Door Maurits Karthaus en Soraya Vogelzang - Onze reis door Laos Het touroperating project was de manier om alvast in de voetsporen te treden van een toeristisch gerelateerde productmanager. De opdracht was om een reis samen te stellen met een budget van €1800 per persoon. De gehele wereld lag hier voor open en daarbij moesten we ook een marketingplan, inclusief het maken van een reisbrochure, en een begroting opstellen. Wat extra motiveerde was de prijs die behaald kon worden. De mooiste reis mocht namelijk door de kandidaten worden uitgevoerd. Hier kwam zelfs een echte finale voor een jury, bestaande uit verschillende topmensen uit de reiswereld, aan te pas. Wij zijn Maurits Karthaus en Soraya Vogelzang en kwamen als winnaars uit de bus met onze reis naar Laos. Wij vertrokken op 5 mei 2013 en maakte onze schitterende reis. Laos is het land van de olifanten. Het is het “vergeten” land in Zuidoost-Azië, wat erg heeft geleden tijdens verschillende oorlogen en zelfs tot het meest gebombardeerde land ter wereld behoort. Hedendaags is de draad weer opgepakt en gaat het steeds beter in Laos. Het toerisme begint nu ook langzaam gang op te komen. Op de Nederlandse markt zijn er weinig touroperators met een reis die alleen naar Laos gaat in het aanbod. Hierbij worden meestal enkele steden bezocht in combinatie met andere landen waardoor je het echte Laos minder goed leert kennen. De ongerepte natuur, de vriendelijke bevolking, de kleine aantallen toeristen, de laidback cultuur en de bezienswaardigheden waren daarbij extra pullfactoren om voor ons project Laos te kiezen. Wat wij meemaakten zal hier door ons persoonlijk worden verteld. Dag 1 – 2: Een lange vlucht naar Laos
Na 11 uur in een vliegtuig te hebben gezeten kwamen we in aan in Bangkok en na hier nog eens 5 uur te hebben gewacht mochten we 2 uur vliegen naar Luang Prabang. We kwamen aan op een klein vliegveldje waar we bij aankomst onze visa kochten. Het was leuk aan de buitenkant maar stelde als vliegveld weinig voor met één landingsbaan, één kleine bagage band en zodra je door de douane bent (die naast die bagage band staat) stond je buiten. En met minder dan 10 mensen in ons kleine propellervliegtuigje stonden we zo weer buiten.
Dag 3 – 6: Werelderfgoedstad Luang Prabang
We werden netjes op tijd opgehaald door Green Discovery voor onze Tribal Villages Tour. Onze gids sprak redelijk Engels en wist erg veel over de verschillende bevolkingsgroepen, hun geschiedenis en het huidige politieke beleid wat betreft het verhuizen van de mensen en het behoud van het milieu. We gingen eerst naar een dorpje dat bekend stond om zijn smederijen. Hier zagen we hoe een smid te werk ging en de verschillende producten die werden gemaakt. Daarna gingen we naar een dorpje van de Khmu stam met animisten die uit het ‘middelland’ komen. Mensen worden geclassificeerd naar hun geloof (boeddhisme, animisme, etc.), stam en woonplaats (hoogland [hoog in de bergen], laagland [langs de rivier] en middelland [daar tussenin]). Deze mensen die nu in het middelland wonen, werden eerder uit het hoogland naar beneden verplaatst, omdat de overheid beter zicht wilde hebben op waar de bevolking woont. Daarbij is het ook makkelijker om infrastructuur naar de dorpjes aan te leggen.
1
Daarna gingen we naar de Hmong stam in het hoogland. Het was daar inderdaad anders, wat zichtbaar werd in bijvoorbeeld de bouw van de huizen. Onze gids vertelde over de lokale cultuur en hoe dat soms botste met de overheid. Een voorbeeld hiervan is dat de huizen van de Hmongs in het hoogland geen ramen en alleen maar twee deuren hebben, op de grond staan en er binnen wordt gekookt. Zij geloven dat de rook van het koken de muggen buiten het huis houden terwijl dit voor de overheid niet genoeg is. De overheid probeert deze mensen klamboes te laten gebruiken maar dat willen de Hmongs niet. Zo zijn er meer voorbeelden om over te schrijven, maar we zullen het bij dit voorbeeldje laten. We zagen ook een school die de overheid had gebouwd, mensen in traditionele kledij (de minderheid) en hoe families hier leefde (heel jong trouwen[Op 15 jarige leeftijd is normaal], veel kinderen, armoede, etc.).Na afloop van dit bezoekje gingen we in een hutje naast de weg eten. Het had een prachtig uitzicht op de omliggende bergen en we kregen een Laotiaanse menu voorgezet, dat overigens zeer pikant was.
