Rechtstreeks Verenigingsblad der Juridische Studenten Vereniging te Utrecht, jaargang 2013/2014, Nr. 1
d l e e b cht in
Strafre
rview e t n i f e Exclusi en Fortuyn art met M
Opsporing Opsporing Verzocht Een avond bij bij de deopnames opnames pagina 10-11 10 - 11
In de spotlight Studiewinkel Studiewinkel pagina pagina24-25 24 - 25
Verslag
Bezoek Bezoek Eerste EersteKamer Kamer pagina pagina12 12- 13 - 13
Column Sam Spaan Spaan pagina pagina15 15
1
Download nu de Rechtstreeksapp
Inhoudsopgave Strafrecht in beeld
Voorwoord | 4 Voorwoord bestuur | 7 Foto’s pizzaborrel | 8 Opsporing Verzocht | 10 Bezoek Eerste Kamer | 12 Column Sam | 15 Foto’s feest Candyshop | 16 Interview met Marten Fortuyn | 18 Introductieweekend | 22 Verdachten beter af door media-aandacht? | 22 In the spotlights: de Studiewinkel | 26 Column CLS | 28
COLOFON Redactie Janne Nierop Marjolein Pleij Sam Spaan Hugo Rasch Gianna Hendriks
Postadres Jansveld 44 3512 BH Utrecht 030 - 2400811
[email protected] Website www.jsvu.nl
E-mail
[email protected] Auteursrecht Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder toestemming van de auteurs.
Voorwoord
De eerste editie is eindelijk daar, een gloednieuwe Rechtstreeks ligt voor u klaar Beste leden,
Dit is hem dan, de allereerste Rechtstreeks van dit jaar. Als kersverse commissie hebben wij hard gewerkt om deze editie zo mooi mogelijk te maken en onze eigen stempel op dit blad te drukken, door zowel de inhoud als de vormgeving. Het staat in het teken van strafrecht en alles wat daar mee te maken heeft. Voor de afwisseling hebben we ook verslagen over activiteiten van de JSVU geschreven.
Toen wij in september voor het eerst als commissie samen vergaderden was het allemaal nog wat onwennig. Al snel kwamen er goede ideeën voor een thema. We waren er al snel uit dat we iets met strafrecht wilde doen. Strafrecht heeft veel aspecten waar je iets over kunt schrijven. Zo speelt de media een steeds grotere rol in grote strafzaken. Denk bijvoorbeeld aan de zaken over Robbert M. of Volkert van der G. die in menig tv-programma breed uitgemeten werden en waar iedereen een mening over had. Het tv-programma Opsporing Verzocht is een voorbeeld van een tv-programma dat juist een positieve invloed heeft op het opsporen en straffen van daders. Dit zijn dan ook een paar onderwerpen die aanbod komen in deze editie van de Rechtstreeks. Alle eerstejaars, die mee waren op introductie, weten het waarschijnlijk nog goed. Een weekend vol spelletjes, feestjes en gezelligheid. Marjolein heeft er een verslag over geschreven met een aantal foto’s. Een ander verslag gaat over de laatste activiteit van de oude Evenementencommissie, het bezoek aan de Eerste Kamer. Natuurlijk ontbreken ook de bekende fotopagina’s niet van de ledenborrels en feestjes. Er zijn ook stukken die passen in het thema, strafrecht. Zo hebben Gianna en Sam een interview gehouden met Marten Fortuyn, de broer van Pim Fortuyn. Zij vroegen hem naar zijn kijk op het strafrecht en wat hij ervan zou vinden als Volkert van der G. eerder zou worden vrij gelaten. Daarnaast is er een column, een stuk over bekende strafrechtzaken die aansluiten bij het thema. De afgelopen maanden hebben wij heel erg ons best gedaan om de eerste editie er zo goed mogelijk uit te laten zien en zijn trots op het resultaat. We hebben met erg veel plezier dit blad gemaakt en hopen dat jullie het met net zoveel plezier gaan lezen. Namens de Rechtstreekscommissie, Janne Nierop, voorzitster van het studiejaar 2013/2014
4
Ik ben Sam Spaan, 20 jaar oud en ik kom uit het pittoreske Zwolle. Ik hou ervan om te schrijven en me te verdiepen in zaken aangaande het recht en daarom heb ik me aangemeld voor de Rechtstreekscommissie. Bovendien leek de JSVU mij een erg gezellige vereniging! Als commissaris tekst en lay-out is het mijn taak om ervoor te zorgen dat de Rechtstreeks er dit jaar weer gelikt uit ziet, maar ook om met mijn mede commissieleden een blad te maken met een hoog inhoudelijk niveau. Ik heb ontzettend veel zin in dit jaar en ik hoop dat jullie het blad elke keer met plezier zullen lezen! Ik ben Marjolein Pleij, ik ben 18 jaar en ik kom uit de buurt van Leiden. Dit jaar draag ik mijn steentje bij aan de rechtstreekscommissie als secretaris. Jullie zullen ook stukken tegenkomen die door mij zijn geschreven. Het leek mij heel leuk om me samen met andere studenten iets te verdiepen in sommige onderdelen van het recht. En gelukkig is het tijdens de vergaderingen vaak ook best gezellig. We zijn enthousiast begonnen met ‘Strafrecht in beeld’ als thema voor de inhoudelijke stukken. Daarnaast komen natuurlijk ook de door de JSVU georganiseerde activiteiten van de afgelopen tijd aan bod. Ik hoop dat jullie onze vier uitgaven met plezier zullen lezen en wij zullen hier dan ook ons best voor doen!
Mijn naam is Hugo. Ik ben 20 jaar en ben net als de meeste van jullie die dit lezen dit jaar begonnen met mijn studie rechten aan de Universiteit van Utrecht. Ik vind de Rechstreeks-commissie heel erg leuk omdat ik zulke enthousiaste en vindingrijke commissieleden heb! Mijn functie is commissaris tekst en foto. Het is zeer leerzaam om in deze commissie deel te nemen: je leert schrijven, samenwerken en je gaat mee naar activiteiten van de JSVU om daar vervolgens een verslag over te schrijven. Ik wens jullie veel succes met jullie studie en ben er van overtuigd dat jullie de Rechtstreeks dit jaar met veel plezier gaan lezen! Mijn naam is Gianna, ik ben 19 lentes jong. Afgelopen jaar studeerde ik rechten in Rotterdam, maar dit jaar ga ik de uitdaging aan in het Utrechtse. Naast mijn studie werk ik op een advocatenkantoor. Dit klinkt als een ideaalplaatje, maar ik miste toch een stukje creativiteit. In de Rechtstreeks komen mijn twee grootste passies, recht en schrijven, samen. De functie commissaris tekst en foto is mij dan ook op het lijf geschreven. Met alle plezier draag ik er samen met mijn commissiegenootjes zorg voor dat het ledenblad dit jaar vier keer uitkomt!
