Versslag scchoolb bezoek k NTC C de Ta aaltoe ekel, Add dis Abe eba, Etthiopië ë Door: Data:
Angelique Hooggstrate en JJessica Kikkken 16-118 januari 2011
Inleidin ng Eens in de circa vijff jaar bezoeekt Nederlaands Onderw wijs in het Buitenland B ((NOB) Nederlaandse scholen in het bu uitenland. N NOB verleeent in opdracht van hett Ministerie van Ondderwijs Culltuur en Weetenschap N Nederlandse subsidiege elden aan N Nederlandsee scholen in het buitenland die daarvoor d inn aanmerkin ng komen. Verder V advisseert NOB de Nederlandse scholen in het buitenlandd op afstand d en ter plaatse. Het scchoolbezoeek aan de T Taaltoekel stond s in hett teken van wederzijdsse kennismaaking en advvisering ter plaatse. Tevens zijnn schoolbezzoeken voorr NOB een belangrijke e input voorr de ontwikkkeling van diensten en producten aan de scho olen. Bezoek kprogramma oken met de e leerkrachtt/directeur. Tijdens het bezoekk hebben wiij de eerste dag gespro Op dag twee hebben we een onderwijsasssistent geïn nformeerd over het bekwaamheidstrajeect, zijn lesssen bijgewo ond (met nabesprekingg) en heeft een htenoverlegg geweest, bestuurrlijk overleg plaatsgevonden. Dag ddrie is er eeen leerkrach zijn wedderom lesseen bijgewoo ond en heeft ft tot slot eeen algemene e afsluiting plaatsgeevonden meet een deel van het besstuur en hett leerkrachttenteam. ekspartnerrs tijdens het schoo lbezoek Gespre Bestuurr
Siska Keessel-Leppe rs Sjoerd Smit S Raymon nd Wetzelaeer Maaike de d Loor Rem Neeefjes Woutje Waninge
voorzitter v secretaris s penningmee p ester algemeen a be estuurslid algemeen a be estuurslid algemeen a be estuurslid
Leerkraachtenteam
Anneliess Ballantynee Anke Driessen Corine Huyghe Wendy de Rijk Petra Wortelboer W
leeerkracht/d directeur leeerkracht leeerkracht onderwijsas o sistent leeerkracht
Jantien Henriet (onnderwijsassiistent) en M Mirjam Baarssen (leerkraacht), kondeen helaas niet aanweziig zijn tijdenns het schoo olbezoek. Fout! Ge een tekst mett de opgegeve en stijl in het d document.
1/12
De Taa altoekel, een e omsch hrijving De Taalltoekel besttaat geruimee tijd en is ssinds 2005 gevestigd op de huidige ge locatie op p het terrrein van de Nederlandsse ambassadde. De scho ool heeft tw wee lokalen en een grote tuin achhter de lokaalen waar dee leerlingen in de pauzes kunnen spelen. s Aan de school zijn mom menteel zevven leerkracchten/ondeerwijsassisteenten verbo onden, waarronder een leerkraccht/directeuur en een beestuur van zzes personeen. Gemiddeld genomeen schomm melt het leerlingenaantaal rond de 225 leerlingeen PO en 10 0 leerlingen VO. De peuterggroep van dee school is gezien het ddalende leeerlingaantal tijdelijk t stoppgezet. Bestuu urlijke zaken Met hett bestuur is gesproken over de vo olgende ond derwerpen: - SSalariëring - V Verzekeringgen - Landelijke Klachtencom K mmissie - Kwaliteitszo org - Richtingen van v leerlinggen - O Ontwikkeling van leerkkrachten Salariëring De scho ool heeft in de afgelopeen jaren reggelmatige wisselingen w van v bestuurs rsleden en leerkracchten gekennd. Van de huidige h besttuursleden zijn z twee le eden ruim ddrie jaar aan de scho ool verbonden. De overige bestuu rsleden zijn n in de laatste twee jaa r begonnen n bij de scchool. De school werkkt al geruimee tijd met een e salariëriing voor leeerkrachten die gebaaseerd is opp de Nederlandse cao- afspraken. Van V tijd tot tijd is het ggoed beleid tegen heet licht te houden, h zo ook o het belleid rondom m salariëringg. De schoool ervaart daat het huiddige salariërringsbeleid niet n goed m meer aansluiit bij het karrakter van eeen Nederlaandse Taal- en Cultuurrschool (NT TC-school) als de Taalttoekel. Imm mers de caosalariëriing gaat uit van bevoeggde leerkracchten en vervolgens errvaringsjarenn. Bij de Taaltoekel werken en zullen in n een toeko omst ook onbevoegde o leerkrachteen werken. Sommigge met en so ommige zon nder ervarinng in het on nderwijs. Uitdaging is oom ook voo or hen eenn geschikte inschaling tee vinden. De scho ool is benieuwd hoe zijj een salariëëringsbeleid d kan ontwik kkelen dat aaansluit bij haar speecifieke NT TC-school context. NO OB en de school hebbe en gesprokeen over de onderligggende kenm merken van n een cao-geerelateerdee salarisinsch haling. Dezee is doorgaaans gebaseeerd op behaaalde diplom ma’s, anciënn niteit en aarrd/zwaarte van de functie. Waar scho olen leerkrachten aantrrekken zond der lesbevoegdheid en vaak ook leerkracchten die geeen onderw wijsrelevantee werkervarring hebben n, daar wrinngt deze methoddiek. NOB geeft g aan daat scholen vvrij zijn te werken w op basis van de caoafsprakeen. De Ned derlandse wet -en rege lgeving geld dt niet buite en de landsggrenzen mitts de scho olen zich daaar uit eigen beweging aaan conform meren.
