mannen opgeleid. In maart 2007 publiceerde het zakentijdschrift Fast Company dat Blackwater tussen 2002 en 2005 zijn omzet met 600 procent zag stijgen. Dit is vooral te danken aan de lucratieve contracten die het bedrijf kreeg om in Irak Amerikaanse en andere westerse ambtenaren te beschermen. Sinds juni 2004 heeft Blackwater ruim 320 miljoen dollar betaald gekregen van het ministerie van Buitenlandse Zaken, ongeveer eenderde van het vijfjaren budget van 1 miljard van het
Een Blackwater-helikopter met privémilitairen cirkelt boven het centrum van Bagdad. AP
ministerie. In totaal krijgt Blackwater minstens 90 procent van zijn inkomsten uit contracten met de overheid, waarvoor het bedrijf zich in de meeste gevallen niet hoeft in te schrijven. Niet alleen om die reden zwelt de kritiek op Blackwater aan. Vrijwel alle Amerikaanse militairen, maar in het
bijzonder die van Blackwater, worden door de Irakezen als onnodig agressief gezien. De zwaar bewapende militairen in hun pantservoertuigen scheuren als cowboys door de straten van de Iraakse steden. Aan Iraakse burgers hebben ze schijt. ‘Ze staan bekend om hun ruwe optre-
den’, bevestigt een Britse militair die anoniem wil blijven en de naam van zijn beveiligingsbedrijf niet wil prijsgeven. ‘Ze zijn arrogant en denken dat ze iedereen in het rond kunnen commanderen, ook de andere beveiligers. Ik heb ook wel eens ruzie met ze gehad in Irak.’
Ook bij de Amerikaanse militairen die in het reguliere leger dienen, is Blackwater impopulair. Er is woede over het verschil tussen de soldij van de ‘gewone’ militair en de vele malen hogere beloning voor de ’beveiligers’. En waar de gewone militairen het risico lopen voor het gerecht te kunnen worden gesleept, genieten de private contractors immuniteit, hen gegeven door voormalig adviseur in Irak Paul Bremer. Het is onduidelijk is aan wie deze ruim 30.000 man verantwoording moet afleggen. Irak is het wilde westen voor huurlingen geworden. Opvallend is dat relatief veel meer privémilitairen zijn gedood dan ‘gewone’ militairen. Vier families, de nabestaanden van werknemers van Blackwater die in 2004 in Fallujah werden vermoord en wier verkoolde lichamen aan een brug boven de Eufraat werden gehangen, hebben een rechtszaak aangespannen tegen het bedrijf. De mannen zouden niet goed voorbereid zijn op hun missie. Maar de zaak maakt weinig kans, Blackwater lijkt onaantastbaar. De Iraakse regering zal zijn woede waarschijnlijk moeten inslikken en onder druk van de Amerikanen het contract met Blackwater toch weer moeten verlengen. Het reguliere leger is niet in staat de beveiliging van Blackwater over te nemen, aldus Ryan Crocker, de Amerikaanse ambassadeur in Irak. En Amerika’s wil is wet.
Pakistan Wantrouwen bij oppositie
President Musharraf wil best weg als legerleider AP ISLAMABAD
...
De Pakistaanse president Pervez Musharraf wil zijn functie als legerleider neerleggen en het burgerbestuur herstellen, maar alleen als hij wordt herkozen als president. Dat heeft de regering gisteren bekendgemaakt. De Pakistaanse Volkspartij (PPP) van de in ballingschap levende oppositieleider Benazir Bhutto heeft het plan als ongrondwettig en ondemocratisch van de
hand gewezen. De PPP dreigt haar leden terug te trekken uit het parlement, tenzij ‘stappen naar nationale verzoening’ worden gezet. Landsadvocaat Shariffudin Pirzada zei voor het hooggerechtshof dat Musharraf de post van stafchef van het leger kort na zijn eventuele herverkiezing, en nog vóór hij opnieuw wordt beëdigd, zal opgeven. Het is voor het eerst dat de regering duidelijk stelt dat Musharraf bereid is een eind te maken aan het directe militaire bestuur. De generaal greep acht
jaar geleden de macht. Musharrafs huidige ambtstermijn loopt op 15 november af. Het parlement en de provincieraden kiezen half oktober een nieuwe president. Op dit moment verbiedt de grondwet Musharraf zijn post als stafchef te behouden als hij voor een tweede ambtstermijn wordt gekozen. Maandag maakte de kiesraad echter bekend dat de kieswet zodanig wordt gewijzigd dat Musharraf zijn legeruniform níet hoeft uit te trekken als hij wordt herkozen.
Dit leidde tot verontwaardigde reacties van de oppositie. ‘Het besluit van Musharraf om zich te laten herverkiezen in uniform is ongrondwettig en ondemocratisch’, zei PPP-woordvoerster Sherry Rehman. De president onderhandelt al maanden met Bhutto over een politiek akkoord. Bhutto sluit samenwerking niet uit, maar eist dat Musharraf terugtreedt als legerleider en ook andere concessies doet die volgens haar noodzakelijk zijn om de democratie te herstellen. Ze wil dat corruptie-
aanklachten tegen haarzelf en andere politici verdwijnen en dat het haar wordt toegestaan eventueel voor de derde keer premier te worden. Ook de partij van Nawaz Sharif, de premier die in 1999 door Musharraf werd afgezet en vorige week bij terugkeer uit ballingschap linea recta het land weer werd uitgezet, blijft faliekant tegen Musharraf. ‘Hij chanteert’, zegt een woordvoerder. ‘Dit is een dreigement van hem. Hij zegt: ‘Als je mij eerst kiest, dan zal ik aftreden als legerleider’.’
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Drie overnachtingen in meer dan honderd ***hotels voor slechts 7,50 Drie gratis overnachtingen met de hotelcheque van World Hotel Card. U betaalt alleen voor ontbijt en diner. De cheques zijn een jaar lang geldig. Een cheque kost deze maand geen 25,00 maar slechts 7,50 plus 1,95 voor verzend- en administratiekosten.
Grand Hotel Arion**** Vlissingen Logies: gratis Ontbijt + diner: vanaf 60,00 (per persoon per nacht)
Holland Hotel de Zwaan*** Raalte Logies: gratis Ontbijt + diner: vanaf 49,00 (per persoon per nacht)
Hotel Gaasterland*** Gaasterland Logies: gratis Ontbijt + diner: vanaf 43,50 (per persoon per nacht)
Hotel Rudanna Castra*** Aardenburg Logies: gratis Ontbijt + diner: vanaf 36,00 (per persoon per nacht)
g
rs
ko
Hotel Kleins Wiese*** Fredeburg, Duitsland Logies: gratis Ontbijt + diner: vanaf 44,00
ze
Hotel Heintz*** Vianden, Luxemburg Logies: gratis Ontbijt + diner: vanaf 35,00
Le
County House Of Brussels**** Brussel, België Logies: gratis Ontbijt + diner: vanaf 60,00
70aanb rti % ied n i
ng
Kijk voor meer hotels op www.worldhotelcard.nl en bestel vandaag nog de cheque voor slechts 7,50 of sms WHC naar 3388.
KORT 111
VN vragen 61 miljoen voor vluchtelingen Irak
Hulporganisaties van de Verenigde Naties hebben dinsdag 61 miljoen euro gevraagd voor medische hulp aan de ongeveer twee miljoen Iraakse vluchtelingen die in naburige landen verblijven. Het geld is nodig voor sanitaire en medische voorzieningen, zeggen de organisaties, waaronder de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Rond de anderhalf miljoen Irakezen zijn vanwege de oorlog in hun land naar Syrië gevlucht, een half miljoen naar Jordanië en rond de zeventigduizend naar Egypte. De vluchtelingenpopulatie drukt in deze landen zwaar op de lokale voorzieningen voor onderwijs, gezondheidszorg en huisvesting. De VN willen de landen waar de vluchtelingen het talrijkst zijn hiermee tegemoet komen.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ......................................
101 dagen Het Belgische kabinet is vandaag precies 101 dagen demissionair.
Buitenland Nieuws
17
Kosovo VN komt Servië tegemoet
Eigen staat van de baan Anne Penketh LONDEN
...
De internationale gemeenschap trekt zijn steun voor volledige onafhankelijkheid van de Servische provincie Kosovo in. Volgens een hooggeplaatste Europese onderhandelaar is het aanbod van een onafhankelijk Kosovo onder internationaal toezicht van de baan. De internationale gemeenschap lijkt hiermee tegemoet te komen aan de wens van Servië en Rusland, die een onafhankelijk Kosovo niet zien zitten. De onderhandelaar, de Duitse ambassadeur voor Groot-Brittannië Wolfgang Ischinger, pleit voor een ‘realistischer’ oplossing voor Kosovo. ‘Het etiket onafhankelijkheid betekent eigenlijk niets voor de Kosovaren. Waar moeten ze bijvoorbeeld hun inkomen vandaan halen? Ze blijven afhankelijk van buitenlandse hulp’, aldus Ischinger. ‘We gaan in de onderhandelingen proberen om een status van internationaal toezicht
voor Kosovo te creëren. De kwestie van volledige onafhankelijkheid laten we varen.’ Volgens Ischinger hebben de gesprekken met Servië ‘enige vooruitgang geboekt’ en zijn zowel Servië als Kosovo bereid te praten over iets anders dan volledige onafhankelijkheid. ‘Het gat tussen onafhankelijkheid en autonomie valt niet te overbruggen, maar de kwestie van internationaal toezicht wordt algemeen geaccepteerd’, volgens Ischinger. Het oorspronkelijke plan van de voormalige Finse president Marti Ahtisaari was de volledige onafhankelijkheid van Kosovo onder internationaal toezicht. De Serviërs en de Russen hebben zich altijd fel verzet tegen dit plan. Rusland dreigde er zelfs een veto over uit te spreken bij de Verenigde Naties. Voor 10 december moet er een beslissing worden genomen over de definitieve status van Kosovo. Door enigszins aan de VN tegemoet te komen hoopt Servië beloond te worden met EU-lidmaatschap. 1
Ahmadinejad ‘Dreigementen niet serieus’
Iran haalt schouders op Novum/AP AMSTERDAM
...
Groot deel van Afrika staat onder water Meer dan een miljoen Afrikanen zijn getroffen door zware overstromingen. Zeventien Afrikaanse landen, van het uiterste westen tot het uiterste oosten, kampen met
aanhoudende regenval. 250 Mensen zijn omgekomen en honderdduizenden mensen raakten dakloos. Men vreest uitbraak van ziektes als cholera en dysenterie. 1 REUTERS
De Iraanse president Mahmoud Ahmadinejad heeft dinsdag de schouders opgehaald over de waarschuwing van de Franse minister van Buitenlandse Zaken Bernard Kouchner dat er oorlog komt als Iran een kernwapen bouwt. ‘Wij nemen deze dreigementen niet serieus’, zei Ahmadinejad volgens het Iraanse staatspersbureau IRNA. Maandag noemde IRNA de uitlatingen van Kouchner ‘nog opruiender en onlogischer’ dan die van de Verenigde Staten. De Amerikanen en hun bondgenoten vermoeden dat Iran in het geheim aan kernwapens werkt en willen dat de beperkte sancties van de Verenigde Naties tegen Iran worden aangescherpt omdat het land niet wil stoppen met het verrijken van uranium. Iran zegt dat zijn nucleaire programma uitsluitend gericht is op het opwekken van elektriciteit. Kouchner was dinsdag in Moskou voor besprekingen met zijn Russische ambtgenoot Sergej Lavrov. Deze toonde zich bezorgd over de ‘steeds frequentere berichten’ dat militair optreden tegen Iran serieus wordt
Ahmadinejad gisteren. AP
overwogen. ‘Wij zijn ervan overtuigd dat er voor geen enkel modern probleem een militaire oplossing is en dat geldt ook voor het Iraanse nucleaire programma,’ zei Lavrov. De Russen vragen de VN om het eerdere Iraanse akkoord met het Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA) te respecteren en af te wachten met een nieuwe resolutie. Volgens de IAEA-directeur Mohammed ElBaradei moeten de voorstanders van nieuwe sancties ‘leren van Irak’. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..................................... ....................................... ........................................................................................................................ KORT 111
Palestijnse economie steunt op buitenland
De Wereldbank heeft gisteren de noodklok geluid over de economie in de Palestijnse gebieden. Sinds het vredesproces met Israël in 2000 in elkaar zakte en er geweld uitbrak is het bruto binnenlands product (bbp) hard achteruit gegaan. De publieke sector groeit terwijl de particuliere sector krimpt. Ook wordt de Palestijnse economie steeds afhankelijker van buitenlandse hulp. Het bbp wordt steeds meer bepaald door overheids- en particuliere bestedingen, betaald uit geld dat Palestijnen
in het buitenland overmaken. De Wereldbank zegt dat Israël de reisbeperkingen op de Westoever moet verlichten. Ze beknotten de economie en dwingen de Palestijnse Autoriteit allerlei losse enclaves te besturen.
Noord-Korea ontkent atoomverbond met Syrië
111
De Israëlische premier Ehud Olmert is bereid tot vredesoverleg met Syrië als de omstandigheden daar rijp voor zijn. Dat heeft hij maandag tegen Russischtalige verslaggevers gezegd. Hij ging echter niet in op vragen over een gemelde Israëlische luchtaanval op een onbekend doel in het noorden van Syrië. Geruchten over een mogelijke nucleaire samenwerking tussen NoordKorea en Syrië doken op na dat gerapporteerde luchtoffensief. Vrijdag be-
Politieagenten opgepakt wegens omkoping
In Rio de Janeiro zijn maandag 52 politieagenten gearresteerd die zich zouden hebben laten omkopen door drugsbendes. Alle verdachten werkten in dezelfde wijk, het aan de rand van Rio gelegen Duque de Caxias. De gearresteerde agenten maken bijna 10 procent uit van het korps in Duque de Caxias.
OLMERT PRAAT OVER VREDE MAAR ZWIJGT OVER AANVAL weerde een hoge ambtenaar van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken dat er Noord-Koreanen in Syrië zitten en dat Syrië mogelijk contacten heeft gehad met ‘geheime leveranciers’ om nucleaire apparatuur te bemachtigen. Noord-Korea heeft dat gisteren ten stelligste ontkend. Het Noord-Koreaanse ministerie van Buitenlandse Zaken noemde de beschuldigingen ‘een onbeholpen samenzwering’.
HH
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
Ook op deze dag...
Het weer
Het weer
1893 - Nieuw-Zeeland voerde als eerste het universele stemrecht in voor mannen én vrouwen. Nederland volgde pas in 1922.
Los Angeles: 16°C/ 16°C, bewolkt Boston: 22°C/ 15°C, zonnig New Orleans: 31°C/ 19°C, zonnig
Caïro: 32°C/ 14°C, zonnig Kaapstad: 25°C/ 18°C, zonnig Harare: 27°C/ 10°C, zonnig
18
Achtergrond Buitenland
China Ouderwets handwerk op zijn retour
De beste wok van Shanghai China moderniseert in hoog tempo. De kleine ambachtsman in de oude wijken verliest terrein. Een kijkje bij een wokmaker en een schoenmaker in Shanghai. Petra Quaedvlieg SHANGHAI
...
‘Kloing! Kloing! Kloing!’ Al van ver in Baoyuan Lu is het metalige gehamer te horen van de gebroeders Cen. Liangen en Ronggen Cen zijn al dertig jaar wokmakers. Ze zitten buiten op een krukje, in de schaduw van een zeil dat ze gespannen hebben naast de zaak. Nou ja, zaak; een donker en stoffig schuurtje is het, waarin wokken van verschillend formaat staan opgetast. Platte stalen platen waaruit de wokken gezaagd en gehamerd worden, staan in een rij tegen de muur. De kleinste wok, met een diameter van circa 34 centimeter, kost zestig renminbi (zes euro). De grootste moet bijna drie keer zoveel opbrengen, maar dat is dan ook keukengereedschap voor professionals. Onder de clientèle van de gebroeders Cen zijn chefkoks uit heel Shanghai. De wokken staan bekend om hun uitstekende kwaliteit en zijn naar Chinese maatstaven duur.
Langzame kookstijl Handgemaakte wokken die een leven lang meegaan, beginnen echter zeldzaam te worden. ‘Dit doet bijna niemand meer!’, roept Lianggen, als hij zijn hamer even laat rusten. Hij praat hard, vanwege de oordoppen. ‘Mijn zoon zit op de universiteit. Jonge mensen willen niet meer met hun handen werken.’ Lianggen wrijft liefdevol wat metaaldeeltjes uit de wok.
Hij koestert zijn beroep. ‘Dit zijn typische Shanghaise wokken’, legt hij uit. ‘Minder diep dan die uit ZuidChina en met twee handvaten. Onze wokken zijn goed voor de wat langzamere Shanghaise kookstijl.’ Wat heet. Om de hoek, in Baotong Lu, bereidt Liu Wei in recordtempo diverse Shanghaise gerechten met de wokken van de gebroeders Cen. Liu kookt buiten, op de stoep voor zijn restaurant: een kamertje met één tafel. Buiten is het 34 graden, de olie walmt, steekvlammen schieten langs zijn wok omhoog en likken aan zijn shirt, maar Liu zweet niet eens. Hij grijnst als nieuwe klanten hem gefascineerd gadeslaan. De meesten zijn bekenden uit de buurt, winkeliers, handelaars en ambachtslui die hun lunch afhalen en dan op de stoep voor hun eigen winkel opeten.
