Doe s gek, eet s vegan Deelnemers Veggie Challenge aan het woord

in dit nummer o.a.:

HappyCow

In gesprek met oprichter Eric Brent

Doe ’s gek, eet ’s vegan Deelnemers Veggie Challenge aan het woord

Vega voeding voor huisdieren?

Interview met dierenarts Erik Heylen

vegan magazine • herfst 2012 • nr. 94

‘Razoli’ scheerolie van Amanprana 3 in 1: gladscheren, voeden en aftershave Sneller, gladder, minder irritaties “Ik scheerde me altijd met scheerapparaat, maar dat gaf nooit een super glad scheerresultaat. Mijn huid was vaak rood en geïrriteerd. Op een dag begon ik me te scheren met een mesje. Wat een verbetering. Sneller, gladder en minder irritaties”, zegt Bart Maes, oprichter van Amanprana. “Ik zocht natuurlijke scheerzepen en scheercrèmes. Dit vond ik eigenlijk niet. Een natuurlijke aftershave zonder alcohol was er ook niet. Uiteindelijk kwam ik op het idee om een scheerolie te ontwikkelen, die 100% natuurlijk zou zijn, 100% bio, irritaties zou verminderen, super glad zou scheren, de huid zou voeden en als aftershave de huid zou verzachten en parfumeren. Razoli 3 in 1 Scheerolie van Amanprana werd gecreëerd. We ontwikkelden supervoeding voor een super glad scheerresultaat.” Superglad scheren zonder scheerschuim Razoli 3 in 1 scheerolie zorgt ervoor dat het scheren zachter, gladder, sneller en makkelijker verloopt door

super voeding

info www.noble-house.tk

het creëren van een gladde barrière tussen de huid en het scheermesje. Door de scheerolie is de huid zacht en glad. Het scheermesje kan makkelijker over de huid glijden, waardoor sneetjes of krasjes minder makkelijk voorkomen. Razoli vervangt zowel scheerschuim, gezichtscrème én aftershave. Voeden van de huid en aftershave De kokos-, olijf- en rode palmolie in combinatie met de 7 essentiële oliën in Razoli, de Amanprana Scheerolie, zorgen voor een goede verzorging, voeding, bescherming en zachte parfumering van de huid. Ze hydrateren, herstellen, verstevigen en voeden de huid. Ze verzachten en verminderen irritaties. Je hebt dus geen scheercrème, scheerzeep of aftershave meer nodig. Razoli 3 in 1 scheerolie voor man en vrouw Razoli scheerolie werd ontwikkeld om unisex te gebruiken. Voor het glad scheren van gezicht, lichaam of intieme delen. Vrij van chemicaliën en conserveringsstoffen. Met Razoli 3 in 1 scheerolie zie je perfect, waar je scheert.

AMAN PRANA

0% junk

100% bio • 100% actief • 100% natuurlijk • 100%

SeReNe leVeNSkRAcHT

• Verkrijgbaar in je natuurwinkel of thuisgeleverd via www.amanvida.eu • Tel. 00 32 3 653 25 41, www.noble-house.tk

Inhoudsopgave De gelukkige koe Interview met HappyCow-oprichter Eric Brent Restaurantbespreking Natuurlijk Nul-15 Delft

pag. 4

pag. 9

Ondernemers met idealen Heavenly Cupcakes

pag. 10

V-nieuws

pag. 12

Cartoon

pag. 14

Recepten Linzensalade, pizza’s, taco’s en muffins

pag. 15

Column De Verbazing Over worstweerzin en vooroordelen

pag. 19

Veggie Challenge Deelnemers aan het woord

pag. 20

Column Veganisme als sociale handicap Passieve promotiestrategieën

pag. 25

Vega voeding voor huisdieren Interview met dierenarts Erik Heylen

pag. 26

Boekbespreking Zoopolis

pag. 30

Colofon Hoofdredactie: Marlies de Jonge Eindredactie: Manuela De Doncker Redactie: Libby van Dalen, Femke Klein, Matthijs Koevoet, Tim Crutzen Conceptontwerp: GroenerGras.com DTP en drukwerk: Caparis Grafisch Centrum, Heerenveen Illustraties en fotografie: M.m.v. Grietje Mesman, www.grietjemesman.nl istockphoto, tenzij anders vermeld Advertentie-acquisitie: Jeroen Koedam, 06-52433931, [email protected] is het magazine van de Nederlandse Vereniging voor Veganisme en verschijnt 4x per jaar. Suggesties en bijdragen zijn in overleg met de redactie welkom ([email protected]). wordt gedrukt op milieuvriendelijk papier met plantaardige inkt. Het lidmaatschap en donateurschap loopt per kalenderjaar en wordt stil­ zwijgend verlengd. Opzeggingen voor het volgende jaar dienen te geschieden voor 1 december van het lopende jaar. Zie verder artikel 7 van onze Statuten. Nederlandse Vereniging voor Veganisme Postbus 19131 3501 DC Utrecht tel. 06 - 524 339 31 mail: [email protected] internet: www.veganisme.org Bankrek.nr. 5248618 IBAN NL04INGB0005248618 BIC INGBNL2A KvK Arnhem 40123603 ISSN 1879-5714 Oplage: 1500

3

HappyCow door Gudrun von Kowalski, foto’s HappyCow

De ‘Gelukkige Koe’ Interview met HappyCow-oprichter Eric Brent

Mijn medereizigers in Funchal waren verbaasd: “Wat? Je wist al van tevoren naar welk restaurant je vanavond zou gaan?” Terwijl de rest van onze reisgroep nog bezig was, met behulp van reisleider, reisgidsen en hotel­personeel een restaurant te kiezen, had ik mijn keuzes al thuis vanuit de luie stoel gemaakt met behulp van de restaurantgids van HappyCow. Waar ik ook naar toe ga, een uitdraai van HappyCow gaat mee, samen met plattegrondjes met daarop de precieze locatie van mijn favoriete keuzes, eveneens vanuit HappyCow geprint. Af en toe kom ik mensen tegen, die een soortgelijk lijstje gebruiken. “Ah, ook HappyCow gebruiker?” Hoe vaak heeft dit al niet tot leuke gesprekken met volstrekt onbekenden geleid! Sinds 1999 is de website www.happycow.com in de lucht, met onder meer veganistische, vegetarische en vegavriendelijke restaurants en winkels waar ook ter wereld. Alleen al het bladeren door de website maakt reislustig: Permai Village Cafe Vegetarian Delights in Penang, Cafe Gratitude in Kansas City, restaurant Heavenly Veggies in Guam, Leafy Greens Vegan Cafe in Johannesburg , restaurant Luna Blanca in Ulaanbaatar, restaurant Amarant in Chili, Art-Cafe OM in Novosibirsk, Legassi Gardens Cafe Ina Zion in Accra. Wie is nou het gezicht en wat is het verhaal achter HappyCow? V sprak met Eric Brent, de oprichter, zelf al 25 jaar veganist. Kun je ons vertellen hoe het in 1999 begon?

Ik heb veel gereisd, er was zelfs een tijd dat ik vijftien jaar lang aan een stuk op reis was. Het was altijd een uitdaging om uit te vinden waar ik kon eten. In het begin was er via internet niet veel te vinden. Er was maar één website en die werd alleen het eerste jaar ge-update. Toen ik in Thailand was, wilde ik het restaurant van een vriend aan deze site toevoegen. Ik probeerde maandenlang contact op te nemen met de beheerders van de site, maar ik kreeg niemand te pakken. Uiteindelijk gaf ik het op. Een paar jaar later woonde ik in India en had heel veel vrije tijd. Daar kwam ik op het idee zelf een website te beginnen hoewel ik geen idee had hoe dat moest. Ik vond gewoon dat iemand het moest doen. Ik leerde HTML-code en maakte niet zo’n hele goede site, maar hij deed het in ieder geval wel. Al snel werd de website dynamischer en beter gestructureerd en sindsdien wordt de site voortdurend ge-update en verbeterd. HappyCow – hoe kom je aan die naam?

Toen ik 19 was, kwam ik vaak langs een veehouderij waar ik koeien zag die louter en alleen gefokt waren om op te eten. Die koeien waren niet vrolijk en het was duidelijk dat ik ooit

4

een project met de naam ‘Happy­ Cow’ zou gaan beginnen. Dus de naam was er eerder dan het internet. Ik houd van de naam want het maakt dat mensen zich afvragen wat het betekent. Veel mensen begrijpen het meteen: de koeien worden niet gegeten, dus zijn ze blij. Wie werken er voor HappyCow?

Heel lang werkte ik er alleen zelf, later kwam mijn partner Diana erbij. Natuurlijk werden we altijd geholpen door vrijwilligers overal vandaan. De laatste jaren zijn we erg gegroeid en moesten we uitbreiden. Tegenwoordig werken er 12 mensen voor Happy­Cow. We hebben iemand die nieuwe meldingen afhandelt, iemand die updates verwerkt en twee mensen die zich met recensies en geüploade foto’s bezighouden. We krijgen per dag honderden emails die moeten worden gecontroleerd. De meeste medewerkers werken part-time, sommigen zijn vrijwilligers en sommigen hebben een betaalde functie. Vorig jaar zijn we bovendien gaan samenwerken met een ontwikkelaar, een adviseur en een ontwerper die allemaal part-time voor ons werken. We hebben erover nagedacht om investeerders aan te trekken, maar dat laten we nog even zitten. De wereld verandert, mensen snappen dat ze anders moeten leven om

onze planeet gezond te houden en dat er wat gedaan moet worden tegen de vergaande exploitatie van grond, de opwarming van de aarde en de gezondheidsproblemen die met de vleesconsumptie samenhangen. Er is steeds meer behoefte aan het soort informatie dat wij verstrekken en met deze ontwikkeling proberen we gelijk op te blijven. Zijn alle teamleden veganist of vegetariër?

De meesten zijn veganist. Maar het is moeilijk om veganistische ontwerpers en goede ontwikkelaars te vinden, wel is iedereen in elk geval vegetariër. HappyCow heeft meer dan 38.000 geregistreerde leden en nog veel meer gebruikers. Weet je waar ze allemaal vandaan komen en wat valt je op?

We zien elke maand meer dan 700.000 bezoekers. Ons publiek komt vooral uit de VS, Canada en andere Engelstalige landen. Maar omdat hier in de VS nog andere gelijksoortige websites zijn, is HappyCow nog veel populairder buiten de VS. Onlangs was ik in Thailand en de Filipijnen waar HappyCow heel bekend is. Er zijn ook landen zoals bijvoorbeeld Taiwan waar de site niet zo bekend is. Taiwan heeft bijna in elke straat een vegetarisch restaurant en ik denk

5

problemen met zich meebrengt dan zou het kunnen dat we het verwijderen of bewerken. Bijvoorbeeld als iemand klaagt over voedselvergiftiging, dan kun je je beter wenden tot de verantwoordelijke instantie dan op HappyCow hierover schrijven. Hoe actueel is HappyCow?

Eric Brent

Dat verschilt per regio. Er zijn plekken waar vegetariërs en veganisten zelden naar toe reizen. De informatie over zo’n gebied wordt minder vaak ge-update. Soms gebeurt het dat restaurants in minder bekende plaatsen dicht gaan en we dat pas maanden later weten. Dat is anders voor bijvoorbeeld grote internationale steden waar wijzigingen vaak al binnen twee dagen doorgevoerd worden.

dat daar op India na meer vegetariërs leven dan waar dan ook. Maar de meeste mensen begrijpen er geen Engels. Er zijn enkele Chinese web­ sites die op HappyCow lijken. Enkele maanden geleden bezocht ik daar een vegetarisch festival waar maar liefst 120.000 mensen waren. Ook in Nederland hebben we aardig wat bezoekers, zo’n 6000 per maand. Dat zijn natuurlijk niet allemaal leden. Hoeveel leden we precies in Nederland hebben, weet ik niet uit mijn hoofd, maar in Amsterdam zijn dat er zeker 100. Mensen die geen Engels spreken kunnen de site via Google translator laten vertalen. Misschien dat het in de toekomst mogelijk is om een vertaalfunctie in de site te bouwen, maar dat is vrij ingewikkeld omdat bijvoorbeeld namen en adressen van restaurants niet automatisch mee vertaald moeten worden.

