Distributierecht Droit de la distribution 1987-1992
Editors: G. BOGAERT & P . MAEYAERT
KLUWER
KLUWER
RECHTSWETENSCHAPPEN
EDITIONS JURIDIQUES
BELGIE
BELGIQUE
Inhoudstafel - Table des matieres
I. CONCESSIE VAN ALLEENVERKOOP CONCESSION DE VENTE
1
1. BEWIJS VAN BESTAAN VAN CONCESSIEOVEREENKOMST PREUVE DE L'EXISTENCE D'UNE CONCESSION DE VENTE
1
Mons, 16 decembre 1987 Absence de contrat de concession ecrit - Preuve de l'existence de "droits speciaux" conferes au concessionnaire par le concedant Elements de preuve insuffisants Geen geschreven concessieovereenkomst - Bewijs van het bestaan van "speciale rechten" toegekend aan de concessionaris door de concedent - Onvoldoende bewijselementen
1
Mons, 3 fevrier 1987 Absence de contrat de concession ecrit - Preuve d'un concours de volonte entre parties qui doit avoir pour objet de produire des effets juridiques - Existence de droits speciaux: droit de vente reserve - Fournitures merae repetees en vue de la revente ne creent pas une concession Afwezigheid van geschreven concessieovereenkomst - Bewijs van een gemeenschappelijke bedoeling van partijen met als voorwerp het tot stand komen van juridische gevolgen - Bewijs van speciale rechten: het recht tot verkoop voorbehouden — Zelfs herhaalde leveringen met het oog op de wederverkoop creeren geen concessie
3
Antwerpen, 9 maart 1988 Afwezigheid van geschreven concessieovereenkomst — Opzeg van 3 jaar Absence de contrat de concession ecrit - Preavis de 3 ans
7
Comm. Liege, 15 mai 1986 Competence internationale du juge beige - Absence de contrat de concession ecrit — Absence de fautes graves Internationale bevoegdheid van de Belgische rechter - Geen geschreven concessieovereenkomst - Geen zware fout
10
VII
INHOUDSTAFEL
PComm. Bruxelles, 2 avril 1991 Coexistence possible entre un contrat d'agence et un contrat de concession exclusive - Pas de contrat de concession ecrit - Absence de preuve de droits speciaux Satnengaan van agentuurovereenkomst en concessieovereenkomst - Geen geschreven concessieovereenkomst — Geen bewijs van het bestaan van speciale rechten
14
La preuve de l'existence d'une concession de vente par A. D E CALUWE et B. DE GRAUWE D'AOUST
2. DE BEGRIPPEN ZWARE FOUT EN IMPLICIETE BEEINDIGING IN CONCESSIEOVEREENKOMSTEN — LES NOTIONS DE FAUTE GRAVE ET D'ACTE EQUIPOLLENT Ä RUPTURE DANS LES CONCESSIONS DE VENTE
20
24
Kh. Kortrijk, 28 juni 1988 Concessieovereenkomst - Beeindiging - Grove tekortkoming Contrat de concession de vente - Terminaison - Faute grave
24
Comm. Bruxelles, 24 aoüt 1988 Contrat de concession de vente - Terminaison - Non-respect des quotas d'achats Concessieovereenkomst — Beeindiging — Het niet-respecteren van overeengekomen aankoopquota's
27
Bruxelles, 13 decembre 1988 Concession de vente - Faute grave Concessieovereenkomst - Zware tekortkoming
30
Kh. Brüssel, 22 mei 1990 Concessieovereenkomst - Grove fbut Concession de vente — Faute grave