Bakfietsers en ijskoeriers Baoyuan Lu en Baotong Lu zijn oude straten in het Zhabei-district, Noordoost-Shanghai. In vijftig jaar is hier weinig veranderd. Rijtjeshuisjes met grijze dakpannen domineren het straatbeeld. Beneden zijn de winkels, erboven de eenkamerwoningen. Her en der staan slordige aanbouwsels, en op veel plaatsen is haastig een tweede verdieping in elkaar geflanst. Het riool is nooit gearriveerd. Bewoners wandelen over straat met hun poepemmer en ledigen die een eind verderop in het publieke toilet. De (bak)fietser is hier nog koning. Fruit, gevulde pannenkoeken, haarspelden, alles wordt vanaf de driewieler verkocht. Andere bakfietsers komen luid bellend afval ophalen. Zelfs koelijs wordt nog aangeleverd per bakfiets. Staand trapt de ijskoerier de
Steekvlammen schieten langs de wok, maar kok Liu Wei zweet niet eens. FRANS SCHELLEKENS
loodzware, lekkende blokken door de buurt. Bij een visboer springt hij van de fiets, grijpt zijn pikhouweel en steekt snel wat brokken ijs af. Dan hup, terug op de fiets, naar de volgende klant. Betalen komt later, het ijs smelt snel. Het zijn de nadagen van een oud wijkje. Over de Baotong Lu raast al de bovengrondse metro. Schoen- en kleermakers maken nu nog gebruik van de schaduw van het viaduct. Maar de hoogbouw is opgerukt tot aan de rand. De straatjes lopen dood op glimmende kantoorgebouwen, koopflats en winkelcentra, waar de schappen vol liggen met goedkope fabriekswaar. Het zal niet meer lang duren voordat iedereen weg moet. Dat weet ook schoenmaker Zhao Tie
Jun. Hij is derde generatie schoenmaker en maakt twee paar leren schoenen per dag. Met de hand. Er komt zelfs geen stikmachine aan te pas.
Bultig van het eelt Zhao laat grinnikend zijn vingers zien, bultig van het eelt. Een eenvoudige, op maat gemaakte damesschoen kost vijftien euro per paar, een degelijk paar mocassins voor mannen ongeveer vijftig euro. Duur, voor Chinese begrippen. Zhao is niet bang om te vertrekken. Hij doet goede zaken de laatste tijd. Steeds meer buitenlanders willen handgemaakte schoenen. Die zullen hem ook wel vinden op een nieuw adres. Het loopt tegen twaalven. Het geha-
mer op nummer 214 in Baoyuan Lu houdt op. De wokmakers gaan lunchen. En daarna een middagdutje doen. Tegen twee, half drie is de zaak weer open. Een Taiwanese dame wordt gemaand haast te maken met haar aankoop. Ze heeft drie kwartier in de taxi gezeten voor de wok van de Cens, zegt ze. Ze kijkt zorgelijk naar de flinters ijzerraspsel in de wok. ‘Is dat niet heel ongezond?’, vraagt ze. Lianggen roept (hij heeft zijn oordoppen nog in): ‘Natuurlijk niet! Het is juist heel gezond! Elke keer dat je kookt, krijg je wat ijzer binnen. Dat is goed voor het bloed. Vooral voor vrouwen!’ De vrouw aarzelt nog. Dan schreeuwt hij: ‘Weet u wat slecht is? Pannen met een teflonlaag. Die vergiftigen je langzaam!’ 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ....................................... ....................................... ...................................... KORT
melding gemaakt van Chalilovs dood.
111
111
Dagestaanse krijgsheer gedood bij vuurgevecht
Oudste man ter wereld wil eeuwig leven
De Dagestaanse krijgsheer Rappani Chalilov is maandag tijdens een vuurgevecht met de politie in Dagestan om het leven gekomen. Dat hebben Russische autoriteiten gisteren gemeld. Chalilov gold als het brein achter een aanslag op een militaire parade waarbij vijf jaar geleden 42 doden vielen. Onder de slachtoffers bevonden zich twaalf kinderen. Bij het vuurgevecht van maandag kwam nog een opstandeling om het leven. Op de website Kavkaz Center, de spreekbuis van rebellen in de Kaukasus, wordt geen
De oudste man ter wereld, de Japanner Tomoji Tanabe, is gisteren 112 jaar geworden. Toen de burgemeester van zijn woonplaats Miyakonojo, die hem kwam feliciteren, vroeg hoe lang hij nog hoopt te blijven leven zei Tanabe: ‘Voor eeuwig.’ Tanabe woont bij zijn zoon en verkeert in goede gezondheid. Hij houdt een dagboek bij, drinkt veel melk, geen alcohol en rookt niet. Hij is niet de oudste mens ter wereld: die eer is voorbehouden aan een 114-jarige vrouw uit de Verenigde Staten. Japan telt ruim 32.000 mensen van honderd
jaar en ouder, bijna vier keer zoveel als tien jaar geleden. 111
Amerikanen openen aanval op talibanleiders
De talibancommandant onder wiens leiding in juli 23 Zuid-Koreanen werden ontvoerd is in de nacht van maandag op dinsdag om het leven gekomen bij een Amerikaanse aanval. Elf andere hooggeplaatste taliban werden eveneens gedood. De Amerikanen bombardeerden een huis waar talibanleiders bijeen waren, aldus de politie in de provincie Ghazni, waar de aanval werd uitgevoerd. Amerikaanse troepen zijn al weken zeer actief in de provincie.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................ ..........................................................
Ook op deze dag...
Het weer
1985: Mexico-Stad wordt getroffen door een zware aardbeving. Er vallen tussen de 5.000 en 20.000 doden.
Shanghai: 27 °C/22 °C, regen Peking: 25 °C/17 °C, zon Hongkong: 32 °C/24 °C, zon
Economie Nieuws
19
Energiecentrale
Nuon loopt tegen kosten aan Redactie economie AMSTERDAM
...
Nuon gaat zijn geplande energiecentrale in Groningen niet in een keer, maar in fases bouwen. Het energiebedrijf heeft dit besloten vanwege de oplopende bouwkosten van de centrale, die ruim twee miljoen huishoudens van stroom zou moeten voorzien. Het gaat om de bouw van de zogenaamde multi-fuel-centrale. Dat is een speciale energiecentrale die in staat is om op meerdere brandstoffen te draaien, zoals aardgas, kolen en biomassa. Nuon gaat de bouw in verschillende fases aanpakken vanwege de sterk gestegen prijzen voor procesinstallaties en constructiewerk. ‘Daardoor zijn de bouwkosten de afgelopen maanden bijna verdubbeld’, zo meldde het concern.
Het energiebedrijf start nu eerst met de bouw van het deel van de centrale waar aardgas wordt gestookt. Binnen twee jaar besluit Nuon wanneer het tweede gedeelte – dat energie opwekt met behulp van kolen en biomassa – wordt gebouwd. De aandeelhouders van Nuon zal binnenkort worden gevraagd het groene licht te geven voor de investering in de gascentrale. Die centrale zal bij oplevering geschikt zijn voor het aansluiten van de kolenvergassingsinstallatie, die het mogelijk maakt biomassa te vergassen en CO2 af te vangen. Nuon heeft meer dan twee jaar gewerkt aan de voorbereiding van de energiecentrale in de Eemhaven in Groningen. Met de centrale, die in 2011 moet worden opgeleverd, wil Nuon ‘de voorziening van energie in Nederland voor de toekomst garanderen’. 1
ABN Amro
Geen bezwaar tegen bankentrio Volgens econoom Van Wijnbergen dekt Bos zich alvast in voor als het straks economisch minder gaat. PETER HILZ/HH
Novum AMSTERDAM
...
Miljoenennota Overschotten kunnen overslaan in tekorten
Dames en heren: rekent u zichzelf vooral niet rijk Waar centrale banken hun stinkende best doen om de onrust op de financiële markten vanwege de Amerikaanse kredietcrisis te bezweren, geeft ons kabinet in de Miljoenennota een ander signaal af. Sharida Mohamedjoesoef AMSTERDAM
...
De Bank of England (BoE) stelde gisteren een kortlopende lening van 4,4 miljard pond, ofwel 6,3 miljard euro, aan extra reserves beschikbaar aan de financiële markten zodat die wat meer lucht krijgen om de kredietproblemen het hoofd te bieden. De Britse centrale bank stelt het krediet twee dagen lang beschikbaar tegen een rentetarief van 5,75 procent. De maatregel van de BoE komt nog geen week na de kapitaalinjectie in Northern Rock. De vijfde grootste hypotheekverstrekker in Groot-Brittannië had vorige week bij de Bank om hulp aangeklopt omdat het last
heeft van de hypothekencrisis in de VS. De angst sloeg de Britten om het hart. Gevolg: lange rijen wachtenden bij filialen van de bank die hun spaartegoeden wilden opnemen. De Britse minister van Financiën, Alistair Darling, deed zijn uiterste best om de paniek de kop in te drukken door nadrukkelijk te verklaren dat Northern Rock wel degelijk een solvabele bank is. Maandag liet de minister weten garant te staan voor alle tegoeden van de Britse bank. Maar waar Darling zich drie slagen in de rondte werkte om de gemoederen te bedaren, gaf ons eigen kabinet gisteren een beduidend ander signaal af. In de Miljoenennota werd gewaarschuwd dat de voorspelde begrotingsoverschotten zomaar kunnen overslaan in tekorten als de crisis bij de banken zich uitbreidt. ‘Een beetje gevaarlijke strategie’, zo reageerde de econoom Sweder Van Wijnbergen, in het Radio 1 Journaal. ‘Het is een soort crisis die eigenlijk al-
leen maar een crisis wordt als mensen denken dat het een crisis wordt’. Van Wijnbergen, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, vindt de waarschuwing van het kabinet aan de overdreven kant en niets anders dan een poging van minister Bos om zich alvast in te dekken als het straks economisch wat minder gaat. ‘Daar is op zich niets mis mee', zegt Léon Cornelissen, strategist van IRIS Research. ‘Er bestaat namelijk een reëel risico dat de kredietcrisis op de Amerikaanse markt zal leiden tot een vertraging van de economische groei in Euroland. Wat de minister nu doet is eigenlijk de boodschap meegeven dat we ons niet rijk moeten rekenen. Volgens beide economen hoeft ons land overigens niet bang te zijn voor Northern Rock-achtige taferelen. Van Wijnbergen: ‘Het zal hier en daar wel wat scheuren in Nederland veroorzaken, maar het is eigenlijk iets wat heel erg beperkt is. 1
Minister Wouter Bos van Financiën heeft geen bezwaar tegen een mogelijke overname van ABN Amro door het bankentrio Royal Bank of Scotland, Fortis en Banco Santander. Zonder de verklaring van Bos was een overname niet mogelijk. Het bankentrio noemt de beslissing van de minister dan ook ‘een belangrijke stap richting het volbrengen van het overnamebod op ABN Amro’. Barclays, de concurrent van het bankentrio in de overnamestrijd, kreeg al eerder een verklaring van geen bezwaar. Royal Bank of Scotland, Fortis en Banco Santander moeten nog wel aan een aantal voorwaarden voldoen.
Zo moet het bankentrio samen met ABN Amro binnen twee maanden met een ‘gedetailleerd en robuust’ overnameplan naar buiten treden. De Nederlandsche Bank (DNB) moet dit plan goedkeuren. Daarnaast dienen de banken te voldoen aan door DNB en ABN Amro voorgestelde doelstellingen betreffende kapitaal en liquiditeit. Volgens de banken moet dan geen problemen opleveren. ‘Een aangepast kapitaal- en liquiditeitsplan zal binnen dertig dagen na het ingaan van de verklaring van geen bezwaar bij De Nederlandsche Bank worden ingediend.' Ook de Europese Commissie moet nog instemmen met de overnamepogingen van het trio. De plannen van Barclays zijn al goedgekeurd. 1
NUMMER NODIG? BEL1820
WWW.BEL1820.NL
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ....................................................................................................................... ....................................... ......................................
Al veertien bestellingen geplaatst
KORT
KLM CITYHOPPER AANGEVULD MET BRAZILIAANSE EMBRAER De vloot van KLM Cityhopper bestaat vanaf volgend jaar november niet meer uitsluitend uit Fokker-toestellen. De regionale dochter van Air France-KLM krijgt dan de beschikking over een nieuw vliegtuig, de Braziliaanse Embraer-190. Volgens KLM voldoen de oudste Fokker-100’s, die eind jaren tachtig geleverd zijn, niet meer. Hun betrouwbaarheid neemt af, wat leidt tot vertragingen en annuleringen. De aanschaf van
het Braziliaanse toestel moet de punctualiteit vergroten en leiden tot kostenbesparingen, zo meldde de luchtvaartmaatschappij gisteren. De Franse evenknie van KLM Cityhopper, Régional, heeft al enkele Embraers in gebruik en is tevreden over het toestel. Slechts een kwart procent van de vluchten met de Embraer-190 moet wegens technische mankementen worden geschrapt. Air France-KLM heeft veertien Embraer-190 besteld.
regionale autoriteiten, die andere regels hanteren, op de vingers getikt. De boete bedraagt bijna 15.000 euro.
111
Unilever beboet voor vervuiling in China
HH
111
De producent van consumentenartikelen Unilever is in China beboet wegens het vervuilen van het milieu. De Chinese fabriek van de multinational in de provincie Anhui loosde volgens de Chinese media afvalwater waar te veel chemische stoffen in zaten. Een woordvoerder van Unilever in Nederland gaf gisteren aan dat de bewuste fabriek al aanpassingen heeft doorgevoerd om aan de regelgeving te voldoen. De fabriek in Anhui voldeed volgens de woordvoerder aan de ‘nationale standaard’, maar werd door de
DSM-consortium krijgt subsidie voor BMM
Een consortium rond DSM krijgt van de Nederlandse regering een subsidie van 45 miljoen euro voor zijn gezamenlijke BioMedical Materialsprogramma (BMM). Dat meldde het chemieconcern gisteren. Het totale budget behelst voorlopig 90 miljoen euro. Het publiek-private samenwerkingsverband tussen overheid, universiteit en bedrijfsleven richt zich op onderzoek en ontwikkeling van biomedische materialen.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
Fed verlaagt rente
Overbodig verklaard
Hilton zo goed als verkocht
De Federal Reserve heeft de rente van 5,25 procent verlaagd naar 4,75 procent. Het is de eerste verlaging sinds medio 2006.
Het thuiswinkelbedrijf Wehkamp schrapt bij een reorganisatie op het Zwolse hoofdkantoor ongeveer honderd banen.
De aandeelhouders van de Hilton Hotelgroep zijn gisteren akkoord gegaan met de overname van Hilton door Blackstone. De deal gaat Blackstone ruim 20 miljard dollar kosten.
20
Nieuws Economie
Outlanders Enorme vraag naar zware jongens
Mitsubishi redt autofabriek NedCar Redactie economie AMSTERDAM
...
Autofabriek NedCar gaat, naast de huidige productie van de Mitsubishi Colt, vanaf volgend jaar Outlanders bouwen. Volgend jaar staan zo’n dertigduizend zware jongens op de rol en in de jaren daarna is het de bedoeling dat er dertigduizend Outlanders van de band rollen. Moederorganisatie Mitsubishi besloot hiertoe omdat het model wereldwijd zo een groot succes is dat Mitsubishi de vraag amper kan bijbenen. In Japan zit de autofabrikant aan de grenzen van zijn capaciteit. En dus wordt nu voor de Europese markt uitgeweken naar Noord-Limburg. De Outlander werd vorig jaar gelanceerd als opvolger van de Outlander Sport. Dankzij de Outlander komt de totale
productie bij NedCar op ongeveer 100.000 auto’s per jaar. NedCar kan de opdracht maar wat goed gebruiken. Het voortbestaan van de fabriek stond op het spel sinds Daimler Chrysler vorig jaar liet weten te stoppen met de productie van de Smart in Born. Massaontslag dreigde. Ruim duizend werknemers maakten gebruik van de vrijwillige vertrekregeling die het bedrijf aanbood. Mitsubishi redde het bedrijf in maart, door tientallen miljoenen euro’s in de Limburgse autofabrikant te investeren. De productie van het autotype Colt werd verlengd met zo’n twee jaar. De toekomst van de autofabrikant na 2010 blijft echter onzeker. Daar verandert ook de nieuwe opdracht voor Outlanders niets aan, laat een woordvoerder van Mitsubishi weten. 1
Protest
Hete herfst in Noord-Spanje Spandoeken maken en leuzen schreeuwen is aan deze medewerker niet besteed. Werknemers van de NAGISAscheepsbouwer in Gijon, Noord-Spanje, protesteerden
op geheel eigen wijze uit angst voor het verlies van hun banen. Dat deden ze nadat het bedrijf bekend had gemaakt volgend jaar te sluiten. 1 FOTO: REUTERS
Beurs Beurs vandaag Technische analyse AEX
De slag om 532 Als grafieken konden spreken… Dat kunnen ze, menen technisch analisten. De AEX roept volgens hen nu hard 532, de waterscheiding tussen bull- en bearmarket. AMSTERDAM
...
Fundamentele beursanalisten doen het met harde cijfers, rapportages en economische data. Technisch analisten hebben genoeg aan koersgrafieken om koersen te voorspellen. Maar net als de fundamentelen zijn ook de chartisten bijna altijd verdeeld en interpreteren ze de grafiek net zo verschillend als hun collega’s dat doen met cijfers en rapporten. Opvallend is deze dagen dat bij een rondje technisch analisten over
de nabije toekomst van de AEX steeds één koersniveau komt boven drijven: 532. In jargon heet dit een weerstand, omdat de koers hier al diverse malen zijn neus stootte en zich weer moest terugtrekken. Ertegenover staat de steun, ofwel een koersniveau waarop dalingen steeds weer tot stilstand komen.
