Docent van het jaar HO Juryrapport
Maart | 2016
Maart | 2016
Docent van het jaar HO Juryrapport | 2016
2
Inhoudsopgave 1.
Inleiding ........................................................................................................................................... 4
2.
Jury .................................................................................................................................................. 5
3.
2.1.
Simon Theeuwes ..................................................................................................................... 5
2.2.
Monique Vogelzang ................................................................................................................. 5
2.3.
Noël Vergunst .......................................................................................................................... 6
2.4.
Henriëtte Maassen – van den Brink ........................................................................................ 7
2.5.
Alexandru Iosup....................................................................................................................... 8
Procedure ........................................................................................................................................ 9 3.1.
Brievenselectie ........................................................................................................................ 9
3.2.
Gespreksronde ........................................................................................................................ 9
3.3.
TedTalk .................................................................................................................................... 9
4.
Algemene indruk van de jury ........................................................................................................ 10
5.
Genomineerden ............................................................................................................................ 11
6.
5.1.
Meindert Flikkema - Vrije Universiteit .................................................................................. 11
5.2.
Aswin van Oijen – Tilburg University ..................................................................................... 12
5.3.
Erwin Hans – Universiteit Twente ......................................................................................... 13
5.4.
Max Bogers – Fontys Hogescholen........................................................................................ 15
5.5.
Loes Damhof – Hanzehogeschool ......................................................................................... 16
Eindoordeel ................................................................................................................................... 18
Docent van het jaar HO Juryrapport | 2016
3
1. Inleiding Het ISO organiseerde dit jaar voor de tweede keer de Docent van het Jaar verkiezing. De verkiezing wordt georganiseerd om meer aandacht te creëren voor het belang van goed docentschap en goed onderwijs. Het ISO wil dit vanuit een positief perspectief benaderen, waarbij goede voorbeelden van docentschap in het zonnetje worden gezet. Het ISO vindt dat er meer aandacht besteed moet worden aan kwaliteit van docenten. Hierbij is het van belang dat een docenten van elkaar blijven leren en dat excellente docenten een podium krijgen om hun kennis en ervaring te delen. Het ISO en de jury hopen dan ook dat de genomineerden en in het bijzonder de winnaar hun kennis en ervaring delen met andere docenten. Alleen op die manier zullen docenten zich continu blijven ontwikkelen. Ook voor docenten is het van belang om een leven lang te blijven leren. Op 5 maart 2016 heeft jury bekend gemaakt dat Loes Damhof de docent van het Jaar 2016 is geworden. Hiermee heeft ze een Comeniusbeurs van 50.000 euro en de prijs ‘de eer’ gewonnen. In dit juryrapport wordt toegelicht hoe de jury tot deze conclusie is gekomen en wat de jury van de vijf genomineerden vond. In hoofdstuk twee vind u informatie over de jury en hun visie op docentkwaliteit. In het derde hoofdstuk staat een beschrijving van de volledige procedure. In hoofdstuk vier beschrijft de jury een algemene indruk van de inzendingen die zijn ontvangen. In hoofdstuk vijf leest u een beschrijving van de genomineerde docenten en het oordeel van de jury over hen als docent. Ten slotte volgt het eindoordeel van de jury. Ik wens u veel lees plezier! Mede namens de jury van de ‘Docent van het Jaar 2016’, Met vriendelijke groet, Simon Theeuwes Bestuurslid ISO
Docent van het jaar HO Juryrapport | 2016
4
2. Jury De jury van docent van het jaar verkiezing 2016 bestaat uit vijf jury leden, namelijk Simon Theeuwes, Monique Vogelzang, Noël Vergunst, Henriëtte Maassen – van den Brink en Alexandru Iosup. Hieronder stelt de jury zich kort voor.
2.1. Simon Theeuwes Simon Theeuwes is bestuurslid bij het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) waar hij zich onder andere bezig houdt met onderwijskwaliteit, docentenkwaliteit, digitalisering en interne kwaliteitsborging. Voor zijn bestuursjaar bij het ISO heeft hij Opleidingskunde gestudeerd aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Tijdens zijn studie heeft hij in diverse commissies en raden gezeten, zo zat hij onder andere in de faculteitsraad van educatie en College van Beroep en Examens (COBEX). Tijdens zijn opleiding heeft hij vanuit beide kanten ontdekt hoe belangrijk het is om goede docenten voor de klas te hebben. Binnen zijn opleiding werd hij onder andere opgeleid om trainingen te geven. Toen heeft hij ontdekt welk effect je als trainer kan hebben op een deelnemer, maar ook als student heeft Simon ontdekt welk effect een docent heeft op zijn studenten. Door deze docenten werd hij nog meer gemotiveerd en ontwikkelde hij zich nog verder in zijn vak. Als docent is het volgens Simon van belang om naast een passie voor je vak ook een passie te hebben voor het ontwikkelen van studenten. Je vak kennen is één ding maar je vak overbrengen is een geheel andere tak van sport. Je moet namelijk de kennis hebben van je vak, maar ook didactisch competent en inspirerend voor studenten zijn. Elke student kan wel een docent noemen die hem voor altijd bij zal blijven. Het begeleiden van studenten is hierbij erg belangrijk, zodat een student het gevoel heeft dat hij bij jou terecht kan. Er ligt dus een grote verantwoordelijkheid voor de docent en hij/zij moet aan vele verschillende competenties voldoen. Daarom is het van belang dat docenten zich blijven ontwikkelen en dat docenten ook van elkaar leren. Op die manier bereik je uiteindelijk excellente docentkwaliteit. De ‘docent van het jaar verkiezing’ is daarom ontzettend belangrijk. Goede voorbeelden van docentschap worden onder de aandacht gebracht om op die manier andere docenten te inspireren.