6

Wat is het verschil tussen gebruikers en leden?

Veel mensen gebruiken de site zonder zich ooit te registreren. Het is niet nodig om lid te zijn behalve als je zelf recensies wilt schrijven en/of foto’s wilt uploaden. Als lid kun je makkelijk printbare lijstjes van restaurants maken die je vervolgens op kunt slaan. Die kun je dan gebruiken als je op reis gaat. Dit is slechts een van de voordelen van het lidmaatschap. In de toekomst willen we mensen nog meer aanmoedigen om lid te worden. Lidmaatschap is overigens helemaal gratis. Worden alle recensies en foto’s door jullie gecontroleerd?

Ja, dat kost veel tijd. Soms ontvangen we 50-100 recensies op één dag. We verwijderen zelden wat. Als het beledigend is of als het mogelijk juridische

Er staan op dit moment ongeveer 20.000 restaurants en andere bedrijven op de site, hoeveel komen daar dagelijks bij?

Dat verschilt nogal, maar ik denk circa 20. Er vallen er dagelijks 3 tot 5 af. Dat zijn bedrijven die sluiten of om een andere reden verwijderd worden. Soms gebeurt dit als een restaurant toch niet gastvrij voor vegetariërs blijkt te zijn.

Is HappyCow de enige wereldwijde gids voor vegetariërs en veganisten?

Toen ik begon was er niets. Op de dag dat we onze site lanceerden, verscheen een soortgelijke website en al snel volgden enkele andere. Als ik dat geweten had, was ik niet aan HappyCow begonnen want ik hoef me niet zo nodig te profileren op dit gebied. Zolang er eentje is, is het goed. Ik wil niet rijk of beroemd worden. Die andere sites bestaan nog steeds, maar worden niet zo vaak ge-update. Eén van de voordelen van HappyCow is bovendien dat wij een onderscheid maken tussen ‘vegetarian’, ‘vegan’ en ‘vegfriendly’ en die houden we alle­drie in de gaten. Dat is nodig omdat wat

bedrijven op. Alleen heb je dan in veel delen van de wereld weinig mogelijk­heden. Het doel van de website is om te laten zien dat je op veel plekken vegetarisch en veganistisch kunt eten. En dus hebben we besloten om ook restaurants op te nemen waar vlees geserveerd wordt. Om een veg-friendly restaurant aan te melden, moeten wel eerst de voorwaarden goed gelezen worden. Het verschilt per geval, in het algemeen verwachten we dat het restaurant ten minste 60% vegetarisch/veganistisch is en dat ze duidelijk moeite doen voor vegetariërs en veganisten. Bijvoorbeeld dat op de menukaart aangegeven staat wat vegetarisch is of als er in aparte pannen gekookt wordt voor niet-vleeseters. Bij voorkeur nemen we geen restaurants op waar zaken als kalfsvlees en foie gras op het menu staan. De restaurantgids is het bekendste onderdeel van HappyCow. Is er nog meer?

We nemen ook bijvoorbeeld reformwinkels, veganistische bakkers, vegetarische B&B’s, hotels en catereraars op. We hebben een forum waar leden vragen kunnen stellen en zelf advies kunnen geven. Daarnaast hebben we nog een chatroom, we bieden recepten aan en een lijst met vegetarische en veganistische beroemdheden. We hebben een blog met meatless Monday berichten, informatie over vegan voeding, reizen, gezondheid en ingrediënten. Je vindt op HappyCow ook curiositeiten zoals de Veg IQ-test. Maandelijks brengen we een nieuwsbrief uit waarin we dikwijls nieuwe vegan producten introduceren en waarin we vermelden wat er nieuw is op de site. Hoe wordt HappyCow gefinancierd?

mensen onder vegetarisch verstaan erg uiteenloopt en wij proberen daar helderheid in aan te brengen. Wanneer mag een restaurant als ‘veg-friendly’ vermeld worden op HappyCow?

Dat is in de loop van de jaren veranderd. Aanvankelijk namen we alleen 100% vegetarische en veganistische

HappyCow is gratis en dit zal altijd zo blijven. Restauranteigenaren kunnen sponsors worden, dan komen ze bovenaan in de lijst, ze worden in de nieuwsbrief genoemd en dergelijke. Verder hebben we Apps voor mobiele telefoons en we ontvangen donaties van gebruikers. We hebben via Google Ads commerciële advertenties waar we niet helemaal vat op hebben waardoor er soms reclame tevoor-

schijn komt die ons niet bevalt. Het liefst zou ik alleen advertenties van veganistische bedrijven opnemen. We hebben hiervoor contact gelegd met meer dan 1300 bedrijven. Als dit een succes blijkt, dan kunnen we die nietvegan advertenties langzaam afstoten. Iets anders waar aan gewerkt wordt, is The HappyCow Cookbook met vegan recepten van de 50 best beoordeelde restaurants ter wereld. Het wordt een echt boek. Kun je nog steeds verrast worden?

Vandaag nog hoorde ik dat er in Koeweit een geheel vegan restaurant genaamd Ginger Restaurant is. Dat is toch prachtig! Ik ben nog nooit in Koeweit geweest, maar ik stel me er niet bepaald een vegetarisch paradijs bij voor. Wat voor mogelijkheden heb je nou in de woestijn? Of neem nou Lil Eden in Inglewood (Californië). Inglewood is niet de slechtste plek in Californië, maar er is wel veel armoede en het is er gevaarlijk. Onderzoek heeft uitgewezen dat daar het slechtste eten verkocht wordt en dat er meer fast food restaurants zijn dan waar dan ook. Er is helemaal geen vers voedsel te krijgen. Toch is er een gloednieuw vegan raw food restaurant dat zich richt op de lokale bevolking. Ik ben er geweest en ik keek mijn ogen uit. De gasten waren bijzonder enthousiast over het eten. Een maaltijd kost er 10 dollar en is erg voedzaam. Hoewel dit bedrag voor sommigen veel geld is, draait dit restaurant goed. Heel bijzonder. Hoe zie je HappyCow in de toekomst?

In de nabije toekomst willen we een nieuwe website lanceren, nog overzichtelijker en nog makkelijker in het gebruik. We gaan meer doen met Apps zodat gebruikers via hun mobiele telefoon alle informatie kunnen krijgen. Het moet tevens mogelijk worden dat mobiele gebruikers zelf informatie kunnen toevoegen. Wat kunnen wij als gebruikers voor HappyCow doen?

Als ik slechts één wens mag doen, zou ik zeggen: stuur ons updates! Meld het ons zodra je iets nieuws ontdekt en wij zijn altijd blij met recensies en foto’s.

7

V magazine september 2012 dr.pdf 1 27/06/2012 15:58:59

Hummus Kikkererwtenmix met citroen.

C

M

Hummus met okara De gekende Hobbit kikkererwtenmix wordt verrijkt met sojavezels (okara). Sojavezels worden uit sojamelk gefilterd bij de bereiding van tofu.

Y

CM

MY

CY

CMY

Hummus met olijven onze traditionele Hobbit hummus gemixt met zuiderse zwarte olijven.

K

De Hobbit nv * Nijverheidslaan 7-9*B-9990 Maldegem Tel.: +32/50 71 70 20 * Fax: +32/50 71 72 12 www.hobbit.be * [email protected]

Plants can feed

the world.

Plenty Food www.plentyfood.nl

8

restaurantbespreking tekst & foto’s Marlies de Jonge

Natuurlijk Nul-15 heeft veel vegan opties Natuurlijk Nul-15 in Delft oogt als een modern, leuk ingericht maar enigszins doorsnee randstedelijke eet- en drinkgelegenheid. De lunchkaart bevestigt dit met gerechten als boerentosti met kaas, sandwich met zalm, sandwich met polderhoen en broodjes hamburger. Toch is er een klein verschil. Af en toe zie je achter een gerecht namelijk een speciaal tekentje staan waaruit je kunt opmaken dat het gerecht veganistisch is of veganistisch gemaakt kan worden. Heel handig. Zo bestelde ik een sandwich met geroosterde groenten, pesto en pijnboompitten. De pesto werd vervangen door een olijventapenade toen ik aangaf graag een vegan sandwich

en kappertjes. De sojacappuccino is eveneens niet te versmaden. ‘s Avonds gebeurt er met deze omnivore zaak iets bijzonders. Dan verandert Natuurlijk Nul-15 namelijk in een geheel vegetarisch restaurant waarbij de meeste gerechten op de kaart ook veganistisch zijn. Je kunt genieten van een origineel driegangenmenu voor € 27,50. Het is uiteraard mogelijk om alleen een hoofdgerecht te nemen, maar houd er dan wel rekening mee dat de porties erop ingericht zijn dat je drie gangen bestelt. Op de dinerkaart prijken vijf voor-, vijf hoofd- en vijf nagerechten. Er is keurig aangegeven welke vegan zijn (vier

Wat het toetje betreft wist ik het wel direct: de gegrilde ananas met soja-ijs moest het worden. Ik heb bijzonder lekker gegeten en hetzelfde gold voor mijn disgenoten die net als ik blij

Omnivore lunchroom verandert na 18.00 in vega restaurant te willen eten. Ik had overigens ook kunnen kiezen voor een kikkererwtensalade met munt en sesam (wel erg koud volgens mijn tafelgenoot) of een kikkererwtensoep met komijn. Voor de sandwich ben ik al een paar maal teruggegaan naar Delft, zelden zo lekker geluncht. Heerlijke, knapperige stukken dik bruin brood met daarop bijzonder smakelijke groenten

van de vijf voor- en hoofdgerechten en twee van de nagerechten). Ik had het er moeilijk mee. Wat moest ik kiezen? De oosterse komkommersalade met sushi vooraf of toch de salade van rode linzen met een salsa van tomaat? En zou ik daarna de lasagne met tahoe en spinazie nemen of glasmihoen met roergebakken champignons en afgemaakt met kikoman?

waren relatief chique vegan te kunnen dineren. Alleen over de lasagne waren we het eens dat die wat flauw was en teveel onbewerkte tofu bevatte. Wel lekker, maar alleen geschikt voor die-hard veggi’s en vegans vrees ik. De linzensalade was overheerlijk en de gegrilde ananas bijzonder want gekruid met naar ik vermoed kardemom. Hoewel ik Natuurlijk Nul-15 nu verschillende malen heb bezocht, ben ik er nog lang niet uitgegeten. Voor een ieder die hier ‘s avonds wil eten: reserveren is aanbevolen want het restaurant is na 18.00 alleen geopend wanneer er ten minste voor twee personen gereserveerd is.

Burgwal 11 2611GE Delft tel: 015-2121108 www.natuurlijk015.nl

9

ondernemers met idealen door Peter Kouwenhoven, foto’s Heavenly Cupcakes

Hemelse cupcakes Cupcakes zijn, om een Amerikaanse term te gebruiken, hot (vroeger zei je ‘in’, maar dat is uit). Er wordt in Nederland wat afgebakken en volop versierd. Maar waar je vroeger zelf geschminkt werd, worden er nu cakejes versierd. Maar ach, dat versieren stelt vaak niet zoveel voor, op de meeste cupcakes komen wat M&M’s en dan heb je het wel zo’n beetje gehad. Lekker hoor, maar zo’n cakeje heeft niets van de Heavenly (terecht met een hoofdletter geschreven) Cupcakes van Jessica en Rebecca Stirler. Hoog tijd dus voor een interview met deze ondernemers met smakelijke idealen.