31
Les notions de "faute grave" et "d'acte equipollent ä rupture" dans les concessions de vente exclusive par J.P. FIERENS et B. THIEFFRY
VIII
35
TABLE DES MAT1ERES
P3 . MlSKENNING VAN CONTRACTUELE VERPLICHTINGEN EN DERDE-MEDEPLICHTIGHEID - VlOLATION D'OBLIGATIONS CONTRACTUELLES ET TIERCE COMPLICITE Antwerpen, 28 Oktober 1991 Derde medeplichtigheid aan contractbreuk Tierce complicite ä la violation d'obligations contractuelles
44 44
Miskenning van contractuele verplichtingen en derde-medeplichtigheid daaraan door G.L. BALLON
49
4 . UlTDRUKKELIJK ONTBINDENDE BEDINGEN EN ONTBINDENDE VOORWAARDEN IN EXCLUSIEVE VERKOOPSCONCESSIES - LE SORT DES CLAUSES RESOLUTOIRES EXPRESSES ET DES CONDITIONS RESOLUTOIRES INSEREES DANS DES CONTRATS DE VENTE EXCLUSIVE
52
Gent, 11 februari 1985 Concessieovereenkomst - Arbitragebeding - Uitdrukkelijk ontbindend beding Contrat de concession - Clause d'arbitrage - Clause resolutoire expresse
52
Mons, 28 septembre 1989 Contrat de concession - Clause resolutoire expresse Concessieovereenkomst - Uitdrukkelijk ontbindend beding
56
Kh. Antwerpen, 12 december 1990 Concessieovereenkomst - Beeindiging - Uitdrukkelijk ontbindend beding Concession de vente - Terminaison - Clause resolutoire expresse
60
Kh. Brüssel, 29 Oktober 1990 Concessieovereenkomst - Beeindiging - Ontbindende voorwaarde Contrat de concession - Terminaison - Condition resolutoire
68
Brüssel, 14 december 1990 Concessieovereenkomst - Uitdrukkelijk ontbindend beding Niet-respecteren van quota - Geldige clausule
74
IX
INHOUDSTAFEL
PConcession de vente - Clause resolutoire expresse de quotas - Clause licite
Non-respect
Le sort des clauses rösolutoires expresses et des conditions resolutoires inserees dans des contrats de concession de vente exclusive par D. VAN BUNNEN
5. EENZIJDIGE BEEINDIGING VAN D E OVEREENKOMST D O O R DE CONCESSIONARIS IN DE AUTOMOBIELSECTOR - T E R MINAISON UNILATERALE D'UNE CONVENTION P A R LE CONCESSIONNAIRE DANS LE SECTEUR DE L'AUTOMOBILE Comm. Bruxelles, 28 janvier 1992 Concession - Repräsentation d'une marque concurrente - Faute grave du concessionnaire - Indemnite compensatoire ä defaut d'un preavis raisonnable Concessie - Vertegenwoordiging van een concurrerend merk — Zware fout van concessionaris — Vervangende schadevergoeding bij gebrek aan redelijke opzeggingstermijn
76
88 88
Eenzijdige beeindiging van de overeenkomst door de concessionaris in de automobielsector door P. MAEYAERT
95
6. INTERNATIONALE BEVOEGDHEIDSREGELS VOOR CONCESSIEOVEREENKOMSTEN - L E S REGLES DE COMPETENCE INTERNATIONALE EN MATIERE DE CONCESSION DE VENTE
100
Kh. Brüssel, 29 maart 1988 Internationale bevoegdheid - E.E.X. - Gezag van gewijsde Concessie Competence internationale — Convention de Bruxelles — Autorite de chose jugee - Concession
100
Comm. Bruxelles, 19 juin 1988 Competence internationale - Convention de Bruxelles - Clause de competence Internationale bevoegdheid - E.E.X. - Bevoegdheidsbeding