2.2. Monique Vogelzang Sinds november 2013 werkt Monique Vogelzang (1969) bij de Inspectie van het onderwijs, sinds maart 2015 als Inspecteur generaal. Monique Vogelzang voltooide de lerarenopleiding (tekenen, handvaardigheid, textiel) en studeerde Kunst en Cultuurwetenschappen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Zij startte haar loopbaan bij de gemeente Rotterdam. Vervolgens werkte ze van 2000 tot 2006 in verschillende leidinggevende functies bij de directie Cultureel Erfgoed van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Van september 2006 tot februari 2009 zette ze bij OCW de directie Leraren op, waar ze de eerste directeur van was. Ze was onder meer verantwoordelijk voor het Actieplan Leerkracht en de toekomstagenda voor lerarenopleidingen. Van februari 2009 tot november 2013 werkte Monique als directeur Kunsten bij OCW, vanaf februari 2012 was zij tevens Docent van het jaar HO Juryrapport | 2016
5
plaatsvervangend directeur-generaal Cultuur en Media. Deze functies combineerde ze sinds augustus 2012 met de functie van programmadirecteur Bedrijfsvoering van het ministerie. Als Inspecteur-generaal van het Onderwijs ben ik verantwoordelijk voor de Inspectie van het Onderwijs. Onze missie is ‘Effectief toezicht voor beter onderwijs’. Elk kind heeft recht op goed onderwijs. Leerlingen, studenten en ouders moeten erop kunnen vertrouwen dat het onderwijs op een school goed is. Goed onderwijs kan niet zonder goede leraren. Maar wat is eigenlijk een goede leraar? Als ik terug denk aan mijn eigen goede, want favoriete, leraren dan waren dat leraren die mij leerden dat je soms dingen moet doen. Maar zij leerden mij vooral ook nieuwe dingen te doen. Zij brachten mij in aanraking met het onbekende. Dat motiveerde me en daagde me uit. Uit onze onderzoeken blijkt dat een goede leraar duidelijk kan uitleggen, in de klas een werksfeer kan creëren die taakgericht is en die leerlingen actief kan betrekken bij het onderwijs. En dat motivatie hierbij een belangrijke rol speelt. De motivatie van de leraar zelf. Maar vooral het feit dat de leraar in staat is zijn leerlingen of studenten te motiveren. Dat klinkt eenvoudig, maar als beginnend leraar heb ik mij tijdens mijn studie en daarna de nodige keren afgevraagd hoe ik in hemelsnaam al die verschillende leerlingen nu weer mee moest krijgen in het doel voor die les van die dag. Leraar zijn leer je niet zomaar. Leraar zijn is een vak dat voortdurend, levenslang onderhoud en aandacht verdient. Van de leraar zelf. Maar eigenlijk van ons allemaal. Omdat leraren hun vak alleen maar goed kunnen uitoefenen als de samenleving dit vak ook serieus neemt. Daarom neem ik met veel plezier deel aan deze verkiezing van leraar van het jaar 2016 Ik ben benieuwd welk vakmanschap en passie ik ga tegenkomen!
2.3. Noël Vergunst Tijdens zijn studie politicologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen was Noël Vergunst al betrokken bij onderwijsvernieuwingen en was hij actief in de medezeggenschap. Hij heeft daar geleerd dat studenten een goede bijdrage kunnen leveren aan het verbeteren van het onderwijs. Na zijn studie ging hij werken in het hoger onderwijs. Aan de Vrije Universiteit Amsterdam promoveerde hij op een vergelijkend onderzoek naar de invloed van conflict en samenwerking in politieke en economische instituties op sociaaleconomisch beleid. Daarnaast doceerde hij aan de VU onder andere politieke economie en methoden van onderzoek en statistiek. Na een korte periode gewerkt te hebben als secretaris en projectleider onderwijsvisitaties bij QANU, is Vergunst sinds 2006 verbonden als onderwijsadviseur en docentenopleider (BKO) aan de Radboud Universiteit. Hij is hoofd van de afdeling onderwijsondersteuning, begeleidt opleidingen in het aanpassen van het curriculum en helpt docenten met vragen over hun onderwijs. Ook begeleidt hij opleidingen in visitatietrajecten.
Docent van het jaar HO Juryrapport | 2016
6
Het valt hem op dat docenten de neiging hebben om in het onderwijs vaak zelf het initiatief te nemen, terwijl ze meer verantwoordelijkheid in het leerproces bij de student kunnen leggen. Om zicht te krijgen op het perspectief van de student, is het ook zinvol om studenten actief te betrekken in onderwijsvernieuwingsprojecten. Sinds een jaar is Vergunst betrokken bij het verbeteren van ICT in onderwijs. Het lijkt in eerste instantie te gaan om handige tools om het onderwijs te verrijken, maar het zorgt er vaak ook voor dat docenten opnieuw nadenken over hun onderwijs. Noël Vergunst is voorzitter van het bestuur van EHON (Expertisenetwerk Hoger Onderwijs). Dit netwerk bevordert de professionalisering van onderwijsadviseurs en docentenopleiders en is aangesloten bij vergelijkbare internationale organisaties. Een goede docent heeft oog voor hoe een student leert en wat een docent daaraan kan bijdragen. Vanzelfsprekend is een goede docent deskundig op zijn eigen vakgebied en draagt hij dit enthousiast uit, maar denkt hij ook regelmatig na hoe dit vorm te geven in het onderwijs dat hij verzorgt. Hij staat daarbij open voor feedback en betrekt hier studenten actief bij.