In alle rust doet Jessica het woord, ondanks het feit dat ze zo aan de bak moet voor een flinke bruiloft. Ze is als zestienjarige begonnen op een kantoor achter een typmachine en op haar 52ste geëindigd als spoorwegbeveiliger bij Pro Rail. Solliciteren heeft, als je 53 bent weinig zin meer. In het geval van Jessica was dat niet zo’n probleem. Ze had altijd al iets voor zichzelf willen beginnen en het stoppen met werken bij Pro Rail was net het zetje dat ze nodig had. Jessica: “Bak-

10

ken is al mijn hele leven mijn passie en ik ben altijd van plan geweest om met die hobby iets professioneels te gaan doen. Vroeger waren er altijd wel redenen om dat niet te doen, zoals kleine kinderen thuis, maar nu kon ik geen argumenten meer bedenken om het niet te doen. En wat me óók duidelijk was: als ik het nu niet doe, doe ik het nooit meer!” Plannen werden gesmeed. Jessica volgde een cursus voor startende ondernemers en Rebecca, haar dochter

van 23, was bereid om het creatieve gedeelte van de startende onderneming voor haar rekening te nemen. Ook maakte Rebecca de website en bedacht ze leuke, nieuwe versieringen voor de cakes en andere, door hen zelf ontwikkelde lekkernijen. De meeste mensen hebben normaal gesproken wel een kleine of een wat grotere oven in de keuken, maar hoe doe je dat als startende ondernemer met grootse plannen?

Jessica: “Ik mag de keuken van de Nieuwe Nachtegaal, een instelling voor maatschappelijk gehandicapten in Rotterdam, gebruiken. Mijn cursusbegeleider heeft me ooit op die mogelijkheid gewezen. Als je professioneel wilt gaan bakken moet je keuken goedgekeurd worden. Mijn huiskeuken wordt dat niet, die is daar niet op ingericht, maar de keuken van de

Nieuwe Nachtegaal is dat wel. Ik ben er ontzettend mee geholpen, maar een nadeel is wel dat ik altijd afspraken moet maken over de momenten dat ik de keuken wil gebruiken.” Waarom kiest iemand voor cupcakes en niet voor slagroomtaarten of marsepeingebak?

Jessica (lachend): “Dat groeit vanzelf. En met die cupcakes kun je zoveel leuke dingen doen… Ondanks dat hadden mijn familie, vrienden en kennissen het op een gegeven moment wel een beetje gehad met mijn cupcakes. Niet dat ze niet in de smaak vielen, misschien juist wat te veel. Cupcakes zijn gebak, heerlijk, maar je moet er met mate van eten wil je niet tonrond worden.” Medio oktober openen Jessica en Rebecca een patisserie op de Nieuwe Binnenweg 244 in Rotterdam (naast EkoPlaza). Als je denkt dat het daar alleen draait om cupcakes dan heb je het helemaal mis. Naast de cakes kun je er terecht voor allerlei verrukkelijke taarten zoals citroentaart, worteltaart, versgebakken koeken en koekjes. Op dit moment bakken Jessica en Rebecca alles nog bij de Nieuwe Nachtegaal, maar vanaf oktober gebeurt dat in de eigen patisserie. Een flink deel van de 90 m2 die beschikbaar is wordt winkel, de rest is bestemd voor de bakkerij en alles wat daarbij komt kijken. Bakken en een winkel runnen, gaat dat wel samen?

“Rebecca en ik gaan ons vooral bezig houden met het bakken en de ontwikkeling van nieuwe producten. We trekken iemand aan voor de winkel.

Het hebben van de patisserie levert ons ook tijdwinst op. Nu brengen we de bestellingen naar de klanten, als we de winkel hebben kunnen de klanten hun spulletjes bij ons op komen halen.” “We ontwikkelen steeds nieuwe lekkernijen. We zijn overigens niet van plan om kinderfeestjes en workshops te gaan geven, dat geklei met voedsel staat me tegen. Wat we wel gaan verzorgen zijn high teas. Onlangs hebben we nog een high tea verzorgd voor de stichting Melief, de stichting die oude, zieke en verwaarloosde dieren opvangt en verzorgt. Uiteraard met cupcakes en verder appelvlinders, chocolade koekjes, scones, tofupasteitjes, bananenbrood, hartige sandwiches, zelfgemaakte spreads en natuurlijk verschillende soorten thee. Alle beschikbare plaatsen waren bezet, dat was niet alleen leuk voor de

stichting Melief, maar ook voor ons als bedrijf !” Is het eigenlijk wel mogelijk om vegan cupcakes te maken, dus zonder het gebruik van eieren, honing en dat soort dingen?

“Alles wat wij maken is vegan. We gebruiken verder alleen natuurlijke grondstoffen. En we houden, als men dat wil, ook rekening met bijzondere wensen zoals glutenvrij, notenvrij en suikervrij. Niettemin kan er wel eens een spoortje van het een of ander in het gebak zitten, ondanks het feit dat we de keuken vooraf goed schoonmaken en speciale attributen gebruiken.” Over de vraag hoe Heavenly Cupcakes er over 10 jaar uitziet twijfelt Jessica geen seconde: “Ik hoop dat we dan meerdere zaken hebben, we willen groter groeien.”

Neem vooral een kijkje op www.heavenlycupcakesrotterdam.nl

11

V-nieuws door Armande van Doesburg

V-nieuws

Overheerlijke chocolade van Ombar

Ombar is 100% biologische chocolade gemaakt van ongeroosterde, koudgeperste cacaobonen. Bovendien bevatten de repen kokosbloesemsuiker en kokosboter in tegenstelling tot de ongezonde (vaak goedkopere) ingrediënten die doorgaans in chocoladerepen zitten, zoals geraffineerde (riet)suiker, lecithine en melkpoeder. De Ombars bevatten verder op lage temperatuur gedroogde acai bessen, gojibessen, blauwe bessen of cranberry’s en groene thee en probiotica . De volgende smaken zijn verkrijgbaar; Coconut Probiotic, 72% Dark Probiotic, Strawberry Probiotic, Acai & Blueberry, Gojiberry, Green Tea & Lemon, Cranberry Mandarin. Tip: bestel het proefpakket met zeven smaken via www.chocodelic.nl. Chocolade is verkrijgbaar in verschillende natuurwinkels en webshops. Sharon’s Sorbet

Een nieuwe ontdekking is Sharon’s Sorbet. Heerlijk vegan, zuivelvrij, glutenvrij, caseïne vrij, GMO-vrij en transvet vrij ijs. Zacht van smaak, natuurlijke ingrediënten en zonder enummers. Er zijn onder andere de volgende smaken: kokos, limoen, mango en passiefruit. Verkrijgbaar bij o.a. video­ theken.

12

Restaurant: Eten vol leven te Antwerpen

Een restaurant waar de gerechten met liefde en zorg gemaakt worden. Er wordt gebruik gemaakt van LifeFoodtechnieken om de vitaliteit en de smaak van de ingrediënten te maximaliseren. Biologisch, laag-glycemisch, gluten-vrij, kosher, halal en 100% plantaardig. Je kan er heerlijk ontbijten, lunchen en avondeten. Ook schuldvrij genieten van zalige taarten die helemaal gezond en puur zijn! Ook kun je regelmatig meedoen aan een workshop. Kijk op de site voor de openingstijden. Minderbroerdersrui 52 te Antwerpen. Zie: www.etenvolleven.be

Alqvimia

Hof van Twello

Alqvimia voegt aromatherapie en plantenkunde samen om 100% natuurlijke cosmetica te maken, waarvoor zij wereld­ wijd de meest zuivere ingrediënten selecteren. Alqvimia wil de eeuwenoude kennis van de Spaanse leer van geuren, aromatherapie, cosmetica en alchemie samen brengen. De oliën zijn plantaardig en afkomstig van de allereerste koude persing. In tegenstelling van wat je zou denken wordt olie snel opgenomen door de huid, waardoor de huid niet vet wordt. Je hebt maar weinig olie nodig waardoor de producten zuinig in gebruik zijn. Er zijn oliën voor zowel het gezicht als het lichaam. Verkrijgbaar via webshops, verschillende schoonheids­ specialisten. Zie: www.alqvimia.nl

Leuke boerderij met land­ winkel. Er zijn verschillende biologische soorten groente en fruit van lokale boeren verkrijgbaar en verschillende streekproducten verkrijgbaar (niet allemaal plantaardig) zoals raw foodcrackers en zelfs rawfood ijs. Wie wil, kan hier een cursus volgen over raw food of eetbare wilde planten. Op het terras kun je genieten van een kopje koffie of thee en iets lekkers. Vanuit daar start het blote voetenpad wat langs allerlei tuinen voert zoals de pre-historische tuin, de middeleeuwse tuin, de raw food tuin etc. www.hofvantwello.nl

V-nieuws Superbalsem: Hurraw!

Deze lippenbalsem is ontstaan vanuit een persoonlijke drijfveer van de makers om de perfecte, puur plantaardige lippenbalsem te creëren, gemaakt van biologische, fairtrade ingrediënten en koudgeperste oliën – in meerdere natuurlijke smaken. Hurraw! lippenbalsems worden handgemaakt in kleine hoeveelheden met o.a. amandelolie, kokosolie & cacaoboter. Een greep uit de heerlijke geuren en smaakjes: van kokos, kersen, kaneel, moon, sun (UV filter), vanille en nog veel meer. Te koop bij o.a. Cosmetics & Care (Amsterdam) en via www.hurraw.nl.

Vegan blog: Suzette

Mooi blog, leuk om te lezen en om vegan inspiratie op te doen. Suzette is 34 jaar en woont samen met Yvo en hun zoontjes Jippe (5) en Raaf (3). Ze eten en leven 100% plantaardig. Op dit blog kun je zeker 100 veganistische recepten vinden, zelfbedacht of uit (vega-)kookboeken gehaald. Zie: www.watmaakt.suzette.nu De haas in de marathon

In oktober komt de film uit over Partij voor de Dieren die dan 10 jaar bestaat. De trailer belooft ons een interessante film. Bekijk op YouTube vast de trailer: www.youtube.com/ watch?v=INr1_xcN7mk Logeren B&B France

Vegetarisch bed and breakfast in Frankrijk. Mooi ingerichte kamers, aardige mensen die met alle plezier ontbijt en diner veganistisch kunnen serveren. Wij werden verrast met een warm vegan croissantje bij het ontbijt en vegan broodjes, zelf gemaakt. Tripadvisor heeft ze een certificaat voor excellence uitgereikt voor 2012. Zie www.3placedesarbres.com

Sushi The global catch (2011)

Sushi the global catch is een documentaire over de toename van Japanse sushirestaurants in de wereld en de impact die dit heeft op de visvangst in het algemeen en de ‘bluefin´ tonijn in het bijzonder. Aan het woord komen sushi chefs, maar ook experts op het gebied van de visindustrie en ´environmentalists´. Een eyeopener voor wat de gevolgen zijn van wat zo onschuldig lijkt: een klein stukje vis op kleefrijst. Deze documentaire heeft verschillende prijzen gewonnen. Zie: www.sushitheglobalcatch.com