106
TABLE DES MATIERES
PKh. Gent, 11 maart 1987 Internationale bevoegdheid - E.E.X. - Concessie - Zware fout en opzeg met termijn Competence internationale - Convention de Bruxelles - Concession - Faute grave et preavis avec delai
109
Bruxelles, 20 avril 1988 Concession de vente - Competence - Convention de Bruxelles Concessieovereenkomst - Bevoegdheid - Verdrag van Brüssel
114
De internationale bevoegdheidsregels voor concessieovereenkomsten door H. VAN HOUTTE en I. COUWENBERG
7. NlETIGHEDEN EN RECHTSBESCHERMING BIJ CONCESSIE VAN BEPAALDE DUUR - NULLITES ET PROTECTION LEGALE DANS LES CONTRATS DE CONCESSION Ä DUREE DETERMINÖE Brüssel, 21 maart 1990 Concessieovereenkomst van bepaalde duur - Wet van 27 juli 1961 - Dwingend recht Contrat de concession ä duree indeterminee - Loi du 27 juillet 1961 — Caractere imperatif
117
124 124
Nietigheden en rechtsbescherming bij concessies van bepaalde duur door H . MiNJAUW en D . LlNDEMANS
129
8. ARBITRAGE INZAKE EXCLUSIEVE CONCESSIEOVEREENKOMSTEN - A R B I T R A B I L I T E DES LITIGES ET FRAUDE Ä LA LOI EN MATIERE DE CONCESSIONS DE VENTE EXCLUSIVE
141
Bruxelles, 19 decembre 1986 Clause compromissoire - Dispositions imperatives de la loi du 27 juillet 1961 - Notion de faute grave Arbitragebeding - Imperatief karakter van de Wet van 27juli 1961 — Het begrip zware fout
141
XI
INHOUDSTAFEL
Cass., 22 decembre 1988 Arbitrage et la loi du 27 juillet 1961 Arbitrage en de Wet van 27 juli 1961
145
Arbitrabilite des litiges etfraude ä la loi en mauere de concessions de vente exclusive par R. VANDER ELST
9. H E T VERDERZETTEN VAN CONCESSIEOVEREENKOMSTEN IN KORT GEDING - L E MAINTIEN DES CONCESSIONS D E VENTE E N REFERE
151
155
Le maintien des concessions de vente en r&fere par M. WILLEMART
155
Voorz. Kh. Gent, 3 februari 1987 Kort geding - Bevoegdheid Refere - Competence
156
Antwerpen, 4 Oktober 1990 Kort geding - Bevoegdheid Refere — Competence
158
Pres. Comm. Bruxelles, 14 fevrier 1989 Refere - Competence Kort geding - Bevoegdheid
161
Brüssel, 31 maart 1987 Kort geding - Bevoegdheid Refere - Competence
163
Bruxelles, 15 juin 1990 Refere - Competence Kort geding — Bevoegdheid
165
Bruxelles, 9 janvier 1990 Refere — Competence Kort geding - Bevoegdheid
169
Voorz. Kh. Antwerpen, 2 november 1992 Kort geding - Bevoegdheid Refere - Competence
173
XII
TABLE DES MATIERES
PVoorz. Kh. Brüssel, 17 februari 1987 Kort geding - Bevoegdheid Refere - Competence
178
Brüssel, 2 februari 1988 Kort geding - Bevoegdheid Refere - Competence
181
Pres. Comm. Bruxelles, 8 novembre 1988 Refere — Competence Kort geding - Bevoegdheid
185
Bruxelles, 28 septembre 1989 Refere - Competence Kort geding - Bevoegdheid
188
Pres, Comm. Bruxelles, 3 novembre 1988 Refere — Competence Kort geding - Bevoegdheid
190
Bruxelles, 22 mars 1989 Refere - Competence Kort geding — Bevoegdheid
194
10.