Na de lunch zijn we nog naar een laagland dorpje gegaan dat de overheid had opgezet waar 36 boeddhisten families woonden en vijf animisten families. De overheid probeert ook de verschillende religies en stammen van Laos in vrede naast elkaar te laten wonen en elkaar te accepteren want er waren vroeger erg veel problemen tussen de verschillende religieuze groepen en stammen. We zagen wat mensen in die met hun dagelijkse bezigheden waren zoals netten maken, de was doen en huizen bouwen. De daarop
2
volgende tocht bracht ons naar een dorp met een weverij en papiermakerij en we konden hier zien hoe kledij en papier met de hand werd gemaakt. Dat was het einde van de eerste toer.
De volgende dag werden we netjes op tijd opgehaald voor een bezoek aan een olifanten kamp. Eerst werd ons een soort van training gegeven. Deze sloeg verder nergens op, want het enige wat je deed was op een olifant zitten en je deed alsof je hem “bestuurde” terwijl de mahout, de olifantenverzorger, dat deed. Daarna kregen we een rondje op de olifanten door de rivier en een dorpje maar het was heel duidelijk erg toeristisch. Het was een aardig rondje door een prachtige omgeving, maar echt indrukwekkend was het niet. Hierna kregen we lunch en werd het programma vervolgd met het baden van de olifanten. We dachten dat dit ook heel erg toeristisch zou zijn. Dat was het ook, maar het bleek een hele leuke ervaring te zijn want de olifanten gingen toeteren en begonnen met water te spuiten toen we bezig waren met hen te schrobben. Dit was een bijzondere ervaring. Hierna zouden we naar de watervallen gaan maar helaas was er nauwelijks water omdat het droge seizoen was dus we kregen een pasje om in het zwembad te zwemmen en om een drankje te drinken. We waren toch liever naar de watervallen gegaan, ondanks het gebrek aan water.
De dag na de olifanten zijn we naar een aantal verschillende Wats (Wats zijn de boeddhistische tempels) en het koninklijk paleis geweest. Ook dit keer kregen we een gids die redelijk Engels sprak en was het net als op de eerste dag een geschiedenisles, maar er waren ook gewoon veel mooie dingen te zien. Tijdens de toer bleek dat er een overlapping was van een aantal te bezoeken bezienswaardigheden (dit stond onvoldoende op de site vermeld) dus die hebben we overgeslagen. Overigens heeft Green Discovery ons geld geretourneerd omdat we op de eerste dag een extra reiziger mee hadden. We vonden dit heel erg netjes.
3
Dag 5 – 7: Backpackersstadje Vang Vieng We hebben een minibus naar Vang Vieng genomen. Deze worden vooral door toeristen gebruikt omdat ze kleiner zijn dan de reguliere bussen, ze technisch betrouwbaarder zijn en omdat ze airconditioning hebben. We zaten in de bus met drie Britten, drie Venezolanen, één Fransman en één Laotiaan die onderweg werd opgepikt. De rit was echt schitterend door een divers berglandschap. Een van de mooiste zonsondergangen die we gezien hebben. In Vang Vieng hebben we een fietstocht gemaakt. We werden 5 minuten te laat opgehaald waarvoor onze gids zich hevig verontschuldigde, We vonden het overigens prima. Hij nam ons daarna mee om een fiets uit te kiezen en daarna gingen wij fietsend naar de Blue Lagoon. Dit was ongeveer een rit van één uur. Daar aangekomen hebben wij eerst een berg beklommen om een grot te zien waarin zich een slapende Buddha bevindt. Het was supermooi en de tocht zelf lekker actief want het was niet eenvoudig om helemaal omhoog te klimmen. Vervolgens gingen wij zwemmen in de Blue Lagoon terwijl onze gids ons eten klaarmaakte. Na de lunch fietsten we terug via een andere route die drie uur lang duurde. De tocht voerde door prachtige natuur en we kwamen uiteindelijk weer heelhuids thuis aan. Het was een vrij simpele weg om te fietsen met weinig inclinatie maar het was wel heel erg hobbelig en er was weinig schaduw.