Ayurvedisch koken

Heel mooi bijna 100% plantaardig kookboek met ‘verrukkelijke’ foto’s, geschreven door Lies Ameeuw. Ayurveda is een eeuwenoude filosofie, die in India zijn zijn oorsprong vindt. Volgens de leer is voedsel een manier om lichaam en geest in evenwicht te brengen en om ervoor te zorgen dat de mens in harmonie leeft met de natuur. De Ayurvedische keuken is glutenvrij, suikervrij en bijna geheel veganistisch. Zowel ontbijt, lunch als diner komen aan bod. Aan de hand van 90 gevarieerde, gezonde, ethische en mooie recepten laat de auteur concreet zien hoe Ayurveda soepel in het dagelijkse leven kan worden ingepast, zonder te vervallen in lange theoretische uiteenzettingen. De gerechten zijn aangepast aan de westerse smaak en de auteur geeft alternatieven voor ingrediënten die je hier moeilijk kunt verkrijgen. Je leert ook met kruiden werken die gunstig zijn voor de spijsvertering. Het boek werkt erg inspirerend! Verkrijgbaar bij de goede boekhandel en bol.com Prijs: € 22, 50

13

Cartoon

• healthfood restaurant • biologische kwaliteit • lunch & diner • diverse salades &

belegde broodjes • vruchten- en groentesap • elke dag veganistisch menu en natuurlijk heerlijke vegetarische maaltijden • open: elke dag van 12.00 tot 22.00 uur

14

door Michiel Possel

Het Vegan logo is een geregistreerd handelsmerk en staat op producten die geen enkel dierlijk ingrediënt bevatten en niet met hulpstoffen van dierlijke oorsprong zijn bereid noch op dieren zijn getest. Het is inmiddels al op ruim 1000 producten te zien. Het logo is tevens verkrijgbaar voor bijvoorbeeld cateraars en restaurants. Ook het Vegan logo op uw producten of in uw restaurant? Neem contact op met de Nederlandse Vereniging voor Veganisme: 06-5 243 39 31 of [email protected]

Nederlandse Vereniging voor Veganisme

recepten tekst & foto Jolijn Pelgrum

Kruidige linzensalade

(2 personen)

Dressing 2 el olijfolie sap van 1 citroen 1 tl paprikapoeder 1 tl komijnpoeder 2 tl mosterd 2 tl agavesiroop zout/peper

Meng alle ingrediënten en zet weg. Salade circa 200 gram linzen 6 zongedroogde tomaten, in reepjes 2 middelgrote uien, fijngesneden 6 middelgrote wortels, geraspt 1 el olijfolie 2 flinke handen spinazie

Kook de linzen gaar in ongeveer 25 minuten. Giet ze af en laat afkoelen. Verwarm de olijfolie in een pan en fruit de uien 3 minuten. Doe nu de spinazie en zongedroogde tomaatjes erbij en bak nog 3 minuten. Meng de linzen, wortel en het spinaziemengsel door elkaar en giet de dressing er overheen. Laat 5 minuten intrekken.

15

recepten tekst & foto Jolijn Pelgrum Bodem (overgenomen uit de Dikke Vegetariër) 175 gram speltmeel (of gewoon meel) 3 el olijfolie 2 tl zeezout 1/2 tl suiker 2 tl gist 2,5 dl water Vulling 1 grote ui, fijngesneden 2 tenen knoflook, gehakt 1 rode paprika, in kleine blokjes 1 verse maiskolf 1 pakje sojamozzarella, in plakjes 1 potje tomatenpuree 1 el olijfolie 2 tomaten, in dunne plakjes 1 tl pizzakruiden paar blaadjes basilicum, fijn geknipt peper en zout

16

Kleurrijke pita-pizza’s Doe alle ingrediënten voor de bodem (behalve het water) in de keukenmachine en zet deze ongeveer 10 seconden aan. Giet het water er geleidelijk bij totdat een bal ontstaat. Het is normaal dat het deeg plakkerig is, als het te plakkerig is kun je er wat meel overheen strooien. Vet een grote mengkom in met een beetje olie. Kneed de deegbal op een met bloem bestoven aanrecht 10 seconden achtereen en leg de bal in de mengkom. Dek af met zilverfolie of plasticfolie en laat twee uur rijzen op een warme plek. Ik doe dit door mijn combimagnetron op een kiertje te laten staan, zodat het lichtje blijft branden. Dit geeft net een beetje warmte af. Bestrooi het aanrecht met een beetje bloem en haal de deegbal uit de mengkom. Kneed snel even en verdeel in 4 gelijke delen. Rol er kleine deegballetjes van. Twee deegballen kun je nu direct invriezen voor de volgende keer. Rol ze strak in folie en leg ze in de vriezer. De andere twee deegballen dek je af met een schone theedoek. Laat 20 minuten rijzen.

(2 stuks)

Rol de deegballen met een deegroller uit tot een ovale vorm. Dek weer af met de theedoek en laat 20 minuten rusten. Kook de maiskolf  in 10 minuten gaar. Verwarm wat olie in een pan en bak de ui, knoflook en pizzakruiden in 2 minuten. Doe nu de paprika erbij en laat deze in ongeveer 5 minuten zacht worden. Snij de mais van de kolf af met een scherp mes. Rol de randjes van de pita’s een beetje naar binnen, zodat je een soort bootje krijgt. Verwarm de oven voor op 175 graden. Bestrijk de randjes van de pita’s met olijfolie. Bestrijk de bodem met tomatenpuree. Verdeel er nu de tomaten, het uien/paprikamengsel, de mais en mozzarella over. Strooi er tot slot nog een beetje zout en peper over. Zet de pita’s 16 minuten in de voorverwarmde oven. Garneer de pita-pizza’s met basilicum en eventueel wat ketchup.

er gaat nie ts boven een home-made pi zza

recepten tekst & foto Marloes Polman m.m.v. Robert Nabbe

Tacos met Queso

Taco vulling 2 el olie 1 pak veganistisch gehakt

(6 stuks)

1 knoflook gesnipperd 1 ui gesnipperd 200 gr zwarte bonen 100 gr mais 1 tomaat in blokjes 1 tl chilipoeder peper zout IJsbergsla, fijngesneden reepjes Avocado, in dunne plakjes Tacovulling

Queso 25 gr bloem 25 gr edelgist vlokken 240 ml bouillon

Zon in huis in de donkere maanden

Bak het gehakt bruin in de 2 el olie. Voeg de ui en knoflook toe en bak deze even kort mee op middelhoog vuur. Voeg de bonen, mais en tomaat toe en voeg naar smaak zout en peper toe. Verwijder de zaadjes van de rode peper en snij de rode peper in fijne stukken. Voeg deze aan het gehakt toe en bak alles 2 min zodat de smaken goed in elkaar opgenomen kunnen worden.

½ ui, gesnipperd 2 teentjes knoflook, gesnipperd ¼ groene paprika, fijn gesneden in blokjes ½ tomaat in blokjes 1 rode peper zout peper Queso

Doe de bloem en edelgist in een steelpan. Zet deze op middellaag vuur, voeg beetje bij beetje de bouillon toe zodat er een gladde saus ontstaat. Breng deze langzaam aan de kook. Voeg ui, knoflook, paprika en rode peper toe en laat de queso 5 min op laag vuur koken en blijf regelmatig roeren. Voeg als laatste de tomaat toe.

Beleg de taco met ijsbergsla, gehaktvulling en avocado. Eet de queso als dip met tortillachips of voeg deze toe als saus op de taco!

17

recepten tekst & foto Marloes Polman m.m.v. Robert Nabbe

Pompoen walnoot muffins (10 muffins)

425 gram gepureerde pompoen 60 ml melk ¼ tl appelazijn 80 ml olie 140 gram suiker 1tl vanille extract 150 gram gezeefde bloem ½ tl zuiveringszout 2 el zelfrijzend bakmeel ¼ tl zout 80 gram gehakte walnoten ¼ tl pompoenkruidenmix

18

Pompoenkruidenmix

Glazuur

1 tl kaneelpoeder

50 gram poedersuiker

½ tl gemberpoeder

1 el soja melk

¼ tl kruidnagel

1/8 tl pompoenkruidenmix

¼ tl piment

Snijd de pompoen in kleine blokjes, kook deze gaar in 10 min. en pureer het tot een gladde puree. Zet de puree aan de kant en laat deze afkoelen. Verwarm de oven voor op 175 graden. Meng in een kom de melk en de appelazijn, laat dit 5 min. staan. Voeg de olie, suiker en het vanille-extract toe en mix het geheel goed door elkaar. Voeg bloem, zuiveringszout, zelfrijzend bakmeel en zout toe; mix

dit door elkaar. Voeg vervolgens de pompoenpuree, de kruidenmix en walnoten toe. Schep het beslag rustig om totdat het goed gemengd is, pas op voor te lang mixen. Vul de cupcakevormpjes tot ruim tweederde en bak de muffins in 26 min. gaar of totdat een prikkertje schoon uit de muffin komt. Laat de muffins helemaal afkoelen en giet daarna het glazuur over de muffins.

column De Verbazing door Lysan van Winden

Over worstweerzin en vooroordelen Onlangs bleek uit een onderzoek dat sopranen langer leven dan alten. Oeps - hoe zit dat dan met mijn levensduur? Mijn stem is namelijk in de loop der jaren gedaald. Hoe komt iemand trouwens op het idee om dit te gaan onderzoeken? Die vraag bekruipt me vaker bij onderzoek met factoren die je niet zomaar met elkaar in verband brengt. Zo stelde het KNMI ooit vast dat op maandagen de meeste regen valt en op donderdagen de minste. Wat wel verklaart waarom ik de donderdag altijd een fijne dag heb gevonden. Opeens bedacht ik dat ik zelf al een tijdje rondloop met een minstens even onlogische correlatie, die telkens weer opduikt. Zoals bij het lezen van twee artikelen in de vorige V. Waarin de ondervraagde veganistes (resp. de dames van Our Hen House en Ellen De Generes) tevens lesbisch zijn. Bizar genoeg kom ik die combinatie de laatste jaren vaker tegen dan me statistisch natuurlijk lijkt. Homomannen die veganist zijn ken ik bijvoorbeeld niet (of ze zouden nog in de kast moeten zitten), terwijl de lesbische veganistes overal opduiken. Wat is dat toch? Ik heb eens wat mensen in mijn omgeving naar hun visie gevraagd. Toon, vegetariër en verstokt hetero, opperde met grafstem: “Dat zijn dames met een diepgewortelde worstweerzin.” Nadat ik uitgelachen was, zei ik: “Maar melk dan? Als er íéts vrouwelijk is…” “Dáárom drink ik zo graag melk!” ontdekte

hij vrolijk. “Om nog maar te zwijgen van kaas – dat is ingedikte vrouwelijkheid. Yum!” Later herinnerde ik me Petra, een macrobiotische lesbienne – die at uit gezondheidsoverwegingen geen dierlijke producten en had zich lang afgevraagd of orale seks wel ‘mocht’ van de macrobiotiek, omdat je dan immers dierlijke stoffen binnenkreeg. Ik vertelde haar dat ik gehoord had dat sperma veel goede voedingsstoffen zou bevatten (wie had dát onderzoek verzonnen?). “Hm,”zei ze laatdunkend, “net zo gezond als zuivel zeker. Geen kwarkje maar een kwakje. Dank je feestelijk.” Ze zou het eens aan haar kooklerares vragen. “En,” informeerde ik later, “wat zei ze?” “Ze gebruikt een condoom.” O. Smaken verschillen. En is dat dan wél gezond? Op een verjaardag leg ik het vega/lesbo-verhaal voor aan mijn schoonzusje. Helaas wordt het gehoord door haar buurman die overal een mening over heeft: “Hormonen! Bij die wijven zijn het altijd hormonen!” Ik protesteer: “Dat is een vooroordeel! Mannen gooien alles op hormonen.” Waarop ik besef dat ook dát een vooroordeel is… Evengoed zou ik het onderzoek naar de vega/lesbo-correlatie niet gauw aan een man toevertrouwen. Op weg naar huis schiet me het geval van de alten en sopranen weer te binnen. Hier bleek geen sprake van simpel oorzaak en gevolg: zowel levensduur als stembandlengte wordt bepaald door oestrogeen – jawel, oplettende lezer: hormonen!