2.4. Henriëtte Maassen – van den Brink Henriëtte Maassen van den Brink is hoogleraar Economie (Onderwijs- en Arbeidseconomie) aan de faculteit Economie en Econometrie van de Universiteit van Amsterdam en hoogleraar Evidence Based Education aan de Universiteit Maastricht. Zij is sinds 2008 oprichter en wetenschappelijk coördinator van TIER ( een interuniversitair Top Institute Evidence Based Education Research). Zij promoveerde cum laude in de economie aan de Universiteit van Amsterdam in 1994 en studeerde daarvoor sociale psychologie (cum laude 1988). Zij is sinds januari 2015 benoemd tot voorzitter van de Onderwijsraad in Den Haag. Ze schrijft columns voor verschillende dagbladen en tijdschriften. Zij was ‘visiting professor’ aan de Stanford University, Cornell University en de European University Institute. Zij ontving in competitie verschillende omvangrijke onderzoek subsidies van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek. Het daarmee gefinancierde onderzoek is door een internationale visitatiecommissie beoordeeld als zeer goed tot excellent en maatschappelijk zeer relevant. “Van een slechte docent kan een leerling of student levenslang schade ondervinden. Onderzoek geeft aan een slechte onderwijzer jaren later nog sporen achterlaat. Zo presteren kinderen die in groep drie van het basisonderwijs een slechte onderwijzer hebben, in groep acht nog altijd slechter dan kinderen die een goede leraar hadden gehad. De prestaties in groep acht bepalen of een kind doorstroomt naar het VMBO of naar het VWO. Deze beslissing is in hoge mate bepalend voor de verdere levensloop. Uit al het onderwijsonderzoek van de afgelopen 40 jaar weten we 1 ding zeker, de kwaliteit van de docent is cruciaal. Mijn stelling is dan ook: goede docenten in je studie tegenkomen is belangrijker voor je verdere leven dan goede artsen tegenkomen. Door een goede opleiding ben je gezonder, kom je sneller aan een baan, ben je minder vaak werkloos, verdien je meer, heb je meer sociale contacten, rook je minder en ben je minder crimineel. Er is 1 negatief effect van hoger en goed opgeleid zijn: Je drinkt alleen wat meer maar niet excessief “. Docent van het jaar HO Juryrapport | 2016
7
2.5. Alexandru Iosup Alexandru Iosup is docent bij de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica aan de Technische Universiteit Delft. In 2009 behaalde hij zijn Ph.D. in computer wetenschappen aan de TU Delft. Tussen 2005 en 2013 was hij gastonderzoeker met U. Dortmund, Germany; U. Wisconsin-Madison, WI, USA; U. Innsbruck, Austria; U. California-Berkeley, CA, USA; and Technion, Israel. Hij ontving de TU Delft Talent Award in 2008 en een Veni-beurs in 2011. In 2013-2014 was hij Docent van het Jaar aan de TU Delft en in 2015 werd hij landelijk uitgekozen als Docent van het Jaar Hoger Onderwijs. Alexandru heeft ruim 75 publicaties geschreven en verschillende prijzen en onderscheidingen gekregen voor zijn werk. Zijn onderzoeksinteresse ligt op het gebied van distributed computing, waar hij de focus legt op ontwerp, analyse, verspreiden en meten van grootschalige systemen. Hij was en is betrokken in verschillende nationale en internationale projecten gerelateerd aan zijn onderzoeksgebied. Dr. Iosup heeft enkele grote conferenties over distributed and parellel computing mede-georganiseerd en neemt actief deel in verschillende programmacommissies. Sinds 2012 is hij lid van de Steering Committee van de SPEC Research Group en voorzitter van de SPEC RG Cloud group, welke beide jonge onderzoekers actief betrekken in internationaal onderzoek. Alexandru beleeft naast zijn onderzoek veel plezier aan het docentschap en creëerde onder andere een open en interactieve omgeving waarin studenten de vrijheid krijgen om zich op hun eigen manier te ontwikkelen (Gamification).
Docent van het jaar HO Juryrapport | 2016
8
3. Procedure Na het vaststellen van de jury is de verdere procedure in gang gezet. Dit bestond uit drie fases, zodat de jury op diverse manieren een beeld kreeg van de betreffende docenten. Hieronder zullen de fases kort worden besproken.
3.1. Brievenselectie Ieder instellingsbestuur kon samen met zijn medezeggenschapsraad een voordracht doen. Hierbij werd gevraagd om een motivatiebrief waarin werd betoogt waarom deze docent dé docent van het jaar 2016 zou moeten worden. De vorm waarop de voordracht werd gedaan mocht de instelling zelf invullen. Dit resulteerde in een verscheidenheid aan brieven geschreven door studenten, collega’s en stafmedewerkers. Naast een motivatie waren er aan sommige de brieven publicaties, nieuwsberichten en videomateriaal van de betreffende docent toegevoegd. Bij het lezen van de motivaties lette de jury onder andere op de volgende criteria: -
-
Betrokkenheid: Op welke manier zorgt de docent dat hij betrokken blijft bij zijn/haar studenten? Hierbij werd gekeken naar de aansluiting bij de leefwereld van de student, maar ook op welke manier er voor wordt gezorgd dat de docent betrokken blijft bij wat de student doet binnen zijn ontwikkeling. Begeleiding en coaching is hierbij van extra belang. Didactiek: Op welke manier geeft de docent zijn didactiek vorm binnen zijn lessen. Innovatie: Op welke manier zorgt de docent dat hij vernieuwingen binnen het onderwijs bedenkt en vervolgens toepast, waardoor de onderwijskwaliteit verbeterd. Interactief: Op welke manier zorgt de docent voor interactie met zijn/haar studenten tijdens de lessen. Passie: Heeft de docent passie voor het docentschap en op welke manier uit zich dit. Professionalisering: Op welke manier houdt de docent zich bezig met zichzelf ontwikkelen en zich verder verdiepen in zijn vak. Hierbij is ook gekeken op welke manier hij samenwerkt met zijn collega’s en van zijn collega’s leert.
Uit alle brieven zijn uiteindelijk zes docenten geselecteerd. Deze zes docenten zijn uitgenodigd voor een gesprek met de jury.