4
Dag 6 – 8: De jonge hoofdstad Vientiane
Per minibus vertrokken we naar Vientiane. De hoofdstad zelf is niet zo erg indrukwekkend voor toeristen die al veel gereisd hebben, maar het is wel leuk om gewoon de stad te zien. Na een aantal dagen in de kleine steden Luang Prabang en Vang Vieng, met een dorpse sfeer, voelt Vientiane wel “stads” aan. In eerste instantie hadden we een fietstour door Vientiane. Doordat deze was volgeboekt hebben wij het veranderd in een tour per tuk-tuk. Deze toer nam ons eerst buiten de stad naar een heel apart park, het Buddha Park geheten. Een gevluchte monnik heeft hier een park gecreëerd om de verschillen tussen het boeddhisme en het hindoeïsme met allemaal enorme en soms bizarre beelden uit te leggen. Het Hoogste bouwwerk kon je betreden. Het had 3 lagen. De hel, de aarde en de hemel. Als laatst kon je er ook boven op gaan staan waardoor je uitzicht had over het gehele park. In de toekomst als er meer toeristen gaan komen denken we dat het niet meer mogelijk gaat zijn dit bouwwerk te betreden omdat het anders snel kapot zal gaan. We vond het heel apart en we zouden het niet willen missen.
Daarna gingen wij naar een Wat en een boeddhistisch onderzoekcentrum waar wij een kijkje hebben genomen. Hier was ook de grootste stupa van Laos te vinden. Hierna hebben wij gegeten en bezochten we vervolgens een museum in een oude Tempel en Patuxai, de Laotiaanse “Arc de Triomphe”. De rit erheen ging per tuk-tuk, was erg lang, maar onderweg wees de gids naar allemaal verschillende bezienswaardigheden en legde hij uit wat het was of wat er aan het gebeuren was (Bijvoorbeeld het verhaal achter het standbeeld van een koning die ontvoerd was door Thailand en daarna geëxecuteerd).
5
Diezelfde dag gingen wij vanuit Vientiane met de VIP sleeperbus(slaapbus) naar Savanakhet waarvoor wij al kaartjes hadden. Hij vertrok keurig op tijd. Wij waren de enige toeristen in de bus. Het is aan te raden om twee kaartjes per persoon te kopen omdat je dan je eigen ‘bed’ krijgt. We deelde er één en het was te doen totdat de bus bleef stilstaan. Er was motorpech en het werd binnen 50 graden omdat de airco was uitgevallen. Gelukkig konden wij buiten zitten maar vanwege de temperatuur en hoge vochtigheid was de rest van de tocht veel minder prettig. Nadat de bus weer was gerepareerd ging de reis voorspoedig. Alleen kwamen we om 3 uur ’s nachts aan waar we ook niet helemaal op berekend waren. Na een paar uur te hebben gewacht besloten we om naar het hotel te vertrekken. In de rit naar het hotel zagen we snel nog een klein aantal monniken voorbij lopen voor hun dagelijkse almoezentocht. We konden gelijk inchecken. Dag 9 – 11: Kaysone Phomvihanem beter bekend als Savannakhet
Wij zouden een ecotrek doen maar dit hebben wij afgeblazen omdat Soraya langzamerhand toch wat moe was geworden. We wilden niet de hele dag luierend doorbrengen en we hebben daarom wat alternatieve excursies geregeld. Onze eerste trip ging naar een heilig schildpaddenmeer en naar een apen jungle. Hier konden wij apen en schildpadden voeren. Dit was oké maar ook niet heel speciaal. De schildpadden waren zo traag dat elke keer de vissen hun eten opaten. Waarschijnlijk waren ze ook bijziend want ze hapten er ook steeds naast. Het was wel heel grappig. De reis zelf in de tuk-tuk naar deze plaatsen was wel heel leuk. Het was 3 uur heen en terug dus wij gingen heel ver van de stad en door allemaal dorpjes waar de lokale bevolking nog weinig buitenlanders hadden gezien. Wij zagen hoe zij in de rijstvelden werkten en bezig waren vissen te vangen voor het avondmaal. We bezochten ook een tempel dat zwaar was verwoest door de bommen die erom heen hadden gelegen. Het speciale is dat de boeddha er nog wel staat.