SCHADE EN SCHADEBEGROTING
BIJ DE TOEPASSING
VAN ARTIKEL 2 VAN DE W E T VAN 2 7 JULI 1 9 6 1 - DOMMAGES ET EVALUATION DE DOMMAGES EN APPLICATION DE L'ARTICLE 2 DE LA LOI DU 2 7 JUILLET 1 9 6 1
Brüssel, 2 november 1990 Concessieovereenkomst - Beeindiging - Het vinden van een nieuwe concessie nog tijdens de betwiste opzeggingstermijn - Invloed op de bepaling van de redelijke opzeggingstermijn en op de begroting van de billijke opzeggingsvergoeding Concession de vente - Terminaison - Le concessionnaire trouve une nouvelle concession de ventependant laperiode dupre~avis conteste - Inßuence sur la determination du preavis raisonnable et sur l'estimation de la juste indemnite
200
200
XIII
INHOUDSTAFEL
Schade en schadebegroting bij de toepassing van artikel 2 van de Wet van 27 juli 1961 door G. BOGAERT en Y. VAN COUTER
11. D E VERGOEDING VOOR DE AANBRENG VAN CLIENTEEL DOOR DE CONCESSIONARIS: O F WAT IS AAN WIE TE DANK E N ? - L ' I N D E M N I T E POUR L ' A P P O R T D E CLIENTELE PAR LE CONCESSIONNAIRE: QUOI, GRACE Ä QUI ?
206
227
Comm. Bruxelles, 30 avril 1992 Concession de vente - Indemnite de clientele - Augmentation notable - Preuve de l'augmentation - Frais publicitaires - Indemnites de dedit Verkoopsconcessie - Clienteelvergoeding - Merkbare meerwaarde - Bewijs van de meerwaarde - Publiciteitskosten - Rouwgeld
227
Kh. Brüssel, 8 mei 1992 Verkoopsconcessie - Opzeg en tegenopzeg - Opzegtermijn Meerwaarde aan clienteel - Kosten - Stock Concession de vente ~ Präavis et contre-priavis - Duree du preavis - Plus value de clientele - Frais - Stock
232
De vergoeding voor de aanbreng van clienteel door de concessionaris: of wat is aan wie te danken ? door G. BOGAERT
239
II. H A N D E L S A G E N T U U R AGENCE C O M M E R C I A L E
246
1. DEFINITIE - ESSENTIELE BESTANDDELEN AGENTUUROVEREENKOMST- WETGEVING DEFINITION - ASPECTS CONSTITUTIFS DU CONTRAT D'AGENCE COMMERCIALE - LEGISLATION
246
Comm. Bruxelles, 14 juin 1988 Cumul des activites de concessionnaire et d'agent - Notion de frais generaux incompressibles XIV
246
TABLE DES MATIERES
Cumul van activiteiten als concessionaris en agent - Notie algemene indrukbare kosten Kh. Gent, 25 januari 1989 Agentuur: definitie agentuurovereenkomst — Beeindiging — Schadevergoeding bij gebrek aan redelijke opzeggingstermijn Agence: definition de la Convention d'agence - Terminaison Indemnite ä defaut d'un delai de preavis raisonnable
251
Kh. Kortrijk, 4 mei 1990 Agentuur - Handelsagent: onderscheid met concessionaris, commissionair, makelaar, handelsvertegenwoordiger — Beeindiging — Bij körnende vergoeding gebaseerd op de cash-flow - Vergoeding aanbreng clienteel Agence - Agent commercial: distinctions avec concessionnaire, commissionnaire, courtier, representant de commerce - Rösiliation - Indemniti complimentaire basie sur le cash-flow - Indemnite pour apport de clientele
255
Het begrip handelsagent in de Europese Richtlijn van 18 december 1986, het wetsontwerp van 19 mei 1992 en de rechtspraak door F. PETILLION Gent, 9 juni 1989 Agentuur - Benelux agentuurovereenkomst van 26 november 1973 - Contractueel beding inzake opzeggingstermijn - Onderscheid met handelsvertegenwoordiger (Wet van 30 juli 1963) - Onderscheid met concessionaris (Wet van 27 juli 1961, zoals gewijzigd bij Wet van 13 april 1971) Agence - Convention Benelux sur le contrat d'agence du 26 novembre 1973 - Clause contractuelle relative au delai de pröavis - Distinction avec le representant de commerce (loi du 30 juillet 1963) - Distinction avec concessionnaire (loi du 27 juillet 1961, modißee par la loi du 13 avril 1971) Overheidsaansprakelijkheid bij agentuurovereenkomsten ? door E. MONARD Brüssel, 20 mei 1992 Agentuur: toepasselijk recht - Interpretatie conform aan de E.G.Richtlijn inzake handelsagentuur Agence: droh applicable — Interpretation conforme ä la directive C.E. concernant les agences commerciales