3.2. Gespreksronde De gespreksronden met de kandidaten moesten de jury een beter beeld geven van de docent. In deze gesprekken werd ingegaan op onder andere de volgende vragen: - Op welke manier professionaliseer je jezelf? - Wat kunnen collega’s van je leren? - Hoe zouden studenten je omschrijven? - Wat zijn volgen jou de grootste problemen binnen het huidige onderwijssysteem? - Wat zou jij willen veranderen binnen het hoger onderwijs? Naast deze vragen ging de jury ook verder in op de betreffende motivatiebrief. Na de gespreksronde heeft de jury vijf genomineerden gekozen, één docent viel af.
3.3. TedTalk Op 5 maart, de verkiezingsdag, hebben de vijf overgebleven docenten zich gepresenteerd met een Tedtalk van ongeveer 12 minuten. Hierbij lieten zij zich zien als docent en lieten ze zien wat zij belangrijk vinden binnen het onderwijs. Op basis van deze drie rondes heeft de jury de uiteindelijke winnaar gekozen. Docent van het jaar HO Juryrapport | 2016
9
4. Algemene indruk van de jury De jury heeft in totaal 21 inzendingen ontvangen. Deze inzendingen zijn nauwkeurig bekeken aan de hand van de eerder genoemde vijf pijlers. Er zijn een aantal punten die de jury in het algemeen is opgevallen, namelijk: Inzendingen van de brief Het viel de jury op dat de kwaliteit van de inzendingen erg divers was. Sommige brieven waren van hoge kwaliteit, bij andere brieven werd geen volledig beeld geschetst van de betreffende docent. Hierdoor had de jury soms onvoldoende informatie om de docent goed te kunnen beoordelen. Dit leidde er toe dat de jury sommige docenten op basis van onvolledige informatie moest laten afvallen. De jury raad instellingen dan ook aan om volgend jaar een brief in te zenden die alle aspecten bevat waar de jury op let. Deze punten zullen volgend jaar dan ook duidelijk worden gecommuniceerd naar de instellingen. Docenten 15 docenten zijn niet doorgegaan naar de gespreksronde. Dit betekent zeker niet dat deze docenten onvoldoende of slechte docenten zijn. De jury is in haar beoordeling op zoek gegaan naar excellente docenten die een stap verder gaan dan dat de gemiddelde docent doet. Hierbij is ook gekeken naar welke projecten de betreffende docent heeft opgezet.
Docent van het jaar HO Juryrapport | 2016
10
5. Genomineerden De jury heeft uiteindelijk vijf docent genomineerd voor de finale op 5 maart 2016. Hieronder wordt een schets van elke genomineerde gegeven met daarbij het oordeel van de jury.
5.1. Meindert Flikkema - Vrije Universiteit De heer Flikkema is docent Management en Organisatie, met een brede ervaring en inzetbaarheid gekoppeld aan een grote deskundigheid. Hij doceert in zowel het bachelorprogramma Bedrijfskunde, als de master en post-master. Hij vervult daarnaast brede bestuurlijke functies: hij is eindverantwoordelijk voor de grootste masterspecialisatie van de faculteit, Strategie & Organisatie, is eindverantwoordelijk voor het postgraduate onderwijs van het Amsterdam Centre for Management Consulting en is actief als voorzitter van de examencommissie van de postgraduate opleiding MSc Verandermanagement. Zijn onderwijs is onveranderlijk van hoog niveau en wordt uitstekend gewaardeerd door studenten. Zijn bevlogen onderwijs en waardering hiervan door studenten leidt er steevast toe dat hij door hen genomineerd wordt voor facultaire onderwijsprijzen. Hierbij heeft hij er inmiddels drie van gewonnen, meest recentelijk in 2014. Dat jaar was hij ook één van de drie genomineerden voor de VU Onderwijs. Tot slot is Meindert Flikkema een veel gevraagd spreker op Ouderdagen en buiten de universiteit, bij bedrijven en brancheorganisaties, is hij actief in de VSNU, in de facultaire werkgroep Onderwijscarrières en heeft hij diverse publicaties over Onderwijsverbetering in het WO op zijn naam staan. Dr. Flikkema heeft een duidelijke visie op onderwijs en implementeert deze consequent om zijn onderwijs te verbeteren. Zijn visie laat zich het beste karakteriseren als ‘leren door te ervaren’ en van het belang van oefenen. Hij hanteert nauwelijks de mogelijkheid van kennisoverdracht via PowerPoint presentaties. In plaats daarvan geeft hij zijn onderwijs – of dit nu grote hoorcolleges voor eerstejaars bedrijfskunde zijn, of werkcolleges in de master – vooral gestalte via interactief onderwijs. Dit staat of valt met een grote vakkennis en een meer dan uitstekende voorbereiding. De docent dient namelijk zover boven de stof te staan, en de structuur zo goed te beheersen, dat hij met een vrije collegevorm die voor een groot gedeelte bestaat uit onderwijsleergesprekken, toch uitkomt bij de gewenste leerdoelstellingen. In zijn eigen woorden: ‘Ik bereid me altijd uitstekend voor, maar ter plekke gaat het, zoals het moet gaan’. Hij draagt hiermee ook in hoge mate bij aan didactische en inhoudelijke onderwijsverbetering binnen de specialisatie Strategie en organisatie, met 300 studenten qua omvang bijna een opleiding op zich, die hij tijdens zijn aantreden als coördinator in 2014 substantieel heeft aangepast. Maar hij heeft dit de afgelopen twee jaar ook gedaan als actief lid bij de curriculumherziening van de Commissie-Van der Wel, die het gehele onderwijs heeft geïnnoveerd. Onderwijskwaliteit licht hem na aan het hart. Hij spreekt en schrijft hier regelmatig over, en levert hiermee een bijdrage aan de ontwikkeling en de borging hiervan. Bijvoorbeeld in zijn opiniestuk Geef docenten Perspectief, een artikel uit februari 2014, dat veel gelezen maar ook binnen de universiteit veel besproken is. Zijn visie op de verbinding tussen onderwijs en maatschappij wordt wellicht het best geschetst in zijn bijdrage Sense of Serving, waarin hij betoogt dat de universiteit van haar oorsprong, de universitas, met onderwijzen als primaire oriëntatie, is vervreemd, en dat op de Docent van het jaar HO Juryrapport | 2016
