Web Download
De Kleuterklassen
Rudolf Steiner School Breda Minckelersstraat 27 4816 AD Breda Tel. : 076 - 5713646 Fax : 076 - 5876996 i n s p i r e r e n d
b a s i s o n d e r w i j s
Mail :
[email protected] Website : www.vrijeschoolbreda.nl
Schoolgids webdownload: H4 het onderwijs
De Kleuterklassen www.vrijeschoolbreda.nl Beste Lezer, Bedankt voor uw interesse in onze school. Onderstaande artikelen zijn onderdeel van de door ons aangeboden informatie over onze school en onderwijsvisie. Deze informatie is in ruimere context te vinden op www.vrijeschool.nl en is in zijn geheel te vinden in onze schoolgids. Deze gids is telefonisch aan te vragen op telefoonnummer 076 - 571 36 46. U kunt hier ook terecht voor al uw andere vragen.
De kleuterklassen De Rudolf Steinerschool Breda heeft 4 kleuterklassen en een poortklas. In de kleuterklassen zitten kinderen van vier t/m zes jaar. De klassen zijn ‘heterogeen’, dat wil zeggen dat er in een klas jongste, middelste en oudste kleuters bij elkaar zitten. Het samengaan van jongere en oudere kleuters biedt veel mogelijkheden voor de sociale ontwikkeling van de kinderen. De kleuters blijven gedurende hun kleutertijd bij dezelfde leerkracht. In de kleutertijd ontwikkelt de kleuter voorwaarden voor het leren. In het vrijeschoolonderwijs is het spel hierbij een belangrijk didactisch middel. Dat wat het kind waarneemt en ervaart in de wereld om zich heen wordt verwerkt in het spel. Het jonge kind bootst na alvorens hij begrijpt, zo heeft het kind leren staan, lopen, spreken en denken. In de kleutergroepen krijgt het kind volop gelegenheid om in het spel de fantasie te ontwikkelen. Het spelen blijft van groot belang voor de taal en denkontwikkeling, de sociaalemotionele ontwikkeling en de motorische ontwikkeling. Tijdens het spel vindt er ontwikkeling plaats van innerlijke activiteit, beweeglijkheid en leert het kind voorstellingen en begrippen los van de zichtbare en tastbare werkelijkheid te hanteren. Hierdoor verwerft het kind zich vaardigheden waarmee het later leert rekenen en mathematiseren. Deze spelvormen worden op verschillende wijzen aangeboden, enerzijds is er het ‘’vrije spel’’, anderzijds zijn er de spelen die door de leerkracht worden aangeboden waarin de leerdoelen voor de kinderen verweven zijn. Zo zijn er bijvoorbeeld het vrije spel, het cultuurspel, de kringspelen, de vingerspelen die dagelijks terugkeren in het ritme van de dag. Het vrije spel en het cultuurspel bestrijken een langere tijd binnen de dag. Het vrije spel Het vrije spel biedt de kinderen gelegenheid zelf invulling te geven aan het spel in de klas, dit ter ontplooiing van de fantasie. Al het aanwezige spelmateriaal staat tot hun beschikking. Denk hierbij aan houten blokken, planken, lappen, een poppenhoek etc. De banken worden bijvoorbeeld boten of treinen en een groepje ‘kabouters’ kookt in ‘het roze huis’ een soepje! Aan het eind van het vrije spel wordt gezamenlijk de hele klas weer netjes opgeruimd. Het vrije spel heeft zijn werking in verschillende ontwikkelingsgebieden, zoals de ontwikkeling van de taal, het rekenen, de motorische en sociaalemotionele ontwikkeling en de ontwikkeling van de zintuigen. De leerkracht heeft tot taak ervoor te zorgen dat ieder kind tot spelen en zo tot ontwikkeling kan komen. Tevens houdt de leerkracht zowel het geheel als de verschillende groepjes kinderen in het oog om te kunnen stimuleren of om eenzijdigheden op te heffen en nieuwe mogelijkheden te laten ontstaan, waarin ieder kind tot zijn recht komt. Het cultuurspel (ochtendspel) Het cultuurspel neemt een belangrijke positie in binnen de dag. Dit is het spel waarin de leerkracht verschillende ontwikkelingsdoelen aanspreekt op taal- en rekenontwikkeling, op motorische en sociaal-emotionele ontwikkeling. In het spel worden de kinderen meegenomen langs een seizoen, een jaarfeest of een ambacht, bv. de timmerman of de boer. Het spel is opgebouwd uit versjes en liedjes, ondersteund door gebaren. Het cultuurspel is een terugkerend spel dat dage-
