Door Jan Portengen. datum onderwerp omschrijving bron

Enige extracten van de uitgaande en inkomende brieven van het dorpsbestuur van Valkenburg aangevuld met wat relevante correspondentie en aantekeningen vanaf 1817 tot 1867 Door Jan Portengen

datum

onderwerp

omschrijving

bron

1817

raadsleden militie schout

benoeming tot assesoren van de schout Johannes van Egmond, Dirk Bol, Hendrik Vlasveld Wat betreft de militie blijft Valkenburg onder Katwijk Schouten behoren in de gemeente te wonen.

GA91 van GS ZH

1817 04 08

veeziekte

ivm heersende veeziekte gemeenten moeten deskundigen aanstellen om het vlees te keuren. maatregelen als: uitwassen in schoon water met azijn, flink zout, zo spoedig mogelijk koken of braden, indien niet mogelijk dan in de rook hangen om een nog groter onheil onder de mensen te voorkomen, geen te grote hoeveelheden uitdelen naarmate de grootte van het gezin. Opdat het in deze dure tijden nog tot voedsel kan strekken.

GA91. van de Gouverneur van ZH

1817 04 19

armbestuur

extract uit het besluit van gedep. staten genomen 15 april 1817 omtrent het verlenen van onderstand aan armen met andere gemeente en omtrent het in rekening brengen en voldoen der daarop lopende kosten.

GA 207-24 nr. 767/6970 in 21/4

1817 06 09

militie

loting op maandag 9 juli om acht uur vm militiedistrict Den Haag nr. 39 te Voorschoten. Moeten naar Den Haag 23 juli om 10 uur vm in het locaal der Nieuwe Doelen.

GA91

1817 07 02

signalement

gezocht een persoon hebbende het voorkomen van een matroos, mager en lang, gemarkeertd door de kinderziekte en een of meer wonden in het gezicht, wit linnen

GA91 vrederechter van Katwijk J.A.

1

buis, witte lange broek met gaten en enige blauw gestreppte lappen, schoenen met bandjes en een ronde hoed op het hoofd, heeft in Wassenaar een inwoner aangevallen.

van Bergen

1817 06 04

dorpswapen

een verzoek kan worden ingediend tot het verstrekken van een wapen voor de gemeente.

GA91 de Hoge Raad van Adel

1817 06 29

armen

opgave: het aantal inwoners uit de armenkasse bedeeld bedraagt 7, daarvan kunnen er 5 voor meer dan de helft in eigen behoefte voorzien, en twee voor minder dan de helft. Niemand is buiten staat zich enige behoefte aan te schaffen.

GA91

1817

daglonen

de staat der daglonen binnen Valkenburg dat 360 zielen telt is als volgt: 1)- in de pannenwerken door elkander 1,20 gld per dag van half maart tot oktober. 2)- in de steenfabrieken 1 gld per dag, ook gedurende de zomertijd naarmate het seizoen droog of regenachtig is. 3)- in de kalkfabrieken 1 gld per dag gedurende het gehele jaar 4)- timmerlieden gedruende de zomer 1 gld per dag, in het voor en najaar 80 ct per dag. 5)- land en akkerbouw in het voor en najaar 80 ct,gedurende de hooitijden en de korenoogst 1,25 per dag

GA91

1817

request

D. Halder inzake achterstallig salaris, verzoeke inlichtingen. Die gegeven op 9 oktober 1817

GA91 aan gouverneur ZH

1817 08 30

school

post schoolmeester vacant, Gerrit Borsboom enige sollicitant, derde rang

GA91 aan gouverneur ZH

1817 09 05

begroting

verzoeke goedkeuring begroting 1818

GA91 aan gouverneur ZH

2

1817

aftredende raadsleden

het lot heeft het aftreden bepaald van Dirk Bol in 1817, van Hendrik Vlasveld in 1818 en van Johannes van Egmond in 1819.

GA91

1817

militie

met groot verloof JF van der Zwart en J van den Boogaard., beiden flankeur van de 6e compagnie infanterie. Voorts F. Lagas van de 4e comp. infanterie.

GA91

1817

notaris

sommige schouten denken dat ze uit kracht van hun aanstelling als notaris mogen optreden. Nee dus.

GA91

1817

militie

met groot verlof Abraham Keyzer fuselier, militie infanterie.

GA91

1817

diefstal

Gerrit van Vliet ondervraagd zijnde, heeft slechts bekend dat hij van het bleekveld van Kees de Wit, kastelein te Valkenburg, een vrouwenhemd heeft gestolen en in Leiden verkocht. Weet de kastelien nog de juiste datum? De moeder van de verdachte is Maartje van der Bent weduwe van Pieter van Vliet.

GA91 nr. 105 en 107

Kennisgeving dat bedelaars die bedelen buiten hun woonplaats opgezonden kunnen worden naar de Inrichting voor bedelaars te Hoorn.

internet

1817 12 08 bedelaars

1818 02 15

huisnummer

veehouders

<2 jaar Adriaan Kooy A. van Velden Gerardus Vlasveld Hendrik Vlasveld Martinus van Oorde Johannes van Egmond

4 6 13 20 25 31

2 1 1 11 3

aantal paar- aantal GA92 den schapen

aantal runderen >2 jaar

15 11 5 14

<3 jaar

4

>3 jaar 1 1 2 2 7

2

huisnummer

aantal runderen

38 41 43 59 60 61 64 65 66

14 2

Arie en Dirk Bol Maarten Houwer Klaas Dedel Jan Carpentier Maarten van der Hoef F.A. Sesseler Hendrik Halder Hendrik Binnendijk Klaas van der Lee

1818

belasting

1 Zonneveld Torenvliet Rhijnvliet

3 14 2

aantal paar- aantal den schapen 25 4 7

2

4

8

2 1

12 16 28 14

1

1 1 4 3

2

GA

Wie betaald meer dan 30 gulden aan directe belasting over 1818? naam

woonplaats

1

wed. Allamand

2

onbebouwd eigendom

gebouwd eigendom

recht op deu- Personeel ren en ven- en sters mobilair

totaal

Valkenburg

47,54

7,35

14,10

68,99

Dirk Bac

idem

19,58

5,52

8,26

33,36

3

Maartje Berendrecht

idem

40,65

11,51

1.,10

8,26

61,52

4

Trijntje Binnendijk

idem

20,01

17,29

5,14

6,39

48,83

5

Dirk en Arie Bol

idem

457,64

6

Dirk Bol

idem

457,64 34,90

4

11,39

8,66

54,95

Wie betaald meer dan 30 gulden aan directe belasting over 1818? 7

Trijntje Brencker, wed de Boer

idem

8

Jan Carpentier

idem

9

Hendrik van Dalen

10

24,44

6,98

5,18

36,60

80,48

101,99

11,63

16,05

210,15

idem

65,17

31,16

2,20

6,34

104,92

Johannes van Egmond

idem

561,62

85,85

24,49

8,26

680,22

11

Abraham Gever

Rotterdam

571,11

12,80

1,47

12

Maarten Houwer

Valkenburg

59,16

16,00

6,25

13

J.F. Hubrechts

Leiden

34,56

21,70

2.20

14

Nicolaas van der Lee

Valkenburg

271,51

11,42

3,67

10,20

296,80

15

Martinus van Oorde

idem

19,72

25,30

6,98

6,39

58,39

16

Johannes Schoneveld

idem

30,83

9,19

8,26

48,28

17

F.A. Sesseler

idem

30,62

40,76

6,61

6,39

84,38

18

Hendrik ter Smetten

idem

93,24

5

585,38 7,13

88,54 58,46

93,24

1818

armen

aantal der thuis zittende armen 11 personen, oud en jong (normaal aantal). Onderstand: die buiten wonen wekelijks toelage in geld.Die op het dorp wonen brood en andere waren, ook kleeden. Inkomsten: 1)- Vaste goederen: een weinig land en enige effecten te samen opbrengende per jaar 120 gld. 2)- collecten in de kerk en een keer in het najaar van de Heer (van Valkenburg). Totaal 650 gld. Geen andere inkomsten. Aanmerking: Algemene armen die door een politiek bestuur geadministreerd worden zijn hier niet. Diakenen onderhouden alle gereformeerde arme ledematen en geen ledematen (dus allen) en ook ouderloze kinderen.

GA92 nr 64

1818 01 11

armbestuur

Ingevolge uw aanschrijven van de heer Gunswijk chef bij uw bureau enz. om te berichten omtrent het geval van Heinderijntje Tas welke zich bij u heeft vervoegd.. Het geval is aldus dat zij sedert november 1816 in deze gemeente heeft gediend bij de landbouwer H. Binnendijk uit welker dienst zij met september 1817 is geraakt alzo zij zwanger was alstoen heeft zij bij lieden in deze gemeente huisinghe verkregen dan daar zij tot de Roomsch Catolieke Gemneente behoorde welke van deze plaaats bestaat uit zes a zeven huishoudens welker fonds tot bedeling zeer nadelig gesteld is zodat dezelver kerkmeesteren voorzagen dat zij zich hier zoude ophouden en alzo ten laste dezer armen komen zich bij mijn ten dien einde hebbende vervoegd heb ik de lieden waar zij thuis was laten aanzeggen dat zij voorzichtig moesten zijn alzo zij op geen onderstand van het armbestuur konden rekenen het beter was dat voornoemde Hendrijntje Tas tot haar moeder ging of dat zij anders tot hun eigen laste zoude komen. Henderijntje Tas heeft alstoen deze gemeente verlaten en is na haar eigen geboorteplaats en woonplaats harer moeder gegaan den Bergschen hoek doch aldaar haar inwoning door de heer Schout geweigerd is zodat zij enige dagen geleden weder in deze gemeente is gekomen en ik haar heb te kennen gegeven zij op geen onderstand konde hopen. Zij heeft slechts elf maanden in deze gemeente dienstbaar en woonachtig geweest

GA221 nummer 4. Schout Sesseler van Valkenburg aan de gouverneur van Zuid-Holland in antwoord op diens verzoek om inlichtingen.

6

daar bij het Armefonds der Rooms Katholieken van zodangige staat dat het niet mogelijk is haar zodanige bedeling of onderhoud te verschaffen als nodig is. NB: Mogelijk familie van Henderijntje: Geboorteacte 18 december 1817 Bergsenhoek nr. 35 Arie Westdijk 51 jaar, arbeider, doet aangifte van de geboorte van Maria Tas. Moeder is Anna Maria Tas ter zijner huize woonachtig. (Geen andere kinderen Tas omstreeks die tijd gevonden) 1818 01 13

armbestuur

Ten gevolge onser missieve van den 11e dezeren bereids aan den schout van Bergschenhoek ter voorziening in het lot van Henderijntje Tas geschreven hebbende verzoeke ik u om intussen tot tijd en wijle ik omtrent dit geval nader ingelicht en daar omtrent eene dicisie genomen zal zijn, wat zodanigen onderstand aan de bedoelde personen te verleenen als u in de gegeven omstandigheden het meest doelmatig en met de dispositie van Heren Gedeputeerde Staten van den 13e februari 1815 nr. 4 meest overeenkomstig zult vinden. Zullende ik van de uitslag van het door mij aangevangen onderz\oek u nader bericht geven. Van Duyn

Gouverneur van ZH aan schout Sesseler. Brief 107/404 GA 92 nr. 3 107/404

1818 01 22

H. Tas

Brief van de schout van Bergschenhoek aan de gouverneur ZH. Ingevolge uw aanschrijving van 13 januari 1818 nr. 107/435 te informeren omtrent de persoon van Henderijntje Tas reeds 11 jaar geleden deze gemeente heeft verlaten en volgens haar eigen getuige ruim vijf vierendeels jare te Valkenburg heeft gewoond en vermits de resolutie van Gedeputeerde Staten van 24 oct. 1815 nr 2202/15 zodanige personen ingevolge art. 109 van het nog in werking zijnde besluit.

ARA

1828 01 30

armbestuur RK

Brief van de administrateurs van de RK armenkas aan de Gouverneur van Zuid Holland. Geven met behoorlijke reverentie te kennen de ondergetekende requssenten in gg. als administrteuren van de R.C. arme kaste van Valkenburg dat in de voorgaande jare daar heeft gediend bij zekere bouwman Hendrik Binnendijk een meid zich latende noemen Heintje Tas en voorgevende van de Bergschenhoek geboortig te zijn en van de RC. godsdienst en in de maand october laatstleden aldaar is uit haar huis geraakt en zig na

inv. 3.02.20 nr. 604 brief nr. 34.

7

dien tijd zoo te Rijnsburg als elders heeft onthouden echter nu van tijd tot tijd als weder te Valkenburg onthoud en door het slapen in hoibergen als anders zig als landloopster gedraagd. En daar het bovengenoemde vrouwsperzoon zig in een zwangeren staad bevind, en de requestranten gemeend hadden dat zulk een vrouwsperzoon door de politie van de plaats zoude worden geweerd, daar het ten volle consteerd dat zij aan deze plaats niet is verjaard of vervallen en daar zij voorgeeft ook tot de RC. te behooren zo hebbe zij requestranten gemeend hier in niet onverschillig te mogen zijn of de kas aan hunne zorg toebetrouwd door zulk een vrouwsperzoon in extra lasten kwam te geraken. Zoo is dat zij requetranten in hun bovengenoemde qualiteit de vrijheid nemen zig te keren tot u Edel mogende te verzoeken op een onderdanige maar ook tevens eene ernstige wijze dat daarin mag worden voorzien teneynde hunnen armenkas, welke buiten zulke lasten vallen egter aller displorabels is gesteld niet door zulke vreemdeling mag worden geconsumeerd en ten proi van losse vreemdelingen word overgelaten. En hiertoe menen zij temeer grond te hebben omdat hun gemeente in deze plaats en de behoeftige nazaten vele zijn. Zoo hebben zij requesanten zig door genoodzaakt gezien zig to Ued. te moeten wenden om voor hun te willen zorgen van zulk een last hunner kas te worden bevrijd. Hetwelk doende zoo wij Ued Hoogmogende Heer uw onderdanige dienaars de R.C. Armbestuur te Valkenburg. w.g. H. van Well en G. van Bergen. 1818 01 30

Indice op de briefwisseling nr. 107. Nr. 4. 11 januari verzonden, ingekomen 12/1. De schout van Valkenburg geeft eenige consequenties nopens het onderhoud van Henderijntje Tas. 1818 01 13 januari nr. 404. De schout van Valkenburg verzocht provisioneel in het onderhoud van Henderijntje Tas te voorzien. 1818 01 13 nr. 435. De schout van Bergsenhoek meld dat H. Tas te Valkenburg verjaard is en mitsdien aldaar moet worden onderhouden. 1818 01 24 nr. 852. In handen gesteld van de heren Haye van Brakel en Slingeland voor advies. 1818 01 27. RK. armbestuur van Valkenburg verzoekt dat hun kas niet met het onderhoud van Henderijntje Tas wordt belast. 8

archief van de gouverneur ZH

1818 01 27 nr. 932. In handen gesteld van de heren Haye van Brakel en Slingeland voor advies. 1818 01 30 nr. 1164. De schout van Valkenburg toestemming gegeven om Henderijntje Tas naar het Bedelaars Gesticht te Hoorn te doen overbrengen. (Ged. Staten 34).

1818 01 26

militie

Toezending alfabetisch register voor de loting National Militie

GA221 Schout Sesseler aan Militie Commissaris 13e mil district.

1818 01 30

militie

contingent vastgesteld op 8 man te leveren. Sesseler schrijft 3 maart 1818 een verzoek dat getal te verminderen.

GA92

1818 02 03

armbestuur

Dispositie dd 30 januari 1818 van Gedeputeerde Staten Van Duyn en J van der Sleyden. dd 6 februari 1818. Zie bijlage. (Bijlage niet aanwezig). Volgens boek 207 waarbij de schout van de gemeente wordt vrijgelaten om zekere Heinderijntje Tas na het Bedelaarsgesticht te Hoorn te doen transporteren. Notificatie.

GA92 nr12 Dep. Staten 12 107/1164 behandeld 7/2

1818 02 27

bedelaars

Gouverneur ZH met instructie om provisioneel geen bedelaars naar het gesticht te Hoorn op te sturen. Voor memorie.

GA 207-27 555?2079

1818 03 02

militie

Maarten Mulder woont niet hier maar mogelijk in Oegstgeest

GA221

1818 03 08

militie

Schout Sesseler aan de Luitenant Geweldige der Marine te Rotterdam Toezending

GA221

9

vrijstellingen van lotelingen.Ik had hoop u zelf te kunnen spreken maar ziektegevallen in mijn familie hebben dat verhinderd...

Schout Sesseler aan ...

1818 04 21

Hoorn

Gedeputeerde staten betrekkelijk het transporteren en onderweg verzorgen van bedelaars van het gesticht te Hoorn. (extract gedrukt) Het transporteren van de bedelaars die naar het gesticht te Hoorn worden opgezonden kunnen op de reis worden verzorgd en verpleegd in de gewone gevangenissem. Door de plaatselijke politiebedienden, van post tot post en voor de plaatselijke rekening.

GA207-49 555-17/4245 Gs nr. 6. in 25/4

1818 04 29

dorpskas

Schout Sesseler aan... Opsturen begroting 1818

GA221

1818 04 22

militie

Schout Sesseler aan de schout van Katwijk. De drie op te roepen personen voor de Nationale Militie zijn door de veldwachter aangezegd om aanstaande zaterdag om 5 uur voor het Regthuys voor vervoer naar Katwijk gereed te staan.

GA221 nr. 23

1818 04 22

scheepvaart

Schout Sesseler aan de gouverneur van ZH Er is op Valkenburg geen schippersreglement. Er vaart slechts een klein schuitje op de Leidse marktdag van en naar de stad.

GA221

1818 05

belasting

Terugsturen van de rekening der gebouwde en ongebouwde eigendommen.

GA221 nr. 24

1818 06 21

belediging

PV van belediging. De naam van de knecht van N van der Lee is Jan Stolps. In het huis van Van den Berg was niemand tegenwoordig.zodat deze onbekend is gebleven.

GA221 nr 33

1818 06 11

stemmen

toezending pv der raadsvergadering tot het openen der stembiljetten

GA221 30

1818 07 03

armen

antwoord op vragen der gouverneur: Armen worden onderhouden door de diakonie, er zijn er bijna geen, het meeste onderhoud wordt gegeven aan degenen die hier geboren zijn (en naar elders vertrokken), daar elk aan deze plaats door behoorlijke vlijt genoegzaam in zijn behoeften kan voorzien en werk vinden zo lang de fabrieken aan deze plaats geves-

GA2221 nr 35

10

tigd blijven voortduren. 1818 07 03

paarden en wagens

Aantal paarden in Valkenburg 33 stuks, trekossen geen, voertuigen 19 (wagens geschikt voor 2 paarden)

GA221 36

1818 07 10

militie

Gijsbert Ouwersloot met groot verlof, moet 5 juni weer naar Den Haag fuselier Jacobus van Egmond is met groot verlof. J. Zandbergen met groot verlof van het dept Infanterie

GA92 nummer 64 en 74 en 116

1818 07 17

militie

Jacob Zandbergen is zeer ziek. Ik ben naar zijn woning geweest waar ik dezelve in zodanige staat aan trof dat hij tot heden niet konde worden vervoerd. Heb met zijn doctor gesproken, die heeft een certificaat gegeven.

GA221 41

1818 08

raadslid

voordracht J van Egmond, H. Vlasveld, D. Bol, N. van der Lee, en J. Schoneveld.

GA221 44

1818 10 20

weldadigheid

er zijn in deze kleine plaats slechts 8 tot 9 mensen aanwezig die tot enige bijdrage in staat zijn. Heb daartoe overleg gepleegd met die van Katwijk. Zal van hen enige biljetten ter invulling ontvangen.

GA221 59

1818 12 01

school

circulaire 12 november ll betreffende artikelen van het schoolwezen Zeer goed. Het verhogen van het schoolgeld van 5 ct naar 10 ct laat geen verdere verhoging toe. Arbeiders die voor een klein daggeld moeten werken en met grote gezinnen kunnen dat niet opbrengen. Uit de gemene kas kan dat niet betaald worden. Dan nog zou met voor de onderwijzer niet tot een tractemant van 450 gld art 5.kunnen komen..

GA221 72

1818

chirurgijn

Maarten Houwer deed op 25 mei 1791 examen.

GA92 nr 113

1818 12 21

kerk

De verbouwing der kerk van de gereformeerde gemeente te Valkenburg in de jaren 1810 en 1811 gedaan heeft toen zeer ver de berekening der kosten overtroffen. Daardoor is de

GA221 77 Kerkmeester

11

kerk in schulden geraakt die men tot dusverre met alle mogelijke middelen heeft getracht te boven te komen. Niettegenstaande dat is er nog een tekort van ongeveer 1500 gulden. De crediteuren eisen thans, met de grootste billijkheid, hun betaling. Door bezuinigingen heeft men thans enige gelden bij kas maar niet toereikend. Er bestaat nog een fonds waardoor men in staat zou zijn de crediteuren te vrede te kunnen stellen bestaande uit een erfpacht met een jaarlijkse opbrengst van 15-4-0 hetgeen door de daarmee belastten zou kunnen worden afgekocht onder de betaling van 20 jaar van het jaarlijks verschuldigde. De kerkmeesters verzoeken de gouverneur van ZH toestemming om de rente te mogen laten afkopen.

en schout aan gouverneur van ZH

1819 01 19

wees

Ingevolge uw verzoek zullen wij zorgen voor Leendert Burger zoon van Dirk en Maartje Groendijk, geboren alhier in 1810. Verzoeke het kind aanstaande zaterdag naar Leiden te willen doen transporteren en brengen naar de Marktschuit die ten 0900 uur naar deze stad afvaart.

GA221 Burgemeester Schiedam aan Sesseler.

1819 01 21

wees

Schout Sesseler aan burgemeester van Schiedam. Sedert 1 1/2 jaar woont hier Dirk Burger met zijn gezin. Hij en zijn vrouw Maartje Groenendijk zijn in december vorig jaar overleden nalatende twee zoons. De jongste, Leendert, is in october te Schiedam geboren, naar men meent in 1810. Verzoeke hem te onderhouden.

GA221

1819 01 21

wees

Sesseler aan gouverneur ZH Leendert Burger is door armbestuur van Schiedam in onderhoud aangenomen. Zijn broer Dirk, geboren te Delft wordt daar echter geweigerd. Verwijst naar wet door Willem I dd. 28 november 1818 art. 1.

GA221

1819 01 21

wees

Extract uit een besluit gedeputeerde Staten van ZH aan Sesseler. betreft het verzoek om het Armbestuur van het Hof van Delft te belasten met het nagelaten kind van Dirk Burger en Maartje Groenendijk. De schout van Delft verkeert in het verkeerde denkbeeld omtrent de verplichting van onderstand te verlenen aan het in die gemeente geboren kind, vermits de laatste wet van 28 november ll. Ook de in het Fransche rijk geschreven acten van indemtinatie etc. zijn geldig. Valkenburg moet het kind opsturen.

GA221

12

1819 01

wees

briefje Sesseler Leendert Burger met de marktschipper op Schiedam meegezonden.

GA221

1819 02 11

wees

Sesseler aan schout van Delft Ingevolge aanschrijving staten van ZH heb ik het kind van Dirk Burger en Maartje Groenendijk genaamd Dirk heden met een schipper van hier naar uw gemeente afgezonden

GA221 nr. 23

1819 03 08

wees

Sesseler aan schout van Delft. nr. 28 Sesseler aan burgemeester van Schiedam Bij het overlijden van Dirk Burger kort na het overlijden van zijn vrouw heb ik de kinderen uitbesteed, de sleutels van de woning bij mij genomen en nadat de kinderen waren ondergebracht en zodra ik tijd had is een inventaris opgemaakt van de goederen. Hierbij ingesloten. Met een opgaaf van dezelfs schulden voor zover bekend. De kosten zullen de baten niet dekken. Ik raad u aan L Burger, broeder van de overledene, te vragen de boedel te verkopen, de schuld te voldoen en de rest te verdelen onder beide kinderen. De huur van het huis blijft zolang doorgaan.

GA221 nr. 27

1819 26 01

justitie Leiden

de officier van justitie te Leiden schrijft: In de avond van de 20 e dezer is onder Leiderdorp gearresteerd een persoon met een kruiwagen die verklaarde te zijn Pieter van Denteren te Oegstgeest. Later bekende hij Jacob Peet te zijn, boerenarbeider te Valkenburg. Er ligt hier ook een signalement van een zekere Arie Paalvast waarop deze persoon lijkt. Wilt u uw veldwachter sturen om hem te identificeren?

GA93 nr.14

1819 03 08

gezondheid

De Provinciale csie van Geneeskindig Onderzoek en Toevoorzicht in Zuidholland. De bedoelde personen zijn gevaccineerd door de plaatselijke heelmeester. Met de meeste vlijt wordt daarmee doorgegaan. Niet meer dan acht kinderen zijjn nog niet ingeënt.

GA221 nr. 25

1819 03 09

armbestuur

Er is geen armbestuur. slechts diaconie. De geneeskkundige verzorging van de diaconie door de plaatselijke heelmeester kost gewoonlijk jaarlijks 40 gld. Een zware last voor de diakonie. Er zijn vele daggelders die weinig kunnen opbrengen. Het afgelopen jaar is

GA221 nr. 26

13

uitzondering omdat vele Zeer scrulse (?) koortsen onder de mindere klassen plaats hebben gehad die deze bovengenoemde kosten opgave verre te boven gingen. 1819 03 19

wees

Heren regenten weeshuis Schiedam aan Sesseler zenden onderhandse procuratie op L Burger om door een publiek persoon te doen verkopen de nagelaten goederen van D Burger en Maartje Groenendijk

GA221 36

1819 03 28

kerk

Schout Sesseler aan gouverneur ZH De reden dat ik u per abuis -dato 18 februari 1819 nr 236/1917 nog niet heb beantwoord is dat de nodige inlichtingen mankeerden, en ik daardoor huiverig was de beantwoording te effectueren. In het jaar 1812 was de herbouw van de kerk ten naastenbij volbracht, dan als toen bevond men dat de onkosten zo veel waren dat dezelve een nadelige staat veroorzaakte van ruim vierduizend gulden. Zodat hun het nog onvoltooyd moest laaten staan en trachten de crediteuren te voldoen door bezuiniging en door bijdragen van Liefde Giften zoo in als buiten de gemeente is men thans zo ver gevorder, dat met den doen hun door de Gedeputeerde Staten van ZH toegestaan verkoop der erfpachten behoorende van dien gemeente men met de crediteuren zodanige arrangementen heeft kunnen maken dat met bijvoeging van alle de kerkelijke fondsen men in dit jaar de crediteuren zal kunnen dan de aldernodigste reparaties is daadoor ook achterwege moeten blijven hetgeen aan het gebouw zeer veel nadeel heeft toegebracht. De pastorie is in zodanig verval dat eerst moet worden gerepareerd of in totaal verval zoude geraken. Hiertoe is door de gemeente een inschrijving geschied, waarbij in 2 jaar deze kosten kunnen worden voldaan zodat het kerkgebouw zelve zeker gedurende die tijd niet kan worden gerepareerd. 2)- De fondsen bestaan geheel uit den ontvangst der zitplaatsgelden en de graven. Het weinige dat resteerd van huur van het schoolhuis en de collecten bij de openbare godsdiensten, welk bedrag niet meer dan toereikend is om de gemene kosten te dekken. 3)- door de ledematen is al zoveel bijgedragen dat op meer niet mag worden gerekend 4)- er bestaan geen aanspraken op p;ersonen verplicht tot het dragen van zodanige onkosten 5)- een subsidie van 250 gld zou de kerkmeesters in de mogelijkheid stellen van zodanige

GA221

14

reparaties te kunnen laten doen waardoor men het kerkgebouw in zodanige staat zoude kunnen brengen dat regen en wind hetzelve geen nadeel zoude kunnen toebrengen. 6)- hoe spoediger zodanige reparatie zoude kunnen geschieden des te minder zouden de kosten kunnen belopen. Uedele .....aanleiding gegeven om met de meeste omzichtigheid te werk te gaan te meerder daar het bij de Heren Gedeputeerde Staten wel bekend is dat de reparatie of herbouwing der kerk nog zeer kortlings is geleden, dan wel alvorens ik mijn woonplaats alhier had gezocht zodat ik van al .... al inlichtingen benodigd had om geen aanvrage te doen dan van directe noodzakelijkheid overtuigd zijnde. De schout van de gemeente Valkenburg 1819 04 02

instructie

Instructie voor de gemeente ontvanger

GA93 nr.41

1819 04 19

Burger

Schout van delft schrijft: tot op heden niets gehoord over de volmacht om tot verkoop over te gaan

GA221 42

1819 06 05

diefstal

Ik heb de eer Uedele te doen geworden Proces Verbaal van een ontvreemding welk in deze gemeente heeft plaats gehad, voor het formen van hetzelve heb ik mijnen veldwagter naar de landen in het Proces Verbaal vermeld gezonden welke de hekken heeft gevonden als in het Proces Verbaal vermeld. Ik heb de Heer Schout van Katwijk verzogt om deszelfs veldwagter te laten suurrvailleren of er zig ook in de gemeente opkopers van oud ijzer mogten bevinden zo niet er ook doen op dien dag van den tiende Juny zijn gepasseerd dan op hem geen van de vermiste goederen op des..]. Echter hebben ik .... op den persoon Dirk van der Neut genaamd woonachtig te Katwijk aan Rijn, welke ik geloof in geen te beste renommee staat. Daar het des Zaterdags markt in Leiden is zoo heb ik mijn veldwagter doen ront zien, waar het gevolg van is geweest dat de ontvreemde goederen aldaar te koop werden bevonden.en mede door den eigenaar herkend op welk berigt ik mij bij den heer Directeur der Politie en hem gesproken heb verzocht om de .... gemelde goederen onder deszelfs bewaring te doen stellen. Hebbende gemelde heer een zijner

GA221 50, Schout Sesseler aan de Officier bij den Rechtbank te Den Haag

15

dienaars der justitie mede gegeven om dezelve goederen onder zijn bewaring te stellen zijnde dezelve afgegeven door de persoon welke dezelve in koop had liggen. Onder informatie hij dezelve gekocht had de 2e Juny jongstleden van een bejaard persoon en een jongeling hetgeen mijn vermoedens des te meerder bevestigd daar de bovengenoemde Van der Neut bejaard is en een zoon heeft van naar mijne gissing van omtrent 17 jaaren. De hamer welke bij de hekken gevonden is heb ik onder mijn bewaring genomen zodra ik iets zekerder mocht ontwaren zal ik uedele hiervan dadelijk berigt doen geworden. 1819 06 06

diefstal

Volgens afspraak van gisteren heb ik de eer uedele copien te doen geworden het door mij aan de officier der rechtbank te Den Haag gezonden Proces Verbaal, ik heb zijn edele bericht ik uedele verzocht had het ontvreemde ijzerwerk hetwelk door den eigenaar herkend en ter zijnen kennisse was gekomen zulks bij een oudijzerkoper te koop was liggende en uedele zo goed had onder uedele bewaring te doen stellen bij het afgeven der goederen had de ijzerkramer mij gezegd het goed van een bejaarde man en een jongeling hetgeen mijn vermoedens vermeerderde op een persoon welke te Katwijk aan de Rijn woonachtig is genaamd Dirk van der Neut mogelijk uedele zulks wel zullende ontwaren als uedele dezelve zuld hopen ik heb zulks ook mede de heer officier der Rechtbank gezegd.

GA221 51. Schout Sesseler aan Directeur der Politie te Leiden.

1819 06 10

diefstal

Ik heb de eer uedele te doen retourneren het door mij getekende Proces Verbaal en hebbende gedane inspectie, beneffens een bij mij onvangen PV van den Directeur der Politie te Leyden. Ik geloof niet dat zodanige persoon op Noordwijk hoort maar het wel waarschijnlijk dat het de in mijn vorige brief van 5 juni nr. 50 bedoelde persoon is (dezelve is heden dinsdag nog door mij gezien, de vader op hebbende een pet of muts en de jongeling een hoed, denzelve zoude men oogenschijnlijk ouder beschouwen dan hij wel is) de herkenning van de persoon van Andries Schrijver oudijzerkoper te Leyden toebrengen. De bedoelde persoon is heden bij de fungerende schout van Katwijk suspect, ik heb bereids getracht ook iemand op te sporen welke de hamer herkennen mogt als de persoon van Dirk van der Neut toekomende of door hem wel gebezigd. Het derde hengsel: als ik hier of daar nadere informatie bekom zal ik uedele hiervan

GA221 52 Schout Sesseler aan de Officier der Rechtbank te Den Haag

16

kennisse geven. 1819 06 11

diefstal

Schout Sesseler aan Officier Rechtbank den Haag Door mijn veldwachter geinformeerd zijnde dat de heer A. Kooy in deze gemeente ook een ijzeren hengsel van zijn hek vermist zo heb ik mij begeven naar de woning van de heer Kooy en hem dat hengsel laten zien. Hij herkende het als het zijne. Ook heb ik het hek bezichtigd. Bijgaand het PV dienaangaande.

