idA in dit Amsterdam
jaargang 52 maart 2013
03
maandblad van de Verenigde Doopsgezinde Gemeente Amsterdam
Groot nieuws van 31 maart 2013:
‘Waarlijk opgestaan’ Door Frits Groeneveld
Het is een oude gewoonte dat op paasmorgen in de kerken plechtig wordt vastgesteld dat de HEER ‘waarlijk’ is opgestaan. Die mededeling is, hoewel zij de voorpagina’s van de dagbladen niet haalt, groot nieuws. Steeds weer. Het is een bericht van bevrijding. Dat het kwaad niet het laatste woord heeft, dat het daar en toen is overwonnen door het weer opstaan van de Heer.
Ellsworth Kelly, Branche, 1970. crayon sur papier 73,7 x 58,4 cm uit: Dessins de plantes (Parijs, 2002)
INHOUD Jullie identiteit wordt bepaald door jullie geschiedenis en de vrijzinnigheid – 2 Uit de kerkenraad – 4 Voelen & meebeleven – 5 Gemeente in beweging – 6 In Memoriam – 7 Prikbord – 8 Ouderdomsidealen – 10 Agenda – 11 Kerkdiensten – 12 Collectebestemmingen – 12
Hoe moeilijk ook, ja dat geloven wij. Dat proberen we. Dat overwinningsverhaal uit het Nieuwe Testament werpt nog steeds en steeds weer licht op ons geloofsleven. De bijbel gaat namelijk niet over vroeger, maar opent onze ogen voor wat er aan de orde is in de realiteit van ons leven van nu. De bijbel is geen afgesloten boek, maar zet ons op de weg naar het vervolg ervan in onze tijd. Je mag geloven, je mag zeggen dat wij het bijbelverhaal als het ware verder schrijven: het derde testament. Het was altijd al groot nieuws. En dat is het telkens weer. Het nieuws over bevrijding: ergens uit weg en ergens naar toe. Om je zeer over te verwonderen. Omdat ‘bevrijding’ (uittocht uit onderdrukking) het oudste gegeven is uit de bijbelse verhalengeschiedenis. De geschiedenis van de uittocht uit Egypte is zelfs ouder dan het scheppingsverhaal. Dat ontstond pas later. Het oeroude verhaal van de
bevrijding wordt ons verteld om het besef, het geloof levend te houden dat de God die in de bijbel ter sprake komt niet een god is van de status quo, maar de God die nieuwe wegen wijst en uitzet. Dat mogen we geloven. Moeten is er niet bij. En zo is dat ook met het nieuwsverhaal van Pasen. Hoe ‘waarlijk’ de HEER is opgestaan, of er wel sprake was van een historisch feit, daar gaat het niet om. Ook wat dat betreft, is er sprake van bevrijding. Niets moet, alles mag. Moeilijk is het en blijft het. En als het je dan toch lukt, dan ben je een gezegend mens. Bevrijd van en bevrijd tot. Sta ik nog aarzelend en twijfelend langs de kant of durf ik me in te laten met dat telkens weer grote nieuws van de uittocht – in de richting van het leven zoals het zou kúnnen zijn. Wil ik daarbij betrokken zijn en blijven? Groot nieuws waaraan ik pas echt geloof, als ik eraan meedoe en er in meega. I N DIT AMSTERDAM MA ART – 1
Andres Pacheco Lozano (Colombia) over Nederlandse doopsgezinden:
Jullie identiteit wordt bepaald door jullie geschiedenis en de vrijzinnigheid Door Dirk Visser
AMSTERDAM – De Colombiaanse doopsgezinde Andres Pacheco Lozano (25) studeert sinds een half jaar bij prof. Fernando Enns aan het Doopsgezind Seminarium en de Vrije Universiteit voor Research Master in Religion and Theology, met nadruk op vrede en verzoening. Een paar jaar geleden was hij al drie maanden in ons land, in het kader van het programma ‘Bridging Gaps’ van de VU. Hij is afgestudeerd psycholoog. Andres is afkomstig uit Ibagué, een stad halverwege Bogota en de Stille Oceaan.
Wat hem het meest aan Nederlandse doopsgezinden opvalt? “Jullie ontlenen als doopsgezinden je identiteit aan de geschiedenis. Elke doopsgezinde heeft het over de geschiedenis. Kijk naar de website van de ADS. Na de welkomstzin luidt de tweede zin: ‘Wij zijn een christelijke groepering met wortels in het allereerste begin van de Reformatie’. Als doopsgezinden een mening willen geven, refereren ze aan de geschiedenis om een basis voor hun opvattingen te vinden en om aan te geven hoe dat standpunt in de loop der jaren al dan niet is veranderd. In Colombia zijn de doopsgezinden zich niet eens bewust van hun geschiedenis. Zij maken deel uit van de kerk van Christus. Onze identiteit wordt bepaald door de actualiteit, door wat we doen voor de allerarmsten en voor de slachtoffers van
het gewapende conflict. Wij zijn bekend om onze geweldloosheid en onze inzet voor gewetensbezwaren. Er zijn in Colombia ongeveer 3.000 doopsgezinden in ruim 70 gemeenten. Vrijzinnigheid Een tweede belangrijk aspect van Nederlandse doopsgezinden is hun vrijzinnigheid. Jullie achten je niet gebonden aan dogma’s en respecteren elkaars mening. Het gaat hier vooral om openheid. In Nederland voelt men zich ongemakkelijk als het bijvoorbeeld over geloof gaat. Daat spreekt men liever niet over. In Colombia is het heel gewoon dat je met je vrienden over Jezus Christus of over je geloof spreekt. Op de universiteit is me daar vele malen gevraagd waarom ik was gedoopt. In een doopsgezind jongerenkamp in Nederland vroegen een vriend en ik eens aan een deelneemster: ‘Ben jij gedoopt?’ Zij schrok ervan.