19

Veggie Challenge door Marlies de Jonge

Veggie Challenge Eet minder dierlijke producten dan je normaal doet!

‘Daag jezelf uit om 30 dagen lang minder dierlijke producten te consumeren dan je normaal gesproken doet.’ Afgelopen juni daagde Viva las Vegas iedereen uit om een of meer dagen per week vegetarisch of veganistisch te gaan eten. Iedere deelnemer ontving gedurende deze maand elke dag voorbeeldrecepten per mail en kon een beroep doen op het Veggie Hotlineteam voor bijvoorbeeld shoppingadvies, voedingsvragen en restaurantinformatie. Vele duizenden mensen deden mee. Zowel omnivoren die een dag vegetarisch of veganistisch gingen eten als vegetariërs die één of meer dagen op de veganistische toer gingen. vroeg drie deelnemers die één of enkele dagen per week vegan gingen eten naar hun ervaringen.

Vlees eten beviel me al een tijdje niet meer, zowel fysiek als psychisch niet. Ik hou van alles wat leeft en als het even kan wil ik dat laten leven. In restaurants bestel ik al tijden geen vlees meer omdat je altijd een misselijkmakende hoeveelheid krijgt, waarna je een uur nodig hebt om ‘uit te buiken’. Daarnaast ben ik bij een seminar van Tony Robbins geweest waar nog eens goed uitgelegd werd wat een gezond voedingspatroon is. Daar hoort vlees niet in thuis. Ook melkproducten werden afgeraden (we zijn het enige wezen op aarde dat melk van een ander dier drinkt!). Op zoek naar meer informatie kwam ik toevallig de Veggie Challenge tegen. Hét moment om mee te doen voor mij dus. Vijf dagen per week vegan eten, leek me haalbaar aangezien ik meestal al vegetarisch eet en van vegetarisch naar vegan is maar een kleine stap, volgens mij. Ik heb niet speciaal vegan producten gekocht. Ik heb gekeken

Vegan met een paar uitzonderingen

In feite probeerde ik elke dag vegan te eten met een paar uitzonderingen waar ik geen afstand van wilde doen. Beemster kaas vind ik bijvoorbeeld té lekker, net als af en toe een visje (al ga

Niet langer uitbuiken na een maaltijd Deelnemer Martin Havik, parttime vegetariër (ging 5 dagen per week vegan eten) ik dat wel minderen vanwege de overbevissing). Eieren van de kippen van mijn ouders hield ik eveneens in mijn

eten. De meeste mensen zuchten eerst diep ‘moét je nou per se zo moeilijk doen?’, zonder dat ze hebben nagedacht over wat je eigenlijk vraagt. Als je vervolgens uitlegt dat je met alleen groente ook erg blij bent luisteren de meesten al niet meer, maar zijn ze erop gefocust om een of andere op vlees lijkende vegaburger voor je te halen (ook lekker trouwens). Toch kan ik iedereen aanraden om een of meerdere dagen vegan te gaan eten. Ik ben daar al mee bezig, maar de weerstand is groot. Met woorden lukt het bijna niet om mensen te overtuigen. Daarom heb ik mijn aanpak veranderd en kook ik vegan voor mensen en vraag na het eten wat ze er van vonden om vervolgens te vertellen dat het vegan was. Dan zijn de reacties een stuk positiever! Mijn kookkunsten worden gewaardeerd. Mijn partner vindt nu veel groentes lekker die ze vroeger altijd vies vond. Zelf merk ik dat ik echt energie krijg van vleesloos eten (tegenover het uur uitbuiken dat no-

Eten geeft nu energie i.p.v. dat het energie kost wat er in mijn huidige dieet niet vegan was en dat heb ik geschrapt. De groenten uit mijn eigen groentetuin kon ik natuurlijk gewoon blijven eten. Ik raad trouwens iedereen die een vierkante meter grond heeft aan om er groente in te planten. Het is altijd verser dan vers en 100% onbespoten.

20

dieet, die moeten kunnen want die kippen hebben een prachtleven. Door de Veggie Challenge kwam ik erachter dat een ongelooflijke hoeveelheid producten in de supermarkt dierlijke ingrediënten bevatten. Het viel me verder op hoe moeilijk anderen er soms over doen als je zegt dat je vegetarisch of vegan wil

dig is na ‘standaard’ maaltijden). Dat is toch waar eten uiteindelijk voor bedoeld is: energie! Na de Veggie Challenge ben ik 99% vegetarisch blijven eten terwijl dat daarvoor 50% was. Grotendeels vegan is me nog teveel gedoe (vooral in restaurants of op verjaardagen).

Inmiddels eet ik zes jaar vegetarisch en dat bevalt goed. Toch blijft er altijd iets knagen. Je weet dat die kipjes na het leggen van de eitjes alsnog de soep indraaien en dat hun mannelijke kuikens direct in de versnipperaar verdwijnen. Daarbij speelde mee dat je als vegetariër heel veel kaas voorgezet krijgt. Ik vind kaas best lekker, maar het bevat vooral vet en weinig voedingsstoffen dus een beetje minder kan geen kwaad dacht ik en zo besloot ik één dag per week vegan te gaan eten en wel op vrijdag. Voor mijn vegan dag ging ik apart inkopen doen om te zorgen dat ik wat te eten en – heel belangrijk! – wat te snoepen in huis zou hebben. Favoriet: de punseliekoekjes, nootjes en gedroogde abrikozen. Om aan mijn koffie-verkeerdverslaving tegemoet te komen, ging ik op zoek naar alternatieven voor melk. Dat viel tegen. Rijstemelk, al dan niet gezoete sojamelk, havermelk, het leverde allemaal geen acceptabele koffie verkeerd op. De enige lekkere bleek die van de Bagels & Beans, maar om daar nu steeds naartoe te fietsen voor een kopje koffie? Wat me goed beviel was de soja­

Veganisme is geen religie

Het viel me wel tegen dat ik weer helemaal opnieuw moest beginnen met uitzoeken wat ik wel en niet kon eten. Ik was vergeten dat dat ook best lastig was toen ik net vegetarisch at. Een ander probleem was: waar leg ik de grens, hoe

Hoe streng moet ik zijn? Deelnemer Edith Kroon, vegetariër (ging 1 dag per week vegan eten) streng ben ik? Een aantal Googlezoekopdrachten bracht aan het licht dat er in veel producten dierlijke ingrediënten zouden kúnnen zitten. In broodverbeteraar kan bijvoorbeeld varkenshaar verwerkt zijn.

wat ik eet, behalve aan mezelf. En soms moet je gewoon praktisch zijn. Anders zou ik nooit meer uit eten kunnen gaan of iets afhalen zonder te vragen of je ‘even’ de complete ingrediëntenlijst van alle gerechten mag zien. Flauwe smoesjes

Of ik anderen zou adviseren vegan te gaan eten? Nee, niet zomaar ‘out of the blue’. Je moet sowieso voorzichtig zijn met adviezen. Zoals een van mijn uit-eten-clubvriendinnen zei: “Het is een stuk minder leuk als je met een vegetariër uit eten gaat. Je voelt je toch een beetje schuldig als je vlees eet.” Blijkbaar hebben sommige mensen er last van dat je een bewuste keuze maakt en voelen ze zich daardoor aangevallen. Overigens heb ik wel een paar mensen gevraagd om mee te doen aan de Veggie Challenge. Meestal kreeg ik flauwe smoesjes als: “Maar ik eet al best vaak vegetarisch” (dan is het toch een eitje om mee te doen?). Mijn omnivore moeder van 79 deed wel mee en ging één dag per week vegetarisch eten. Ze vond het een makkie.

Mijn moeder van 79 vond de Veggie Challenge een makkie boter. Lekker romig én de goedkoopste van het schap. Tijdens de Veggie Challenge heb ik ook lekkere sojavruchtenyoghurts geproefd en soja machiato. Een carnivore vriend zei zelfs na een glaasje soja machiato met een punselie: “Was dit vegan? Dat kan niet, daar was het veel te lekker romig voor.”

Vaak kan zelfs de producent je niet precies vertellen wat er inzit. Wat dan? Het duurde even voordat ik me realiseerde dat het hier, net als bij vegetarisch eten, gaat om de vraag wat ik zélf wel of niet acceptabel vind. Het is geen religie (althans, voor mij niet), ik leg aan niemand verantwoording af over

Na de Veggie Challenge heb ik niet vastgehouden aan mijn vegan dag. Ik ben weer gewoon elke dag koffie verkeerd gaan drinken met melk. Wel blijf ik de sojaboter kopen en gebruik ik soms silken tofu in plaats van vleesvervangers (die vaak niet vegan zijn) dus er zit wel iets minder zuivel in mijn dieet. lees verder op pag. 23

21

Advertenties Aloe Vera Zuivere Aloe Vera (96%) te koop. Andere Aloe Vera drank is 2% of iets meer. Wonderplant in vele culturen. Ook andere producten met Aloe Vera en andere geneeskrachtige planten te koop. Bij mij bestellen is bij een erkende veganistische distributeur bestellen. Voor dierenliefhebbers: ook voor door het voer van alle dieren. Aloe Vera bevat 200 verschillende essentiële stoffen. Site: www.larabos.myflpbiz.com, mail: [email protected]. Soy Soy is een vegetarisch Aziatisch restaurant in Utrecht. Er zijn diverse veganistische opties en ook catering is mogelijk. Er is ook een kerstmenu. Adres: Antonius Matthaeuslaan 112 in Utrecht. Telefoon: 030-7852979. Dagelijks open van 16.00 – 21.30 uur. Meer informatie: www.soy-utrecht.nl. Vakantieadres Ruime kamers in de Franse Pyreneeën in oud stenen boerenhuis met uitzicht op beboste vallei. € 60 per kamer (2 pers.), € 50 voor 1, € 70 voor 3. Inclusief biologisch, veganistisch ontbijt, veganistisch avondeten op aanvraag. Frans en Engels gesproken. Sue & Trevor, Le Guerrat, F-09420 Rimont, Frankrijk. Tel. 0033 561963703, [email protected]. www.vegadates.nl Vegadates, dé ontmoetingssite voor vega’s! Liefde, vriendschap, activiteiten, wonen/ vakantie, spiritualiteit en meer. Gratis (proef)lidmaatschap: advertenties plaatsen en reageren op berichten. Ga mee met ontmoetingsdagen. Lees de blogs. Nieuw: chatbox! Volledig lid v.a. € 3,29 p.m. (bij jaarlidmaatschap). Adopteer een dier Adopteer een dier op afstand en steun daarmee alle dieren in permanente dieren­opvang Stichting Melief. Meer info? Kijk op www.stichtingmelief.nl

Advertentie plaatsen? Voor leden en donateurs NVV gratis, voor anderen € 10. Commerciële advertenties € 20 (of een heel jaar voor € 60). Neem hiervoor contact op met de NVV via [email protected].

22

Vega Chinees restaurant ‘De Oude Plek’ Pliniusstraat 18, Rotterdam (Lombardijen). Dagelijks geopend: 16.00-22.00 uur. tel. 010-432 74 20, www.deoudeplek.nl.

Groningen Fietsen, wandelen of een bustocht door de fraaie stad Groningen onder leiding van een deskundige gids? Bel (050) 309 07 57 of zie: www.henkbakker.nl.

Ledenpaskorting Hieronder volgt een korte, alfabetische lijst van de adressen waar leden van de NVV korting kunnen krijgen met hun ledenpas. Zie voor uitgebreidere informatie (volledige adressen, websites en soort korting) www.veganisme.org/de-vereniging/ledenpaskorting.