GA221

1819 07 11

wangedrag

Schout Sesseler aan de oofficier van de Rechtbank te Den Haag Ingevolge afspraak zoo zende ik uedele Proces Verbaal van het gebeurde met de jongeheer J. Allamand, hetzelve is niet in die orde zoo als hetzelve behoort en mankeerd in de eigen naam der weduwe Allamand en de voornaam der here voogd en toeziend voogd, deze zijn mij niet bekend daar het gebeurde de meeste spoed en voorrang vereischt doordat mij de gelegenheid ontbreekt om de persoon van J. Allamand in verzekerde bewaring stellen heb ik het zodanig gedresseerd als ik konde, bereid zijnde de ontbrekingen nader op te geven alsook alle nadere inligtingen omtrent het gebeurde.

GA221 55.

1819 08 25

armen

Er bestaat alleen een GG armbestuur, zelfstandig, geen vaste regels.De bedeling gebeurt in voorkomende gelegenheden.

GA221 60

1819 10 05

schutterij

De Rustende Schutterij. de officier H Vlasveld verzoekt van zijn benoeming te worden ontheven. Reden: 1)- hij heeft geen capaciteiten dienaangaande. 2)- Hij is in de landbouw groot gebracht en neemt zelf zijn runderen waar. Ik kan u geen geschikte andere persoon opgeven. Gisteren 4 oktober is de Landstorm volgens uw aanschrijving door mij afgedankt. Gezamenlijk met Katwijk. Wat het overnemen der pieken betreft, die waren eigendom van de manschappen zelf, er waren geen geweren. Ik zal zo snel mogelijk het inschrijvingsregister voor de Schutterij opsturen. Kosten voor de Rustende Schutterij zijn mij niet bekend.

GA221 76

1819 10 14

heelmeester

deze plaats heeft slechts 1 chirurgijn (Gerrit Penant?) en heelmeester Maarten Houwer die

GA221 79

17

tegelijkertijd apotheker is. 1819 10 31

trouwen

Dirk van Dijk , geboren 20 januari 1793 dus ouder dan 26 jaar en Gerritje van den Oever (?) geboren 11 maart 1798, dus ouder dan 21 jaar willen trouwen. De vader van de man en de moeder van de vrouw zijn overleden. Hoe te handelen?

GA221 86

1819 11

kerk

Voordracht tot Kerkvoogden, Notabelen en Plaatsvervangers door schout en gemeenteraden van Valkenburg. Aan het Kollegie van Toezicht Hervormden ZH H. Kerkvoogden : J van Egmond, Hendrik Binnendijk en Ary Bol Notabelen: Dirk Bol, H Vlasveld, A. Kooy, Joh. Schoneveld, Maarten van der Werff, Cornelis de Wit en Gerrit de Wit. Kerkmeesteren: D Bol, H Vlasveld, J Schoneveld, A Koning, J van Egmond, A Bol, H Binnendijk, Maarten Houwer, D Beuk, H van Leyden, H Halder, W van Egmond, M van der Werff, C de Wit en G de Wit.

GA94

1819 11 12

kerk

reglement op de kerkelijke fondsen en de kosten de eredienst. Van het Porvinciaal Kollegie van Toezicht over de Kerkelijke administratie bij de Hervormden in ZuidHolland

GA94 nr. 8

1819 12 18

kerk

Door de heer Staatsraad Directeur Generaal voor de zaken van de Hervormde Kerk is gevraagd hem kennis te doen dragen van hetgeen nog te voldoen is of zal blijven van de in de jaren 1811, 1812 en 1813 achterstallig gebleven landelijke predikantstractamenten

1819 12 31

fabrieken

Opgave van de fabrieken en werkwinkels te Valkenburg Kalkbranderij Schulpkalk, twee fabrieken met samen 5 ovens, zonder werktuigen, 8 werklieden dagloon 1 gld per dag gedurende het hele jaar, in 1813 was de afzet binnenlands, toen was de toestand kwijnende door de geringe verzending, van 1814 tot en met de eerste helft van 1819 matig in verband met de op gang gekomen invoer van steenkalk en het laatste halfjaar eveneens door het gebruik van steenkalk bij ‘s lands werken. Ter 18

GA94

stimulatie van het bedrijf zou het goed zijn vrijdom van de impost op turf te verlenen. Dat zou de fabrikanten in staat stellen om de schulpkalk voor dezelfde prijs te leveren. Metselarij Een winkel met 1 man, de baas zelf. Plaatselijke afzet. Voor 1814 was de toestand minder goed omdat de kalkfabrieken niet floreerden. Nu beter hoewel de plaats minder floreert. Pannenbakkerij Dakpannen ne vloertegels, drie fabrieken, zonder machines, 8 werklieden en 2 kinderen, 1,20 per dag voor de werklieden, 30 ct voor de kinderen, werktijd van april tot half oktober, des winters bij open water slechts drie werklui tot het aanvoeren van de klei en het leem die per stuk en last worden betaald. Voor 1814 was de toestand kwijnende doordat er geen verzending mogelijk was.naar het buitenland en binnenlands dakpannen van gesloopte gebouwen gebruikt werden. Voor 1813 was het afzetgebied voornamelijk binnenlands, de Oostzee en de Koloniën. Na 1813 alleen binnenlands. Vanaf 1814 tot en met het eerste halfjaar 1819 was de handel goed door meer verzending naar het buitenland maar ook door het vertier binnenlands. Thans door de mindere handel op de Oostzee floreert het bedrijf wat minder. Steenbakkerij Metselsteen,1 fabriek zonder machines, 15 werklieden en 12 kinderen, loon 1,20 gld per dag, de kinderen 40 ct, van april tot half september daarna slechts 10 man nodig voor het aanvoeren van klei, per stuk en last. Het bedrijf kwijnde voor 1813 omdat er destijds geen verzending naar het buitenland mogelijk was en er binnenlands gebruik gemaakt werd van stenen van gesloopte gebouwen. Vanaf 1814 tot het eerste halfjaar 1891 floreerde het bedrijf matig, er was meer verzending mogelijk. Het laatste halfjaar maakt de harde steen opgang die minder sterk is en oorzaak is van de het minder sterke groei van het bedrijf. Timmerwinkel Huislijk binnenwerk, 1 winkel, zonder machines, 5 werklieden en 2 jongens, dagloon 1 gld, de jongens beuren 30 ct De baas werkt mee. Voor 1813 ging het minder goed met het bedrijf Dat had te maken met het algemene verval der plaats door de toestand der fabrieken. Daarna werd het beter doordat de fabrieken en ook het dorp beter floreerden. Nu gaat het goed. 1820 01 02

Schout Sesseler aan aan de Gouwerneur van ZH Reeds hadde ik uwedeler aanschrijving 19

GA221

van 18 december ll beantwoord indien mij zulks mogelijk geweest ware dan dier administratie in handen van enige leden van hetzelde kerkgenootschap geweest zijnde was mij den gantschen toedragt der zaken daar van onbewust, er is alzo heden nog een agterstandt groot 268 gl welken voortkomt door dat het zelve in de jaren 1811, 1812 en 1813 niet geregeld is geïnd, veele behoeftigen welken bij wekelijkse betaling ten dien tijde konde voldoen zijnden dat derzelver aanslag aanmerkelijk monteerde buiten de mogelijkheid geraakt van t kunnen voldoen Veele daar van naar elders met d er vrouw vertrokken of overleden , doordat van het restant velen zouden moeten werden gevonden onder diegeenen welken stiptelijk en ruimschoots aan hunnen verpligting hebben voldaan of onder dewelken toentertijd elders woonden en daar aan hun verpligting voldeden hetgeen hetzelve aan grooten zwarighedens heeft onderworpen en de grootste moeite daarsteld om het zelve te kunnen voldoen vertrouwende dit aan uedele intentie voldoende zal zijn heb ik de eer met de meeste achting te zijn...

nr. 2

1820 01 17

diefstal

aan de schout van Oegstgeest Hedenmiddag is door twee kleine (Valkenburgse) jongens GA221 3 in een bos liggende aan de Rijn onder uw gemeente (gericht aan de schout van Oegstgeest) over de pannenbakkerij van de heer Vlasveld het bos toebehorende de heer Carpentier gevonden een ijzeren Beugel voor twee paarden hetzelve was onder stro en riet gedekt apart om het zelve hedenavond of dus kort van daar te halen. Hetzelve is thans in bewaring gesteld.ik haast mij zulks ter kennisse van uedele te brengen met verzoek met verzoek hedennacht te willen doen survailleren of men ook zoude trachten hetzelve te komen halen.

1820 01 24

verlof

Paulus van der Valk, schippersknecht, is niet waar hij zijn moet.

GA221 5

1820 01 26

dopen

De volgende RK jongetjes uit Valkenburg zijn in 1801 te Oegstgeest gedoopt: 1)- Petrus Pieters 22 maart 1801 zoon van Jelle Pieters en Grietje Aukes, pasanten. 2)- Cornelis van Rijn 29 maart 1801 zoon van Klaas van Rijn en Trijntje Heemskerk en 3)- Petrus Sandbergen 1 november 1801 zoon van Cornelis Sandbergen en Petronellaa van Daalen.

GA94 nr. 10

20

1820 01 31

kerk

sprake van provinciaal college van toezicht op de kerkelijke administratie van de Hervormden in ZH

GA221 9

1820 02 23

noodhulp

collecte in de kerk met open schaal opbrengst 106 gld voor overstroming in het Noorden

GA221 16

1820 03 09 1820 03 22

noodhulp

vier runderen aangekomen uit Noord Waddinxveen onder geleide van Laurens Sprinckhuizen, 1 roodbonte vaars, 1 zwartbonte idem en 2 zwartbonte pinken, de letters NWV in de hoornen gebrand. 22 maart: uit Waarder 1 roodbonte stier, 1 zwartbonte pink, 1 roodbonte pink en een zwartwitte os, de letters SA in de horens gebrand.

GA221 nr 20 nr 24

1820 03 13

armen

Staat van thuiszittende armen Valkenburg heeft 366 inwoners daaronder zijn 12 armen die bedeeld worden Inkomsten Aan vaste goederen en fondsen en andere ontvangsten 130 aan collecten 180 Aan subsidie van de staat of de gemeente geen Uitgaven onderhoud der gebouwen en andere lasten geen kosten administratie geen bedeling van allerlei aard 300 Aanmerkingen 1)- er is geen administratie dan die van de diakonie 2)- de inkomsten zijn vrijwel constant. Diakenen verlenen geen subsidie aan enig ander gesticht. 3)- De bedeelden voorzien gedeeltelijk zelf in hun behoeften 4)- de bedeling is wekelijks een som gelds. Des winters is er ook uitdeling in aardappelen en brandstof. Ten naastenbij bedraagt de bedeling zo‘n 25 gld per jaar, het is zo al vele jaren achtereen, als de fabrieken blijven floreren zijn de vooruitzichten van de diaconie

GA94 nr. 31

21

niet ongunstig..

1820 03 19

weeskamer

aan Vrederechter de stukken betreffende de weeskamer zijn al lang geleden opgestuurd naar Den Haag

GA221 22

1820 03 22

kerkmeester

Arie Bol tot kerkmeester benoemd. Er waren wat strubbelingen.

GA221 24

1820 03

gezondheid

Instructie voor de Medicyne Doctors in het Koningrijk der Nederlanden voor de Heelmeesters, de heelmeesters ten plattenlande, de vroedmeesters, de apothekers, de drogisten en de vroedvrouwen.

GA94 nr. 37

1820 06 26

droge vee

Valkenburg zit opgescheept met een aantal stuks vee uit de noodlijdende gebieden (Alblasserwaard) en moet daarvoor zorgen. Door de drang der omstandigheden en door het onvoordelige seizoen dat wij gehad hebben komen de ingezetenen van het dorp in de noodzakelijkheid om hun eigen vee te moeten verkopen uit gebrek aan voeding. Momenteel zijn er 8 stuks, 6 pinken en 2 vaarsen.verzoeke daarvan te worden ontlast.

GA221 42

1820 08 07

schutterij

toezending lijst der schutters

GA221 54

1820 10 05

Beilen

collecte voor noodlijdend Beilen heeft 30-15-12 opgebracht.

GA221 61

1820 10 05

jacht

de schout heeft gisteren tijdens de jacht in zijn eigen rechterhand geschoten. De assesor neemt waar. (Johannes van Egmond?)

GA221 64

1820 10 27

Verhoef

omtrent Klaas Verhoef en zijn vrouw vagebonderen en bedelen met verzwaarde omstandigheid, het zonder toestemming indringen in een woning

GA94 nr. 120

1820 10 27

Verhoef

Sesseler aan de officier van de rechtbank in eerste aanleg te Den Haag Ik heb Klaas Verhoef en diens vrouw Elisabeth Swart doen arresteren wegens vagebonderen binnen

GA221

22

deze gemeente en de veldwachter gelast hen over te brengen. Zie bijgaand proces verbaal. 1820 10 30

Verhoef

Met betrekking tot het verhoor van Klaas Verhoef en zijn vrouw : is het waar dat hij familie is van Dirk de Wit te Valkenburg? En over zijn reiskosten naar Zwolle en de reiskosten die hem door de heer Beesting gegeven zijn? Heeft hij inderdaad de diaconie om onderstand gevraagd en een gift van 31 stuivers gekregen? U begrijpt toch dat ik, geen andere stukken dan het PV ontvangen hebbende moesten wij natuurlijk daaruit opmaken dat Klaas Verhoef aldaar als een vreemdeling ronddwaalde. Hoe lang heeft Klaas Verhoef na zijn huwelijk in Valkenburg gewoond? Hoe heeft hij zich in die tijd gedragen en hoe is hij tot zijn tegenwoordige staat vervallen? Verzoeke het bijgesloten PV te retourneren.

GA 94 nr 119 Rechter van Instructie arrondissement Den Haag nr. 119

1820 11 01

Verhoef

Naar aanleiding van vragen omtrent Klaas verhoef en zijn vrouw: 1)- de in het PV opgegeven plaats van zijn geboorte en die van zijn vrouw zijn correct. 2)- Ook de verklaring omtrent zijn verblijf bij Math. Kloot is juist. 3)- Het is waar dat hij aan de kalkfabriek van de heren Lelyveld verbonden was. Maar hij maakte van het vaartuig ook gebruik voor andere werkzaamheden. Zijn verdiensten waren zeer goed. Het door beiden gebruiken van sterke drank en daarbij het leiden van een ongeregelde levenswijze waren de oorzaak dat hij zijn schip moest verhuren. Te meer omdat hij geen huur van ‘t zelve betaalde.Voor wat betreft zijn familierelatie met Dirk de Wit, het is zijn zwager, toen hij zonder schip was heeft hij tegen de wil van zijn zwager in die als meesterknecht op de pannenbakkerij van de heer Van Beesting werkt, zichzelf op de fabriek genesteld. Dirk de Wit heeft hem verscheidene keren gezegd te vertrekken, hij wist dat de eigenaar van de pannenbakkerij ieder ogenblijk van een reis naar Zwollen kon terugkeren en vreesde diens reactie. Klaas Verhoef bleef waar hij was en Dirk de Wit is daarop bij mij komen klagen. Ik heb de veldwachter erop uit gestuurd maar ook diens bevel om te vertrekken haalde niets uit. Van Beesting arriveerde tenslotte op zaterdag 14 oktober in de in de namiddag. Aanvankelijk vertrok Klaas Verhoef met zijn vrouw in de kruiwagen reed door het dorp maar begaf zich opnieuw naar de pannenfabriek en zette zich opnieuw op de plaats. Men kwam opnieuw bij mij klagen. De volgende dag,

GA221 Officier van de rechtbank in eerste aanleg te Den Haag

23

zondagmorgen vertrok Klaas en reed richting kerk. Daar aangekomen klopte hij op de deur van de consistoriekamer. Toen de deur open ging trachtte hij met de kruiwagen en zijn vrouw naar binnen te rijden. Toen hij tegen gehouden werd begon hij zich te beklagen over zijn armoedige staat hetgeen tengevolge had dat de Armmeester hem een liefdegift groot 31 stuivers gaf. Maar hem tevens te verstaan gaf dat hij niet op meer hoefde rekenen. Voor wat betreft de oorzaken die tot zijn vervallen staat geleid hebbben: In 1800 woonde Klaas Verhoef in Voorschoten. Hij is vandaar vertrokken en in dienst gegaan. Waarom hij de dienst verlaten heeft is mij onbekend. Zijn verblijf in Valkenburg in 1809 was van korte duur, na zijn trouwen is hij naar zijn geboorteplaats Katwijk aan de Rijn vertrokken. In 1811 is hij opnieuw hier komen wonen tot in 1812, daarna is hij naar Zoeterwoude vertrokken. Zijn kortstondige verblijf alhier was niet onbesproken, hij liet onbetaalde schulden achter. Ik hoop heirmee aan uw verzoek om nadere inlichtingen te hebben voldaan en door dezelve niet meer lastig gevallen te worden. 1820 11 02

Rechtzaak

Rechter van Instructie aan Sesseler. 120 Heeft u, voordat Klaas Verhoef en zijn vrouw naar hier zijn opgezonden gecorrespondeert met de Officier van Justitie alhier?

GA94

1820 11 14

ondertrouw

Antonie Koppers, wederzijdse ouders zijn overleden, vergt vier getuigen?

GA221 73

1820 11 22

vagebonden Klaas Verhoef en vrouw?

omdat er buitengewone kosten gemaakt moesten worden om twee vagebonden te vervoeren naar Den Haag, waarvan de vrouw verlamd was en dus per sjees moest worden vervoerd. Kosten 5,20 gld. Kunnen die uit de post onvoorzien worden betrokken?

GA221 79

1820 11 24

is dat de misschien voortvluchtige jongeheer Allamand?

De vrederechter te Katwijk verzoekt de schout van Valkenburg te letten op zekere Jean Francois de St.Chenoy student inde medicijnen oud 20 jaar geboren te Hamburg, blond haar en wenkbrauwen, blauwe ogen, ronde kin, bezitter van een paspoort hem op 7 augustus 1820 afgegeven te Bonn. Indien gezien mij informeren.

GA94 nr. 27

24

1821 01 05

heelmeester

er is geen apotheker in Valkenburg, de heelmeester doet die er bij

GA221 3

1821 01 17

school

relaas van Borsboom om vermindering belasting, door ongesteldheid van de schout niet eerder verzonden.

GA221 9

1821 02 20

steenfabriek

de controleur directe belastingen vraagt: antwoord A. Kooy heeft in het afgelopen jaar gedurende het gehele jaar met 10 werklieden en een half jaar met 23 werklieden gewerkt. Dat halfjaar van april tot half september.

GA221 16

1821 04 5

burgemeester

Sesseler ‘s schrift weer in het boek, zijn hand is kennelijk genezen

GA221

1821 04 05

stemmen

het aantal stemgerechtigden wordt vastgetseld op 30 mannen

GA221 23

1821 06 20

burgemeester

Sesseler heeft een zware kootsziekte doorstaan van meer dan zes weken en was niet in staat de militiecommissaris te schrijven, zijn assessoren zijn lieden van de boerenstand en met een dergelijke (daartoe vereiste) administratie onbekend.

GA221 39

1821 06 26

huwelijk

Sesseler nog steeds niet hersteld, Johannes van Egmond moet nu een huwelijk doen.

GA221 42

1821 10 12

kadaster

J de Geus zal aanvangen met zijn opmetingen tbv het kadaster

GA95 nr. 100

1821 10 28

polder

de Zonneveldspolder is een deel van de Ruigelaanspolder.

GA221 58

1821 11

onderzoek

Sesseler’s laatste (?) brief in dit boek. Hij schrijft de ooficier bij de rechtbank te Den Haag over nasporingen door hem verricht. Zonder resultaat. Over een turfschipper. Het betreft ongeregeldheden en brandgevaar voor het hele dorp. Rond een kalkoven.

GA221 63

1821 12 10

nieuwe burgemeester

commentaar JP. In het boek GA221 ontbreken de agenda’s van de uitgaande brieven 64 tot en met 70 en twee bladzijden. In die periode lijkt Sesseler uitgepraat maar hij zal nog 25

eenmaal terugkeren in de burgemeestersstoel! Hoewel dat in dit boek niet gezegd is wordt zijn plaats ingenomen door de Katwijkse schout Johannes Christiaan Hummel die we in Valkenburg al leerden kennen als notaris. In hoeverre Hummel de beide schoutambten combineerde moet nog blijken. 1821

Rechtzaak

Rechtbank van eerste aanleg te Den Haag. Guurtje van der Lee zie Guurtje Verhoef getrouwd met Nicolaas van der Lee in 1811 Guurtje van der Lee heeft Maria van Veen wed. Cornelis Boot beledigd en mishandeld, ze diende een aanklacht in. Volgens Guurtje had ze de meid al een hele tijd gezocht en vond haar tenslotte op het binnensecreet. Op haar roepen gaf ze een brutaal antwoord. Er ontstond een woordenwisseling. Toen ze uiteindelijk naar buiten kwam, de meid verklaarde niet te durven, trachtte de boerin de meid een voorwerp te ontfutselen, de meid viel daardoor tegen de koelbak aan. Maria beweerde drie klappen te hebben gekregen. De knecht Leendert Spruit, 22 jaar, geboren te Vlaardingen en wonende te Leyden zei alleen gezien te hebben dat de meid struikelde en tegen de bak viel. De rechtbank sprak de boerin vrij.

dossier 9.

1822 02 20

verslag

de staat der gemeente (opgemaakt door Hummel) Rijksmiddelen a)- betreffende de heffing geen klachten b)- de cohieren der directe belasting zijn bekend gemaakt c)- de mutatieboeken bebouwd en ongebouwd worden bijgehouden d)- de landmeter J de Geus en zijn assistenten zijn bezig Godsdiensten e)- ten aanzien van de eredienst en gebouwen geen bijzonders, het reglement op de administratie der kerkfondsen is in werkeing Comptabiliteit f)- de gemeenterekening zijn tot die van 1820 en de begroting tot die van 1822 ingesloten en gearresteerd g)- het Armbestuur is zoals reeds jaren met twee diakenen van de gereformeerde gemeen-

GA221 79

26

te, van anderen geen. De diakonie heeft ongeveer 70 gld per jaar van een partij wei of hooiland. Voorts wekelijkse collecten en liefde gaven. Het onderwijs wordt goed behartigd. De onderwijzer functioneerd goed. h)- tot de verspreiding der vaccines is in een klein bevolkte gemeente als dit niet veel gelegenheid. Nijverheid i)- Plaatselijke fabrieken zijn: een steenbakkerij drie pannen- en estrikbakkerijen twee kalkbranderijen die door het toenemend gebruik van Luikse kalk minderen de landbouw is, zoals elders, in kritieke staat k)- ten aanzien van de Waterstaat en de Dienst der wegen geen opmerkingen Justitie en politie l)- geen overtreding van de grondwet is bekend geworden m)- de registers van de Burgerlijke Staat worden behoorlijk gehouden n)- de Veerschuit op Leiden, de enige, vaart wekelijks en geregeld, tot gerief der ingezetenen o)- de invoering van het metriek stelsel is nog onvolkomen, dat zal pas komen als dat overal het geval is. p)- op de reinheid der straten en openbare plaatsen wordt behoorlijk toezicht gehouden. Verlichting is niet echt nodig, de ingezetenen voorzien zich in het donker van straatlantaarns. q)- de zetting van het brood wordt gecontroleerd, de zeer lage prijzen der granen en levensmiddelen kunnen geen bezwaar zijn voor de geringere Volksklasse. Of een hogere prijs van de veldvruchten “niet in de gevolgen voor de geringere klasse voordeliger zou zijn, is een andere vraag, die ik geloof toestemmend te moeten beantwoorden”. Krijgswezen r)- er is geen militaire bezetting in het dorp. Geen kazerne. De Nationale militie en de Schutterij werken als in Katwijk en is daarmee verenigd.

27

1822 02 23

militie

Jacobus Nonnekes enGerrit Spierenburg moeten zich melden. De eerste in de kazerne op het Westeinde te Den Haag, de tweede bij het depot in Haarlem.

GA221 80

1822 03 26

overpad

Nicolaas van Beeftingh wilde zich over het erf van Torenvliet naar zijn land daaromtrent gelegen begeven. Hij werd door de vrouw van de bruiker Binnendijk weggescholden. Beeftingh beklaagt zich bij kroosheemraden en de schout. Deze laatste vermoed dat de eigenaar van de boerenhofstede, de heer Gevers die naar zijn mening een beschaafd man is, voor meer rede vatbaar zal zijn. Het recht van overpad was overigens kort tevoren vastgesteld.

GA221 84 schout aan NJ Hofman advocaat te Rotterdam

1822 05 20

PV.

Voor Hummel gecompareerd Pieter Centsz. Zonneveld, 32 jaar, bouwman, wonende op de bouwmanswoning Zonneveld. Gisternamiddag had hij in zijn huis zitten lezen en toen zijn horloge voor zich op tafel gelegd. Hij ging op zeker momen naar buiten naar het secreet en liet het uurwerk liggen. Na enige minuten daar toevens teruggekomen zijnde was het horloge verdwenen. Hetgeen hem zeer bevreemde. Na enig nadenkens besloot hij de laan die van zijn huis naar de Heerweg voert op te lopen of hij iemand kon bespeuren die het horloge meegenomen kon hebben. Bijna aan het eind van de laan zag hij inderdaad een manspersoon lopen die hij nariep om stand te houden. Er wed niet gereageerd maar de man liep naar het eind van de laan en verborg zich achter een dichte heg bij de bouwmanswoning Rhijnvliet. Bij de verborgen man gekomen zijnde herkende hij Jacob van der Peet, arbeider te Valkenburg. Hij sprak hem dadelijk aan en vroeg onbewimpeld naar zijn horloge. Zonder wat te zeggen overhandigde Van der Peet het hem. Dat in tegenwoordigheid van de weduwe van Nicolaas van der Lee, bouwvrouw op Rhijnvliet wonende . Zij was vergezeld van haar knecht Ary van der Mark zodat beiden als getuige kunnen opteden. Pieter Centsz Zonneveld had zijn horloge weer terug.

GA485

1822 05 20

PV.

Voor burgemeester Hummel verschijnt in de voormiddag om half negen Jannetje Star, oud 18 jaar en naaister. Ze woont in Katwijk aan de Rijn in het achterhuis van haar moeder. Ze doet haar verhaal. Gisteravond om tien uur liep ze met de bouwmansknecht Rijk van den Berg te wandelen langs de Hoge Rijndijk ten zuiden van het dorp. Achter

GA485

28

hen kwam een groep mansvolk aanlopen onder woest getier en naar ze dacht met het oogmerk haar angst aan te jagen. Dichterbij gekomen vielen ze haar aan, trokken haar benen naar buiten en lieten haar aldus op de grond vallen. Ze grepen haar vervolgens op een onbetamelijke wijze vast en dat onder stompen en slagen. Terwijl men bezig was haar te mishandelen kwamen twee mannen, Jacob Zwaan en Gijsbert Ouwesloot, op haar geschreeuw af.. Haar belagers vluchtten het land in. Ze heeft een deel van de aanvallers herkend, het waren Cornelis Houwer, Klaas Keyzer, Gerrrit ten Oever, Klaas Ouwersloot, Hendrik van Wel en Anthony Niester. Het PV werd niet door haar ondertekend, ze kon niet schrijven. De rol van haar metgezel, Rijk van den Berg kwam nit ter sprake. 1822 05 19

PV.

1822 05 20

PV.

1822 05 22

diefstal

Om zes uur in de namiddag van deze dg heb ik Lauwrens Rhijnsbuger, dienaar der politie van Valkenburg gezien dat, in strijd met het plaatselijke keur, de personen Abram Peet en Jasper Nonnekes, arbeiders en wonende alhier voor het huis van Cornelis de Wit stonden elk met een brandende pijp tabak in hun mond zonder dat die voorzien waren van behoorlijke dopjes. Ik waarschouwde hen dat ze in overtreding waren en mitsdien zouden kunnen vervallen in een boete van drie gulden. Dat bleek vruchteloos. Een kwartier later kwamen beide mannen nu vergezeld van Hendrik van Wel, Anthony Niester, Cornelis Houwer, de knecht van bakker Dirk Bac genaamd Jan Korevaart en Gijsbert Ouwersloot voor mijn huis staan rokende uit ongedekte pijpen waarop ik hen andermaal waarschouwde, insgelijks niet slechts vruchteloos maar bovendien werd ik op brutale wijze bejegent. Jasper Nonnekes voegde mij bevoorbeeld toe: "Ik verdom het, ik schijt in de wet!" Waaop ik hen allen heb bekeurd, ieder met drie gulden. Bijlage de kendmaking van 11 april 1822 het verbod om binnen het dorp of buiten het dorp bij hooibergen en dergelijke branbare stoffen, enig tabakskruid of andere stoffen te roken zonder dat de ketels of koppen van de pijpen behoorlijk zijn voorzien en overdekt zijn met koperen dopjes. Op poene van de eerste keer 3 gld en daarna steeds 6 gld.

Jacob van der Peet wordt verdacht van diefstal bij Pieter Zonneveld. De ooficier van de 29

GA221 91

rechtbank in eerste aanleg te Den Haag verzoekt inlichtingen. 1822 05

kadaster

De werkzaamheden van J de Geus en zijn assistenten is beeindigd.

GA221 95

1822 08 02

veldwachter

Lauwrens Rhijnsburger oud 62 jaar sedert 1818 in Valkenburg werkzaam als veldwachter . Daarvoor te Noordwijk als beambte der politie. Zijn nevenfunctie bode vergt slechts een klein deel van zijn tijd.

GA221 98

1822 08 16

diefstal

Aalbertje Spierenburg dienstmeid van Maarten van der Werff en Maria Timmers

Ga221 nr 100

1822 08 26

diefstal

Aalbertje Spierenburg heeft een stukje spek gepikt van haar werkgever Maarten van der Werff met geen ander doel dan het ter gelegener tijd met een stukje brood op te eten. Zij krijgt niet genoeg te eten. De schout pleit mildheid, van de lieden bij welke zij te voren gediend heeft heb ik goede getuigen. Binnen twee dagen na haar ontslag bekwam ze reeds nader een dienst bij de weduwe van der Lee (Rhijnzicht). Jacob van der Peet, zie PV 20 mei, is nu in Valkenburg

GA221 101

1822 10 02

geweld

Jannetje Booy beklaagt zich over gepleegd geweld door Jan van der Kley

GA221 nr. 106

1822 10 16

justitie

de koeien van Van Oord springen wel eens over in het bosje van Vlasveld. Wilt u dat nagaan? Ook sprake van Jannetje Booy en een proces jegens Jan van der Kley te Wassenaar, zij is verwond en onder behandeling van Maarten Houwer.

GA96 91

1822 10 01

justitie

Jacob van der Peet arbeider te Valkenburg is niet verschenen en tot 14 dagen veroordeeld

GA96 nr.96

1822 10 18

vee

betreft het loslopen van de koeien van Vlasveld en een gewonde Jannetje Booy door Maarten Houwer geholpen.Koeien van Van Oorde meermalen.

GA221 nr. 107 en 109

30

1822 10 20

PV.

nr. 25 van de rechter van instructie Drabbe, van het arr. Den Haag. Jannetje Booy heeft opgegeven dat zij op zondag 29 augustus een koe gemolken heeft in het bosje van Vlasveld grenzende aan het land van Van Oorden waarin zich dat beest bevond en waaruit zij het niet had kunnen uitbrengen. Is die koe daar door iemand gezien. Hetzij voor of na de gemelde aanranding van Jannetje Booy. Verz. mij in te lichten.

GA485

1822 11 20

PV.

Compareerde voor Hummel: Hendrik Joost de Bondt, arbeider, wonende te Valkenburg. Hij was gisteren om tien uur in de voormiddag aan het werk langs de Rijndijk aan de laan voor de nieuwe Straatweg. Eveneens aanwezig waren Cornelis van Egmond en diens zoon Aart. Beiden beschuldigden hem ervan aardappelen uit de kuil van Van Egmond te hebben gestolen en takkenbossen van de werf van Rhijnvliet van de weduwe van der Lee. Hendrik hoogst verontwaardigd werd daarop door Cornelis en Aart afgetuigd. Hij werd ontzet door de voerman Jacob Gijszoon van Duyn uit Katwijk. Getuigen waren Jan Keyzer en Abram Keyzer.

GA485

1822 11 20

PV.