Mijn naam is Janne, ben 20 jaar en ik ben dit jaar voorzitter bij de Rechtstreekscommissie. Het leukste van deze commissie vind ik dat ik rechten kan combineren met dingen die ik leuk vind, schrijven en vormgeven. We zijn pas net begonnen maar ik heb er alle vertrouwen in dat het een heel gezellig jaar gaat worden. Iedereen is verschillend maar heeft zijn eigen kwaliteit en goede ideeën voor de Rechtstreeks. Naast alle gezellige dingen gaan we ons best doen om een mooi blad te maken. Ik hoop dat jullie de Rechtstreeks dit jaar met veel plezier gaan lezen!
5
Voorwoord bestuur Beste leden,
Nu de wintermaanden intreden is de eerste periode van het academische jaar alweer achter de rug. We kijken terug op een mooie start van het studiejaar met alle activiteiten die door de commissies van de JSVU zijn georganiseerd. Tevens kan er worden uitgekeken naar het scala aan activiteiten dat nog georganiseerd zal worden! In augustus vond het introductiekamp van de JSVU plaats met het thema ‘Superhelden’. Tijdens dit onvergetelijke weekend heeft een groot aantal eerstejaars rechtenstudenten kennis kunnen maken met de JSVU en de activiteiten die zij te bieden heeft: ontzettend veel studiegerichte en sociale activiteiten voor alle Utrechtse rechtenstudenten. Het bestuur is verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van de JSVU en het aansturen van de vele commissies die de JSVU rijk is. Op 6 september jl. is het 46e Bestuur der JSVU aangetreden en heeft zij haar beleidsplan gepresenteerd. In dit plan werd benadrukt op welke punten het bestuur de JSVU zal vernieuwen, verbeteren en uitbreiden.
Kort na de wissel is de start van het academisch jaar vervolgens goed gevierd met de eerstejaars-pizza borrel en de aansluitende ledenborrel in de Kneus. Verschillende activiteiten hebben inmiddels de revue gepasseerd: een feest, een bezoek aan de Eerste Kamer, een CLS lezing van mr. Wakkie, verschillende ledenborrels en nog veel meer. Komende tijd staan er ook weer een hoop activiteiten op de agenda. Op woensdag 27 november vertrekt de BBC met een groep rechtenstudenten naar Brussel om kennis te maken met het Europees recht en advocatenkantoren in Brussel. Tevens is inmiddels het thema en de bestemming van de Legal Experience bekend gemaakt: het juridisch-inhoudelijke traject, dat zal starten in maart 2014, draagt het thema ‘Mergers & Acquisitions’ en zal worden afgesloten met een reis naar metropool New York! De inschrijvingen zijn geopend, dus geef je snel op!
Bovenstaande activiteiten laten zien dat de JSVU verbreding naast de rechtenstudie te bieden heeft. Voordat je aan je rechtenstudie begon, was ‘strafrecht’ waarschijnlijk het rechtsgebied dat het eerst in je op kwam. Dagelijks wordt het onderwerp onder de aandacht gebracht via nieuwsberichten op televisie, in de kranten en op het internet. Verschillende tv-series zijn gebaseerd op criminaliteit in de wereld. Kortom: spanning en sensatie. Maar wat zijn daar nu eigenlijk de gevolgen van? In deze eerste editie van de Rechtstreeks van het studiejaar 2013-2014 staat het thema ‘Strafrecht in beeld’ centraal. De Rechtstreekscommissie heeft afgelopen weken hard gewerkt om invulling te geven aan het ledenblad: bij dezen het resultaat. Veel leesplezier!
Met vriendelijke groet, namens het 46e bestuur der JSVU Eva Bindels h.t. Praeses der JSVU 6
7
8
9
OPSPORING Elke dinsdagavond om half tien op Nederland één is het tijd voor het Nederlandse misdaadopsporingsprogramma, Opsporing Verzocht. Ruim dertig jaar worden er al misdrijven opgelost dankzij dit programma. In 2012 werden er door de uitzendingen 146 van de 337 zaken opgelost. Dat betekent dat er meer van 43% van de zaken die worden behandeld leidden tot een aanhouding. Media kunnen dus ook een goede invloed hebben op het opsporen en straffen van verdachten. Gianna en ik, van de Rechtstreekscommissie, kregen de kans om een avondje mee te kijken bij de opnames. Door: Janne Nierop & Gianna Hendriks
Op het moment dat de eerste repetitie bezig was, kwamen we de studio binnen. Het draaiboek werd doorgewerkt en alle filmpjes werden op tijd in gestart. De laatste aanpassingen werden gedaan en toen kwamen de presentatoren, Anniko van Santen en Frits Sissing, de vloer op. Ze gingen op hun plek staan en de repetitie kon beginnen. Hierna werd er een hapje gegeten om straks helemaal op en top de uitzending te starten.
10
Tijdens het eten raakten we in gesprek met iemand van het Korps Landelijke Politiediensten. Het KLPD bepaalt welke zaken er precies op dinsdagavond worden uitgezonden. Wij vroegen hem hoe misdrijven geselecteerd worden. In artikel 140 van het Wetboek van Strafvordering is opgenomen dat de Procureur-Generaal aanwijzingen aan bijvoorbeeld de Officier van Justitie geeft over de opsporing van verdachten. Zaken die in de media komen moeten aan een aantal criteria voldoen. Allereerst moet er minstens een straf van vier jaar of meer staan op het misdrijf. Ook moet er voldaan zijn aan de proportionaliteitseis. Dit houdt in dat er niet met andere middelen hetzelfde doel kan worden bereikt. De media moet dus wel een toegevoegde waarde hebben. Er is ook nog het subsidiariteitsbeginsel, dat bepaalt dat politie altijd voor het lichtste middel moet kiezen om een dader te vinden.
“Het KLPD bepaalt welke zaken er op dinsdagavond worden uitgezonden.”
“Details in de reconstructies worden vaak verdraaid.”