Korting op eten en drinken Angel Food • vegetarisch huiskamerrestaurant Oldeholtpade (10% of gratis toetje) Baklust • lunchroom Den Haag (5%) Bla Bla • vegetarisch restaurant Groningen/Rotterdam (10% max. 4) Deshima • lunch service en take-away; opleiding en lessen macrobiotiek Amsterdam (gratis drankje) Eetstee, de • vegetarisch restaurant Amersfoort (10% max. 2) Fine Fresh Food • biologische lunchroom, take away Den Haag (10%) Happy Herbi • catering, taarten, bonbons, huiskamerrestaurant Hoorn (zie site) Il Mediterraneo • restaurant, catering, kookworkshops Etten-Leur (gratis drankje) Kapitein Haak • familierestaurant Leidschendam (10%) Komkommertijd • veganistisch All-You-Can-Eat Buffet Gent België (10%) Loving Hut • veganistisch restaurant Maastricht (10%) Maoz • vegetarisch falafel restaurant, take away Leiden (10%) Maoz • vegetarisch falafel restaurant Nijmegen (idem studentenkaart) Natuurlijk Smullen • biologische snackbar Amsterdam (5%) Primavera • pop-up restaurant wisselende locaties (gratis drankje) Surabaya • Indisch restaurant Middelburg gratis drankje) SoloBio • 100% biologische lunchroom en catering Zeist (gratis koffie/thee) TerraZen Centre • vegan restaurant; lymfe-massage Amsterdam (gratis drankje) The Golden Temple • vegetarisch restaurant Amsterdam (15%)

Korting op andere producten en diensten: Biocosmetica • webwinkel voor cosmetica en persoonlijke verzorging (19%) Bureaubewust • kantoorartikelen, cadeau’s, kleding Utrecht (zie site) De Olijke Olifant • veganistische vakantie(weken) in Kranenburg Duitsland (5%) Eco Beauty Shop • webwinkel voor cosmetica en persoonlijke verzorging (10%) Happy Heels • schoenen Rotterdam (10%) In Motion • eco veggie&vegan B&B Bertrée-Hannut België (5%, zie voorwaarden) Lush • web-/winkel met ruim assortiment producten voor de persoonlijke verzorging, diverse plaatsen (huidadvies, proefpakketje) Nomadics • webwinkel: sandalen (10%) Sincero • webwinkel en winkel: dames-, heren- en kinderkleding Utrecht (10%) Sunfood Coaching & Raw Kids • adviesburo voor natuurlijke voeding en gezondheid Amsterdam (10%) Toryumon Tattoo • tatoeages Gent België (5%) Treehugger & VeganHosting.net • webdesign, webapplicaties, hosting, video, advies, campagne Zeist (zie site) V-Life Energy • voedingsadvies voor veganisten en vegetariërs Den Haag (10%) Vegadates • online dating, voor liefde én vriendschap (zie site) Vega-Life • vegetarische web-/winkel met ruim assortiment (o.a. schoenen, kleding, info, veg. slager producten) Amsterdam (zie site) Vegan Bed&Breakfast • B&B Kranenburg-Schottheide Duitsland (10%) Verreveld, ‘t • vegan B&B Londerzeel België (5%)

Door alle berichten in de media in de afgelopen jaren ga ik steeds bewuster met eten om. Gekke koeienziekte, vogelgriep, salmonella, varkenspest, Q-koorts, je kunt geen dier verzinnen of er hangt wel een ziekte omheen. Ik geef de bio-industrie daar de schuld van. Wij vragen steeds meer van de natuurlijke bronnen, willen ze naar onze hand zetten en zelf niets inleveren. Ik ben geen bijzonder groot dierenliefhebber, stem geen PvdD, maar vind het wel naar om te zien hoe wij mensen met levende wezens omgaan. Rond de tijd van de Veggie Challenge was er veel gedoe over de plofkip en toen dacht ik ‘ik ga meedoen en minder vlees eten’.  Zoektocht naar broodbeleg

Normaal eten we al heel vaak vegetarisch. Veel vlees vind ik niet lekker en als we vlees kopen dan alleen van de biologische slager en we eten alleen duurzame vis. Ons normale eetpatroon is dus zo’n drie dagen vegetarisch en vier dagen iets van vlees of vis. Daar heb ik voor de vegan challenge 2 dagen vegan aan vastgeknoopt. Omdat ik het altijd erg druk heb, had ik me niet echt voorbereid door me in te lezen of

ik de vegan spreads van Healthy Planet. Daar zijn we nu behoorlijk verslaafd aan geraakt. Al vond ik het tamelijk ingewikkeld te bedenken wat ik behalve die spreads nog meer op brood kon doen. Ik smeer elke dag brood voor mijn man en mij en in het begin was het vreselijk puzzelen wat er op de vegan dagen op moest. Na afloop van de Veggie Challenge is het vegan broodbeleg er dan ook het eerst weer bij inge-

Je kunt geen dier bedenken of er zit wel een ziekte aan vast Deelnemer Yvonne Philippa, parttime vegetariër (ging 2 dagen per week vegan eten) schoten. Die spreads zijn heerlijk, maar het wordt soms wel een smurrie in het lunchzakje. Niet dat we nu ineens weer veel vleeswaren zijn

winkel in de straat en de Noordermarkt (zaterdags) op loopafstand. Marqt is vlakbij en ik kan de lokale, biologische bezorgdienst langs laten komen (www.ruudmaaz.nl). Als ik de fiets pak, ben ik bovendien zo bij de Landmarkt. Met zoveel keus om je heen is de gewone supermarkt kansloos.  Not my cup of tea?

Al met al viel het me mee om een paar dagen vegan te eten. Ik vond het leuk om te doen en ben ook aan de gang gegaan met ‘rare’ groenten zoals cavala nero en snijbiet. Daar heb ik heerlijke dingen mee gemaakt. Ongemerkt breidde het programma zich uit van enkele dagen vegan eten naar hooguit 1x per week iets van vis of vlees eten en soms zelfs dat niet eens. Er was slechts één onoplosbaar probleem: ‘s ochtends moet ik beginnen met een kop loeisterke Engelse zwarte thee met melk. Ik heb echt alles geprobeerd (rijstemelk, tarwemelk etc.) maar het smaakte nergens naar. Na twee weken heb ik daarom weer gewone melk in mijn thee gedaan want ik werd er volstrekt ongelukkig van. Na de Veggie Challenge zijn we

Ongemerkt breidden de vegan dagen zich uit iets dergelijks. Maar ik zit bij een lijst van kookdames (kookgirls.wordpress.com) en één van de vrouwen daar is veganist. Via haar site en via andere sites scharrelde ik informatie bij elkaar. Als ik geen tijd had om te zoeken, nam ik gewoon komkommer en tomaat, altijd goed. Door de Veggie Challenge ontdekte

gaan eten, maar wel weer kaas (van de biologische winkel). Omdat ik erg van yoghurt houd, nam ik op vegan dagen sojayoghurt. Die vind ik niet zo lekker als gewone dus die wil ik zeker niet alle dagen eten. Verder is het natuurlijk niet moeilijk om vegan te eten als je in Amsterdam woont. Ik heb een biologische

vaker vegan gaan eten dan daarvoor. Het grappige is dat we voor op brood nog steeds die spreads hebben en kaas en nog steeds geen vleeswaren. Ik eet wel weer iets meer yoghurt en kwark (lekker!), maar heb laatst toch ook weer sojavruchtenyoghurt gekocht (wel duur). Ik combineer die twee.

Meer informatie www.viva-las-vegas.nl www.veggiechallenge.nl

23

DE AUTHENTIEKE

elijek n iearm ! k a m S calor au sti e R e g Ser - Chef bij Bertyn -

Bertyn Seitan is gezond, lekker & veggie Proef Bertyn Seitan, eiwitrijk, vetarm, weinig caloriën. De lekkere vlees- en visvervanger. Bak of grill seitan vijf minuten aan elke zijde, in de pan of op de BBQ. Bertyn Seitan wordt vervaardigd op traditionele wijze van spelt of Manitoba-oertarwe in een heerlijke tamari- of shoyu marinade. Je proeft meteen zijn heerlijk zachte beet als die van een filet pur. En Bertyn Seitan is supergezond: 100% plantaardig, eiwitrijk en lichtverteerbaar. Cholesterolvrij en suikervrij. Zoutarm, vetarm, caloriearm. Koolhydraat-arm en bron van vezels voor een gezonde darmtransit. Gezonder dan vlees of vis.

Het Bertyn-gamma vind je vers in het koelvak van je biowinkel. Tel. 00 32 3 620 26 56. Recepten en info: www.bertyn.be

BE-BIO-02 non-EU agriculture

SEITAN

veganisme als sociale handicap door Janneke de Bijl

Passieve promotiestrategieën Toen ik achttien was, zat ik bij Anke in de klas. Anke woonde op een woonboot, droeg kleren met gaten erin en voerde actie tegen alles wat los en vast zat… én Anke was veganist. Ze probeerde mij - toentertijd was ik nog vegetariër - ervan te overtuigen om ook veganist te worden. Dat is haar niet gelukt. Twee jaar later ontmoette ik mijn huidige vriend. Hij was ook veganist, maar van een ander kaliber. Hij was erg rustig, woonde ‘gewoon’ in een appartement en had ook allerlei hobby’s

mijn omgeving, dus voor mij stond ‘veganist worden’ zo’n beetje gelijk aan ‘zoals Anke worden’. En ik wist één ding zeker: dat wilde ik niet. Het past niet bij mij om de hele dag overal tegen te zijn en anderen aan te vallen op hun gedrag. Mijn vriend daarentegen gaf een heel ander voorbeeld. Zo zou ik ook wel kunnen leven. Ik zou alleen een beetje anders moeten leren koken en boodschappen doen. Deze eigen ervaring houd ik altijd in mijn achterhoofd wanneer ik met niet-veganisten praat. De argumenten

die niets met het verbeteren van de wereld te maken hebben. Ook verspreidde hij zijn visie op het veganisme nooit ongevraagd. Ik begon nieuwsgierig te worden, en vroeg hem naar zijn beweegredenen. Ik raakte geïnspireerd en besloot om ook veganist te worden. Vermoedelijk gaven Anke en mijn vriend allebei dezelfde argumenten. Als ik er nu op terug kijk, vind ik dat ze allebei ‘gelijk hadden’. Toch kwamen de argumenten van Anke bij mij niet aan. Zij was de enige veganist in

kunnen nog zo sterk zijn, maar als de optie niet aantrekkelijk lijkt, of niet als echte mogelijkheid voelt, krijg je mensen niet over de streep. Vandaar dat ik zelf nooit actieve promotiestrategieën hanteer, maar wel altijd mijn best doe om het veganisme positief neer te zetten. Door middel van mijn passieve promotiestrategieën probeer ik zo ongeveer het volgende te verkondigen: veganisme is lekker, het is niet zo extreem als je denkt en het is makkelijker dan het lijkt.