Hummel, schout van Valkenburg schrijft: Sedert geruime tijd is Klaas Verhoef alhier aanwzig met zijn vrouw die lam is en niet kan lopen. Iedereen weigert hen huisvesting en dat niet zonder reden. Enerzijds zijn ze zeer gevaarlijk met vuur en licht. Zij branden niets dan opgedroogd aardappelenlof en de vrouw, die veeltijds alleen is, kan zich door haar ongemak niet zelf redden. D vrees voor brand is dus gegrond. Anderzijds leven zijlieden zeer onenig, aanhoudend krijten zij zeer heftiglijk tegen elkander, met schelden, lasteren en vloeken zodat de ingezetenen over het verblijf van zulke ontmenste voorwerpen, zich ten uiterste verontwaardigd gevoelen. Eindelijk, wegen meer intrek hebbende kunnen bekomen , hebben zij aan de openbare weg buiten het dorp een soort van hut opgeslagen en kampeen daarin dag en nacht. Behalve dat zulks aan de voorbijgangers, vooral 's avonds, een akelig gezicht oplevert, meen ik ook reden te hebben die beide personen als zeer gevaarlijk te beschouwen. Onder de scheldwoorden die de vrouw de man onder het vreselijkste gevloek toevoegt is ook die van "moordenaar" en dat volgens een algemeen gerucht. "Bedenk wel dat ik je op 't schavot kan helpen! Weet je 't niet meer van die mof te Koukerk? Moordenaar!!" En dergelijke uitdrukkingen meer. Het is opmerkelijk dat

GA485

31

Klaas Verhoef enige jaren geleden onder Koudekerk op een pannenbakkerij heeft gewerkt en vandaar plotseling vertrokken is. Dat ook enige jaren geleden tussen Leiderdorp en Koudekerk werkelijk een moord is gepleegd aan een man die een bovenlander scheen te zijn. en dood is gevonden aan de weg bij Leiderdorp. Dader tot nu toe onbekend. Ik verzoek u de nodige orders te geven om Klaas Verhoef en zijn vrouw van de openbare weg naar een verzekerde plaats te doen brengen. 1822 11 25

PV.

Voor Hummel compareerde Hendrik Joost de Bondt, arbeider te Valkenburg. Hij was op de middag omtrent 4 uur op de werf van de bouwmanswoning nr. 31 van Willem van Egmond geweest. Die had hem bevolen zijn erf te verlaten. Hij had zich omgekeerd om aan diens bevel te voldoen. Waarop Willem hem met een elsenhouten knuppel op de linkerschouder zodanig dat hij zijn linkerarm niet meer kan oplichten. Getuigen waren Gerrit van Duyn en Aart Cornelis van Egmond, beiden arbeiders te Valkenburg.

GA485

1822 11 26

belediging

De beledigde is Hendrik Joost de Bondt. Maarten Houwer heeft nog steeds niet verteld hoe groot de kneuzing aan diens schouder is. Het rapprt is toegezonden aan de officier van de rechtbank te Den Haag.

GA221 118

1822

gemeenteraad

Johannes Christiaan Hummel, schout en secretaris, Johannes van Egmond 1e assessor, Dirk Bol 2e assessor, Hendrik Vlasveld raadslid, Gerard Oorthuys ontvanger. Aftredend 1823 Dirk Bol, 1824 Johannes van Egmond en 1825 Hendrik Vlasveld.

GA221 123

1823 01 18

jaaroverzicht

de Nieuwe Straatweg van het Schouw van Duyvenvoorde onder Voorschoten tot Katwijk GA221 129 binnen (op 18 oktober 1822 voor 35.000 uitbesteed is voor de nu ingevallen vorst tot Valkenburg gekomen (de grens is de Wassenaarse Watering) Het nieuwe stelsel van de belastingen is ingevoerd. De ontvanger der directe belastingen is tevens ontvanger der accijnsen geworden. De heffingen op het gemaal en het geslachte gaat goed. doch die tav de accijns op wijn en gedestilleerd geeft reden tot beklag. Dat deel dat aan de gemeente moet worden betaald hangt af van de goede wil van de invoerders.

32

1823 02

militie

rempacanten voor Ary Bol is Jacobus Johannes van Heusden en voor Willem van Egmond Fhilippus Augustijn.

GA221 134 en 141

1823 02 08

militie

de lotelingen P Zwaan, L. Zandbergen, A Peet en H Boele moeten a.s. donderdag voor de militieraad verschijnen

GA221 137

1823 04 02

diefstal

Cornelis Riesman, schoenmaker, is bestolen door zijn knecht Adrianus Bredius, kort van persoon en zwart van uitzicht.

GA221 149

1823 04 02

PV.

comp. voor Hummel: Cornelis Risman, meester schoenmaker te Valkenburg. Bij hem woonde in zijn knecht Janus Reinidius geboren te Delftshaven. Op de 31e van de vorige maand had leende deze knecht 5 gulden van zijn baas om goederen van de bank van lening te kunnen inlossen. Toen de baas gisterenmorgen om zes uur opstond was de knecht vertrokken. Door een raam dat in de winkel uitkomt. Niet met lege handen, de baas mist een partij bovenleder ter waarde van 25 gld.Voorts een linnen beddelaken en een blauwe buis.

1823 04 21

kerk

D. Halder krijgt 170,65 gld achterstallig uitgekeerd.

GA221 131

1823 05 10

baldadigheid

Het plantsoen aan de Nieuwe Straatweg is baldadig geschonden. Volgens info de knecht van Cornelis van Haastert met name Pieter Huigsloot wonende aan de Vink bij Voorschoten. Later wordt de naam van Gijsbert Delder, eveneens knecht van Cornelis van Haastert, genoemd.

GA221 150

1823 05 31 1823 06 05

weldadigheid

Kort na elkaar zijn er in Valkenburg twee intekenlijsten rond gegaan, de eerste was om lid GA221 te worden van de Maatschappij van Weldadigheid en de tweede betrof het Nederlandsch nr. 155 en156 genootschap ter Zedelijke Verbetering der Gevangenen. Geen Valkenburger tekende ervoor.

1823 06 26

werlozen

Valkenburg telt, door de fabrieken, trafieken en landbouw geen werklozen. 33

GA221

nr. 159 1823 09 23

PV.

Compareerde voor burg. Hummel: Laurens Rhijnsburger, veldwachter die te kennen gaf dat zekere Cornelis Hoogenboom, schapenhoeder van de wed. Jan Maatjes te Katwijk aan de Rijn zijn kudde dagelijks laat grazen langs de wegen beplant met jong houtgewas. Ook op het land van verscheidene eigenaars. Cornelis Hoogeboom gaf, na gewaarschouwd te zijn, mij te verstaan zich daarvan niets aan te trekken. De volgende dag trok hij inderdaad gewoon door het dorp en liet zijn schapen grazen aan de Achterweg en in de daar belendende landerijen.

GA485

1823 09 24

schapen

de schapenhoeder van de weduwe Jan Maatjes verstout zich dagelijks, ondanks de waarschuwingen van de veldwachter, de schapen te weiden waar het hem goed dunkt.

GA221 nr. 168

1823 10 26

gewichten

Het Nederlandse gewicht wordt binnen Valkenburg ingevoerd. Iedere winkelier heeft zich GA221 voorzien van de nieuwe inhoudsmaten maar gebruikt die nog niet omdat de burgemeester nr. 175 van Leiden de zettingen der prijzen nog steeds naar de oude maat berekent en regelt. De lengte maten zijn hier, evenals op vele andere plaatsen algemeen ofschoon de hoeveelheid van 7 palmen en 1 duim, zijnde ongeveer de lengte van de oude el, het meest wordt uitgemeten.

1823 11 19

belasting

Karel Vinzent van Boetselaer (baron) wordt aangeslagen voor 11 morgen land te Valkenburg maar bezit minstens 26 morgen! En dat al sinds 1811. Hoe kan dat? Het betreft 14 morgen en 590 roeden land liggende over de Molensloot die op de kadasterkaart ten onrechte als Wassenaarse Watering wordt beschreven. Belend ten O de gemelde Molensloot en ten W de Ruigelaan. De vijf percelen komen niet op de kaar voor!

GA221 182 GA221 187

1824 01 21

leger

Oproep om het Fonds ter aanmoediging en ondersteuning van de gewapende dienst in de Nederlanden te steunen. Via de Staatsraad Directeur Generaal voor de zaken der Her-

GA98 nr. 12

34

vormde Kerk. Gericht ondermeer aan de leraars der Protestante kerk. Jaarlijkse collecte aanbevolen. 1824 01 31

leger

De gemeente Valkenburg wordt voor wat betreft de militie gescheiden van Wassenaar en gevoegd bij Katwijk onder het district Gouda.

GA98 nr. 16 en 18

1824 10 16

onderwijs

de schoolmeester verdient 150 gld per jaar.Aan schoolgeld beurt hij ongeveer 220 gld per jaar. Hij neemt tevens waar de bedieningen van koster, voorzanger, doodgraver en “noodiger te begrafenisse”die hem naast vrij wonen, brand en licht nagenoeg 80 gld per jaar oplevert.

GA221 nr. 224

1824 11 08

onderwijs

binnen deze gemeente wordt het onderwijs niet met onverschilligheid behandeld. Het schoolgebouw is groot genoeg. De plaatselijke commissie van toezicht en fondswerving werkt er aan om ook aan kinderen van arme ouders onderwijs te kunnen geven. Er komen steeds meer leerlingen.

GA221 228

1824 12 20

raadslid

De oudgediende Jan Carpentier vervangt de plaats van de overleden Johannes van Egmond. Hij wordt tevens eerste assessor.

GA221 234

1824 12 20

onderwijs

De commissie van toezicht op het onderwijs heeft de nieuwe regels bestudeerd. Eerste conclusie: de onderwijzer verdient te weinig, was 150 per jaar, moet worden 200 per jaar.

GA221 236

1825 02 01

onderwijs

jaarlijks tractement van de onderwijzer is van de diakonie voor onderwijs aan kinderen der bedeelden Schoolgeld van 25 kinderen á 10 ct per week Voorts nog van weinige menschvrienden voor het onderwijs aan enige kinderen hunner onderhorigen ten getale van 20 in de winter en 10 in de zomer (een onzeker bedrag) totaal

GA221 nr. 245

35

150 14 130

ƒ

82 376

1825 01 14 1825 02 22

school

gedeputeerde staten ZH stellen een eenmalige gratificatie van 100 voor de schoolmeester ter beschikking onder voorbehoud dat in het vervolg het salaris op 200 gld per jaar wordt gebracht en op de begroting van de gemeente gebracht.

GA99 nrs. 4 en 22

1825 03 16

collecte

De collecteopbrangst voor de buitengewone overstromingen van 3, 4 en 5 februari 1825 was als volgt: 3 stuks van 52 stuivers wordt 7,80 2 50 5,00 2 31,5 3,15 45 28 63,00 19 20 19,00 87 5 21,75 10 2 1,00 4 1 0,20 1 4 duiten 0,025 ƒ 120,925

GA221 nr. 255

1825 04 30

onderwijs

de jaarwedde van Gerrit Borsboom wordt opgetrokken naar 200 gld per jaar.

GA221 260

1825 05 22

schout

de schout van Valkenburg Johannes Christiaan Hummel is notaris, secretaris van het college van de kleine visserij in de provincie Zuid-Holland en woont niet in de gemeente maar in het bijgelegen dorp Katwijk, ongeveer 10 minuten gaans. Hij is tevens schout van de beide Katwijken. In Valkenburg doet hij het werk van secretaris erbij. Hij mist geen der vereisten voor dit werk, het werk van broodbakker, korenmolenaar, herbergier of tapper wordt door hem niet noch voor zijn rekening uitgeoefent.

GA99 nr. 48

1825 05 28

heer

de tegenwoordige heer van Valkenburg is Jonkheer Otto, baron van Wassenaar Catwijk

GA221 nr. 264

1825 08 25

samengaan

Hummel reageert naar aanleiding van vragen over het eventuele samengaan van Valken-

GA221 264

36

burg met Katwijk. Hij verklaart dat er dan van Valkenburg niet meer dan twee raadsleden nodig zouden zijn. 1825 08 25

straatverlichting schoolhuis

Anthony Koppers heeft drie straatlantaarns gemaakt voor 19 gld. De veldwachter GA221 276 Lauwrens Rhijnsburger zal voor het onderhoud zorgen, het vullen en aansteken en ontvangt daarvoor jaarlijks 18 gld. Bovendien verhuurt Lauwrens zijn huis als wachthuis voor de Nachtwacht, voor 36 gld per jaar. Loodgieter Slechtenhorst heeft nieuwe inktpotten gemaakt voor de school, hij rekent 4,05 gld. Johannes Schoneveld heeft nieuwe tafels en schoolbanken getimmert en declareert 45 gld.

1825 08 31

percelen

landerijen van Gerardus Vlasveld verkocht aan 13 nieuwe eigenaars. Ook 48 percelen van Johannes van Egmond overgegaan in andere handen, zijn kinderen.

GA221 278

1825 09 08

gemeenteraad

Samenstelling van het plaatselijkbestuur van Valkenburg: Johannes Christiaan Hummel, burgemeester en secretaris. Jan Carpentier 1e assessor. Dirk Bol 2e assessor. Hendrik Vlasveld, mr. Nicolaas van Beeftingh, Maarten Houwer en Hendrik Halder leden van de gemeenteraad. Gerardus Oorthuys ontvanger.

GA99

1825 09 10

kerkhof

het kerkhof kan volgens de schout (Hummel) zo blijven.

GA221 279

1825 12 21

assessor

Jan Carpentier schrijft het boek in

G A221 301 ev

1825 12 22

PV.

Compareerde voor burg. Hummel Grietje Landman, dienstbode van Adriaan Kooy, steenbakker wonende aan de Hoge Rijndijk. Gisteravond tussen 7 uur en halfacht was ze alleen in het huis. Er werd gebeld. Buiten stond een manspersoon, klein en gekleed in een blauw buis, een grauw linnen broek en met een ronde hoed diep over de ogen getrokken. Ze moest hem twee gulden geven. Namens haar heer. Grietje weigerde. De man werd boos en gaf haar een klap in het gezicht. Het lukte haar de deur te sluiten. Hij beet haar 37

toe: Ik zal je wel nader vinden!" 1826 01 02

dieverij

Cornelia Maat heeft beklag gedaan. Eeen jaar daarvoor was er uit de tuin van de wed. Allamand gestolen. Cornelis van Egmond beschuldigde daarvan de dienstmeid.

GA221 304

1826 01 05

diefstal

de officier van de rechtbank van eerste aanleg te Den Haag vraagt nadere gegevens omtrent de indertijd bij de weduwe Allamand gepleegde diefstal. Bestaat er enige aversie tegen iemand? Cornelia Maat? Verdenkt Cornelis van Egmond iemand? Zulks om te kunnen beoordelen of er gronden zijn tot een rechterlijk onderzoek. De rechterlijke werkzaamheden moeten niet misbruikt worden om particuliere belangen te dienen of wraak uit te oefenen.

GA100 OP9805

1826 02 02

kinderziekte

de kinderziekte heeft in hevige mate toegeslagen. Het zieke Leidse schoolkind is in huis van de onderwijzer opgenomen. De heelmeester onder leiding van een Leidse medicus heeft maatregelen genomen..

GA221 316

1826 02 20

schoolhuis

Er doet zich een gunstige gelegenheid voor het schoolhuis te vernieuwen. Het huis van de zang is te koop en heeft een grote zaal. Het moet 1200 gld kosten. Als de provincie 500 gld subsidie verstrekt zal de gemeente of de kerk zelf de rest verzorgen.

GA221 320

1826 03 17

schatter

Martinus van Oorde heeft verzocht in dienst te treden bij het kadaster als schatter. De burgemeester geeft goede getuigenis: hij is steenbakker en landbouwer geweest, er is niets aan te merken op zijn zedelijk gedrag. Twee jaar tevoren uit Valkenburg vertrokken.

GA221 nr. 323

1826 03 21

kerk

De NH kerk heeft een rekwest bij de koning ingediend om aanvulling op het salaris van de dominee. Brief van de Staatsraad en president van het college van Toezicht.

GA100 nr. 30

1826 03 22

assessor

Jan Carpentier vervangt de burgemeester tijdens diens afwezigheid. Deze moet naar het hof van Asisses te Arnhem inzake de gewezen veldwachter Pieter van de Burg en zal vergezeld worden door Gerardus Oorthuys.

GA221 nr. 324 en 325

38

1826 03 25

school

Hoe groot is het getal leerlingen hetwelk bij u ter schoole heeft gegaan in de zomermaanden van den jare 1825? jongens 21 doorgehaald en vervangen door 28 meisjes 11 doorgehaald en vervangen door 19 armenkinderen 13 In de Zondagsschool leerlingen beneden de 16 jaren jongens geene meisjes geene En hoeveel in de Maand January 1826? jongens 22 doorgehaald en vervangen door 37 meisjes 13 doorgehaald en vervangen door 25 armenkinderen 25 In de Zondagsschool leerlingen beneden de 16 jaren jongens geene meisjes geene

GA221 nr. 326

1826 03 29

kerk

het rekwest van de hervormde kerk is terecht, de leraar in zijn klimmende jaren is aan meerdere behoeften onderhevig geworden ook omdat de gemeente in de toekomst beter in staat zal zijn een goede predikant te beroepen.

GA221 nr. 327

1826 06 20

dienst

de collecte voor het fonds ter ondersteunig der gewapende dienst, door de koning streng aanbevolen, zal huis aan huis worden gehouden. Wil ds Halder die aanbevelen?

GA221 nr. 346

1826 08 09

erfpacht

Jan Carpentier heeft uit de oude archieven opgediept dat er een viertel erfpachten sinds 1811 niet meer betaald zijn door Geraruds Vlasveld thans Hendrik á 75ct, door Hendrik Westerbaan á 52 1/2 ct, door Hendrik Overbeek thans Jan Blankenburg van 22 1/2 ct en Klaas Smit thans Jan van Beyeren van 75 ct. De burgemeester stelt voor die alsnog met terugwerkende kracht te laten betalen.

GA221 nr. 346

1826 08 25

werving

de paardenmarkt is de enige geschikte gelegenheid in Valkenburg om een sergeant en

GA221

39

korporaal van het leger in staat te stellen daar aan werving voor de krijgsmacht te doen voor de overzeesche gebiedsdelen. Dat naar aanleiding van een betreffende vraag der commandant te Leiden.

nr.

1826 09 08

zetters

de burgemeester heeft een voorstel gedaan Dirk Bol, Jan Carpentier en Jo Schoneveld te benoemen tot zetter. Ook een zekere Willem Macalester Loup die aan de overkant van de Rijn (Oegstgeest) woont en dus dichtbij komt in aanmerking en een KatwijkRijner Jan Boskamp. Waarom Hendrik Vlasveld, Klaas Haasnoot van Katwijk Zee en Pieter Lamens niet continueren? vraagt de gouverneur van ZH. Vlasveld is niet echt gemotiveerd, Haasnoot kanen wil zijn dorp niet uit en Lamens heeft het te druk, is de mening van de burgemeester. Maar als het moet, dan moet het maar!

GA221 nrs. 351 en 353

1826 09 18

school

het schoolhuis is aangekocht en ingericht voor school en woonhuis voor de onderwijzer. Huis nr. 26 vorige eigenaar Cornelis de Wit.

GA221 nr. 356 GA 100

1826 09 21

Binnendijk

Hendrik Binnendijk en zijn gezin verkeren in zorgelijke toestand, kan hun zoon Dirk, fuselier in de 9e afdeling infanterie verlof krijgen om zijn ouders te bezoeken?

GA221 nr. 357

1826 09 22

visserij

de controleur der directe belastingen vraagt info. De visserij in de Rijn is moelijk in te schatten en tbv Otto baron van Wassenaar. Daarbij zijn vier gemeenten betrokken namelijk Voorschoten, Oegstgeest, Valkenburg en Katwijk. Van de pacht van het overhaalveer zijnde 40 gld moet 25 gld worden afgetrokken als huur voor het huis van de veerman.

GA221 nr. 358

1826 09 23

bevolking

De samenstelling van de bevolking naar kerkelijke gezindheid is: Hervormden 414 zielen, Rooms Cathlolijken 50, Evangelisch Luthersen 2.

GA221 nr. 359

1826 10 12

armen

slechte medische toestand arme bevolking, de heelmeester aangeschreven.

GA100 nr. 361

40

1826 11 22

armen

Verzoek tot subsidie uit de provinciale kas. Om te voorzien in de buitengewone behoeften der armen en een aantal arbeidslieden, die tot den minderen stand, schoon niet tot de bedeeld wordende ingezetenen, behoren, doch thans door ziekten waaraan dezelve lijden of geleden hebben, buitengwone ondersteuning behoeven, zal het nodig zijn dat het Armbestuur daartoe in staat wordt gesteld. Ofschoon deze gemeente niet tot de min vermogenden gerekend kan worden zou ze toch in deze bijzondere omstandigheden te zeer worden bewaard.

GA221 nr. 367

1827 01 03

doopattest

doopcedule van Anthonie Robertus van der Kodde geboren 3 november 1808 te Valkenburg opgestuurd naar Hazerswoude.

GA101

1827 01

PV.

In het jaar 1827 op een dag in januari des avonds om halfzeven verscheen voor burgemeester Hummel Jaapje Zegers van Duyn, 22 jaar en dienstbode bij Hendrik Vlasveld, grondeigenaar. Zij gaf te kennen dat ze gisteravond toen ze uitging om boodschappen te doen op het hoofd geslagen is door Jan de zoon van haar meester. Dat was om half negen. Toen ze terugkwam heeft hij haar in de keuken nogmaals mishandeld, getrapt in de lendenen en geslagen op het hoofd. Ze vluchtte naar het huis van Cornelis de Wit (het Wapen van Valkenburg) om daar de vader van Jan te roepen, maar werd daarbij door haar belager achterna gezeten en moest zelfs in het voorhuis van Cornelis de Wit nog een trap op de borst incasseren. Met de bedreiging dat als ze naar buiten kwam hij Jan haar zo zou trappen dat de darmen naar buiten zouden komen. Cornelis de Wit nam haar daarop in bescherming.

GA485

1827 01 23

dienst

verzoeke attest F voor fuselier Hendrik Tijssen

GA221 nr. 379

1827 02 12

kadaster

Tbv de statistiek laat het kadaster weten dat Valkenburg als volgt gemeten is: De bebouwde gekadastreerde landerijen en bundertalen de niet gekadastreerde bebouwde 41

B&R&E 451 42 25 10 44 75

de oppervlakte der wateren De gehele uitgestrektheid der gemeente bedraagt

3 22 05 465 09 05

1827 02 13

kadaster

Hoe staat het nu met het kadaster? Vraag van de gouvernuer van ZH. Antwoord: Dezerzijds niets bekend, geen kaarten, staten, maatregisters noch dergelijke. De inspecteur van het kadaster is herhaaldelijk gevraagd mij in staat te stellen de door u gevraagde opgave te verzorgen.

GA221 nr. 385

1827 02 14

mishandeling

Huibertje de Paauw is door Jan Vlasveld mishandeld, PV opgemaakt. Maarten Houwer heeft de verwonding vastgesteld en beschreven. Gezonden aan de rechtbank eerste aanleg te Den Haag

GA221 nr. 388 en 390

1827 03 21

stemmen

Het getal der bevoegde kiezers met die der stemgerechtigden is 19. De lijst heeft van 7 tot 17 maart ter inzage gelegen en er zijn geen bezwaren aangetekend.

GA221 nr. 400

1827 05 16

armen

Het gemeentebestuur is door de commissie ter verzorging van de behoeftigen bij monde van Schreuder op de hoogte gesteld van de kosten wegens geneeskundige verzorging en dergelijke, die waren totaal 882 gld. Er was 600 gld ontvangen dus nog een tekort van 282 gld. Verzoeke aanvulling.

GA221 nr. 407 en 413

1827 05 28

kadaster

De aanwijzer van het kadaster, L. Rhijnsburger, heeft geweigerd de ordonnantier ten bedrage van 20 gld te aanvaarden, het bedrag was z.i. te laag. De burgemeester is het met hem eens, waarom zou die van Katwijk meer moeten krijgen?

GA221 nr. 409

1827 07 18

diefstal

Er is diefstal gepleegd bij Hendrik Binnendijk. De verdachte, Jacob Peet heeft zich reeds meermalen schuldig gemaakt aan dergelijke misdrijven en deswege gestraft. Hij wordt algemeen als een gevaarlijk wezen gehouden. Geef mij bevel en ik zal hem, als hij weer eens hier komt om zijn vrouw te bezoeken, doen arresteren en naar u opzenden (Den

GA221 nr. 418

42

Haag). 1827 07 31

paardenmarkt

Besluit van de gemeenteraad. In aanmerking genomen hebbende dat in vorige jaren bij gelegenheid van de Paardenmarkt welke jaarlijks op de twaalfden september binnen deze gemeente wordt gehouden, boven en behalve de tol van de Ambachtsheer, altijd ten behoeve der gemeente kas is geheven twee stuivers van elk paard dat ter mark werd gebracht doch hetwelk sedert den jare 1811 is in onbruik geraakt. Heeft onder nadere approbatie, voor zoveel nodig, van de bevoegde macht, vastgesteld en bepaald hetgeen volgt: 1)- Van nu voortaan zal, jaarlijks, bij gelegenheid der paardenmarkt, waarvan de eerstvolgende binnen deze gemeente zal worden gehouden op woensdag de 12e september dezes jaars, ten behoeve der gemeenekas worden geheven tien centen van elk paard dat ter markt wordt gebracht of binnen deze gemeente ter verkoop wordt gesteld; en zulks boven en behalve -het tolrecht van dertig centen aankomende de ambachtsheer. 2)- De betalingen der in het voorgaande artikel vermelde recognitie zal moeten geschieden aan de daartoe gestelde personen, bij de intede dezer gemeente, voor en aleer de paarden ter markt gebracht of ter verkoop gesteld mogen worden, op poene van twaalf guldens voor elk paard, waarvan de voorschreven betaling niet zal zijn gedaan, en verbeurte der paarden. Aldus gedaan ter raadskamer te Valkenburg bij de burgemeester president en de leden Jan Carpentier, Hendrik Vlasveld, Maarten Houwer, mr. Nicolaas van Beeftingh en Hendrik Halder. Was getekend: Hummel burgemeester, ter ordonnantie J. Carpentier, assssor.

GA101

1827 12 15

dorpslasten

Arie Peet weigert zijn jaarlijkse bijdrage aan de dorpslasten te voldoen. Is volstrekt weigerachtig en heeft anderen opgeroepen zijn voorbeeld te volgen. De burgemeester verzoekt de gouverneur van ZH tot verkoop van een aantal gearresteerde goederen van de wanbetaler te mogen overgaan.. Om een voorbeeld te stellen

GA221 nr. 442

1827 12 17

mest

De burgemeester wil het plaatselijk verbod (keur) tot het bemesten van het land met vis en visgrom tot een provinciaal verbod laten maken. Dat gezien de walgelijke reuk en

GA221 nr. 443

43

kwalijke voor de gezondheid schadelijke dampen. Bovendien wordt de behoeftige volksklasse verlokt tot het eten al is het bederf reeds aanwezig. GS zijn het daar niet mee eens, het zou het eigendomsrecht aantasten.. 1827 12 28

Rijn

Sesseler meldt cf. ciculaire enige bijzonderheden. aan de Staatsraad Gouverneur van ZH dat de enige vaart als bedoeld is de Rijn strekkende van de Katwijkse Watering, de grens van beide gmeenten tot aan de Wassenaarse Watering de grens met Voorschoten. Er worden geen schut- of passagegelden geheven. De visserij daarin is gedeeltelijk verpacht voor drie gulden. De Rijn behoort aan het Hoogheemraadschap. Het visrecht behoort de heer Otto baron van Wassenaar. [Hem aangekomen bij acte van scheiding van 30 october 1826 voor mij gepasseerd (Hummel).

1827 12 30

begraven

Aan GS van ZH. Deel mede dat van de zeven tot acht lijken per jaar slechts twee en ten GA221 hoogste drie in de kerk worden begraven en de overige vijf tot zes op het ruim, buitennr. 449 gemeen hoog en droog kerkhof om de kerk gelegen. Dat om te voldoen aan ‘s Konings bedoelingen de weinige lijken die anders in de kerk zouden worden begraven vanaf 1 januari zeer gevoeglijk kunnen begraven worden op een daartoe geschikt genoegzaam omheind van het Kerkhof af te zonderen gedeelte waarop ook de eigenaars van de graven in de kerk terecht kunnen. Dat voor de lijken op dat afgezonderde veld hetzelfde recht van de kerk zal worden gevorderd als thans voor de in de kerk begravenen. De kosten van het maken van die afzondering en tegemoetkoming voor de eigenaars van graven in de kerk zal ongeveer tweehonderd gulden bedragen. De kerk is niet in staat die te dragen, verzoeke die uit ‘s Rijks kas te verstrekken.

1828 01 16

armen

Er bestaan bij ons geen gestichten van liefdadigheid. De administratie der huiszittende armen verleent slechts aan 5 kinderen onderstand. ieder ƒ 11,44 per jaar, totaal ƒ57,20. Er bestaat dus geen verplichting kinderen op te zenden naar de Koloniën der Maatschappij dewijl zulks de diaconie zou bezwaren.

GA221 nr. 452

1828 01 27

belediging

Michael Heyman Russisch Joods voorganger en onderwijzer vertelt mij heden dat hij op 2

GA221

44

GA 221 nr.447

januari aan de Witte-poort in Leiden is beledigd door Cornelis van Haastert wonende te Valkenburg. Desgevraagd had u hem verteld dat u de behandeling aan mij zal overdragen. De belediging heeft echter in Leiden of Zoeterwoude plaatsgevonden en moet daar worden behandeld.

458

1828 01 27

diefstal

Aan rechtbank den Haag. Er is een loden pijp van het huis van Adr. Kooy gestolen. Dader onbekend maar Kooy denkt aan eigen mensen. Met name Jan van Dam, Simon Benschop, Cornelis den Haan of Frans Verhoef.

GA 221 nr. 459

1828 04 09

honden belasting

Aan GS. De gemeenteraad heeft een reglement opgesteld om de hondenbelasting in te vorderen, verzoeke goedkeuring om daarme per 1 juli te kunnen beginnen

GA 221 nr. 466

1828 04 18

overlijden

Volgens onze registers is Petronella Uyttenbogaerd hier niet overleden.

GA 221 nr. 469

1828 05 06

overlijden

Aan Delft: hierbij de doodcedulle van Pieternelletje Zwaan weduwe M. Uytenbogert.

GA 221 nr. 474

1828 05 13

metrisch stelsel

Aan GS. De invoering der nieuwe inhoudsmaten per 1 april is met schriftelijke afkondiging aangeplakt.Teven gewezen op het bestaan van de Arrondissements-ijker waar men terecht kan voor adressen van bekwame makers. De turftonder is speciaal gelast de nieuwe ton aan te schaffen. Door hem is dat stiptlijk gedaan.

GA 221 nr. 475

1828 05 18

diefstal

Aan politie Amsterdam, Haarlem, Delft en Rotterdam. Lijst van in de afgelopen nacht gestolen goederen verzoeke eventuele aanwezigheid in uw stad na te gaan.

GA 221 nr. 476

1828 05 18

diefstal

Aan de Staatsraad de Gouverneur van ZH. Kennisgeving van diefstal in de afgelopen nacht. De Bouwmanswoning genaamd Rijnvliet, staande aan de weg langs de Hoge Rijndijk binnen deze gemeente tussen het dorp en het Schouw van Duyvenvoorde van de weduwe Nicolaas van der Lee. Het is een buitengewone inbraak met diefstal van juwelen,

GA 221 nr. 478

45

goud en zilverwerk. 1828 05 18

diefstal

aan rechtbank Den Haag. Hierbij OV cvan diefstal bij de weduwe van der Lee in de afgelopen nacht. Zij heeft geen vermoedens. Waarschijnlijk door meer dan een persoon. Naast de politie van de grote steden en Leiden is ook de dir. van de Bank van Lening ingelicht.

1828 05 28

PV.