Stierenmanieren Waarom komen de linialen van de technisch analisten allemaal op 532 uit? ‘Vanaf de bodem op AEX 480 is de tendens opwaarts gericht’, schrijft René van Mourik van bureau Vlug, Davids & Van Mourik in zijn dagelijkse bijdrage op beleggerssite IEX. nl. ‘Het wachten is op een doorbraak boven de weerstand op 532. Dit blijkt voor positief ingestelde beleg-
gers telkens een te grote barrière.’ ‘Ik verwacht dat 532 uiteindelijk sneuvelt onder de aanhoudende koopinteresse. Het liefst deze week, zodat het korte termijn opwaartse momentum niet verdwijnt. Bij een doorbraak boven 532 ontstaat een zee aan ruimte. De eerstvolgende weerstand van belang is dan pas te vinden op 564, het hoogtepunt van dit jaar.’ Bas Heijink en Ruurd Haan van ING Bank Private Banking dachten er gisteren net zo over, alleen leggen zij de lat 0,6 indexpunt lager: ‘De AEX heeft blijkbaar meer dan één aanloop nodig om de weerstand op 531,40 te slechten. Als dit niveau op korte termijn wordt doorbroken, ontstaat wederom een nieuw en sterk koopsignaal. Een slot onder 512
haalt alle kracht uit de AEX.’
Berengeluid Elders is nog een 532-watcher. ‘Een uitbraak boven AEX 531,70 bevestigt het scenario van een hervatting van de korte en lange termijn stijgende
trend. De ontknoping is nabij’, schreef technisch analist Edward Loef van Theodoor Gilissen Bankiers gisteren op Inveztor.nl. ‘Mocht de AEX onder de indexstand van 521,74 sluiten dan komt een test van AEX 480 terug in beeld.’ 1
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... Zwarte zwaan Air France-KLM 111
Dure olie, goedkope concurrenten en binnenkort een vliegtax. Het zit Air France-KLM niet mee en er ging dit jaar ging al zo’n 20% van de aandelenkoers verloren. Daarmee is het aandeel goedkoper dan de waarde van haar bezittingen, stelt vermogensbeheerder Jasper Oberius Kapteijn van Today’s Beheer & Brokers. Prima koopje volgens hem. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. ....................................... .......................................
Het Panel
STELLING: MOND DICHT, GREENSPAN?! 111
Fed-voorzitter Bernanke staat voor een afkoelende economie, een kredietcrisis en moet beurzen tot bedaren brengen. Nu loopt zijn voorganger Greenspan hem als wethouder Tj. Hekking voor de voeten, door in een boek en interviews zijn mening te ventileren. Moet hij zijn mond houden? .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. WAT VINDT U? GEEF UW MENING OP WWW.DEPERS.NL
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ......................................
Greenspeak
Straatje schoonvegen
Laat hem
LÉON CORNELISSEN (STRATEEG IRIS)
CORNÉ VAN ZEIJL (FONDSMANAGER SNS)
JACQUES POTUIJT (VEB EN CASH-COLUMNIST)
111
111
111
‘De beste stuurlui staan aan wal. Greenspan draagt een zware verantwoordelijkheid voor de huidige problemen als serie-bellenblazer in ruste. Het is ongetwijfeld goed voor de omzet van zijn boek dat deze week is verschenen en voor zijn bankrekening, maar het is chiquer als hij zich beperkt tot zijn specialiteit: Greenspeak.’ 1
‘Met het oog op de geschiedenis is Greenspan nu zijn straatje aan het schoonvegen. Een van de oorzaken van de huizenbubbel waar hij nu voor waarschuwt, is toch vooral de lage Fed-rente die hij laag hield. In de periode 2002-2005 toen die rente met een 1 begon, steeg de huizenprijs in de VS van 200.000 naar 280.000 dollar.’ 1
‘Laat Greenspan nog zoveel praten en schrijven als hij kan in de rest van zijn leven. Het is als een geheim archief dat na 50 jaar wordt geopend. Eindelijk presenteert het orakel zijn spreuken helder. Daar kunnen we slechts beter van worden, hoewel het huidige Fed-bestuur daar natuurlijk niet gelukkig mee is.’ 1
\
Economie Nieuws
21
Ondernemen De Allergiesupermarkt van Marloes Collins groeit en groeit
Op iedere allergie het juiste antwoord Kleding voor kinderen met een huidallergie, nikkelvrij bestek en sojavrije uiensoep. De Allergiesupermarkt.nl van Marloes Collins is een gat in de markt. Femke van Wiggen AMSTERDAM
...
Ze komt net van het hockeyveld. ‘Even een cola light hoor, dan kan ik weer honderduit praten over mijn zaak.’ Als Marloes Collins (36) vervolgens begint te praten over haar onderneming, raakt ze meer dan zomaar enthousiast. ‘Als je ergens in gelooft en het slaat nog aan ook, dan is dat toch geweldig?’ Sinds drie jaar leidt Collins een online supermarkt met anti-allergische producten. Speciale kookboeken, parfumvrije shampoo’s of suikervrije cornflakes, you name it, Collins heeft ’t. Meer dan vijfhonderd artikelen verkoopt ze inmiddels.
Inventiviteit Als klap op de vuurpijl won ze afgelopen week de Rabo Innovation Award. De jury bleek onder de indruk van de manier waarop ze consumenten benadert en strategisch denkt. Collins: ‘Ze vonden vooral de manier waarop ik de site ‘brand’ erg vernieuwend. Ik wil zo veel mogelijk publiciteit maken zonder vreemd vermogen.’ Daar is enige inventiviteit voor nodig. Collins zocht contact met allerlei
patiëntenverenigingen en besloot een Allergiebeurs te beginnen. ‘Te veel mensen bleken te onwetend.’ De eerste editie, drie jaar geleden, vond plaats in de Amsterdamse RAI, de laatste twee werden groter en vonden plaats in het congrescentrum van het Rotterdamse Ahoy. Een echte ondernemer noemt ze zichzelf. Op haar zestiende ging ze voor het eerst de markt op in Rotterdam. Brood, groenten, bloemen: ‘Ik deed mijn best alles aan de man te brengen’. Haar ouders – die altijd in loondienst hadden gewerkt – keken ervan op. Ook later bleef Collins liefst zelfstandig. Ze gaf commercieel advies of bouwde websites voor anderen. Nu slokt Allergiesupermarkt.nl bijna al haar tijd op. Dat was allemaal nooit gebeurd zonder haar jongste dochter. In maart 2003 kwam Collins er achter dat dochterlief, zes weken oud, allergisch was voor koemelk. Bijna alle mensen om haar heen bleken wel ergens allergisch voor te zijn, en het vinden van de juiste producten vond iedereen een nachtmerrie. Tijdens een vakantie in Engeland ontstond Collins’ plan: tot haar verrassing bleken in de supermarktschappen daar veel meer anti-allergieproducten te liggen dan in de Nederlandse. Het aanbod bestond dus wél, alleen niet bij ons. Niet veel later begon Collins haar internetwinkel. Om de juiste producten te vinden bebezoekt ze biologische beurzen en
leveranciers in Europa. Eerst waren in haar internetwinkel bijna alleen maar soepen en sauzen te koop, maar al snel breidde het assortiment uit. ‘Je hoeft niet van winkel naar winkel, je kunt echt voor bijna alles bij mij terecht. Of je nu zin hebt in glutenvrije jam of lactosevrije spaghetti.’
Niet heel geduldig Ze had zelfs even haar eigen echte winkel, tegenover de dorpskerk in Hendrik Ido Ambacht. Maar die is inmiddels verkocht omdat de uitbreiding van Allergiesupermarkt.nl haar totale aandacht vroeg. Sinds medio 2006 levert Collins namelijk ook delen van haar assortiment aan Albert Heijn, C1000, Super de Boer en de Plusmarkt. ‘Ik ben niet altijd heel geduldig, maar weet wel dat ik het nú moet uitbouwen.’ Daarom wil Collins eind dit jaar een Franse en Duitse site in de lucht hebben. Tachtig miljoen mensen hebben een allergie. Heus niet al die mensen hoeven bij mij te kopen, een deel ervan is ook leuk.’ 1 29 februari-1 maart: Allergiebeurs 2008 in Ahoy Rotterdam.
Marloes Collins won met haar bedrijf de Rabo Innovation Award.
Bloemen
Flink hogere omzet in eerste acht maanden voor bloemenveilingen Redactie economie AMSTERDAM
...
Bloemen houden van mensen, en de afgelopen acht maanden zeker. Van januari tot en met augustus bedroeg de gezamenlijke omzet van de bloemenveilingen 2,9 miljard euro, een toename van 6,3 procent vergeleken met dezelfde periode vorig jaar. Zo blijkt uit cijfers van de Vereniging van Bloemenveilingen in Nederland (VBN). De bloemenverkopen lieten in augustus echter een dipje zien: de omzet van de gezamenlijke bloemenveilingen in Nederland liep terug tot 303 miljoen euro, een daling van 1,3 procent ten opzichte van een jaar eerder.
Volgens de VBN werd deze lagere omzet vooral veroorzaakt door een lagere gemiddelde prijs voor snijbloemen. In dit segment daalde de omzet met 4,5 procent tot 177 miljoen euro. Opvallend waren vooral troschrysanten, die een terugval van 16,8 procent in de boeken schreven. Ook de omzet van de gerbera nam behoorlijk af, met 11,4 procent op jaarbasis. De verkoop van kamerplanten steeg 3,1 procent naar bijna 110 miljoen euro. De potrozen sprongen eruit dankzij een aanvoerstijging in combinatie met een hogere gemiddelde prijs. Ook de tuinplanten lieten een omzetstijging zien, met 5,1 procent tot 16 miljoen euro. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..................................... ....................................... ....................................... ............................................................................... KORT 111
Herbevestiging omzet en winst Procter & Gamble
Procter & Gamble heeft de omzet- en winstverwachting voor het derde kwartaal van het gebroken boekjaar 2007/08 opnieuw bevestigd. Dat heeft het Amerikaanse levensmiddelenconcern gisteren bekendgemaakt. Procter & Gamble verwacht in de driemaandsperiode van juli tot september een winst per aandeel te realiseren van 0,88 tot 0,90 dollar. De omzet zal naar verwachting een groei laten zien van 6% tot 8%. De kwartaalcijfers worden op 30 oktober 2007 bekendgemaakt.
Resultaten tonen financiële kracht
111
111
Standard Chartered koopt bank American Express
Onco presenteert positief interimresultaat
Het Britse Standard Chartered neemt de internationale bankdivisie van American Express over voor ongeveer 860 miljoen dollar in contanten. Dat hebben de beide financiële concerns gisteren bekendgemaakt. Volgens American Express heeft de overeenkomst, inclusief dividendbetalingen van een onderdeel van de bank en een nabetaling van Standard Chartered, een totale waarde van zo’n 1,1 miljard dollar. Volgens American Express zal de verkoop van American Express Bank een nagenoeg neutraal effect hebben op de winst.
OncoMethylome Sciences (Onco) heeft positieve tussentijdse resultaten geboekt bij zijn studie naar het vroegtijdig opsporen van blaaskanker. Dat heeft het Belgisch-Nederlandse biotechnologiebedrijf gisteren bekendgemaakt. ‘Deze resultaten geven ons de gelegenheid om discussies te starten over commercialisatie-overeenkomsten’, aldus bestuursvoorzitter Herman Spolders. OncoMethylome werkt aan de ontwikkeling van een urinetest om blaaskanker in een vroeg stadium te ontdekken en om herhaling vroegtijdig op te sporen.
LEHMAN BROTHERS BOEKT MEER WINST DAN VERWACHT Lehman Brothers heeft in het derde kwartaal van het gebroken boekjaar 2006/2007 de winst per aandeel zien dalen van 1,57 dollar naar 1,54 dollar. Het cijfer ligt echter boven de verwachting van analisten, die gemiddeld op 1,47 dollar per aandeel hadden gerekend. Dat heeft de Amerikaanse zakenbank gisteren bekendgemaakt. De nettowinst kwam uit op 887 miljoen dollar, een daling van 3,2 procent ten opzichte van vorig jaar. De omzet
steeg het afgelopen kwartaal met 2,4 procent, van 4,2 tot 4,3 miljard dollar. Over de eerste negen maanden steeg de nettowinst van het bedrijf met 10 procent tot 3,3 miljard dollar, terwijl de winst per aandeel met 12 procent toenam tot 5,71 dollar. Bestuursvoorzitter Richard S. Fuld stelt dat de resultaten opnieuw de diversiteit en financiële kracht tonen van Lehman Brothers, ondanks de ‘uitdagende’ marktcondities.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
En dan dit
Duur lapje
Waar zouden we zijn
Tweederde van overgenomen mkb-bedrijven presteert beter dan voor de overname. Dat blijkt uit onderzoek van drs. Van Teeffelen.
Varkensvlees wordt de komende maanden flink duurder als de graanprijs zo extreem hoog blijft. Dat meldde de Europese Commissie gisteren..
Bedrijven in Nederland bieden hun personeel naast de leaseauto steeds vaker een treinabonnement aan. De NS zag aantal bedrijfsabonnementen sinds de eeuwwisseling met 64 procent toenemen.
Cultuur
22
Toekomstmuziek ... ... ... ... ... ... ...
Ryan Gosling intrigeert Naam: Ryan Gosling Leeftijd: 26 Beroep: acteur, sinds 1993 Bekend van: o.a. de film Murder by Numbers met Sandra Bullock Elaine Brand AMSTERDAM
...
Vanaf morgen te bewonderen in de film Half Nelson: acteur Ryan Gosling speelt ondanks zijn jonge leeftijd (26) een complex personage en maakt diepe indruk als een aan drugs verslaafde geschiedenisleraar. Zijn sterke persoonlijkheid spat van het doek. Hoewel Gosling een hypocriete crackhead speelt, vindt je hem stiekem vooral heel sympathiek en charmant. Claim to fame: Een Oscar-nominatie voor zijn rol in Half Nelson. Gosling brak eerder door bij het grotere publiek in 2001 dankzij zijn hoofdrol in de controversiële film The Believer. Hij trok hiermee wereldwijd de aandacht van de serieuze filmpers en de gehele filmindustrie en hij won de ‘Spirit Award’ voor beste mannelijke hoofdrol. Vele filmaanbiedingen volgden en Gosling pikte de intrigerendste en meest complexe personages er tussenuit. De jeugdige Amerikaanse televisiekijkers kennen Gosling echter al vanaf zijn twaalfde. Hij was in 1993 drie afleveringen te zien in The Mickey Mouse Club naast Justin Timberlake, Christina Aguilera en Britney Spears. Zijn gladde jongensbekkie is langzamerhand aan het veranderen in een karakteristiek mannenhoofd, wat een serieuze filmcarrière absoluut ten goede zal komen. Claim to fail: Gosling kiest misschien de interessantste rollen uit, hij moet er wel op gaan letten dat de films zelf ook interessant genoeg zijn om het publiek naar de bioscoop te lokken. Want wie heeft nu daadwerkelijk films als The United States of Leland of The Slaughter Rule gezien? Met de juiste filmkeuzes heeft hij echter de potentie een zeer groot acteur te worden. 1 De film ‘Half Nelson’ is vanaf morgen te zien in de Nederlandse bioscopen.
De ‘Midzomernachtsdroom’ is voor het cultureel correcte type. SJOUKE DIJKSTRA
Theater Hoogtepunten
Ieder type zijn eigen theater Het theaterseizoen is weer begonnen. Waar moet je in hemelsnaam naar toe? Dat hangt helemaal van in welk cultureel hokje je ingedeeld wilt worden. Robbert van Heuven AMSTERDAM
...
Zie je jezelf als cultureel correct type en loop je alle grote culturele gebeurtenissen af, dan is Angels in America van Toneelgroep Amsterdam (première 8 maart 2008) wel iets voor jou. Een vleugje maatschappijkritiek in een ongetwijfeld hip jasje, niet al te moeilijk, maar esthetisch wel verantwoord. Voorstellingen van Toneelgroep Amsterdam worden altijd bezocht door allerlei kunstzinnige, bekende Amsterdamse mensen, dus ook in de theaterfoyer is er genoeg te zien. Verder wordt dé theatergebeurtenis van 2001 opnieuw uitgebracht: de legendarische Midzomernachtsdroom (vanaf 15 november 2007) van De Paardenkathedraal. De bewerking die regisseur Dirk Tanghe van de Shakespeare-komedie maakte is eigenwijs, niet onnodig ingewikkeld
en vooral oogstrelend. Perfect dus voor een onbezorgd en cultureel correct avondje uit.
Lekker lachen, niet te moeilijk Het geeft niets als je niet cultureel correct bent, maar meer het lekker lachen en niet te moeilijk-type. Ook voor jou is er dit seizoen weer ruime keuze. Zo is er natuurlijk de verplichte terugkeer van Zeg eens Aaa… op het toneel
met Carry Tefsen als Mien Dobbelsteen (première afgelopen zondag). Tefsen heeft ongetwijfeld nog steeds een overtuigend snerpende ‘Met de assistente van dokter Van der Plooeeeg!’ in huis. Als liefhebber van de gulle lach kun je ook je lol op bij Uitgedokterd (vanaf 30 januari 2008 te zien). Daarin raken de acteurs en de schrijvers van de soap De weg naar het hart verzeild in ongetwijfeld hilarische misverstanden rond kijkcijfers, vetes op de set en writer’s blocks.
Klassiek theater
Liaisons Dangereuses. A. LOUWES
Het kan natuurlijk zijn dat je meer het klassieke theatertype bent. Je houdt van mooie grote decors, prachtige kostuums en meeslepende liefdesverhalen. Ook jij komt dit seizoen ruimschoots aan je trekken. Zo kun je smullen van Bekende Nederlanders in historisch kostuum in De Gravin van Parma (première 1 maart 2008) naar het boek van schrijver Sándor Márai. Carice van Houten speelt daarin een geliefde van Cassanova, die weer gespeeld wordt door steracteur Pierre Bokma. Nog niet klassiek genoeg?