2
lijks, gedurende drie à vier weken, wordt gespeeld. Deze langere termijn biedt de kinderen de mogelijkheid de aangeboden ontwikkelingsstof goed te oefenen en zich eigen te maken. Ritme en regelmaat Het jonge kind heeft een natuurlijke behoefte aan ritme. Niet alleen wat betreft slapen, waken, spelen en eten, maar ook in het herhalen van beweging, klank en ritme. Door veelvuldige ritmische herhalingen oefent het kind en ontwikkelt het vaardigheden en vermogens. In de kleuterklassen speelt daarom de indeling van de dag, de week, de maand en het jaar een grote rol. Alles herhaalt zich in een vast ritme. In de klassen wordt gebruik gemaakt van vaste liedjes, versjes en rituelen om van de ene activiteit over te gaan naar een volgende. Binnen alle activiteiten die plaats vinden, zijn er duidelijke afspraken over omgang met materialen, de ruimte en de omgang met elkaar. Door de gebruikmaking van vaste ritmes en regelmaat alsmede duidelijke regels en afspraken in de klas wordt de mogelijkheid gecreëerd voor de kinderen op te gaan in het spel dat ontstaat. Religieuze oriëntatie In alles wat er in de kleuterklas gebeurt, is iets te bemerken dat men religieus kan noemen. Een zorgzame omgang met de mensen, dieren, planten en materialen wordt door de leerkracht voorgeleefd aan de kinderen. Er is verwondering voor de seizoenen en de daarmee samenhangende verassingen die de natuur ons biedt. Daarnaast biedt de vertelstof in de kleuterklas een grote bron aan beelden voor de kinderen. Enerzijds beelden de verhalen de ontwikkeling van de mensen in vroeger tijden uit, anderzijds ondersteunen zij de vreugde en verwondering waarmee wij met de kinderen gedurende een schooljaar door de seizoenen en jaarfeesten gaan. Euritmie Binnen het vrijeschoolonderwijs is euritmie een wezenlijk vak. Het is een kunstvorm waarbij gesproken woord en muziek “zichtbaar” worden gemaakt door gebaren en bewegingen. Het menselijk lichaam is het instrument waardoor deze bewegingsvorm gestalte krijgt. Hoewel het in eerste instantie een kunst is, speelt in het onderwijs niet het esthetische aspect de belangrijkste rol, maar het algemeen vormende. De euritmie sterkt de wilskracht van het kind, bevordert de emotionele ontwikkeling en het sociale gedrag. Het bewustzijn van de ledematen wordt versterkt, waardoor een basis gelegd wordt voor schoonheidsbeleving, innerlijke beweeglijkheid en concentratie. Euritmie laat (jonge) mensen op een levendige manier omgaan met woord en muziek en heeft een versterkende invloed op het zielenleven.
De poortklas De kleuterafdeling kent twee dagen van de week een poortklas. Aan de poortklas neemt een aantal oudste kleuters deel. De kleuterleerkracht stelt aan de hand van vastgestelde criteria, en in samenspraak met de leerkracht van de poortklas en de betreffende ouders, vast of een kind baat heeft bij deelname aan deze klas. Het betreft hier de kinderen die op grond van hun geboortedatum bijna 3 jaar kleuteren, kinderen met een verlengd kleuterjaar, kleuters waarvan verwacht wordt dat zij in augustus schoolrijp zijn en waarvan de leerkracht een duidelijke meerwaarde verwacht bij deelname aan de poortklas. Het dagprogramma van deze klas verloopt gelijk aan het dagprogramma van de overige kleuterklassen. Het verschil is dat de poortklas bestaat uit een homogene leeftijdsgroep en de lesinhouden van de spelen op dit ontwikkelingsniveau aansluit. Dit maakt het mogelijk dieper in te gaan en langer door te oefenen op de ontwikkeling van de basisvaardigheden. De leerkracht van de poortklas spreekt haar bevindingen rond de deelnemende kinderen met de klassenleerkrachten door. Het is de klassenleerkracht die verantwoordelijk blijft voor het vastleggen van de ontwikkeling en het voeren van oudergesprekken.