259 268
272 275
XV
INHOUDSTAFEL P-
2. BEEINDIGING -
RESILIATION
282
Kh. Kortrijk, 14 juli 1988 Agentuur: beeindiging - Verbrekingsvergoeding - Commissies verschuldigd van zodra de bemiddelingsopdracht werd volbracht Agence: resiliation - Indemnite compensatoire - Commissions dues des que la mission d'intermediaire est accomplie
282
Kh. Gent, 15 maart 1989 Agentuur: commissies op aanvaarde bestellingen die later werden geannuleerd - Beeindiging - Verbrekingsvergoeding Agence: commissions sur commandes acceptees qui ont ete ensuite annulees - Resiliation - Indemnite compensatoire
283
Eenzijdige beeindiging van door D. RYCKX
agentuurovereenkomsten 289
Kh. Gent, 9 februari 1989 Agentuur: beeindiging - Schadevergoeding bij gebrek aan redelijke opzeggingstermijn; berekening van de schadevergoeding Onderscheid bezoldigde lastgeving - Geen vergoeding voor clienteel - Toepassing van niet-concurrentiebeding - Afwerving clienteel Agence: resiliation — Indemnite ä defaut d'un delai depreavis raisonnable, calcul de l'indemnite — Distinction avec le mandat remunäre - Pas d'indemnite de clientele — Application de la cause de non-concurrence - Detournement de clientele
296
Kh. Kortrijk, 24 november 1989 Agentuur - Toepassing van artikel 1184 B.W.: ontbinding van de agentuurovereenkomst wegens contractuele wanprestatie met toekenning van schadevergoeding - Exclusieve vertegenwoordiging - Aanstelling deskundige Agence - Application de l'article 1184 C. civ.: resolution du contrat d'agence en raison de l'inexecution de l'obligation contractuelle avec octroi de dommages-interets - Repräsentation exclusive - Designation d'un expert
302
Brüssel, 30 januari 1991 Agentuur - Niet-naleving contractuele opzeggingstermijn - Uitwinningsvergoeding Agence - Non-respect d'un delai depriavis conventionnel - Indemnite' pour manque ä gagner
307
XVI
TABLE DES MATIERES
PKh. Hasselt, 13 januari 1992 Agentuur - Notie "zware fout" Agence - "Faute grave" (notion)
310
3. TERRITORIALE BEVOEGDHEID - TOEPASSELIJK R E C H T / COMPETENCE TERRITORIALE - DROIT APPLICABLE
312
Comm. Liege, l l janvier 1988 Agence — Competence territoriale — Application de l'article 5, 1° de la Convention de Bruxelles du 27 septembre 1968 - Resiliation du contrat — Absence de motif grave — Dommages-interets Agentuur- Territoriale bevoegdheid - Toepassing van artikel 5, 1 ° van het Verdrag van Brüssel van 27 September 1968 - Beeindiging van de overeenkomst - Afwezigheid van zware fout - Schadevergoeding
312
Kh. Kortrijk, 13 mei 1988 Agentuur - Toepasselijk recht - Plaats waar de agent gevestigd is Agence - Droit applicable - Lieu oü l'agent est etabli
317
Kh. Hasselt, 12 juli 1989 Agentuur - Toepasselijk recht - Plaats waar de agent zijn activiteit uitoefent Agence - Droit applicable - Lieu oü l'agent exerce son activite
318