Het Nationaal Toneel brengt Liaisons Dangereuses, een kostuumdrama over onzedelijke weddenschappen en ongelukkige liefdes. En dat allemaal in het 18e-eeuwse Parijs. Niet echt vernieuwend waarschijnlijk, maar wel met twee van de beste acteurs van Nederland: Gijs Scholten van Aschat en Ariane Schluter.
Alternatief Het alternatieve type dat graag verrast wordt, kan zich in allerlei donkere hoekjes en gaatjes weer te goed doen aan voorstellingen van jonge makers of verstokte vernieuwingsveteranen. Regisseur Eric de Vroedt maakt MightySociety 5 (première 23 januari 2008), een theatrale installatie over jong zijn in 2008, een onderwerp dat inderdaad tot intens nadenken stemt. Houd je meer van bewegingstheater dan kun je uitkijken naar de nieuwe (en inmiddels twaalfde) voorstelling die de heren van Bambie hebben gemaakt (première 2 oktober 2007). Nadat zij eerder een keuken en een voetbalkantine poëtisch-fysiek te lijf gingen, is het de vraag welke ruimte het deze keer mag ontgelden. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..................................... ....................................... ........................................................................................................................ KORT 111
Plasterk houdt vast aan gratis museumplan
Minister van Cultuur Ronald Plasterk blijft bij zijn plan om alle musea in 2009 gratis te maken voor kinderen tot en met twaalf jaar. Naast de twintig rijksmusea geldt dit ook voor de 300 gemeentelijke musea. De 140 particuliere musea kunnen daar in principe niet toe worden verplicht. Het ministerie gaat in 2008 uitzoeken hoe alles geregeld moet worden, zodat de musea er niet op achteruitgaan. Het Centraal Bureau voor de Statistiek gaat uit van 750.000 kinderen extra in de musea door de
maatregel. Verder is de overheid van plan om zich terug te trekken uit Aankoopregeling Beeldende Kunst. Deze rentevrije lening maakte het eenvoudig voor galeries om kunst te kopen. 111
Rick Engelkes en Isa Hoes spelen hoofdrol in Succes’
Isa Hoes en Rick Engelkes spelen de hoofdrollen in de verfilming van het toneelstuk Succes. Het duo speelde ook in het theater samen. De opnames moeten begin volgend jaar plaatsvinden. Het verhaal gaat over een ambitieus acteursechtpaar dat probeert door te breken in de Verenigde Staten maar er achter komt dat Nederlandse roem in Hollywood weinig voorstelt.
Positie versterken
GESUBSIDIEERD THEATER GAAT KRACHTEN BUNDELEN Gezelschappen, podia, productiehuizen en theateropleidingen willen een ‘theaterverbond’ beginnen om een betere plaats te bereiken voor gesubsidieerd theater. Dat hebben de initiatiefnemers van Theaterverbond in oprichting gisteren bekendgemaakt. ‘Het verbond wil de komende jaren substantieel meer bezoekers trekken voor gesubsidieerd toneel en jeugdtheater. Ook komen er actieprogramma’s voor talentontwikkeling, cultu-
rele diversiteit en educatie en wil het verbond meer internationale uitwisseling.’ Volgens de groep is het voor het eerst dat verschillende partijen uit de gesubsidieerde theatersector hun krachten bundelen in één organisatie. ‘Alleen een alliantie van producerende instellingen én podia is in staat om de positie van het gesubsidieerde theater te versterken.’ Het verbond wil ook de verantwoordelijkheid op zich nemen voor de begeleiding van jong talent.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
Sotheby’s veilt Noortman
Site New York Times gratis
Ruige robotkunst aan het water
Sotheby’s in Amsterdam veilt medio december schilderijen uit het Belgische huis van wijlen de bekende kunsthandelaar Robert Noortman.
De website van The New York Times wordt weer gratis. Met maandelijks 13 miljoen bezoekers is het de best bezochte krantensite ter wereld.
In Amsterdam-Noord zijn tot zondag vuurspuwende robots en spektakeltheater te zien tijdens de tiende editie van Robodock. Het festival wil kunst en technologie samenbrengen.
Cultuur
Muziek Sopraan Danielle de Niese is de J-Lo van de opera
‘Händel was een popschrijver’ Opera elitair? Niet als het aan sopraan Danielle de Niese ligt. Liefst zit ze bij Jensen op de bank, tussen de popsterren. ‘Ik ben een enorme top-40-vreter.’ Arjan Terpstra AMSTERDAM
...
Een interview is voor de Amerikaanse sopraan Danielle de Niese een optreden. Gezicht en motoriek doen daarom volop mee in het gesprek. Hoe gaat het volgens haar met de opera? De wenkbrauwen schieten meteen omhoog, de donkere ogen staan verbaasd en smekend. ‘Waarom’, vraagt haar gezicht, ‘is opera zo in populariteit weggezonken bij de massa?’ Fel, rechtop in haar stoel: ‘Vijftig jaar geleden waren de artiesten in de Ed Sullivan Show operazangers. Ik zou dat vanzelfsprekende contact met het grote publiek graag terugzien. Daarom wil ik hier ook graag bij Jensen! Als hij alle popsterren en filmhelden heeft, dan wil ik daar ook op de bank.’
De Niese wordt gezien als aanstormend talent in de opera. De jonge Amerikaanse (27) maakte indruk op podia wereldwijd, met leidende rollen in Giulio Cesare, Semele en, momenteel, de Monteverdi-cyclus van De Nederlandse Opera. Recent kwam haar eerste album uit, met Aria’s van Händel – een componist waar ze lyrisch over kan worden. Niet in de laat-
‘Cleopatra lijkt wel wat op de Britney Spearsen van deze wereld’ ste plaats wordt zij gelauwerd om haar exotische schoonheid, waardoor de sex-appeal van operaheldinnen als Cleopatra of Poppea bij haar goed uit de verf komt. De in Australië geboren en in de VS opgegroeide De Niese stamt af van een Sri Lankaanse familie met Nederlandse achtergrond. De Niese toont zich gedreven als het
gaat om het verlagen van de bezoekersleeftijd bij opera. Ook bij haar laatste optreden in Amsterdam, maandag in Monteverdi’s L’incoronazione de Poppea, was de gemiddelde leeftijd weer 110. En dat moet anders, vindt de J-Lo van de opera. De Niese: ‘Ik snap het als je nooit met opera in aanraking bent gekomen en niet weet wat er leuk aan is.’ Verleidelijk: ‘Maar ik weet je ook te vinden om het je wel te laten zien en snappen. Ik ben een enorme top-40vreter, heb alle hits op mijn iPod. Het gaat er bij mij niet in dat het andersom niet ook kan.’ Ook de barokmuziek van Händel en Monteverdi geeft De Niese een goede kans bij jongeren. ‘Ik denk dat barokopera toegankelijker is dan opera’s uit andere tijden. De melodieën zijn redelijk simpel en catchy. Händel had een groot talent voor pakkende melodieën, is de popschrijver van zijn tijd. Als je dit soort muziek net even anders aanbiedt, staan mensen er vaak hartstikke positief tegenover. Neem de film Shawshank
De Niese geeft Poppea sex-appeal met haar exotische uitstraling. RUTH WALZ EN HANS HIJMER
Redemption, daarin zit een prachtig stuk opera: Mozarts Sull’aria uit Le Nozze di Figaro. Dat gaat erin als koek, mensen krijgen de emotie van het filmmoment dubbel versterkt aangereikt.’ Wat De Niese maar bedoelt te zeggen: als je begrijpt wat er op het podium gebeurt, wordt je waardering anders. Zo is het leuk te weten dat bij Händel de versieringen van de aria’s door de zangers zelf mogen worden ingevuld. De Niese: ‘Je kunt dus je eigen solo’s bedenken. Het is echt ‘kijk eens wat ik kan doen met dit nummer’. Dat is niet anders dan wat een rockgitarist of een freestyle rapper doen. De eigen interpretatie blijft niet hangen bij de ornamenten. Kijkend naar De Niese valt op hoe fysiek haar optredens zijn. Een rol als Cleopatra in Händels Giulio Cesare kreeg een flinke energie-injectie toen De Niese die invulde met dans. Een video-regi-
Als je begrijpt wat er op het podium gebeurt, wordt je waardering anders stratie laat een soort R&B-clip zien, met dansers om Cleopatra heen, die haar aria zwierend en springend ten gehore brengt. Iets wat eigenlijk niet kan: het fysiek intensieve zingen bij opera sluit al te hevig bewegen uit. De Niese: ‘Bij deze Cleopatra was dans een logische toevoeging aan het personage. Het was vanwege mijn achtergrond als danseres heel natuurlijk om te doen, er zat geen wens achter om nu eens een operawet te overtreden of iets dergelijks. En ja, misschien is die productie wel verder gegaan dan een operaproductie ooit gegaan is. Het was iets wat mensen nooit gezien hadden, behalve misschien als je het met musicals als Chicago vergelijkt.’ De vergelijking tussen opera en musical ligt voor de hand: twee kunstvormen met gezongen verhalen. Maar is het niet veel lastiger de intriges van Poppea te begrijpen dan het simpele verhaal van Chicago? ‘Opera draait net als musical om een uiting van het emotionele leven van de personages. Als je Cleopatra nou ziet als een jong mens met te veel macht en ambitie, die verliefd wordt terwijl ze zich met andere machtigen probeert te verhouden, kun je je er al een veel betere voorstelling bij maken. Dan lijkt zij ineens op de Britney Spearsen van deze wereld.’ 1 Danielle de Niese & Les Arts Florissants, o.l.v William Christie, Händel arias (Decca 2007). L’incoronazione de Poppea van DNO is nog tot 3 oktober te zien. Meer info via www.dno.nl.
23
Film
Gyllenhaal samen met Maguire Redactie cultuur AMSTERDAM
...
Jake Gyllenhaal en Tobey Maguire spelen mogelijk de hoofdrollen in de film Brothers. Dat heeft het Amerikaanse filmvakblad Variety gemeld. De opnamen voor de remake van het gelijknamige Deense oorlogsdrama moeten begin november van start gaan. De regie is in handen van Jim Sheridan, die eerder klassiekers als In the name of the father en In America maakte. De film draait om een getrouwde militair, mogelijk gespeeld door Maguire, die wordt uitgezonden naar Afghanistan. Zijn jongere broer waakt over zijn achterblijvende vrouw en kind. Waarschijnlijk speelt Gyllenhaal deze rol. De nu 26-jarige Gyllenhaal brak door met zijn rol in het surrealistische Donnie Darko. Hij speelde daarna in veelgeprezen films als Brokeback mountain en Jarhead. Zijn 32jarige collega Maguire speelde onder meer in de drie Spiderman-films. 1
Muziek
Eenmalige show van Sex Pistols Redactie cultuur AMSTERDAM
...
The Sex Pistols maken een eenmalige comeback ter gelegenheid van het dertigjarig bestaan van hun album Never mind the bollocks. De Britse rockband geeft op 8 november een concert in Londen, zo meldde BBC News dinsdag. Bandleden John Lydon, Steve Jones, Paul Cook en Glen Matlock, die in 1978 uit elkaar gingen, zijn allen van de partij. Never mind the bollocks, met legendarische nummers als God save the queen en Anarchy in the UK, wordt voor de gelegenheid opnieuw uitgebracht. Vier singles, waaronder Pretty vacant en Holidays in the sun, zijn binnenkort opnieuw te koop op vinyl. De plaat wekte in 1977 de nodige verontwaardiging. God save the Queen werd aanvankelijk zelfs geboycot door de BBC. Uiteindelijk bereikte het nummer de tweede plaats in de Britse hitlijst, ten tijde van het zilveren jubileum van Elizabeth II. Volgens complottheorieën werd de single moedwillig geweerd van de eerste plek om de koningin gezichtsverlies te besparen. The Sex Pistols kwamen in 1996 nog bijeen voor een wereldtoer. De vier muzikanten speelden in 2003 voor het laatst samen. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ....................................................................................................................... ...............................................................................
RECENSIE | CD
VLAAMSE SCHOONHEID Arjan Terpstra
...
Fans van muziek uit Vlaanderen zullen zich Flowers for Breakfast nog herinneren, een kleiner broertje van de dEUS en Zita Swoon-achtigen. Drijvende kracht achter de Flowers was Tom Pintens, die samen met Tine Reymer de vocalen voor zijn rekening nam. Solo doet Pintens het in het Nederlands (Tom Pintens, V2 re-
RECENSIE | CD
cords). Zijn popmuziek zoekt naar de hoge lichten van de melancholie, met kleine liedjes die nét genoeg vrolijkheid aan het leven schenken om je heel langzaam warm te maken. De teksten zijn van de hand van zijn vriendin, Ellen Schoenaerts, die mooi verhalend schrijft, een beetje in de school van Meindert Talma. ‘Buiten loopt een stoet’, zingt Pintens in Zij houdt van vechten, een liedje over een modebewust vriendinnetje. ‘De trompetter is een beetje aan het loensen. Alles gaat nu nog goed, maar straks lopen we weer op moonboots.’
VOORZICHTIG TE ONTHOUDEN BRITPOP-KLONEN Gisèle Mambre
...
Britpopband Reverend and The Makers (RaTM) maakt het je wel heel makkelijk ze Arctic Monkeys-klonen te noemen: frontman John McClure is huisgenoot van Monkeys-frontman Turner en samen hebben ze liedteksten voor beide bands geschreven. Wie verder kijkt, ontdekt dat RaTM andere noten op zijn zang heeft. Op
Oordeel: kopen, is mooi.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..........................................................
hun debuutplaat The State of Things (PIAS) worden serieuze thema’s als tienerzwangerschappen en leven in buitenwijken bezongen. Knap is dat dit alles gegoten is in zeer dansbare, lichtvoetige disco-electrofunk zonder dat het ongeloofwaardig wordt. Oordeel: RaTM zijn niet de zoveelste Britpopsensatie maar een naam om te onthouden.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................ ...............................................................................
Fantasy Jordan overleden
Zoete zonde centraal
Plattelandsdichter voor Oost-Vlaanderen
De Amerikaanse fantasy-schrijver Robert Jordan is zondag overleden in South Carolina. Hij werd bekend door zijn Wheel of Time-serie.
Komend weekend vindt in de Kunsthal in Rotterdam de Chocola d’Amour plaats. Het culinaire evenement draait om... chocola.
Talloze steden hebben al een stadsdichter. De provincie OostVlaanderen heeft de eerste ‘plattelandsdichter’ benoemd: Lut de Block, die acht gedichten over het Vlaamse platteland zal schrijven.
24
Lifestyle
Mode Na onverwachte breuk met investeerder
Een grootse rentree van Percy Irausquin Zijn eigen naam kan hij nog niet gebruiken, omdat de rechtszaak tegen Te Pas nog loopt. Tot die tijd voert hij zijn prêt-à-porterlijn onder het label PRC Collection en de couture onder Atelier PRC. Als alles is afgehandeld, mag hij de naam Percy Irausquin weer voeren. Voor zijn rentree in de modewereld kreeg hij hulp van een aantal partijen, waaronder Pascal Zantman van Zantman Modegroep, het maandelijkse magazine Glossy, pr-bureau So PR en L’Oreal Professional, die zijn talent maar al te graag onderstrepen. Volgens Robert van der Sanden, hoofdredacteur van de Glossy, is deze steun een logische stap. ‘Percy heeft een enorm talent. Dat moet de wereld zien en blijven zien. Hij staat voor glamour, zijn creaties spatten van de catwalk af.’ Het thema van zijn nieuwste collectie is Raison d’être en staat symbool voor zijn terugkeer in de spotlights. De collectie is een ode aan iedereen en alles wat hem lief is. Zijn warme herinneringen aan de tropische omgeving waarin hij opgroeide, zijn vrienden, zijn familie, samen met zijn Spaanse achtergrond en zijn Arubaanse komaf, zorgden voor een fantastische resultaat. Hij stopte er zijn ziel en zaligheid in. Percy en zijn Spaans getinte, kleurrijke jurkencollectie, die misschien wel zijn beste ooit was, werd dan ook met een staande ovatie onthaald door het publiek. Een emotioneel, maar mooi moment voor Nederlands favoriete glamourontwerper. 1 Terug met een Spaans getinte, kleurrijke jurkencollectie.
Heel bekend of modeminnend Nederland zag de nieuwe show van Nederlands favoriete mode-ontwerper. Ilja Galama AMSTERDAM
...
De van oorsprong Arubaanse designer Percy Irasquin, die bekend staat om zijn vrouwelijke en sexy jurken, toonde maandagavond zijn eerste collectie onder het haute-couturelabel Atelier PRC in de Amsterdamse grachtenkerk De Duif. Het was zijn eerste show sinds de breuk met zijn vorige investeerder Steve te Pas eerder dit jaar.
JEROEN SNIJDERS
In juni moest Irasquin (38) geheel onverwacht de deuren van zijn winkel in Amsterdam sluiten omdat financier Steve te Pas, van het modelabel Blue Blood, de samenwerking beëindigde. Zijn naam werd in de etalage gezet, met als gevolg dat Irausquin de geplande show voor de Amsterdam International Fashion Week in juli moest afzeggen. Maar Irausquin, die in 2001 de Frans Molenaar-prijs in de wacht sleepte, gaf niet op. Na een korte periode van zakelijke beslommeringen, die hem erg zwaar viel, maakte de uiterst talentvolle modeontwerper gisteravond zijn ultieme comeback onder de naam Atelier PRC.
Percy Irausquin. JEROEN SNIJDERS
Mode Couture en basisstukken
Twee keer Mart Visser Ilja Galama AMSTERDAM
...
