Dorp gezonken Anneleen De Causmaecker & Marieke De Maré 2013-2014 een artistiek project over de impact van het klimaat op het leven vroeger, nu en later
Ondersteuning
Partners
Expo
Expo
Expo
Inhoud en doelstelling Kunstenaars Marieke De Maré en Anneleen De Causmaecker vroegen zich samen met kinderen uit bs De Triangel in Gent en bs Het Palet in Brugge af wat er zou gebeuren als het water in de zeeën en rivieren die ons omringen zou stijgen en alles onder water zou komen te staan. Er ontstond een uitwisseling, een co-creatie in woord en in beeld. De kinderen gaven een nieuwe betekenis aan historische informatie, maakten geluidsopnames voor hun geliefden en beeldend werk zoals gipsen constructies, ze zochten naar waterdichte oplossingen voor het stijgende water en uitten hun bezorgdheid over het klimaat in theatrale performances.
Een project dat nauw aansluit bij milieu-educatie, erfgoed en geschiedenis.
Facilitatie, voorbereidingen Dit artistieke traject vroeg een grondige en lange voorbereiding. Het idee om tot een rondreizende expo/performance/installatie te komen was er vanaf het begin. De samenwerking met de vele inhoudelijke, logistieke en financiële partners vroeg om veel afstemming, vergaderingen en lobbywerk. We kozen voor een samenwerking met 2 scholen. De kinderen werkten een jaar lang intensief met twee kunstenaars en gingen op verplaatsing naar Zeeland en naar de andere stad (Gent of Brugge). De samenwerking met de Centrale voor de vertelvoorstelling kwam er later bij maar betekende een versterking van het project (nieuwe discipline, extra performance, nieuwe partner).
Lente 2012: eerste ideëen, aanleiding projectoproep ‘Euregio Scheldemond’ September 2012: bezoek aan Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland, Middelburg Winter-lente 2013: zoektocht naar financiering april-juni 2013: gesprekken met Circa, Vel tegen vel (Brugge plus) en cultuurcel Brugge mei 2013: contact met scholen Het Palet en De Triangel september 2013: start ‘dorp gezonken’ met Marieke en Anneleen november 2013: kennismaking met Erfgoedcel Brugge en met Bib Gent november 2013: voorstel Tom Vout om voorstelling te maken voor ‘van stoel tot stoel’ en de Centrale februari 2014: kennismaking met Watersnoodmuseum maart 2014: voorstelling ‘dorp gezonken’ in de Centrale maart 2014: uitstap naar Zeeland met de kinderen april 2014: Erfgoedweekend mei 2014: start expo Bib Gent juni 2014: start expo Zeeland
Praktijk van de kunstenaar Een woordkunstenaar en een installatiekunstenaar, twee dromers en vol poëzie in hun creaties. Ze ontdekken elkaar in dit traject, starten samen met een performance op de Leie en de Schelde, ontdekken, verbeelden, creeëren. De expo ‘dorp gezonken’ wordt één, co-creatie in woord en beeld. Ondertussen werken Marieke en Anneleen ook verder samen onder de noemer ‘duobaan’ met eigen performances.
Marieke De Maré behaalde in 2007 haar diploma Master in de Dramatische Kunsten aan het Herman Teirlinck Instituut Antwerpen. Ze startte haar carrière met de kindervoorstelling De liefde van meneer Bert, een productie van Kopergietery Gent in een regie van Eva Bal. Daarna maakte zij samen met Maud Vanhauwaert haar eerste eigen voorstelling Het begint al goed in Theater Malpertuis. Tussendoor vertelt ze grote en kleine verhalen, verzorgt ze presentaties en performances en geeft ze tal van theaterateliers voor jongeren. Daarnaast werkt Marieke ook als freelancer voor Radio 1, Radio 2 en Klara. Daar maakt ze radioverhalen. Twee keer al werd ze voor de VRT genomineerd voor de Prix Europa met haar mockumentary’s. Ze schrijft ook monologen zoals Let’s all be quiet for a while. In 2011 voltooide Anneleen De Causmaecker haar master in de Beeldende Kunsten aan de Academie van Antwerpen. Haar eindproject Parcours, een samenwerking met de componist Annelies Van Parys, in coproductie met STUDIO CHAMPDACTION, was recent te zien op de ISCM World Music Days in deSingel en werd lovend onthaald in de pers. Daarnaast verzorgde ze ook de visuele omkadering voor het concert Douze Chansons van het Spectra Ensemble. Ze nam deel aan diverse tentoonstellingen in ondermeer de Verbeke Foundation, Kunstpodium T (Tilburg) en haar werk werd ook gepresenteerd in Ithaka XX (Leuven). In 2009 ontving ze de Artes Aanmoedigingsprijs, in 2011 de What’s Next prijs en LAbO3 prijs voor haar project About tape. In april 2015 ging Field Recordings live in Concertgebouw Brugge.