11
universiteit met toekomst onderwijs weer de basis dient te zijn. Hij bepleit daarbij een Sense of Serving, een gevoel voor dienstbaarheid, aan elkaar, aan studenten en aan de samenleving als geheel. Jury oordeel De jury vindt het inspirerend om te zien dat Meindert op de barricade durft te staan voor uw studenten van de Vrije Universiteit en voor datgene waar hij in gelooft. Met zijn passie, maar zeker ook de gedegen visie, spoort hij anderen om zich heen aan om het leren leren van studenten centraal te zetten. De praktische vorm waarmee hij deze visie omzet in onderwijs is toonaangevend. Tijdens de presentatie op 5 maart 2016 gaf hij een heldere visie over hoe het onderwijs op universiteiten beter ingebed kan worden. De jury was echter erg benieuwd op welke manier hij dit toepaste binnen zijn eigen onderwijs en wat hij doet als docent met deze visie. Hij beschikt over de vaardigheden om van elk hoorcollege een interactief en betrokken werkgroep van te maken waar studenten gestimuleerd worden voortdurend te leren en zichzelf te ontwikkelen. Door zijn observerende manier van lesgeven weet hij het juiste niveau neer te zetten in elk college zodat studenten zich zelfstandig voelen en geprikkeld worden om op te letten.
5.2. Aswin van Oijen – Tilburg University Aswin is Universitair hoofddocent aan de Tilburg School of Economics and Management. Hijstaat bij studenten en collega’s bekend als innovatief, zorgvuldig, betrokken en persoonlijk. Evaluaties van zijn onderwijs onder alle studenten leveren jaar na jaar hoge scores op. Aswin onderscheidt zich door niet alleen uitstekend student-gericht onderwijs te verzorgen, maar zich ook proactief bezig te houden met onderwijsinnovatie, de ontwikkeling van opleidingsprogramma’s en bijdragen te leveren aan onderwijspublicaties. Via al deze activiteiten draagt hij direct en indirect bij aan de academische en persoonlijke vorming van studenten. Zijn onderwijsfilosofie omvat de volgende uitgangspunten:
Stretching. Door uitdagende doelen te stellen motiveert Aswin studenten om het maximale uit zichzelf te halen. Hij vindt het essentieel om studenten daarbij goed te ondersteunen. Verantwoordelijkheid. Aswin ervaart een grote verantwoordelijkheid om het onderwijs zorgvuldig te ontwerpen en uit te voeren om zijn studenten hen kennis, vaardigheden en attitude mee te geven. Flexibiliteit. Aswin vindt het belangrijk om die didactische methoden te kiezen die het meest effectief zijn voor het leerproces van de studenten.
Aswin heeft veel grotere en kleinere onderwijsinnovaties bedacht en geïmplementeerd. Een voorbeeld van een grotere innovatie betreft een nieuwe methode voor het ontwerpen en geven van cursussen. Deze methode overbrugt de kloof tussen wetenschappelijk onderwijs en de daaropvolgende beroepsloopbaan. Een voorbeeld van een kleinere innovatie is de opname van PeerWise in een onderzoeksgerichte cursus voor de opleiding liberal arts and sciences. Daarnaast voert hij voortdurend kleinere verbeteringen door in zijn onderwijs. Aswin deelt deze innovaties en verbeteringen vrijelijk met collega’s binnen en buiten zijn faculteit. Hij loopt bovendien voorop met de implementatie van innovaties die elders ontwikkeld zijn, zoals het scriptiedossier en het toetsgebouw. Aswin heeft met veel succes onderwijsprogramma’s (her)ontworpen, geleid, beoordeeld, en geadviseerd. Verder is Aswin vrijwel vanaf de start betrokken bij de opleiding liberal arts and sciences (LAS). Docent van het jaar HO Juryrapport | 2016
12
Erkenning van Aswin’s inspanningen op het gebied van innovatie blijkt bijvoorbeeld uit de door Tilburg School of Economics and Management (TiSEM) toegekende innovatieprijs voor Strategic Consultancy. Ook is Aswin succesvol geweest in het aantrekken van middelen voor innovatie van TiSEM (voor de cursussen Strategic Consultancy en Strategy Implementation), Tilburg School of Humanities (voor PeerWise) en Tilburg University in haar geheel. Andere hier relevante functies die Aswin vervuld heeft zijn voorzitter van het bestuur van de opleiding international business van TiSEM, voorzitter van de opleidingscommissie masters in business van TiSEM, lid van de Raad van Advies van de Academie voor Economie van de HZ (Hogeschool Zeeland) en vertegenwoordiger van hoger onderwijs in Nederland op het gebied van business in het grote Europese Tuning-project. Momenteel richt Aswin zich op twee nieuwe initiatieven op het gebied van programmamanagement, namelijk Dual degree (het volgen van een tweede masteropleiding aan een buitenlandse universiteit) en Extended master. Aswin heeft diverse publicaties op het gebied van onderwijs gerealiseerd. Dit jaar verschijnt bijvoorbeeld de nieuwste editie van Ondernemingsstrategie. Jury oordeel De jury vond het mooi om te zien hoe Aswin in zijn docentschap de verdieping zoekt in de manier van lesgeven met een gedrevenheid waar eenieder een voorbeeld aan kan nemen. Zijn docentschap is puur en zonder opsmuk, wat hij laat zien in zijn onderwijs maar ook in zijn visie op ‘het leven lang leren als docent’, waar continue scholing en professionalisering centraal staan. Hij vecht voor zijn studenten en is degene die een stapje extra zet en studenten zich zelfstandig en geïnspireerd laat voelen. Ook in zijn onderwijs en onderzoek geeft hij dit vorm door samenwerking met de praktijk. Tijdens de presentatie op 5 maart 2016 liet hij zijn docentschap op zijn puurst zien. Hij gaf ons een beeld van hoe hij lesgeeft en daarbij ga hij aan hoe hij zijn studenten betrekt binnen zijn onderzoek. Hij is een toonaangevend voorbeeld van een gedreven nuchtere Hollandse wetenschapper met een hart voor de student.