Toen vroegen we haar wat zij van Jezus Christus vond. Het kostte haar moeite daar antwoord op te geven. Mijn ouders waren van oorsprong rooms-katholiek. Een van m’n grootvaders sloot zich aan bij een evangelische geloofsgemeenschap. Zij studeerden vervolgens aan een Presbyteriaans seminarie en werden beiden doopsgezind predikant. Mijn moeder, Alix Lozano, is ruim tien jaar directeur van het Doopsgezind Seminarie geweest en ook drie jaar voorzitter van de Doopsgezinde Broederschap in Colombia. Zij zou twee jaar geleden spreken op het VU-congres ‘Just Peace’ ter gelegenheid van de oratie van Fernando Enns, maar ze was toen net ziek. Dienstweigeren Op m’n negentiende werd ik gedoopt in een Doopsgezinde Gemeente. Zondagschool, jeugdkampen – ik heb aan alles meegedaan. De Doopsgezinde Broederschap was de eerste kerk in het land die zich principieel heeft verzet tegen de militaire dienstplicht (vanaf het achttiende levensjaar). Sinds de Grondwet van 1991 werken de doopsgezinden met anderen samen bij het opzetten van een programma voor dienstweigeraars. Toen ik als 16-jarige van de middelbare school kwam, wilde het leger mij niet als dienstweigeraar erkennen. Het heette dat ik te jong was. Op die manier ontkwam ik aan de dienstplicht. Op de middelbare school en
2 – I N DIT AMSTERDAM MA ART
‘Wij zijn bekend om onze geweldloosheid en onze inzet voor gewetensbezwaren. Er zijn in Colombia zo’n 3.000 doopsgezinden in ruim 70 gemeenten. ’
Andres Pacheco Lozano foto: Johan Tempelaar
vooral op de universiteit werd mij duidelijk dat ik later voor de gemeenschap wilde werken en ook dat het werk met m’n geloof te maken moest hebben. In 2010 werd ik, hoewel ik psycholoog ben, toegelaten tot het VU-programma ‘Bridging Gaps’, dat is opgezet door prof. Hans de Wit, die de Dom Helder Camara-leerstoel bekleedt. Dit programma wil de dialoog tussen theologiestudenten uit Nederland, Azië, Afrika, Latijns-Amerika en OostEuropa bevorderen. In mijn onderzoek bestudeerde ik de doopsgezinde identiteit in Colombia en Nederland. Ik heb toen predikanten, hoogleraren, studenten en gemeenteleden over hun geloof ondervraagd. Na die drie maanden keerde ik terug naar Colombia met de gedachte dat ik nog wel eens in Nederland zou komen. Ik bleef contact houden met prof. De Wit en met Fernando Enns die ik bij zijn inauguratie had leren kennen. En nu ben ik terug. Een klein wonder. Daarin zie ik Gods hand. De mensen gaan hier heel anders met elkaar om dan in Colombia. Hier is het individualisme wat de klok slaat. Daar raak je verloren in alle persoonlijke verbanden. Hier heb je volledige vrijheid om je tijd zelf in te vullen. Daar ben je altijd samen met anderen in de weer. Op de universiteit in Nederland heeft iedereen zijn eigen specifieke programma. In Colombia volg je allemaal dezelfde colleges.
Justapaz In Amsterdam volg ik de colleges doopsgezinde geloofsleer en die van Fernando Enns over vrede en verzoening. Dat sluit aan op mijn werk in Colombia bij Justapaz (rechtvaardige vrede), de doopsgezinde groep voor gerechtigheid, vrede en geweldloze actie. Daar hield ik me bezig met schendingen van mensenrechten door christenen en met het vraagstuk van kinderen in de oorlog. Illegale gewapende groepen gebruiken hen niet alleen als schild, maar ook als koerier en voor andere doeleinden. In het leger zijn in principe geen kinderen want een dienstplichtig soldaat moet achttien jaar zijn, maar er zijn berichten dat ook het leger kinderen als koerier of informant gebruikt. De regering in Colombia heeft vooral in de jaren ’90 de doopsgezinden geïntimideerd. Ze werden ervan beschuldigd communist te zijn. Het leger heeft zelfs een inval gedaan in het Seminarie dat in een kerk is gevestigd. De Doopsgezinde Broederschap in Colombia heeft zich altijd tegen alle vormen van geweld gekeerd en voor het recht op gewetensbezwaar. Het leger, de regering en zelfs sommige kerken zagen dat als een bedreiging. Er is wel wat veranderd, maar het wantrouwen van de kant van de regering is er nog steeds. De vorige president heeft in 2002 maatschappelijke organisaties, dus ook de kerken, verboden contacten
te hebben met de illegale groeperingen. Alleen de regering mag dat. Als je dat toch doet, riskeer je gevangenisstraf. Sindsdien hebben de kerken geen officieel contact meer met de FARC, hoewel soms nog wel om humanitaire redenen. Iedereen is het erover eens dat de situatie in het land heel complex is. Er is niet één conflict, maar er zijn talloze. De oorlog woedt in verschillende vormen. De bevolking voelt zich niet veilig, maar wil in vrede en waardigheid leven. Het gaat niet om ideologische verschillen. Het centrale probleem is het structurele geweld: de economische, sociale, politieke en culturele verschillen. Bovendien is de hele samenleving gemilitariseerd. Geweld is een onderdeel van ons leven. Mijn grootmoeder, die in 1923 is geboren, heeft haar hele leven geweld gekend. In feite kent het land al sinds de kolonisering in de 15e eeuw geweld. Zolang de oorzaken van het geweld (armoede, rechteloosheid, corruptie) niet zijn weggenomen, kan er geen vrede zijn. Een einde aan het conflict tussen regering en de FARC zou een grote stap voorwaarts zijn, maar pas een eerste stap. Daarna moet er verzoening op gang komen. Het geweld heeft tientallen jaren geduurd. Het zal minstens zoveel jaren duren voordat het geweld is uitgebannen en er ware vrede is.