Burgemeester Hummel begeeft zich naar Rhijnvliet staande aan de weg langs de Rijndijk tussen het dorp Valkenburg en het Schouw van Duyvenvoorde, eigenaar en bewoonster is Guurtje Verhoef weduwe van Nicolaas van der Lee. Zij met haar gezin bestaande uit haar dochter Jannetje, haar zoontjes Jasper en Johannis, haar bouwknechts Anthony Houtman en Dirk Boesaard en haar meid Matje van Vliet gisteravond ten halftwaalf is naar bed gegaan.Dat zij en haar volk hedenmorgen om 4 uur is opgestaan. Omstreeks een half uur daarna werd door Houtman ontdekt dat er een theeblad met servies dat in de zijkamer van het voorhuis behoorde te staan op het erf stond en dat er een gat was gemaakt in een buitenvenster van het raam aan de zuidzijde van het zijvertrek met nog twee ramen met uitzicht op de weg . En dat de vensters open waren. Het houten kabinet en het spiegelkastje waren opengebroken, de sloten geforceerd. Ook daarnaast, in de binnenkamer, waren de deuren van het bruin geverfde houten kabinet opengebroken. Vermist werden daaruit: een paar juwelen oreilletten met haken een juwelen ring met zeven stenen een gouden hoofdbeugel met boekjes waarop kleine bloempotjes een paar dito naalden een paar dito dito kleiner een paar dito hangers met haken een paar ditp paarlspelden een gouden ring met een driekleurig steentje waarop een kopje een ketting van goudenregen pitten gelijkende naar moerbezien, waaraan een klein gouden slotje een zilveren pepermentsdooosje 46

GA 221 nr. 477

een dito snuifdoos een kerkbijbeltje in een schildpaddeband met zilveren beslag en twee zilveren sloten een spanendoosje met roodlak op het deksel, waaraan enige zilveren slotjes en belletjes twee zwart zijden mantels of pelissen met kant en waarvan een gevoerd een zwart zijden schort met kant een nachtgronde schoudermantel een rood turksche dito met wit lint omgeboord een paars katoenen dito een wit geblomde dito met een roode bouquet -allen met wollen voeringeen blauwe damasten vrouwenrok een gele moree dito nog enige chitse en katoenen jakken en rokken een wit gekeperde doek met een geel en rood randje, dienende voor een mans das meer dan 25 tafellakens gemerkt IE en G meer dan honderd servetten gemerkt GVH22 en GVH32 5 feitels gemerkt GVH6 6 vrouwenhemden gemerkt GVH6 met een kroontje erboven 6 a 7 dito gemerkt GVH een stuk nieuw diemet een half stuk dito 5 kussenslopen gemerkt GVH 6 dito kleine gemerkt GVH 5 a 6 mansonderbroeken gemerkt NVDL 3 rode bonte doeken gemerkt, 5 paarse dito, witte halsdoeken, 6 dito zakdoeken en 12 bonte dito, allen gemerkt GVH een blauwe halsdoek met kleine moetjes, gemerkt MGB 3 bonte halsdoekjes gemerkt JVDL een vierkant mahoniehouten likeurkeldertje, hebbende op het deksel en bij het sleutelgat een blauw (volgt tekening van een ruitje) en waarin zes vierkante karafjes met vergulde 47

knopjes. een ouderwetse vierkante pendule van donkerbruin hout met uur en minuut wijzer. Er werd vervolgens vastgesteld dat door het boren van gaten in de vensters een vierkant stuk is gebroken waardoor de grendels en knippen konden worden losgemaakt en de ramen geopend. De sloten van de twee kabinetten waren met enig geweld maar behendig opengebroken zodat aan de deuren weinig schade is toegebracht. Van de gestolen goederen zijn lijsten gemaakt ten dienste van de opsporing en opgezonden aan de directeur van politie te Leiden en Haarlem en de houder van de bank van lening te Katwijk aan Zee. 1828 05 28

diefstal

de staatsraad, gouverneur van Zuidholland dringt erop aan de diefstal gepleeg bij de weduwe van der Lee te onderzoeken.

GA102

1828 05 29

mishandeling

PV van beklag wegens mishandeling van Grietje Verruyt door Johanna van der Luyt. Aan de offiier van de Rechtbank in eerste aanleg te Den Haag.

GA 221 nr. 481

1828 06 10

schutterij

Aan de militiecommissaris over de cantons 15 tot 21 te Gouda. De loting voor de rustende Schutterij zal plaats vinden op Dinsdag 17 juni ter raadskamer alhier Over de tien jaren zijn er slechts 30 lotelingen.

GA 221 nr. 483

1828 06 23

schutterij

Tot hiertoe de werkzaamheden voor de schutterij: Nadat bij publicatie en openbare uitroeping bij klinkslag de in de termen vallende ,manspersonen geboren in de jaren 1794 tot 1803 ingesloten intijds waren opgeroepen en bekend gemaakt dat de Inschrijvingsregisters op de 1e mei zouden worden geopend, is op de 12 dier maand met de inschrijving een aanvang gemaakt en daarmee dagelijks voortgegaan. De tien inschrijvingsregsiters op de eerste dezer maand gesloten zijnde, zijn daarop onverwijld de alphabetische lijsten en getekend, en hebben dezelve van de 8e to de 15e dezer maand in het raadhuis ter visie gelegen, waarvan zo bij publicatie als bij afzonderlijke biljetten aan de ingezetenen is kennis gegeven met last om zich op dinsdag de 17 dezer, voormiddags ten 9 ure te bevinden ten huize van Cornelis de Wit alwaar tot de

GA 221 nr: 489

48

loting zou worden overgegaan. Vervolgens heeft dezelve op de gemelde dag plaats gehad, voor de op de 27 mei bevorens door de Gemeenteraad, bij meerderheid van stemmen, gecommitteerde leden Mr. Nicolaas van Beeftingh en Hendrik Halder, geadsisteerd door mij als Secretaris. Bij den aanvang der loting zijn de namen der ingeschrevenen afgeroepne, de aanwezigen afgevraagd of daarop enige aanmerkingen ware: voorts in het openbaar voorgelezen art. 4 der wet van de 1e april 1827 en daarna de nummerbiljette door de voorzitter der commissie geparafeerd, voor het oog der aanwezigen geteld, opgerold, in de glazen fles geworpen en door de eerste en laatste loteling van elke klasse door elkander geschud. Het getal van de lotelingen is geweest als volgt: Voor den jare geboren in aantal 1828 1803 1 1827 1802 5 1826 1801 7 1825 1800 2 1824 1799 4 1823 1798 1 1822 1797 4 1827 09 03

PV

Voor burgemeester Johannis Christiaan Hummel verscheen Cornelis de Wit, kastelein te Valkenburg die te kennen gaf dat gisteravond, bij hem in huis waren Gerrrit van Delft en David van der Valk, beiden van Rijnsburg. Ze kregen woordenwisseling met Jan van Kuyeren en Harmen van Houten , beiden van Katwijk aan Zee. De twee laatstgenoemden gedroegen zich daarbij woest. De Rijnsburgers vroegen de tussenkomstvan de kastelien om zo "hun lag vredig te gebruiken", Daarop trachtte deze de Katwijkers tot bedaren te brengen om de rust te herstellen. Het was een vruchhteloos pogen. Daarop dreef hij hen met behulp van zijn zwager Cornelis van Brijen en verdere huisgenoten uit huis verdreef. Jan van Kuyeren nam daarop een stoel en sloeg daarmee op het hoofd van de kastelein. Twee sporten van de stoel braken. Een tweede slag met de stoel volgde.

49

GA485

1828 09 10

onderwijs

Aan staatsraad en gouverneur ZH. Bijgaand staat van uitgaven tbv het onderwijs zoals gevraagd 13 augustus Provinciaalblad N108

GA 221 nr: 500

1828 09

mishandeling

Cornelis de Wit doet aangifte van mishandeling door Jan van Kuyeren en Harmen van Houten.

GA 221 nr: 501

1828 10

raadsleden

tot leden der commissie voorgsteld Jan Crpentier 1e assessor, Dirk Bol 2e assessor.

GA 221 nr: 504

1828 10 25

behoeftigen

er zijn in deze gemeente geen behoeftige blinden, lammen, doofstommen of ander met ongeneeslijke kwalen behepten.

GA 221 nr: 505

1828 11

werk

GS. toezending staat ambachtslieden, dienstboden, dagloners, enz.

GA 221 nr: 507

1828 11 11

rekening 27

de rekening over 1827 was: ontvang ƒ 1220,92½ uitgaaf ƒ 1172,31½ en het batig saldo ƒ 48,61.

GA 102

1828 12 02

begroting

de begroting kon nog niet worden goedgekeurd want er ontbraken nog de begrote kosten en inkomsten van de begraafplaats. Op 19 december volgt de vaststelling door gedeputeerde staten van ZH. voor buitengewone ontvangsten 35,00 voor gewone inkomsten 1296,25 totaalontvangst 1331,25

GA102

gewone uitgaven buitengewone uitgaven totaal uitgaaf 1828 12 04

begraafplaats

1326,20 1326,20

Aan GS nalv 2624/25799. Aan gezien het voor deze gemeente onnodig is gweest een 50

GA 221

nieuwe begraafplaats aan te leggen omdat deze gemeente minder dan 1000 inwoners telt en het kerkhof onmiddellijk naast en aan de kerk gelegen is zeer goed geschikt is tot het begraven van lijken zulks immers provisioneel zal blijven plaats hebben ten voordele der kerk welke in het bezit der begraafplaats is en daarvan ook met de kosten van onderhoud belast blijft, weshalve geen uitkering of schadevergoeding van dzelve alhier te pas komt en daardoor ook wederkeringgeen nadaal aan de

nr: 514

1828 12 20

begraafplaats

aangezien na de 31e dezer maand geen lijken meer in de kerk begraven mogen worden zo wordt u als eigenaar van een grafstede in de kerk uitgenodigd om een grafruimte op het kerkhof te verlangen en dat met de kerkelijke administratie te regelen bij de koster in huis nr. 26 alhier te weten; Jan Carpentier, Dirk en de weduwe Bol, H. Vlasveld, de erven vn vrouwe Mouw, wed. van der Lee, erven J van Egmond, wed. JF Allamand, P. Berckenmeyer te Bommel, H Halder, M van der Werff, erven C de Wit, Jan Dobbe te Leiden, J. Schoneveld, erven Jac. Verhoef te Rotterdam, G van Oosten, P en F Binnendijk, Joh van Trigt te Valkenburg, Joh Schoonenberg , erven Kl Bol te Valkenburg, F Binnendijk, Jac Verhoef, D Bac en A Kooy.

GA221 nr 516

1828 12 31

arm

geen vondelingen of verlaten kinderen noch elders tlv Valkenburgers worden verpleegd

GA 221 nr: 519

1829 01 10

assessor

Dirk Bol verzoekt ontheffing als assessor, advies uit aanmerking van des Grijsaards veeljarige en trouwe ....

GA 221 nr: 524

1829 01 27

assessor

GS verlene Dirk Bol eervol ontslag, benoemen als raadslid Willem Adriaan van der Vlies in zijn plaats en Hendrik Halder tot eerst assessor.

GA103

1829 02 03

armen

Elisabeth Heyermans te Valkenburg zal door armbestuur van Den Haag bedeeld mogen worden met ƒ1 per week. Echter niet dan nadat vastgesteld is dat ze lid van de hervormde kerk is. Valkenburg mag jaarlijks declareren.

GA103

51

1829 03 05

begraaf

Aan GS staat van het verhandelde in de raad betreffende de overneming en inrichting van het kerkhof tot een Burgerlijke begraafplaats

GA 221 nr: 537

1829 03 11

Burger

Aan Schiedam doocedulle ouders Leendert Burger in het hervormde weeshuis binnen uw stad galimenteerd 2 bijlagen.

GA 221 nr: 539

1829 03 14

begraaf

De Staatsraad heeft een brief van de kerkvoogden aan de burgemeester gezonden die hem weer terugstuurt. Hummel verwijst naar het verhanelde in de raad van 24 febr. door ehm aan GS toegezonden waarin de volgende voorwaarden werden aangenomen: 1)- een som van ƒ30 per jaar zijnde de gemiddelde opbrengst over de tien laatste jaren van hetgeen de kerk wegens het begraven van de lijken genoten heeft 2)- een som enz. tot 5 jaarlijkse enz. brandspuit

GA 221 nr: 541

1829 03 26

begraaf

Aan GS drie bijlagen met begraafkosten.

GA 221 nr: 543

1829 03 27

school

Met indig van de schoolopziener van dit distrikt info aan staatsraad. Er is binnen deze gemeente geen algemeen schoolfonds en tot het daarstellen van hetzelve geen ander middel dan dat van hoofdelijke omslag waardoor er een niet gering bezwaar voor de contribuerende ingeztenen zoude bestaan Aangezien evenwel thans reeds de jaarwedde des onderwijzers tot de aanmerkelijke som van ƒ200 op de staat van begroting voorkomt en dezelve zich aan een redelijke schikking van het bestuur schijnt te zullen onderwerpen, zo heeft de gemeenteraad op miijn voordracht, in het belang van het onderwijs en dat des onderwijzers, in het vertrouwen dat van gouvernementswege hetzij uit ‘s Rijks kas of de provinciale fondsen een convernable jaarlijkse bijdrage in geld zal worden toegestaan tot de invoering van een algemeen schoolfonds, in den loop des jaars besloten, waaromtrent een nader voorstel aan Gedeputeerde Staten zal worden gedaan.

GA 221 nr: 546

1829 04 17

baggeren

rekest van Willem van Egmond om te mogen baggeren in de Rijn en de Wateringen

GA 221

52

mitsgaders de opening of stoep welke zich in de Hoge Rijndijk heeft bevonden die door de bestrating van de Heerweg daarnevens gelegen is en weggenomen wederom te openen. Onzerzijds geen bedenkingen.

nr: 549

1829 04 18

kadaster

Geertruida Cornelia Clignet wed. Jan van Lelyveld transporeert aan Francois Jacques Dozy med. doctor ¼ van haar helft van een partij wei of hooiland gelegen in het Zog groot 1 bunder 70 roeden 32 ellen. enz. Voorts via nots van Berge veiling 29 augustus 1829 door mr. P. Hubrecht cs aan Cornelis Dubbelaar te Katwijk 2 stukken land en aan Coenraad Diederick Berckenkamp, turfschipper drie percelen wei of hooiland met de laan tot de Straatweg, groot 2 bunder 85 roeden.

GA103

1829 06 09

kadaster

nots Roskes Leiden heeft getransporteerd via boedelscheiding Huig Kruyt aan Haasje Fierman weduwe Huig Kruyt een partij wei of hooiland 1 bunder 44 roe.

GA 103

1829 06 29

school

Aan staatsraad toezending staat van onderwijs

GA 221 nr: 557

1829 08 26

gezondheid

De subcommissie uit de Provinciale commissie van Geneeskindig Onderzoek en Toevoorzicht in de provincie Zuid-Holland te Den Haag geeft te kennen maandag 26 augustus 1829 om half twee in Valkenburg te zijn om de konstbeoefenaars hun winkels te bezoeken.

GA 103

1829 08 28

kerk

beroep predikant Jan Jacob Knap door ZM goedgekeurd.

GA 103

1829 09 01

Sesseler

Inlichtingen gevraagd aan Groningen. Betreft successierechten. Nalatenschap van Lenard Stephan Riedel door het overlijden van diens weduwe Christine Louisa Wischers. 1)- War en wanneer is zij overleden. 2)- de dagtekening van het testament waarbij het vruchtgebruik werd ingesteld en voor welke notaris. 3)- Welek goederen door Riedel zijn nagelaten waarvan nhet vruchtgebruik aan de weduwe en de blote eigendom aan deszelfs enige zuster Jacoba Christina Riedel, moeder van ... 4)- Wie de erfgenamen of bewindsvoeren-

GA 221 nr: 567

53

den in de boedel zijn van wijlen C.L. Wischers. weduwe L.S. Riedel. Het bevreemd me zeer dat laatstgenoemde erfgenamen die van vrouwe J.C. Riedel weduwe van C.W. Sesseler als erfgenamen zo onwetende hebben van de staat dier nalatenschap enz. 1829 09 08

school

benoemd tot lid van de plaatselijke commissie van toezicht op het onderwijs de heer Mr. N. van Beeftingh

GA 221 nr: 569

1829 10 05

school

ten vervolge mijner missieve van 27 maart van dit jaar nr. 546 aan de Staatsraad enz. De gemeenteraad heeft besloten op de begroting van 1830 tbv de onderwijzer een bedrag op te brengen van 400 gulden. Daarvoor zal hij al zijn schoolplichtige kinderen gratis moeten onderwijzen. Bovendien een bedrag van 100 guldens voor de bekostiging van de schoolbehoeften. Onder aantekening dat deze sommen, gezien de gemeente inkomsten en de gesteldheid der ingezetenen, niet hoger kunnen worden. Gesteld echter dat dit bedrag ongenoegzaam zou zijn om de onderwijzer een redelijk onafhankelijk bestaan te verschaffen en het verlies dat hij bij deze nieuwe inrichting zou lijden in billijkheid enigszins te vergoeden. Weshalve ik de eer heb u namens de gemeenteraad verzoek een bijdrage uit ‘s rijks kas of het provinciale fonds van ten minste 300 guldens per jaar. Opdat alzo het Algemeen Schoolfonds binnen deze gemeente kan worden ingevoerd.

GA 221 nr. 547

1829 10 07

zondaagschool de zondagsschool binnen deze gemeente heeft begin des vorige jaars opgehouden te bestaan aangezien dezelve niet dan door een enkele leerling wordt bezocht die daarna tot de avondschooltijd in de week bij de herinneringslessen zijn verwezen geworden.

GA 221 nr. 575

1829 10 08

Sesseler

Aan de ontvanger der registratie en successie te Groningen. Bijlage memorie van aangifte van de heren Sesseler wegens het vervallen vruchtgebruik vanwijlen Leonard Stephan Riedel.

GA 221 nr. 576

1829 10 23

begraaf

verzoek om ƒ 300 voor inrichten begraafplaats voorlopig afgewezen, wodt later zie 24 december weer mogelijk.

GA 103

54

1829 11 02

diefstal

Aan de officier bij de rechtbank in eerste aanleg te Den Haag. PV. Het horlogie van Gerrit van Bergen, metselaar te Valkenburg, is gestolen.

GA 221 nr. 580

1829 11 02

school

Aan de staatsraad. Uw missieve is op de vergadering van 27 october besproken. Aangetekend werd (soms in hedendaagse termen vertaald); 1)- dat dezelve zich genegen heeft betoond tot de oprichting van het Schoolfonds, hoofdzakelijk om aan het verlangen van het gouvernement te voldoen en in het vertrouwen dat van gouvernementswege hetzij uit de rijkskas of een provinciale fonds een convenable bijdrage in geld zal worden toegestaan, zoals besloten werd op onze raadsvergadering van 20 maart van dit jaar. 2)- Dat dit gevestigd is op art. 9 van het reglement ter bevestiging van de schoolverbetering. zoals vastgesteld bij ddispositie van GS ZH van 15 juni 1824. 3)- dat het niet vreemd is dat in sommige gemeenten, waar zelfs geen schoolfonds bestaat, jaarlijkse toelagen uit de rijkskas of provinciale kas worden gegeven. 4)- dat om tot de oprichting van het Algemeen Schoolfonds te kunnen komen geen ander middel bestaat binnen deze gemeente dan dat van Hoofdelijke omslag waardoor een bewaar voor de contribuerende ingezetenen zou ontstaan. 5)- dat een toelage ineens voor de oprichting niet voldoet, het fonds moet jaarlijks werken. Weshalve de raad volhard in het vezoek tot een jaarlijkse toelage om de oprichting van het schoolfonds te kunnen realiseren. Mocht het gouvernement anders beslissen dan zullen we ons aan Zijne Majesteit adresseren. .

GA 221 nr. 581

1829 11 06

fuselier

Gijsbert Ouwersloot heeft zijn dienst als fuselier loteling bij het 3e bat. 9e afd. Infanterie.

GA 221 nr. 583

1829 12 11

diefstal

Aan burg. Rijnsburg. Het gestolen horloge met keten van Gerrit van Bergen bevindt zich waarschijnlijk tussen de spullen van Paridon of Albert van der Meyden. Hij zal zelf komen om te kijken. Verzoeke de spullen in bewaring te houden voor de verdere behandeling door justitie.

GA 221 nr. 594

55

1829 12 11

diefstal

Aan rechtbank den Haag. Gedane nasporing bracht aan het licht dat het gestolen horloge van Gerrit van Bergen uit de bank van lening werd afgelost door Albert van der Weyden te Rijnsburg op een briefje door hem gekocht van Grietje Ferruyt alhier. Ik het Grietje onder verzekerde bewaring gesteld. zie PV bijlage.

1829 12 22

copie

zie copie betreft besluit ZM over het beheer van de nieuwe Straatweg van het Schouw van GA103 Duyvenvoorde tot Katwijk aan de Rijn, regeling van de tol.

1829

begraafkosten

Tarief der kosten voor het begraven van Lijken te Valkenburg met den jare 1829. GA102 NB 1827 drager. Ophet Algemeen Kerkhof Van elk lijk Voor kerkrecht met het doodkleed bij het begraven 4,00 Voor het begraven, vullen en dichtmaken van het graf door de doodgraver 1,50 Voor lijken vanwege de armbesturen begraven wordende, alsmede voor kinderen beneden de zes jaar, de helft van het kerkrecht 2,00 Voor het luiden van de der klok door de koster van de kerk, indien zulks wordt begeerd 2,50 Op de afgezonderde begraafplaats: Voor kerkrecht met het doodkleed bij het begraven 7,00 Voor degene die een eigen graf bezit 5,00 Voor het opgraven, vullen en dichtmaken van het graf door de doodgraven één en twee diep 2,00 Drie diep 3,00 Voor het luiden der klok door de koster van de kerk al of niet begeerd wordende 2,50 Voor kinderen beneden de zes jaren van alles de helft Voor het recht tot het stellen van een gedenkteken 20,00 Het aanschaffen en onderhouden der zerken en gedenktekenen alsmede het onderhouden der eigen graven komt voor rekening van de eigenaars.

56

GA 221 nr. 595

1830 01 06

mazelen

Csie geneesk. Den Haag. deel mede dat om de langdurige winter in het voorjaar, en de daarop gevolgde algemene mazelziekte onder de kinderen er geen vaccinaties zijn gegeven.

GA 221 nr. 606

1830 01 14

kadaster

nots van Bergen Leiden verkocht door P.F. Hubrecht cs aan Geetruid Cornelia Clignet wed. Jan van Lelyveld 10/16 deel van de peeenboom mitsgades nog een perceel gelegen binnenlands voor de laan der gewezen kalkbanderij De Vergrooting. Vervolgens verkopen beide n, Hubrecht en Clignet aan Beeftingh een hoekje teelland , een deel van het zg graskampje het Kooltuintje en een hoek teelland gelegen naast de kalkbanderij. En bij dezelfde acte aan Cornelis Dubbelaar een perceel land groot 1 bunder, 13 roe 54 ellen.

GA 104

1830 02 18

belediging

het staat Antje van Zijl vrij om haar aanklacht over belediging door te zetten, de officier van de rechtbank ziet er geen heil in.

GA104

1830 01 23

militie

Dirk Spierenburg dienende of gediend hebbende op het kurassiers garnizoen te Devener.

GA 221 nr. 613

1830 02 28

armen

Binnen deze gemeente bestaat geen gesticht waar kinderen worden verpleegd. De armen administratie krijgt geen subsidie. Er wordt slechts aan enkele huisgezinnen, weduwen en bejaarden enige onderstand verleend. Mitsdien zijn er geen kinderen ter opzending naar de Stichtingen van de Maatscappij van Weldadigheid.

GA 221 nr. 624

1830 03 06

dieren mishan- Aan rechtbank Den Haag. Volgens Hendrik Vlasveld is een van zijn koeien door Pieter deling Arieszn Bol mishandeld.

GA 221 nr. 625

1830 03 08

dieenmishandelin

de aanklacht van Hendrik Vlasveld kan geen correctionele actie rechtvaardigen. de officier van de rechtbank te Den Haag

GA104

1830 03 12

dierenmihandeling

Pieter Bol heeft in het land van zijn moeder het kalf van Vlasveld liggende gevonden. Omhet te laten opstaan heeft hij het geschopt en getrpt. Zodanig dat het beest niet bijna

GA 221 nr. 626

57

niet meer kon blijven staan toen het bij Vlasveld thuis kwam. 1830 03 06

armen

Jaarkosten van Elisabeth Heyemans aan armbestuur Den Haag zijnde ƒ55,60

1830 03 16

diaconie

de langdurigheid des winters en de daardoor veroorzaakte extra bedeling hebben onze cas GA 103 geheel uitgeput, om die reden is het dat ik mij tot ued wende om te informeren of ued de voorgeschoten gelden door ons bedeeld aan Elisabeth Heyermans uit Den Haag nog niet hebt ontvangen en zo nee mag ik u om bovenstaande redenen dan vriendelijk verzoeken hierover naar Den Haag te schrijven? J.J. Bonte, diaken.

1830 05 18

kadaster

nots Roskes te Leiden transporteert van Cornelis Visser aan Pieter Cornelis Kruseman een GA104 partij land 80 roeden te Valkenburg.

1830 04 19

militie

Hendrik Peet heeft voldaan aan de dienstplicht.

GA 221 nr. 630

1830 06 15

doofstom

Aan GS. Er bevinbden zich in ons dorp geen doofstommen.

GA 221 nr. 638

1830 07 15

PV. verdrinking

Verscheen voor Jan Carpentier 1e assessor Wilhelmina Brans, wonende te Enkhuizen, zonder beroep. Haar man Jan Barendse, 35 jaar, geboren en wonende te Enkhuizen, zoon van Hendrik Barendse en Geertrui Papenburg, beide overleden, als koekkramer de Katwijkse kermis bijgewoond hebben. Vandaar vertrokken ze op 12 juli 'smiddags om vier uur met een vaartuig. Toen ze ter hoogte van Valkenburg en Oegstgeest gekomen waren is haar man in het water gevallen. Ze heeft geprobeerd hem te helpen maar door de harde wind lukte dat niet en is hij gezonken. Sedertdien werd onophoudelijk gezocht maar pas vandaag is het lijk gevonden. op de plaats waar hij verdronken was. Weliswaar op het grondgebied van Oegstgeest maar het lijk werd naar naar het meest nabije Valkenburg gebracht. Maarten Houwer heeft het lijk geschouwd. Het PV werd getekend door

GA485

58

GA 221 nr. 627

die heelmeester, doo de bode Laurens Rhijnsburger en de smid Anthonie Koppers de smid. 1830 08 24

vacantie

Hummel gaat op 26 augustus op reis naar Raamsdonk in Brabant. Tot 3 september blijft hij weg. De eerste assessor neemt waar.

GA 221 nr. 649

1830 10 14

PV. zelfmoord

Jan Carpentier als eerste assessor vergezeld van Maarten Houwer de heelmeester van het dorp zijn, op het bericht dat Gerrit Pieters de Wit, arbeider, door zijn huisvrouw was gevonden hangende aan een touw in de bedstede, naar dat huis gegaan. Het touw is door de buurman, de timmerman Johannes Schoneveld, afgesneden. Het lijk werd geschouwd. Er zijn geen aanleidingen om te denken dat Gerrit zich niet zelf van het leven zou hebben berooofd.

GA485

1830 10 15

somber man

Hummel heeft PV van assessor ontvangen en attest van de heelmeester Houwer constaterende de schouwing van de door verstikking overleden persoon van Gerrit Pieters de Wit in leven een man van bekrompen vermogens en een somber en angstvallige gesteldheid. Verzoek aan de rechtbank te Den Haag hem te mogen begraven.

GA 221 nr. 656

1830 12 10

schutterij

er zijn hedenmorgen 5 schutters uit de verzamelplaats der eerste ban opgeonden, overgebleven van de zeven ingehuurde, waarvan twee hun ontslag hebben genomen. Dat gebeurde gezamenlijk met Katwijk onder kapitein Rosier. Met rijtuig naar Leiden en vandaar met de schuit naar Gouda. Dat nadat de manschappen door mij en de assessoren zijn toegesproken.

GA 221 674

1830 12 14

school

Voor de school is aangeschaft een stel tinnen vochtmaten van de Nederlandse kan tot de vingerhoed, ingesloten en bestaande uit 7 stuks. De school beschikt nu alle thans ingevoerde maten en gewichten.

GA221 675

1831 04 04

brand

afgelopen nacht tussen 1 en 2 uur is er brand ontstaan in de steenoven van Kooy. Ten oosten van de Rijndijk. De kap en al het bint en houtwerk is verbrand. De brandspuiten

GA 222 32

59

van Katwijk wisten uitbreiding te voorkomen. De oven is verzekerd bij Faber van Riemsdijck in Den Haag. 1831 08 12

familie

Betreft steun voor Anthonie van der Kodde. Hij is geboren alhier op 17 oktober 1808 als zoon van Pieter van der Kodde, kleermaker en Maria Magdalena Beukman. Ze zijn in 1813 naar Hazerswoude vertrokken.

GA222 64

1831 11 26

schutterij

Aan Voorschoten: Hendrikus Thijssen, zoon van Willebrordus Thijssen en Gerritje Steenbergen moet zich melden als schutter van de eerste ban.

GA222 91

1831 12 09

schutterij

Pieternella van Daalen wed. Zandbergen wil zoon terug van de schutterij. Hij is altijd ziek en kan in Valkenburg wellicht goed werk verrichten in de landbouw en voor zijn moeder zorgen.

GA222 94

1831

armbestuur

Rijnsburg wijst bedeling van Grietje Verruyt af: Grietje is in 1824 bij ons vertrokken en heeft 5 jaar in Valkenburg gewoond. Maar ze is op 30 september 1826 te Katwijk bevallen. In 1827 naar Valkenburg gekomen tot 1829, toen gevat en gevangen gezet. In 1831 terug gekomen. Gedep. Staten bepalen dat het onderhoud van Grietje door Rijnsburg zal moeten geschieden.

GA104

1832 02 31

veldwachter

Laurens Rhijnsburger op diens verzoek ontslagen

GA222 121

1832 12 03

huisvredebreuk

Arie de Vos, broodbakker te Valkenburg doet aangifte van het indringen van vier personen in zijn huis en daar gepleegde baldadigheden aan zijn vrouw in de avond van 2 december. Het zijn Arie Aries Bol, Dirk Hendriks Binnendijk, Jacob Dirks Bol en Klaas Hendrik Binnendijk.

GA222 nr. 170

1833 12 11

Cholera

Opgave van cholera in Valkenburg over 1833 van 17 juli tot 24 augustus Aangetast 38, overleden 23 en hersteld 15.

GA222 nr. 266

60

1833 12 12

doop

Jan Vlasveld 3e batt. 4e afd. ZH Schutterij ‘s Hertogenbosch

GA222 nr. 267

1833 12 14

raad

5x afschriften van de hantekeningen der raadsleden, burgemeester en gecommitteerden

GA222 nr. 268

1833 12 17

bs

toezending registers bs voor het a.s jaar 1834 voor tekening aan pres. rechtbank 1e aanleg Den Haag

GA222 nr. 269

1833 12 18

heelmeester

Maarten Houwer overleden nog geen nieuwe heelmeester in het dorp

GA222 nr. 270

1834 01 09

schutter

Jan Vlasveld is 34 jaar geworden, kan hij ontslag krijgen van de dienst?

GA222 nr. 273

1834 01 11

opnemingen

PV van opnemingen toegezonden

GA222 nr. 274

1834 01 15

vaccinatie

in het afgelopen kwartaal geen vaccinaties gegeven

GA222 nr. 276

1834 01 24

rekest

bijgaand een rekest van Jan Carpentier om gedeeltelijke ontheffing van de belasting op een door hem op 12 september 1833 op de paardenmarkt verkocht paard zonder dat daarvoor een ander in de plaats gekomen is. Wegens ongesteldheid in het hoofd niet in staat eerder te reageren..

GA222 nr. 279

1834 03 07

militie

verzoek bewijs van voldoening Nationale Militie Wilhelmus Thijssen

GA222 nr. 282

61

1834 03 15

armen

er zijn geen gestichten van liefdadigheid in Valkenburg

GA222 nr. 285

1834 03 18

kadaster

de kosterswoning op het kadaster onder art.. 72 nummer 117 staat te boek als onbelast

GA222 nr. 286

1834 04 11

vaccinaties

Aan provinciale commissie van geneeskundig onderzoek en toevoorzigt. Er zijn geen vaccinaties uitgevoerd in het afgelopen kwartaal.

GA222 nr. 288

1834 05 20

schutterij

J.J. Schonenberg wil uit de Schutterij. Hij heeft reeds zes jaar gediend. Hoewel niet terecht vraagt de burgemeester het verzoek toe te kennen. Zijn bejaarde brave ouders zal door zijn ontslag een wezenlijke dienst worden bewezen.

GA222 nr. 291

1834 06 02

zetters

Nominatie voor het college van Zetters voor de dienst van 1834/1835 mr. Nicolaas van Beeftingh en Frederik Adrianus Sesseler. Dit ter vervanging van de beiden overleden Johannes Schoneveld en Hendrik Vlasveld.

GA222 nr. 293

1834 09 27

diakonie

Aan diaconie van Valkenburg: deel mede dat het onderhouden of verplegen van behoeftigen die vlgs de wet van 1818 niet gerechtigd zijn in de algemene onderstand te delen voortaan zullen moeten worden gedaan van gemeente tot gemeente en die van armbestuur tot armbestuur niet meer gelden. Verzoeke mij nader te berichten. Allerlei details genoemd.

GA222 nr. 309

1834

arm

de onvermogende Catharina van Dalen dochter van Hendrik van Dalen en Elisbeth Schoonderwoerd, beiden overleden, gaat naar Amersfoort.

GA222 nr. 310

1834 10 21

vaccinatie

in het afgelopen kwartaal geen vaccinaties uitgevoerd.

GA222 nr. 311

1834 12 17

heelmeester

Nog steed geen geneesheer in het dorp.

GA222

62

nr. 320 1834 03 13

schutter

Pieter Bol, lichting 1833, heeft remplacant voor de schuttertij Willem Duk

GA222 nr. 341

1834 03 31

schutter

Remplacant voor Pieter Bol wordt Pieter van der Bent ipv Willem Buk.

GA222 nr. 344

1834 05 12

militie

Klas Keyzer heeft voldaan aan zijn dienstplicht

GA222 nr. 351

1834 07 11

heelmeester

Willem Nieuwenhuizen geboren te Amersfoort op 14 juni 1813, vestigt zich in Valkenburg

GA222 nr. 359

1834 07

vaccinatie

in afgelopen kwartaal geen vaccinaties

GA222 nr. 361

1834 07 31

BS

Zeker jongman, buiten huwelijk geboren te Oegstgeest, moeder Naatje Vingerhoed. Zij is later getrouwd met Maarten van Vliet wonende te Valkenburg. Toen onder de naam Johanna van der Luyt.