6
Onze gids en tuk-tuk chauffeur stopten overal om met iedereen te spreken en te vragen of wij konden zien waar zij mee bezig waren (bijvoorbeeld in de mand van een dame zagen we wat voor insecten en kikkers zij allemaal had gevangen om die avond op te eten). Dit was voor ons echt één van de hoogtepunten van de reis en we konden ons voorstellen dat als dit een trek was geweest dat het superleuk was om het als afwisseling te doen. Deze dag hebben ook nog een bibliotheek bezocht die heilige papyrus rollen bevat die al honderden jaar oud zijn. Soraya moest zich qua kledij nog wel wat aanpassen. Vrouwen moesten gaan hier traditioneel met Sarong naar binnen en dit gold voor alle vrouwen. Een klein meisje hielp bij het aantrekken van deze rok. Achter de bibliotheek was een enorme Boeddha gebouwd en naast de bibliotheek stond nog een Wat en een soort klooster waar monniken leven. Het was allemaal fascinerend. Deze plek was zo traditioneel en heilig dat er eerst gebeden moest worden voordat we foto’s mochten maken.
De dag erna gingen wij met dezelfde gids maar dan via een ander bedrijf naar de Ing Ham stupa. Dit was een bijzonder heilige plek en wij kregen van onze gids instructies over hoe wij daar moesten bidden. Vervolgens werden wij gezegend door monniken en kregen we een armbandje omgebonden van gevlochten touw. We vonden dit ook heel erg bijzonder om mee te maken. Na afloop hiervan gingen wij ook nog naar een meer met drijvende hutjes, een hangout spot voor lokale jongeren om een drankje te doen en muziek te luisteren.
7
Dag 11 - Dag 12: Handelstad Pakse
Die middag gingen wij op weg naar Pakse. Tijdens deze tocht hadden we de “armoedigste” bus van de reis Het is sterk aan te raden is om tijdig voor de opgegeven vertrektijd aanwezig te zijn om een stoel te bemachtigen omdat je anders de reis zittend op een kruk in het gangpad of op een zak rijst moest maken. Vooraf moesten we een contract tekenen waarin stond dat onze familie een bedrag van zo’n 25 miljoen kip(Omgerekend €250) zou krijgen als wij tijdens de bustocht zouden overlijden, dus dat beloofde wat. De bus was afgeladen met de lokale bevolking en1,5 uur later dan wat op de dienstregeling stond gingen we weg. Er werd onderweg een dvd opgezet met superslechte Laotiaanse muziek (dit is natuurlijk een keuze van smaak) in de vorm van karaoke. Onderweg stopte we om de bus te bevoorraadden. Het leek erop dat iemand voorraden voor zijn winkel wilde meenemen op de bus en deze voorraden werden op de bovenkant van de bus geplaatst. Dit duurde vrij lang.
De bus stopte gewoon overal waar er iemand uit moest en tussendoor werd er ook langer gestopt bij winkeltjes zodat mensen wat konden inslaan voor de lange reis. De bus ging onderweg ook een keer kapot, waar die weer een lange tijd stil stond. Hier hadden we uitzicht op een hele reeks pagodes. Er kwam een tuk-tuk chauffeur en ze vroegen ons of we mee wilden. We hadden geen idee dat we al in Pakse waren maar de mensen van de bus zeiden dat het dichtbij was. Helaas kon de tuk-tuk chauffeur het adres niet lezen omdat het in ons westerse alfabet stond. Hij reed eerst de verkeerde kant op en belde rond een uur ’s nachts bij iemand(waarschijnlijk een bekende)om de weg te vragen. Het leek erop dat die persoon het niet wist. Vervolgens werden we ingehaald door de bus waar we pas waren uitgestapt(die een tijd kapot lang de kant had gestaan) en de tuk-tuk chauffeur kreeg het voor elkaar dat die stopte zodat hij de weg kon vragen. Nu wist hij het wel en kwamen we na 01.00 aan in het hotel. Deze stond naast de tempel met de eerder gespotte lange reeks pagodes… Ondanks het late uur was er nog iemand bij de receptie dus wij checkten in voor een korte nacht omdat onze laatste excursie weer om 9 uur zou beginnen. Er was een dagtoer afgesproken, maar helaas kwam onze gids niet opdagen en het telefoonnummer dat we hadden werd niet beantwoord. Er was nog niet betaald maar dat moest ter plaatse aan de chauffeur worden gedaan. Wij hadden hier ons wel heel erg op verheugd. We hebben die dag op onze eigen wijze ingevuld en zijn naar de grote Boeddha gegaan die vanuit een berg nabij Pakse heen lijkt te kijken. Vandaar uit hebben wij genoten van de zonsondergang die de Mekong rivier goud kleurde en met dit prachtig uitzicht sloten wij onze bijzondere reis in Laos af.