Facts and figures Veertig leerlingen tussen negen en twaalf jaar uit Brugge en Gent graven samen met kunstenaars Marieke De Maré en Anneleen De Causmaecker in de geschiedenis van de verdronken dorpen in Zeeland. De kunstenaars wekken aan de hand van oude topografische kaarten van Zeeland, Brugge en Gent, opnieuw oude dorpen tot leven. Vooraf werden vragen met de leerlingen besproken: Wat heeft de Watersnoodramp van 1953 ons geleerd? Hoe en waar vinden we sporen van de verdronken dorpen? Hoe kan water een impact hebben op ons leven? Hoe ontwerpen stadsontwikkelaars, ingenieurs en architecten een bescherming tegen mogelijke rampen? Er werden creaties gemaakt met de kinderen uit bs De Triangel in Gent en bs Het Palet in Brugge en de kinderen zochten naar sporen uit het verleden samen met de kinderen van obs De Reigersberg in Rilland (Zeeland). De expositie Dorp Gezonken brengt gesproken herinneringen van kinderen, waterbestendige ideeën, nietsontziende golven, geluksscherven uit verdronken dorpen en nog veel meer… Een expositie over hoe we onze dorpen beschermen tegen het stijgende water in woord en in beeld.
De uitstap naar Zeeland Vanaf de start van het artistieke project ‘dorp gezonken’ in Brugge en in Gent waren de kinderen reuze benieuwd om meer te weten te komen over de geschiedenis van de verdronken dorpen in Zeeland. Zou het echt waar zijn dat er nog steeds een kerktoren te zien is van een verdronken dorp? Waar zijn al die huizen gebleven? En waarom heet “zeeland” eigenlijk “zeeland”? Het klonk allemaal zo mysterieus, zelfs een beetje spookachtig. Toen de kinderen te weten kwamen dat ze op 31 maart naar alle waarschijnlijkheid echte sporen zouden vinden van deze verdronken dorpen, was het enthousiasme niet meer te stuiten. En zo vertrokken er vroeg in de ochtend twee busjes vol kinderen, juffen en enkele kunstenaars richting Zeeland. Na een (alvast spectaculaire) tocht door de Westerscheldetunnel en over de prachtige Zeelandbrug werden we opgewacht in bs De Reigersberg in Rilland door de hartelijke archeologen van AWN. Algauw gingen we de bus weer op richting de slikken voordat het opkomende tij alles zou overspoelen. Laarzen waren geen overdreven luxe want op verschillende plaatsen waren er diepe plassen of zoog het slik aan de kindervoetjes. De archeologen vertelden over hoe deze plek ooit een dorp was geweest en wezen de resten aan van fundamenten, een boomstronk van meer dan 500 jaar oud en vele oude bakstenen. Langs de laagwaterlijn vonden de kinderen uit Rilland, Brugge en Gent prachtige schatten zoals scherven van kruiken en kannen, een stuk van een kaak van een varken, grote oude spijkers. Prachtig om zien hoe dicht die enorme schepen vlakbij ons passeerden, als stille fabrieken op het water. In het Watersnoodmuseum werden we alweer hartelijk onthaald door de gidsen die de kinderen meteen filmbeelden toonden uit 1953. De watersnoodramp kostte aan 1836 mensen het leven en 200.000 hectare grond kwam onder water te staan. De beelden spraken voor zich. Vervolgens kregen de kinderen door de vele verhalen van de gidsen, het belevenisgerichte museum en de prachtige kunstwerken die er te zien zijn, een nieuwe kijk op de impact van het water op het leven van mensen.
vertelvoorst elling 'dorp gezonken' door Tom Vout en drie jonge vertelkunstenaars in intercultureel centrum De Centrale
Duurzaamheid en toekomstperspectief
Dit project had een grote impact op onze werking. Door de nauwe samenwerking met Circa in Gent en de belangstelling die de expositie en de openingsavond van de expo in de bibliotheek Gent met zich meebracht, kreeg MUS-E Belgium in het nieuwe schooljaar meer financiële ondersteuning vanuit de stad Gent. In Brugge was de verkennende samenwerking met de erfgoedcel ook de start van nieuwe trajecten rond erfgoed en kunst in Brugge én in andere steden. Het Watersnoodmuseum was laaiend enthousiast evenals de mensen van Stichting Erfgoed Zeeland die de professionaliteit van de expositie en de samenwerking wisten te waarderen. Zij zijn vragende partij voor nieuwe initiatieven. De reizende expositie was ontzettend uitdagend en interessant. Echter het vroeg heel veel tijd en inspanning van de kunstenaars en van de coördinatie. Ondanks de logistieke ondersteuning die we in elke plaats kregen, bleef het een enorme investering om alles op een professionele manier op poten te zetten. Dit soort van initiatieven kunnen enkel gerealiseerd worden mits de steun van partners die veel logistiek werk op zich kunnen nemen. De meerwaarde voor de scholen voor dit type traject is zeer groot. Er worden enorm veel leerdoelstellingen bereikt op vlak van filosofie, wereldbeschouwing, levensbeschouwing en muzische vorming. Bovendien reizen de kinderen rond, doen ze podiumervaring op en is er heel veel waardering voor hun werk.