5.3. Erwin Hans – Universiteit Twente Erwin is opleidingsdirecteur van de BSc technische bedrijfskunde (TBK) en de MSc industrial engineering and management opleiding (IEM). Hij geeft daarnaast colleges in beide opleidingen. Erwin heeft wiskunde gestudeerd en was vooral geïnteresseerd in de praktische toepasbaarheid van wiskunde. Met 26 jaar stond hij als docent in de collegezaal. Hij specialiseerde zich in het optimaliseren van processen in de zorg. Hij heeft meer dan 70 wetenschappelijke publicaties op zijn naam staan en begeleidde meer dan 200 afstudeerders in zijn vakgebied. Erwin Hans werd 9 april 2015 benoemd tot hoogleraar Operations Management in Healthcare aan de Universiteit Twente en is met zijn 40 jaar een van de jongste hoogleraren in Enschede. Voor een volle zaal hield hij zijn oratie getiteld ‘Gaat het nu wat beter, dokter?’ Het publiek, waaronder vele hoogleraren in traditionele toga’s, waardeerden zijn betoog en gaven na afloop een staande ovatie, een zeldzaamheid.
Studenten ervaren Erwin als een zeer inspirerende enthousiaste persoonlijkheid. In zijn colleges draagt hij kennis verhalend, en daarmee begrijpelijk, over. Hij neemt hen mee in zijn passie voor zijn Docent van het jaar HO Juryrapport | 2016
13
vakgebied. Studenten worden voortdurend uitgedaagd door de wijze waarop hij vragen stelt; niet intimiderend (de docent weet alles), maar met veel humor. Hij geeft daarmee het gevoel dat we ’samen’ het beste uit ons zelf kunnen en moeten halen. Dat hij zijn strepen als hoogleraar, ondanks zijn jonge leeftijd, meer dan verdiend heeft, blijkt wel uit de wijze waarop hij zijn colleges geeft. In de goed gestructureerde colleges werkt hij met relevante persoonlijke ervaringen ter verduidelijking van de stof. Hij zet ons aan tot nadenken, (samen) oefenen en presteren. Hij is er voor de studenten die moeite hebben met de stof. Die hij altijd weet te helpen door de focus te verleggen van wat niet lukt en kan naar dat wat wel lukt. Voor ambitieuze studenten weet hij ook te dienen als bron van inspiratie. Door zijn openhartigheid over zijn activiteiten in onderwijs en onderzoek laat hij zien dat hij naast buitengewoon docent en onderzoeker ook een echte bedrijfsman is. Een beeld dat vele technische bedrijfskunde studenten aanspreekt. Erwin geeft op een prettige manier feedback, zowel als docent als ook als tutor. Je krijgt bij hem nooit het gevoel dat je ‘dom’ bent. Fouten maken mag. Sterker nog; deze zijn bedoeld om beter te worden. Hij ontvangt ook graag feedback op zijn eigen functioneren omdat hij overtuigd is dat ook zijn persoonlijke functioneren als docent alleen verbetert als ook hij suggesties voor verbetering krijgt. Erwin is zichtbaar en toegankelijk voor ons. Studenten kunnen altijd een beroep op hem doen door even bij hem binnen te lopen in zijn kantoor of een afspraak te maken. Je weet als student dan ook dat zijn deur altijd voor je openstaat. Hij is erg betrokken bij zijn studenten zowel in studie als persoonlijk opzicht. Met hem sta je altijd als gelijke en naarmate je hem meer spreekt ook als echte vriend. Erwin stimuleert studenten in hun persoonlijke ontwikkeling, naast de studie, ter voorbereiding op een carrière na de studie. Dit doet hij door met hen te praten over persoonlijke ambities en hoe je deze ‘in een veilige studentenomgeving’ kunt ontwikkelen. Hij heeft een talent voor het passen van een mooie uitdaging bij de juiste persoon. Voor iedereen die net die extra uitdaging zoekt naast zijn studie heeft hij wel een oplossing. Of dat nou een student-assistentschap is bij zijn onderwijs, een bestuursjaar of een studieplek bij een van de gerenommeerde buitenlandse universiteiten waarmee hij contact houdt. Hij is continue actief om zijn studenten meer mogelijkheden te bieden. Zo is daar recentelijk het IEM Talent Track bijgekomen. Een extra-curriculair programma waarmee studenten zich verder kunnen verdiepen in organisatie, onderwijs of onderzoek gerelateerd aan de studie. Hij geeft studenten de ruimte om zichzelf te ontwikkelen en staat op elk punt voor hen klaar. Jury oordeel De jury vond dat Erwin de link binnen zijn onderwijs en onderzoek samen met studenten naar de praktijk weet te brengen. Hij pakt binnen het huidige onderwijssysteem alles aan wat het systeem zich toelaat en verzorgd daarbinnen erg passievol en inspirerend onderwijs voor zijn studenten. Daarin laat hij de ervaring floreren door alumni te betrekken bij zijn lessen. Zo zorgt hij voor een samenwerking met de praktijk en het bedrijfsleven. Volgens zijn visie leren studenten dan echt hoe het in de praktijk is en heeft het bedrijfsleven hier ook baad bij. De vaardigheden ontwikkellijnen die hij inzet in de loopbaan van studenten van de Universiteit Twente helpt hen om zich verder te ontwikkelen tot zelfstandigheid. Hij blijft zichzelf uitdagen hoe hij daarbij grote autonomie bij studenten zelf neer kunt leggen. Hij is een inspirerend voorbeeld voor andere betrokkenen in het Nederlands hoger onderwijs om creatief na te denken over hoe je studenten kan inspireren met anekdotes, praktijk en ervaringen.
