Docentenhandleiding Thema ‘Dromen zijn bedrog!?’ Chiel Jan van Hofwegen
Oktober 2009
Inleiding. Deze handleiding is bedoeld als een gids voor de lessen die rondom het thema ‘Dromen zijn bedrog!?’ gegeven zullen worden. De leerlingen zullen grotendeels zelf met het thema aan de slag zijn middels de gelijknamige site. Dit betekent niet dat alles zelfstandig gedaan kan worden. Rondom de verschillende opdrachten zullen inleidende, evaluerende en afrondende lessen gegeven worden. Op deze manier blijft het nodige contact tussen docent en student en kan er van de kant van de docent sturing gegeven worden waar en wanneer dat nodig is. De structuur die rondom de lessen geboden wordt, is bedoeld als leidraad. Als docent ben je vrij om de lessen naar eigen inzicht in te vullen. De lessen zijn gebaseerd op twee lesuren van vijftig minuten. Het is handig als er voor dit thema vaste twee- en viertallen worden samengesteld. Over de achtergrond van het thema. De titel ‘Dromen zijn bedrog!?’ is bedoeld als een statement. Het spreekwoord ‘dromen zijn bedrog’ is in ons taalgebruik ingeburgerd. In eerste instantie doelen we hier natuurlijk op de droom als fysisch iets. Alles wat we tijdens onze slaap dromen, is niet echt en meestal verwerken we gebeurtenissen uit ons dagelijks bestaan door middel van dromen waarin feit en fictie op soms bizarre wijze door elkaar lopen. Naast de eerste betekenis van ‘dromen’ is er ook nog de betekenis van ‘de droom’ als ideaal. Wij allemaal, of we nu leerling of docent zijn, hebben onze dromen. Sommige dromen zullen altijd droom blijven. Andere dromen hebben we kunnen verwezenlijken of we zijn druk bezig om deze te verwezenlijken. Met name de tweede betekenis is van belang voor dit thema. In de volgende hoofdstukken die parallel lopen aan de opdrachten en de daaraan verbonden lessen zal dit naar voren komen. Les 1: Introductie en opdracht 1 en 2. Indeling: • •
Het eerste uur is een gezamenlijke introductie. Tijdens het tweede uur mogen de leerlingen zelfstandig werken aan opdracht 1.
Doelen: 1. Aan het eind van deze les weten de leerlingen globaal wat de inhoud van het thema is. 2. Tijdens deze les zijn de leerlingen met elkaar is gesprek geweest over dromen in het algemeen. 3. Tijdens deze les zijn de leerlingen voorgelicht over de werkwijze. 4. De leerlingen hebben zelfstandig gewerkt aan het thema. Introductie: • • •
Voer met de leerlingen een gesprek over dromen. Praat allereerst over de fysische betekenis van het woord en ga daarna in op de spirituele kant van dromen. Geef de leerlingen de gelegenheid om zich te uiten over hun toekomstdroom/dromen.
Kern: Bereid de leerlingen globaal voor op het thema: • • • •
Dit thema zal veel van de zelfstandigheid vragen. Het grootste deel zullen de leerlingen via een internetsite aan de slag zijn. De leerlingen moeten het eerste fragment bekijken en doorgaan naar opdracht 1.
Afsluiting. • •
Kort reflecteren op de opdracht. Huiswerk voor de volgende les is opdracht 1 afmaken. Beginnen aan opdracht 2.
Les 2: Opdracht 1, 2 en 3. Indeling: • •
Tijdens het eerste uur wordt er teruggekeken op het huiswerk. Wat hebben de leerlingen ontdekt? Tijdens het tweede uur werken de leerlingen zelfstandig aan de opdrachten.
Doelen: 1. Tijdens deze les is er gezamenlijk gereflecteerd op opdracht 1 en 2. 2. De leerlingen snappen de bedoeling van opdracht 3 en zijn daarmee begonnen.