VERZOCHT Deze drie criteria moeten altijd gehandhaafd worden als een zaak gecommuniceerd wordt via een mediaplatform.
Iedereen die wel eens Opsporing Verzocht heeft gekeken weet dat er heel veel gebruik wordt gemaakt van reconstructies. Bij deze reconstructies wordt van te voren heel goed nagedacht over wat er wordt vertoond. Zo zie je nooit het hoofd van de acteur die de dader speelt. Als ze die wel zouden tonen, kan het zijn dat kijkers zich gaan fixeren op dat gezicht in plaats van die van de echte dader. Vaak worden er ook kleine details verdraaid. Als er een slachtoffer is vastgebonden met tie-wraps, dan wordt er in de reconstructie bijvoorbeeld touw gebruikt. Mocht de dader dan gevonden worden, dan kan de politie nog steeds deze details bij hem checken. Over alles wat wordt gezegd of laten zien wordt heel goed nagedacht.
‘‘Opsporing Verzocht is elke dinsdagavond om half 10 te zien, op Nederland 3’’ meedenken en bellen met tips over automerken of plekken waar je een bepaalde jas kunt kopen. De politie moet dus heel goed onderzoeken welke tips bruikbaar zijn.
Door bij de opnamens bij te wonen is ons wel duidelijk geworden hoeveel er over alles wordt nagedacht. Over de indeling van de zaken in het programma, over de reconstructies en over de feiten die worden getoond. Met de privacy van de dader wordt ook rekening gehouden. Wij hebben met eigen ogen kunnen zien hoe alle belangen worden afgewogen en zo belangrijke zaken worden Om half tien is het tijd voor de echte uitzending. opgelost. Na de opnames konden we het toch niet De politieagenten achter de telefoons zitten klaar laten om even met de presentatoren op de foto te en de lichten staan aan. In de regiekamer staan alle gaan. Na deze leerzame avond keerden we vol met filmpjes en foto’s klaar. Iemand in de regiekamer nieuwe informatie terug naar huis. vertelt ons dat het nog best een klus is om alle tips te onderzoeken. Er zijn heel veel mensen die gaan
1111
Bezoek aan de Eerste Kamer
Op woensdag 9 oktober vertrokken 30 enthousiaste JSVU-leden naar Den Haag om daar een bezoek te brengen aan de Eerste Kamer. Dit bezoek werd georganiseerd door de Evenementencommissie van 2012-2013, naar aanleiding van de actualiteit van de Eerste Kamer. Daar eenmaal aangekomen volgde een gesprek met het Eerste Kamerlid Koos Schouwenaar van de VVD. Daarnaast kregen we een rondleiding door de Eerste Kamer door Bep Berndsen, onderscheiden in de Orde van de OranjeNassau wegens haar grote verdiensten binnen de Staten-Generaal. Al met al een geslaagde dag op het Binnenhof!
Door: Hugo Rasch
De Eerste Kamer, ook wel la chambre de réflexion genoemd, is de laatste tijd weer onderwerp van discussie. In beginsel heeft zij de taak om de wetsvoorstellen nog een keer door te kijken en feedback te geven. Afgelopen tijd is wel gebleken dat de Eerste Kamer naast deze functie ook voorstellen tegen kan houden. Zij frustreerde Rutte II dusdanig dat er weinig schot zat in de onderhandelingen van het pensioenakkoord. Er wordt dan ook vaak door de politieke kenners geopperd om de Eerste Kamer op te heffen.
Koos Schouwenaar is het daar helemaal niet mee eens, zo liet hij ons weten in de historische foyer van de Eerste Kamer. De input die alle Eerste Kamerleden nog steeds geven aan de politieke besluitvorming, is nog zeer waardevol volgens de oud-rechter-plaatsvervanger. Het zijn mensen die hele verschillende posities in de maatschappij innemen of hebben ingenomen. Zelf is hij officier bij de marine in Den Helder geweest alvorens hij besloot Nederlands Staatsrecht te studeren in Utrecht. Hij gaf zijn visie weer over de verhoudingen tussen de Eerste Kamer en de Tweede Kamer. Een groot verschil zit, volgens hem, in het feit dat de Eerste Kamerleden normaal gesproken één keer per week samenkomen om te vergaderen en Tweede Kamerleden veel vaker in de week. In wezen is de functie van Eerste Kamerlid parttime en de functie van Tweede Kamerlid fulltime. Het is goed dat Eerste Kamerleden beroepen uitgeoefend hebben of nog uit oefenen die niet van politieke aard zijn, betoogt Schouwenaar. Ze staan dan meer in het midden van de samenleving, wat nuttige kennis geeft voor hun werk in de Eerste Kamer. Tweede Kamerleden hebben doorgaans geen nevenfuncties vanwege hun fulltime functie. Dat vergroot de noodzaak van een orgaan zoals de Eerste Kamer. Nadat we onze prangende vragen op Koos Schouwenaar af hadden gevuurd, volgde een rondleiding door het gebouw van de Eerste Kamer door Bep Berndsen. Zoals vermeld is zij onderscheiden in de orde van Oranje-Nassau vanwege haar verdiensten voor de Staten-Generaal. Zij werkten meer dan 30 jaar als coördinator communicatie/ protocollen binnen de Staten-Generaal en wist ons bijzonder veel te vertellen over de Eerste Kamer en zijn historie. 12
We sloten de dag af met nog een kort gesprek met Koos Schouwenaar over vooral het aanstaande pensioenakkoord, Mark Rutte en de toekomst van de Eerste Kamer als onderwerp. Voldaan en een ervaring rijker vertrokken de JSVU’ers weer terug naar Utrecht.