Fout! Ge een tekst mett de opgegeve en stijl in het d document.
Fo out! Geen tekkst met de
2/12
Besluit dde Taaltoekkel de huidigge salariërinng los te latten dan staaat ze voor dde uitdaging om lijn tte brengen in de salariëring zondeer te beschiikken over concrete crriteria vanuit Nederlaand hoe hett in te richteen. Om eenn begin te maken m met nieuw n salariisbeleid adviseerrt NOB hett bestuur om m de leerkrrachten die de afgelope en jaren aann de school verbondden zijn gew weest in kaaart te brenggen. Hun op pleidingsachttergrond, eervaringsjareen en het o ontbreken daarvan d kun nnen interesssante inforrmatie oplevveren over de leerkracchtensamennstelling van n de school. Daaraan geerelateerd kan k het besstuur kijken naar de wijze waarrop de leerkkrachten waaren/zijn inggeschaald. Voor V het huuidig leerkracchtenteam zal z een nieu uw salariërinngsbeleid geeen verande ering met ziich meebreengen. Voorr toekomstigge leerkrac hten kan heet bestuur besluiten b om m de bevoegdde leerkrachhten volgen ns de Nederrlandse cao te blijven salariëren s enn de onbevoegde leerkrrachten volggens een nieeuw te ontw wikkelen be eleid. Bij dezze laatste groep kkan bijvoorbbeeld ook reekening gehhouden worrden met prrestaties vann een werknemer en de mogelijkhed den van pro ofessionele ontwikkelin ng van de beetreffende werknemer. Dit ziee je in Nedeerland in heet bedrijfsleven steeds meer terugg naast diplomaa’s en ervaringsjaren. De Taalltoekel ondervindt op dit momentt problemen met de to oegang tot dde Nederlaandse bankrrekening. En nkele betalinngen zoals ook o de betaaling van dee salarissen hebben daardoor vertraging v opgelopen. o D De rekeningg loopt nu via v de ING bank. NOB B heeft uittgelegd dat veel van dee Nederlanddse scholen n een bankre ekening in N Nederland hebben via de ABN N-AMRO/D Deutsche Baank. Op de website w van n NOB staann contactggegevens enn een contaactpersoon bij de bankk. Ook bij die bank zulleen problem men van tijd d tot tijd voo orkomen. W Wellicht is het h wel de moeite m waaard voor hett bestuurr om inform matie in te winnen w bij dee ABN-AMRO al is hett alleen al oom te horen n welke ddienstverlenning daar verwacht kan worden. In nformatie ovver de ABN N-AMRO kaan de scho ool vinden op o Mijn Schoool onder heet thema ‘Fiinanciën’. Verzekeringen meer weten n over verzekeringen. Specifiek Het besstuur van dee Taaltoekeel wil graag m over dee WA-verzeekering en de d bestuurddersaansprakkelijkheidsvverzekering.. Gesproken n is over het doel enn de reikwijd dte van de W WA-verzekkering. In he et kort omsschreven wordt door zij die in op pdracht vann de school verzekeert deze schhade die verroorzaakt w handeleen. Dan kan het gaan om m leerkrachhten, onderrwijsassisten nten, leesouuders, eventueele vrijwilligers bij een schooluitje,, e.d. Schadee veroorzaaakt door leeerlingen is alleen ddan verzekerd als dit to oe te rekeneen is aan heet handelen van bijvoorrbeeld de leerkraccht. Waar leeerlingen ellkaar of aann de school – zonder to oerekening aan de leerkraccht – schadee toebrengeen dan geldtt de eigen verzekering v van de oudders van de leerling.. De WA-veerzekering geldt g ook tiijdens schoo olexcursies. De besttuurdersaannsprakelijkheidsverzekeering verzekkert de aanssprakelijkheeid van de bestuurrsleden bij het h uitoefenen van hun bestuurlijkke verantwo oordelijkhedden. Daarbijj wordt eervan uitgeggaan dat er geen sprakee is van opzzet of roeke eloosheid. Schoolbbesturen do oen er goed aan een beestuurdersaansprakelijk kheidsverzeekering af tee sluiten. Zij zijn imm mers bevoeggd gezag vann de schooll, eindverantwoordelijkk en aansprakelijk voor de school.
Fout! Ge een tekst mett de opgegeve en stijl in het d document.