Introductie: • •
•
Kijk met de leerlingen terug op de opdrachten. Opdracht 1: o De hoofdpersoon komt aan op zijn onderduikadres. o Als zijn redder weg is, ontdekt hij de piano. o Terwijl hij achter de piano plaatsneemt, nemen de herinneringen aan vroegere optredens hem mee. o De link naar het thema is dat hij er van droomt veilig door de oorlog te komen en daarna zijn solocarrière weer op te pakken. Opdracht 2: o De film speelt zich af in het Warschau van de Tweede Wereldoorlog. o De joodse pianist Wladislaw Szpilman ervaart aan den lijve de gruwelijke gevolgen van de Jodenvervolging. o Als door een wonder ontsnapt hij aan een deportatie en begint een leven van onderduiken en overleven. o De film is gemaakt door Roman Polanski. o De hoofdrolspeler is Adrian Brody.
Kern: • •
De leerlingen gaan verder met de site. Laat de leerlingen aan opdracht 3 beginnen.
Afsluiting. • •
Praat kort over opdracht 3. Vragen, onduidelijkheden? Huiswerk: opdracht 3.
Les 3: opdracht 3 en 4. Indeling: • • •
Tijdens het eerste uur is er ruimte voor reflectie op de opdracht. Laat de leerlingen kort hun ervaringen delen. Tevens wordt de componist Chopin klassikaal geïntroduceerd. Vertel iets van zijn leven en werk en laat voorbeelden horen of zien. Tijdens het tweede uur gaan de leerlingen zelfstandig aan het werk.
Doelen: • •
De leerlingen presenteren aan elkaar hun opdracht. Ze snappen de bedoeling van opdracht 4 en zijn daarmee begonnen.
Inleiding: • •
Laat de leerlingen kort hun werkstukje presenteren. Korte introductie over de componist Chopin.
Kern: • •
De leerlingen beginnen zelfstandig aan opdracht 4. Ze lezen de uitleg en bekijken het filmpje.
Afsluiting: • • • •
Wat vonden de leerlingen van het filmpje? Hebben ze al iemand in gedachten? Benadruk nogmaals dat hun figuur ook een ‘lokale idool’ mag zijn. Bij wijze van spreken de buurman die goed kan drummen. Huiswerk: opdracht 4.
Les 4: opdracht 4 en 5. Indeling: • • •
In het eerste uur is er ruimte voor reflectie op opdracht 4. Tevens wordt in dat uur opdracht 5 voorbereid. In het tweede uur werken de leerlingen zelfstandig.
Doelen: • • •
De leerlingen hebben kort de opdracht nabesproken. De leerlingen hebben uitleg gekregen over opdracht 5. Tijdens deze les zijn ze met deze opdracht begonnen.
Inleiding: • •
Bespreking van opdracht 4. Bespreek met de leerlingen waar een goed verhaal aan moet voldoen.
Kern: •
De leerlingen werken zelfstandig aan opdracht 5.
Afsluiting: • •
Kort nabespreken. Huiswerk: opdracht 5.
Les 5: opdracht 5 en 6. Indeling: • •
Tijdens het eerste uur presenteren de leerlingen hun verhaal. Tijdens het tweede uur wordt opdracht 6 uitgelegd.
Doelen: • •
De leerlingen hebben opdracht 5 gepresenteerd. De leerlingen weten wat emoties zijn en hebben met elkaar en gesprek gevoerd over emoties.
Inleiding: •
Reflecteer kort met de leerlingen op opdracht 5. Hoe hebben ze er aan gewerkt? Verliep de samenwerking goed?
Kern: • •
De leerlingen presenteren hun verhaal. Voer met de leerlingen een klassengesprek over emoties en lichaamstaal.
Afsluiting: •
Opdracht 6 is huiswerk.
Les 6: opdracht 6 en 7. Indeling: • •
Tijdens het eerste uur wordt opdracht 6 nabesproken en opdracht 7 uitgelegd. Tijdens het tweede uur wordt er een begin gemaakt aan opdracht 7.
Doelen: • •
De leerlingen hebben gereflecteerd op opdracht 6 en elkaars antwoorden vergeleken. De leerlingen weten hoe ze opdracht 7 moeten uitvoeren en weten de benodigde achtergrondinformatie over acteren, het bedienen van een camera etc.
Inleiding: •
Opdracht 6 nabespreken.