13
14
Column
‘‘
Sam Spaan
Ik woon momenteel zowel in Zwolle als in Utrecht op een paar minuten lopen van de rechtbank, dus zo nu en dan pik ik als voorbeeldig rechtenstudent even een rechtszaakje mee. Zo was ik een tijdje geleden met mijn werkgroep in de rechtbank te Utrecht. We waren hier getuige van een rechtszaak waarin 2 jongemannen in hoger beroep gingen tegen de boete die hen was opgelegd door de rechtbank. De jongens, die ongeveer mijn leeftijd hadden, waren schuldig bevonden aan openbare geweldpleging
Het antwoord van de rechter was bevestigend. Op dat moment dacht ik: ‘’één domme dronken actie en je hebt een strafblad’’. Zelf heb ik in beschonken toestand ook wel het een en ander uitgespookt, maar ik ben me nooit zo bewust geweest van de mogelijke gevolgen. Op het moment zelf lijkt het natuurlijk volslagen normaal en ontzettend leuk om een beetje kattenkwaad uit te halen. Zoals tijdens carnaval aan een agent te vragen of die verkleed is als prostituee maar achteraf gezien kan zoiets dus heel slecht uitpakken. Zo leek het mij bijvoorbeeld een fantastisch plan om na het uitgaan met een vriend van me op het Maagjesbolwerk in Zwolle te klimmen om daar een biertje te nuttigen. De politie had dat waarschijnlijk niet onbestraft gelaten als we gezien waren. En die straf kregen we toch wel: het naar
‘‘Eén domme dronken actie en je hebt een strafblad.’’ jegens planten en een verkeersbord. Hun poging had een kleine boetevermindering tot gevolg. Na afloop vroeg ik aan de rechter of het vonnis betekende dat de jongens een strafblad zouden krijgen.
beneden klimmen bleek toch iets lastiger dan verwacht, met een gebroken pols en een verbrijzelde heup tot gevolg. Het uithalen van ‘’kattenkwaad’’ wordt dus keihard afgestraft door justitie en volgens mij zijn veel jongeren zich er onvoldoende van bewust wat de consequenties kunnen zijn op de langere termijn. Gedraag je maar gewoon, denk ik nu, want de gevolgen wegen niet op tegen de kick die je aan zoiets beleeft. Met een drukke studententijd in het vooruitzicht, waarin uiteraard geen tijd is voor alcoholische versnaperingen, moet dat wat mij persoonlijke betreft zeker goed komen! 15 15
Feest 16 oktober Candyshop
16
17
Interview met Marten Fortuyn ‘‘Volkert stelde aandacht van de media bewust als doel.’’
De recente media-aandacht omtrent het proefverlof van Volkert van der G. wakkerde onze interesse voor deze zaak aan. Reden genoeg om de broer van Pim Fortuyn aan te schrijven voor een interview. Toen we een “ja!” ontvingen, sprongen we bijna een gat in de lucht. Vol enthousiasme vertrokken Sam en ik richting Hoogstraten om de broer van Pim, Marten Fortuyn, aan een flink aantal vragen te onderwerpen. Wanneer je België in komt, rijd je meteen een kuil in. Maar België heeft ook een hoop voordelen, aldus Fortuyn. Door: Gianna Hendriks
Stijn Franken, advocaat van Volkert van der G., stelde dat Van der G. al genoeg gestraft is door de media. Wat vindt u van die uitspraak?
Volkert heeft aandacht van de media als zijn doel gesteld. Hij heeft bewust als “redder des vaderlands” opgetreden. Hij wilde de zwakkeren in bescherming nemen door deze moord te plegen. Door alle media-aandacht heeft hij in feite dus zijn zin.
Wat vindt u van het feit dat Van der G. zelf heeft gevraagd om een proefverlof?
18
Dat is zijn goed recht. Als Nederlandse staatsburger heeft hij zelfs in de gevangenis gewoon rechten. In België is dat echter anders geregeld. De rechter bepaalt of iemand, wanneer hij vrij komt, meteen zijn burgerlijke rechten terug krijgt. Wanneer iemand vervroegd vrij komt, of met proefverlof gaat, krijgt hij gedurende een aantal jaren een curator. In Nederland zou men ook de rechten van een veroordeelde moeten beperken. Het is ongekend wat Volkert van der G. allemaal heeft uitgehaald tijdens zijn gevangenschap.
Daarnaast heeft zijn daad zoveel onrust veroorzaakt dat het, op de avond van de moord, bijna tot een volksopstand is gekomen. In mijn optiek moeten mensen die vrijkomen, zij het dan met proefverlof, niet gelijk hun burgerlijke rechten terugkrijgen. In hoger beroep is toentertijd niet uitgesloten dat er een mogelijkheid van recidive is. Ik heb Volkert twee processen lang, hoofdzakelijk van de achterkant, kunnen aanschouwen. Er zat totaal geen body language in. Als je een dode vissenkop hebt gezien, dan zie je zijn kop in de rechtszaal. Ik kan daar werkelijk waar helemaal niets mee.
“Als je een dode vissenkop hebt gezien, zie je zijn kop in de rechtszaal.”
Zijn de onrust en maatschappelijk belang in uw optiek genoeg meegewogen in de straf?
Absoluut niet, er is echt een potje van gemaakt. Maar men
had ook niet anders kunnen verwachten. Mijns inziens komen alle rechters van linkse huize. De moord op Pim is niet bestempeld als politieke moord. De rechterlijke macht heeft Volkert in hoger beroep goed getracht klem te zetten door middel van vragen, maar ze hebben nagelaten om de moord te bestempelen als politiek. Dat is verkeerd beoordeeld. Hoe kan het nu dat Volkert van der G. zonder politiek oogmerk heeft gehandeld?
Dus de uitspraak zit u dwars?
Ja. De uitspraak zit mij dwars, maar ik heb ermee leren leven. Ik ga daar geen slapeloze nachten van hebben. Maar nu het weer actueel wordt, omdat de moordenaar van mijn broer misschien vervroegd vrij komt, krijg ik toch wel weer moeite met de uitspraak die toentertijd gedaan is door twee verschillende gerechtshoven. Ik ben ervan overtuigd dat voordat het hoger beroep ook maar plaats had gevonden, er al vaststond wat er ging gebeuren. De uitkomst had ik je op een briefje kunnen geven.
Hoe zit het dan met uw vertrouwen in de Nederlandse rechtspraak?
Door de moord op Pim is mijn vertrouwen natuurlijk wel geschaad. Maar als er echt iets is waaraan ik me erger, is dat meer hoe men om gaat met kleinere criminelen. Dat stoort mij persoonlijk een stuk meer. Ik zeg niet dat iedereen gelijk zes tot twaalf maanden vastgezet moet worden, maar men zou toch eens een keer kunnen overwegen om opvoedingskampen op te richten. We hebben een hoop kazernes leegstaan. Er zijn genoeg goedgetrainde sergeanten en majoren. Zet zo’n stel maar eens in zo’n kamp. Dat doet men wederom in België beter.
‘‘Laat hem de gevangenis via de achterdeur verlaten.”
Er zijn mensen die beweren “Volkert wel te pakken” als hij vrij komt. Hoe gaat u hiermee om?