Fo out! Geen tekkst met de
3/12
Er zijn ttwee soorteen aansprakkelijkheid: innterne en ex xterne aanssprakelijkheeid. De interne aansprakeliijkheid betrreft het inro oepen van de verzekeriing door eeen schoolbbestuur voor schade veeroorzaakt ddoor handeelen van een n medebesttuurslid (bijvoorrbeeld wannneer dit besstuurslid ee n overeenkkomst voor de school aaangaat waaar de scho ool geen pro ofijt van heeeft maar schhade van on ndervindt). De D externee aansprakelijkheid daarentegen d n wordt zichhtbaar wann neer een de erde en exteerne partij de d school aaansprakelijjk stelt voorr schade diee deze exteerne partij lijdt (bijvoorrbeeld de school bbetaalt de leeverancier van v boekenn niet en dezze stelt de school s aanssprakelijk). Het besstuur van dee Taaltoekeel wil een Beestuurdersaaansprakelijk kheidsverzeekering afsluitenn. Alle scholen zijn auto omatisch W WA-verzekeerd bij aansluiting bij enn subsidiërin ng door NOB. iging Bijzonddere scholen (VBS) Landelijkke Klachtenccommissie vaan de Verenig Sinds 1 januari 20009 zijn alle scholen die aaangesloten n zijn bij en gesubsidieeerd worden n door NOB aangem meld bij de Landelijke L K Klachtencom mmissie van de Verenigging Bijzondeere Scholenn (VBS). De Landelijke Klachtenco ommissie VB BS behandeelt klachten van scho olen in Ned derland en van v Nederlaandse scholen in het bu uitenland vooor zover deze dee interne schhoolklachteenproceduree doorlopen hebben. Ouders, O lee rlingen, leerkracchten/directteuren kunn nen klachteen voorleggeen aan de Landelijke Klachtencommissiee VBS. Dezee klachten ggaan in op (de afwezigh heid van) beeslissingen die d binnen dde school zijn z genomen en een le erling (oudeer) of leerk kracht rakenn. Klachten die ingaaan op arbeiidsrechtelijkke vraagstukkken neemtt de commissie niet in behandelingg evenminn als klachteen van/overr oud-leerlinngen. Bij toeekomstige klachten k binnnen de school kkan de Taaltoekel in uiiterste instaantie dan oo ok de Lande elijke Klachttencommisssie inschakeelen. c evens van de Landelijke e Klachtenccommissie op o NOB addviseert de school de contactgege te nemeen in de schhoolgids en daarbij ookk de klachteenprocedure e toe te lichhten. Ten aanzien van de scho oolgids geld dt in algemeene zin dat deze d enkele e verplichtee onderdelen kent. De school heeeft dit scho ooljaar beslo oten een aaantal vaste (verplichte) ( onderdelen n n meer in n de gids opp te nemen maar in een n huishoudeelijk van de sschoolgids niet regelem ment. Wil dee school ditt doen dan iis het sterk aan te rade en te waarbborgen dat alle ondderdelen vann de gids aaan bod kom en en dat het h huishoud delijk reglem ment onlosmaakelijk ondeerdeel word dt van de gi ds. Kwaliteittszorg Kwaliteitszorg is, kortweg, k de zorg voor het toezich ht houden op o de kwalitteit van het onderw wijs. Het opzzetten van een e dergelij k systematisch en cyclisch (terugkkerend) beleid hhelpt een school zich tee blijven onttwikkelen en e voorkom mt ad hoc opplossingen. Om de kwaliteit vaan het ondeerwijs in kaaart te brenggen, is het goed te werrken volgenss verschillende fases:: kwaliteitsb bepaling, -veerbetering, -evaluatie, -borging. Uiiteraard zit daartusssen de fase van uitvoerring.
Fout! Ge een tekst mett de opgegeve en stijl in het d document.