Kern: • • •
Bespreek opdracht 7. Voer met de leerlingen een gesprek over acteren. Hoe kun je dat aanpakken? Waar moet je op letten. Geef desgewenst extra input. Doe dit ook met het camerawerk en het werken met Moviemaker.
Afsluiting. •
De leerlingen beginnen aan opdracht 7.
Les 7: opdracht 7. Indeling: •
Tijdens de twee uren kunnen de leerlingen verder aan de opdracht.
Doelen: •
De leerlingen hebben gewerkt aan opdracht 7.
Inleiding: •
Zijn er vragen tot dusver?
Kern: •
Aan het werk.
Afsluiting: • •
Nog vragen: Huiswerk: volgende week moet de opdracht af zijn.
Les 8: opdracht 7, 8 en 9 Indeling: • •
Tijdens het eerste uur laten de leerlingen hun filmpjes zien. Tijdens het tweede uur wordt opdracht 8 uitgelegd en zijn de leerlingen daar aan begonnen.
Doelen: •
De leerlingen hebben elkaars film bekeken en daar kort over doorgepraat.
• •
De leerlingen weten de achtergrond van de boeken ‘De Pianist’ en ‘Mila 18’. Opdracht 8 is uitgelegd.
Inleiding: •
Reflecteer kort op het verloop van opdracht 7: samenwerking en de opdracht zelf.
Kern: • • • •
De leerlingen laten hun film zien. Lees iets voor uit zowel ‘De Pianist’ als ‘Mila 18’. Bespreek kort beide boeken. Laat de leerlingen beginnen aan opdracht 8.
Afsluiting: • • •
Huiswerk: opdracht 8 en 9. Laat de leerlingen voor de volgende les allemaal een foto meenemen die voor hen bijzonder is. Deze opdrachten hoeven pas in les 12 ingeleverd te worden.
Les 9: opdracht 10. Indeling: •
•
Tijdens het eerste uur o wordt er kort gereflecteerd op het verloop van de opdrachten 8 en 9. o wordt opdracht 10 uitgelegd. Tijdens het tweede uur beginnen de leerlingen aan opdracht 10.
Doelen: • • •
De leerlingen weten dat fotografie ook kunst is. De leerlingen weten dat je middels fotomateriaal ook emoties kunt uitdrukken. De leerlingen leren om anders naar foto’s te kijken.
Inleiding: • •
Korte reflectie op het verloop van de opdrachten 8 en 9. Korte discussie over de vraag of fotografie nu ook kunst is?
Kern: • • •
De leerlingen presenteren allemaal hun foto en vertellen waarom deze voor hen bijzonder is. Uitleg opdracht 10. De leerlingen beginnen aan opdracht 10.
Afsluiting: • •
Korte reflectie op de opdracht. Huiswerk: opdracht 10 volgende les af.
Les 10: opdracht 10 en 11. Indeling: • •
Tijdens het eerste uur wordt opdracht 10 nabesproken. Tijdens het tweede uur wordt opdracht 11 besproken en kunnen de leerlingen er alvast aan beginnen.
Doelen: • •
De leerlingen weten dat een foto heel verschillende emoties kan oproepen. De leerlingen weten waar ze op moeten letten bij het maken van een foto.
Inleiding: •
Kern: •
•
• •
Discussie over de foto’s uit opdracht 10. o Welke emoties/sferen komen er allemaal naar voren? o Waarom is er gekozen voor een bepaalde emotie of sfeer? Voer een gesprek over het vastleggen van emoties of een bepaalde sfeer. o Waar moet je op letten? o Hoe ga je te werk? Voer een gesprek over de technische kant van foto’s maken: o Instellingen camera. o Standpunten. o Belichting. o Mogelijkheden tot nabewerking. Bespreek opdracht 11. De leerlingen gaan alvast aan het werk.
Afsluiting: • •
Al ideeën? Huiswerk: volgende les moeten de foto’s af zijn. Het organiseren van de mini-expositie kan tijdens de volgende les.
Les 11: opdracht 11. Indeling: • •
Tijdens het eerste uur werken de leerlingen aan de miniexpositie. Tijdens het tweede uur wordt deze expositie gehouden.