I N DIT AMSTERDAM MA ART – 3
Uit de kerkenraad
Bericht vanuit de kerkenraad Orgelcommissie – In de kerkenraadvergadering van januari hebben we gesproken over het advies van de orgelcommissie. Deze commissie heeft geadviseerd om de benodigde werkzaamheden aan het orgel in de Singelkerk te laten uitvoeren door de firma Verschueren Orgelbouw Heythuysen B.V. Op basis van de solide technische onderbouwing van de offerte en het gedegen technische onderzoek in de offertefase is er gekozen voor deze firma. De kerkenraad kan zich unaniem vinden in dit advies en gaat hiermee akkoord. Hartelijk dank aan de orgelcommissie voor het verzorgen van dit advies en alles wat daar bij kwam kijken. Open monumentendag – Dit jaar doet de Singelkerk mee aan de Open monumentendag op 24 maart. Dit betreft een bijzondere monumentendag waarbij slechts 15 gebouwen daterend uit de 17e eeuw geopend zullen zijn. Dit in het kader van de grachtengordel die 400 jaar bestaat. De voorbereidingen zijn in volle gang maar we zijn nog op zoek naar enkele (doopsgezinde) rondleiders die het leuk vinden om groepjes rond te leiden door het gebouw en dan e.e.a. te vertellen over het gebouw en de doopsgezinde historie.
Doopgetuige – In de kerkenraad hebben we met elkaar gesproken over de rol van doopgetuige. Je wordt als kerkenraadlid gevraagd als doopgetuige maar wat houdt dat vervolgens precies in. Wat verwachten we van de doopgetuige. Als doopgetuige draag je mede zorg voor het welzijn van de dopeling binnen de gemeente. Er is afgesproken dat we hier eenmaal per jaar met elkaar over spreken in een najaarsvergadering van de kerkenraad. Kerkenraadweekend – In het weekend van 15 en 16 februari heeft het kerkenraadweekend plaatsgevonden. In Dopersduin in Schoorl is vrijdagavond gesproken over de rol van kerkenraadlid. Wat verwachten we van elkaar, hoe vul je dit in, etc. Op zaterdag hebben we ons verder verdiept in de toekomstrategie. We hebben besproken of we akkoord zijn met de doelstelling zoals die nu is geformuleerd. Na enige discussie bleek dat we toch weer uitkwamen bij de doelstelling zoals die was geformuleerd en dat we hier mee verder aan de slag konden. In groepen hebben we gekeken naar een aantal activiteiten zoals die nu plaatsvinden binnen de gemeente en hoe die zich verhouden tot onze doelstelling en de middelen die we hier voor inzetten. Het was een vruchtbaar weekend. In de voorjaars ALV zal de kerkenraad u verder informeren over het resultaat van dit weekend.
Kerkennacht aan de gracht 2013
Ik geloof in Amsterdam Ik geloof in Amsterdam is het mottovan de kerkennacht. Samen maken we er een mooie Kerkennacht aan de Gracht van op 22 juni 2013. Foto wedstrijd ‘Ik geloof in Amsterdam’. Foto’s maken / zoeken bij ‘Ik Geloof in Amsterdam’ en die zsm inleveren bij onderstaand adres. Foto’s zijn minimaal 500 KB; in de mail voorzien van naam, adres / @ / tel fotograaf. De foto’s komen op de Facebook-pagina die binnenkort wordt gemaakt. Een jury wordt samengesteld met Peter Lowie, fotograaf bij het AMC, actief in de Oude Kerk, en twee anderen. De winnaar van de wedstrijd maken we bekend bij de opening van de kerkennacht – waarschijnlijk in De Nieuwe Kerk.
4 – I N DIT AMSTERDAM MA ART
Verhalen over kerk: gebouw en geloofsgemeenschap Verhalen, ervaringen met de doopsgezinden, de gemeente, de Singelkerk. Schrijf het verhaal op, maak er een foto bij (van de verteller, het gebouw, het voorwerp dat ter sprake komt). Iedereen, gemeenteleden, bezoekers, gasten van het Open Huis, wordt uitgenodigd aan de fotowedstrijd en aan de verhalenactie mee te doen. De organisatie van de Kerkennacht
plaatst ook een oproep in buurtkrantjes / buurtsites in stadsdeel Centrum. Foto’s en verhalen opsturen naar:
[email protected] Hoe eerder we foto’s en verhalen ontvangen des te meer PR kan er gemaakt worden als warming up voor de Kerkennacht op Facebook en op kerkennachtamsterdam.nl.
Palmpasen Tijdens de dienst op zondag 24 maart kunnen de kinderen weer gezamenlijk Palmpasenstokken komen maken. Ook de kinderen uit Noord, Landsmeer en Den Ilp zullen op die zondag in de Singelkerk meedoen met het maken Palmpaasstokken. Alle kinderen hartelijk welkom!
Voelen & meebeleven Het Zien
Goede Vrijdag
Je hoopte altijd iemand te ontmoeten,
Op 29 maart, Goede Vrijdag, lijdensmeditatie, o.l.v. Ewoud Roos. Die sieben letzten Worte van Haydn worden gespeeld met aansluitende teksten. Singelkerk; aanvang 20.00 uur.
wanneer je eenzaam langs de paden ging, een onbekende, die je toch zou groeten, een plotseling vertrouwde vreemdeling.
Stille Zaterdag
Je huis had alle ramen op het Noorden
Op Stille Zaterdag, 30 maart, komen de kinderen en tieners bijeen rond de kerk aan het Meerpad bij een vuurtje. Ze luisteren naar een verhaal, roosteren marshmellows. Daarna is er voor de tieners een programma en kunnen zij blijven slapen.
en alle deuren aan een blinde steeg; er woonden mensen, die je altijd hoorde, en toch leken zijn kamers hol en leeg.
Aanvang 19.00-20.00 uur; daarna nachtprogramma voor de tieners. Informatie bij Essemie van Dunné,
[email protected]. Iedereen, ook ouder dan 19, is van harte welkom.
Het had je, al toen je er kwam, verraden, zodra het voelde, dat je leven wou; daarom ging je op genade of ongenade
Algemene Ledenvergadering onder de wolken en het hemelblauw. ALV op 21 april, na de dienst, in de Singelkerk. De agenda komt in idA van april en de vergaderstukken zijn t.z.t., net als de vorige keer, per e-mail te verkrijgen bij de ambtelijk secretaris en op papier op de preekpunten.
Je kende alle bloemen in de gaarde en speurde ’t ruisen van het voorjaar wel en droomde – en rook de geur van verse aarde –
Zondagse Singelkerkbloemen hoe alles éénmaal jong was, vreemd en fel. De bloemen, die tijdens de dienst in de Singelkerk staan, worden na de dienst gebracht bij leden die een moeilijke tijd door moeten maken, ziek zijn of iets te vieren hebben. Wilt u de namen door geven aan: Martina Simons tel. (020) 662 19 34 of Ineke Bremer tel. (020) 615 26 22.