Fo out! Geen tekkst met de
4/12
Kwaliteitszorg begiint met het verzamelenn van signalen over de kwaliteit vaan de schoo ol, oftewel ‘kwaliteittsbepaling’’ (het stelllen van ee en diagnose e). Bronnenn hiervoor zijn bijvo oorbeeld: het h inspectieerapport, heet verslag van v het scho oolbezoek vvan de NOB B, het zelfeevaluatie insstrument vo oor scholenn, conclusies uit functio oneringsgessprekken diee het ondderwijs rakeen, een oudeerenquête een een lesobservatie, e.d. e Ten aannzien van deze laaatste: geadvviseerd word dt het instrrument van de ‘lesobservatie’ voorr te behouden aan de directeur. d De D Taaltoekkel heeft op dit moment al enkele instrumenten voor kw waliteitsbepaling ingezeet en omschhrijft deze in n haar jaarplan 2010-20011: conclusies uit functtioneringsgeesprekken, het zelfevalluatie instru ument, de oouderenquêtte, e.d. Op de ouderenquête heeft de schoo ol ten opzich hte van eerd dere jaren eeen lage responss ontvangenn. Geen reden tot zorgg want het kan k beteken nen dat oud ers gewoon n tevredeen zijn. Twee innstrumentenn – het zelfevaluatie in strument en de ouderenquête – w worden doo or NOB heerzien. Het zelfevaluatiie instrume nt komt in januari 2011 beschikbaaar, de vernieuw wde oudereenquête voor de zomeer van 2011. De kwaliteitszorginsttrumenten an a sich maken geen kw waliteitszorrg. De instruumenten zijjn immers niets n anderss dan verschillende invalsshoeken over het ondeerwijs dat geboden wo ordt (door dde inspectiee, door dee leerkrachtten, door leeerlingen, do oor de scho ool zelf, etc.). Het gaatt om de conclusies die uit de d instrumenten getrokkken kunneen worden. De volgendde stap in kwaliteitszorg is ‘k kwaliteitsve erbetering g’. In deze fase f worden n verbeterppunten opgesteeld. Belangriijk is om aan n het eind vvan het scho ooljaar een evaluatiem moment in te voereen waarop wordt w teruggekeken nnaar de voorrtgang van de d benoemdde verbeteerpunten. Eeen jaarverslaag is daarvo oor zeer gesschikt. Dan is een laatsste belangriijke stap in kwaliteitszo org de zogeenaamde ‘bo orging’ van n kwaliteit, oofwel het vasthouuden van dattgene dat jee hebt. Niett alleen verb beteringen, maar ook zzaken die all goed lopen wordenn vastgelegd d. NOB raaadt aan kw waliteitszorgg regelmatigg op de besttuursagendaa te zetten een in ieder geval eeenmaal per jaar j het nad der onder dde loep te nemen. n De Taaltoekel T iis van plan ook voo or de toeko omst iederee bestuursveergadering kwaliteitszo k org op de aggenda te zetten. Kwaliteitszo org is naastt een tijdsinvvestering vo oor het besstuur ook eeen or de directteur. Dat is immers deegene die ve eel (niet allee) informatiee tijdsinveestering voo al dan nniet op verzoek van hett bestuur aaandraagt ovver de kwaliteit van hett onderwijs. Van tijd tot tijd blijkt dat direccteuren me er tijd c.q. een e andere tijdsverdeliing nodig hebben om daadweerkelijk invu ulling te gevven aan het beantwoorrden van dee vragen van n het besttuur over kwaliteitszor k rg. Wellichtt geldt dit – in een toekomst – oook voor de Taaltoekel? NOB adviseert a om m regelmatiig met elkaaar in gesprek te gaan ov over taak- en n woordelijkheeidsverdelin ng en dit vasst te leggen n in een dire ectie- en verantw bestuurrsreglementt.
Fout! Ge een tekst mett de opgegeve en stijl in het d document.
Fo out! Geen tekkst met de
5/12
Diagnose e
Verbete eren
Uitvoeren
Evalueren
Borgen B
Welke indiccatoren worden gehanteerdd?
Opstellenn van een verbete terplan
Verrbeteracties uitvvoeren
Bijstellen van dee verbetering
Veilig V stellen vann de verbetering v
inspeectierapport
•
•
verslag o.b.v. m leerllingvolgsysteem
•
•
oudderenquête
•
formuleer be hapbaar aantal verbeteerpunten formuleer dee verbeterpuntten SMART
•
•
zelfevvaluatie instrum ment
•
monitor vertrekkennde leerlingen ……..
•
Doen!
•
•
•
•
Stel S jezelf de vrraag welke Neem m verbeeterpunten op afspraken a integraal moeten in eenn worden w vastgelegd bestuuurskalender (denk ( aan beleid rondom veiligheid, v aannaame van Ga nna of de l e.d.) verbeeterpunten leerlingen, leidenn tot betere resulttaten Zo nniet terug naar diagnose
Documeenten kunnen opgeslaggen wordenn op Mijn Scchool. Met een eventueeel vertrek van één of enkele bestuursled b en ziet het bestuur zicch dan geste erkt door aaanwezige duidelijkhedden over kw waliteitszorgg denkt NO OB op documeenten. Bij vrragen of ond verzoekk graag meee. Richtingeen van leerlinngen De Taalltoekel neem mt op dit moment m richhting 1 en richting 2 lee erlingen aann. Binnen dee school iis onlangs gesproken over o richtingg 3 leerlingeen die ook aanwezig a zijjn in Addis Abeba. Inmiddels bestaat b er een onafhankkelijke scho ool die zich louter richtt op deze leerlingeen. Die scho ool heeft veerzocht of eeen vorm vaan samenwe erking met de Taaltoekel mogelijkk was. De Taaltoekel T hheeft aangeggeven haar doelgroep d oop dit moment niet uit tee willen breiiden. NOB heeeft toegeliccht wat de trends zijn bij Nederlaandse schole en in het buuitenland: meer richting 3 leeerlingen en tegelijkertijd t d ook veelvvuldiger de beslissing d eze groep leerlingeen niet meeer te kunnen onderwijzzen. Gespro oken is overr de uitdagi ngen die eeen school aaangaat bij het h onderw wijzen van ri chting 3 leeerlingen. Vo oor leerkracchten is het niet altijjd eenvoudig om deze leerlingen tte onderwijjzen. Ook valt v of staat veel met wat w ouders bereid zijn te doen aan n de moedeertaalontwikkkeling thuis: de moedeertaal begin nt en eindiigt thuis, dee school kan n daarop weeer verder bouwen. Ve erdere uitleeg over richting 3 leerlingen staat in het onderwijjskundig deel van dit ve erslag. Ontwikkkeling van leeerkrachten Het huidige inspecttiebeleid waaarin ontheeffingen worrden verleen nd aan schoolen voor onbevoegde leerkrrachten gaatt op de scho op. Scholen n moeten in een toekom mst uiteraaard de leerkrachhten, maar hoeven h voo or de onbevvoegde ook besschikken ovver bevoegd leerkracchten geen ontheffingen meer aann te vragen. Wel legt diit een groteere verantw woordelijkheeid bij een schoolbestu s uur om de ontwikkeling o g van leerkrrachten te stimulerren en te faaciliteren. De D Taaltoekeel heeft als beleid dat een e leerkraccht eens in de tweee jaar naar de d Bijscholin ng kan.