Als hij zelf zo dom is om weer terug te gaan naar Harderwijk, hebben ze hem binnen de kortste keren te pakken. Dan vrees ik toch wel voor zijn gezondheid. Ik zou enig lichamelijk geweld verafschuwen. Dit zeg ik nog met enige regelmaat tegen mensen die naar me toekomen met de boodschap: “Wij pakken hem wel.” Ik raad ze dat ten zeerste af. Er zijn genoeg mensen die menen dat van der Graaf niet genoeg gestraft is. Zeker nu wanneer hij in hun ogen te vroeg vrijgelaten wordt. Mensen vinden dat de wet niet genoeg toegepast is. Ik vind dat
er een aantal punten zijn die Fred Teeven (staatssecretaris van Veiligheid en Justitie) mee zou moeten wegen in zijn besluit. Allereerst heeft van der G. aangegeven dat hij niet zo één, twee, drie weet of hij spijt heeft van zijn daad. Daarnaast heeft hij geweigerd om aan een resocialisatieproject mee te werken. Er waren een aantal voorwaarden die aan dat resocialisatieproject kleefde, waarmee hij niet kon leven. Tot slot moet de staatssecretaris de mogelijkheid tot recidive die in hoger beroep niet is meegewogen, meewegen. Gelukkig valt van der Graaf onder de nieuwe wetgeving. Er wordt dan met name gekeken naar hoe hij zich gedraagt voor zijn vervroegde vrijlating. Ten tijde van zijn veroordeling, in 2002, was het automatisch zo dat je na het uitzitten van twee derde van je straf werd vrijgelaten. Er werd niet gekeken naar hoe je je gedroeg in je detentie. Nu wordt er gelukkig wel meegewogen hoe hij zich heeft gedragen. Enerzijds vindt men dat hij te weinig is gestraft, anderzijds heeft hij nu geen proefverlof gekregen. De eerste stap die Fred Teeven nu gezet heeft zou een aanloop kunnen zijn naar de volgende stap om hem in 2014 nog niet vrij te laten.
Staat u achter de petitie die Hans Smolders heeft ingediend?
Ik heb de petitie ondersteund. Daarnaast heb ik een open brief aan staatssecretaris Fred Teeven en minister Ivo Opstelten geschreven, waarin ik de argumenten tegen een vervroegde vrijlating heb aangedragen. Ik ondersteun Hans nog steeds. Op het ogenblik
zijn er genoeg rechtsgronden om te onderzoeken of Volkert nog een tijdje vastgehouden kan worden. Ik strijd echter niet als een Don Quichot door.
In de aflevering van Pauw en Witteman, waar u aanwezig was als gast, werd gesproken over een nieuwe identiteit, in een ander land, voor de moordenaar van uw broer. Wat vindt u van dat idee? De Nederlandse staat heeft Pim nooit beschermd. Hopelijk doen ze dat bij Volkert wel, om te zorgen dat hij veilig de deur uit kan. Eerst die van de gevangenis, en daarna die van zijn huis. Als men niet bereid is om hem een nieuwe identiteit te geven of om naar het buitenland te sturen, dan zit de Staat met een probleem.
Wat vindt u van het standpunt van premier Rutte?
Wat hij tijdens de verkiezingscampagne heeft gezegd, dat hij de minister van Justitie zou ontslaan wanneer hij de moordenaar van Pim op vrije voeten zou zetten, vind ik een cowboy-achtige daad. Dat mag je als ministerpresident gewoon niet doen. In principe heeft hij Ivo Opstelten en Fred Teeven hier ook mee in een moeilijk parket gebracht. Ik vind het krankzinnig dat je roept dat het de minister van Justitie z’n kop kost.
Welke stempel denkt u dat uw eigen broer op de huidige politiek heeft gedrukt?
Ik denk dat hij een stempel heeft gedrukt op alle politieke partijen. Helaas, dat zeg ik echt met veel spijt, is het niet veel verder
19
gekomen dan woorden. Het zal nog wel zo’n tien, twintig jaar duren voordat dat daadwerkelijk zijn vruchten af gaat werpen.
Dus u was bang dat uw broer aan de macht zou komen?
Ik heb dat grapje nog gemaakt toen hij in november 2001 als een komeet opkwam. Ik vroeg Wat vond u eigenlijk van de hem of ik nu naar Opper Volta moest vertrekken. Toen zei hij: ideeën van Pim? “Nou Marten, de soep wordt niet Ik kon me wel vinden in zijn ideeën, maar er waren ook zeker zo heet gegeten als zij wordt opgediend.” een aantal punten waar ik het volstrekt niet mee eens was. Ik moet wel zeggen dat ik er mijn In 2005 is het spreekrecht vraagtekens bij heb of het echt van het slachtoffer ingewat met de LPF was geworden. voerd. Had u hiervan gePim zijn ambities waren te groot bruik willen maken als dat en hij had niet de goede mensen. ten tijde van de terechtzit-
Was dat ook een dingetje tussen broers?
Pim heeft mij altijd verwijt dat ik een VVD’er was. Hij was een overtuigd marxist toen hij een jaar of 27, 28 was. We hadden toen een keer middenin de nacht, rond een uur of drie, een discussie over het marxisme en liberalisme. Hij kon die discussie natuurlijk niet van mij winnen. Toen zei hij: “Nou Marten, als ik ooit aan de macht kom, ben jij de eerste die in een concentratiekamp verdwijnt.”
20
‘‘Als je slachtoffers het recht geeft om te spreken, moet hun oordeel ook worden meegewogen.’’ U heeft toch wel wat met België.
Nederland denkt altijd vooruitstrevend te zijn, maar België is op een aantal punten veel verder. In 1984 kon je ting mogelijk was geweest? in België al geld uit de muur Het slachtofferrecht komt bij mij halen. Nou, hoe lang heeft dat niet anders over dan dat je de in Nederland geduurd? Ik zou zielepiet uit mag komen hangen. zeggen: gluur eens even bij Maar van enige invloed op de de buren. Met voetbal heb ik uitspraak is het niet. Ik vind dat nu wel een voordeel: zowel als je slachtoffers het recht geeft Nederland als België hebben om te spreken, dat rechters dat zich gekwalificeerd! We worden ook moeten meewegen in hun altijd winnaar. Het zou grandioos uitspraak. Dat gebeurt niet. Ik zijn als Nederland en België kijk dan toch weer naar België, tegen elkaar moeten spelen. waar men een jury kent die Maar uiteraard moet België dan inspraak heeft op de strafmaat. winnen! De rechter moet de stem van de jury meewegen in zijn oordeel.