Altijd al een Mart Visser willen hebben? Dat kan nu voor een zacht prijsje. Want naast zijn haute-couturecollectie die hij zaterdag in het Hilton Hotel in Amsterdam showde, heeft de couturier ook een najaarsbasiscollectie ontworpen voor het maandblad Red, bestaande uit elf basisstukken in de kleuren zwart, wit en red. Voor zijn haute-couturecollectie pakte hij uit met klassieke ontwerpen in diverse felle kleuren, gecombineerd met basiszwart. Kobaltblauw, fluorescerend roze, hardpaars, vaderlands oranje, limoengroen en kanariegeel zorgden voor een contrasterend beeld en een knallende show met geraffineerde ontwerpen. Hij liet zich inspireren door de jaren zeventig. Hooggehakt in strakke kokerrokken en halfwijde blouses zal de Mart Visser-vrouw deze winter acte de présence geven. 1
Hardpaars van Visser. JEROEN SNIJDERS
Mode Jan Taminiau & Claudia Sträter
Nieuw modeduo Ilja Galama AMSTERDAM
...
Couturier Jan Taminiau, die eerder dit jaar zijn internationale debuut maakte tijdens de haute-coutureweek in Parijs, gaat een limited feestcollectie ontwerpen voor Claudia Sträter. Vanaf half november zal de collectie, die Jan Taminiau by Claudia Sträter gaat heten, verkrijgbaar zijn bij de filialen van Claudia Sträter in Nederland, België, Luxemburg en Duitsland. Het is de eerste keer dat een collectie van de 31-jarige Tilburgse ontwerper landelijk verkrijgbaar is. De kerstcollectie voor Claudia Sträter zal bestaan uit lange avondjurken, stijlvolle basics en mooie smokings. Zowel Jan Taminiau als Claudia Sträter delen een liefde voor vakmanschap, kwaliteit en mooie stoffen. De samenwerking tussen Taminiau, die bekendstaat om zijn eigenzinnige en romantische stijl – en Claudia Sträter creëert dan ook een spannende mix van klassieke elementen, traditie, glamour en vernieuwing. Vooral de authentieke manier van werken in het atelier-in-huis en de kwaliteit van het merk Claudia Sträter spreken Jan Taminiau enorm aan: ‘De pure en ambachtelijke stijl past
helemaal bij mijn manier van werken’, aldus Taminiau. ‘De samenwerking is op natuurlijke wijze tot stand gekomen vanwege onze passie voor mooie dingen en dezelfde kijk op wat onze klant wil’ vult Sträter aan. 1
Couture van Taminiau. PETER STIGTER
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. ........................................................................................................................
Catwalknieuws
Londen en New York
POMPEUZE AVONDJURKEN
SPIJKERS EN SPIJKERS GAAT INTERNATIONAAL
Ook de Nederlandse modeontwerper Ronald Kolk showde maandagavond zijn collectie. Hij koos voor het Amsterdamse Krasnapolsky als locatie voor zijn coutureshow. Ruim veertig theatrale jurken voor diva’s en sprookjesprinsessen passeerden de revue. De ontwerper, die onder andere werkt voor leden van het Koninklijk Huis, houdt van theater en dat was te zien. Voor zijn pompeuze ontwerpen liet hij zich inspireren door de barokke periode.
Vandaag showen de zussen van Spijkers en Spijkers hun collectie tijdens de London Fashion Week. Voor de zomer van 2008 laat het Nederlandse designersduo zich inspireren door stijlicoon Edie Sedgwick uit de swinging sixties en de Italiaanse Memphisbeweging uit de jaren tachtig. De show is onderdeel van ON/OFF, een initiatief om gevestigde en talentvolle ontwerpers de mogelijkheid te geven hun collecties te tonen tijdens de Fashion Week. Vorige week waren de zussen
van Spijkers en Spijkers ook al van de partij tijdens de New York Fashionweek. Daar gaven zij, met een couturejurk voor stripfiguur Charlie Brown, hun visie op de zestig jaar oude stripfiguur Snoopy, tijdens de Metlife Snoopy in Fashion-show, waaraan ook gerenommeerde designers als Marc Jacobs en Isaac Mizrahi hun medewerking verleenden. Meer info over de New York en Londen Fashionweek op www.style.com
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
Fashiontip
Shoppen vanuit huis
Uit de lucht
De kledinglijn van de zusjes Penelope en Monica Cruz, die zij ontwierpen voor Mango, hangt nu in de rekken.
De producten van Zara Home, de interieurafdeling van de gelijknamige modeketen, zijn per 1 oktober online te bestellen via zarahome.com.
Lobstar, bekend om de ontwerpen voor vrouwen met één borst, sluit per 1 oktober zijn deuren. De productie van bovenkleding stopt volledig, de afdeling badkleding en lingerie blijft wel.
Lifestyle
Digitale dingen
SOFTWARE
SURFEN ZONDER RECLAME
door Herbert Blankesteijn
http://adblockplus.org www.tinyurl.com/2ujcvk www.tinyurl.com/2ere4l
...
Veel websites kunnen zichzelf tegenwoordig bedruipen met advertenties. Toch houden websurfers niet van reclame. Vooral bewegende reclame en reclame met geluid zijn hinderlijk. Zulke commercials zijn lucratief voor een site omdat ze een hoge attentiewaarde hebben, maar om dezelfde reden leiden ze af van de inhoud en dat stellen bezoekers niet op prijs. Adblock Plus is een nieuw hulpprogramma voor de browser Firefox dat advertenties van websites wegfiltert. De bedenker, Wladimir Palant uit Keulen, zegt in een artikel in de New York Times dat Adblock Plus nu 2,5 miljoen gebruikers heeft, en dat er ruim 300.000 per maand bijkomen. DiDi heeft Adblock Plus geprobeerd en het werkt uitstekend. Vrijwel alle reclame verdwijnt, een deel spoorloos en een ander deel met achterlating van een witte plek. Zelfs de bescheiden Google-advertenties, waarmee sommige particulieren en kleine bedrijven een zakcentje verdienen, zijn spoorloos – behalve dan van de site van Google zelf. Dat komt doordat Adblock Plus een uitzondering maakt voor bestanden die van dezelfde server komen als de website zelf. Gebruikers kunnen kiezen uit verschillende filters, en deze ook zelf wijzigen om meer of juist nóg minder advertenties toe te laten. Het ontduiken van reclame valt te beschouwen als een vorm van diefstal: je neemt de inhoud van een site tot je zonder te ‘betalen’ door de advertenties te zien. Er zijn zelfs juristen die denken dat AdBlock het auteursrecht schendt omdat het zonder toestemming een gewijzigde kopie maakt van de originele website. Maar AdBlock is niet juridisch aan te pakken omdat het programma ‘open source’ is: de programmacode is openbaar en als Palant ermee ophoudt, zullen anderen doorgaan.
GADGET
Een groep websites is in het geweer gekomen omdat ze vinden dat hun inkomsten gevaar lopen. Tot voor een week werden op deze websites Firefox-gebruikers domweg geweerd. Inmiddels is een techniek bedacht om alleen de gebruikers van Adblock Plus weg te houden. Adblock is nog niet met een tegenmaatregel gekomen.1
MOBIEL ZONDER GSM www.terranet.se
E-BUSINESS
...
IPHONE DUUR IN GEBRUIK
en het internet. Dus als zo’n stick binnen bereik is, in een pc met internetverbinding, heb je een gratis Terranet-verbinding met iedere andere usb-stick en de telefoons daaromheen.Dat wordt geweldig - als ieder mobieltje de Terranet-techniek heeft ingebouwd. Zijn het er te weinig, dan wordt het niks. Moeilijk voor Terranet wordt het gegeven dat de telefoonmaatschappijen niet zullen meewerken, en die hebben nogal wat macht over telefoonwinkels en mobieltjesfabrikanten. Terranet test op het ogenblik in Ecuador en Tanzania. Wanneer er toestellen op de markt komen is nog niet bekend. 1
MUZIEK
PLASTIC ESMÉE http://tinyurl.com/ysqd7j http://tinyurl.com/2bz6wd
Een Zweeds bedrijf, Terranet, werkt aan een mobiele telefoon die niet alleen kan bellen via het gsm-netwerk maar ook rechtstreeks met soortgelijke telefoons in de buurt. Gratis. Het idee voor de uitvinding schijnt te zijn ontstaan op safari in Afrika, waar de oprichter van Terranet zijn reisgenoten in de andere jeep niet kon bereiken bij gebrek aan dekking.
...
Alsof het niet pijnlijk genoeg was dat de iPhone twee weken geleden radicaal in prijs werd verlaagd, worden veel iPhone-bezitters van het eerste uur nu onaangenaam verrast door extreem hoge rekeningen. Het record staat op 5000 dollar. Het geheim zit ‘m in een probleem dat in Europa ook aandacht begint te krijgen: de krankzinnige tarieven voor internationaal mobiel dataverkeer. Weinig consumenten realiseren zich dat hun kosten heel anders worden berekend zodra ze de grens overgaan. Bovendien weet bijna niemand hoeveel data het eigenlijk kost om een mailtje of een foto te versturen of een webpagina binnen te halen. Laat staan dat iemand zou schatten hoeveel die webpagina kost in euro’s. Toen het al te laat was, maakte Adam Aronson het sommetje wel. Het buitenlandse datatarief dat voor hem blijkbaar gold was twee cent per kilobyte (kB). Dat lijkt niet veel, tot je je realiseert dat een webpagina makkelijk 100 kB groot kan zijn en dus twee dollar kost. Maar een veelvoud daarvan is ook goed mogelijk (de voorpagina van de website van De Pers is 530 kB, dat is dan volgens AT&T-tarief $10,60).
25
Terranet-telefonie werkt als volgt: zolang je op minder dan twee kilometer afstand van elkaar bent, kun je elkaar rechtstreeks en gratis bellen en sms’en op elkaars normale mobiele nummer. Andere mensen met Terranet-telefoons binnen die twee kilometer zijn ook gratis bereikbaar. Valt er geen rechtstreekse verbinding te maken, dan wordt gewoon een gsm-gesprek opgezet. Maar er is meer. Elke Terranet-tele-
Niet alleen het ophalen van webpagina’s kost veel geld. De iPhone blijkt een paar keer per uur te kijken of er mail is. Ook als er géén mail is, kost dat een hapje data, die ook op de rekening verschijnen. Kosten: ongeveer een dollar per keer. Het controleren van de mail valt wel uit te zetten, maar dan moet je weten dat dat nodig is én weten hoe dat moet. AT&T heeft sommige rekeningen geschrapt, maar beoordeelt ieder geval apart. Suggestie van DiDi: hoe moeilijk kan het zijn een klant even te sms’en als zijn rekening veel hoger dreigt te worden dan normaal? 1
foon binnen een straal van twee kilometer kan je ook verbinden met Terranet-telefoons binnen twee km van díe telefoon. En die ook weer - zeven stappen ver. Er komen ook Terranetusb-sticks die fungeren als koppeling tussen zo’n ad hoc Terranet-netwerk
...
Het is zo schattig: een meisje in haar slaapkamer, alleen met een webcam en eventueel een gitaar. Ze zingt vol overgave en wekt meteen al sympatie. Zo is Esmée Denters beroemd geworden, min of meer gelijktijdig met haar Engelstalige collega Terranaomi. De ene nog puurder dan de andere. Het management van Hollywood Records bedacht dat dit ook wel een mooi imago was voor Marié Digby. Het zangeresje vermeldde op YouTube ‘Label: None’, terwijl ze al sinds 2005 bij Hollywood onder contract stond. Bij een radiointerview speelde ze het muurbloempje en beweerde de dj dat hij haar op YouTube had gevonden, terwijl het interview gewoon was geregeld via Hollywood. De virale marketing heeft wel gewerkt. Ook de video’s van Marié Digby worden miljoenen keren bekeken en het regent uitnodigingen voor concerten, radio- en tv-optredens. Maar nu is het tijd voor een nieuw trucje. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..................................... ....................................... ....................................... ............................................................................... KORT
toestellen te veel stroom. Dat zou ten koste gaan van de gespreksduur.
Dure iPhone ook te koop in Groot-Brittannië
111
111
De iPhone is vanaf 9 november verkrijgbaar in Groot-Brittannië. Dat heeft Apple-topman Steve Jobs gisteren bekendgemaakt op een persbijeenkomst in Londen. Het toestel wordt verkocht in combinatie met een abonnement met telecomprovider O2, en gaat 269 pond (391 euro) kosten. De iPhone zal geen gebruikmaken van de derde generatie mobiel internet (UMTS). Net als in de Verenigde Staten ondersteunt het toestel alleen het tragere EDGE. Volgens Steve Jobs verbruiken UMTS-
Buienradar geeft driedaagse prognose
Buienradar.nl is begonnen met een regenprognose voor drie dagen. De buienverwachting geldt voor heel Europa. Buienradar is voor de nieuwe dienstverlening gaan samenwerken met het Zwitserse bedrijf Meteoblue. De huidige radarbeelden geven een verwachting voor maximaal twee uur. Edwin Rijkaart, initiatiefnemer van de populaire website: ‘Vaak geeft de weersverwachting een regenprognose af in procenten. Met deze beelden kun je het weer in jouw regio zien.’
Lotus Symphony gratis verkrijgbaar
111
Klanten Vodafone kunnen bellen vanuit vliegtuig
Klanten van Vodafone Nederland kunnen vanaf deze maand mobiel bellen in vliegtuigen van Air France. Dat maakte het Britse telecombedrijf maandag bekend. Volgens Vodafone blijkt uit onderzoek dat circa de helft van de luchtreizigers belangstelling heeft voor sms’en, e-mailen en mobiel bellen aan boord van vliegtuigen. Het bedrijf wil die diensten binnenkort ook bij andere luchtvaartmaatschappijen gaan aanbieden. De prijs is niet mis: Vodafone rekent tussen de 3,50 en 4,50 euro per minuut. Een sms’je kost 35 tot 55 cent.
IBM WIL CONCURREREN MET MICROSOFTS OFFICE IBM doet een aanval op de dominante positie van Microsoft op de desktop. Het bedrijf gaat Lotus Symphony, een tegenhanger van Office, gratis aanbieden via zijn website. Dat heeft het bedrijf gisteren bekend gemaakt. De Lotus-software concurreerde eerder al met andere programma’s van Microsoft, zoals e-mail- en messagingsoftware. Nu moet het dus ook de strijd aan gaan met Office.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
GPower (1)
GPower (2)
GPower (3)
Na een e-mail programma, een tekstverwerker en een kalender komt Google nu met een eigen versie van Microsofts PowerPoint
Google Presentations maakt het mogelijk om diashows te maken tot een grootte van 10 MB. De documenten online kunnen worden gedeeld.
Zo kunnen verschillende mensen aan dezelfde presentatie werken. Google Presentations is een nieuwe aanval van Google op het Office-pakket van Microsoft.
26
TV-Gids
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... ....................................... ....................................... ....................................... .....................................
Nederland 1
17.00 17:50 17:59 18:00 18:20 18:45 19:00 19:25
17.00 SP EénVandaag NOS Journaal EénVandaag NOS Sportjournaal Lingo AVRO De Centrale Huisartsenpost
20.00 20:00 20:30 21:25
17:00 17:10 17:35 18:25 18:55 19:25 19:55
NOS Journaal Tussen kunst & kitsch KRO Detectives: Silent witness
20:25 20:50 21:30
Netwerk Hoge bomen in de misdaad BankGiroLoterij restauratie
22.00 Pauw & Witteman NOS Journaal
22:00 22:15 22:50 23:35 00:40
Nederland 3
17.00 NOS Journaal Kruispunt extra: Kloosterspecial MAX & Loretta That’s the question Man bijt hond Toen was geluk heel gewoon Young and wild
20.00
22.00 23:15 00:10
Nederland 2
17:00 17:03 17:20 17:48 18:00 18:25 18:45 19:00 19:22 19:30
23:45 00:00 00:20
17:00 18:00 18:15 18:35 19:30 19:55
17.00 As the world turns RTL Nieuws Editie NL RTL Boulevard RTL Nieuws RTL Weer
20.00 20:00 20:30 21:30
Champions League: PSV - CSKA Moskou UEFA Champions League nabeschouwing & samenvattingen NOS Sportjournaal De nieuwste show Cinema.nl
22:25 22:50 23:00 23:05 00:00
17:40 18:25 18:55 19:25 19:55
4 in het land RTL Nieuws RTL Weer Jouw vrouw, mijn vrouw RTL Boulevard
Jensen! The nanny PostcodeLoterij: Deal or no deal De Gouden Kooi Flodder
20.00 20:30
Goede tijden, slechte tijden CSI: New York Bones
22.00
22.00 22:35
RTL 5
17.00 NOS Jeugdjournaal.nl Dokument junior AVRO Junior Songfestival 2007: Report AVRO Smartkidz SpangaS Het Klokhuis NOS Jeugdjournaal ONM NOS Journaal De wereld draait door
20.00 20:10
NOS Journaal Nova/Den Haag vandaag Profiel VPRO’s Import: Who killed Massoud Filmlab: Bomber
RTL 4
She’s the man
22.00 22:30 23:15 23:45 00:15
Jensen! De Gouden Kooi PostcodeLoterij: Deal or no deal The king of Queens
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... ....................................... ....................................... ....................................... .....................................