Mijn eerste strategie hiervoor is lekker koken. Ik wil uitstralen dat veganistisch eten even lekker of zelfs lekkerder is dan niet-veganistisch eten. Maar wat de één lekker vindt, vindt de ander niet te eten. Daarom probeer ik altijd vooraf in te schatten hoe mijn doelgroep in elkaar zit. Als het mensen ‘van de oude stempel’ zijn, maak ik geen pompoensoep of vijgentaart klaar. Dan val ik terug op klassiekers als tomatensoep en appeltaart. Die moet dan natuurlijk wel minstens even lekker smaken als hun eigen variant van dat recept! Voor vegetariërs of andere ruimdenkende mensen kan ik juist wel wat experimentelers klaarmaken. Als mensen dan naderhand om een recept vragen, heb ik toch het gevoel iets te hebben bereikt. Een andere strategie is het doseren van mijn extremiteit. Liegen doe ik uit principe niet, maar af en toe vertel ik niet meteen alles. Zo vertel ik niet snel aan mensen dat mijn katten ook vegetarisch eten, omdat ze dat vaak zo absurd vinden dat ze niet eens meer luisteren naar mijn beweegredenen. Ook had ik laatst een theateroptreden in een buurthuis in Best (lees: een zaal vol met de appeltaart-tomatensoep-doelgroep). Toen iemand daar vroeg waarom ik geen bitterbal nam, zei ik dat ik vegetariër ben. De schok was voor deze man al zodanig groot dat hij zich in zijn eigen bitterbal verslikte. Zo had ik ook díe avond toch weer iets bereikt. Een derde manier om veganisme te promoten is door te laten zien dat ik best wel eens ongezond eet. Hiermee probeer ik te benadrukken dat ik geen gezondheidsfreak ben, dat ik mezelf niet op alle gebieden onder een strak regime houd. Dan vertel ik bijvoorbeeld dat wij thuis ‘gewoon’ een frituurpan hebben, of ik geef iemand met hoofdpijn een paracetamol. Ook hier ga ik geen leugens verzinnen, en ik ga ook niet demonstratief paracetamol snoepen, dat gaat me dan net weer te ver.

25

vega voeding huisdieren door Rick Scholtes

Vegetarisch katten- en hondenvoer?

Interview met dierenarts Erik Heylen

Wanneer ik voorafgaand aan het interview in de wachtruimte van Dierendokters Hilversum zit , heb ik even de tijd om te bladeren in het blad Hart voor dieren dat op de tafel ligt. Al snel valt mijn oog op een klein artikeltje over het vegetarisch voeren van katten. De laatste zin laat aan duidelijkheid niets te wensen over: het vegetarisch voeden van katten is onmogelijk. Ik ben benieuwd of dierenarts Erik Heylen daar net zo over denkt. Hij is de man die al enige jaren de gezondheid van onze hond Max en onze twee poezen Snoopy en Hannah nauwlettend in de gaten houdt. Daarom onderwerp ik hem aan het volgende interview. Wat is het belangrijkste voor de gezondheid van katten en honden?

De gezondheid van kat en hond wordt bepaald door verschillende factoren. Specifieke raskenmerken en aanleg spelen daarbij een belangrijke rol, maar het belangrijkste is de voeding. Een goede voeding bepaalt in hoge mate hoe oud een kat of hond kan worden. Dat betekent dat de kwaliteit van voeding heel belangrijk is. Wat is volgens jou de essentie van gezonde voeding?

De juiste verhouding eiwit, vet en suikers en het in voldoende mate aanwezig zijn van nutriënten, vitaminen en mineralen. Welke voeding is het beste en welke het slechtste?

Er moet onderscheid gemaakt worden tussen het merk en het type voer. Diervoeders moeten voldoen aan strenge regels, waardoor er tussen de merken onderling nauwelijks kwaliteitsverschil is. Qua samenstelling bevatten ze alles wat een (gezonde) hond of kat nodig heeft. Zowel de goedkope als de dure en zowel de natte als de droge voeders bevatten alle essentiële voedingsstoffen. Daar staat tegenover dat aan alle voeders veel suikers zijn toegevoegd die het smakelijk maken, maar de gezondheid niet ten goede komen. Deze zijn op de verpakking nooit vermeld, maar een simpele rekensom van de percentages aan eiwitten, vezels en vetten verraadt dat niet alles vermeld is. Het restant bestaat uit vocht en suiker. Met een vochtgehalte van ca. 10% blijft er vaak nog rond de 40% over aan suikers.

26

Veel belangrijker voor de gezondheid is het type voer. Honden en katten vinden natvoer over het algemeen erg lekker, maar ik raad dit af als dagelijkse voeding. De slechts 10 tot 20 procent voedingsstoffen waaruit het natvoer bestaat, Erik Heylen wist op zijn tiende al dat hij dierenarts wilde worden. Eerst studeerde hij dier­ geneeskunde in België, maar hij maakte die studie uiteindelijk af in Utrecht. Sinds 2002 is hij werkzaam als dierenarts en sinds vier jaar heeft hij zijn eigen praktijk. Vegetarisme en veganisme zijn voor hem geen onbekende begrippen. Hij is zelf geen vegetariër, maar omdat zijn vrouw dat wel is, eet hij overwegend vegetarisch.

maakt dat het vooral heel duur water is. Voor het gebit en de maag is natvoer een af te raden keuze. De gebitsproblemen kunnen vervolgens weer leiden tot harten nierproblemen die uiteindelijk zelfs tot de dood kunnen leiden. Naast nat- en droogvoer zijn er nog andere mogelijkheden om hond en kat te voeden. Tegenwoordig wordt door steeds meer mensen aangedrongen op een menu bestaande uit vers vlees. Een andere mogelijkheid is om het dier met de pot mee te laten eten. Wat heeft de voorkeur?

Allereerst moet er een onderscheid gemaakt worden tussen de kat en de

hond. Waar de kat een echte carnivoor is, is de hond eerder een omni­ voor. Zijn menu lijkt dan ook veel meer op dat van de mens. Een hond zou in theorie dan ook prima met de pot mee kunnen eten, maar in de praktijk blijkt dat niemand vlees overhoudt om de hond van mee te laten eten. Een hond alleen met de pot mee laten eten raad ik om die reden dan ook af. De kat is slecht af bij een menselijk dieet en het met de pot mee eten is dan ook een sterk af te raden keuze. Een veel betere optie voor de kat is een menu bestaande uit vers vlees. Voor honden is dit juist weer een veel minder goede optie. Honden vinden vers vlees over het algemeen heel erg lekker en het idee spreekt mensen vaak aan, maar een hond die alleen maar vers vlees eet zal uiteindelijk tekorten oplopen, waardoor vergroeiingen zullen ontstaan (rachitis). De beste keuze voor zowel hond als kat is droogvoer, omdat het uitgebalanceerd is. Het bevat alle voedingsstoffen die een hond of kat nodig heeft en heeft niet de nadelige gevolgen voor gebit en maag die wel bij natvoer ontstaan. Kat

Hond

Beste keuze 1 droogvoer 1 droogvoer Goede keuze 2 vers vlees 2 pot+ vers vlees Af te raden keuze

3 natvoer 4 pot

3 pot 4 alleen vers vlees 5 natvoer

Voorafgaand aan het interview heb ik je van verschillende vega­voeders de samenstelling opgestuurd (Benevo nat- en droogvoer, Amicat droogvoer en Yarrah­natvoer). Wat valt je op?

Als je kijkt naar de voedingswaarden van het droge kattenvoer van Benevo dan zie je ook hier dat als je de percentages van eiwitten, vetten en vezels optelt, er nog ongeveer 50% niet benoemd is. Dat is ook hier het vocht en de hoeveelheid suikers. In dat opzicht wijkt het

27

in

iigee vuerpw N akking hand

Verleidelijke variatie op vlees d e nieuwe, han ig e 25 0 gram s verp akki l. ng Tofu M et d zet je in e p tafe g aat o m e en war m of ko u d g er u n t en hand o m draai e en he er lijke m aaltijd o e e c h t, h e u f Of h o T t kan alle m o d a t j e l e k k e r k u n t v a r i ë r e n . Ee n p ok een aal. Naa s t Alp r e s, aar min r u i d, z o Tofu naturel i s er nu o alad uten b ak gek s cur r y’s en wo n i en ken in d e p an kgere ch en he er lijk o m te g eb r uik t e n. L a a t je in s pire ren op w w w.alp ro.co m.

baar Verkrijg bo bij Jum 0 en C100

asn12043_adv_Vmagazine.indd 1

15-08-12 12:45

 

www.vegalifestyle.nl

egalifestyle Event Hét event voor de bewuste consument!

8 | 9 | 10 juni 2013  

Proeverijen van vegetarische, plantaardige en biologische producten en hapjes

 

Ecomode & fashion, diervriendelijke cosmetica, eco-wonen, informatie en nog veel meer

  Vegalifestyle Event 2013 wordt georganiseerd in samenwerking met de Vegetariërsbond en de Nederlandse Vereniging voor Veganisme (NVV). Exposeren als standhouder? Bel met +31 (0)180 - 314662

28

10 juni dé dag voor horeca & onderwijs. Informatie en kennisoverdracht staan centraal

 

Kookworkshops en vega-restaurants voor groot & klein

Organisatie: [email protected]

[email protected]

Zijn er ook andere vleesetende huisdieren waarvoor vegavoeding geschikt is of juist niet?

vegavoerniet af van ander voer en doet het daar ook niet voor onder. Bovendien zijn aan het voer taurine en verschillende vitamines B toegevoegd en is het daarmee geschikt gemaakt als kattenvoer. [Amicat lijkt een stuk minder suikers te bevatten. Na aftrek van vocht blijft er nog 28% over voor suikers – red.] Voor vegetarisch hondenvoer verwacht ik sowieso geen problemen.

Het enige typisch vleesetende huisdier naast de kat die ik kan bedenken is de fret. Zij gedijen absoluut niet goed op vegetarisch voer. Bepaalde ziektes bij fretten ontstaan door de vele suikers in de droge brokken. Fretten kunnen dat niet aan en men is er inmiddels van overtuigd dat fretten het meest gebaat zijn bij vers vlees. Bij omnivoren verwacht ik niet snel problemen. Een rat bijvoorbeeld, die zich sowieso heel makkelijk aanpast aan wat er voor handen is, zal waarschijnlijk geen problemen met vegetarisch voer hebben.

Het droge kattenvoer van Amicat en Benevo zijn volgens jou dus volwaardige kattenvoeders?

Ja.

Waar zou je de vegavoeders plaatsen tussen de eerder genoemde voeders?

Het droog kattenvoer van Amicat en Benevo is feitelijk niet anders dan de andere droogvoeders en zou ik dus ook op dezelfde plaats zetten als de andere droogvoeders. Het natvoer is net als bij de andere voeders een af te raden keuze als basismaaltijd. Voor het vega hondenvoer geldt precies hetzelfde: het voeren van alleen veganatvoer raad ik af en het vega droogvoer behoort, net als de andere droogvoeders, tot de beste keuze als basismaaltijd. Welke problemen zouden er kunnen ontstaan bij vegetarische voeding en wat zijn symptomen van voedingstekorten?

Taurine en vitamine B zijn voor katten heel belangrijk. Als vitamine B niet is toegevoegd aan de vegetarische voeding, leidt dat tot zenuwuitval en hersenbeschadiging. Het ontbreken van taurine leidt tot blindheid. Ik heb meegemaakt dat iemand drie katten had, waarvan er twee blind waren. De katten bleken vegetarisch gevoed te worden, maar niet met een speciaal uitgebalanceerd voer. Het ontbrak aan een bron van taurine. De derde bleek af en toe nog wat vis te eten, wat een bron van taurine is, en was daarom niet blind geworden. Daar haalde hij blijkbaar genoeg taurine uit. Bij honden spelen deze problemen veel minder. Als een hond (of kat) iets mankeert is het voor een dierenarts belangrijk om te weten dat het dier vegetarisch voer krijgt. Sommige problemen (ook bij niet vegetarisch gevoede honden en katten) worden veroorzaakt door de voeding en veel problemen kunnen met een aanpassing in de voeding worden opgelost. Mijn voorkeur gaat ernaar uit problemen met de voeding op te lossen als het kan, in plaats van met medicijnen.

Wat dacht je de eerste keer dat je hoorde dat ik mijn dieren vegetarisch voerde?

Amicat beweert hyperallergeen voer te zijn. Wat betekent dat?