En bij ’t verlangend voortgaan van je voeten, waarop je eenzaam langs de paden ging, hoopte je eindelijk hem te ontmoeten,
In het ziekenhuis opgenomen Onze gemeente wil graag meeleven. Wilt u van uzelf, familie, vrienden en VDGA-leden ons een opname laten weten? Eén van onderstaande contactleden zal de opgave dan doorgeven aan de desbetreffende bezoekster. Martina Simons (tevens organisatie) tel. (020) 662 19 34 en Ineke Bremer (020) 615 26 22.
die zegt: ’Zie, ik maak alle dingen nieuw!’.
Jan Wit (geboren 1914 in Nijmegen) was theoloog en dichter en medewerker aan de Nieuwe Psalmberijming en het Liedboek voor de Kerken
I N DIT AMSTERDAM MA ART – 5
Gemeente in beweging
Poëzieavond in de Singelkerk 5 maart 2013 – Om een Zin Carel ter Linden / gedichten Ariane Karres / piano Singelkerk, dinsdag 5 maart; aanvang 20.00 uur; toegang gratis. De bundel gedichten, inclusief CD met de muziek van Ariane Karres, is die avond te koop. Meer informatie: zie idA februari
Mennomaal Datum: 12 maart 2013. Iedereen welkom op het Mennomaal! Plaats: Singelkerk; Singel 452; 1017 AW Amsterdam, tel 020 6234588 Ontvangst met drankje vanaf 17.30 uur Begin maaltijd: 18.00 uur. Tussen het hoofdgerecht en het toetje is er: Filosoferen met kinderen Van tevoren opgeven is niet nodig. Opgeven wél nodig bij een speciaal dieet of vegetarisch! Kosten: 5 euro per persoon.
Doperscafé – wijziging • Bart van der Boom komt (niet in mei, maar) op 26 maart. • Jeroen Smit komt (niet in maart, maar) op 28 mei. Dinsdag 26 maart – De gewone Nederlander en de holocaust met Bart van der Boom, historicus en auteur van ‘Wij weten niets van hun lot’. Zijn boek over gewone Nederlanders en de holocaust was nog niet gepubliceerd of de controverse vlamde al op: doet Van der Boom recht aan de gewone Nederlander die weinig wist van de holocaust? Of vergoelijkt hij de passiviteit tijdens de oorlogsjaren? De auteur zelf aan het woord.
6 – I N DIT AMSTERDAM MA ART
Leerhuis
Wereldgebedsdag 2013
Jona Het verhaal van Jona neemt in de Bijbel een aparte plaats in. Het lijkt een simpel verhaal, maar het roept, als je het aandachtig leest, vele vragen op. Het zijn vragen met betrekking tot het kwaad, vergelding, inkeer, vergeving, de relatie tussen mens en God en profetie. Vanuit deze grote vragen bekijken we de tekst van de vier korte hoofdstukken van het boek Jona. Het boek Jona wordt op ‘Grote Verzoendag; Yom Kippoer’ in de synagoge gelezen. We gaan daarom ook nader in op de liturgie van deze bijzondere dag in het Jodendom.
In Noord Op vrijdag 1 maart a.s. is er weer een viering van de wereldgebedsdag. Dit jaar is het thema: Hoezo, een vreemdeling? De liturgie is gemaakt door vrouwen uit Frankrijk. De liturgische tafel zal kleurig zijn, net als de vlakken op het afgebeelde schilderij op het liturgieblad hierboven. De kleuren omarmen als het ware de grijze figuur.
Douwe van der Sluis is de docent. Hij is een ervaren docent, Doopsgezind, theoloog en afgestudeerd in de specialisatie Judaïca. Data: 2 en 16 maart 2013 Plaats: kerkenraadkamer van de Singelkerk Tijd: 10.30 uur – 15.30 uur Kosten: € 32,50, of naar draagkracht; overmaken op 9218410 t.n.v. C.Y.J. Mulder, Churchilllaan 15A, 1078DB Amsterdam, o.v.v. Leerhuis. Opgave: Hanneke de Graaf,
[email protected] 020 610071 Meer info: Folders liggen in de Singelkerk en worden op verzoek toegestuurd; contact opnemen met Rimke van der Veer, 06 54980796.
Zomersfeest Op 9 juni 's middags zal het jaarlijkse zomerfeest plaatsvinden bij Elfregi aan De Nieuwe Meer. Zet vast in uw agenda; im mei volgt meer informatie. Kosten: 5 euro per persoon.
De voorganger van de Doopsgezinde gemeente, Tom Rijken, zal de meditatie verzorgen. Co van Melle zorgt voor de muzikale begeleiding. De dienst zal verder voorbereid worden door mensen uit verschillende kerkgemeenten en de leden van het Oecumenisch Contact Noord. Net als vorig jaar zal de dienst plaatsvinden in ‘De Kimme’. Na de dienst gezamenlijk koffie drinken. Wanneer: 1 maart 2013 Waar: ‘De Kimme’, Beemsterstraat 546, 1024 BV Amsterdam Tijd: 10.30 uur Wereldgebedsdag: samenwerking van Lutheranen en doopsgzinden Vrijdag 1 maart om 14.30 uur in het gebouw van de Lutherse Kerk aan het Spui, Handboogstraat 4-6.
De stilheid!
Wakes op Schiphol in de tijd voor Pasen
Om 6.00 uur – in de vroege morgen van de paaszondag die dit jaar op 31 maart valt – houden we opnieuw een paaswake. De wake is zoals eerder het geval was, een verstilde muzikale bijeenkomst om ons geestelijk voor te bereiden op het grote nieuws van de opstanding van de gekruisigde Heer.