Fout! Ge een tekst mett de opgegeve en stijl in het d document.
Fo out! Geen tekkst met de
6/12
Wellichht kan de school ook denken aan aandere – lan ngdurige – ontwikkeltr o rajecten zoaals een bekkwaamheidsstraject voo or leerkrachhten die onb bevoegd zijn n maar zich wel willen bekwam men in het leesgeven aan n een Nedeerlandse taal- en cultuurschool? De realiteit van alleedag bij Nederlandse sscholen in het h buitenlan nd (en ook bij scholen in Nederlaand) is dat leerkrachten komen enn gaan. Dat betekent wat w voor de continuïteiit van de sschool. Hierop heb je als a school sslechts bepeerkt invloed d. Tegelijkerrtijd ontslaaat dat scho oolbesturenn niet van hun taak om m te werken aan de onttwikkeling vvan het leerkracchtenteam. Met de direecteur van dde school iss gesproken n over de cooaching die de scho ool nu op aaan het zetteen is. Een leuuk en uitdaggend trajectt. Aansluiteend is daarna gesprokken over dee gesprekkencyclus vann functionerrings- en beo oordelingsggesprekken. Aangegeeven is dat ieder een eigen e doel bbeoogt. Waaar coaching directe beggeleiding is met eenn reflectief karakter, k is een functio oneringsgesprek gericht op het funnctioneren (tweericchtingsgesprek) en hett beoordelinngsgesprek bedoeld om m een oordeeel uit te sprekenn over het functioneren f n (eenrichtiingsgesprekk). Advies vaan NOB is oom de coaching gesprekkeen zuiver in n te zetten vvoor het co oachen, ofwel begeleideen van de leerkracchten en dee functionerringsgesprekkken ook hu un eigen do oel te laten ddienen. Voo or meer innformatie ovver deze thema’s kan dde school tee rade op Mijn M School oonder ‘Personeelsbeleid’ > ‘Overleg en functionneren’ > ‘Prrofessionalisseringsgesprrekken. Onderw rwijskundig ge zaken Het teaam heeft de afgelopen periode p geïnnvesteerd in n een gezam menlijke onderw wijskundige aanpak. a Ond der begeleidding van een orthoped dagoog is heet concept Actief LLeren uitgew werkt voor het NTC o onderwijs op de Taalto oekel. Er is, naast de leerstoff die via de methodes wordt w aangeeboden, exttra ruimte gecreëerd g vvoor activiteiiten die kind deren zelf ‘aactief’ kunn en kiezen. Werken W in hoeken, kieezen via hett planborrd en de cycclus “vooruitkijken – u itvoeren – terugkijken t ” zijn uitweerkingen van n Actief LLeren die in alle groepeen terug zijnn te vinden. Het is voo or de kinderren prettig dat er eeen balans iss tussen leeerkracht gesstuurde actiiviteiten en activiteitenn waar ze zeelf keuzes mogen makken. In de klassenbezoeeken zijn eeen aantal advviezen gegeeven rondom m afstemm men en uitvo oeren van Actief A Lerenn en Zelfstaandig Werke en; De kleuterss zelf naamkkaartjes lateen hangen op o het planb bord, op kleeuterhoogtee hangen Net zoals bij b de middeenbouw eenn dagschemaa maken (bvv met foto’ss van Ko, w waar kinderren dan steeds de knijpper of magn neet kunnen n verhangenn bij overgang naar een vo olgende activiteit Iets meer innstructie/uittleg bij de kkeuzes voorr activiteiten n in de hoekken, zodat de kinderen geerichter (en n dus actieveer) kunnen kiezen voor een activiiteit. Langzamerhhand uitbou uwen van dee variatie vaan materiale en waarmeee kinderen in i dde gekozenn hoek kunn nen werken W Wanneer kinderen k in tweet of drrietallen aan n een opdracht werkenn, zijn ccoöperatievve werkvorrmen goed bbruikbaar. Met M deze ge estructureerrde w werkvormeen stimuleerr je dat alle kinderen gelijkwaardigg en met deezelfde inbreng deeelnemen aan n een activitteit. Praktissche uitwerkingen van eeen aantal ccoöperatievve werkvorrmen zijn te rug te vindeen in het ne et verscheneen boek “O Op
Fout! Ge een tekst mett de opgegeve en stijl in het d document.