RTL 7
SBS 6
17.00 17:45 18:00 18:55 19:50
Who’s next The A-Team Law & order De Pfaff ’s
20.00 20:30
17:05 18:05 19:00 19:25
Inferno 112 Met grof geweld De politie op je hielen! European Poker Tour Baden
20:00 20:30 21:30
The flying doctors Medisch centrum Hart van Nederland - Vroege editie Shownieuws - Vroege editie Trauma centrum Hart in Aktie De grote verbouwing
22.00 22:30 22:45 22:50 23:20 00:15
Veronica
17.00
20.00 National lampoon’s Presents dorm daze
22.00 22:15 22:45 23:15 23:40
Net 5
17.00
Hart van Nederland - Late editie Piets weerbericht Shownieuws - Late editie Ontsnapt aan de dood Video vigilante
17:15 18:10 19:05
17.00 The O.C Charmed McLeod’s daughters
17:20 17:35 18:00 18:10 19:05
Sex and the city Het Blok Gordon Ramsay: Hell’s Kitchen
20.00
Medical detectives Law & Order Sex and the city
22.00
20.00 20:00 20:30 21:35
22.00 22:35 23:35 00:30
20:00 20:30 21:25 22:25 23:20 00:20
RTL 8
17.00 Yin Yang Yo Kim Possible Politieachtervolgingen Two and a half men Friends Seinfeld NCIS Criminal minds Profiler Alias The shield
17:00 17:30 18:20 19:10
Everybody loves Raymond Ally McBeal Dr. Phil Oprah Winfrey show
20.00 20:00 20:30 21:30
Een plek onder de zon Jamie Oliver’s Chef Bouwval gezocht
22.00 22:30 23:20 23:50 00:15 00:25 00:30
As the world turns The nanny 4 in het land RTL Nieuws RTL Weer Een plek onder de zon
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... ....................................... ....................................... ....................................... .....................................
ÉÉN
CANVAS
17.00 18:00 18:10 18:35 19:00 19:40
17.00 Het journaal De rode loper Blokken Het journaal Man bijt hond
20.00 20:05 20:10 20:15 20:45 21:35
Joker- en lottotrekking Het weer Thuis Van Speijk Het leven zoals het is: Spoedgevallen
22.00 22:05 22:55 23:16 23:17 23:18 23:25 23:55 00:10
10 jaar Man bijt hond Het journaal laat Winstverdeling joker en lotto KENO-uitslagen Het weer ‘Allo ‘allo! De rode loper Man bijt hond
17:15 17:35 17:45 17:55 18:05 18:15 18:30 18:45 19:10 19:35 19:45
CANVAS Terzake Monster’s ball
22.00 22:40
BBC 2
17.00 Junior Eurosong 2007 Zoé Kezako Go IV Spring Karrewiet Spring W817 Carl2 Degrassi: The next generation Karrewiet Space goofs
20.00 20:00 20:00 20:50
BBC 1
Congo river
17:10 17:30 18:00 18:25 18:35 19:00 19:30 19:55
17.00 Shaun the sheep SMart Escape from Scorpion Island Newsround Neighbours Nieuws en weerbericht Regionaal nieuws en weerbericht Party conference broadcast Liberal Democrats
20.00 20:00 20:30 21:00 21:30
The One show Inside out DIY SOS Rogue traders
22.00 22:00 23:00 23:35 23:40
BBC World
New tricks Nieuws, regionaal nieuws en weerbericht The National Lottery draws The mothman prophecies
17:25 18:10 18:55 19:00 19:30
17.00 Ready steady cook Identity Party conference broadcast: Liberal Democrats Eggheads Take on the takeaway Crisis on Jimmy’s farm The restaurant
22.00 22:00 22:45 23:00 23:30 00:20 00:50
Heroes Heroes unmasked Never mind the Buzzcocks Newsnight Today at conference Match of the day: WK voetbal voor vrouwen
Fast track World news today World business report Sport today
20.00 20:00 21:30
20.00 20:00 21:00
17:30 18:00 19:30 19:45
World news today Our world
22.00 22:30 23:15 23:45 00:30 00:45
HARDtalk World business report Sport today Asia today World business report
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... ....................................... ....................................... ....................................... .....................................
ARD
ZDF
17.00
17.00
17:00 17:15 17:47 17:55 19:50 19:55
Tagesschau um fünf Brisant Tagesschau ARD vor acht Das Wetter im Ersten Börse im Ersten
20.00 20:00 20:15 21:45
Tagesschau Der FilmMittwoch im Ersten: Die Frau am Ende der Straße ARD-exclusiv
22.00 22:15 22:43 22:45 23:45 00:30 00:50
Tagesthemen Das Wetter im Ersten Lost Children Politik. Macht. Sucht Nachtmagazin Was Frauen wirklich wollen
17:00 17:15 17:45 18:00 18:50 19:00 19:20 19:25
Discovery Channel
17.00 heute - Wetter hallo deutschland Leute heute SOKO Leipzig LOTTO Ziehung am Mittwoch heute Weerbericht Die Rettungsflieger Der Staatsanwalt ZDF.reporter heute-journal
22.00 22:12 22:15 22:45 23:50 00:05 00:35
18:30 19:00
Weerbericht Abenteuer Wissen Johannes B. Kerner heute nacht Kennwort Kino: Das Geheimnis von Yella Camper & Co
The compleat angler Engineering the World Rally: Sweden - Heaven and hell Stunt junkies: Skateboard vertical record American chopper: POW/MIA
20.00 20:00 21:00
20.00 20:15 21:15 21:45
17:00 17:30
Mythbusters: Bullets fired up Mission implausible
22.00 22:00 22:30 23:00 00:00 01:00 01:55
National Geographic
17.00 17:00 17:30 18:00 19:00
Get outta town: Sydney Let’s get inventin The sea hunters: Force Z Earth investigated: Angry skies
20.00 20:00 20:30 21:30
I didn’t know that Crash science: Automobiles Earth investigated: Death of the sun
22.00 Stuntdawgs The indestructibles Rides: Mail order hotrods FBI files: Atlanta prison riot I shouldn’t be alive: Alaskan Avalanche The greatest ever: Motorcycles
22:30 23:30 00:00 01:00 02:00
Eurosport
17.00
Megafactories: Apache helicopters Mad labs The sea hunters: Force Z Earth investigated: Death of the sun Megafactories: Apache helicopters
17:30 18:00 18:15 19:00 19:05
Olympische Spelen Eurogoals flash Test drive Wednesday selection Paardensport
20.00 20:05 21:35 21:40 21:45
Paardensport Riders club Wednesday selection guest Golf
22.00 22:45 23:15 23:20 23:50 23:55 00:00 00:15 01:00
Golf Golf club Zeilen Yacht club Wednesday selection WATTS Test drive Olympische Spelen
Service
27
Reizen
Femke van Wiggen
Oost-Berlijn
Jaren dertig herleven E
en oude man gekleed in een minstens zo oud jacquet gooit met een sierlijke zwaai de loodzware houten deur open. ‘Bitte sehr’ zegt hij. Witte tanden lachen me toe. Er valt nog weinig te zien van wat zich achter de volgende deur zou kunnen afspelen. Het gekraak van een niet al te beste stereo-installatie klinkt door – en maakt nieuwsgierig. Twee in witte handschoenen gestoken handen strekken zich over een toonbank uit om mijn ‘Mantel’ aan te nemen. Ik begrijp toch wel dat ik die binnen niet nodig heb? Wanneer ik de portier vragend aankijk, zegt hij: ‘Hier nooit geweest? Wacht maar...’ en geeft de volgende deur een zwier. Soms kom je, wanneer je het écht niet verwacht, op vreemde plekken terecht. Zo liep ik een paar weekenden terug met vrienden in BerlinMitte, het historische centrum van het vroegere Oost-Berlijn. We slenterden door de Oranienburgerstrasse, op zoek naar wat de dag zou brengen. We sloegen rechtsaf, de Auguststrasse in, verscholen achter de inmiddels wat te toeristische Hackische Höfe. Het begon te schemeren. Galeries en ateliers wisselden elkaar
af, tot we op een sfeervolle met opgehangen peertjes verlichte tuin stuitten die de regelmaat van de oude panden onderbreekt. In de tuin zitten mensen te eten en rennen obers rond, terwijl een serveerster onder een luid ‘Nein!’ een dienblad uit haar hand laat kletteren. Op de grond veel oud-Duits eten: Buletten met kartoffelsalat. ‘Clarchens Ballhaus’ staat er op een wat armoedig bord voor de ingang van de tuin. Dan pas zien we het vervallen pand dat achter de tuin verscholen ligt.
A
ls we die tweede deur door gaan is meteen duidelijk: zo moet dansend Oost-Berlijn er in de jaren twintig en dertig uit hebben gezien. Zilveren glitterwanden, een podium waarop een niet al te beste band swingklassiekers en Elvis Presley ‘doet’ en een dansvloer vol mensen. Een vrouw van een jaar of vijftig, in een geel Jackie O- jurkje en met dito kapsel, jived zijwaarts op gevaarlijk hoge hakken over de vloer en probeert op een nette manier een overjarige hippie van zich af te slaan. Even verderop springt een jong stel samen
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .........................................................
Zo tegen middernacht is de zaal meer dan vol, meer dan heet en meer dan leuk.
rond en botst daarbij op een middelbaar echtpaar dat hun tangolessen in de praktijk brengt. Zo tegen middernacht is de zaal meer dan vol, meer dan heet en meer dan leuk. Ooit, voor en na de Eerste Wereldoorlog waren er honderden van dit soort plekken in Berlijn.
‘Vond je het wat?’ vraagt de portier als we doodop het pand verlaten. Ik ben te moe om te antwoorden. ‘Dat dacht ik al.’ zegt de man. Om dan snel, met een frisse glimlach en een welgemeend ‘Bitte sehr.’ nieuwe bezoekers binnen te laten. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................................................................................
ARGUS
Interview met Rita Verdonk in Playboy
fixeren? En wanneer het een lange liftrit betreft, dien ik dan een conversatie te starten? Begin ik in dat geval over de temperatuur in de cabine of beperk ik me tot een flauw grapje over de gewichtsindicatie op het waarschuwingsbordje? Wanneer ik kauwgom uit m’n tas haal, moet ik dat de anderen dan aanbieden? En als er zomaar iemand begint te huilen, moet ik dan vragen of het gaat? Ik weet het niet en dus verzandt menig liftbezoek in een manifestatie van sociaal ongemak. Daarom smeek ik u om etiquetteplaquettes; geef ons houvast. Te denken valt aan: ‘Begroet medepassagiers met een welgemeend hmm’, of: ‘Noem uw favoriete Disneydier en houd verder uw mond’. Varieer er gerust op los, dat houdt het leven spannend. Zolang u liftgebruikers maar uit die permanente staat van onzekerheid bevrijdt. Vriendelijke groet, Hanna Bervoets
REDDING VOOR OTIS
HPFEJEFF OBBS TUVVSIFU EFJKTLBTU
Lieve Ari Bousbib, directeur van liftenfabrikant Otis,
© 2007 - René Leisink
Clarchens Ballhaus, www.claerchens.de De overige twee ‘ballhausen’ in Berlijn: Ballhaus Rixdorf, www.ballhaus-rixdorf.de Ballhaus Berlin, www.ballhaus-berlin.de
Jarenlang maakte u prijsafspraken met uw vrienden uit de liftenbranche, en dat leverde u dit voorjaar een fikse boete op. Behalve een financiële domper, betekent dit een deuk in uw imago. Om uw reputatie weer wat op te vijzelen, adviseer ik u iets liefs te doen voor uw gebruikers: voorzie al uw cabines van een bordje met liftetiquette. Momenteel word ik vreselijk onrustig zodra ik een lift betreed. Ik weet namelijk niet wat me te doen staat: negeer ik mijn medepassagiers of is het de bedoeling dat ik hen groet? Staar ik vervolgens naar de knopjes, of kan ik mijn blik beter op m’n schoenen
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
COLOFON
HET WEER
...
Vandaag
Dagblad De Pers is een uitgave van Mountain Media BV uitgever Cornelis van den Berg hoofdredacteur Ben Rogmans adjuncthoofdredacteur Frank Poorthuis artdirector Maarten ten Haaf marketing Gert Jan Laurman distributie Dick van Geemen commercieel directeur Jerrel Oron finance Ruud Swart internet Rik Nizet druk Dijkman Offset Diemen, MGL Heerlen en NDC Leeuwarden
...
Dagblad De Pers is een onafhankelijke, gratis kwaliteitskrant die circa 240 keer per jaar verschijnt en verkrijgbaar is op NS-stations, in winkels, kantoren, in de horeca en op vele andere locaties.
...
Dagblad De Pers wordt in een aantal plaatsen dagelijks bezorgd door Interlanden. Ontvangt u dagelijks De Pers en heeft u klachten over de bezorging? Bel: 0900-0708 of kijk op www.bezorgingdepers.nl. Aanmelden als bezorger kan op twee manieren: 090o-INTERLANDEN (0900-4683752) of www.bezorgingdepers.nl.
In het noorden en noordwesten valt vanochtend als eerste af en toe wat regen. De regen breidt zich langzaam uit. Vooral in het zuidoosten schijnt soms de zon. Daar blijft het tot in de avond of nacht droog. Bij een matige tot aan zee krachtige zuidwestenwind wordt het een graad of 16.
WEERBERICHT NEDERLAND
Morgen
Opnieuw blijft het in het zuidoosten lang droog, maar later op de dag valt waarschijnlijk ook daar wat regen. In de andere landsdelen gaat het eerder op de dag al regenen, wederom vanuit het noordwesten. Met maxima rond 18 graden is het iets zachter. Aan de wind verandert weinig.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. ............................................................ .......................................................... Anthony Fokkerweg 61 1059 CP Amsterdam Tel. 020 - 3460560 Fax. 020 - 3460596
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected]
Extremen van 19 september
hoogste max. temp.: 30,1ºC in 1947 laagste min. temp.: 2,3ºC in 1986
GRONINGEN AMSTERDAM MAASTRICHT VLISSINGEN
Bewolkt Buien Bewolkt Buien
15˚C 16˚C 16˚C 17˚C
Puzzel met De Pers
28
1
ZWEEDS RAADSEL: wagen
grote bijl
beschuldigen
ontkenning
6
2
3
4
5
6
koeienmaag
uitstapje voor het werk
7
CRYPTOGRAM 1
OPLOSSINGEN VAN GISTEREN
2
3
bedrog
jute
4
1
5
5 6
stad in Japan plek zonder wind
landtong groet
7
8
watering kunstschaatsterm
9
éénjarig dier
10
geslacht
vergiffenis
sieraad gekheid
11
3 verschiet
voorzetsel
troefkaart
bevel
HORIZONTAAL: 1. Van de kaart trappen (8); 4. Bestuurscollege? (8); 6. Die reis veroorzaakt honger (4); 8. Breng die vrouw om hals! (7); 9. Dat drinkt de loods een beetje minder (4); 10. Die slaapplaats is zo bevroren (8); 11. Bied weerstand tegen amusement! (8).
7
karakteristiek
bijbelse naam
nieuw
2
4
SUMBRERO®
16
17
16 14
13
10
18
9
21
21
30
Welke van de kleine appeltjes heeft dezelfde vorm als de grote appel?
SUDOKU 7
8
3
7
5
6
6
1
SUDOKU
3
4
4 8
2
2 7
3
5
6
2
2 1
9
7
4
1
5
6
1
3 7
6
6 3 2 4 1 8 7 9 5
4 9 1 3 7 5 2 8 6
7 5 8 2 6 9 4 3 1
3 8 5 9 4 1 6 2 7
2 4 7 8 3 6 5 1 9
1 6 9 7 5 2 3 4 8
5 6 2 4 3 1 9 7 8
3 8 1 9 7 5 2 6 4
4 9 7 8 6 2 3 1 5
8 1 4 6 2 7 5 9 3
2 3 6 5 4 9 7 8 1
9 7 5 3 1 8 6 4 2
1 4 9 2 5 6 8 3 7
6 5 3 7 8 4 1 2 9
7 2 8 1 9 3 4 5 6
2 8 7 3 1 4 9 5 6
5 3 1 9 6 7 4 2 8
4 6 9 2 5 8 3 7 1
3 4 2 5 8 6 7 1 9
9 1 6 7 2 3 8 4 5
7 5 8 1 4 9 2 6 3
8 7 5 6 3 2 1 9 4
1 2 4 8 9 5 6 3 7
6 9 3 4 7 1 5 8 2
6 7
KAKURO®
8
16
9
6
34
8
19
4
3
7 3
5 2 6 1 9 3 8 7 4
6 5
5
8 1 4 6 2 7 9 5 3
Kakuro® van gisteren
17
8
9 7 3 5 8 4 1 6 2
Bij onderstaande kakuro® vormen de getallen in de zwarte 7 9 6 8 driehoekjes de som van cijfers 9 8 8 9 van 1 tot en met 9, die hori7 8 9 5 zontaal of verticaal in de aangrenzende vakjes worden inge4 7 6 1 vuld. De Sumbrero® links is 6 9 7 9 een drieweg-kakuro® waarbij de getallen in de driehoekjes Sumbrero® van gisteren de som vormen van cijfers, die verticaal of diagonaal in de aangrenzende witte vakjes 5 7 9 moeten worden ingevuld. De 0 7 7 8 doet helemaal niet mee. Per 8 6 9 som mag elk cijfer maar één 9 9 5 keer voorkomen. Dus bijvoorbeeld: 4=1+3 of 3+1, maar niet 0+4, 4+0 of 2+2.
12
14
30
4
Brainsnack Vorm 6. Alle vormen die aan een ster voorafgaan, komen in de verzameling terecht.
Kakuro® & Sumbrero®
3
SUDOKU
Zweeds -v-l-b-orepareren -rob-hifi ode-tob-p -o-arubaprecedent -ritme-ja der-angel -nep-darm AARDBOL
VERTICAAL: 1. Deze plant is vaal (6); 2. Het loon van de wereld (6); 3. Hij blijft zitten om een band te repareren (7); 5. De waarde van de eerste klap (7); 6. Omroep na een enorm ledenverlies? (6); 7. Ook met een rietje is het pet (6).
APPELTJES
2
Cryptogram HORIZONTAAL: 1. Vuurvast; 4. afzetten; 6. rite; 8. intrede; 9. toga; 10. stookgat; 11. springer. VERTICAAL: 1. Vracht; 2. roepia; 3. aktetas; 5. neetoor; 6. rekken; 7. ekster.