Docent van het jaar HO Juryrapport | 2016
14
5.4. Max Bogers – Fontys Hogescholen Max Bogers is docent Mechatronics aan de Fontys Hogeschool. Hij doceert werktuigbouwkundige vakken als Statics, Strength of materials, Deformations, Dynamics en 3D tekenen (met SolidWorks). Max is coördinator van het tweede studiejaar en voorzitter van de examencommissie. Daarnaast is hij tutor van verschillende projecten en begeleid hij stages en afstudeerprojecten. Hij begeleid en draagt bij aan de persoonlijke en professionele ontwikkeling van zijn studenten. “De afgelopen jaren heb ik mogen werken in een inspirerende, communicatieve omgeving waar fantasie en creativiteit een wezenlijke bijdrage leveren en echt dat verschil maakt waar zoveel mensen naar op zoek zijn in hun werk. Het is alsof ik als kind in een snoepwinkel loop, waarbij ik al het lekkers mag uitproberen. Bij Fontys heb ik de mogelijkheid om op die manier bij te dragen aan de ontwikkeling van talentvolle toekomstige professionals.” Max staat voor het verbeteren van de kwaliteit van onderwijs door:
Nieuwe vakken te ontwikkelen als docent; Bij te dragen aan de kwaliteit van hoger onderwijs door deel te nemen in de examencommissie; De bedrijfssector te stimuleren, samen met studenten, deel te nemen aan het hoger onderwijs. Studenten, docenten en stafleden inspireren om een waardevolle bijdrage te leveren.
“Ik hecht veel waarde aan het onderhouden van connecties. De studenten van nu zijn mijn connecties binnen het bedrijfsleven over enkele jaren. Ik hoop een netwerk te creëren dat de samenwerking tussen het onderwijs en het bedrijfsleven bevordert. Die integratie is cruciaal voor de toekomst.” De passie en obsessie die Max heeft ontwikkeld voor het onderwijs hebben geleid tot een docent die:
Bewezen vaardig is in het geven van excellente instructies en het opbouwen van voortreffelijke relaties met alle betrokken partijen; Een buitengewone inzet voor resultaten en arbeidsethos.
“Onze studenten kenmerken zich door hun passie voor techniek. De hartstocht druipt er vanaf. Het valt mij op dat zij, bijna zonder uitzondering, allemaal harde werkers zijn, die vaak ook buiten de studie bezig zijn met het vakgebied. Hun enthousiasme motiveert mij elke dag. Daarnaast vind ik mijn drive in het zien groeien van de studenten.” Als docent is hij betrokken bij Team Rembrandts, het eerste Nederlandse FIRST Robotics team dat vanuit de opleiding Fontys Hogeschool Engineering, Mechatronica, is ontstaan. Elk jaar is er een nieuw spel waaraan wordt deelgenomen. Wereldwijs doen ruim 3000 teams, voornamelijk Amerikaanse, die meedoen.
Docent van het jaar HO Juryrapport | 2016
15
Jury oordeel De jury was van oordeel dat de passie die Max uitstraalde toonaangevend zou moeten zijn. Hij maakt zijn onderwijs aansprekend voor studenten en hij werkt hard om de studenten van Fontys hogeschool beter te maken binnen zijn vakgebied. Hij deelt zijn kennis op een praktische manier, door studenten mee te laten doen aan projecten en wedstrijden op internationaal niveau. De betrokkenheid bij studenten en zijn passie inspireert en motiveert studenten om zich verder te ontwikkelen. Studenten worden door hem aangemoedigd om van elkaar te leren, ook bij een internationale wedstrijd tussen teams uit andere landen. Met zijn motto ‘samen sta je sterker’ zet hij een toonaangevend voorbeeld voor andere docenten en studenten. Hierbij gaat het voor hem niet om de wedstrijd maar om de ontwikkeling van de studenten.