Fo out! Geen tekkst met de
7/12
W Woordenjaacht” uitgeggeven door Fontys en het h Expertissecentrum N Nederlandss Z Zie. http://w www.fontyss.nl/woordeenjacht/default.asp Deze site zelf iss ook zeer informatief,, met filmpjees, voorbeeelden en linkks naar sites rondom ttaal en w woordenschatonderwiijs. Naast kkennismakenn en lesbezo oeken kwam men de volggende onderwerpen aaan de orde: -
Leesbevord dering Doorgaande lijn kleuteers-groep 3 V VO: keuzess in lesstof Richting 3
Leesbevoordering Lezen iss van groot belang voo or de taalonttwikkeling. Het maken van “leeskkilometers” is niet alleeen belangrijk voor hett verbeterenn van leesteechniek, maar ook vooor woordeenschatontw wikkeling. Vanaf 9 jaar sstijgt de gem middelde woordenscha w at van kinderen enorm, omdat o kindeeren dan veeel nieuwe woorden w bijleren doorddat ze steed ds meer enn beter zelff gaan lezen.. Er zijn eeen aantal adviezen a en tips gegeveen, onder an ndere is de uitgave “Foocus op Lezen” uitgereikt. Andere e tips: - V Vraag oudeers om hun kind een favvoriet boekk uit te laten n zoeken biij bezoek aaan Nederland, dat cadeau u mag word en gegeven aan de schoolbibliotheeek. Natuurlijk met m bijbeho orende kortte uitleg van n de leerlingg: waar het boek over ggaat, maar vooral v ook: waarom juuist dit boekk zo leuk is. - Breng de leeesvoorkeurr van kinderren in kaartt; van welk soort boeke ken houdt de leerling? Dee “leesenquête” voor kkinderen (uitgedeeld tijjdens bezoeek) is daarbij eeen leuk huulpmiddel. Laat L kindereen op basis van v eigen vo oorkeur booeken kiezen. - Ruim 1 x peer twee weeken een ha lf uur in voo or een activviteit rondoom boeken: boeken preesenteren, over o een bo oek tekenen n, elkaar inte erviewen ovver een boeek eetc. Varieerr in de werkkvormen; kkinderen mo oeten plezie er hebben inn dit soort aactiviteiten;; kijk dus go oed wat in dde smaak vaalt! - O Oudere kinnderen voorr laten lezenn aan kleuteers - Leesouderss inschakeleen, zodat dee leerkrachtt extra instrructiemomeenten creëert vvoor anderre kinderen. - Besteed minstens één keer per jaaar extra aan ndacht aan boeken en lezen: nodigg eeen schrijveer uit; laat een e bekend persoon uiit de Nederrlandse gem meenschap vvoorlezen (bv. ( de ambassadeur), o organiseer een e voorlee esontbijt. - O Ouders steeeds het belang van thuuis voorlezeen en lezen van v Nederl andse boeken ond der de aand dacht brengeen. Ook kunnen ouderrs met een ggoede internetverrbinding zich h abonnerenn op de diggitale prente enboekensitte: w www.beresslim.nl. Aan deze site ziit ook een koppeling k naar een goeede site met sspelletjes ro ondom Beginnende Geeletterdheid d.
Fout! Ge een tekst mett de opgegeve en stijl in het d document.