III. F R A N C H I S I N G LE F R A N C H I S A G E Comm. Bruxelles, 10 novembre 1987 Le franchisage - Code europeen de deontologie du franchisage: source de droit Franchising - Europese deontologische code inzake franchising: bron van recht
321 321
Vers des usages, source de droit en mauere de franchise? par C. MATRAY
325
XVII
INHOUDSTAFEL
PKh. Mechelen, 27 december 1990 Franchising - Aansprakelijkheid van franchisegever inzake oneerlijke handelspraktijken van franchisenemer Le franchisage - Responsabilite du franchiseur en raison despratiques de commerce malhonnetes du franchise
329
Comm. Bruxelles, 28 janvier 1992 Le franchisage - Nature du contrat - Differences avec un contrat de concession Franchising - Aard van de overeenkomst - Onderscheid met een concessieovereenkomst
332
Voorz. Kh. Brüssel, 17 februari 1992 Le Franchisage - Kort geding - Verbod van miskenning van de uitoefening van het contractueel bedongen recht van voorkeur van de franchisegever op de handelshuur en het handelsfonds onder verbeurte van een dwangsom Le franchisage - Referi - Interaktion de meconnattre l'exercice du droit de preförence contractuellement reconnu du franchiseur quant au bau commercial et aufonds de commerce, le tout sous astreinte
334
IV. EUROPEES R E C H T DROIT E U R O P E E N A. Pres. Comm. Liege, 24 juin 1992 Reglement C.E. n° 123/85 - Loi beige du 27 juillet 1961 modifiee par la loi du 13 avril 1971 - Concession de vente de duree determinee: duree minimale du delai de preavis - Competence President du Tribunal de commerce siegeant comme en refere E.G.-Verordeningnr. 123/85 - Belgische Wet van 27 juli 1961 gewijzigd bij Wet van 13 april 1971 - Verkoopsconcessie voor bepaalde duur: minimumduur van opzeggingstermijn - Bevoegdheid Voorzitter van de Rechtbank van Koophandel zetelend zoals in kort geding
340 340
Echos dans la jurisprudence beige du Reglement n° 123/85 du 12 decembre 1984 concernant l'application de l'article 85, § 3, du traite C.E.E, ä des categories d'accords de distribution et de Service de vente et d'apres vente de vehicules automobiles par P. D E VROEDE
XVIII
343
TABLE DES MATIERES
PB. Onderling afgestemde feitelijke gedragingen in distributierelaties door H. D E BAUW Pratiques concertees dans les relations de distribution par H. D E BAUW
Beschikking van de Commissie van 18 maart 1992 inzake een procedure op grond van artikel 85 van het E.E.G.-Verdrag Decision de la Commission dans l'affaire Newitt/Dunlop Slazenger International e.a., 18 mars 1992 C. Arrest van de Rechtbank van Eerste Aanleg van de Europese Gemeenschappen, 22 april 1993 Arret du Tribunal de Premiere Instance des Communautes europeennes, 22 avril 1993 Beslissing van de E. G.-Commissie in de zaak Eco System /Peugeot, 4 december 1991 Commentaar door C. PRICE Decision de la Commission C.E. dans l'affaire Eco System /Peugeot, 4 decembre 1991 Commentaire par C. PRICE
349 349
357 357
385 385
407
407
D. Distributie en Europees kartelrecht: overzicht van de beschikkingspraktijk van de Europese Commissie (1987-1992) en overzicht van Rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen (1987-1992) en van het Gerecht van Eerste Aanleg van de Europese Gemeenschappen (1990-1992) door L. HOSTE Distribution et droit communautaire: chronique de lajurisprudence de la Commission europienne (1987-1992) de la Cour de Justice des Communautes europeennes (1987-1992) et du Tribunal de Premiere Instance des Communautis europiennes (1990-1992)
415
par L. HOSTE
415
XIX