6 1
3
7
8
1
9
7
8
16
3 24
6 24
1 3
8 6 1
2 2
4
9
9
5
6
4
8
8
1
8 9
2 9
5
3 4
2
7 6
1
5
7
9
5 2
9
3
16
3
14
9
4
5 ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
LEZERS
COLUMN
Interlanden zoekt enthousiaste
bezorgers
Surf naar BEZORGINGDEPERS.NL of bel 0900-INTERLANDEN bezorging op maandag tot en met vrijdag vóór 12.00 uur (vanaf 16 jaar)
[email protected]
Vrijdag Tineke Roorda
...
Thank God it’s friday en nog 16.55 uur ook. Hoog tijd om op de ‘start’-button te klikken om af te sluiten. Terwijl de monitor zwart wordt, komt mijn baas aangesneld. Of ik hem niet even snel kan bijpraten over... Ik zeg ‘dat hij maandag de eerste is’ en neem de benen. In een drafje ren ik de trap af, wens in het voorbij gaan ‘goed weekend’ en zeg ‘ik zie je maandag’ tegen de receptioniste. De schuifdeuren sluiten en mijn weekend is eindelijk begonnen. Shit... daar heb je die ouwehoer van facilitaire zaken. In het zicht van mijn auto klampt hij mij aan. Hij lult en lult maar door. Ik veins interesse, maar mijn ogen dwalen af.
Terwijl ik mijn tijd sta te verdoen, zie ik dat iemand een gigantische deuk in de flank van mijn auto heeft gestanst. Opzichtig kijk ik op mijn horloge. Mijn gesprekspartner volgt mijn voorbeeld, constateert dat het al 17.15 uur is en gaat ervandoor. Nu ik eindelijk van hem verlost ben, pak ik het briefje dat geduldig achter mijn ruitenwisser wappert. Er staat: ‘Als mensen mij zien schrijven, denken ze dat ik mijn gegevens noteer. Jammer voor u. Zij hebben ongelijk. Ik wil u alleen maar een gezegend weekend te wensen.’ Vloekend stap ik in het autootje. Business News Radio brengt welkom nieuws: ik heb vijf kilometer file voor de boeg. Eindelijk tijd om de confrontatie met mijn agenda aan te gaan. Aangezien ik minder aangename gebeurte-
nissen neig te verdringen, is dit altijd het moment van de waarheid. Zaterdag: ‘Stappen in Amsterdam. Michel Bobt.’ Alsof ik dat zou vergeten. Zondag: ‘Om 04.00 uur pa en ma van Schiphol halen.’ Ik onderdruk een krachtterm en realiseer me dat ik niet onder deze afspraak uitkom. Minstens een maand geleden heb ik me hiervoor onder het motto ‘vroeg begonnen, is veel gewonnen’ opgeworpen. Ik zal de Bob-rol van Michel overnemen. Niet alleen omdat ik zondagochtend vroeg sowieso moet rijden, maar ook omdat ik later die dag nog een vage kennis blijk te helpen met verhuizen. Was het maar maandag. 1
Sport
Volleybal Libero Janneke van Tienen hoopt op Europese titel
‘Ik ben een beetje een keeper’
29
Ajax
Emanuelson en Luque onzeker Novum AMSTERDAM
...
Janneke van Tienen knapt het vuile werk op voor haar teamgenoten. Trucjes? Alleen in haar eigen computerspel. PRO SHOTS
Ajax kan morgen in het UEFA Cupduel met Dinamo Zagreb mogelijk niet beschikken over Urby Emanuelson en Albert Luque. Emanuelson heeft een lichte blessure aan de buitenband van zijn linkerknie, terwijl de Spaanse aanvaller last heeft van zijn linkerlies. Beide spelers werkten gisteren een aangepaste training af. Ook Nicolae Mitea en Jurgen Colin zijn niet helemaal fit. Mitea heeft nog altijd last van zijn rechterenkel, maar trainde wel gewoon mee met de spelersgroep. De met een rugblessure kampende Colin kwam tijdens de training niet verder dan enkele loopoefeningen. Kennedy Bakircioglu is in Zagreb zeker niet van de partij. De Zweed kampt met een onwillige buikspier. Verder zitten Laurent Delorge, Edgar Davids, Leonardo en Edgar Manucharyan nog altijd in de lappenmand. Ajax vertrekt vanochtend naar Kroatië, waar morgen de eerste wedstrijd in de eerste ronde van het UEFA Cup-toernooi wordt gespeeld. De return in Amsterdam volgt twee weken later. 1
Ronde van Spanje Ze heeft wel een eigen computerspel, maar geen Europese titel. Op het EK in België gaat volleybalster Janneke van Tienen vanaf morgen op jacht naar eremetaal. Geert Jan Hahn AMSTELVEEN
...
Janneke van Tienen is libero. Ze knapt binnen de lijnen het vuile werk op voor haar teamgenoten. Slechts twee defensieve taken mag ze verrichten; voorkomen dat de bal op de grond valt en zorgen dat deze daarna perfect in de handen van de spelverdeelster wordt gespeeld. ‘Dat is hoe ik mijn positie van de negatieve kant bekijk’, zegt de 28-jarige international. De tijd dat ze alleen kon genieten van een harde smash heeft de Brabantse achter zich gelaten. Nu begrijpt ze de meerwaarde van haar soms eenzijdige functie in het veld. ‘Ik kan bij Oranje voor rust zorgen en mensen vertrouwen geven.’ Van Tienen is ooit vanwege haar manier van bewegen vergeleken met Edwin van der Sar. Ze lacht als ze de gelijkenis aanhoort. ‘Als libero ben je
wel een beetje een keeper, omdat je in het achterveld staat en moet verdedigen. Van der Sar zal de bal eerder proberen te vangen en vast te houden, terwijl ik dat ding probeer weg te werken. Maar ik vind het wel een compliment.’ Daarnaast beschikt Van Tienen over iets wat Van der Sar niet heeft: een eigen computerspel.
Van Tienen is de Edwin van der Sar onder de nationale volleybalvrouwen Voor een wedstrijd houdt ze graag een balletje hoog, waar de nodige trucjes aan te pas komen. Een sportmarketingbureau benaderde de Brabantse daarop voor een online game. ‘Ze vonden het leuk om daar een spelletje van te maken.’ Zo stond Van Tienen op een middag voor een wit doek en deed ze haar moves voor de camera. Op de computer werden tot slot nog drie locaties in
Peking achter haar geprojecteerd. Een game was geboren. ‘Mijn broer vond het wel grappig dat hij mij kon laten bewegen.’ De Brabantse ziet zichzelf ook al in het echt op de Olympische Spelen staan. Terwijl Van Tienen, in de drie jaar dat het Nederlands team onder leiding van Avital Selinger bezig is met een opmars in het mondiale volleybal, soms haar twijfels had bij het langetermijnproject. ‘Ik zag het wel zitten met jonge, enthousiaste meiden te werken en we hebben ervoor gekozen om zo veel mogelijk met elkaar te trainen. Maar je begint ergens aan waarvan je niet weet waar het zal eindigen. Dan denk je zelf ook wel eens: waar zijn we in hemelsnaam aan begonnen?’ ‘Het is ook gevaarlijk om vrouwen veel samen te laten trainen. Dat gekonkel onderling, dat kan verkeerd uitpakken. Wat dat betreft heeft het mij echt verbaasd hoeveel wij gegroeid zijn en hoe goed de sfeer is.’ Eerst wacht vanaf morgen het EK in België, waar kwalificatie voor de Spelen kan worden afgedwongen én een Europese titel natuurlijk tot de
mogelijkheden behoort. Nederland behoort met Italië en Rusland tot de grote favorieten. ‘Iedereen gaat er wel van uit dat we hoog zullen eindigen. Nu vraag je jezelf ook stiekem af of een medaille erin zou zitten.’
‘Ik dacht wel eens: waar zijn we in hemelsnaam aan begonnen?’ Europees kampioen worden zou voor Van Tienen ook meer betekenis hebben dan de zege van de World Grand Prix (het officieuze wereldkampioenschap), vorige maand in China. ‘Je werkt in de zomer naar een eindtoernooi toe en dat is de Grand Prix niet’, beargumenteert ze. ‘Dat we in China hebben gewonnen, neemt niemand meer van je af. Nooit. Maar op het moment dat we wonnen en ’s avonds een lekker drankje namen, was ik alweer bezig met het EK. Dat klinkt truttig, maar winst smaakt gewoon naar meer.’ 1
Etappewinst voor Duque Novum PUERTOLLANO
...
Leonardo Duque heeft de zestiende etappe in de Ronde van Spanje gewonnen. De Colombiaan van Cofidis klopte na 165 kilometer van Jaen naar Puertollano zijn medevluchters Alexander Kolobnev (CSC) en Joan Horrach (Caisse d’Epargne) in de sprint. In de slotkilometers probeerde eerst Duque en daarna Kolobnev solo naar de finish te rijden, maar beide rijders werden teruggehaald. De Colombiaan was bij aankomst te sterk voor zijn twee metgezellen. Het peloton kwam onder aanvoering van de Nederlandse wielerformatie Rabobank bijna acht minuten later over de streep. In de top van het klassement vonden geen verschuivingen plaats. De Rus Denis Mentsjov, die een rustige dag beleefde, heeft nog altijd een voorsprong van 2.01 op zijn landgenoot Vladimir Efimkin.1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..................................... ....................................... ....................................... ............................................................................... KORT 111
Comeback squasher Jansher Khan
Jansher Khan, een van de grootste squashers aller tijden, heeft besloten tot een comeback. De Pakistaan (38) gaat volgende maand in het London Open (11 tot 14 oktober) op jacht naar zijn honderdste PSA-titel. De legende uit Peshawar accepteerde een wildcard en neemt het in de eerste ronde op tegen de Engelsman Scott Handley. Tom Hoevenaars is in het mannentoernooi als enige Nederlander direct toegelaten. Hij lootte tegen een qualifier. Jansher Khan nam in 1998 afscheid van de topsport, na de
finale van het Brits Open in Birmingham te hebben verloren. Zijn internationale carrière begon in 1986 met de wereldtitel voor junioren. In de jaren daarna veroverde Khan 99 toernooizeges, waaronder zesmaal het Brits Open en achtmaal het World Open.
Als Boonen besluit om niet deel te nemen aan het WK, dan zal Fredrik Willems van Liquigas hem op 30 september vervangen.
111
Het lopersveld in de 23e Dam tot Damloop op 23 september is versterkt met vier Kenianen. De bekendste is Robert Cheboror, in 2004 winnaar van de marathon van Amsterdam. Bernard Kipyego, Jackson Koech en James Rotich zijn eveneens kanshebber in de tien Engelse mijlen tussen Amsterdam en Zaandam. Bij de vrouwen is Hilda Kibet blikvanger bij het grote loopevenement met 35.000 deelnemers.
Alleen Boonen is nog een twijfelgeval voor Stuttgart
De Belgische Bondscoach heeft zijn negen namen voor het aankomende Wereldkampioenschap in Stuttgart bekend gemaakt. Het is echter nog de vraag of voormalig wereldkampioen Tom Boonen van de partij zal zijn. Hij vindt het parcours eigenlijk te lastig en beslist pas vandaag over deelname.
111
Sterke Kenianen in Dam tot Damloop
Mannen sluiten EK af met zevende plaats
MEIJNERS NIET MEE NAAR EK VOLLEYBAL IN BELGIË Floortje Meijners is niet met Oranje meegereisd naar België voor het EK. De volleybalster had na de World Grand Prix in Azië behoefte aan rust. Bondscoach Avital Selinger heeft Sanne Visser als haar vervanger opgeroepen. Nederland speelt morgen zijn eerste WK-wedstrijd in Hasselt tegen het gastland. De mannen hebben het EK na een overwinning op Slowakije met een zevende plaats afgesloten.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ....................................... ...............................................................................
Jonny is back (1)
Jonny is back (2)
Jonny is back (3)
Goed nieuws voor Engeland. Jonny Wilkinson is weer back in town. De fly-half en ster van het Engelse rugbyteam moet zijn ploeg op het WK van een afgang behoeden.
Eerder in het toernooi verloren de Engelsen met liefst 36-0 van Zuid-Afrika.
Engeland, de regerend wereldkampioen, kan zich alleen kwalificeren voor de kwartfinale van het toernooi als de volgende wedstrijden tegen Samao en Tonga worden gewonnen.
30
Sport
Champions League Kuijt scoort voor Liverpool
Van Nistelrooy naar mijlpaal met Real Ruud van Nistelrooy heeft zijn vijftigste treffer in de Champions League gemaakt. Zijn ploeg Real Madrid won op eigen veld van Werder Bremen: 2-1. Redactie sport MADRID
...
De Braziliaanse enclave van PSV – hier nog met de naar Chelsea vertrokken Alex – poseert met een fan. PICS UNITED
Champions League Eindhoven ontmoetingsplaats voor Zuid-Amerikanen
Brazilianen zijn even geen vrienden meer De Brazilianen bij PSV zijn goed bevriend met die van tegenstander CSKA Moskou. Alcides: ‘Het zijn allemaal goeie gasten, maar vanavond ben ik dat vergeten.’ Remco Janssen EINDHOVEN
...
Telt de selectie van PSV met Gomes, Alcides, Fagner en Jonathan Reis vier Brazilianen, bij de Russische tegenstander CSKA Moskou in de Champions League staan er wel zes onder contract. ‘Maar dat is normaal hè?’, grapt de Braziliaanse PSV-doelman Heurelho Gomes. Dat de stugge Russen zoveel sambavoetballers herbergen, verwondert hem niet. Het is een ontwik-
keling die je in heel Europa ziet. ‘Het lijkt hier steeds meer op de Copa Libertadores’, verwijst hij naar de ZuidAmerikaanse variant van het miljoenenbal. Vanavond treedt CSKA aan met Vagner Love en Jô in de spits. Dudu speelt op het middenveld. Middenvelder Ramon en rechtsback Ratinho zitten waarschijnlijk op de bank. Dat spelmaker Daniel Carvalho geblesseerd in Moskou is achtergebleven, is een gemis voor CSKA. Gomes: ‘Maar voor ons is het beter.’ Gomes kent het spitsenkoppel Vagner Love (‘sterke aanvaller die veel doelpunten maakt’) en Jô (‘lang en toch snel’) maar al te goed. Vooral Vagner Love is een gevaar, stelt hij. ‘PSV moet goed op hem letten.’
&(*$$&! $! '(!!#*+++("$!#! $
www.t-mobile.nl Simply Closer &#&*$$&+&#$ $%+++("$!#!
Niet dat hij Vagner niets gunt. Gomes zit samen met hem bij het Braziliaans team. ‘Hij is een goed persoon. Een Braziliaans type hè? Veel lachen, altijd grapjes makend.’ PSV-verdediger Eduardo Alcides mag Vagner eveneens graag. ‘Hij is mijn vriend. Jô ken ik alleen van de straat, we hebben dezelfde vrienden.’ Alcides treft Vagner Love wel eens op een barbecue of bij iemand thuis. Regelmatig bellen de twee, maar voor het treffen tussen PSV en CSKA bleef de telefoon op de haak. ‘Ik spreek hem voor de wedstrijd wel even en zal hem hooguit een handje geven’, zegt Alcides. ‘Maar vanavond zijn we tijdelijk even geen vrienden meer.’ 1
Voor hem zal het zelf ongetwijfeld een mijlpaal zijn. Vijftig doelpunten in het sterkste toernooi van Europa, de Champions League, bevestigt nógmaals de kwaliteiten van Ruud van Nistelrooy als afmaker. De aanvaller stond in Madrid ook aan de basis van de Madrileense openingstreffer. Van Nistelrooy brak in de 16e minuut door over de linkerflank en zijn voorzet werd binnengelopen door Raúl, uitgerekend de enige voetballer die nóg meer doelpunten in de hoogste Europese competitie op zijn naam heeft staand. Lang kon de thuisploeg niet genieten van de voorsprong. Al na twee minuten kwam Weder Bremen langszij. Nieuwe aankoop Boubacar Sanogo (overgenomen van HSV) was de schutter. Hoewel Real Madrid, met ook Wesley Sneijder in de basis, een stroeve openingsfase kende, trok de ploeg van Bernd Schuster halverwege de eerste helft de wedstrijd naar zich toe.
De beste kansen waren voor Van Nistelrooy. In de 28e minuut krulde de Nederlander een schot tegen het zijnet, tien minuten later kreeg hij dé mogelijkheid voor zijn eretreffer. Voor een leeg doel kon hij zijn balans echter niet bewaren en miste hij op een kinderlijke manier. Na rust was de Nederlandse topschutter opnieuw actief. Na twee enorme kansen was het een klein kwartier voor tijd wel raak: 2-1. Arjen Robben maakte zijn debuut voor de Madrilenen. Ook Royston Drenthe viel in. Chelsea behoedde zich zelfzelf voor een afgang. De ploeg van Salomon Kalou kwam op eigen veld op achterstand tegen Rosenberg. Uiteindelijk werd het 1-1. Dirk Kuijt scoorde namens Liverpool tegen FC Porto (1-1). 1
Ruud van Nistelrooy. AP
Champions League
PSV zal zich weer aanpassen Redactie sport EINDHOVEN
...