Ook in de tijd voor Pasen staan wij stil bij wat er in het gevang op Schiphol met mensen gebeurt.150 jaar na de afschaffing van de slavernij willen we tijdens deze serie wakes speciaal reflecteren op ons verleden met slavernij en ons heden met geïllegaliseerde medemensen. Wij geven een teken van solidariteit aan de In de wake zal dit keer veel aandacht grensgevangenen.Tevens maken bestaan voor de hedendaagse Letse wij duidelijk dat wij grote vragen componist Arvo Pärt (geboren in 1935). hebben bij het opsluiten van mensen Pärt heeft vooral spirituele, mystieke die niets misdaan hebben, Dit doen muziekstukken gecomponeerd. Een we door middel van wakes bij het van de mooiste is het werk ‘Spiegel nieuwe Justitieel Complex Schiphol. im Spiegel’ uit 1978. Deze wakes worden telkens vanuit de traditie en het gedachtengoed Dit stuk, zo ijl en stil als het is, roept van een andere geloofsgemeenschap erg veel in je op. Het gaat als het ware gehouden door merg en been; vanuit de stilte klinkt er een sterk verlangen. Naar 3 maart – Stroom en Vineyard wat? Wie zal het zeggen. Voor ons 10 maart – Kerken uit de is het om je door mee te laten nemen Haarlemmermeer in de hoop en in de verwachting dat 17 maart – Doopsgezinden, het goed komt. Lutheranen en Evangelische Broedergemeente De paaswake begint ’s morgens vroeg 24 maart (Palmpasen) – Kerken uit om 6 uur en duurt tot 7 uur als in de Amsterdam-Oost kerk het eerste licht doorbreekt en 29 maart (Goede Vrijdag) – Franciswordt afgesloten met een feestelijk caanse Vredeswacht paasontbijt dat door onze koster 31 maart (Pasen) – Oecumenisch Vuur Marcel Alblas wordt voorbereid. Daarna is er nog een mooie stadsJustitieel Complex Schiphol, wandeling langs stilteplaatsen. Duizendbladweg 100, 1171 VA Badhoevedorp; bereikbaar met Opgeven om mee te doen graag zo openbaar vervoer vanaf Schiphol Plaza, spoedig mogelijk bij een van ons bus 185; er vertrekken auto’s vanaf tweeën. Opgave is niet per se noodZuidplein, naast nr. 12, om zakelijk, maar we willen voor het 13.30 uur. ontbijt wel graag weten op hoeveel Aanvang 14.00 uur deelnemers we mogen rekenen. Meer informatie: www.schipholwakes.nl of 06-30295461. Joke van der Heide (
[email protected]) Frits Groeneveld (
[email protected])
In Memoriam Willem Wijnands
21-07-1932 04-02-2013 Tijdens een reis naar verre streken overleed Willem Wijnands op 4 februari van dit jaar in Marrakech in Marokko. Willem, die vorig jaar tachtig geworden was, was de echtgenoot van ons gemeentelid Cocky de Graaf. Hij was graficus van beroep en was opmaakredacteur bij onder meer het weekblad De Groene Amsterdammer, bij het voormalige Algemeen Handelsblad en bij de regionale krant het Haarlems Dagblad. Op 13 februari werd onder grote belangstelling van veel vrienden en oud-collega’s als ook heel wat leden van de Doopsgezinde gemeente afscheid van Willem genomen. Zijn warme persoonlijkheid, zijn jovialiteit en zijn politieke en sociale interesse voor tal van mensen en activiteiten werden bij het afscheid royaal belicht. Ook werd uitvoerig op zijn geestelijke belangstelling gewezen. In de gemeente zullen we Willem als echtgenoot van Cocky zeer missen. Moge het zo zijn, dat de herinnering aan hem nog lang in leven wordt gehouden en dat de nagedachtenis aan Willem bij velen tot een zegen zal zijn. Frits Ph. Groeneveld
www.schipholwakes.nl
I N DIT AMSTERDAM MA ART – 7
Prikbord Amsterdam start Loket Levensvragen Buitengoed Fredeshiem Begin maart verschijnt de nieuwe activiteiten/vakantiebrochure van Buitengoed Fredeshiem. Vraag deze brochure vrijblijvend aan via (0521) 535 100 of
[email protected]. Naast deze vakantiearrangementen biedt Leeftocht ook boeiende programma’s op Fredeshiem, bijvoorbeeld Koorweekend ‘Gloria’ van Vivaldi van 12-14 april a.s. Een echte aanrader om samen met anderen delen hiervan te zingen olv dirigent en pianist. Leeftocht in ‘Maand van de filosofie’ In het weekend van 19/21 april wordt het jaarthema uitgediept: ‘Schuld en boete’. Belangstelling? Bel Buitengoed Fredeshiem: (0521) 535100 of email:
[email protected]
Van alle tijden Onlangs verschenen: Van alle tijden, gedichten van Kees Blokland en tekeningen van Famke Hajonides. Giethoorn, Cees Duine Uitgever, 2013. 56 p. isbn 9789079726073. € 15,– Luxe cassette met originele tekeningen van Famke Hajonides € 125,– Bundel en cassette zijn te verkrijgen via Gelerie Duine-Rhee, Giethoorn.
Wie in Amsterdam woont en zit met een vraag op het gebied van relatie, werk, zingeving of geloof, maar ook wie een partner zoekt, niet uit de kast durft te komen, ziek of eenzaam is, kan voortaan aankloppen bij het Loket Levensvragen. De vragen die bij het loket binnenkomen, worden gekoppeld aan een netwerk van pastors door heel Amsterdam. Voor een goed gesprek ‘face to face’, om je hart te luchten en nieuw perspectief te vinden. ‘We constateren dat er een grote behoefte is aan een plek waar je terecht kunt met een vraag of probleem, zonder drempels, verwijsbriefjes en wachtlijsten. Die hebben we dan ook niet’, zegt Arjette Kuipers (32), de vrouw achter het loket. Het project is een initiatief van de Protestantse Kerk Amsterdam. ‘We zijn er voor elke Amsterdammer, gelovig en ongelovig, moslim en christen, hetero en homo, oud en jong. We verwachten van mensen niet dat ze lid worden van de kerk. Je kunt gewoon bij ons aankloppen.’ Behalve het eerder genoemde ‘goede gesprek’ biedt het Loket Levensvragen begeleiding bij rituelen (trouwerijen, uitvaarten), bevat de site een lijst met plekken waar je in de stad tot jezelf kunt komen en een overzicht van thema-avonden en cursussen op het gebied van spiritualiteit en persoonlijke groei, van meditatiecursus tot rouwgroep. Kuipers: ‘Met dit soort initiatieven willen we van betekenis zijn voor zoveel mogelijk mensen in de stad. De kerk heeft veel verborgen schatten waar we mensen graag mee inspireren.’ Informatie: www.loketlevensvragen.nl of tel. 06-81 34 05 39.