21
Introductie 2013 Op 23 augustus vertrokken drie volgeladen bussen met alle deelnemers, mentoren en heel veel spullen richting Brabant. Eenmaal aangekomen was er eerst tijd om je kamer te zoeken en je kamergenoten te ontmoeten. Vervolgens werd iedereen tijdens de opening voorgesteld en daarna leerde iedereen zijn team kennen door namen- en teambuildingsspelletjes. Met ‘superhelden’als thema, streden de teams Hulk, Superman, Ironman, Batman & Catwoman, Spiderman, Aquaman, Thor, Daredevil, Flash, X-men en Captain America het hele weekend tegen elkaar. Uiteindelijk kon het sterkste team de titel van ‘het beste superheldenteam van het introductieweekend van 2013’ winnen en dat wilde iedereen wel! Door: Marjolein Pleij
In het huis waren drie eetzalen waar we de eerste avond heerlijke macaroni hebben gegeten. Over het koken, afruimen en afwassen hoefden de deelnemers zich geen zorgen te maken, want de introductiecommissie, het oude bestuur en het nieuwe bestuur leken dit met veel plezier te doen. De eerste punten waren te verdienen met het bekende letterspel. De deelnemers moesten met een letter op hun buik en rug het antwoord op de vraag proberen te vormen. Het fanatisme van alle deelnemers leidde tot een waardige strijd tussen de teams. Vrijdagavond mocht er gefeest worden! Het Fullmoonfeest met fluor-thema zorgde voor vrolijk gekleurde outfits. De tap ging open en er werd lekker gedanst. Maar niet tot ál te laat, want iedereen moest de volgende ochtend weer fit zijn om met zijn team te strijden voor de titel.
22
Zaterdagochtend stond de zeskamp op het programma. De luchtkussens stonden klaar op het grote sportveld en iedereen was klaar voor het sport-en-spel… Heel even leken een donderwolk en een kapotte stop (waardoor de luchtkussens ineen zakten) roet in het eten te gooien, maar gelukkig niet voor lang, want de stop kon worden gemaakt en het klaarde op. Nadat de sportievelingen zich konden uitleven tijdens de zeskamp, kregen de filmliefhebbers tijdens de Superhelden-quiz de kans om te stralen.
Daarna begonnen alle teams enthousiast aan de voorbereiding van de Bonte Avond. De introductiecommissie opende de avond met een zeer grappige act. Het oude en het nieuwe bestuur benutten beiden de mogelijkheid om een beetje de spot te drijven met elkaar. Dit tot groot genoegen van het publiek, want ook bij deze acts kon er lekker gelachen worden. Team Flash won de bonte avond met hun act.
Na de Bonte Avond maakte iedereen zich klaar voor het Superheldenfeest. De teams ontpopten zich tot heuse superhelden door mooie outfits. De voeten gingen weer van de vloer en het feest zette zich voort tot in de kleine uurtjes.
Zondagochtend werden de prijzen uitgereikt. Team Ironman, onder leiding van Sven en Reinier, mocht zich uiteindelijk het sterkste superheldenteam noemen, omdat zij de meeste punten hadden behaald. Alle mentoren waren het hele weekend ontzettend enthousiast en lief, maar Joey en Simone van team Thor blonken uit en werden verkozen tot de beste mentoren. Moe maar voldaan keerde het gezelschap zondagmiddag weer terug naar Utrecht. Het was een supermooi, superleuk, supergezellig superheldenweekend!
Josien van der Veen, voorzitter van de introductiecommissie: “Wat ons ontzettend is bijgebleven aan het hele weekend is de geweldige sfeer die wij hebben gevoeld.Iedereen had er zin in en deed actief mee aan alle activiteiten. Zelfs toen het met bakken uit de hemel kwam op zaterdagmiddag bleven er mensen over de stormbaan heen klimmen wat, geloof mij, een behoorlijk bitse opgave was met al die regen! Wij hebben heel het weekend veel plezier beleefd aan het organiseren en het was heel leuk om na 6 maanden voorbereiden te zien hoe alles samen kwam. Er raakte af en toe wat draaiboeken en mensen van onze commissie kwijt, maar wij zijn heel trots op het resultaat. Daarnaast hebben we extreem genoten van de Bonte Avond en vooral van onze eigen openingsact. Die was een groot succes, als we de reacties mogen geloven. Het was leuk om even mee te kunnen doen met de rest en even gek te doen op het podium met z’n allen. Ik ben in ieder geval heel trots op alles wat onze commissie heeft neergezet tijdens dat weekend en hoop dat de eerstejaars dit ook zo hebben ervaren. En dat we ze allemaal nog een keer terug zien op de JSVU-activiteiten.” 23
Verdachten slechter of beter af door media-aandacht?
Er gaat geen dag voorbij zonder dat een rechtszaak de media haalt. Logisch, want voor onze samenleving hebben ze grote nieuwswaarde. Maar wat voor invloed heeft al die aandacht van de media voor de verdachten?
De zaak tegen Robert M. die bekende 100 kinderen seksueel te hebben misbruikt, veroorzaakte een hoop opschudding en enorm veel publiciteit. De strafbare feiten waren zo schokkend en opzienbarend dat alle media erop doken. Maandenlang haalde het nieuws over deze zaak de voorpagina’s en alle actualiteitsrubrieken. Er zijn meer redenen dat bepaalde rechtszaken veel aandacht van de media krijgen. Dat is dan niet zo zeer vanwege het gepleegde delict, maar vooral vanwege de verdachte zelf. Wanneer de politie een cannabisplantage ontdekt is dat meestal geen groot nieuws, maar wanneer het om een keeper uit de Eredivisie gaat wordt het wereldnieuws. En soms speelt het toeval een grote rol. Een mooi voorbeeld daarvan is de inmiddels beruchte mishandeling in Eindhoven, ook wel bekend als: ’De Kopschoppers’. Als de mishandeling niet gefilmd was had deze zaak nooit zoveel aandacht van de media gekregen als nu het geval was. Want vergelijkbare zaken waarin beelden niet worden vrijgegeven, blijven doorgaans tamelijk onopgemerkt. * De Evenementencommissie organiseert op 5 december een evenement naar de Raad voor de Rechtspraak. Ben jij eerstejaars en ben je benieuwd hoe het er in de juridische praktijk aan toe gaat? Schrijf je dan nu in via ‘Mijn JSVU’ op www.jsvu.nl.