GA222 nr. 362

1835 09

schutter

Caatje van Zijl, weduwe Peet wil haar zoon nog eenmaal zien. Verzoeke hem van de schutterij verlof te geven.

GA222 nr. 370

1835 11

raad

aftredende leden van de gemeenteraad zijn Nicolaas van Beeftingh en Willem Adrianus van der Vlies.

GA222 nr. 385

1835 12 30

BS

Verzoeke Leendert Binnendijk, schutter en gediend hebbende bij de 9e afd infanterie toestemming te geven om met Dirkje Bol te trouwen.

GA222 nr. 393

63

1836 01 02

nieuwjaar

Veldwachter Jacob Ouwersloot maakt PV op vanwege mishandeling van Jan de Graaf, straatmaker door Gerrit Hoogervecht, Paulus en Martinus Verschoor en Martinus van der Peet op 1 januari ‘s-nachts.

1836 01 18

recht

P. Verschoor kan pas aanstaande Donderdag voor de rechtbank verschijnen. Dat volgens GA222 de heelmeester. Wat betreft het vermoeden dat des veldwachters ruwe optreden daarvan nr. 407 de oorzaak zou zijn: Verschoor moest met geweld worden gestuit. Maar heeft de dag erna wederom tot laat in de nacht een vrolijk partijtje bijgewoond. Veldwachter Jacob Ouwersloot is verre van ruw, eerder toegevend. Hij oefent veel geduld en beproefd steeds alle zachte middelen zo zelfs dat daarop wel eens aanmerking gemaakt is van ingezetenen die overlast leden. Kwaaddoeners daarentegen worden stouter en ondeugender. Zij hebben het erop toegelegd hem met tarting, terging, misleiding en volharding van hunne misdrijven tot geweld te brengen. Maar ook dan is hij kloekmoedig, sterk en onverschrokken zoveel als het een man in zijn betrekking betaamt. Zo hij niet gehandhaafd wordt, en daartoe zal het bestuur en het gros der welgezinde ingezetenen alle mogelijke middelen aanwenden, dan loopt de veiligheid in de gemeente groot gevaar en de stille burgers en notabele ingezetenen zijn die baldadigheden en de moedwil van enige onverlaten ten prooi. Als bewijs van de lankmoedigheid, voorzzichtigheid en welberadenheid van Ouwersloot kan dienen het voorgevallene in de nacht tussen de 31e december en 8 januari met Martinus van der Peet die zich niet ontzag om met buskruit te schieten. Daarmee doorging ondanks herhaalde vermaningen van Ouwersloot. Die, alvorens enig ander middel te beproeven, ging ten rade bij de eerste assessor de heer Jan Carpentier, een man van 72 jaar die gedurende een halve eeuw ingezetene van het dorp en 40 jaar lid was van het plaatselijke bestuur der gemeente. Aan hem gaf Ouwersloot kennis van het geval en vroeg wat hem te doen stond. De asessor gaf hem de raad "Indien vermaninge en waarschouwinge niet baat dan met strenge middelen. De voortgang van het schieten door Van der Peet moet belet worden". Hetgeen dan ook met het gewenste gevolg en tot genoegen der ingezetenen inzonderheid van de geburen uitgevoerd is.

64

GA222 nr. 400

1836 01 26

lintje

De burgemeester van Loosduinen verzoekt de burgemeester van Valkenburg een metalen kruis en lint met het bijbhorende certificaat uit te reiken aan de schutter Pieter Oosterlee.

GA222 nr. 412

1836 01 30

marine

matroos Cornelis Spannenmaker is geplaats aan boord van het wachtschip Minerva

GA222 nr. 414

1836 06 29

zorg

Catharina van Egmond is opgenomen in het Buitengasthuis te Amsterdam. Haar man is de stadsbaggerman Jacob Nonnekes, derhalve moet Amsterdam voor de kosten opdraaien.

GA222 nr. 432

1836 08 06

overlijden

Pieter van der Bent rempacant van Pieter Bol is overleden te Katwijk aan de Rijn.

GA222 nr. 438

1836 08 17

reis

de burgemeester van Valkenburg gaat op reis naar Gelderlan en Brabant en draagt na bekomen toestemming de zaak over aan zijn assessoren.

GA222 nr. 439

1836 08

armen

Schiedam vraagt acten van overlijden op van Dirk Burger en Maartje Groenendijk

GA222 nr. 441

1836 09 02

PV

Gerrit Janse Scholten is beledigd door Klaas Ouwersloot, PV opgemaakt

GA222 nr. 444

1836 09 13

PV.

De veldwachter Jacob Ouwesloot heeft een procesverbaal opgemaakt en burgemeester Hummel werkt het uit. Alles was de vorige dag, de jaarlijkse paardenmarkt. goed gegaan behalve slechts een vechtpartij die reeds in de namiddag was ontstaan tussen twee Haagse voerlieden en een groep Rijnsburgers ten getale van omstreeks 30 man. Ouwersloot kende er geen bij name. Bij nader inzien was het niet mogelijk het voorval te tellen onder de lichte vechtpartijen van algemene aard die bij dergelijke gelegenheden meermalen plaats vinden. Volgens gerucht zou een der voerlieden genaamd Bol en wonende aan de Loosduinscheweg door de ondergane mishandeling aan bloedspuwing onderhevig en

GA485

65

zelfs overleden zijn. Voorts kwam hem ter ore dat een meid, die op een behendige manier van een tafel met brood en paling iets poogde af te nemen, of al afgenomen had, van een der Haagse voerlieden en slag bekwam. Nadat ze reeds gewaarschouwd was. Ze viel op de grond en hield zich alsof ze zodanig was getroffen dat zij buiten zichzelve geraakte. Kort daarna huppelde ze weer rond alsof er niets gebeurd was. Een paar Rijnsburgers evenwel namen het voor haar op en daagden de voerlieden uit. Er ontstond een handgemeen. Een der voerlieden ontweek de overmacht en vluchtte naar de herberg. De andere weerde zich dapper maar werd door verscheidene personen geslagen en mishandeld.Hij slaagde erin los te komen en vluchtte, achtervolgd door een aantal Rijnsburgers, het dorp uit tot aan de kalkbranderij van de heer Van der Vlies toe. Die nam hem in bescherming. De voerman die zijn toevlucht gezocht had in de herberg werd door de Rijnsburgers opgewacht en in elkaar geslagen en getrapt. Deze werd ontzet en bij de veldwachter Ouwersloot in veiligheid gebracht. De veldwachter Jan de Best van Katwijk assisteert gewoonlijk tijdens de paardenmarkt. Hij kende een aantal van de Rijnsburgers die deel uitmaakten van de groep die de voerlieden te pakken namen. Dat waren ondermeer Jan Kralt, Dirk Kralt, Samuel de Mooy, Dirk van Delft en Samuel of Daniel van der Kwaak. Van de overigen kent hij er nog enigen van aangezicht. Van het voorgevallene kunnen getuigen de onderwijzer Gerrit Bosboom en de kastelein Cornelis de Wit. Voorts Hendrik Tijssen en Paulus Verschoor, arbeiders en wonende te Valkenburg. 1836 09 16

heelmeester

Willem Nieuwenhuizen geneesheer vertrekt naar Katwijk aan de Rijn

GA222 nr. 447

1836 09 18

onrust

vechtpartij op 15 september tussen Rijnsburgers en twee Haagse voerlieden. Zware mishandeling van de laatsten. PV gemaakt.

GA222 nr. 448

1836 09 22

onrust

Betreft 1836 09 18. De reden dat het PV niet eerder werd toegezonden dat er in het onbeduidende en onbestemde rapport van Ouwersloot weinig bijzonderheden stonden. Te weinig om de zaak aan te gaan, temeer daar geen der partijen aangifte gedaan heeft. De veldwachter heeft een der voerlieden in zijn eigen huis verzorgd maar weet diens

GA222 nr. 457

66

naam niet, heeft er niet naar gevraagd. Een der voerlieden heet Bol en woont aan de Loosduinse weg. Dat hoorde ik pas op de 17e van de heer van der Vlies alhier. Ook is later bekend geworden dat de koopman of vrouw aan welks tafel de twist ontstond en de meid die daartoe aanleiding gaf vreemdelingen zijn. 1837 03 30

assessor

Jan Carpentier, eerste assessor is gisteren overleden. Verzoeke in zijn plaats t benoemen mr. Nicolaas van Beeftingh.

GA222 nr. 491

1837 05 05

heelmeester

geneesheer Jan Spijker, geboren te Amsterdam, 37 jaar oud is per 2 mei in Valkenburg begonnen. Hij kwam van Oldenbroek.

GA222 nr. 502

1837 07

steenplaats

W.C. Löffler steenbakker, vraagt toestemming om een turfloods tussen zijn nieuwe steenoven en de Heerweg te mogen bouwen. Ook de beschoeïng vergt onderhoud.

GA222 nr. 527

1837 07 25

PV.

Voor Hummel verschenen: Dominicus Anthonius Schretlen, fabrikant en Bartholomeus Anthonius Molkenboer, koopman, beiden wonende te Leiden. Ze gaven te kennen dat ze op j.l. zondag 23 juli 0smiddags op een Franse Chais met een paard zijn komen rijden van het Schouw van Duyvenvoorde genaamd het Haagse Schouw naar Valkenburg.Dat zij, het dorp doorgereden zijnde, tussen vijf uur en halfzes bij de tuin waren die naast het huis van de heer fabrikant Mr. Nicolaas van Beeftingh. Aan de Hoge Rijndijk waarlangs de Straatweg loopt. Ze ontmoetten daar een overdekt rijtuig op vier wielen waarin een aantal mensen die veel getier maakten. De voerman van die wagen reed buitengewoon hard.en gaf geen ruimte. Wij gingen zoveel mogelijk van de weg af zodat zelfs een wiel op de graszoden kwam te staan. De wagen denderde daarop tegen hun chais aan zodat die omsloeg. De beide inzittenden werden er uitgeworpen en raakten gwond. De eerste aan het been en de ander kwam onder bak terecht en werd aan het hoofd gewond en de linkerhan gekneusd. De twee bomen van het rijtuig braken en zo ook de spoorstok. De bak raakte enigszins ontzet. Ook het tuig was geheel aan stukken geraakt. Het paard was losgeraakt en is onderweg aangehouden. De eigenaa of verhuurder van de wagen kenne we niet doch de getuige Fredrik Reynier Jacob Knecht zegt te weten wie de eigenaar is en 67

waar het voertuig thuis hoort. Van het voorval kunnen getuigen de genoemde heer Beeftingh, de jongeheer van Hengel wonende te Leiden en ook Frederick, die in dienst is van de heer Willem Adriaan van der Vlies, kalkbrander en wonende naast de heer Beeftingh. 1837 07 26

onrust

beklag van twee Leidse heren omtrent het handelen van een voerman, PV opgemaakt

GA222 nr. 529

1837 09 04

assessor

Nieuw handschrift, waarschijnlijk de assessor Hendrik Halder.

GA222 nr. 534

1837 09 04

paardenmarkt

verzoek aan de commandant kolonel der stad Leiden om in het vervolg drie a vier kurassiers onder leiding van een onderofficier te laten assisteren bij de ordehandhaving op de paardenmarkt.

GA222 nr. 534

1837 09 13 1837 09 13

overleden

gistermiddag overleden na 8 dagen ziekte J. C. Hummel, burgemeester en secretaris der gemeente, wonende te Katwijk aan de Rijn, notaris te Katwijk en secretaris van het Collegie van de Kleine- of Kustvisscherij der Provincie Holland.. Taak wordt overgenomen door H. Halder, eerste assessor.

GA222 nr. 537 en 538

1837 10 05

schutterij

Korporaal Binnendijk, van de 2e batt. der 1e afd. mobiele Zuid Hollandse schutterij, heeft zijn chevrons uit handen van de burgeester ontvangen.

GA222 nr. 542

1837 10 15

kerk

bevstiging van dominee H.A. Matthes bevestigd

GA222 nr. 545

1837 10 20

raadsleden

aftredens zijn N. van Beeftingh die in de plaats van H. Halder benoemd is tot tweede assessor en Gerard Vlasveld die in plaats van Maarten Houwer is benoemd. Beiden worden voorgedragen voor continuering.

GA222 nr. 546

68

1837 10 20

schutterij

op 1 januari telde Valkenburg 516 zielen. Het contingent schutters bedroeg 4 man, waarvan twee man van de klasse 1812 en twee man van de vroegere klassen. De sterkte in ‘t geheel is 6 man, Naar mate van het aantal zielen per 1 januari komt er dus 4 man tekort.

GA222 nr. 547

1837 12 08

diefstal

van Jan Star is een wagentje gestolen, dader onbekend. PV naar Den Haag

GA222 nr. 562

1838 01 12

uitaarden

Willem van Egmond vraagt een land in het Boonrak uit te mogen aarden. Belend ten westen de Hoge Rijndijk, ten oosten de heer van der Meyden, ten zuiden een Uitweg en ten noorden een voetpad en de vaarsloot vn de bouwmanswoning van Frakranen. Het landstuk is 2 bunder, 4 roeden en 52 ellen groot. De burgemeester adviseert hem toestemming te geven mits de toemaking van de uitgeaarde grond met behoorlijke specie gebeurd. Dan behoeft Willem slechts de helft van verwaarborgingsgelden te betalen te weten 100 gulden per oude morgen.

GA222 nr. 575

1838 01 19

burgemeester

De gouverneur vraagt is Dirk Johan Wilhlem van den Brink een moegelijke burgemeester GA222 van Valkenburg? De plaatsvervangend burgemeester Hendrik Halder beschrijft de nr. 582 mening van de raad als volgt: "De heer van den Brink heeft weliswaar als klerk bij een burgemeester en notaris ten platten lande zoveel verworven dat hij aan de vereisten als gesteld bij artikel 3 van het gemelde reglement zou kunnen geacht worden geschikt te zijn om naar de waardigheid van burgemeester mede te dingen maar nu sedert enige tijd dit bedrijf met het eerlijke handwerk van hoeden en pettenmaker verwisseld hebbende zou het alleszins te vrezen zijn dat die bezigheid hem wellicht zou beletten om het ambt met die nauwgezetheid en ijver te behartigen welke hij gaarne zelf zou verlangen en voor onze gemeente noodzakelijk mag geacht worden". Hij besluit deze afwijzing met er op te wijzen dat er vele bekwame mannen in Valkenburg bereid en geschikt zijn om burgemeester te worden.

1838 01 30

gaarder

Arie Bol Dzn benoemd tot lid van het College van Directe Belastingen in plaats van wijlen Jan Carpentier. 69

GA222 nr. 585

1838 03 16

kadaster

nagekomen wijziging van het kadaster: de nalatenschap van wijlen Geertruid Cornelia Clignot weduwe Jan van Lelyveld gaat voor 12/32 deel naar Francois Jaques Dozy, medicus. 1)- van een kalkbranderij te Valkenburg en de woonhuizing, twee kalkovens, 2 turfschuren, een eestschuur en verder getimmerte, kadasternummers 150 tm 158 ter grootte van 52 roeden 80 ellen. 2)- van een weiland ns 56 en 57 groot 64 roeden 30 ellen. 3)- van teeltland nrs. 44, 45 en 46 groot 3 bunder, 47 roeden en 19 ellen. 4)- van een weiland in het Boonrak nr. 326 groot 1 bunder, 44 roeden, 90 ellen. Voortsovergegaan aan mr. Constant Dominique de Quertemont, grondeigenaar te Den Haag 1)- een partij teeltland de nrs. 266 en 267. 2)- idem de nummers 268 en 269. 3)- Een stuk land De Perenboom in het Boonrak de nrs. 300 en 301 groot 76 roeden en 80 ellen.

GA222 nr. 604

1838 03 23

kerkcollecte

De van overheidswege aanbevolen collecte voor het Fonds ter aanmoediging en ondersteuning van de gewapende dienst in de Nederlanden bracht 15,50 gld op.

GA222 nr. 606

1838 03 27

zetter

Ary Bol Dzn benoemd tot zetter van de indirecte belastingen ipv wijlen Jan Carpentier

GA222 nr. 608

1838 04 20

‘t nut

aan de heer president der Maatschappij tot Nut van ‘Algemeen, afdeling Valkenburg te Valkenburg. SVP steun verlenen aan de oprichting van een standbeeld voor admiraal de Ruyter te Vlissingen.

GA222 nr. 620

1838 05 08

tegenschatter

J. van Parijs en P. Ooosterlee, beiden timmerman, benoemd tot tegenschatter voor de GA222 personele belasting, voor alleen het schatten van de huurwaarde en het tellen van de nr. 625 deuren en vensters of haardsteden met één der rijksschatters van de panden waarvan de "commissie tot regeling naar de eerste vier grondslagen" betwijfelt of de belastingschuldi70

ge op de beschrijvingsbiljetten dit overeenkomstig de waarheid hebben opgegeven. 1838 05 08

raadslid

W.A. van der Vlies verzoekt ontheffinf als raafdslid

GA222 nr. 626

1838 05 15

schutter

Klaas Ouwersloot, schutter krijgt permissie om te trouwen uit Den Briel.

GA222 nr. 628

1838 05 16

burgemeester

vanaf die datum schrijft een nieuwe burgemeester. Halder niet meer. Wie?

GA222

1838 05 23

schutter

A. van Zijl, schutter, thans te Alphen werkzaam bij De Jong, krijgt een orde uitgereikt.

GA222 nr.629

1838 05 29

PV.

's morgens om halfacht compareerden voor burgemeester Sesseler de pannenwerkers Abram Peet en Jacob van Egmond. Ze vertelden dat ze die morgen om halfvier door Bastiaan van den Berg, bloemist wonende onder Oegstgeest, waren bericht dat er een onbekende kleischuit in de Rijn dreef ter hoogte van het zogenaamde Duifhuis. Het vermoeden kwam op dat het wellicht de schuit van Pieter van Dijk kon zijn die in de vroege morgen reeds om een uur of twee was uitgevaren om klei te halen. Toen ze ter plekke kwamen bleek dat vermoeden gegrond. Omdat de gangplank in het water lag begonnen ze naar Pieter van Dijk te dreggen en hem omtrent zeven uur vonden. Nagenoeg op dezelfde plaats en onder de gemeente Valkenburg. De burgemeester vergezeld van de heelmeester der gemeente Jan Spijker, de veldwachter Jacob Ouwersloot en de dorpstimmerman Johannes van Parijs begaven zich daarop naar de plaats van het ongeval. Het lijk werd herkend als zijnde van Pieter van Dijk, pannenwerker, (kleivletter doorgehaald). Er waren geen uiterlijke tekenen van geweld aanwezig. Het lichaam is ter dispositie van de echtgenote gesteld.

GA485

1838 06 28

heelmeester

verzoeke aan de heelmeester Jan Spijker een tractement van 53, 33 gld te mogen uitbeta-

GA222

71

len voor de periode van 1 mei tot 31 december uit de post onvoorzien.

nr. 635 GA222 nr. 636

1838 06 28

begraafplaats

verzoeke uit de pot disp. gelden 1837 uit te mogen betalen aan N. van Beeftingh een bedrag van 225 gld van hem geleend voor het aanleggen van de begraafplaats om zodoende rentekosten te vermijden. Voorts een bedrag van 30 gld voor een kagchel voor de school en 90 gld voor noodzakelijke reparatie van de straten en wegen.

1838 08 29

kas

Enige betalingen door burgemeester en gemeenteontvanger gedaan: 37 J. Ouwersloot, bode, 1e halfjaar 38 C. de Wit voor huur van de raadskamer 39 J. de Graaf voor onderhoud straten en wegen 40 restitutie voorgeschoten gelden H. Halder 41 J. Schonenberg verven van de begraafplaats 42 idem verven van putten enz.

1838 08 29

paardenmarkt

SVP weer 4 manschappen en een onderofficier van Leiden om de orde te handhaven op de aanstaande paardenmakrt net name op woensdag 12 september vanaf negen uur en op de nakermis op zondag 16 september vanaf vier uur ‘smiddags..

1838

PV.

Om halftwaalf 's morgens verscheen voor burgemeester Sesseler Dirk Brussee, landbouwer te Rijnsburg. Hij had een stuk land in Valkenburg langs de Straatweg naar Leiden met bloemkool. Regelmatig werd daarvan gestolen. Hij besloot het land te laten bewaken en vond daartoe de twee Rijnsburgers Zacharias Gerritszoon van der Meij en Arie Corneliszoon van Delft toe bereid. Beide mannen betrokken des avonds hun post. Ze zagen om ongeveer negen uur een man het land in komen die er een paar kolen uitbrak. Op het gerucht van passerende mensen verdween hij daarop schielijk. De twee bewakers volgden hem en bij de uitgang van het land hielden ze hem staande. De man had vijf kolen bij zich en bekende die uit het land te hebben gehaald maar dat dit voor de eerste reis was. Zwijg er alst u blieft over! Ze herkenden de man als een knecht van de heer Loffler genaamd Gerrit van Duyn. 72

GA222 10,00 nr. 653 25,00 14,50 3,17 20,00 ? GA222 nr. 654

1838 09 11

diefstal

Er is een proces verbaal opgemaakt van de diefstal van veldvruchten door Gerrit van Duyn eigenlijk genaamd Gerrit Ouwersloot. Hij is vanmogen bij mij geweest en heeft spijt betuigd. Het is een man van onbesproken gedrag.die zegt drie kolen te hebben gevonden en er maar twee te hebben geplukt. Ik geloof hem. Het doet mij leed dat zo’n man door een gering vergrijp wellicht het min schuldige slachtoffer der grotere dieverij worden kan.. Er zijn niet dan goede getuigenissen over hem. Verzoeke verachtende omstandigheden in acht te nemen.

GA222 nr. 657

1838 09 18

goed gedrag

Bijgaand een bewijs van goed gedrag van Gerrit van Duyn (Ouwersloot) opgemaakt door W.C. Löffler zijn werkgever.

GA222 nr. 659

1838 09 23

veeziekte

W. van Egmond ontvangt 223 gld als schadevergoeding voor zijn aan de longziekte overleden vee.

GA222 nr. 663

1838 11 17

schutter

verzoeke toestemming tot het trouwen van Hendrik van Hasteren, schutter bij de 5e comp. 3e batt. 4e afd. van de Zuidhollandse Schutterij die wil trouwen met Antje van der Nagel.

GA222 nr. 683

1838 11 17

kadaster

De volgende eigendommen van wijlen Jan Carpentier art. 15 zijn gemuteerd als volgt: de pecelen nrs. 15, 16, 17 en 31 ten name van Neeltje Rivaux rentenierster te Leiden thans gehuwd met J. van Bommel. koppman aldaar moeten worden overgebacht conform test. dispositie. De percelen 180 tm 186 op naam van Arie Bol Dzn en de percelen 202 en 203 op naam van Cornelis Bol Dzn wegens openbare verkoping..

GA222 nr. 684

1838 11 18

?

ten rechte is de naam Cornelis Spannenmaker is thans soldaat te Leiden. Johannes zijn broer werkt in mijn fabriek.

GA222 nr. 685

1839 02 13

begraafplaats

de grond rondom de kerk is verkocht aan de gemeente om daar de openbare begraafplaats in te richten.

GA222 nr. 727

73

1839 03 13

gemeenteraad

W.A. van der Vlies op zijn verzoek ontheven als raadslid. Verzoeke nieuw raadslid aan te wijzen uit of Gerrit de Wit of Johannes Schonenberg. De keus valt 2 april op Gerrit de Wit.

GA222 nr. 741

1839 03 21

?

Spannenmaker werkte in 1829, 1830 en 1831 bij Beeftingh en verdiende wekelijks 4,50 gld. Zijn moeder kreeg 2,50 kostgeld van hem. Van het armbestuur 40 ct per week met vrije wonen. De vader werd tot zijn dood in 1829 bedeeld van de gemeente Rijswijk. Johannes Spannenmaker is sinds zijn meerderjarigheid behoeftig en zijn geboorteplaats onderhoudsplichtig.

GA222 nr. 744

1839 04 18

begraafplaats

nadere informatie over de manier waarop de overdracht van de grond is geregeld. Voor 50 gld.

GA222 nr. 760

1839 05 27

PV.

Des namiddags ten twee uur heb ik Jacob Ouwersloot, veldwachter der gemeente Valkenburg de knecht van de broodbakker H. van Es uit Rijnsburg genaamd Willem Nagtegaal het dorp Valkenburg met een broodmand zien binnenkomen. Via het overhaalveer. Toen hij nagenoeg aan de woning van de broodverkoopster de weduwe van Jacob van der Peet genaderd was heb ik hem gevraagd naar het geleide of invoerbiljet van het zich in zijn mand bevindende brood. Hij verklaarde dat niet te hebben en van mening te zijn dat de vrouw daar zelf voor moest zorgen.Ik heb daarop de mand, gemerkt HVE in beslag genomen en onder bewaring gesteld van de gemeente ontvanger. Het plaatselijk bestuur verzoekt nog dezelfde dag aan de kantonrechter het brood te mogen verkopen op 31 mei aanstaand in verband met de aan bederf onderhevige aard van het in beslag genomen braad.

1839 06 12

PV.

Ten voormiddag 11 uur, compareerde voor burg. Sesseler Jan de Graaf, straatmaker, wonende te Katwijk aan de Rijn die verklaarde dat hij gisteren vroeg in de morgen bezig was met het vernieuwen van een deel van de Katwijkse straatweg. Tussen zes uur en half zeven. Een grote glazen wagen bespannen met twee paarden naderde hem van achteren in snelle draf. Onvoorzichtig nam deze het nieuw te bestraten gedeelte van de weg en reed 74

GA485

hem bijna ondersteboven. De kruiwagen werd geraakt, de opperman Willem Korsman staande tussen de triemen, werd meegesleurd en de wagen werd aan stukken gereden. De persoon aan de leidsels stoorde zich niet aan het geroep en bleef in snelle draf voortgaan. Jan de Graaf begaf zich daarop naar Katwijk en heeft daar het rijtuig opgewacht. (Er wordt niet verklaard hoe hij kans zag eerder dan dat snelle rijtuig in Katwijk te zijn!) Daar trachtte hij door tussenkomst van de burgemeester schadevergoeding te bekomen. Een der inzittende personen die verklaarde advocaat te Amsterdam te zijn, achtte zich daartoe niet verplicht maar wilde schikken voor 75 cent. Allen weigerden hun namen te noemen. De directeur der Straatweg, de heer Nicolaas van Beeftingh, kwam te weten dat het een rijtuig was van de stalhouder Feeuwes te Leiden en onder geleide was van diens knecht Manus Uljee.De knecht (Willem Kors man) klaagde na de val over inwendige pijn in 't hoofd en is nu ziek. 1839 06 05

brood

een schrijven van de heer Schaffer namens de kantonrechter van Noordwijk omtrent het in beslag genomen brood. Het verzoek om een machtiging tot het verkopen ervan is nu niet meer van toepassing, het brood zal inmiddels bedorven zijn. Om allerlei redenen was het niet mogelijk eerder te schrijven. Regel het maar met de bakker, hij zal er in ieder gavel uit geleerd hebben in het vervolg voorzichtig te zijn.

GA485

1839 08 06

PV.

Om negen uur des morgens compareerde voor burg. Sesseler Pieter Bol, bouwman te Valkenburg die te kennen gaf dat hij op zondag de 4e van deze maand om elf uur 's morgens op een weide tussen de bossen van de heren Lammens en Macalester, niet ver van de Valkenburgse watering, zijn vier schapen zocht maar er slechts drie kon vinden. Hij had de donderdag ervoor de schapen ter weide gebracht en die op vrijdag nog gezien. Met zijn hond zocht hij naar sporen en vond in de sloot twee restanten, delen van een hart en van een long. Nog vers. Hij kon geen verdere sporen vinden behoudens enige in het gras gevonden bloedvlekken.

GA485

1839 08 31

paardenmarkt

verzoeke wederom op de aanstaande paardenmarkt 4 man met een onderofficier ter handhaving van de orde op donderdag 12 september vanaf negen uur en op zondag 15

GA222 nr. 803

75

september om vier uur ‘smiddags. Ook de kantonrechter te Noordwijk wordt genodigd, er zal een verblijfplaats beschikbaar zijn. 1839 11 06

raadsleden

aftredend zijn J.J. Bonte en Arie Bol Dzn. Verzoeke hen te continueren.

GA222 nr. 822

1839 11 26

armbestuur

De diakonie heeft toestemming gevraagd twee percelen land te verkopen voor het armbestuur. Een perceel is onderhevig aan bezwarende serviteit. Het tweede perceel ligt in een zogenaamde gemengelde veur met een eigendom van de Leidse diaconie. Dat eigendom is echter onvervreemdbaar waardoor beide stukken niet tegelijk verkocht kunnen worden. Door dezelver ligging en stand adviseer ik u de toestemming te verlenen.

GA222 nr. 829

1839 12 03

lantaarns

svp goedkeuring aankoop lantaarns voor de dorpsverlichting uit het batig saldo kosten160 gld

GA222 nr. 834

1839 12 11

nachtwaker

De ambachtsheer van Valkenburg wordt gevraagd Jacob Ouwersloot van zijn taak als turftonder en nachtwaker eervol te ontslaan en een keus te maken uit Cornelis vn der Nagel of Gerit Jansz. de Wit als nieuwe man.

GA222 nr. 835

1840 01 30

PV.

Compareerde voor burg. Sesseler: Frank Schoonbrood, schipper, wonende te Delft, liggende aan de publieke losplaats alhier. Hij was op zondagavond, 27 januari met zijn knecht Bram en een schipper genaamd Dirk van Kralingen van Overschie, eveneens hier liggende, in de herberg de Groene Boom. In het gezelschap van Hendrik Tijssen en Johannes van Tuyl. De herberg is ten huize van Kaatje Tijnnagel de weduwe van Jacob van der Peet. De schippers kregen ruzie met de beide Valkenburgers omdat hij niet met hen wilde drinken. Omdat de woordenwisseling steeds hoger opliep heeft hij om halfelf de herberg verlaten en aan boord gegaan. De volgedne mogen om half vier stond hij op en wilde zijn vaartuig losmaken. Daarop werd hij op een ruwe en beledigende wijze door Hendrik Tijssen en Johannes van Tuyl aangesproken. Hendrik Tijssen gooide een steen naar hem toe, een gat in het been van de schipper was het gevolg. Daarvan kunnen 76

getuigen de knecht Bram wiens achternaam niet bekend is. Ook hij is door een steen geraakt. Ook Dirk van Kralingen kan getuigen, samen hebben we nog geprobeerd de beide mannen op te sporen maar die zijn gevlucht. De een hield zich verborgen op het eerste pannenwerk op de weg naar Katwijk, de ander in het dorp. 1840 02 04

schutter

kapitein W.A. van der Vlies van de voormalige reserve bij de schutterij krijgt eervol ontslag

GA222 nr. 867

1840 02 28

armbestuur

de verkochte grond van de diaconie heeft 900 gld opgebracht. In eigendom blijven twee huizen met erf de nrs 232 en 233 bewoond door bedeelde gezinnen.

GA222 nr. 880

1840 03 04

militie

Vrijstelling gevraagd door de lotelingen Hendrik de Wel, H. Vlasveld lot nr. 6 wegens doofheid en Cornelis Verhoef als hebbende een parel in het rechteroog.

GA222 nr. 882

1840 03 28

kadaster

te betalen aan: J Knijf voor de hernummering der gebouwen in verband met de kadastrale GA222 nummers voor de juiste invordering der belastingen op het personele meubilair 3, 50 nr. 886

1840 03 24

verlofpas

de verlofpassen van J. Gravekamp zijn ingetrokken

GA222 nr. 887

De beschuldiging van Kaatje Tijnagel dat ze na sluitingstijd zou hebben getapt stoelt op de aangifte van mishandeling en belediging van Frans Schoonbrood op 26 januari jl. liggende aan de publike losplaats alhier en wonende te Delft. Beschuldigd werden de Valkenburgers Hendrik van Tijsen en Johannes van Tuyl. met wie hij ‘s avonds ten huize van Kaatje woordenwisseling had en daarom om halfelf de drinkwinkel heeft verlaten. De daaropvolgend nacht om halfvier ‘s nachts toen Schoonbrood wou vertrekken heeft hij de mishandeling ondergaan. Getuigen waren zijn knecht Bram en een schipper van Overschie Dirk van Kralingen. Kaatje moet na gezette tijd hebben getapt zoals blijkt uit de verhalen.

GA222 nr. 894 copie

1840 04 01

77

1840 04 17

ambachtsbewaarder

De Dijkgraaf en Hoogheemraden worden verzocht in te stemmen met het eervolle ontslag van de ambachtsbewaarder Dirk Bol om zijn hoge leeftijd en als dien vervanger Gerardus Vlasveld te accepteren.