Tekening: Famke Hajonides
8 – I N DIT AMSTERDAM MA ART
Studiedagen 2013
Wat is wijsheid Landelijke Federatie van Doopsgezinde Zusterkringen Iris Hasselbach, Jeanette den Ouden en Margreet Eberwijn zullen, samen met de deelnemers, de vraag ‘wat is wijheid’ proberen te beantwoorden. Soms lijkt het of de wijsheid als iets onbereikbaars ons telkens weer ontglipt. Tot het moment dat het je overkomt dat een keuze of een beslissing zo volkomen past en je vervult met een gevoel van vertrouwen en deze een geheel met jezelf wordt. En dat is iets anders dan denken te weten dat het goed is. Met dit thema sluiten we aan bij het jaarthema van de Algemene Doopsgezinde Sociëteit. De bijeenkomsten in onze buurt zijn: • Zaterdag 16 maart in Haarlem • Woensdag 27 maart in Alkmaar. Iris Hasselbach is in deze beide plaatsen de inleider. Iedere vrouw met belangstelling voor dit onderwerp, doopsgezind of niet, wel of geen lid van een zusterkring, is van harte welkom. Inlichtingen bij Gerda Stieva, Roerdomplaan 72 1431 WK Aalsmeer. Tel. 0297 322 321 mail:
[email protected] Aanvang programma 10.45 uur, vooraf gelegenheid om koffie te drinken. Kosten €10.00. S.v.p. zelf een lunch meenemen, voor drinken en soep wordt gezorgd. Haarlem; doopsgezinde kerk, Frankestraat 24, tel. 023 532 18 83 Almaar; doopsgezinde kerk, Koningsweg 12, tel. 072 512 38 6 Opgave uiterlijk 10 dagen voor de gestelde datum.
Uitnodiging High Tea De werkgroep Noord-Holland nodigt u uit voor een gezellige high tea op zondagmiddag 17 maart in de Singelkerk, Singel 452 te Amsterdam. Deze middag informeren wij u over de activiteiten en de resultaten van Oikocredit. Tevens bieden we u de mogelijkheid kennis te maken met onze vrijwilligers in NH en anderen te ontmoeten, die geloven in deze vorm van ontwikkelingssamenwerking. Bij het samenstellen van ‘het buffet’ met taartjes, cake, chocolade, thee, koffie en hartige hapjes zullen wij natuurlijk zo veel mogelijk gebruik maken van Fair Trade producten, waar Oikocredit, zoals u wel weet, ook veel belang aan hecht. We hebben een boeiend programma met veel praktijkvoorbeelden voor u samengesteld. Kent u mensen uit uw familie- en/of vriendenkring die geïnteresseerd zijn in het werk van Oikocredit? Ook zij zijn van harte welkom! De toegang is na aanmelding geheel gratis. Wij rekenen op uw komst! Datum: 17 maart 2013 Tijd: 14:30 uur tot 16:30 uur Plaats: Singelkerk, Singel 452, 1017 AW Amsterdam Halte Koningsplein lijn 1,2 en 5 v.a. C.S. Opgave Om in te schatten op hoeveel mensen wij kunnen rekenen, verzoeken wij u te reageren via e-mail, graag vóór 10 maart 2013:
[email protected] tel. 0725320891, 0613220131 of 023-5275623.
Oikocredit
2013 – De rekening bij de armen neergelegd? Het jaar 2012 is achter de rug. Het is 2013. De economie is nog niet goed en we krijgen nog een aantal bezuinigingsrondes. Velen van ons zullen het merken, maar met dat al zijn we nog steeds een van de rijkste en gelukkigste landen ter wereld. Dit is wel anders bij de armen in ontwikkelingslanden. Rijke landen, waaronder Nederland, hebben bezuinigd op ontwikkelingshulp. Dat zullen duizenden, zo niet miljoenen mensen merken. En ze hadden al vaak weinig te eten, zeker als ze geen werk konden krijgen. Gelukkig is er een modern alternatief voor ontwikkelingshulp: microkrediet van Oikocredit! Oikocredit geeft mensen geen geld, maar leent hun geld zodat ze zelf hun inzet en creativiteit kunnen toepassen om een bedrijfje of handeltje op te zetten. Zo kunnen ze in hun eigen behoefte voorzien, hun kinderen te eten geven en hun schoolgeld betalen. De lening wordt vervolgens met een reële rente terugbetaald. Ook dat hoort er bij. Dit alles wordt mogelijk gemaakt door mensen zoals u: mensen die (tijdelijk) een deel van hun spaargeld in
Oikocredit uitzetten voor praktische leenhulp aan hard werkende mensen in ontwikkelingslanden, die te arm zijn voor een lening bij een gewone bank. In de tijd dat u uw spaargeld niet nodig heeft, doet het zijn werk voor anderen. Investeren bij Oikocredit betekent: investeren in mensen! Oikocredit betaald al 34 jaar jaarlijks 1,55 % netto dividend uit (ong. gelijk aan wat u bij een commerciële bank krijgt), maar het sociaal rendement is vele malen groter! Het mosterdzaadje dat u met uw geld plant kan uitgroeien tot een grote boom die rijkelijk vrucht draagt en mensen voedt en schaduw biedt. Dat is wat van ons als Christenen verwacht mag worden en waar wij trots op mogen en kunnen zijn. Doe daarom mee met een deel van uw spaargeld. Zie www.oikocreditnederland.nl, neem contact op met het kantoor in Utrecht (030-2341069) of met ondergetekende. Uitgebreide informatie op zondag 17 maart in de Singelkerk, 14.30-16.30 uur. Eduard G. van Bergen, tel 0613220131 e-mail:
[email protected]
I N DIT AMSTERDAM MA ART – 9
Het team
Ouderdomsidealen Door Herman Andriessen
Natascha van der Does-Brantjes jeugdwerk Singelkerk t 06 44 71 49 30
[email protected]
Essemie van Dunné jeugd- en opbouwwerk Noord t 06 48 35 07 25
[email protected]
Joke van der Heide jongerenwerk t (020) 661 16 52
[email protected]
Henk Leegte predikant t 06 45 62 62 70
[email protected]
Ewoud Roos predikant t 06 44 13 00 46
[email protected]
Over oud-zijn worden allerlei mooie dingen gezegd. Ouderdom is: de kroon op het leven, de tijd van genieten en vrij zijn. Oude mensen zouden wijs zijn, open, toegankelijk. Ze zouden over een innerlijke rust beschikken waardoor ze tijd hebben voor anderen. Ook zouden ze een spiritualiteit ontwikkelen waarin het leven wordt aanvaard zoals het was en – wat meer is – zoals het nu is. Oude mensen zouden ‘antiek’ zijn geworden en wel in de zin van ‘kostbaar’, overgoten met de glans van de tijd zoals oude schilderijen, stille getuigenissen van een voorbije tijd waarover ze aan hun kleinkinderen vertellen (…). Maar er zijn ook andere stereotypen. Onze wijsheid zou weinig meer zijn dan een verzameling spreekwoorden en simplismen. Onze aanvaarding zou helemaal geen echte aanvaarding zijn maar eerder berusting ‘omdat er nu eenmaal niets aan te doen is’. Onze innerlijke rust zou vooral de vrucht zijn van levensmoeheid en onze verdraagzaamheid een verlies van geestelijke veerkracht in de geest van ‘het zal onze tijd wel duren en we vinden het wel best’. Anders gezegd: al die mooie dingen over de ouderdom gaan in feite alleen maar over ideaalbeelden. Ze geven vooral aan hoe men ons graag wil zien en ook hoe wij onszelf graag zien. In ieder geval gaan ze niet over oude mensen zoals we die concreet tegenkomen. Elk oud mens die een beetje nadenkt, weet wel dat geen van de twee opvattingen waar hoeft te zijn en waar kán zijn. Niet alle antiek is mooi. Maar alle antiek is wel door mensenhanden gemaakt en daardoor eerbiedwaardig. Het vertegenwoordigt een tijdperk en een menselijke traditie. Het verwijst naar het dagelijkse leven van mensen, naar een vroegere manier van leven waarin het leven werd geleid, gevierd en doorleden en waar het heden op doorborduurt. Oude mensen zijn maar zelden levende idealen. Maar evenmin hoeven ze simplistisch, berustend, levensmoe, geestelijk slap of zonder creativiteit te zijn. Ze gaan een eigen weg tussen alle
idealen en beweringen door. Alleen wie bereid is om zich in die weg te verdiepen, zal kunnen ontdekken dat we wel degelijk voeling hebben met de ideale beelden die over ons ontworpen werden. En ook dat we heel goed beseffen dat er van alles aan ons mankeert. Alleen wie daarvoor de moeite wil nemen, kan ontdekken dat er wel degelijk oorspronkelijk leven in ons is dat nog steeds nieuwe vormen zoekt. En ook dat we onze soepelheid en beweeglijkheid zijn kwijtgeraakt omdat we op onze manier oud zijn. Wie dat wil onderkennen, moet tijd voor ons maken, ons niet alleen maar zakelijk behandelen omdat het formulier en de procedure dat vragen en zich vooral niet van ons willen afmaken. Dat dat laatste op grote schaal gebeurt, hebben we op onze oude dag wel geleerd. Veel oude mensen hebben het zo vaak meegemaakt dat ze het maar zo laten. Dichters hebben daar een oog voor. Rutger Kopland schrijft: ‘Oude vrouwen, zij kunnen soms even glimlachen, even gezichten hebben als oude schilderijen.’ Schilders en etsers zien het ook. Hoeveel oude mannen en vrouwen zijn er in Rembrandts tijd door hemzelf en door de kring om hem heen niet op het linnen of de etsplaat gezet. De schrijver (Herman Andriessen, geboren in 1927) is filosoof, theoloog en psycholoog. In 2009 publiceerde hij ‘De tijd te vriend houden’.
55+ woning Tom Rijken predikant Noord t 06 22 51 75 65
[email protected]
Per 1 april 2013 komt er een 55+woning vrij op het Rijpenhof aan de Rozengracht in Amsterdam. Inlichtingen zijn te verkrijgen bij C.J.de Groot,
[email protected] of tel 020 6262743). Brieven voor 20 maart naar Commissie Rijpenhof, Singel 452, 1017 AW Amsterdam.
10 – I N DIT AMSTERDAM MA ART
Agenda maart 2013 Kopij voor het volgende nummer vóór 11 maart 2013 sturen aan Mieke Krebber Mail:
[email protected] Adres: Europaplein 89, 1078 GZ Amsterdam (telefoon 020-6731926).