Fo out! Geen tekkst met de
8/12
Doorgaaande lijn kleuuters-groep 3 Het leerstofaanbod d van het NTC N basisonnderwijs mo oet voldoen aan de kerrndoelen voor heet vak Nedeerlands. Dezze kerndoellen zijn gefo ormuleerd in tussendoeelen en einddoeelen (groep 8). Zie voo or verdere uuitleg ook het h artikel in n de OBN vvan januari 2010 “D Durf te kiezzen welke leesstof u geeeft”. Voor de verschillende taalmetthodes zijn deze keerndoelen veertaalt naarr leerlijnen; leerlijnen geven g per de eelgebied aaan wat kinderen moeten leeren in een doorgaandde lijn van grroep 1 – 8. Ik en Ko iss een methodde die de keerndoelen dekt; dat will zeggen datt de activite eiten allemaaal doelgericcht zijn ontw wikkeld zod dat kinderen zich kunnnen ontwikkkelen volgen ns leerlijnenn en kerndoeelen op het gebied van de Nederlaandse taal. De doelen staan per acctiviteit in de d handleidding aangegeeven. Omdaat binnen h et NTC onderwijs keu uzes moetenn worden gemaaktt in het lesaaanbod, kan n niet alles uuit Ik en Ko o helemaal worden w behhandeld. Datt hoeft oo ok niet, wannt bepaaldee activiteitenn krijgen dee kinderen ook o op de ddagschool aangebo oden. In hett advies Ik en e Ko binneen NTC (reeds verstuu urd aan direecteur) staatt aangegeeven hoe eeen goede keeuze kan wo orden gemaaakt binnen de activiteitten. In dit advies sstaat ook aaangegeven dat d het ondeerdeel begin nnende gele etterdheid vvolgens leesspeccialisten binnnen Ik en Ko K matig wo ordt aangeb boden. Terw wijl dit ondeerdeel juist voor meeertalige kinnderen van groot belanng is. Daaro om advisere en we een aaanbod naasst Ik en Ko o, dat ook van v belang zijn z voor dee doorgaand de lijn met groep g 3: -
-
-
SStem af mett groep 3 welke w klankeen en kleinee klankverscchillen probblemen geveen bij aanvankeelijk lezen in n groep 3 een bied dezee klanken al spelenderw wijs aan in ggroep 1 / 2;; bijvoorbeeeld in de ro outine van de lettermuu ur (reeds geemaild). G Gebruik klaankgebaren als visuele ondersteun ning, zowel in groep 1 //2 als in ggroep 3 en verder. Plan per less 2 x 10 min nuten in voo or een routtine of klank kspelletjes rrondom ttussendoel 5 (fonologisch en foneemisch bewustzijn; zie uitgedeeldee kopie uit de d T Taallijn) Koppel klannkspelletjes aan betekeenisvolle situ uaties: bv klanken/letteers aan ddierengeluid den of andeere geluidenn in een preentenboekve erhaal (de U UU in tuutttuut, de OEE in BOEHO OE of Koe, de RRR van n een wekker of bel, dee eerste letter van de d voornaam m, de M vann mmm, lekkker of Mc Donalds). D G Gebruik theemawoordeen om woo orden in letttergrepen op o te delen, gebruik sstandaardzinnen om met m de kindeeren te ontd dekken hoe eveel woordden er in dee zzin zitten, met m stappen n, klappen, o opschrijven en tellen vaan de woorrden. Bv een n zzin als “worrdt u al geholpen” uit het thema winkel of “Z Zeg eens aaaa” uit het tthema Ziekk zijn. Ook liedjes l zijn hhier geschikkt voor.
Fout! Ge een tekst mett de opgegeve en stijl in het d document.
Fo out! Geen tekkst met de
9/12
Verder zijn wat lossse tips gegeeven rondo om het inplaannen en gebruik van Ikk en Ko: - Maak themaakisten mett de concreete materialeen zodat je niet ieder jjaar de aattributen moet m verzam melen; hierbbij kun je ouders inschakelen (direect ook vorrm vvan ouderbbetrokkenheeid) - De 18 them ma’s worden n verspreid over twee jaar; je magg best wat tthema’s die niet aanspreeken vervan ngen voor eeigen themaa’s. Bijvoorb beeld door eeen aantal w weken een prentenboeek centraal stellen, meet verwerkin ngsactiviteitten en vastee o onderdelenn/doelen diee ook in de thema’s van n Ik en Ko terugkomen t n. Om vvoldoende vast v te blijvven houden aan Ik en Ko K en de on nderliggendee kerndoeleen een leerlijnen is het advvies om per jaar de volggende verhouding hantteren: 5 a 6 tthema’s Ik en e Ko en 2 a 3 eigen tthema’s (van 4 weken) - SSoms passeen de geseleecteerde theemawoordeen van Ik en n Ko niet bi nnen het tthema. Binnnen het NTC onderwijjs moet je keuzes k make en welke w woorden je w wel en niet behandelt. Kies uit dee themawoo ordlijsten woorden die met elkaarr ssamenhangeen en die paassen bij heet taalniveau u van de kinderen. Hett is belangrijjk o om te controleren (zeker bij kindderen die no og nauwelijk ks Nederlannds spreken n) o of kinderenn voldoendee van deze aaangeboden n woordenschat oppikkken. Verderr vverdient heet de aanbevveling om o ouders op de hoogte te e brengen vaan tthemawoorrden en dezze op speelsse manier th huis te oefe enen (bv meet w woordspelletjes van dee placemat) VO: keuzzes in lesstof De VO--leerkracht geeft aan dat de VO- lleerlingen niet n erg warrm lopen vooor Nieuwssbegrip. Mottivatie is oo ok een probbleem bij bijvoorbeeld boekverslag b gen maken. Motivattieproblemeen komen veeel voor in het VO, zeeker ook in het NTC-oonderwijs. Het blijfft een uitdaaging om de juiste mateerialen en in ngangen te vinden v om V VO leerlingeen te motivveren. Variatie in werkvvormen en aansluiten bij b interessees van de leerlingeen is belanggrijk (zie ook de adviezzen onder boekpromot b tie). Als doccent kun je ook besslissen om ook o af en to oe zelf tekstten zoeken of kinderen n vragen tekksten in te brengenn, in plaats van v een metthode les. EEen goede site s voor VO O docentenn Nederland ds om lestips en inforrmatie te haalen en te deelen is http://diigischool.keennisnet.nl/ccommunity_ _ne/veel_geestelde_vraggen De leerrkracht VO wordt in contact gebracht meet een 1e graaads docentt Nederland ds met ervaaring in NTC C VO, voo or tips uit de d praktijk. Voor veerdere inforrmatie rond dom lesstofa faanbod en lesinhoud l VO V kan conttact worden opgenomen met dee VO speciaalisten van N NOB: Hanss Hardeman n (hans.haardeman@sstichtingnob b.nl) en Clauudia Versteeeg (claudiaa.versteeg@ @stichtingno ob.nl). Richting 3 Vooral bij nog nauw welijks Ned derlands sprrekende meeertalige kle euters is nogg niet altijd te voorspeellen of een kind vanaf groep 3 heet aanbod op p Richting 2 niveau kann gaan volgeen. Daarom m is het belaangrijk om bij b aannamee duidelijke afspraken met m ouders te maken over dee verwachtinngen ten aanzien van dde ontwikkeeling van hett Nederlandds.