De overgang van kleuter naar schoolkind Het kind ontwikkelt zich van speelkind tot leerkind. Dit brengt een grote verandering met zich mee: de leerkracht ervaart dat de oudste kleuters veranderen in spel, interesse, beweging, fysieke gestalte, houding en spreken. Niet alleen de kalenderleeftijd van een kind bepaalt of een kind schoolrijp is, maar ook andere factoren. De gestalte, dat wil zeggen de verhouding tussen hoofd, romp en ledematen, het uitvallen van de melktanden, de motoriek zoals de links-rechts coördinatie
3
en de evenwichtszin; het doelgericht spelen; het meer abstracte begripsvermogen en de sociaalemotionele ontwikkeling. Schoolrijpheid is een belangrijk begrip in de school omdat de pedagogische aanpak van kleuters en lagere schoolkinderen essentieel verschilt. Omschrijving schoolrijpheid: De eerste opbouw van het lichaam is voltooid. Het kind heeft de beschikking gekregen over alle vermogens (denken, voelen, willen) van het lichaam. Met dat wakker worden (ontwikkelen in de zin van vrijkomen van mogelijkheden) komen de denkkrachten vrij. Het kind is schoolrijp. Daarnaast moet het kind schoolvaardig zijn, dat wil zeggen dat het kind in staat moet zijn de leerstof op te nemen. De overgang van kleuter naar onderbouwleerling wordt zorgvuldig begeleid door de leerkracht. Ze observeert de kleuter heel nauwkeurig en de oudste kleuters nog eens specifiek op bovengenoemde ontwikkelingsfenomenen. Alvorens een kind naar de eerste klas gaat: - Worden alle oudste kleuters gezamenlijk door de kleuterleerkrachten besproken; - Spreekt de leerkracht met de ouders over haar bevindingen op school aan de hand van het leerlingvolgsysteem, waarna de ouders de mogelijkheid hebben om aanvullingen van thuis uit te wisselen; - Wordt er bij twijfel of bijzondere vragen, zowel van de ouders als de leerkracht, op school een schoolrijpheidsonderzoek gedaan door een andere leerkracht; - Wordt door de betreffende leerkracht de beslissing genomen, na consultatie van de ouders, de andere kleuterleerkrachten, de coördinator leerlingenzorg, de intern begeleider en de leerkracht van de toekomstige eerste klas; - Worden de toekomstige eerste klassen samengesteld door de kleuterleerkrachten; - Worden alle oudste kleuters besproken met de toekomstige leerkracht van de nieuwe eerste klas en het zorgteam.
De overgang naar de onderbouw De jaren in de kleuterklas worden op feestelijke wijze met de ouders en alle kinderen afgesloten. De kinderen ontvangen ieder een beeld dat zij mee kunnen nemen naar de eerste klas. Op de eerste dag van het schooljaar worden de eersteklassers door hun vertrouwde kleuterleerkracht meegenomen naar de zaal. Tijdens een feestelijke jaaropening worden zij welkom geheten door de leraren en kinderen van de hele onderbouw. De ouders van de nieuwe eerste klas zijn hierbij uitgenodigd. Ook ouders van nieuwe leerlingen mogen bij de jaaropening aanwezig zijn. De kleuterleerkracht draagt ieder kind persoonlijk over aan de nieuwe leerkracht. Dit vindt plaats middels een feestelijk ritueel. De eerste klassen gaan naar hun nieuwe lokaal. Hiermee is de kleutertijd definitief afgesloten.
Meer informatie kunt u vinden op onze website en in onze schoolgids. U kunt voor al uw vragen ook direct contact met ons opnemen op telefoonnummer 076 - 571 36 46
i n s p i r e r e n d
b a s i s o n d e r w i j s
4
5