Doelen: • •
De leerlingen leren om een expositie in te richten. De leerlingen kunnen toelichtingen geven bij hun foto’s.
Inleiding: •
Korte reflectie op de opdracht.
Kern: • •
De leerlingen bereiden de expositie voor. In het tweede uur exposeren ze hun foto’s. Daarbij is ruimte voor toelichting, vragen en discussie.
Afsluiting: • •
Hoe vonden de leerlingen het om dit te doen? Huiswerk: voor de volgende les moeten de opdrachten 8 en 9 af zijn.
Les 12, 13 en 14: presentaties opdracht 9. •
Zie de intekenlijst.
Les 14, tweede uur: introductie deel 2 en opdracht 12. Indeling: •
Tijdens het tweede uur reflecteren de leerlingen op het eerste deel van dit thema en wordt opdracht 12 voorbereid.
Doelen: •
De leerlingen weten wat van ze verwacht wordt bij opdracht 12.
Inleiding: •
Kort op een rij zetten met welke kunstdisciplines de leerlingen hebben kennis gemaakt.
Kern: •
Opdracht 12 uitleggen.
Afsluiting: •
Huiswerk: volgende les moet opdracht 12 af zijn.
Les 15: opdracht 12 en 13. Indeling: • •
Tijdens het eerste uur wordt opdracht 12 nabesproken en opdracht 13 uitgelegd. Tijdens het tweede uur gaan de leerlingen aan de slag met opdracht 13.
Doelen: • •
De leerlingen weten nu meer van de diepere betekenis van het thema. De leerlingen weten dat muziek werkelijk iets toevoegt aan een film en dat het dus heel belangrijk is wat voor muziek je kiest.
Inleiding: • •
Nabespreking van opdracht 12. Geef ruimte voor discussie.
Kern: • •
Bespreek opdracht 13. Leerlingen gaan alvast aan het werk.
Afsluiting: •
Huiswerk: verder gaan aan opdracht 13. Tevens krijgen de leerlingen de gelegenheid om in les 16 ook aan de opdracht te werken en deze dan af te ronden.
Les 16: afronding opdracht 13. • •
De leerlingen die het deze les niet afkrijgen, kunnen het in de week na deze les afronden. Volgende les presenteren de leerlingen de fragmenten.
Les 17: presentatie opdracht 13, uitleg opdracht 14. Indeling: • •
Tijdens het eerste uur laten de leerlingen aan elkaar de fragmenten zien. Tijdens het tweede uur wordt opdracht 14 voorbereid.
Doelen: • •
De leerlingen komen erachter dat je met verschillende soorten muziek emoties en sfeer in een film kunt uitbeelden. De leerlingen weten wat er in opdracht 14 van hen verwacht wordt.
Inleiding: •
De leerlingen laten de fragmenten van opdracht 13 zien.
Kern: • •
Voorbereiding opdracht 14. De leerlingen gaan alvast aan het werk.
Afsluiting: • •
Hebben de leerlingen al een boek gevonden? Huiswerk: voor deze opdracht krijgen de leerlingen twee weken.
Les 18: • •
Tijdens deze les werken de leerlingen aan opdracht 14. Huiswerk: volgende les moet de opdracht af zijn.
Les 19: Indeling: • •
Tijdens het eerste uur laten de leerlingen hun filmpje zien. Tijdens het tweede uur wordt opdracht 15 voorbereid.
Doelen: • •
De leerlingen zien de filmpjes van de andere leerlingen. De leerlingen weten wat er m.b.t. de slotopdracht van hen verwacht wordt.
Inleiding: •
De leerlingen laten hun filmpjes zien.
Kern: • •
Opdracht 15 voorbereiden. De leerlingen gaan er alvast aan beginnen.
Afsluiting: •
Afspraken maken voor de inleverdatum van opdracht 15. o De leerlingen mogen drie weken aan deze opdracht werken. Dit doen ze in hun eigen tijd en in de lessen 20, 21 en 22. o Daarna plannen we een avond waarin de leerlingen hun film aan de leerlingen uit de andere klassen presenteren.