Fout! Ge een tekst mett de opgegeve en stijl in het d document.
Fo out! Geen tekkst met de
10/12
Ouderss moeten acctief thuis Nederlands N aaanbieden, boekjes leze en en het li efst ook thuis sppelletjes en activiteiten a doen rondo om de them mawoorden die op schoool worden n aangebo oden. Daarbij is het van belang b om een e aantal ddingen te ob bserveren en toetsen: - Bij binnenko omst (na on ngeveer tweee maanden n wen tijd) de d passievee en (indien mogelijk) acctieve woorrdenschat to oets van dee TAK. Dit halfjaarlijks herhalen om dde ontwikkkeling te kun nnen zien. W Wel eind groep 2 de TV VK Cito afnnemen. - Methode geebonden ob bservatie: dee observatieelijst van Pu uk en Ko geebruiken als sstartpunt en bv na een n jaar oversttappen op de d Ik en Ko observatieelijst - Na ieder thhema van eeen aantal aa ngeboden doelwoorde d en controle ren welke w woorden de leerling paassief en acctief beheerst (bv als sp pelletje mett een v praatplaat, voorwerpe n, foto’s) Op basiis van bovennstaande afsspraken kann goed worrden overwo ogen of er vvoldoende ontwikkkeling zichtbbaar is en door kan strromen Richtting 2. Voorr Richting 3 leerlingen is een andder aanbod nodig dan voor v Richtinng 1 en Rich hting 2 leerllingen. Met combinaatieklassen waarbinnen n ook nog ddifferentiatiee aan Richting 1 en Ricchting 2 kinderen moet worden gebod den, is het o organisatorisch niet mo ogelijk ook R Richting 3 kinderen een plek te bieden. Ouderrs Er is geeen ouderavond of ouderspreekuuur verzorgd tijdens het bezoek. Beestuur en directeuur gaven aann dat de ouders tevredden zijn oveer de school, maar misssen soms actieve betrokkenhheid van ouders. De reespons op de d ouderenq quête was bbijvoorbeeld d benedenn verwachtiing. We zien wel vakerr binnen NT TC onderwijs: een tevrreden oudeer hoor je vaak niet. Wij hebbben benadrrukt dat hett wel belanggrijk is dat ouders o thuis voldoendee aandacht aan het Nederlands blijven besteden en ddat de leerp prestaties vaan hun kindderen evenzeeer verbondeen zijn aan de d aandachtt thuis als aaan de aandaacht op schoool; zeker omdat EEngels, Franns of een andere taal vaan de dagschool domin nant wordt. Wij advisereen dit ook goed g te blijvven commu niceren meet ouders; zodat verwaachtingen rondom m de leerpreestaties van hun kind reealistisch blijven. ding Afrond Na de leessen op dee laatste dagg van ons beezoek hebb ben we met de aanwezzige leerkracchten en tw wee bestuurrsleden afge rond met een e samenvaatting van oonze ervaringgen en bevinndingen. Wij zagen een betrrokken en hardwerken h nd team aan n leerkrachtten en bestuuursleden, dat in go oede sfeer het NTC-o onderwijs vo ormgeeft en n ook contin nue op zoekk is naar verbeteering. De dirrecteur speelt daar in dde dagelijksse leiding van de schoool een grote rol in.
Fout! Ge een tekst mett de opgegeve en stijl in het d document.
Fo out! Geen tekkst met de
11/12
Terugb blik op hett bezoek Wij willlen alle betrrokken harttelijk dankenn voor hun gastvrijheid d en openheeid tijdens ons bezzoek. Wij zijjn door de school gasttvrij ontvanggen, ondank ks de drukkke werkzaaamheden vaan de bestuursleden enn de directeeur. Wij wensen de schhool een goed veerder verloo op van het schooljaar s ttoe. Wanneeer er behoefte aan is, staan wij vanuit V Voorburg grraag voor ju ullie klaar! NOB Angelique Hoogstrrate Jessica K Kikken Februarri 2011
Fout! Ge een tekst mett de opgegeve en stijl in het d document.
Fo out! Geen tekkst met de
12/12