GA222 nr. 900

1840 06

naam

Cornelis van der Oever geboren in 1814 wil trouwen maar de burgemeester ontdekt dat zijn vader en moeder ten tijde van zijn geboorte niet getrouwd waren, zij was Jannetje Verhoef weduwe van en hij was Cornelis van den Oever weduwnaar van Jannetje de Wit en als zodanig ook ingeschreven te Rotterdam. Wat nu te doen? Vraag aan officier Rechtbank Den Haag.

GA222 nr. 912 copie

1840 07

veeziekte

opzenden staat der aan de longziekte overleden runderen

GA223 925

1840 08 27

diefstal

Dirk Bol mist een schaap

GA223 981

1840 09 08

bewaking

verzoek aan de commandant van de stad Leiden om assistentie van een sergeant en drie manschappen voor de eerstvolgende paardenmarkt en de daarop volgende na-kermis. Op zaterdag 12 en zondag 13 september. Ze dienen de orde te handhaven en zich met bedaarde ernst doen gelden.

GA223 936

1840 10 06

pensioen

Er zijn in Valkenburg geen van de staat gepensioneerden.

GA223 953

1941 01 22

bijstand

Aan Wassenaar: er zijn in de burgerlijke stand geen kinderen van Cornelis van Duyckeren gevonden. Volgens info zijn de zoons Leendert, Frans en Klaas nog in leven.

GA223 986

1841 02 12

leger

Leendert van Duyckeren is fuselier in het 2e bat 4e comp infanterie.

GA223 1001

1841 03 05

familie

Maarten van der Werf weduwnaar van Maartje Berendrecht nog steeds woonachtig alhier.

GA223 1002

78

1841 05 28

kerk

kerkvoogden verzoeken subsidie van 7200 gld voor herstel van het kerkgebouw dat in een GA223 aan bouwvallighied grenzende toestand is door het ongenoegzame der in 1811 gedane 1040 reparaties. Mede door de storm van 1836.

1841 08 24

bijstand

Aan Zwammerdam: de door u verpleegde Johanna van der Luyt heeft twee jaar geleden haar man verlaten om met een bedelende straatzanger te gaan zwerven. Ze heeft de gemeente daarmee veel onaangenaams bezorgd. Aangezien nu onze armenkas nauwelijks aan de behoefte kan voldoen verzoek ik u om haar zo snel mogelijk weer in haar eigen onderhoud te laten voorzien. Zo er van misbruik sprake is zullen we niet schromen haar naar een kolonie van weldadigheid te sturen.

GA223 1075

1841 09 07

paardenmarkt

verzoeke politie assistentie zijnde maandag 13 september.

GA223 1078

1841 09 24

kerk

Aan de gouverneur president van het provinciale college van toezicht op de kerkelijke administratie. Bijlage de stukken en specificatie van de benodigde werkzaamheden aan de kerk. Er valt te vrezen dat bij het uitblijven van de subsidie en daarmee de reparatie het gebouw onbruikbaar word. Naar mijn oordeel is het gevraagde bedrag niet toereikend. De kerk zal moeten sluiten. Hetgeen bij de tegenwoordige geest der afscheiding zo algemeen heersende niet dan nadelig op de zedelijke krachten der bevolking zoude zijn. Daarom gaarne een subsidie van 8400 gld.

GA223 1080

1841 10 02

geboorteacte

Aan Woerden: Gijsbertus is geboren alhier op 7 oktober 1835 als zoon van Cornelis Steenbergen en Johanna Blok.

GA223 1084

1841 10 08

PV.

Voor de burgemeester Sesseler verscheen de barbier Lauwrens Rhijnsburger die zich erover beklaagde dat er die woensdagmorgen om ongeveer zeven uur begonnen was met het opbreken van de straat. En dat op zijn werf en zonder voorkennis. De metselaar Pieter

GA485

79

van Duyn en diens oppperman Cornelis van Dam, beiden wonende te Katwijk aan de Rijn, trokken zich niets aan van zijn verbod. Toen hij vroeg wie hen daartoe opdracht gegeven had werd gezegd: "Dat gaat je niets aan!" Toen hij Pieter van Duyn de bewijzen van zijn eigendomsrecht voorhield, de zogenaamde koopbrief, zei hij bars: "Ik kan niet lezen!" en tegen zijn knecht: "Rijdt hem maar over zijn lijf als hij niet weg gaat!" Lauwrens vroeg hem daarop nogmaals naar diens opdrachtgever maar kreeg hetzelfde antwoord. Toen hij ten derde male vroeg of dit door hem niet geweten mocht worden kreeg hij te horen: "Ik zal je dat vanmiddag wel zeggen." Tenslotte kwam het er uit: "Als je het dan weten wil en weten zal, het is namens het Vredegerecht!" De ontgraving werd voortgezet. Thans is door de genoemde metselaar een secreetput voltooid ten dienste van de buurvrouw Johanna Tijssen di wederrechtelijk op mijn erf geplaatst is. Daarvan zijn getuige: Cornelis Rhijnsburger, straatmaker en Aagje van Leeuwen, naaister, beiden wonende alhier. 1841 10 13

rechter

Aan het kantoor van de rechter van het kanton Noordwijk. PV over Piet van Duyn te Katwijk. Bijgaand een procesverbaal van aanklacht: Ik heb getracht partijen tot overeenstemming te bewegen, tot herstel van de grond in de vorige staat en gewezen op de gevolgen ener civiele acte die anders daarvan het gvolg is.Vruchteloos. Ik verzoek u uw invloed aan te wenden vermits de aanklager en beschuldigde beiden, als hebbende een eigen huis, niet vallen in de termen van onvermogen en dus beiden zich kunnen ruïneren.

GA223 1093

1841 11 10

gemeenteraad

Nicolaas van Beeftingh 2e assessor en Gerrit de Wit zijn aftredend, verzoeke het tweetal opnieuw te benoemen.

GA223 1104

1841 12 14

militie

plaatsvervanger voor de nationale militie Johannes Spannenmaker krijgt geen alimentatie.

GA223 1116

1841 12 14

bijstand

Aan Leiderdorp: Johanna Rhijnsburger is een dochter van de vrouw die met Jan Boekhorst getrouwd is.

GA223 1117

80

1841 01 21

militie

verzoeke uitreksel uit het stamboek van de gepasporteerde milicien Hendrik van der Nagel.

GA223 1136

1842 01 26

dronken

Aan de officier van justitie te Leiden. Een persoon in militair uniform, beschonken, heeft aan de herberg net zo lang aangeklopt tot er open gedaan werd. Vervolgens bestelde hij 2 glazen brandewijn, een half brood en een half vierendeel kaas, totaal voor 30 cent. Kon niet betalen. Omdat het vermoeden van desertie bestond is de man opgesloten. De volgende dag ondervraagd bleek hij Jozef Nolet te zijn, fuselier bij het 1e batt. 8e afd. infanterie. Was de dag ervoor uit het hospitaal ontslagen, een eind gaan lopen, onderweg gedronken en zodoende verdwaald in Valkenburg. Heb hem aan u opgezonden.

GA223 1142

1842 02 05

dronken

Aan de majoor commandant van het 1e batt. 8e reg. inf. te Leiden. De herberg is "De Groene Boom".

GA223 1148

1842 02 18

inpoldering

De landeigenaren J. Frakranen, H de Smeth en M. van der Werf liggen dwars tegen de plannen om tot inpoldering over te gaan. De burgemeester heeft gehoord de vroegere adressanten de heren W. en N. van Beeftingh, G. Vlasveld, H. Halder en Arie Bol en acht de voorgenomen inpoldering zeer gewenst. Lang verhaal.

GA223 1153

1842 03 01

armen

er worden geen kinderen uit deze gemeente naar kolonien van weldadigheid opgezonden

GA223 1155

1842 03 01

school

opgave schoolonderwijzersplaats waaraan thans kerkelijke bediening is verboden

GA 223 1156

1842 04 08

armen

Leiderdorp wil dat Valkenburg Johanna Rhijnsburger alimenteert. Valkenburg staat niet te springen!

GA223 1173

1842 06 03

armen

NH armbestuur van hogerhand gemaand om Johanna Rhijnsburger te alimenteren en haar onderstands domicilie te erkennen.

GA223 1184

81

1842 06 07

geweld

Aan officier van justitie te Leiden. PV van mishandeling van A.J. Zuur door grenadier Simon de Haan. Deze was naar Katwijk geweest vergezeld van de grenadier Cornelis Meurs.

GA223 1185

1842 06 07

domicilie

Aan Alphen ad Rijn. Deel mede dat de weduwe Aalberg alhier ten huize van haar behuwdzoon de weleerwaarde heer Matthes logeerde en thans in levende lijve bij de rector Matthes verblijft in Zutphen.

GA223 1186

1842 06 16

dorp

De lantaarn aansteker ter verlichting der straten zou vrij gesteld zijn van het recht van patent als gemeentebeambte en omdat de materialen worden aangeschaft door de gemeente.

GA223 1189

1842 06 28

armen

Zwammerdam verzoekt dringend betaling van de door hen voorgeschoten gelden voor het onderhoud van Johanna van der Luyt

GA223 1195

1842 07 12

polder

De enige polder van het ambacht is de Zonneveldspolder die verenigd is met de Ruigelaanse polder van Wassenaar

GA223 1196

1842 07 14

persoon

Nieuw handschrift. H. van Veen, boekhouder bij Nic. van Beeftingh wil naar de Oost. De burgemeester beveelt hem daartoe aan. Er zijn veel gegadigden.

GA223 1805

1842 07 26

collecte

Aan predikant NH. De huis aan huis collecte voor het fonds ter aanmoediging en ondersteuning van de gewapende dienst zal worden gehouden op maandag 1 augustus in de voormiddag.

GA223 1209

1842 07 27

school

Aan gedeputeerde staten ZH. Ook voor deze Gemeente is het lopende jaar 1842 belangrijk. Het is voor haar onderwijzer het vijf en twintigste zijner ambtsbediening, gedurende welke tijd de heer Gerrit Borsboom zich onvermoeid heeft gewijd aan de vorming der jeugd op een wijze die hem de algemeene achting der ingezetenen deed verwerven. Door

GA223 1210

82

nauwgezette vervulling van zijn taak als mens, burger en vader en medewerker aan alles wat goed was heeft hij zich tot een nuttig lid der maatschappij gemaakt. Vandaar dan ook dat veel ingezetenen zeer duidelijk de wens deden horen dat hun algemeen geachte en kundige onderwijzer een openlijk aandenken mocht ontvangen van derzelver dankbare erkentenis voor de onvermoeide zorgen die hij steeds betoonde voor de leiding en opkweking van het opkomende geslacht, en gaf deze algemene wens, gevoegd bij het meer bijzonder verlangen van het plaaatselijk bestuur dezer gemeente aanleiding tot het besluit om, behoudens Uwedel Grootachtbare goedkeuring, de vijf en twintigjarige ambtsbediening van onze verdienstelijke onderwijzer met de verering van een aandenken aan dit zowel voor de gehele gemeente als voor hem zeer belangrijke feest. Onder mededeling van een en ander heb ik de eer met overleg van de gemeenteraad u te verzoeken mij te willen autoriseren om (vermits bij het arresteren der begroting van het jaar 1842 niet is gedacht aan deze behoefte) bij wijze van voorschot of provisionele uitbetaling, ui de disponibele gelden, van de lopende dienst te mogen beschikken over een bedrag van zestig gulden tot aankoop van een zilveren geschenk, voor de 25 jarige dienst van de onderwijzer en voor verdere kosten. Om de scholieren bij de plechtige uitreiking en deze ook voor hen zo heugelijke feestviering op een aangename wijze te doen delen, met bepaling dat wanneer het batig saldo der rekening van tijd nen wijle ontoereikend mocht worden bevonden het tekort te brengen in de buitengewone Uitgaaf op de rekening van 1843. 1842 09 07

paardenmarkt

vezoeke een onderofficier en 4 manschappen van de infanterie te Leiden voor de handhaving van orde en politie. Graag een andere onderofficier dan vorig jaar.

GA223 1221

1842 09 09

standbeeld

Gouverneur. Hoewel ik de ingezetenen verzocht heb om in te schrijven voor de kosten van het standbeeld ter ere van prins Willem en de lijst langs de huizen is gegaan is de enige bijdrage geweest een bedrag van 5 gulden geschonken door F.A. Sesseler.

GA223 1222

1842 09 22

armen

Leiderdorp: eindelijk kan ik de 7,50 gulden voldoen die u toe komt voor de verpleging van Johanna Rhijnsburger

GA223 1225

83

1842 10 21

armen

Gemeente Oudshoorn: is er in uw weeshuis plaats voor anderen en zo ja op welke voorwaarden?

GA223 1226

1842 10 21

dijkgraaf

betreft overdracht Groene Steeg te Oegstgeest

GA223 1228

1842 11 14

school

Schoolopziener te Leiden. Er is een opstel gemaakt door de plaatselijke commissie van GA223 toezicht op het onderwijs over de viering van het 25 jarig jubileum van Gerrit Borsboom, 1240 verzoek het te plaatsen in de bijdragen De sobere toestand der fanancien en andere omstandigheden was er oorzaak van dat dit feest zonder enige van buiten af werkende plechtigheid gevierd moest worden. We hadden graag gezien dat er anderen tegenwoordig geweest waren. Het bleef nu beperkt tot een vriendschappelijke avond bijeenkomst en een eenvoudige speelmorgen op school voor de jeugd. Met plaatsing van het opstel in de Bijdragen zou de algemeen geachte onderwijzer openlijk eer worden betoond.

1842 11 14

BS

Rotterdam: verzoeke acte van overlijden van de moeder van Huibert Thijssen.

GA223 1241

1842 11 20

BS

Leiden: verzoeke trouwacte van Willebrordus of Willem Thijssen en Gerritje of Geertruida Steenbergen

GA223 1243

1842 12 20

zetter

Controleur 2e afd. Leiden: college der zetters te Valkenburg Nicolaas van Beeftingh verzoekt erkenning van zijn recht tot de aangifte van twee paarden in de 3e klasse. getekend door burgemeester F.A. Sesseler.

GA223 1253

1842 12 23

armen

diaconie: Johanna van der Luyt thans te Aarlanderveen

GA223 1257

1843 03 11

diaconie

diaconie heeft subsidie van de gemeente gevraagd.

GA223 1285

84

1843 05 02

diaconie

aan Gouverneur ZH. De diaconie wil bezit verkopen om de bedeling te kunnen voortzetten. Het gemeentebestuur heeft een commissie benoemd om samen met hen middelen te beramen ter oplossing van het probleem.

GA223 1302

1843 05 04

BS

Leiderdorp, de geleverde geboorteacte van F. van Leeuwen kost 87½ ct.

GA223

1843 05 16

BVR

Rijksontvanger te Katwijk: de bevolking van Valkenburg binnen de kom van het dorp is 411 zielen, totaal 535 zielen.

GA223 1312

1843 07 01

diefstal

bij J.J. van der Lee zijn schapen gestolen.

GA223 1321

1843 07 05

oogziekte

Aan D. van den Burg te Heeze (NB): bijgaand per brief (om kosten voor olie en transport te sparen) 25 gld voor de behandeling van Martinus Verschoor

GA223 1329

1843

oogziekte

copie:Aan D. van den Burg te Heeze(NB) Hiernevens ued. toegezonden een somma van ƒ33,70 ter voldoening van het door ued gedane voorschot ten behoeve van F. Verschoor ad ƒ9,70 en ƒ24,- voor zijn verdere verpleging. Met leedwezen hebben wij vernomen dat de zo liefderijke behandeling van dominee tot heden nog geen gewenst vooruitzicht op hoop van herstel van 's jongelings gezicht heeft opgeleverd, en heeft het armbestuur dienvolgens besloten, hem nog tot ultimo oktober onder behandeling te laten, met vriendelijk verzoek, om ons ettelijke dagen daarvoor te willen berichten in hoeverre dominee vermeent, de verdere behandeling zoude kunnen zijn, oftewel de hoop op goede uitslag te moeten opgeven, waardoor het raadzaam zou worden voor de armenkas, , de verpleegde terug te laten komen, in welk geval ued. ons bijzonder zou verplichten, met enig bericht omtrent de minst kostbare wijze van terugvoer van de behandelde pesoon. Wij verzoeken wijders wel aan dominee te willen betuigen, dat hoezeer zijn weleerwaarde tot heden nog zonder gunstig gevolg heeft gewerkt, wij echter niettemin doordrongen zijn van dankbaar gevoel jegens zijn weleerwaarde voor zijn belangeloze pogingen, wij vertrouwen dat zijne weleerwaarde onze zwakken betuiging van ons sterker gevoel

GA223

85

gunstig zal willen aannemen, terwijl wij wensen dat zijn weleerwaarde eenmaal bij de alziende het heerlijk loon zal genieten voor zijn hulp, hier aan blinden toegebracht. 1843 08 17

rekening

Aan gouverneur ZH: de dorpsrekening was aan enige kritiek blootgesteld, Sesseler verweert zich in een lang verhaal.

GA223 1339

1843 11 07

gemeenteraad

Hendrik Halder is 1e assessor, Gerardus Vlasveld overleden

GA223 1370

1843 11 07

gemeenteraad

Aan gouverneur ZH. De gemeenteraad van Valkenburg bij apportillaire missive van uwe exelentie dd. 17 oktober l.l. nr. 18/2380 1e afdeling ontvangen hebbende een door de ambachtsheer dezer gemeente aan HH Gedeputeerde Staten gedane voordracht van twee kandidaten tewr benoeming van een lid in haren raad in plaats van wijlen de heer Gerardus Vlasveld, om daarop te dienen van bericht, consideratie en advies, onder overlegging van een staat van voordracht, ingericht volgens het voorgeschreven model, heb ik de eer uwe exelentie hiernevens in antwoord te doen toekomen extract van het deswege bij denzelve raad behandelde onder bijvoeging van de bedoelde staat, tot welke een en ander ik de vrijheid neem te refereren.

GA223 1371

1843 11 11

armbestuur

Aan burgemeester Amsterdam: Het onderstands domicilie van Adriana van Vliet, minderjarige dochter van Maarten van Vliet, in het Gasthuis opgenomen, wordt erkend. De moeder heeft intussen heimelijk haar man en kind verlaten. De vader, hoewel tot de werkende stand behorende, heeft verklaard het kind gaarne onder zijn opzicht te nemen. De vrouw stelt, door haar armoedig zwervend leven, het armbestuur telkenmale voor buitensporig hoge kosten. Dat bestuur begrijpt dat het kind op een "min kostbare" manier een betere opleiding gegeven kan worden als het onder hun onmiddellijke invloed blijft. Verzoeke er voor te zorgen dat het kind aan de vader wordt teruggegeven. "Het is mij dienvolgens doelmatig voorgekomen, ter besparing van nodeloze reiskosten, dat het kind in kwestie zodra hetzelve genoegzaam zal zijn hersteld, door of vanwege de directie van het binnengasthuis worde bezorgd op een der namiddag spoortreinen van Amsterdam

GA223 1372

86

naar Leiden mits daarvan twee dagen tevoren aan mij kennis wordt gegeven met duidelijke opgave van de trein als wanneer door de armendirectie alhier voor de overneming van het kind te Leiden zal worden zorg gedragen. De jaren welke het kind heeft bereikt, doen mij veronderstellen dat het bij enige aanbeveling wel alleen zal kunnen worden verzonden wanneer men maar de opzending voor de moeder verborgen houdt die anders wellicht, ter bereiking van haar onzedelijke bedoelingen zou trachten het meester te worden." De kosten van verpleging en transport zullen na ontvangst van een rekening worden voldaan. 1843 11 21

gemeenteraad

Nicolaas den Haan wordt lid van de raad ipv Gerardus Vlasveld

GA223 1375

1843 11 27

ambacht

Aan Dijkgraaf: het ambachtsbewaar is door de heer van Valkenburg toevertrouwd aan Nicolaas van Beeftingh in de plaats van Gerardus Vlasveld.

GA223 1378

1843 12 22

armbestuur

Aan Kethel: Adriaantje Dirkzwager huisvrouw van Pieter de Wilde is met haar man door hoge ouderdom in behoeftige omstandigheid. Verzoek haar onderhoud voor uw rekening te nemen zie acte van indemnatie dd. 1801.

GA223 1393

1844 01 02

gemeenteraad

Sesseler opnieuw tot burgemeester benoemd. Hij verzoekdt de ambachtsheer daarmee te accorderen.

GA223 1395

1844 01 02

armbestuur

Jutphaas: het huisgezin van Jacobus van Zuylen heeft geneeskundige hulp gekregen. Ze zijn vertrokken zonder te betalen. Er wordt verteld dat ze in Jutphaas hun domicilie hebben. Niet in Zuylen. Ze zijn buiten de Tolsteeghpoort geboren.

GA223 1396

1844 01 12

spoorweg

Aan de directie van de Hollandse IJzeren Spoorwegmaatschappij te Amsterdam. Op herhaald verzoek van enige belanghebbende ingezetenen van Valkenburg, onderscheidene bekenden in onze nabuurschap, die mij steeds de wens te kennen gaven , waarbij ik dan ook de mijne voegen mag, dat aan de zogenaamde herberg De Vink, een halteplaats 87

mocht worden vastgesteld voor de spoortreinen, en aangmoedigd door de ervaring, dat GA223 behalve de stations, ook voor andere gemeenten dergelijke halteplaatsen zijn aangewezen, 1411 geef ik mij de eer uweledelgeboren deswege te adiëren. Het moge oppervlakkig beschouwd schijnen, dat het gebruik hetwelk van een halteplaat aan de Vink zou kunnen worden gemaakt te onbeduidend is om daarvoor de trein te doen ophouden,- ik meen met grond te mogen vertrouwen, dat bij een meer gezette beschouwing van de naastgelegen gemeenten of gehuchten langs de linker oever van de Rijn, het noodzakelijke voor de geopperde halteplaats spoedig za doen uitkomen. Behalve in de onmiddellijk bij de Vink gelegen gehuchten, in welke ook buitenplaatsen en fabrieken, welke derzelver voornaamste debouché vinden in 's Gravenhage,, Delft, en Rotterdam waardoor de eigenaren verplicht zijn, meestal twee malen per week, naar een dezer steden te reizen, waartoe stellig telkens van de spoortrein zou worden geprofiteerd, indien er aan de Vink gelegenheid ware van dezelve gebruik te maken. Ook de ingezetenen van de gemeente Beide Katwijken ca. zouden daardoor veel gerief erlangen. Men zegge niet dat de nabijheid van het station te Leiden de noodzakelijkheid van een halteplaats aan de Vink doet wegvallenieder die met de stand der wegen welke van Katwijk en Valkenburg naar het station leiden, bekend is, weet dat deze gedurende negen maanden van het jaar, zo niet voor het geheel, dan toch gedeeltelijk onbruikbaar zijn niet alleen, maar ook dat het station op verdere afstand dan de Vink gelegen is, werwaarts men zich langs een goede straatweg en een zindelijk voetpad begeven kan;- twee zaken die aan de rechter oever van de Rijn gemist worden;-en zeker zouden zij diegene die buiten de Witte poort der stad Leiden wonen verkiezen gebruik te maken van een halteplaats aan de Vink boven het station buiten de Rhijnsburgerpoort. Het bezwaar dat er zou kunnen verondersteld worden in de vertraging welke de trein door het ophouden op zulk een korte afstand vermeen ik meer denkbeeldig dan wezenlijk te mogen noemen alzo het gebleken is een voorzichtigheids maatregel te zijn om gedurende de rit over de brug de snelheid te verminderen en dat het ophouden dan ook geen beduidende vertraging kan teweeg brengen. Het is om al deze redenen dat ik de vrijheid neem u weledel geboren beleefd te verzoeken het vaststellen van een halteplaats aan de Vink in ernstige overweging te willen nemen, mij overtuigd houdende dat door de verwezenlijking van die behoefte, aan de wens van velen zou 88

worden voldaan en aan de bereiking van het doel der inrichting veel bevorderd terwijl ik mij met enig bericht omtrent uedelgeborene mening ter zake, zeer vereerd zal voelen. Ik verzoek uedelgeborene de betuiging mijner hoogachting wel te willen geloven.... 1844 01 23

armbestuur

aan Utrecht: de vrouw van Jacobus van Zuylen zoals vermeld op nevenstaande lijst van inlichtingen is medio oktober wegens ziekte in alimentatie opgenomen. Dat kon worden beperkt tot medicinale hulp. Naar zeggen was hij geboren te Zuylen die de aanvraag ignoreerde als vermoedelijke geboorteplaats Jutphaas opgaf. Het bedeelde gezin vertrok zonder voorkennis uit Valkenburg. Jutphaas gaf te kennen dat we bij Utrecht moesten zijn. Verzoeke de rekening zijnde 11,10 gld te voldoen.

GA223 1412

1844 01 26

armbestuur

Armbestuur Valkenburg. De instelling van het Gemeen armenfonds ter bedeling van die behoeftigen die niet tot enig godsdienstig genootschap behoren, ofwel (behoudens nochthans de verplichting daartoe van het diaconie armbestuur) van de zodanigen dezer onderstandsdomicilie, hetzij door geboorte, inwoning, of enige acte, elders is gevestigd, maakt het mij noodzakelijk bekend te zijn met de bstaande acten van indemniteit of readmissie ten aanzien van die ingezetenen die van elders zijn komen inwonen. Verzoeke mij alle acten te doen toekomen.

GA223 1414

1844 01 27

ziekte

Amsterdam: hierbij verpleegkosten ad ƒ20,5 voor Adriana van Vliet

GA223 1415

1844 01 31

militie

Gouverneur ZH: toezending inschrijvingsregister van de Nationale Militie voor de lichting 1844 met alfabetische lijst

GA223 1416

1844 02 08

ambachtsheer

Ref. gouverneur 29 januari nr. 104/1426 1e afdeling opgave van de bedieningen waarvan de voordracht van kandidaten aan de eigenaa van de Heerlijkheid toekomt.

GA223 1418

1844 02 23

mishandeling

aan burgemeester ambtenaar bij het publiek ministerie van kantongerecht Noordwijk: bijgaand PV van mishandeling van Dirk van Egmond door Hendrik Thijssen. De aank-

GA223 1425

89

laagster was zelf niet bij het feit aanwezig. Ook de getuige kwam pas toevallig op de plaats aan toen de mishandeling plaats vond. Beiden konden niets zeggen over de aanleiding. Wel konden ze verklaren dat de mishandelde met nog andere jongens bij de woning van Thijssen de rust verstoorden met rumoer en gezang. Naar mijn mening was de zaak niet vervolgbaar door gebrek aan getuigen maar ik heb gemeend aan de wens van de aanklaagster te moeten voldoen. 1844 02 27

zetter

aan de gouverneur ref. 22 febr. nr. 57/2696, 3e afd.draag ik voor: A)- voor de afwisselende leden van de commissie van voorlopig onderzoek 1)- de leden van het plaatselijke bestuur Nicolaas van Beeftingh 2e assesso, fabrikant en Gerrit de Wit Gzn. raadslid en winkelier. 2)- de zetters van de directe belastingen Hendrik Halder en Dirk Binnendijk, beiden landbouwers. B)- voor de afwezende leden van de commissie van Eind onderzoek 1)- uit de leden van het plaatselijk bestuur Nicolaas van Beeftingh en Gerrit de Wit voornoemd 2)- uit het college van zetters der directe belastingen Arie Bol Dzn. landbouwer en Willem Macalester Loup fabrikant en buiten de gemeente woonachtig.

GA223 1425

1844 02 27

armbstuur

Utrecht: verpleegkosten Jacobus van Zuylen.

GA223

1844 02 27

mishandeling

kantongerecht Noordwijk: aanbieding PV van aanklacht door Hendrik Thijssen ten laste van Dirk van Egmond.

GA223 1427

1844 02 29

belasting

Gouverneur ref. 20 febr. nr. 1142-43/2578, 5e afdeling. betreft authorisatie om de plaatslijke belasting op de wijn te verhogen

GA223 1428

1844 03 01

zetters

ref. gouverneur,apportillaire misive 28 febr. nr 57/2994 3e afd.Ter aanvulling vn het gebrekkige in mijn voordracht van leden van de commissie van voorlopig en eind onderzoek deel ik mede dat een lid van de commissie van Eind ondezoek zal moeten worden aangevuld uit de hoogst belastte ingezetenen aangezien het raadslid N. van Beeftingh tevens tot het college van zetters behoort en daar geen leden meer aanwezig zijn dan de zodanigen welke buiten de gemeente woonachtig zijn.

GA223 1429

90

1844 03 05

overlast

aan de officier van justitie te Leiden. ref. uw missive 4 maart nr. 411 en die van de kantonrechter van 1 maart jl betr. de klacht van H Thijssen, hij heeft mij te kennen gegeven dat de overlast die de jongens hem of de bewoners van zijn huis hebben aangedaan hoofdzakelijk bestaan uit het zingen van schimpliederen en het schreeuwen voor de ramen der woning. De baldadigheden waren het gooien met sneeuwballen tegen de deur en dat werd herhaald nadat hij het hen verboden had. Tot driemaal toe schoven ze het raam open waarachter de schoenmaker Jan Star zat te werken en schreeuwden ze naar binnen. Nadat dat werd verboden begonnen ze vanaf een afstand hem uit te jouwen bij het uitsteken der tong en het bekketrekken.

GA223 1430

1844 03 08 1844 03 15

milicien

6e reg. inf.. Verzoeke op te sturen een attest letter F van de milicien +ichting 1840 nr. 22 Jan Star. Idem voor Leendert Star van lichting 1841 nr. 4. Gelijktijdig op 15 maart een brief aan de kolonel militiecommissaris met de aanbieding van de bewijzen van vrijstelling van de lotelingen van de dienst der nationale militie voor de lichting 1844 waaraan echter ontbreekt het attest F van Leendert Star hetwelk zo spoedig mogelijk zal worden nagezonden.

GA223 1432 1433 1434

1844 03 27

diefstal

aan oof. van justitie: PV van de op heterdaad betrapte Pieter Dolkemade. Het gearresteerde horloge en kastje zal opgestuurd worden.

GA223 1437

1844 03 29

gevangenis

Rijnsburg: ontvang onze bijdrage in de kosten van de gevangenis en de jaarwedde van de cipier zijnde 9,99 gld.

GA223 1438

1844 04 09

militie

Delft: Dirk Spierenburg is in 1833 plaatsvervanger geweest van Nicolaas Ammerlaan en in mei 1839 na zijn afrekening thuis gekomen met onbepaald verlof zonder tot op heden zijn paspoort te hebben ontvangen. Ligt het paspoort misschien in Delft Zo ja svp opsturen.

GA223 1454

1844 04 27

verhoor

Officier van justitie te Leiden: toegezonden PV verhoor Huibert Steenbergen

GA223 1463

91

1844 05 07

zetters

Beschrijving personele belasting, tot zetters benoemd Johannes van Parijs en Cornelis Bol GA223 1471

1844 05 17

school

pastoor quant van Oegstgeest heeft een brief aan de gouverneur geschreven met opmerkingen over het godsdiensonderwijs op de openbare school te Valkenburg. Sesseler schrijft aan de gouverneur dat het adres slechts een opsomming van wetten en besluiten bevatte. Aangezien er niet op gebreken gewezen werd kon hij weinig anders doen dan de zaak voor kennisgeving aan te nemen.

GA223 1476

1844 05 25

schatter

benoemd als tegenschatter in plaats van Johannes van Parijs wordt e rijksschatter Pieter Oosterlee, timmerman.

GA223 1479

1844 06 29

kerkbouw

aan de gouverneur: ik heb de heren kerkvoogden persoonlijk met de inhoud van uw schrijven bekend gemaakt en heb tot heden het verlangde certificaat omtrent de opbouw der kerk nog niet ontvangen

GA223 1489

1844 07 09

kerkbouw

aan de gouverneur: hierbij thans het attest betreffende de vordering van de opbouw der kerk opgemaakt door de opzichter der werken en mij door de kerkvoogden ter hand gesteld.

GA223 1498

1844 07 19

kerkbouw

Aan kerkvoogden: hierbij retour het certificaat enz. de gouverneur verzoekt een verbeterd certificaat dat in mijn tegenwoordigheid getekend moet worden

GA223 1501

1844 07 20

armbestuur

aan Alphen ad Rijn: Arie Hogervegt is ziek verzoeke de kosten te vergoeden zijnde 1, 25 per week te verhogen met 75 ct zolang hij ziek is (daarin begrepen 50 ct voor huishuur).

GA223 1503

1844 07 23

school

aan de schoolopziener in het 2e district: in antwoord op uw missive van de 4e dezer de openbare onderwijzer G Borsboom is gevraagd of er door de hervormde kekenraad een aanzoek aan hem gedaan is om de hervormde kinderen een of tweemaal per week in de Bijbelse geschiedenis te onderwijzen en of er door hem aan dat aanzoek gehoor ggeven

GA223 1505

92

is. Het antwoord luiddde volstrekt ontkennend. Hij heeft beloofd zich daarvan te zullen onthouden zolang dit niet weder als verplicht of teminste als vrij beschouwd zal worden. Ik verzoek uedele de verzekering mijner bijzondere hoogachting wel te willen geloven. 1844 08 14

houtbraak

Off. van justitie: PV houtbraak op land van Dirk Binnendijk

GA223 1509

1844 08 20

persoon

Maarten van der Werff weduwnaar van Maartje Berendrecht nog steeds in leven

GA223 1510

1844 08 21

armbestuur

Alphen ad Rijn: Arie Hogervegt overleden, verzoek 1,25 per week te alimenteren voor zijn hoogbejaarde weduwe.