5.5. Loes Damhof – Hanzehogeschool Loes Damhof doet wat ze doet met passie en volle overgave, wanneer Loes je iets vertelt wil je luisteren. Naast de reguliere colleges is Loes ook betrokken bij het Hanze Honours College, onder andere bij de innovatieve honourscourse The Global Village. The Global Village is een honourscourse die aan de Hanzehogeschool Groningen, in samenwerking met de Marymount University in Arlinton, Virginia USA, wordt gegeven. Het doel van de course is niet alleen om de studenten een internationale ervaring aan te bieden zonder dat ze daadwerkelijk naar het buitenland vertrekken, maar ook om hen voor te bereiden op het werken in globale virtuele teams. Het thema van de course is: ‘What does it mean to be a global citizen?’ “Het belangrijkste van lesgeven is in mijn ogen passie hebben voor je vak en de overtuiging dat het goed is en nuttig wat je doet. Als jij het niet gelooft, waarom zouden de studenten het dan geloven? Deze passie moet je overbrengen. Door middel van inspirerende lessen, maar ook door te laten zien dat je het zelf hebt 'beleefd'. Ikzelf geef Engels en Interculturele Competenties en gebruik mijn ervaring in het buitenland regelmatig bij het geven van mijn lessen. Ik heb op 4 verschillende continenten lesgegeven en gestudeerd, dus ik kan putten uit vele voorbeelden. Dit wordt over het algemeen zeer gewaardeerd en ik blijf me op deze manier ook betrokken voelen bij de internationale gemeenschap.” The Global Village-course wordt gegeven met behulp van Collaborative Online International Learning (COIL). Via COIL wordt er een virtueel klaslokaal gecreëerd waarin studenten uit verschillende landen elkaar ontmoeten en samenwerken aan projecten. Loes Damhof wordt inmiddels veel gevraagd voor lezingen op verschillende universiteiten en hogescholen in Europa. The Global Village is een enorm innovatieve course op het gebied van internationale samenwerking en digitalisering. “Interculturele competenties zijn natuurlijk erg belangrijk in het omgaan met andere culturen, maar net zo goed in web of game design. In de minor 'Game On!' bijvoorbeeld ontwikkelen internationale studenten een game voor kinderen in Kenia om hen voor te lichten over de behandeling en preventie van HIV/aids. Het Instituut voor Communicatie, Media & IT is erg internationaal georiënteerd, en terecht! De wereld wordt steeds kleiner en willen we het met elkaar een tijdje uithouden, dan zullen we onderwerpen als globalisering en duurzaamheid niet uit de weg moeten gaan, maar juist omarmen. Ik houd ervan om samen met studenten deze complexe thema's te onderzoeken en ik vind het geweldig als studenten beter worden dan ik. Want wat is er nu leuker om met jonge mensen te Docent van het jaar HO Juryrapport | 2016
16
praten over de wereld zoals die is en zou moeten zijn? Vanuit deze invalshoek ben ik ook als docent betrokken bij ons Honourstalentprogramma waarin ik verantwoordelijk ben voor de community lijn: het verbinden van studenten met de maatschappij en het ontwikkelen van een ander bewustzijn. Dan ben ik echt in mijn element!” Loes Damhof heeft zeer veel over voor haar studenten. Ze vindt het belangrijk om input te krijgen van studenten in en over haar colleges. Daardoor is het tijdens haar colleges veel interactie, blijft ze betrokken en groeit ze op didactisch vlak ook steeds. Colleges van Loes Damhof zijn anders dan die van anderen. Haar colleges zijn interessant en meeslepend. Loes geeft iedere student het gevoel dat je speciaal bent. Iedere student is voor haar veel waard. Bij de gesprekken met studenten houdt ze ook rekening met de achtergrond van de student, en op deze manier probeert ze een band op te bouwen. Haar betrokkenheid beperkt zich niet tot het klaslokaal maar strekt verder dan dat. Jury oordeel De jury vindt het inspirerend om te zien hoe de studenten van Loes voor haar pleiten en haar loven om haar betrokkenheid. Ze integreert haar vakgebied met haar visie op onderwijs rondom twentyfirst century skills, contact maken, vertrouwen en samenwerken. Door haar motivatie voor de onderwijsontwikkeling van studenten is ze een inspirerend voorbeeld voor eenieder. Dit geeft ze vorm door thema’s als globalisering en internationalisering op ‘kleine’ schaal praktisch te maken door projecten waarin ze haar studenten van de Hanze Hogeschool met andere internationale universiteiten en hogescholen laat samenwerken en van elkaar laat leren. Ze is innovatief door de internationale wereld naar de studenten te brengen zonder het land te verlaten. Ook zorgt ze voor enthousiasme bij haar studenten door games te maken en dit te koppelen aan social awareness rondom vluchtelingen en andere maatschappelijke problematiek.
Docent van het jaar HO Juryrapport | 2016
17
6. Eindoordeel De jury heeft Loes Damhof verkozen als Docent van het Jaar hoger onderwijs 2016. Loes scoorde goed op alle punten waar de jury op heeft gelet tijdens haar beoordelingen. Zowel tijdens het gesprek als de presentatie kwam duidelijk naar voren dat ze passie heeft voor haar vak en voor haar studenten. Dit merkte de jury extra doordat ze haar vakgebied integreert in het onderwijs dat ze geeft. De didactiek die ze gebruikt is innovatief en zorgt ervoor dat studenten gemotiveerd raken voor het vak. Naast studenten opleiden voor het beroep dat ze later gaan doen, zorgt Loes ook dat studenten na gaan denken over de maatschappelijke problematiek en zorgt ze ervoor dat studenten breed worden opgeleid met twenty-first century skills. Verder heeft ze een duidelijke visie die ze gebruikt binnen het onderwijs. Vertrouwen en samen leren zijn twee elementen die ze belangrijk vindt binnen het onderwijs. Tijdens de TedTalk geeft ze duidelijk aan hoe ze het onderwijs vormgeeft binnen die. Ten slotte was de jury erg te spreken over de internationale betrokkenheid die zij in haar onderwijs terug laat komen. Dit doet ze door studenten van elkaar te laten leren over grenzen heen. Hiervoor gebruikt ze digitale middelen, zodat studenten uit het buitenland met elkaar in contact komen en zo met en van elkaar leren. Hierbij maakt ze gebruik van de verschillende culturen, normen en waarden zodat studenten zich maatschappelijk verder ontwikkelen. Om deze redenen heeft de jury Loes Damhof als winnaar uitgeroepen. Een docent met passie voor het onderwijs, die betroken is bij studenten, innoveert binnen haar didactiek en zich professioneel blijft ontwikkelen door van andere docenten te leren.
Docent van het jaar HO Juryrapport | 2016
18
Auteurs Simon Theeuwes
Ontwerp Jasper Sonderen Over ISO Het Interstedelijk Studenten Overleg is de grootste landelijke studentenorganisatie en behartigt de belangen van studenten uit het hoger onderwijs. Bij het ISO zijn 33 (aspirant) lidorganisaties en zes convenantpartners aangesloten, die samen ruim 688.000 studenten vertegenwoordigen. Het ISO is vaste gesprekspartner van onder andere het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, de politieke partijen en de koepels van universiteiten en hogescholen.
Docent van het jaar HO Juryrapport | 2016
19