24
Maar wat is de invloed van de media op het proces? Woordvoerder van de Raad voor de Rechtspraak*, Michiel Boer, zei hierover tegen NAP Nieuws dat ‘’de hoeveelheid invloed op de uitspraak van een rechter door media-aandacht moeilijk is vast te stellen, maar dat het vast staat dat een rechter rekening houdt met de publiciteit rondom een rechtszaak”. Ook zei hij dat ‘’in grofweg de helft van de zaken waarbij publiciteit een rol speelt de rechter strafvermindering toegekend voor onder andere media-aandacht’’. Het meest bekende en actuele voorbeeld hiervan is de zaak tegen de eerder genoemde ’kopschoppers’. De rechter paste een strafvermindering van twee maanden toe omdat de privacy van de verdachten fors was geschaad door het vrijgeven van de beelden, waarna overal op internet de namen en foto’s van de jongens verspreid werden. De verdachten hoeven dus twee maanden minder lang te zitten, maar de kans is groot dat het misdrijf ze hun hele leven zal blijven achtervolgen omdat hun namen eraan gekoppeld zijn. Ook zijn de jongens meermalen bedreigd
en één verdachte is volgens de rechter zelfs tot in zijn huis achtervolgd. Verdachte Brett S. moest overgeplaatst worden naar een andere gevangenis omdat hij in zijn toenmalige gevangenis niet veilig was tegenover andere gedetineerden. Persofficier Natascha Rose van de Rechtbank Midden-Nederland zei over het tonen van beelden het volgende:’’ Het tonen van beelden is een uiterst middel en dient pas gebruikt te worden wanneer het proportioneel is. Zo kunnen bijvoorbeeld ook alleen de gezichten worden getoond in plaats van een video van het gehele delict.’’ Ze voegt eraan toe dat men zich mag afvragen of de media-aandacht komt door het uitzenden van de beelden of omdat de beelden en daarmee het feit nou eenmaal zo schokkend zijn.
oftewel de maatschappelijke onrust. Volgens velen was dit het geval in de zaak van strafpleiter Bram Moszkowicz die door het Hof van Discipline als advocaat geschrapt werd. Het antwoord op de vraag of een verdachte beter of slechter af is door mediaaandacht zal per zaak verschillen, maar over het algemeen lijkt het erop dat het nadelig uitpakt omdat de verdachte door alle publiciteit nog lang herinnerd kan worden aan zijn daad. De strafvermindering is dan niet meer dan een schrale troost.
Natuurlijk is het verschrikkelijk wat de jongens hebben gedaan en uiteraard moeten ze hard gestraft worden, maar het contrast is wel groot met mensen die voor dezelfde feiten zijn veroordeeld maar waarvan de beelden niet opgenomen of verspreid zijn.
Ook zijn er gevallen waarin de rechter een zaak die veel aandacht krijgt van de media, gebruikt om een voorbeeld te stellen. De rechter straft dan soms harder om zo duidelijk aan te geven wat toelaatbaar is. De rechter interpreteert volgens Boer de aandacht dan als een indicator voor de mate van geschoktheid van de rechtsorde,
25
Studiewinkel Uitgelicht
De JSVU blijft mede dankzij al haar commissies draaiende. Elke editie zullen wij, aan de hand van een aantal vragen, een commissie uitlichten. Dit maal in de spotlights: de studiewinkelcommissie. Deze commissie is onmisbaar voor de JSVU en verdient het daarom om in deze editie iets van zich te laten horen. Gelukkig waren een aantal enthousiaste commissieleden bereid om wat vragen te beantwoorden: Siem Aartsen, Imke Ottema en Ingo Ruiter.
Door: Hugo Rasch en Gianna Hendriks
Waarom heb je ervoor gekozen leuke groep mensen maakt onze om actief te worden in de studie- verwachtingen waar! Ingo: Ik had het wel drukker verwacht! winkel? Siem: Tijdens een borrel in de Kneus wezen Marjolein Pijl en Sietse Piekaar Ingo en mij erop dat de studiewinkel nog plekken over had. Dit trok ons over de streep voor deze commissie! Imke: Het feit dat de studiewinkelcommissie flexibele tijden en een gedeelde verantwoordelijkheid heeft, trok mij over de streep voor deze commissie. Ik woon nog niet in Utrecht en heb behoorlijk wat reistijd.
“De studiewinkel heeft een relaxte werksfeer met veel sociaal contact.” Wat verwachtten jullie van de studiewinkel? En zijn die verwachtingen uitgekomen?
Dat valt me reuze mee. Daarnaast doe je een leuke ervaring op.
“Op borrels weet iedereen elkaar te vinden!”
Hoe vaak zijn jullie in de week te vinden in de studiewinkel? Imke, Ingo en Siem: Per week staat iedereen ongeveer één keer in de studiewinkel. Vergaderen doen we ongeveer een keer in de twee á drie maanden, altijd super gezellig!
De studiewinkel staat bekend als de leukste commissie van de JSVU. Waarom?
Ingo: Je staat veel in contact met andere Imke en Siem: Vooraf was ons al leden. Daarnaast kent onze commissie duidelijk dat er in de studiewinkel een geen druk of deadlines. Dat maakt onze relaxte werksfeer met veel sociaal commissie heel relaxed. contact was, dit gecombineerd met een
26
“Leerzaam en leuk! Ik heb er nog geen seconde spijt van gehad.” Imke: Wij zijn één van de grootste commissies. We tellen momenteel 15 leden. Dit betekent een hoop gezelligheid: dat maakt ons de leukste! Siem: Op de borrels weet iedereen elkaar te vinden!
Hoe ziet een dag in de studiewinkel eruit? Wat doen jullie met de commissie buiten het werk in de studiewinkel om?
Imke: Iets voor het openen van de winkel zijn wij aanwezig. Vanaf half drietot vier uur zijn we wie maar binnen wandelt van dienst! Zo verkopen wesamenvattingen maar verkopen we ook kaartjes voor feesten. Naast onze shift in de studiewinkel zijn wij er ook om studieactiviteiten en acties te promoten. Ingo: Verder bieden we “supercolleges” aan; bijlessen om je klaar te stomen voor je tentamens. Wat betreft de samenvattingen: die zijn hartstikke beknopt, en lezen makkelijk weg, waardoor ze het leren erg vergemakkelijken.