GA223 1512

1844 08 21

armbestuur

leiderdorp: Jannetje van Delft weduwe Arie Hogervegt is vlgs acte van indemniteit uit Noordwijkerhout. Verzoeke de acte aan ons op te sturen.

GA223 1513

1844 11 10

dienst

Koloneld der infanterie te Amsterdam: H. Binnendijk heeft nog twee zonen die bij hem inwonen 24 en 35 jaar oud. Hij bezit geen onroerende goederen. Heeft een knecht en twee meiden. Dat laatste omdat hij weduwnaar is. Hij bestuurt zijn affaire zelf en wordt daarin bijgestaan door zijn zoons. Dat gezien zijn gevorderde leeftijd. Er zijn mij geen dooszaken bekend die het vrijwillig dienstnemen van zijn zoon Hendrik zouden kunnen verklaren.

GA223 1538

1845 02 25

onderstand schipper?

Het domicilie van onderstand voor H. van Heusden wordt door ons erkend en wij hebben stilzwijgend berust in de nodige toediening van medicijnen doch de door u gevraagde extra gulden per week gaat ons vermogen te boven en staat ook buiten verhouding met de hier gegeven bedelingen. Wij zijn ons ondanks verplicht niet hoger te gaan dan 50 ct per week en dan niet langer dan tot open water of totdat hij weer zal kunnen werken.

GA223 1586

1845 09 20

PV

Ik Jacob Ouwersloot, veldwachter van Valkenburg heb op deze zaterdag om vijf uur in de 93

middag de beide knechts van bakker H. van Es te Rijnsburg aangehouden. Dat was op het Veerpad toen ze probeerden het dorp in te gaan. De een heette Johannes Aangeenbrug en de ander J.J. Steenstraten. Ze hadden drie manden bij zich met tarwe- en roggebrood. Ik vroeg hen naar een betalingsbewijs waaruit moest blijken dat de plaatselijke invoerbelasting voldaan was. Ze lieten een kwitantie zien die door L. Rhijnsburger was getekend voor de levering van 24 pond roggebrood ter invoering op deze dag van 1 tot 2 uur. Aangezien dus de tijd overschreden was en bovendien de inhoud van de mand niet klopte heb ik hen bekeurd en de manden met inhoud in beslag genomen. De beide mannen vertrokken daarop om hun meester op de hoogte te stellen. Ik heb een inventaris opgemaakt van de inhoud. De mand was gemerkt met de zwarte letters O.O. e n bevatte: 4 fijn gebraakte tarwebroden á 5 ons ieder 10 dito geknede broden á 5 ons ieder 2 dito franse broden á 5 ons ieder 20 huisbak(?)broden á 5 ons ieder 8 krop uit de zak á 15 ons ieder 6 kropjes á 5 ons ieder 12 roggebroden á 10 ons ieder 10 roggebroden á 15 ons ieder 10 roggebroden á 20 ons ieder 1846 08 28

PV

Verscheen voor burgemeester Sesseler Gerrit Borsboom, onderwijzer die zich beklaagt over Jannetje Bol de huisvrouw van Jan Vellekoop, beiden wonende te Valkenburg. Jannetje heeft zich niet ontzien de schoolmeester en diens dochter Johanna Hendrika Borsboom die getrouwd is met Pieter Bol op allerlei manieren en tegenover iedereen te belasteren. En dat ook persoonlijk. Zo heeft ze gisteren in de namiddag het bestaan om tegen Alida van Egmond te zeggen dat zijn schoonzoon Pieter Bol uit het kabinet van zijn moeder, de weduwe van Ary Bol, tweehonderd gulden had gestolen. Daarmee was de gouden hoofdbeugel waarmee Johanna Borsboom sindsdien getooid was betaald. Vervolgens heeft ze in de winkel van Anthony Koppers, dus in het openbaar, Johanna voor hoer gescholden en meer andere onbetamelijke scheldwoorden. Koppers kan 94

GA485

daarvan getuigen. Hij heeft haar het stilzwijgen opgelegd. Gerrit verklaarde tenslotte voor de eer van zijn dochter en haar man te willen opkomen en daarom proces verbaal te verzoeken. Was getekend F.A. Sesseler en G. Borsboom 1847 09 13

PV

Die dag voerde de assistor Beeftingh het bewind. Voor hem verscheen om zes uur ‘s avonds Jan van der Bol bouwman te Loosduinen die verklaarde die morgen op de paardenmarkt een geel bruin merriepaard te hebben gekocht. Het beest was getekend met het naamcijfer van de koning en kostte hem vijftig gulden. Hij gaf het in bewaring bij de bouwman Maarten van der Werf, diens knecht nam het paard aan en bracht het naar de stal. Van der Bol kocht daarna nog een merriepaard, grijs-zwart ditmaal voor 34 gulden. Ook dat paard werd bij Maarten van der Werf ondergebracht, “Ze deze ook maar in de stal, bij mijn gele merrie!” Toen hij na de markt zijn paard wilde ophalen was dat nergens te vinden. De knecht kon daarvan geen verklaring geven. Bol doorzocht het dorp en vond het gele paard loslopend op de zogenaamde knollenmarkt. Hij heeft het daar gegrepen en onder bewaring genomen. De grijs-zwarte merrie vond hij tenslotte in het land van Maarten van der Werf. die echter weigerde het aan hem af te geven: “Die behoort bij een kar die bij mij is uitgespannen!” Een aantekening op het proces verbaal maakt duidelijk dat alles op een vergissing berustte en de zaak in der minne geschikt is.

GA485

1848 07 22

PV

Compareerde voor burgemeester Sesseler Arendje Kranenburg, boodschapster, wonende op de Hoge Rijndijk onder Voorschoten. Ze beklaagde zich erover dat ze gisterenavond, komende van Katwijk en door het dorp gaande even buiten de bebouwde kom op de publieke weg is aangegrepen door Teunis Rietkerk, schippersknecht in dienst bij Willem de Roode. Hij trachtte haar meerdere keren achterover op de grond te doen vallen. Het lukte hem niet. Ze wist zich steeds staande te houden. Wel kreeg ze een slag tegen het hoofd. "Je zult het niet ontkomen, maar moeten besterven!" beet hij haar toe. Ze vluchtte naar de weduwe van de Luyt. Er waren geen getuigen van dit voorval. Hoewel Matthijs Warner, schippersknecht in dienst bij Gerrit van Oosten en eveneens wonende in Valkenburg, de aanranding misschien gezien heeft. Hij immers liep samen met Teunis langs de woning van de weduwe, weg van de plaats waar het gebeurd is. Het acht jaar oude

GA458

95

dochtertje Elsje van der Luyt herkende beide personen. Matthijs Warner werd ter verantwoording geroepen. Deze collega van de aanrander verklaarde de beledigde niet gezien te hebben. "Ik lag in bed! Ik ben om tien uur gaan slapen." De burgemeester vroeg door: "Je bent gisteravond niet met Teunis Rietkerk buiten het dorp geweest?" Teunis knikte instemmend: "Om een uur of tien!" Sesseler hield vol: "Hoe laat was je samen met die Rietkerk?" Matthijs aarzelde: "Dat kan ik niet op een halfuur zeggen." Hij heeft zijn getuigenis niet getekend, kon niet schrijven. Ook de beklaagde moest verschijnen. "Ik heb die vrouw niet gezien. Lag al om halftien in bed!" Daarmee leek de zaak afgedaan. Ook hij tekende niet voor zijn verklaring. Op 22 juli 1848 schreef Sesseler aan de officier van Justitie te Leiden onder bijvoeging van het procesverbaal van aanranding op de openbare weg gepleegd aan Arendje Kranenburg: Het beklag kwam mij voor weinig grond op te leveren tot vervolging doch de blijkbare tegenstrijdigheden in de dispositien van de getuige en de beschuldigde gweven mij aanleiding tot de veronderstelling dat er enig vat op de beschuldigden zijn zal die ik dan ook vermeende niet verder te moeten ondervragen. Een toevoeging stelt: Voo de afzending dezer partijen onderling verzoend zijnde heeft de beledigde verzocht geen vervolg aan de zaak te willen geven. 1850 03 18

PV

Comp. voor Sesseler Jacob Kortekaas, boerenknecht in dienst van Willem van Steyn die verklaarde dat hij op woensdag de 6e dezer maand ruzie had met zijn meester over het brengen van koffie naar het land. Hij had zich daarover onvergenoegd betoond. 's Middags had de vrouw van zijn baas, Duifje van Egmond, hem daarom uitgescholden en voor smeerlap uitgemaakt "Je bent een stinkerd en altijd al een stinkerd geweest!". Daarop had hij zijn meester te kennen gegeven te willen vertrekken en om zijn loon gevraagd. "Ga maar weer aan het werk, de kwestie schikt zich wel". De baas had gistermiddag te kennen gegeven accoord te gaan met zijn verzoek om ontslag, met loon tot de dag van vertrek. Daarmee was hij niet accoord gegaan maar vroeg nog zes weken loon en vergoeding voor kost en inwoning conform de wet. Wat betreft de beledigingen kunnen getuigen Naatje Berens, dienstmeid van Van Steyn en Adriana van der Vaart, naaister wonende te Oegstgeest. Over het ontslaan kan getuigen Maarten van Heyningen, arbeider 96

GA485

en wonende aan de Rijndijk te Voorschoten. 1850 12 10

begraaf

copie van de regeling van de begraafkosten etc.

GA523

1850 11 25

PV

Om ongeveer half zes 's avonds heb ik Jacob Ouwersloot, bode en veldwachter van Valkenburg de broodbakker Nicolaas de Haan aangehouden. Ik ben nu eenmaal belast met het toezicht op de invoer van goederen waarvoor plaatselijke belasting betaald moet worden. Bakker de Haan was met zijn paard en wagen op de werf van de bouwmanswoning van Pieter Bol. In de wagen vond ik zeven tarwebroden van zogenaamde krop uit den zak elk naar schatting een Nederlandse pond zwaar. Hij kon geen kwitantie tonen waaruit bleek dat hij de plaatselijke belasting voldaan had. Aangezien hij dus een overtreding begaan had heb ik de broden in beslag genomen en bij de administrateur in bewaring gegeven.

GA485

1850 12 17

PV

Arendje Kranenburg is boodschapster. Ze maakt er haar beroep van om boodschappen te doen. Voor oude en jonge mensen, voor ieder die haar voor haar diensten wil betalen. Voor een schijntje geld loopt ze zich rot. Bij nacht en ontij soms. Ze woont aan de Hoge Rijndijk. Aan de andere kant van de Wassenaarse Watering. In Voorschoten dus. Burgemeester Sesseler is oud. Verstokt vrijgezel. Eigenaar van een pannenfabriek. Bij hem komt Arendje zich beklagen. Waarom ze niet naar de burgemeester van Voorschoten gaat? Ach, weet zij veel. Mogelijk kerkt ze in Valkenburg. Voelt ze daar zich thuis. Waarover ze wat te klagen heeft? Ze liep gisterenavond omtrent zeven uur, het was dus al donker, door ons dorp over de Straatweg. Ze kwam van Katwijk passeerde de bebouwde kom en even voorbij de Punt werd ze staande gehouden door een aantal jongkerels. Wat die van haar dachten weet ze niet maar wat ze deden des te beter. Het waren er acht. Ze rukten haar de kleren van het lijf en deelden klappen uit. Gelukkig passeerde op dat moment een wagen van de grossier Gerrit van der Hoef uit Oegstgeest. Diens beide knechts bevrijdden haar en namen haar mee op de wagen. Gelukkig is er een getuige: de vrouw van Maarten van der Werf heeft het zien gebeuren en een van de mannen herkend als Huibert van Steenbergen, arbeider en wonende te Valkenburg.

GA485

97

Met bevende hand zet Arendje haar handtekening onder het proces verbaal. Zal haar recht geschieden? Een bijlage geeft enige nadere informatie. De namen van de knechts Willem Zweeman en een zekere Cornelis. Daaronder staat: "Aan dit proces verbaal is geen gevolg gegeven omdat volgens de getuigen geen belediging heeft plaats gehad". Flauwe kul dus, die Arendtje toch! 1851 09 25

PV

Bartholomeus Barendse landbouwer te Wassenaar vermist 6 vlonderplanken, 2 duims, grenen,ongeveer 10 voet lang en 9 duim breed. Ze lagen over de Scheisloot tussen het land hem en Willem van Steyn. Genoemd Arie van der Meer en Cornelis Mulder.

GA485

1855 12 14

PV

Compareerde voor Mr. G.A. Salomon Huygens burgemeester van Valkenburg Albertus van der Meij, bouwman te Oegstgeest. Zijn arbeider Jan Zwaan heeft gezien dat op 7 december van dit jaar des namiddags om vier uur op het land van zijn baas gelegen te Valkenburg de volgende mensen bezig waren met het stelen van rode kolen: Jacob Zwaan,pannenwerker; Hendrik Star, arbeider; Frans Verhoek, kalkwerker en Arendje Ruwaard de huisvrouw van Arie Keyzer. Allen wonende te Valkenburg. Nog dezelde avond ging Albertus vergezeld van Jacob Ouwersloot de Valkenburgse veldwachter naar hun huizen en sprak hen aan op de gepleegde diefstal. Allen bekenden schuld. De bouwman schatte de geleden schade op totaal 14 tot 16 gulden. Veldwachter Jacob Ouwersloot, verklaarde dat de verdachten inderdaad bekend hadden.

GA485

1856 08 13

PV

comp. voor Muller Kluyvers Cawé, koopman te Leiden die verklaarde dat hij op 9 augustus 1856 om half negen in de morgen met zijn wagen met groente in Valkenburg was bij de brug. Daar werd hij aangerand door Johannes van Egmond Gzn. en Dirk van Egmond Gzn. beiden pannenwerkers bij Vlasveld. Ze begonnen te schelden. Toen hij daarop naar het huis van hun meester wilde gaan om zich te beklagen met geweld werd weerhouden. Hij werd geslagen. De beide G.zonen haalden zelfs een mes te voorschijn om hem daarmee te steken of te snijden. Onder het toeziend oog van Hillebrand de Wilde en Jacob de Roode, pannenwerkers die zich beperkten tot 98

schelden. Getuigen kunnenStijntje Kok, breister te Leiden en Judith Regaar dienstbode te Valkenburg. 1856 09 12

PV

comp. voor Johannes Muller, burgemeester van Valkenburg Pietr van Woerden, landbouwer te Lier, stiefzoon van Abram Breugum eigenaar van het paard en wonende te Lier. Hij verklaarde dat hij zich op heden met paard en rijtuig in Valkenburg op de paardenmarkt is gekomen en uigespannen bij M. van der Werff. Toen hij wou vertrekken was het paard in de weide niet te vinden. Vermoedelijk gestolen. Het is een lichtbruine ruin oud 5 jaar met een halve kol voor de kop. Vierkant op ijzers en twee witte sokken van achteren. Ordinair van gestalte en dik vlezig. Het paard was om tien uur die morgen nog in de wei. Vermist om twee uur in de middag. Gevoegd een briefje Kors Bouwmeester, bouwman te Benthuizen en Abraham Breugem, bouwman te Lier met wederzijds goedvinden hun paarden geruild hebben. Ondertekend door P van Woerden en P. Verheul namens de eigenaars. Kennelijk was er een vergissing in het spel.

GA485

1857 03 02

PV

comp. voor Johannes Muller, burgemeester van Valkenburg Klaasje Verhoef in plaats van haar moeder Trijntje van Heusden, wed. Verhoef.. Waarom willen jullie het huis niet ontruimen? Jullie hebben geen enkel recht om te blijven zitten. Gerrit de Wit is de eigenaar. Klaasje 's antwoord was simpel. We willen wel maar er is geen inkruipje voor ons in Valkenburg! De burgemeester constateerde dat de diakonie tot dan toe toestemming had gegeven om kosteloos in een deel van het huis van Gerrrit de Wit te wonen. De toestemming was inmiddels ingetrokken. (zie verhaal)

GA485

1857 09 12

PV

Jacob Ouwersloot en Jan de Best liepen samen over de paardenmarkt. Beiden waren veldwachter Jacob in ons dorp en Jan in Rijnsburg. Op de paardenmarkt kan je van alles verwachten. Als veldwachter sta je samen sterk! Jammer voor die koopvrouw uit Leiden. Ze verkocht appels en peren. Vers van de boom. Maar de aandacht van beide veldwachters ging uit naar de weegschaal. Niet alleen waren de gewichten niet geijkt en lichter maar de vrouw had nog een handigheidje bedacht om de weegschaal in haar voordeel te laten uitslaan. Ze sloeg de touwtjes waarmee de ene schaal hing met een slinkse slag om

GA485

99

het balans heen. Niemand die het zag en het scheelde haar heel wat peertjes per dag. Die dag zat het haar niet mee, ze kreeg een proces verbaal aan haar baaien rok! 1857 09 22

PV

compareerde voor Muller Jacob Barnhoorn, voerman te Katwijk aan zee die verklaarde dat hij op maandagmorgen met zijn zoontje naar de diender was opgegaan en hem vroeg of er een schaap van hem gezien was. Er was wel een schaap gezien maar dat liep aan de Katwijkse kant van de brug. Het zoontje is toen het land in gegaan om het schaap te zoeken. Het was er niet. Hij kwam terecht bij Kees van Vliet die hem vertelde dat het schaap was gegrepen op de steenplaats. Daar werd Jacob van den Honaard gevraagd waar het schaap was verdaagd. Hij vertelde dat het schaap door hen op Vrijdag was gegrepen. Zelf ging hij naar bed en heeft de jongens gezegd dat ding weg te jagen omdat het zo schreeuwde en men anders misschien zouden denken dat ze het stelen wilden. "Waar is het schaap dan verdaagd?" vroeg ik. "Ja, dat weet ik niet!" was het antwoord. Ik maakte een eind aan het gesprek: "Ik zal je aanstonds wel nader spreken!" Alstoen ben ik naar Kees van Vliet gegaan en met hem naar Jacob van den Honaard. "Nou Jacob, hoe laat was het toen jij het schaap gegrepen hebt?" vroeg ik hem. "s Middags om een uur of twee!" Kees keek hem verbaasd aan. "Dat lieg je, het was 's avonds om half zeven." Jacob hield zijn mond dicht en zei niets meer. Daarop ben ik naar een paar anderen gegaan die aan het stenen rijden waren. "Jongens, waar is mijn schaap?" Ze verklaarden dat ze het wel gegrepen hadden maar daarna weer weggejaagd. Ietwat besluiteloos keek ik om me heen. Govert de Koning kwam naar me toe. "Barnhoorn zei hij, "je schaap hebben wij ter goeder trouw in de schuur gedaan, daar heb ik niets mee nodig. Daar zijn veldwachters en het recht voor!" Daarop zei ik: "Dan zal ik op het ogenblik naar je burgemeester gaan!" Ik naar de burgemeester. Diens eerste reactie was: "Het schaap zal wel terecht komen." Maar ik zag het somber in: "Dan kunt u hem van mij wel kopen voor de helft van het geld. Of wel voor een derde!" De burgemeester keek ernstig: "Zijt gij van verbeelding dat ze hem opgegeten hebben?" Ik haalde mijn schouders op. Twee dagen daarna was ik weer bij de Valkenburgse burgemeester: "Ik geloof het nu ook niet!" werd me gezegd. Waarop ik te kennen gaf er op te staan dat er een procs verbaal werd opgemaakt.

100

GA485

1858 02 24

PV

Cornelis van der Nagel assistent veldwachter constateerde op de Broekweg dat een aantal personen met enig droog hout bij zich het dorp in gingen. Het waren Arie Spierenburg, Cornelis van Egmond Pzn. en Huibert Steenbergen, arbeiders. Ze gaven te kennen dat hout uit het bos gehaald te hebben en daarmee een ongeoorloofde zaak te hebben begaan.

GA485

1859 09 22

PV

Des namiddags om 5 uur kwam Tijmen van Wageningen, steenwerker bij mij met het bericht dat hij zojuist had vernomen dat uit een smalle sloot even buiten de kom der gemeente het lijk van de steenwerker Huibert Steenbergen was opgevist. Met een haak en door de pannenwerker Pieter Zwaan. Onmiddellijk begaf ik mij naar de plaaats des onheils waar reeds de heelmeester uit Katwijk de heer Schoorel bezig was het lijkop een burrie huiswaars te doen dragen. Ik verzocht hem het lijk te schouwen. Inmiddels werd een aantal personen gehoord. De landbouwer Jan van Egmond verklaarde dat hij door zijn dienstbode Huibert had laten zeggen dat hij de paarden naar het land moest brengen. Om drie uur die middag. Zelf was hij naar bed gegaan. Enkele ogenblikken later werd hij door zijn dochter Mietje wakker gemaakt omdat de paarden los liepen op de Broekweg. Eerst twijfelde hij aan haar verhaal, liet de dienstbode in de stal te kijken of de paarden daar stonden. Ze waren weg. Daarna stuurde hij een van de kinderen de Broekweg op om de paarden verder naar het land te brengen. Die ging, vergezeld van H. Halder. Beiden liepen langs het lijk zonder het te zien. Wel zagen ze een pet liggen die door het kind werd aangezien voor die van Hannes maar later bleek van Huibert te zijn. Ik besloot Piet Zwaan te ondervragen. Hij verklaarde dat toen hij wilde gaan melken iemand in het water zag liggen. Hij dacht dat het zijn broer was en sloeg gelijk alarm. Met een haak probeerde hij het lijk boven water te krijgen maar dat lukte niet. Er kwam hulp van J.B. Rauppe, N. Ouwersloot en de schoenmaker Jan van der Zwart., samen haalden ze het lichaam uit het water en brachten het naar huis. Tenslotte liet ik me voorlichten door de deskundige. Er waren geen sporen van uiterlijk geweld of verwonding, de dood was te wijten aan verdrinking. Hij had alles geprobeerd om het leven weer op te wekken. Het leek hem dat Huybert Steenbergen door de paarden in het water was gedrongen en zo verdronken. Aangezien het duidelijk was dat er geen sprake is van een misdaad maar van een ongeluk

GA485

101

is door mij geen verder onderzoek gedaan.

GA485

1860 02 18

PV

Ik, Jacob Ouwersloot, veldwachter van de gemeente Valkenburg enz slecht leesbaar

GA485

1860 03 31

PV

Hedenmorgen om 12 uur verscheen voor bugemeester Muller Cornelis van der Nagel, nachtwaker belast met de bewaking (surveillance) van de plaatselijke belasting. Hij had gisterenmiddag om half twee Marijtje ten Donkelaar op straat aangesproken. Zij is de echtgenote van Nicolaas Ouwersloot en was vergezeld van haar zoontje die een zak droeg. "Wat zit daar in?" vroeg ik. Marijtje gaf te kennen dat de zak een kruik met genever bevatte. Ze kon geen invoerbiljet tonen en beweerde dat daarin intussen voorzien zou worden. "Dat is niet voldoende!" zei ik haar streng. Als vrouw van een slijter in sterke dranken zou ze toch beter moeten weten. Ik verzocht haar de zak aan mij over te dragen. Hetgeen zonder tegenstribbelen gebeurde. In de zak was inderdaad een kruik genever aanwezig, gehuld in wat ledige zakken.

GA485

1860 05

PV

compareerde voor burgemeester Muller Jan Binnendijk, kastelein. Sedert onheugelijke jaren is een waterput in gemeenschappelijk gebruik. De put is waarschijnlijk gelegen op het eigendom van Lourens Rhijnsburger. Maar tussen de eigendommen van Binnendijk en van Willem van Leeuwen (diens erfgenamen). Die waterput is destijds voor gezamenlijke kosten gegraven en onderhouden Er is dan ook een voortdurend en ongestoord gebruik van gemaakt. Sedert enige tijd wordt dat recht door Lourens Rhijnsburger betwist. Lourens heeft nu een deksel op de put laten maken met een slot waarvan alleen de bewoonster van het huis van Willem van Leeuwen genaamd Naatje Bronshof een sleutel heeft gekregen. Zo wordt Binnendijk de toegang belet. Hoewel hij geen eigendomsbewijs kan tonen beroept hij zich op art. 2000 in het 2e deel van het Burgerlijke Wetboek waarin duidelijk te lezen staat dat hem dat recht niet kan worden ontzegd als hij meer dan dertig jaren dat heeft gehad.

GA485

1860 07 18

PV

compareerde om 3 uur in de namiddag voor burgemeester Johannes Muller Casper Glasbergen, landbouwer te Valkenburg en Jacobus Johannes Walff koopman en kleerma-

GA485

102

ker te Leiderdorp. Casper was om vier uur die middag in de herberg van Jan Binnendijk, kastelein. Daar was ook Nicolaas Ouwersloot, winkelier te Valkenburg die Casper heeft aangerand. In eerste instantie met verscheidene scheldwoorden als: afzetter, bankroetier, dief, sodammiter en zo, waarna hij zonder enige reden hem Glasbergen heeft toegebracht een sterke klap voor zijn aangezicht. Walff verklaarde dat hij Ouwersloot had verzocht zich bedaard te houden die hem daarop begon uit te schelden voor bankwerker, grote smeerlap en zo ook tot van Leeuwen, bakker alhier.. Jan Binnendijk werd ontboden, oud 41 jaar en kastelein in het Wapen van Valkenburg. Zo ook Jan Casper van Leeuwen, meester broodbakker alhier. Ze werden verzocht te vertellen wat er precies voorgevallen was omtrent een uur die dag. Hen werd de verklaring van de de drie mannen voorgelezen en zij bevestigden die. In een apart PV verklaarde Jacob Ouwersloot dat hij bij gegenheid van een particuliere verkoping van panden bij Jan Binnendijk had aangetroffen N. Ouwersloot, C. Glasbergen en J.H. van Leeuwen die onderling in een onaangenaam gesprek waren verwikkeld. De omstanders probeerden hen tevergeefs van alkaar te scheiden. Niek Ouwersloot begon te schelden en gebruikte woorden als bankroetier, afzetter, smeerlap en dergelijke.. Jacob in zijn functie als veldwachter gelastte hem te vetrekken maar Niek. Jacob meende tot geweld te moeten overgaan maar Niek overmeesterde hem en scheurde een kledingstuk van de veldwachter aan stukken . 1860 08 08

PV

Cornelis Zwaan, landbouwer te Rijnsburg doet aangifte van het stelen van bloemkolen van zijn land te Valkenburg. Vermeende dader is Dientje van Rijn uit Leiden.

GA485

1860 09 24

PV

Jacob Ouwersloot rapporteert de vondst van een in staat van ontbinding verkerende vacht van een zogenaamde Poolse mok

GA485

1860 11 14

schouwing

de ondergetekende genees-, heel- en verloskundige verklaart het lijk van de in de nacht van 13 november verdronken Maria Stekelbosch moeder van Hendrik Zijderveld en later van Jacob Goudriaan. Er waren geen tekenen van uitwendige beledigingen.

GA485

103

1861 10 26

PV

Op verzoek van de burgemeester van Wassenaar heb ik Johannes Muller een PV opgemaakt ter zake van diefstal van slootvuil, mest en enige planken en de personen gehoord die daardoor benadeeld zijn te weten: Nicolaas en Dirk Binnendijk, Willem van Steyn en Maarten van der Werff, landbouwes en wonende alhier. Cornelis de zoon van Maarten van der Werff vertelde dat hij op 24 oktober in de morgen op het land van zijn vader kwam dat aan de Broekweg ligt. Hij moest twee koeien of pinken halen. De beesten liepen op de weg in plaats van in de wei. Het hek stond open, de touwen waarmee het dichtgebonden was waren verdwenen. Twee planken waren weg. Zo ook een sliet met klampen en enig slootvuil dat op een hoop voor de dam lag. Cornelis had geen enkel idee wie de daders konden zijn en verklaarde dat zijn vader niet in staat was te compareren. Ook Dirk Binnendijk 53 jaar oud en landbouwer was in de vroege morgen van 24 oktober op zijn land aan de Broekweg. Hij constateerde dat er een van slieten gemaakt hek geheel was verdwenen. Van een ander hek ontbraken twee slieten. Ook hij miste een hoopje slootvuil dat aan de slootkant lag. Ook hij had geen flauw benul van eventuele daders. Tenslotte werd Willem van Steyn, oud 47 jaar en landbouwer gehoord. Hij verklaarde dat zijn daggelder Leendert Star diezelfde morgen op het land gekomen om de koeien te melken ontdekte dat er een plank werd vermist lang circa 10 voet en 1 ½ duim dik en een stok. Ook hij kon geen namen van eventuele daders noemen maar wist te vertellen dat er op 25 oktober twee mannen op zijn boerderij kwamen die de diefstal wilden schikken. Hij was zelf niet thuis. De mannen maakten zich niet bekend.

GA485

1861 12 17

PV

Compareerde voor Hendrik Vlasveld, wethouder, Jacob Borst oud 40 jaar wonende te Katwijk ad Rijn in dienst op de steenfabriek van de heer J. Muller. Hij verklaarde dat hij op donderdag 12 december 's morgens om half zeven aanwezig was bij zijn schuit geladen met klei. Het vaartuig lag door de brug in de Watering afgemeerd. Met hem was Hermanus Botermans wonende te Valkenburg en eveneens in dienst op de steenfabriek. De bedoeling was de schuit samen te gaan lossen maar op een onverklaarbare wijze was daarin brand ontstaan. Het had er alle schijn van dat die kwaadwillig gesticht was, er miste een treklijn waaraan een trekhaan van hennip. Er waren nog twee schuiten met klei daar afgemeerd. Bevaren door Cornelis Steenbergen, Dirk Verschoor, beiden wonende te

GA485

104

Valkenburg en door Cornelis van der Zwart en Johannes van der Zwart beiden wonende te Katwijk aan de Rijn. Zij waren op dat moment al bezig met lossen zonder dat ze iets van de brand bemerkt hadden. Jacob had na de brand geconstateerd dat er in zijn schuit slechts een met as gevulde pot stond en daarin geen vuur. Logisch, want hij had dat vuur de vorige avond daaruit verwijderd. De brand in de kajuit was ontstaan op een afstand van ongeveer 3 Rijnlandse voeten vanaf de kachel. De brand had de hild van een zandschop en de steel van een kleispade aangetast maar enige houtblokjes naast de pot ongemoeid gelaten. Hetwelk Jacob staafde in zijn overtuiging dat er sprake was van diefstal en brandstichting. Zou de treklijn verbrand zijn dat moest het geraamte daarvan toch nog te vinden zijn. Hij had geen idee wie de daders konden zijn. Vervolgens werden Hendrik, de zoon van Cornelis van der Zwart, Cornelis Steenbergen en H. Botermans ondervraagd. Ze gingen tegelijk naar hun schuiten uit de woning van Cornelis Steenbergen waar ze zich hadden verzameld. Ook T van der Veren en Kl. Keyzer werden gehoord, varende mogelijk op een schuit van de heer Muller. Zij kwamen gezamenlijk om kwart voor zes aan om naar hun schuiten te gaan. Toen ze op zo'n 25 passen de oven genaderd waren zagen ze daaruit iemand komen met vuur, al vlammende en rokende. Het was nog donker zodat ze niet konden zien wie. Ze dachten dat het iemand was die met vers vuur naar de schuit ging en schonken er geen aandacht aan. Tenslotte Gerrit de Koning wonende te Valkenburg, A. van der H. en Klaas Star, beiden te Katwijk wonende die verklaarden dat alleen Arie van der Holst om 6 uur met een weinig vuur uit de oven is gegaan in een zeer grote doofpot om thuis zijn kachel aan te maken. Hij bleef maar even weg. Ze verklaarden dat er verder sinds drie 3 uur niet meer in of uit de oven gelopen is. 1861 12 26

PV

Op die dag werd Jacob Ouwersloot, de 62 jarige veldwachter van Valkenburg om half zes in de morgen wakker gemaakt door Jan Klein. Wat toch was er aan de hand? Vanaf vier uur die morgen had zijn buurman hem met herrie maken uit de slaap gehouden. Kan jij, als politieagent daar geen einde aan maken? De buurman was Cornelis de Roode en die was zo te horen bezig met houthakken en dergelijk breekwerk. Mogelijk is het de deur die Dobbe van Bergen eergisteravond is kwijt geraakt! 105

GA485

Burgemeester Muller begaf zich nog diezelfde tweede kerstdag om negen uur naar het huis van Cornelis de Roode waar hij de heer des huizes aantrof en diens huisvrouw. Cornelis, 34 jaar oud en pannenwerker van beroep bleek goed geslapen te hebben. Toen hem op de man af gevraagd werd wat hij die morgen vroeg om vier uur uitgespookt had keek hij verbaasd: "Ik? Geslapen! Tot 6 uur. Dan word ik vanzelfs wakker!" De burgemeester, tevens eigenaar van een steenbakkerij, meende zijn pappenheimers te kennen en gaf te kennen aan diens woorden te twijfelen. "Kijk zelf maar burgemeester!" Hij maakte een breed gebaar dat zijn hele woning omvatte. De burgemeester ging op diens uitnodiging in liep de trap naar de zolder op. Jacob, die niet vewacht had dat die deftige meneer de stijle ladder op zou gaan volgde hem meteen daarna. Midden op de zolder lag een dennenpaal die niet lang tevoren was afgehakt. Op de grond enige losse vers gekloofde stukken hout. "Waar heb je dat hout vandaan?" "Van hier of daar meegenomen!" ontweek Cornelis de vraag. Er lag ook nog wat plankenin een hoek opgestapeld. Twee daarvan leken verdacht veel op de panelen van een deur. Cornelis kon er niet meer omheen: "Ze zijn van een deur," gaf hij toe. "Ik moest wel. Die andere planken heb ik gekregen van Cornelis Ouwersloot en ook nog wat van Piet Oosterlee. De kachel moet branden!" Zes planken werden in beslag genomen en het huis uitgedragen. Niet veel later verscheen Cornelis Dobbe van Bergen in het huis van de burgervader. De landbouwer die inmiddels 41 jaar geworden was vertelde in de avond voor de kerst over tien uur, de klapwaker was net voorbij, in bed lag en buiten iets hoorde kraken. Omdat hij veronderstelde dat de koeien die herrie maakte was hij blijven liggen. De volgende morgen was het woensdag. Toen hij om zes uur buiten kwam zag hij dat dat de oude deur in de schutting tussen zijn erf en dat van de buurman verdwenen was. Zonder enig spoor na te laten. Ja, de deur was aan de ene zijde rood geschilderd en aan de andere zijde groen. Ja hij had Cornelis de Roode ervan verdacht die des nachts vaak herrie maakte, naar het zeggen der buren met houthakken. Het verleidde hem ertoe Jan Kleyn aan te schieten. Die woont naast Cornelis de Roode. "Heb je vannacht ook hout horen hakken?" Die bevestigde dat. De drie mannen begaven zich naar de plaats waar de in beslag genomen planken waren opgeslagen. Cornelis Dobbe van Bergen herkende twee van de planken als afkomstig van 106

zijn deur. Cornelis verdween en in zijn plaats verscheen de arbeider Jan Klein voor de burgemeester. Hij verklaarde die morgen om vier uur wakker geworden te zijn door de herrie die zijn buurman Cornelis de Roode maakte. Naar zijn oordeel het hakken en breken van hout. Hij is daarop om half zes naar de veldwachter gestapt om hem te verzoeken een einde aan dat burengerucht te maken. Maar dat wisten we al. 1862 09 16

PV

Toen burgemeester Muller in zijn steenbakkerswoning vanuit een der kamers met plezier naar zijn tuin stond te kijken werd hij niet weinig gestoord door het zien van een man die bezig was een kalkoenenei op te rapen. Eerlijk gezegd kon hij zijn ogen niet geloven. Het was het enige ei dat nog overgebleven was na een recente diefstal. Zeker, zijn tuin grensde aan de openbare weg maar die was goed omheind. Dadelijk nadat hij de diefstal bemerkte ging hij naar buiten en vatte de de dader in de kraag. "Geef terug dat ei, dat is van mij!" De dief gaf braaf het ei aan de burgervader terug maar op diens vraag weigerde hij zijn naam en adres te noemen. Op dat moment kwam toevallig de nachtwacht Cornelis van der Nagel aanlopen die de man herkende als Cornelis Kromhout, arbeider en wonende aan het Moleneind te Katwijk aan de Rijn. De tuinman Willem van Leeuwen eveneens van Katwijk aan de Rijn wist te vertellen dat er onlangs, volgens een verklaring van zijn 12 jaar oude dochtertje Catharina, in het winkeltje van de weduwe Willem Dorrepaal enige tijd geleden kalkoeneneieren te koop werden aangeboden. Daar gebracht door een zoon van Willem Heemskerk en Jan Roodhuyzen beiden jongens tussen de 7 en 9 jaar oud, beiden wonende te Katwijk aan de Rijn. De burgemeester achtte het niet ondenkbaar dat daar en toen zijn eieren werden verkocht. Reden waarom hij een proces verbaal opmaakte.