Kerkdiensten (zie achterkant) • Vr 1 mrt
Wereldgebedsdag
De Kimme
10.30 uur
• Vr 1 mrt
Wereldgebedsdag
Handboogstraat 4-6
14.30 uur
• Za 2 mrt
Leerhuis
Singelkerk
10.30 uur
• Zo 3 mrt
Wake bij Justitieel Complex
Schiphol
14.00 uur
• Di 5 mrt
Contactkring
Singelkerk
10.30 uur
• Di 5 mrt
Poëzieavond; Ter Linden/Karres
Singelkerk
20.00 uur
• Do 7 mrt
Zusterkring aan de gracht
Singelkerk
14.00 uur
• Za 9 mrt
Singelkoor repetitie
Singelkerk
10.30 uur
• Zo 10 mrt Film & Meer-pad: Babette’s Feast
Meerpad
16.00 uur
• Zo 10 mrt Wake bij Justitieel Complex
Schiphol
14.00 uur
• Ma 11 mrt Belijdeniscatechisatie
Singelkerk
20.15 uur
• Ma 11 mrt Zon’shofkring
Zon’shof
20.30 uur
• Di 12 mrt
Mennomaal
Singelkerk
18.00 uur
• Di 12 mrt
Singelkoor repetitie
Singelkerk
20.00 uur
• Wo 13 mrt Doperdomgroep
t.h.v. G. Mus
14.00 uur
• Wo 13 mrt Vredesgroep
Singelkerk
20.00 uur
• Do 14 mrt Zusterkring aan de gracht (laatste)
Singelkerk
14.00 uur
• Za 16 mrt
Singelkerk
10.30 uur
• Zo 17 mrt Wake bij Justitieel Complex / DG
Schiphol
14.00 uur
• Zo 18 mrt 020-11
Singelkerk
18.00 uur
• Do 21 mrt Bijbelaars
Singelkerk
11.00 uur
• Do 21 mrt Open kring Menno Simons
M.S.-huis
14.30 uur
• Za 23 mrt
Singelkerk
10.30 uur
• Zo 24 mrt Palmpaasstokken maken
Singelkerk
10.30 uur
• Zo 24 mrt Grachtengordel 400 jaar
Singelkerk
12.00–17.00 uur
• Zo 24 mrt Wake bij Justitieel Complex
Schiphol
14.00 uur
• Ma 25 mrt Het verhaal gaat …
Singelkerk
15.00 uur
• Di 26 mrt
Doperscafé: Bart van der Boom
Singelkerk
20.15 uur
• Di 26 mrt
Belijdeniscatechisatie
Singelkerk
20.15 uur
Vertegenwoordiger van de kerkenraad: Anke Spijker Ontwerp en realisatie Ontwerpgroep Lâle, www.lale.nl fax (033) 462 46 94
Leerhuis
Singelkoor repetitie
• Wo 27 mrt Rondom 30
Singelkerk
• Do 28 mrt Avondmaal
Singelkerk
20.00 uur
• Vr 29 mrt
Wake bij Justitieel Complex
Schiphol
14.00 uur
• Vr 29 mrt
Meditatie
Singelkerk
20.00 uur
• Za 30 mrt
Vuur, verhaal en slapen
Meerpad
19.00 uur
• Zo 31 mrt Paaswake
Singelkerk
06.00 uur
• Zo 31 mrt Wake bij Justitieel Complex
Schiphol
14.00 uur
De redactie behoudt zich het recht voor artikelen in te korten of niet op te nemen.
Secretariaat en administratie Singel 452 1017 AW Amsterdam t kerk (020) 623 45 88 t secretariaat (020) 624 65 73 t boekhouding (020) 627 70 72 fax (020) 624 44 40 gironummer 141442 (VDGA) website www.vdga.nl
COLOFON idA, in dit Amsterdam Maandblad voor geloof en gemeenteleven van de Verenigde Doopsgezinde Gemeente Amsterdam. Redactie Mieke Krebber (eindredacteur) Frits Ph. Groeneveld Sjoukje Halbertsma Heleen Nauta-van Gelder
Drukwerk Grammé3.0 - grafische producties, Amersfoort
I N DIT AMSTERDAM MA ART – 11
Amsterdam Centrum Amsterdam Noord Amsterdam Buitenveldert
Singelkerk – Singel 452 – t (020) 623 45 88 Meerpad – Meerpad 9 06-53 77 06 01 Menno Simonshuis – Noord-Hollandstraat 17a – t (020) 517 10 10
KERKDIENSTEN Singelkerk
Meerpad
Menno Simonshuis
Centrum 10.30 uur
Noord 10.15 uur
Buitenveldert 10.00 uur
3 maart
Ds E.C. Roos
Ds A.A. Rijken
Geen dienst
10 maart
Ds A.A. Rijken
Geen dienst
Ds E.C. Roos
17 maart
Ds J.E. Klanderman
Ds F.Ph. Groeneveld
Geen dienst
24 maart
Ds E.C. Roos m.m.v. Singelkoor
Geen dienst
Geen dienst
Avondmaal 20.00 uur Ds E.C. Roos
Geen dienst
Geen dienst
Meditatie en muziek – 20.00 uur Ds E.C. Roos
Geen dienst
Geen dienst
Palmpasen
28 maart Witte Donderdag
29 maart Goede Vrijdag
30 maart
Paasvuur – 19.00-20.00 Tienerprogramma en Paasslape 20.00-06.00
Stille Zaterdag
31 maart Pasen
7 april
Paaswake – 06.00-07.00 Paasontbijt en paaswandeling – 07.00 Paasdienst – 10.30 Ds E.C. Roos
Ds F.Ph. Groeneveld
Ds J. van Woerden-Surink
Ds A.G. Hoekema
Ds A.A. Rijken
Geen dienst
Collectebestemmingen in maart De collecte in de blauwe c.q. zwarte zak is bestemd voor de eigen gemeente De collecte in de rode zak is bestemd voor:
• 3 en 10 maart Stichting Samenwerking Bijzondere Noden Amsterdam, een diaconaal fonds t.b.v. Amsterdam. Doelstelling van de Stichting: Het bieden van financiële hulp aan inwoners van Amsterdam, die om welke redenen dan ook in een urgente noodsituatie terecht zijn gekomen, terwijl (wettelijke) voorliggende voorzieningen niet meer of niet voldoende beschikbaar zijn. Sinds 1936 kunnen professionele hulpverlenende organisaties voor hun cliënten een beroep doen op de SSBNA. Dit geldt voor instellingen op het terrein van maatschappelijk werk, jeugd-, ouderen- en geestelijke gezondheidszorg met wie een convenant is afgesloten. Rekeningnummer 29.46.97 SSBNA, Amsterdam. • 17 en 24 maart Broederschapscollecte t.b.v. Landelijk jongerenwerk van het DG Centrum voor Gemeenteopbouw 24.34.93.886 t.n.v. Penningm. Alg. Doopsgezinde Sociëteit, Amsterdam, inzake Jongerenwerk. 1 2 – I N D I T A M S T E R D A M MAART
• 31 maart 5e zondag: Rampen wereldwijd – nader te bepalen • 7 april Stuwkracht 10, een doopsgezind initiatief. Het fonds krijgt verzoeken om financiële hulp uit alle hoeken van de wereld en helpt onmiddellijk in plotseling ontstane noodsituaties, ‘stil’ en eenmalig. Rek. nr. 12.11.010 St. Stuwkracht, Oostzaan. Als u niet in de dienst aanwezig was en toch iets wilt bijdragen aan het project kunt u dat via de aangegeven bankrekeningen doen.