Ingo Ruiter
Siem: Naast de studiewinkel helpen wij het 46e bestuur ook soms een handje met dagelijkse dingen zoals koffiezetten, haha.
Welke voordelen biedt de studiewinkel met betrekking tot je studie?
Siem: Je weet precies wanneer uittreksels te koop zijn! Imke: Het is een win-winsituatie. Naast gezelligheid met je commissieleden kun je ook makkelijk hulp vragen bij je studie. Je zet je buiten je studie in vóór je studie.`
Willen jullie nog iets kwijt?
Imke: Ik raad het iedereen aan zich aan te melden voor een commissie, in het bijzonder de studiewinkelcommissie. Leerzaam en leuk! Ik heb nog geen seconde spijt gehad. Ingo: De studiewinkel is een vereiste winkel voor elk aankomend jurist in Utrecht! Siem: Leuk, de studiewinkelcommissie is voor iedereen een aanrader!
Imke Ottema
Siem Aartsten 27
Wat is CLS?
&
Zoals velen van jullie ondertussen al weten is er afgelopen jaar een nieuw dispuut van de JSVU van start gegaan: de Corporate Law Society (CLS). Dit dispuut richt zich op ambitieuze derdejaars bachelor- en masterstudenten met een bijzondere interesse in het ondernemingsrecht. Inmiddels is CLS uitgegroeid tot hét ondernemingsrechtdispuut in Utrecht. Het dispuut onderscheidt zich van andere organisaties door verdieping te bieden ten aanzien van de master Recht en Onderneming. Bij de activiteiten verdiepen de studenten zich op intensieve wijze in de ondernemingsrechtpraktijk van de advocatuur, het bedrijfsleven, de rechtelijke macht en financiële instellingen. Tevens organiseert CLS ledenborrels zodat je in contact kunt komen met je medestudenten. Dit maakt het studeren net een beetje leuker en zo zie je ook hoe bepaalde zaken er in de praktijk aan toe gaan!
‘coporate litigation-reeks’ volgen bij Van Benthem & Keulen. Al met al een scala van vee elzijdige activiteiten! Daarnaast hebben dit jaar ook al een aantal interessante activiteiten plaatsgevonden. Zo is CLS op bezoek geweest bij Freshfields Bruckhaus Deringer om daar een ondernemingsrechtelijke pitch ten gehore te brengen, is topadvocaat en juridisch adviseur van de Stichting Preferente Aandelen B KPN mr. P.N. Wakkie langs geweest in Utrecht om een lezing te geven over de ontwikkeling van beschermingsconstructies en heeft CLS een bezoek mogen brengen aan Intertrust, een van de grootste trustkantoren ter wereld.
De grote belangstelling voor een ondernemingsrecht dispuut is wel gebleken. Het oprichtingsjaar van CLS is – bijzonder succesvol geweest. Er zijn tal van activiteiten georganiseerd. Zo kon je onder andere meer te weten komen over private equityinvesteringen bij Van Doorne, werd er een najaarslezing georganiseerd in samenwerking met de Universiteit Utrecht over mergers & acquisitions door mr. A. Grimme, partner bij De Brauw, vond er een interactieve workshop over joint ventures plaats bij Kennedy Van der Laan, werd er een bezoek gebracht aan de Ondernemingskamer en kon je een
De CLS werkt nauw samen met de master Recht en Onderneming. Sinds de oprichting van het dispuut is het onderhouden van een nauwe banden met de coördinatoren en docenten van de vakken een speerpunt geweest. Mede door middel van overleg komt het dispuut erachter welke onderdelen van het ondernemingsrecht nu juist níet onderwezen worden. Door hierop in te spelen, en dus activiteiten te plannen welke een voor studenten nieuw terrein bestrijken, voegt het dispuut inhoudelijk daadwerkelijk veel toe.
Waarom CLS?
Terugblik
28
Door: Niels Dolk en Lilach Zalait
Wat heeft CLS jou dit studiejaar te bieden?
President:
Marit Balkema
Vice President/ Secretary:
Lilach Zalait
Treasurer/External Affairs Commissioner:
Valerie Sijberden
Promotions Commissioner:
Niels Dolk
CLS voor eerste- en tweedejaars rechtenstudenten: lezingen
Om deel te kunnen nemen aan de activiteiten van de CLS dien je derdejaars bachelor- of masterstudent te zijn en ingeschreven te staan bij de CLS. Echter, elk na- en voorjaar organiseert de CLS een lezing met aansluitend een borrel. De lezingen zijn toegankelijk voor iedereen! Dus ben je eerste- of tweedejaars en wil je kennismaken met de ondernemingsrechtpraktijk? Houd dan de JSVU-ledenmail of de CLS website in de gaten.
09-12-2013: Najaarslezing:
‘ De toekomst van de commerciële advocatuur’ De Corporate Law Society organiseert op maandagavond 9 december aanstaande vanaf 19.00 uur een lezing in de Raadzaal over de toekomst van de commerciële advocatuur door mr. V.H.M. Wibaut, bestuursvoorzitter van AKD.
De commerciële advocatuur staat voor ingrijpende veranderingen. Tijdens de lezing zal mr. Wibaut ingaan op de manier waarop de grote kantoren zich aanpassen aan deze belangrijke veranderingen en de vraag wat dit voor jou als (bijna) afgestudeerd jurist betekent.
Wil jij je goed voorbereiden op een toekomst in de commerciële advocatuur? Geef je dan nu op door een e-mail met als onderwerp ‘toekomst commerciële advocatuur’ te sturen naar
[email protected]!
Geïnteresseerd?
Wil je deelnemen aan een van de komende activiteiten van CLS, zoals een bezoek aan ABN AMRO of het bezoek aan de Hoge Raad met een lezing van A-G? Ben je derdejaars- bachelor of masterstudent? Twijfel dan niet en meld je geheel kosteloos aan via onze vernieuwde website www. corporatelawsociety.nl.
Wil je daarnaast op de hoogte gehouden worden van de actualiteit binnen het ondernemingsrecht? Volg CLS dan via Twitter (@CLS_Utrecht) en Facebook (.com/ corporatelawsociety)! We hopen jullie te zien bij de aankomende activiteiten! Hartelijke groeten,
Het tweede bestuur van de Corporate Law Society 29
30
31
32