8
Dag 13 – 14: Vlucht met lange tussenstop in Bangkok
Tijdens de lange tussenstop besloot Soraya Bangkok in te gaan om nog snel wat extra inkopen te doen. Het eerste wat opviel was de grote drukte die er in Laos niet was, waar je al snel aangewend was geraakt. De overgang van een rustig land naar een metropool was opeens zeer groot. Het kalme Laos was al snel een gemis.
Aanbevelingen en beoordelingen
Extra dagen Luang Prabang (1 dag) – Om de watervallen beter te verkennen. Vang Vieng (1 dag) – Omdat Vang Vieng in een prachtige omgeving is gelegen en hier veel actieve tours te boeken zijn zoals bergbeklimmen en kajakken. Savannakhet (1 dag) Hier kan een tour geboekt worden naar een plaats waar de Ho Chi Minh Trail door heen liep. Dit leek ons ook heel erg interessant. Pakse (1 dag) – Wij hebben hier in de buurt een grote tempel gemist, genaamd Wat Phu, die het bezoeken waard schijnt te zijn. Overig Op het programma in Vientiane hadden wij officieel een tour zonder het Buddha Park gepland staan, Dit was een fietstocht. Deze ging niet doordat deze was volgeboekt. Voor de fietstocht moet je dus tijdig reserveren. Het Buddha Park is wel zeer bijzonder dus eigenlijk zou er ook een tour hierna toe bij moeten. Hotels + Champasak Palace Vanwege zijn prachtige kamers, uitstekende service, goede faciliteiten en de ligging is ook prima. Sinnakhone hotel vanwege zijn goede ligging. Kamers waren prima en schoon, verder niet echt iets op aan te merken. Alleen hadden we geen ramen in de kamers maar dat ligt aan de kamers die worden geboekt. Thavounsouk Resort: Prachtige ligging met uitzicht op de kalksteen bergen tijdens het ontbijt en zeer goede service. Alleen de badkamer lag een beetje uit elkaar… Hotels + Rama Hotel: Uitstekende service en goede ligging. De kamers was alleen niet goed schoon. Hotels Hoong Thip: Verschrikkelijke service, vieze kamers en de lay-out van de hotel is onlogisch. Agenten + Elephant Village: Volgens programma, behalve de watervallen. Maar dit is tijdens de tour wel aangegeven. Nog beter was van te voren per mail. Agenten + Greendiscovery: Uitgebreid aanbod door heel het land. De tours waren opzich goed uitgevoerd, alleen ze stopten de tours zo’n 2 uur of zelfs nog vroeger dan aangegeven. Bij twee van de vier tours bezochten we minder dan aangegeven op de site en werd er niet gezegd dat we minder gingen bezoeken. Bij een tour
9
daarentegen stond er juist meer. Ook de “diëten” waren niet doorgegeven aan de gids, terwijl die nadrukkelijk waren aangegeven. Savannakhet EGU: Niet bereikbaar via e-mail. In eerste instantie had ik hier per e-mail geprobeerd te boeken, maar niemand reageerde. Toen we zelf op pad gingen in Laos om wat te boeken was het deze touroperator die wij als eerste tegen kwamen, dus ze bestaan verder wel. De tours zijn goed inhoudelijk en volgens programma. De gids was zeer levendig en zijn Engels was redelijk.
Agenten - - Pakse Travel: Een paar extra minnen. Het was per mail geregeld dat er iemand bij het hotel zou komen. Alleen deze is nooit komen opdagen. Betaling zijn we gelukkig niet kwijt omdat die ter plaatste werden gedaan. TEAMWORKZ: Via deze site wilde we hotels boeken. Tijdens het boeken kwamen we erachter dat er nog torenhoge creditkart kosten bijkwamen die duurder waren dan dat de hotels kosten, dus die hebben we daardoor toch niet gebruikt. Agenten geen mening Vientiane ByCycle: In eerste instantie hadden we een fietstour in Vientiane. Deze ging niet door omdat het was volgeboekt. Er was in ieder geval wel een snelle reactie per e-mail. Wij, Maurits en Soraya, heb genoten van deze reis en willen graag TIO bedanken voor de mogelijkheid die ons is gegeven en mevrouw Sasse bedanken voor haar goede begeleiding tijdens het touroperating project.
10