Eiwitten zijn op een bepaalde manier bewerkt zodat het lichaam van de kat niet kan herkennen waar het eiwit vandaan komt. De eiwitten zijn als het ware in stukken geknipt tot aminozuren en daarvoor maakt de herkomst niet uit als er weer eiwitten van gemaakt worden door de kat. De kans om allergisch te zijn voor aminozuren is een stuk kleiner dan voor eiwitten. In welke situaties raad je vegavoeding af?

Voor katten raad ik vegetarische voeding af, tenzij het een compleetvoer is zoals de droge brokken van Amicat of Benevo. Als een kat hiervan moet overgeven of het niet lust, raad ik het ook af. Waar moet je op letten als je je huisdier vegavoeding geeft?

Ik zou als dierenarts in ieder geval willen weten dat het dier vegetarisch gevoerd wordt, vooral bij katten. Als een kat vaak overgeeft of weinig eet, dan zijn dat symptomen om naar een dierenarts te gaan. Als een kat tegen dingen aanloopt, zou dat kunnen betekenen dat hij weinig of niets meer ziet, wat op een tekort aan taurine kan wijzen. Minder specifiek voor vegetarische gevoerde dieren zijn symptomen als haaruitval en huidschilfers. De oorzaak hiervan is vaak terug te voeren op een vitaminegebrek. Een aanvulling op de voeding kan een probleem dan weer doen verdwijnen.

Ik was er in het begin wel wat terughoudend over. Je vraagt je af of dat wel goed gaat, zeker wat betreft de katten. Een kat is van nature een carnivoor en zoals gezegd heeft deze taurine nodig. Toen jullie aangaven speciaal voer te geven waaraan taurine en vitamines zijn toegevoegd, waren mijn argumenten om het niet te doen onderuit gehaald. Het feit dat jullie er veel vanaf weten en er veel aan doen, gaf mij voldoende zekerheid. Inmiddels is ook gebleken dat het bij jullie dieren geen probleem heeft opgeleverd. Tot slot enkele stellingen:

Vegetarisch honden/kattenvoer is tegennatuurlijk. Voor honden niet, maar voor katten wel. Een kat vegetarisch laten eten is mishandeling. Daar ben ik het niet mee eens, zie mijn eerder gegeven antwoorden. Taurine is essentieel voor katten en komt van nature voor in vlees. Synthetische taurine staat niet gelijk aan natuurlijke taurine en is daarom minder goed. Weet ik niet. [Navraag bij een voedings­ specialist leverde geen informatie op die er op wijst dat er een verschil is, red.] Kortom, dierenarts Erik Heylen is ervan overtuigd dat zowel honden als katten een gezond vegetarisch leven kunnen leiden. Essentieel hiervoor is een uitgebalanceerd droogvoer die kat en hond van alle voedingsstoffen voorzien. Een hart voor dieren hebben en een kat vegetarisch voeden lijkt dan ook niet langer onmogelijk.

29

boekbespreking door Titus Rivas

Sue Donaldson & Will Kymlicka Zoopolis: A Political Theory of Animal Rights Oxford University Press, 2011, ISBN 9780199599660

Zoopolis Het boek Zoopolis van Sue Donaldson en Will Kymlicka is een uitbreiding van de ‘Animal Rights’-traditie binnen de dierethiek. De auteurs erkennen het bestaan van onschendbare individuele dierenrechten. Ze zijn bijvoorbeeld voorstanders van een veganistische leefwijze (voor mensen, maar ook voor honden) en consequente tegenstanders van dierproeven. Ze wijzen andere ethische stromingen zoals het utilisme en ecologische benaderingen expliciet af en keren ze zich fel tegen elke speciësistische discriminatie van dieren. Toch is het duo niet tevreden met de huidige stand van zaken binnen de dierenrechtenfilosofie. Ze vinden dat bekende voorvechters hiervan zoals Tom Regan en Gary Francione niet ver genoeg gaan. Hun ethische theorieën zouden bijna alleen gericht zijn op negatieve plichten of verboden. Met name op de plicht dieren nooit opzettelijk kwaad te doen en zoveel mogelijk met rust te laten. Donaldson en Kymlicka stellen dat mensen naast negatieve tevens positieve plichten jegens dieren hebben. Mede doordat de Animal Rights-ethici hier te weinig aandacht aan besteden, vinden hun ideeën (volgens de auteurs) nog alleen op kleine schaal weerklank onder dierenvrienden. Bij deze originele benadering staat het concept ‘citizenship’ (burgerschap) centraal. Dieren die in de praktijk volkomen geïntegreerd zijn in de menselijke samenleving zouden opgewaardeerd moeten worden tot staatsburgers van die samenleving. Een dier hoeft overigens zelf geen notie van burgerschap te hebben om er toch voor in aanmerking te kunnen komen. In dit opzicht zijn dieren vergelijkbaar met jonge kinderen of volwassenen met een verstandelijke beperking. Het idee van dierlijke burgers lijkt op het eerste gezicht nogal vreemd, maar dat komt vooral omdat men het normaliter ent op volwassen mensen. Aan citizenship zijn rechten verbonden die verder gaan dan het universele recht om niet onnodig geschaad te worden. Er moet actief rekening worden gehouden met belangen van burgers bij

30

de inrichting van een samenleving. Het ligt voor de hand dat het de huisdieren zijn die burgerrechten moeten krijgen. Zij horen bij de mensenwereld, zelfs al zijn hun voorouders duizenden jaren geleden ooit hiertoe gedwongen. Je kunt dit vergelijken met de zwarte Amerikanen in de VS: hun voorouders waren Afrikaanse slaven, maar zelf horen ze natuurlijk als volwaardige burgers van Amerika te worden gezien. Het defi-

nitief stoppen met mishandeling van huisdieren is onvoldoende. Donaldson en Kymlicka keren zich wat dit betreft tegen de stelling (van o.a. Francione) dat huisdieren op den duur door effectieve sterilisatie dienen uit te sterven, omdat hun leven per definitie te onvrij en onbevredigend zou zijn. In dat verband keren ze zich eveneens tegen de vanzelfsprekende preventie van elke vorm van seksueel contact en voortplanting. Huisdieren horen erbij en moeten (toepasbare) rechten krijgen die gekoppeld zijn aan hun burgerschap, zoals het recht op een adequate socialisatie, op gezondheidszorg en op juridische en politieke vertegenwoordiging. Ze zijn ingesteld op een leven bij mensen en dit strookt met hun natuurlijke mogelijkhe-

den. Hierbij staat de vraag voorop of een individueel dier gedomesticeerd is en niet of het van nature bij een wilde diersoort hoort. Dit geldt onder meer voor een mensaap die zijn leven lang onder de mensen heeft geleefd en daarom moet worden beschouwd als een lid van onze samenleving. Het is moreel onverantwoord om zulke individuen met alle geweld terug te willen plaatsen in de wilde natuur. Burgerschap blijft binnen de theorie van Zoopolis overigens beperkt tot (mensen en) huisdieren. Wilde dieren leven in eigen gemeenschappen die soeverein zijn en als zodanig gerespecteerd dienen te worden. Ingrijpen is in bepaalde gevallen wel verdedigbaar, bijvoorbeeld om individuele dieren te redden. Maar mensen moeten oppassen met grootschalige interventie die hele gemeenschappen zou kunnen ontwrichten. Dieren die wel in de mensenwereld leven maar zonder gedomesticeerd te zijn, zoals veel knaagdieren, vogels en vossen, nemen een tussenpositie in. Ze vormen geen burgers van de mensenwereld, maar zijn ook geen lid van soevereine wilde gemeenschappen. De auteurs spreken van ‘denizens’, legitieme bewoners die geen burgers kunnen zijn, maar bijvoorbeeld wel het recht hebben zoveel mogelijk in ons midden geduld te worden. Ook al zijn dierlijke denizens niet getemd, ze horen hier wel thuis. Bovendien wijzen Donaldson en Kymlicka erop dat dergelijke dieren in geval van overlast niet mogen worden gedood of anderszins geschaad, zolang er nog alternatieven bestaan. Zo kunnen stadsduivenpopulaties diervriendelijk worden gereguleerd via de plaatsing van aantrekkelijke duiventillen, zoals we die in Nederland kennen van de Landelijke Werkgroep Duivenoverlast. Deze publicatie spreekt mij meer dan gemiddeld aan. Vanuit het realistische besef dat veel dieren hoe dan ook bij onze leefwereld horen, slaat het een soort brug tussen de mainstream dierenrechtenfilosofie en het gedachtegoed en de praktijk van actieve dieren- en faunabeschermers.

6MLMZTIVL[M >MZMVQOQVO^WWZ >MOIVQ[UM

Word lid en krijg een waardebon voor Vega-Life.nl t.w.v. 7,50 euro (inwisselbaar in winkel)

EEN PLANTAARDIGE(RE) WERELD VOOR MENS, DIER EN NATUUR? DOE DAN MEE 6MLMZTIVL[M EN WORD LID! >MZMVQOQVO^WWZ >MOIVQ[UM

Lid worden

VOORDELEN:

Kies hieronder uw lidmaatschap Lidmaatschap normaal: € 27,50 per jaar + Kortingsbon voor Vega-life t.w.v. € 7,50 * Lidmaatschap minima/studenten: € 19,50 per jaar + Kortingsbon voor Vega-life t.w.v. € 7,50 *

-

Huisgenootlidmaatschap: € 5,50 per jaar

Alleen donateur worden?

U ontvangt 4 x per jaar het blad V 15% korting op standartikelen van de NVV Speciale ledenpas waarmee u bij bedrijven en restaurants korting krijgt U geeft een bijdrage aan het werk van de NVV en bevordert de promotie van veganisme Als lid heeft u inspraak en stemrecht binnen de vereniging

VOORDELEN:

Ja, ik word donateur voor minimaal € 22,00 per jaar. Donatiebedrag: €

-

U ontvangt 4 x per jaar het blad V U geeft een bijdrage aan het werk van de NVV en bevordert de promotie van veganisme

Ja, ik machtig de Nederlandse Vereniging voor Veganisme tot het automatisch afschrijven van de jaarlijkse contributie Uw gegevens: Achternaam:

Ik wil graag de V digitaal ontvangen U ontvangt dan geen papieren versie

Adres:

Ik wil graag de digitale nieuwsbrief ontvangen

Voorletters:

Postcode+plaats: Land: Telefoonnummer: E-mail: Geboortedatum: Rekeningnummer:

Geslacht: m / v

NB! Indien ons tijdschrift per post naar het buitenland verzonden moet worden komt er € 6,00 bovenop de bedragen. Het lidmaatschap, donateurschap of abonnement gaat in op aanmeldingsdatum. De contributie wordt betaald voor het lopende kwartaal en alle kwartalen van het lopende jaar die daarop volgen. U ontvangt evenveel V’s als het aantal kwartalen waarvoor u betaalt.

Stuur het ingevulde formulier op naar de Nederlandse Vereniging voor Veganisme, postbus 19131, 3501 DC Utrecht

SOMS KUNT U ONZE KLEINE LETTERTJES MAAR BETER WEL LEZEN...

Bij Solgar horen wij soms dat de kleine lettertjes op onze verpakking moeilijk te lezen zijn. Toch vinden wij het belangrijk dat u alle informatie op ons etiket kunt terugvinden.

Dankzij de kleine lettertjes op de verpakking kunnen wij voor 100% uitleg geven over onze producten; bijvoorbeeld of een product ook geschikt is voor veganisten.

Sinds onze oprichting in 1947 streven wij naar het produceren van kwalitatief hoogwaardige producten waarbij wij ingrediënten met direkte of indirekte dierlijke oorsprong zoveel mogelijk vermijden.

Mocht u het idee hebben dat vitamine B12 als enige van onze producten geschikt is voor veganisten, kijkt u dan eens op:

www.solgar.nl