Zelfs de grootste coaches van de wereld hebben zich volgens PSV-trainer Ronald Koeman stukgebeten op de vraag: hoe bestrijd ik een Russische opponent? Koeman zei dat hij er grotendeels uit is hoe hij vanavond zal aantreden tegen de vijf verdedigers van CSKA Moskou. Maar dat het lastig is om het gesloten front te slopen, ontkende hij niet. Koeman vreest dat zijn buitenspelers
&$ &
constant achter hun vleugelverdedigers aanmoeten. ‘Dat zag je bij Engeland-Rusland met Shaun WrightPhillips ook, hij stond meer als rechtsback dan als rechtsbuiten. Het belangrijkste is dat het positioneel goed staat.’ Mogelijk zwakt Koeman de aanvallende intenties van zijn team af. ‘Wie mijn historie ziet, merkt dat ik Europees succes heb gehad door het team aan te passen aan de tegenstander.’ Als vervanger van de geschorste Mike Zonneveld speelt mogelijk alleskunner Jason Culina. Voor spits Jefferson Farfán komt het duel waarschijnlijk te vroeg. ‘Ik dacht dat hij met dertig minuten tegen Vitesse dichter bij volledig herstel zou zijn. We moeten kijken hoe fit hij is.’ 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...................................... KORT 111
Federer en Nadal samen in het Chinese leger
MDA Touch. ,
)"( !"#)(# %&"##$#%& ( "$!#((&'( "##*#, *$$&
Roger Federer en Rafael Nadal gaan het Chinese terracottaleger in. Beide tennissers worden in ‘gravel’ vereeuwigd als krijgsheer, vooruitlopend op hun deelname aan de Masters Cup, in november in Sjanghai. Een deel van de ruim 8.000 sculpturen uit de derde eeuw voor Christus is momenteel te zien in het British Museum in Londen. De ATP heeft de Franse kunstenares Laury Dizengremel opdracht gegeven de acht deelnemers levensgroot in terracotta neer te zetten.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ......................................
Cruijff-uitspraak ‘Je ken beter ten onder gaan met je eigen visie als met de visie van een ander.‘
Sport
31
Voetbal De moeder aller schwalbes
Hölzenbein begrijpt de Hollanders Voor het eerst heeft de UEFA een voetballer op basis van videobeelden vervolgd voor een schwalbe. Vandaag is de uitspraak. Een kleine geschiedenis van een oer-Duits fenomeen. Jeroen Gunter AMSTERDAM
...
Wie het woord schwalbe hoort, denkt aan de Duitsers. Hoe vaak hebben die toneelspelers ons in het verleden wel niet een penalty aangesmeerd met hun theatrale fopduiken? Het woord schwalbe vindt naar alle waarschijnlijkheid zijn oorsprong in de WKfinale van 1974, toen Nederland tegen West-Duitsland speelde. Bij een 1-0 voorsprong voor Oranje rende de Duitse aanvaller Bernd Hölzenbein het Nederlandse strafschopgebied binnen, Wim Jansen zette schuin van achteren een tackle in, Hölzenbein zag het uitgestrekte
been en dook er dankbaar overheen. Oranje was beduusd, een schwalbe, dat hadden we nog nooit gezien. Hölzenbein houdt tot op de dag van vandaag vol dat het geen fopduik was, hij werd wel degelijk geraakt door Jansen. ‘Toen waren er maar twee camerastandpunten, waardoor het niet goed te zien is’, zegt Hölzenbein. ‘Maar met de tegenwoordige techniek zou duidelijk te zien zijn geweest dat het geen schwalbe was.’ Ook wijst Hölzenbein erop dat direct na de wedstrijd niemand het over een schwalbe had, sterker nog: ook tijdens de wedstrijd was er, op een armgebaar van Jansen na, geen enkel protest tegen de penalty. ‘Alle Nederlanders hebben me na de wedstrijd gefeliciteerd, niemand heeft een opmerking gemaakt over de vermeende schwalbe.’ Pas later kwam er door een artikel in Bild een discussie op gang. Hölzenbein zou in het stuk hebben toegege-
PICS UNITED
Bernd Hölzenbein voert in 1974 de moeder aller schwalbes uit. AP
ven dat hij een fopduik gemaakt had, maar hij ontkende echter hartgrondig dat te hebben gezegd. Dat er jaren
nadien en tot op de dag van vandaag nog over een schwalbe wordt gesproken, heeft volgens hem een duidelijke
PICS UNITED
reden: de Nederlanders kunnen nog altijd niet accepteren dat ze in 1974 geen wereldkampioen zijn geworden, ondanks dat ze het beste voetbal speelden. ‘Daarom zeggen ze nog steeds dat het een fopduik was en dat ze anders wel hadden gewonnen’, zegt Hölzenbein. Sinds 1974 is Hölzenbein talloze keren aangesproken op de vermeende schwalbe in 1974. Zelfs in Duitsland zeggen ze dat hij de schwalbe heeft uitgevonden. ‘Sinds mijn vermeende schwalbe is het een bekend woord geworden in het Duitse voetbal.’ Eerst verdedigde Hölzenbein zich nog, maar nu maakt het hem niet meer uit. ‘Het is geen issue meer voor mij.’ Hij kan het ook wel begrijpen. ‘Wij zeggen ook nog altijd dat die bal in 1966 (Duitsland verloor de WK-finale van Engeland door een omstreden doelpunt van Hurst, red.) niet achter de doellijn was.’ 1
PICS UNITED
De beste duikelaars aller tijden 1. Andy Möller, bijnaam ‘Schwalben-Möller’, werd in 1995 door Duitse bond geschorst vanwege een fopduik. Het zit Möller nog steeds dwars. ‘Ik heb geen zin om daarover te praten’, reageert de Duitser boos vanuit Aschaffenburg, waar hij trainer is. ‘Als u iets over dat incident wilt weten, belt u maar met de Duitse bond.’ 2. Bernd Hölzenbein, maker van de ‘moeder aller schwalbes’ , door in de WK-finale van 1974 over het been van Wim Jansen te duiken. Of was het geen schwalbe? Hölzenbein houdt tot op de dag van vol dat het een terechte penalty was. 3. Arjen Robben (foto) heeft wel eens aangegeven dat zijn schwalbe-imago pijn doet. Dat is dan wel zijn eigen schuld. Guus Hiddink had hem bij PSV al meerdere malen gewezen op zijn wangedrag, maar ook in Engeland bleef de Groninger doo gaan met zijn malle duiken. Diverse filmpjes kwamen online, met vallende, huilende kleuters: ‘Robben als kind.’
voerde show was er één van ongekende acteerklasse.
4. Cristiano Ronaldo is soms geniaal, maar soms ook verschrikkelijk irritant. Op het WK in Duitsland lag hij meer op de grond dan dat hij erop stond. Er werd zelfs een actiepop van hem gemaakt. ‘Hij rent, hij dribbelt, hij valt’.
8. Saulius Mikoliunas uit Litouwen is de eerste speler die officieel door de UEFA geschorst kan worden voor zijn spelbederf. Hij versierde eerder deze maand in de interland tegen Schotland een strafschop en hoort vandaag zijn straf.
5. Een van de slechtst uitgevoerde schwalbes ooit staat op naam van Alberto Gilardino. In het duel met Celtic in februari viel de spits van AC Milan meters buiten het bereik van tegenstanders met opzet over zijn eigen benen.
9. De Ivoriaan Didier Drogba bekende vorig jaar tegenover de BBC dat hij debet was aan het maken van een fopduik. Bovendien is er volgens de speler van Chelsea niets mis met het vallen als een stervende zwaan. Door de ophef die daarna ontstond, trok Drogba zijn bekentenis echter in.
6. De Ajacied Luis Suarèz vloog tijdens de competitieouverture tegen De Graafschap al door de lucht voordat de keeper naar de bal dook. Bij zijn vorige club FC Groningen kreeg hij al extra training van assistent-trainer Raymond Libregts om de fopduik af te zweren. Klaarblijkelijk heeft hij zijn lesje nog niet geleerd.
10. Heel Nederland vindt Lothar Matthaüs een van de vervelendste voetballers ooit - en met hem zijn collega-Duitsers Stefan Effenberg, Oliver Kahn en Jens Lehmann. Hoewel we weinig echte duikelingen van hem hebben ontdekt, brachten The Schwalbe Sisters een ode aan de Duitser met de Lothar Matthaüs Passion.
7. Jürgen Klinsmann struikelde in 1988 (EK, halve finale) over het been van een verbouwereerde Frank Rijkaard heen. De opge-
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..................................... ....................................... ....................................... ............................................................................... KORT 111
Neville en Hargreaves niet tegen Sporting
Manchester United kan vandaag in het Champions League-duel met Sporting Portugal geen beroep doen op Owen Hargreaves. De 26-jarige middenvelder is niet op tijd hersteld van een dijblessure. Gary Neville ontbreekt in Portugal vanwege eenzelfde kwetsuur bij de Mancunians. Wayne Rooney daarentegen behoort wel weer tot de selectie van manager Sir Alex Ferguson. De aanvaller, die vorige maand een middenvoetsbeentje in de linkervoet brak, geneest sneller dan verwacht. Behalve
Hargreaves en Neville mist Manchester United de geblesseerden Mikael Silvestre, Darren Fletcher, John O’Shea, Ji-Sung Park en Ben Foster. 111
Usmanov vergroot belang in Arsenal
Alisher Usmanov heeft zijn belang in de Londense voetbalclub Arsenal vergroot tot 21 procent. Dat meldde de Britse krant The Mirror gisteren. De zakenman is eigenaar van de investeringsmaatschappij Red en White Holdings Limited. Na Danny Fizman, die 24 procent van de aandelen bezit, is de Rus nu de grootste aandeelhouder van de Gunners. Usmanov nam vorige maand het aandelenpakket van 14,65
procent over van de voormalige vicevoorzitter David Dein. Met deze transactie was ruim 110 miljoen euro gemoeid. Arsenal publiceert maandag zijn financiële gegevens. 111
Newcastle vreest nieuwe blessure Owen
Newcastle United vreest een nieuwe blessure voor sterspeler Michael Owen. De 27-jarige aanvaller moest maandagavond in de verloren competitiewedstrijd tegen Derby County in de tweede helft met een liesblessure naar de kant. ‘We hopen dat het geen ernstige blessure is’, verklaarde Newcastle-manager Sam Allardyce gisteren in de Britse krant The Mirror.
Formule 1
BREUK TUSSEN ALONSO EN MCLAREN ONAFWENDBAAR Niet alleen Fernando Alonso voelt zich ongelukkig met de samenwerking bij McLaren, ook de Britse renstal krijgt langzaam genoeg van de Spaanse wereldkampioen. Teambaas Ron Dennis meldde dat hij het zwartste jaar uit zijn carrière wil afsluiten. Een vertrek van Alonso zou daar ook bij horen. Dennis: ‘Onderdeel van die afsluiting is dat we elke controverse, maakt niet uit wat, uit het team willen weghalen.’ Hij voegde daaraan toe dat elk contract
met de coureurs voor volgend jaar alleen geldig is bij wederzijdse goedkeuring. Dat zou de weg vrij maken voor een breuk met Alonso. Het team van Renault zou de wereldkampioen van 2005 en 2006 graag willen terughalen. Ook het team van Toyota wil zich mengen in die strijd. McLaren heeft besloten om niet door te zetten met het hoger beroep tegen de straf die het opgelegd kreeg bij de Grand Prix van Hongarije.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ....................................... ...............................................................................
Ronald wie?
Uitgeslapen (1)
Uitgeslapen (2)
Tolk Olga Voinich vertaalde de persconferentie voor de Russische pers, maar kwam niet verder dan ‘Ronald ?’ ‘Jij bent de eerste die mijn naam niet weet!’, aldus Koeman.
PSV-moslims Ibrahim Afellay en Ismaïl Aissati mochten uitslapen van Ronald
Beiden doen mee aan vastenmaand ramadan. Later, na de training, verschenen ze alsnog. Ibi bleek lekker uitgeslapen en schoot van afstand een bal snoeihard onderkant lat raak.
) )
.#%( !($'$%/!"#&
%$&"##% !%!!%# & #$! #%$*!# $% ! +-,0
"#$
0
&$ &#%!%$ !#
#%$ *!# $% !
D 7<.5G8:.F=8":8,.;;8:% B *,1. B$ D .02<2.6.(27-8?;'2;<*G86.":.62=6 D *:-.$,123/ D 0.1.=0.7 D E:..-+..5-;,1.:6
!" $%#$)$% '
%
$=56E1:E56:5:/8 '* 1C/8 ?=-:><;=? )-8@1;01"$" G" <=56>5:/8 '*
&( $"#!
&90:*-.7**:..745.=:.778<.+884 .7 .0*
[email protected];,*6.:*
.
!' $% !%!! $%%
0
! * #$!%
$"#!
.
%'* %# !%!! #%$*!# $% ! +-,0
&( $"#! "#$
.
!# $%#$ #%$*!# $% ! +-,0
0
&( $"#! "#$
0
.
"#$
$%# &%%$ #%$*!# $% ! +-,0
0
&$#$#
&$#!!%%"
&$#!%#$
D 7<.5G".7<2=6G=*58:.":8,.;;8:% B *,1. B$ D .02<2.6.(27-8?;'2;<*G86.":.62=6 D *:-.$,123/ D 0.1.=0.7 D E():..-+..5-;,1.:6
D 7<.5G".7<2=6G=*58:.":8,.;;8: B *,1. B$ D .02<2.6.(27-8?;'2;<*/86.":.62=6 D *:-.$,123/ D 0.1.=0.7 D "@9:.;;/7'/ $:*C;,1.**:<
D 7<.5G'22>F":8,.;;8:%.,1785802.6.<7<.5G8:.F=8 ":8,.;;8:
B*,1. B$ D .02<2.6.(27-8?;'2;<*/86.":.62=6 D *:-.$,123/ D 0.1.=0.7 D "@9:.;;G7'G $
$=56E1:E56:5:/8 '* 1C/8 ?=-:><;=? )-8@1;01"$" G"
$=56E1:E56:5:/8 '* 1C/8 ?=-:><;=? )-8@1;01"$" G
$=56E1:E56:5:/8 '* 1C/8 ?=-:><;=? )-8@1;01"$" G
<=56>5:/8 '*
<=56>5:/8 '*
&90:*-.7**: 1*:-.;,123/ **:0*:*7<2.;=998:<<.5./872;,1.7<1=2;
0 0
67-,/..G$.,=:2
<=56>5:/8 '*
0 0
**:0*:*7<2.;=998:<<.5./872;,1.7<1=2;
E:..-+..5-5*<"*7.5
0
0
2.<>.:4:230+**:2745.=:
. ! "# %# !#% !"!%!""# @
0 !#%
!#% !" !%!! #%$$
. ("&%#$#". ! %!#
0 !#%
!#%
'#$(&"%
'#$(&"%
! 9-? 9A= @@=
!%#'I#&'#" L " '*
9-? 9A= @@=
!/211I&%!(*$!'!/I&(%',"'%H
$=56E1:1:/;:F3@=-?51>E56:318053A-:-2 >119.1= ? 9 >119.1= ;<31>181/?11=01>D>?191:?1:E56-:01=>A1=9180 188H&1=A5/1--:.;0?->?01B1??185671=1/4?1:A-:;:E178-:?1::51?--: 1<=56E1:5:"101=8-:0E56:--:3131A1:5:@=;1C/8@>512?=-:><;=?1:-095:5>?=-?517;>?1:1:E56:-231=;:0:--=.;A1: 1 ?=-:><;=?1:-095:5>?=-?517;>?1:.10=-31:L5:/8 '*A;;=";?1.;;7>1:1>7?;<>1:L 5:/8 '*A;;=&;2?B-=1//1>>;5=1> C?=-7;>?1:7@::1:B;=01:.1=171:0A;;=/=105?/-=0.1?-85:31: );;=-88101?-58>;9?=1:?017;>?1:1:188H<=56E1:5>01$-D91:?$;85/D;<BBB 0188 :8A-:?;1<->>5:3 1-231.11801>D>?191:7@::1: -2B5671:A-:A1=91801/;:F3@=-?51> =@72;@?1:/;:F3@=-?511:<=56>B56E535:31:E56:;:01=A;;=.14;@0 881<=;9;?51>/;991=/5K81-/?5A5?15?1:--:.5105:31:1:><1/5-81--:.5105:31:E56:318053E;8-:301A;;==--0>?=17? 1/;:>@91:?5>31=1/4?53001<=;0@/?1:E;:01=;<3-A1A-:=101:.5::1:E1A1:B1=70-31::-81A1=5:3;<1531: 7;>?1:--:188H?1=1?;@=:1=1: 183191:1);;=B--=01:A-:188HE56:A-:?;1<->>5:31:E56:;<BBB 0188 :8A1=7=563.--= J: 9586-=0.D?1> 1?;?-81.1>/457.-=1/-<-/5?15?4-:3?-2A-:01.1>?@=5:3>;931A5:3 5>/>31.=-:091?01) %*0=5A1>7@::1::51?/;9<-?5.18E56:91?.1<--801.1>?--:010=5A1> 1?31.=@57A-:01 ) %*9105-9-C59-85>11=?01/;9<-?5.585?15? 1:><5=;:H1>7?;<>1:";?1.;;7>E56:>?-:0--=0@5?31=@>?91?!5/=;>;2?*;=7> ?1:E56-:01=>A1=9180 181=;:181=;::>5011:?=5:;1:?=5:;8;3;;=1:>501:?18:?188;3;:?18;=1:?18:>501:?18:>5018;3;:?18&<110&?1<:?18)55A:?18+1;:?-:5@9?-:5@9:>501 $1:?5@91:$1:?5@9:>501E56:4-:018>91=71:;231=135>?=11=014-:018>91=71:A-::?18;=<;=-?5;:;24--=0;/4?1=;:01=:195:31:5:01)1=1:5301&?-?1:1:-:01=18-:01: !5/=;>;2?*5:0;B>*5:0;B>)5>?-1:41?*5:0;B>)5>?-8;3;E56:4-:018>91=71:;231=135>?=11=014-:018>91=71:A-:!5/=;>;2?;=<;=-?5;:5:01)1=1:5301 &?-?1:1: ;2-:01=18-:01: :01=14-:018>91=71:;2:-91:0515:01E1-0A1=?1:?51B;=01:31.=@57?A1=B56E1::--=011531:-=1:A-:014-:018>91=71:;2:--=01:--9A-:4@:<=;0@/? 188HB56>?1871A;=9A-:.18-:35:1531:--=>/4-<A-:01E14-:018>91=71:;2:-91:A-:014-:0