GA485

1864 11 21

PV

Voor mij verschenen die dag Jan Binnendijk, oud 45 jaar, kastelein, Aafje de Wit 41 jaar en Maarten Houwer Peet, 34 jaar. Aafje verklaarde dat Cornelis van C. in de herberg twee borrels had gedronken en weg wilde gaan. Aafje: “Vrind, mag ik je verzoeken om 4 stuivers?” Hij duwde haar weg “Verrek jij!” Daarop kwam Jan Binnendijk aanlopen: “Jij moet voor den donder mijn vrouw niet stompen, anders zal ik je helpen!” Cornelis haalde uit naar Jan maar Maarten en nog meer anderen drongen op Cornelis en werkten hem de

GA485

107

deur uit. Op dat moment kwam de veldwachter er aan die nog net hoorde zeggen: “Geld schuldig en nog slaag toe!” Rest ontbreekt, aantekening Jan heeft de volgende dag betaald. 1865 03 14

PV

Dirk Binnendijk verscheen voor me , oud 57 jaar en landbouwer van beroep en dat op Zonneveld. Hij verklaarde dat zijn huisgenoten hem die morgen om vijf uur wakker maakten. Grietje Smit de dienstbode vertelde hem dat er in de nacht een aantal kledingstukken van de bleek waren verdwenen. Vermist waren 1 manshemd gemerkt HBD, een dito gemerkt DBD, 1 vrouwenhemd gemerkt GSV, 1 dito merk onbekend, 1 vrouwenbroek ongemerkt, 1 kinderonderbroek blauw en 1 dito wit. 3 vrouwenmutsen zg mopsmutsen van Brabants kant en 1 katoenen laken.

GA485

1865 05 24

PV

De klok sloeg tien slagen. Burgemeester Muller in zijn grote steenbakkershuis aan de Katwijkerweg ontving Jan Casper van Leeuwen, van beroep broodbakker die de leeftijd van 65 jaren bereikt had en mitsdien tot de wijzen van Valkenburg gerekend werd. Hij beklaagde zich erover dat hij de vorige avond om acht uur uitgescholden was door Johanna Maria Steenstraten, de huisvrouw van Lourens Rhijnsburger. In zijn eigen huis nog wel. Door de geopende voordeur schreeuwde ze naar binnen: "Afzetter, bankroetier!" Bakker van Leeuwen wist niets beters te zeggen dan: "Bewijs dat dan dat ik een bankroetier ben!" Waarop zij nog harder begon te schelden: "Hoerenbaas, je leeft van het hoerengeld van je dochter!" Dat was hem teveel en daarom was hij bij de burgemeester. O ja, er zijn ook nog getuigen: Antje Bol oud 47 jaar en vrouw van Gerrit de Wit en Jaantje Glasbergen oud 14 jaar. Zij bevestigden het gelijk van de bakker.

GA485

1865 09 30

PV

GA485 Voor mij J. Muller burgemeester van Valkenburg verscheen des middags ten zes uur Jacob Ouwersloot, veldwachter dezer gemeente, die verklaarde dat hij op 28 september des avonds van Jan Rijnsburger, arbeider bij de landbouwer Willem van Steyn, had gehoord dat er een kalf van zijn baas zeer schielijk was gestorven. Volgens zeggen verdronken. Van Steyn had daarop Lourens Rijnsburger, vader van voornoemde Jan, laten komen met het aanbod het kalf mee te nemen voor wat het waard was. Lourens vond het 108

beest er zo vies uitzien dat hij het zelfs niet voor niets wilde.Willem van Steyn heeft het daarna, zonder het zelfs maar van de huid te ontdoen, begraven. Hetgeen de veldwachter op het idee bracht dat het beest misschien een besmetteloijke ziekte had opgelopen zonder dat daarvan door Van Steyn aangifte was gedaan. Ik gaf hem opdracht Van Steyn te ontbieden maar die was niet thuis. De volgende morgen vroeg kreeg Ouwersloot hem te pakken. Van Steyn gaf te kennen geen tijd te hebben. Toen Jacob bleef aandringen werd hij boos en gaf de veldwachter te kennen van zijn erf af te blijven. Hetgeen geschiedde onder het gebruik van vrij ruwe bewoordingen. De veldwachter gaf de boer van Rhijnzicht daarop te kennen in opdracht van de burgemeester te handelen. 1865 10 17

PV

Vanmiddag om een uur of vier kreeg ik bezoek van Hendrik Zwetsloot, landbouwer te Katwijk aan de Rijn die me toestemming vroeg om zijn kalf te mogen vervoeren naar Katwijk. Ik gaf hem die onmiddellijk conform art. 1 der verordening op de door- en invoer dezer gemeente vastgesteld op 8 september 1865. Toen ik hem vroeg of hij al toestemming had om het kalf in Katwijk in te voeren zei hij gehoord te hebben dat hij eerst een briefje van Valkenburg moest en dan pas vergunning kon krijgen in Katwijk. Korte tijd daarna kwam veldwachter Ouwersloot vertellen dat het kalf niet naar Katwijk vervoerd was maar met de veerboot overgezet was. Met toestemming van Marijtje ten Donkelaar de weduwe van N. Ouwersloot de huurster van het overzetveer. Daarbij waren tegenwoordig de landbouwer Jan Vlasveld, de arbeider Jan Keyzer en de pannenwerker Andries de Roode. Het geen dus in strijd is met de genoemde verordening. Reden voor mij om daarvan een proces verbaal op te maken en de drie genoemde getuigen de volgende dag bij me te roepen. Ze verklaarden dat ze gistermiddag Hendrik Zwetsloot, geholpen door Cornelis van Delft Janszoon uit Rijnsburg een kalf hebben overgezet naar de overzijde van de Rijn.

GA485

1865 11 06

PV

Jan van der Nagel, winkelier en onbezodigd rijksveldwachter verzocht op die dag toestemming aan burgemeester Muller om een rund te mogen vervoeren van een stuk land dat hij huurde van Jan Schenkeveld. Dat land is gelegen aan de Rijn zijnde de afsluitingslijn. Dat beest moest naar Jan's stal. Ten tweede verzocht hij een consent voor zijn zwager

GA485

109

Gerrit de Wit landbouwer te Noordwijk om twee koeien te vervoeren die zich op datzelfde stuk weiland bevonden. Die twee beesten moesten naar Wassenaar. De burgemeester herinnerde zich ineens dat die koeien niet in Valkenburg maar onder Katwijk behoorden te lopen: Had Gerrit de Wit hem niet 5 dagen geleden toestemming gevraagd en gekregen tot uitvoer van twee koeien naar Katwijk? Die hij toen gekocht had of voor schuld overgenomen van Jan Schenkeveld alhier wonende. Hij zei dat tegen Jan maar die reageerde niet. De burgemeester verleende slechts het consent om die ene koe naar de stal te vervoeren en dat zoals gevraagd om vijf uur 's morgens. Jan vertrok. De burgemeester dacht nog even na, waarom eigenlijk zo vroeg? Dan is het moeilijk te controleren! Hij zond de Valkenburgse veldwachter naar Jan van der Nagel met een veranderd consent, de tijd van vijf uur was gewijzigd in zeven uur. Jan had er kennelijk geen problemen mee en gaf het oorspronkelijke briefje zonder morren terug. Burgemeester Muller gaf de veldwachter de consigne mee een wakend oog in het zeil te houden. Achteraf bleek dat wethouder Johannes Jacobus Bonte op maandag 6 november, toen de burgemeester afwezig was, een consent afgegeven had voor de invoer van drie runderen van Gerrit de Wit naar het reeds genoemde weiland. De bewering van de burgemeester kwam daarmee op losse schroeven te staan. Op het land van Jan Schenkeveld liepen er werkelijk twee koeien en een pink. Eigendom van Gerrit de Wit en de twee koeien afkomstig van Schenkeveld. De koeien waren, volgens een gemaakte afspraak, om half vijf vandaag door Schenkeveld nog gemolken. Veldwachter Ouwesloot kwam vervolgens om zeven uur vertellen dat de drie koeien verdwenen waren en daarvoor in de plaats een zeer oude koe rondliep. Niemand wist te zeggen hoe en wat. De burgemeester begaf zich daarop hoogstpersoonlijk, vergezeld van de velwachter en de eigenaar, naar het weiland. De koe was inmiddels verhuist naar een aangrenzend stuk land. Ouwersloot herkende het beest omnmiddellijk. De eigenaar van het weiland Schenkeveld ontkende iedere betrokkenheid: “Die koe is niet van mij!” Er werd naar sporen gezocht. Bij het hek was er hoegenaamd niets te vinden dat er op kon wijzen dat er koeien doorgedreven waren. Aan de oever van de Rijn waren echter verse pootindrukken te zien. Te boot werd de zoektocht voortgezet. Daarop werd er aan de overzijde van het water, op de Oegstgeester oever, gezocht. Na veel zoeken werden verse sporen gevonden 110

op een stuk land dat gedeeltelijk met knollen was begroeid. Een kwartier gaans stroomopwaarts. Landinwaarts was het koeienspoor ongeveer tien minuten naar het oosten te volgen. Daarvan kunnen getuigen Ouwersloot en Arie Papejans, arbeider. 1865 11 07

PV

Ik Johannes Muller, burgemeester van Valkenburg heb voor me doen verschijnen Jan van der Nagel, winkelier en onbezoldigd rijksveldwachter. Ik wilde door hem ingelicht worden over een koe die hedenmorgen aangetroffen is op een weiland binnen de gemeente Valkemnburg, aan de Rijn gelegen en de op de afsluitingslijn (grens?). Mij kwam ter ore dat daarin gisteravond een aantal koeien liepen. Vanmorgen was er slechts één, een totaal vreemde koe. Hoe zit dat? Jan draaide er wat omheen. Johannes, de zoon van Gerrit de Wit zou hem gevraagd hebben te verklaren dat de koe afkomstig was van Leen van Noort te Voorschoten! Toen ik hem op het hart drukte om toch vooral de waarheid te zeggen en niets dan de waarheid gaf hij toe dat de koe van zijn zwager Gerrit de Wit is, te Noordwijk woonachtig.. Maar hoe die koe binnen de grens gekomen is wist hij niet.

1865 11 21

PV

Vanmorgen om tie uur hebben heb ik, korporaal N.W. Cantems gehoord hebbende de GA485 tirailleurs der eerste klasse Van Es en van den Leek, dienstdoende als hulp marechaussees op de Rijndijk in Voorschoten dit proces verbaal opgemaakt, op de eed bij de aanvaarding van deze betrekking afglegd. Beide soldaten constateerden dat Willem van Steyn, wonende in het dorp Valkenburg op de hoeve Rijnzicht acht koeien heeft vervoerd over de openbare weg. van zijn land naar de stal. Dat was om tien uur ‘s morgens. Hij kon geen vergunning daartoe tonen en overtrad dus artikel 2 van de verordening regelende de doorvoering van rundvee binnen de gemeente Valkenburg. Een half uur daarna constateerden de tirailleeurs der eerste klasse Spaan en Van der Beek dat Willem van Steyn nogmaals twee koeien over dezelfde weg vervoerde. Zonder vergunning. Dat blijkt uit een tweede proces verbaal nu van half elf des morgens door dezelfde korporaal opgemaakt

1865 11 30

PV

Wederom verscheen Johannes van der Nagel, winkelier en onbezoldigd rijksveldwachter voor de burgemeester van Valkenburg. Hij verzocht om de koe die in Valkenburg op 111

GA485

GA485

bevel van de kantonrechter te Noordwijk in beslag genomen was van Gerrit de Wit landbouwer te Noordwijk in zijn stal te mogen bergen. “De koe is bij mij beter af dan bij Casper Glasbergen. Daar staat ze alleen, ik heb nog een andere koe op stal!” De burgemeester gaf toestemming maar Van der Nagel moest beloven het zegel waarmee de koe verzegeld was ongeschonden te bwaren en de koe op eerste aanmaning door of vanwege justitie af te staan. Veldwachter Ouwersloot kreeg opdracht om zich samen met de nieuwe bewaarder van de koe naar Glasbergen te begeven om de koe over te dragen. 1865 12 08

PV veevervoer

De burgemeester van Valkenburg voldoet aan de last van de kantonrechter te Noordwijk om de op 7 november jongstleden in beslag genomen koe van Gerrit de Wit terug te geven aan de eigenaar of houder van het beest. Gerrit is bouwman te Noordwijk en zwager van Jan van der Nagel te Valkenburg. Bij hem staat het beest gestald. Jan is door zijn zwager mondeling gemachtigd de teruggave te regelen.

GA485

1866 02 06

PV brood

Ik, Dirk de Bruin, wonende te Leiden, onbezoldigd keurmeester van Valkenburg van brood en levensmiddelen zoals vastgesteld op 15 april 1862 heb mij uit hoofde daarvan begeven naar de winkel van de broodverkoper Lourens Rhijnsburger. Lourens is 55 jaar en woont aan de Weg op nummer 41. Ik trof bij hem aan drie kleyige en dus niet goed gare tarwebroden. Ze zijn door mij in beslag genomen. Daarbij was aanwezig de huisvrouw van Lourens Rhijnsburger Johanna Maria Steenbergen.

GA485

1866 04 16

PV veeziekte

Dirk Bol, landbouwer te Valkenburg, deed op die dag aangifte dat een van zijn koeien met veetyphus was aangetast. Hij werd in kennis gesteld van de artikelen 459-462 van het wetboek van strafrecht en hem verboden enig vee uit zijn stal te vervoeren. Voorts werd de veearts Steygerwald uit Leiden geroepen om het vee te inspecteren. Hij constateerde de heersende veethyphus. Alle beesten in de stal moesten als verdacht worden beschouwd. Toen de burgemeester op 20 april toevallig in de stal van Bol kwam kijken zag hij dat er verscheidene beesten uit de stal waren verdwenen. Bol verklaarde er zes naar de wei te hebben gebracht. Hij achtte de beesten hersteld. Trouwens de burgemeester had toch ook

GA485

112

toestemming gegeven aan Binnendijk om diens gebeterde koeien in de weide te drijven? De burgemeester gaf hem opdracht de koeien onmiddellijk terug te brengen in de stal. Bol weigerde, “Zulks kan ik onmogelijk doen!” Vandaar dit PV. 1866 08 24

PV vee

Vanmorgen om acht uur stond ik op de Straatweg. Dicht bij de grens met de gemeente GA485 Katwijk. Ik zag een man aankomen die drie kalveren voor zich uit dreef, Valkenburg in. De drijver was Cornelis Freeke, oud 26 jaar en wonende te Katwijk aan Zee. Ik kreeg te horen dat de kalveren eigendom waren van Jan Paulus Brussee uit Rijnsburg. De bedoeling was dat ze in Valkenburg geweid werde. Cornelis Freeke gaf te kennen dat hij noch zijn baas iets wisten van een verbod om vee te vervoeren. Ik heb daarna de kalveren in beslag genomen aan de eigenaar die beloofde de dieren op mijn eerste aanvraag, weder ter hand te zullen stellen.

1866 12 07

PV veeziekte

Op die dag werd mij, burgemeester van Valkenburg, medegedeeld dat bij Jacob Bol, veehouder alhier, zieke runderen op stal stonden. Om halfelf ben ik daarna meteen daarheen gegaan en vond alleen de vrouw thuis. Ze gaf me te kennen drie zieke koeien te hebben . Ze wees me de zieke beesten staande in de stal tussen een tiental andere schijnbaar gezonde dieren. Ik wilde een gestrenge afzondering bevelen doch de inmiddels thuisgekomen man en de vrouw vielen mij daarover heftig aan en weigerden dat te doen, naar zeggen wegens gebrek aan ruimte. Ik moest me dus bepalen tot een vluchtig onderzoek naar het eerste beest dat vooraan in de stal stond.. Toen ik mij daar naartoe omdraaiden voelde ik onwillekeurig aan het ernaast staande beest. De vrouw dacht dat ik het verkeerde dier op het oog had en wees mij op mijn dwaling. Ze zei dat dat een gebeterde koe was die met nog een de ziekte reeds in het land had gehad en daarvan hersteld waren. Ik heb de veearts ontboden om de runderen te inspecteren en ook hij bevond dat er drie dieren veetyphus hadden. Er was door Bol geen aangifte gedaan.

1866 12 11

PV

Het PV van 8 december j.l was aanleiding tot een bezoek van de bugemeester aan aan het huis van Jacob Bol. Diens vrouw Geertje Risman deed open. Hij vroeg haar of de koeien die inmiddels gestorven waren dezelfde waren die door hem en de veearts op 7 en 8 113

GA485

december waren bevonden te lijden aan veetyphus. Zij gaf te kennen, en dat in tegenwoordigheid van Jacob Ouwersloot de veldwachter, dat de gestorven koeien inderdaad dezelfde waren. Drie stuks. 1866 12 14

PV

Burgemeester Muller begaf zich naar de stal van Willem van Steyn, landman binnen zijn gemeente. Om tegenwoordig te zijn bij het inspecteren van diens vee. De veearts W.T. Steygerwald was aanwezig. In de stal stond een zwarte blaarkopte koe van 5 jaren oud die duidelijk door de veethyphus was aangetast. Aan een andere, zwart-wit kopte koe was te zien dat die herstellende was van dezelfde ziekte. Er was geen aangifte gedaan. In de stal was ook aanwezig de knecht Adolf Staphorst oud 19 jaar. “Hoe lang is die blaarkop al ziek?” werd hem gevraagd. “Die heeft het pas gehad!” kwam het antwoord, “Slechts in een lichte graad!” Toen hem gevraagd werd naar de ziekte van de zwart-witkopte zei hij: O, die heeft het al langer gehad!”

1867 09 14

PV

De Rijnsburgse landbouwer Abraham Johannes Uyttenboogaardt is op 12 september in de herberg van Jan Binnendijk, het Wapen van Valkenburg. Ongetwijfeld op de dag van de paardenmarkt. Een zekere Jan Glasbergen komt binnen en loopt naar hem toe: "Dag baas, het doet me leed dat jij een knappe jongen van de schuit hebt afgejaagd en een dief behouden!" Abraham gaat niet voor hem opzij. "Ik denk dat jullie beiden schuldig zijn!" repliceert hij. Het woordenspel staat Albertus van der Meij niet aan. Bij mijn weten is hij de bewoner van het Duifhuys aan de overkant van de Rijn. Ook landbouwer maar op Oegstgeester grondgebied. "Ga weg!" raad.t hij zijn collega aan, niet helemaal gerust op de bedoelingen van de rustverstoorder. Abraham weet van geen wijken: "Dat is me vooralsnog onmogelijk. Er wordt veel verteld waarin ik belang stel!" Vanaf dat moment ging Albertus zich ermee bemoeien. Nu was dat niet zonder enige reden. Hij en Abraham maakten van een schuit gebruik om hun produkten aan de man te brengen. Abraham had daartoe twee man in dienst. Jan Glasbergen en Piet van Egmond. Sesert half juni hadden ze eerst aardappelen naar Amsterdam gevaren en daarna bloemkool naar Rotterdam. Als regel werd de vracht in Rijnsburg geladen en geteld waarna de beide schippers wegvoeren. Bij het vervoer van de aardappelen kwam het 114

GA485

GA485

regelmatig voor dat er bij het uitladen een tekort was. Varierend van 1 tot 1½ mud. Maar ook bloemkolen bleven aan de strijkstok hangen. Soms wel 200 stuks per schuit. Menigmaal had Abraham zijn schuitevoerders daarover ondervraagd, ze gooiden het iedere keer weer op vergissingen of andermans schuld. Tenslotte had de baas Jan ontslagen. Dat was zo' week of drie geleden. Aangezien Jan die avond kennelijk enige sterke drank had gebruikt werd hij loslippig en begon te vertellen over de kleine diefstallen die Piet van Egmond had gepleegd. Waar iedereen bij was. De herbergier Jan Binnendijk, Van der Meij en Uittenboogardt. Zelfs de veldwachter Jacob Ouwersloot en diens hulp, collega Boer uit Leiden. Zo vertelde hij dat Piet van Delft de geldkist had gekraakt met een ijzeren pen. Er waren twee zakken. Een zak van Van der Meij en een zak van Uittenboogardt. Uit iedere zak graaide hij een rijksdaalder. Daarna wrikte hij het slot weer dicht met dezelfde pen.. "Hier Jan, die is voor jou!" wilde hij de buit delen. Jan weigerde. "Dan zijn er twee voor mij!" lachte Piet laconiek. Niemand had wat gemist en Jan hield zijn mond. Eens lagen ze met de schuit voor de boom te Amsterdam. Naast een zelfde vaartuig van Piet van Egmond uit Rijnsburg geladen met aardappelen. Piet Glasbergen zag kans in de gauwigheid twee zakken naar hun schuit over te hevelen. Zonder dat iemand het in de gaten had. Abraham heeft aangifte gedaan bij de burgemeester van Valkenburg Johannes Muller. Hij had Jan Glasbergen eerst naar Rijnsburg gebracht die hem onderweg bekende dat hij op een keer in Delft het voornemen had 26 bloemkolen te verkopen. De komst van zijn baas, die toevallig langs kwam op dat beslissende moment verhinderde de misdaad. Uiteraard werd ook Jan Glasbergen gehoord. Er hoefde aan dit verhaal weinig te worden toegevoegd. 1868 02 07

PV

Jan van Duykeren is 22 jaar en arbeider. Hij woont bij zijn vader in huis. Cornelis van Dijk is 16 jaar en woont ook in het huis zijns vaders. Beide vaders wonen naast elkaar dus ook de zoons. Maar het erf moeten ze gezamenlijk delen. Mannetjes hebben daarmee van nature moeite. Zo ook beide jongens. Jan hoorde die morgen dat Kees hem schold vanuit zijn huis: "Jan de Fret. Jan de Fret met de bochel!" Jan werd kwaad en gooide de treiterbek een borstel naar het hoofd. Mis. Hij trok woest een koolstruik uit de grond en gooide 115

GA485

die. Kees op zijn beurt woedend: Ik zal je met een mes in je donder steken dat de darmen uit je lijf komen!" Jan kon dat dreigement niet over zijn kant laten gaan: "Kom dan naar buiten als je een vent bent!" Waarop Kees naar binnen ging, met een mes weer terugkwam en met een grote vloek toestak: "Nu dat durf ik wel!" Jan die daarop niet gerekend had probeerde de hand met het mes te grijpen maar bekwam daarmee een snee aan een knokkel en nog een aan een vinger. Jan deed aangifte. Arie de Wit keek toe. Desgevraagd door de burgemeester verklaarde hij alles gehoord en gezien te hebben. Cornelis van Dijk gaf als verklaring: "Ik heb gelijk, Jan van Duykeren ongelijk. Ik was voor de geiten wat koolbladeren aan 't snijden!" Daarmee houdt de formatie op. 1868 09 12

PV

Vanmiddag om een uur of zes kwam Petrus Lagerberg uit Zoeterwoude aangifte doen. Hij had die morgen bij bakker J.H. Slothouven een pak in bewaring gegeven. Het pak was dichtgeknoopt met een marlijnen touwtje en bevatte een Fries paardendek, geel met bloemen en gevoerd met geel katoen. Gewikkeld om een hoofdstel met lederen lijsten. Tien dagen later kwam de bakker bij mij zijn verhaal doen. Hij gaf toe op 12 september 's morgens een pak in bewaring te hebben gekregen van een hem onbekend persoon. Het was een paardendek maar wat er verder in zat wist hij niet. Hij had het pak aan Arie Verschoor gegeven. Die assisteerde de bakker met het bedienen der bezoekers. Er werden pakken, zwepen, jassen en kielen in bewaring gegeven. Hij moest ervoor zorgen dat de spullen weer aan de eigenaar werden afgegeven, de fooien mocht hij houden. Arie Verschoor verklaarde dat in de namiddag een lange man, enigszins haveloos gekleed zonder jas, slechts in een verschoten boezeroen, platte pet en zweep in de hand hem naar zijn paardendek gevaagd had. Door hem die morgen in bewaring gegeven. Onder een bank lag een geel paardendek, naar hij zich dacht te herinneren dichtgeknoopt met een paardencingel. "Is dit je pak?" had hij gevraagd. De lange man bekeek het rondom en knikte van ja. "Bewaar het nog maar even!" De man ging weg en Arie was er op het dek gaan zitten.

GA485

1869 09 13

PV

Gisteren was het de dag van de paardenmarkt. In de namiddag werd ik naar het dorp geroepen met de boodschap dat er iemand was doodgestoken. Leen Alt zoalds hij in

GA485

116

Katwijk aan zee alom bekend staat. Ik heb mij onmiddellijk derwaarts begeven. Onderweg probeerde ik te weten te komen waar ik de vermoorde man zou kunnen vinden. In de tapperij van Glasbergen, werd me gezegd. Voor de deur stond een grote menigte. Veldwachter Den Hekker kwam naar me toe en vertelde me dat Varkevisser beter bekend onder de naam Joop Alt hem bij de hals had gegrepen. Joop stond er wat bedremmeld bij en probeerde zich voor dat vergrijp te verontschuldigen. "Daarvoor is deze plaats en gelegenheid niet geschikt!" verwees ik hen naar later. Ik had andere dingen aan mijn hoofd. Ook brigadier Franke greep mijn komst aan om mij zijn leed te klagen. Een zekere Van der Does uit Katwijk had hem in de borst gegrepen. Ook die persoon stond schuldbewust toe te kijken. Ook hen verwees ik naar later. Binnen vond ik Leen Alt in een schuur, zittend op de grond. Er was me in de gauwigheid verteld dat het wel enige aandrang gekost had hem zover te krijgen. Bezorgd vroeg ik hem of hij pijn had of gewond was. "Nee" schudde hij lodderig het hoofd. Ik heb hem daarna overeind laten komen en kreeg al gauw door wat er met hem aan de hand was. Leendert Alt was niet in staat tot handelen, niet zozeer omdat er lijfelijk geweld tegen hem gebruikt was maar omdat hij bedwelmd was door het gebruik van sterke drank. Ik ben daarna, vergezeld van een agent, naar het huis van Den Hekker gegaan om Jan Glasbergen te ondervragen.waarvoor ik verwijs naar het hierbij gevoegde proces verbaal. Ik was er daarna van overtuigd dat het nodig was dat Leen weg moest. uit het huis van Glasbergen. Er waren nog altijd mensen die niet geloven wilden dat hij niet dood was! Ik heb hem eerst vriendelijk aangemaand te vertekken maar hij wilde niet gehoorzamen. Daarna heb ik hem de keuze gegeven tussen een vrijwillig vertrek of gedwongen overbrenging naar de politiekamer. Helaas moest ik tenslotte daartoe overgaan en heb hem door de aanwezige agenten bedaard laten opduwen naar het gat van de buitendeur en vervolgens richting politiekamer. Daar liet ik de stoet halt houden en heb hem nogmaals voor de keuze gesteld. Een drietal Katwijkers doemden op die me verzochten hem mee te mogen nemen. Ze kenden hem goed en wisten hem te bepraten. Leendert Varkevisser wandelde geheel gerustgesteld met hen mee richting Katwijk. NB: het bijgevoegde PV Jan Glasbergen bestaat uit wat lossen stukken: fragment 1.. toen kwam terug met 1 klap geven vond hem toen in de gang aan ht wachten 117

met een van die twee personen H. Driebergen of P. Risman (?) Comparant gaf toen de krof over aan P. van Klaveren en pakte hem toen bij zijn borst en duwde hem tegen de post van de deur en toen viel Alt. Comparant is ton heengegaan in huis, er waren helpers genoeg om hem op te rapen. Er werd toen buiten geroepen dat Alt dood was. Oude Joop Alt \ 2 eigen zoons 1 schoonzoon. Ze waren met hun vieren. fragment 2. en toen hebben die agenten met geweld de gel...ag schoongeveegd zonder wapens. Brigadier met rijksveldwachter uit Leiden stond voor de deur. Hekker heeft meer assistentie gevraagd bij Van der Nagel. Bij die gelegenheid is de brigadier gepakt door Van der Does van Katwijk binnen. Toen ben ik gekomen en heb (niet ingevuld). .... is 's avonds nog weer in het dorp gekomen. 1869 09 19

PV

Toen ik twee dagen geleden in Valkenburg liep kwam mijn veldwachter (J.J.F. den Hekker) naar me toe. Hij had net gehoord dat er een kind ter wereld was gebracht door Adriana Wilhelmina van Oosten echtgenote van Jan Schoonenberg. Op 15 september. Volgens geruchten is dat stel echter van tafel en bed gescheiden. De man schijnt timmerman te zijn in Stompwijk. Van Hekker hoorde ik ook dat de verloskundige de heer B. Dagen uit Rijnsburg bij de bevalling geassisteerd heeft. Hij zou de aangifte doen. Dat had de veldwachter van schipper Jan Gravekamp gehoord, die getrouwd is met de moeder van Adriana Wilhelmina. Maar ik burgemeester en ambtenaar van de Burgerlijke Stand van Valkenburg wist nog van niets. Mooie boel. Ik heb een brief aan de heer officier van Justitie bij de Arrondissementsrechtbank te Leiden gestuurd en die heeft me gevraagd er een relaas van te maken. Met de namen van hen die bij de bevalling aanwezig waren.

118

GA485