Digitale fotografie. november Fotoalbums samenstellen, een fluitje van een cent. Beter, mooier en scherper

november 2008

Digitale fotografie

Het juiste moment

Fotoalbums samenstellen, een fluitje van een cent

Beter, mooier en scherper

Fotograferen met je mobiel

Bewegend beeld kan lastig zijn om vast te leggen. Soenar Chamid, professioneel sportfotograaf, vertelt over zijn en vak en wat van belang is om een goede sportfoto te maken.

“De software is zelfs zo intelligent dat ze de foto’s op chronologische volgorde kan zetten en een gepaste achtergrond kan uitzoeken.”

De technische aspecten van het fotograferen ogen lastig, maar met 10 handige tips van docenten aan de fotovakschool kan je op een gemakkelijke manier betere foto’s maken.

Vroeger had je op onverwachte momenten je camera niet bij de hand om een mooi fotomoment vast te leggen. Nu kan dit met je mobiele telefoon, hebben we straks geen digitale camera meer nodig?

pagina 7

pagina 9

pagina 14

Een onafhankelijke themabijlage van Mediaplanet, gedistribueerd met HET AD De inhoud van deze bijlage valt niet onder de verantwoordelijkheid van de ad-redactie

pagina 19

MEDIAPLANET themabijlage Digitale fotografie

2

Het grote voordeel van digitale fotografie

NOVEMBER 2008

DIGITALE FOTOGRAFIE

M

et de introductie van de Nikon D1 kwam de digitale fotografie in 1999 in een stroomversnelling. De professionele fotograaf ging digitaal. Het was hét moment om fotografen om te scholen van analoog – met film - naar digitaal. Er was tenslotte een ander soort technologie noodzakelijk. Scannen en photoshoppen deden hun intrede. Met behulp van het ministerie van Economische Zaken werd in 2000 het Nederlands Instituut Digitale Fotografie opgericht. Ondertussen is ook de consumentenmarkt compleet gedigitaliseerd. Er zijn nog nooit zoveel digitale spiegelreflexcamera’s verkocht als nu. In Nederland waren dat er afgelopen jaar 140.000. Mensen die vroeger analoog fotografeerden, zijn digitaal gegaan - maar ook degenen die vroeger weinig met fotografie zouden hebben. Fotografie was een vrij technische hobby, nu staat de creativiteit voorop. Je ziet ook veel meer vrouwen fotograferen. Niet alleen de digitale spiegelreflexcamera is populair, ook digitale compactcamera’s worden steeds beter van kwaliteit. En met technische hulpmiddelen als facedetection (het scherpstellen op het gezicht) en smileshutter (het automatisch afdrukken als men lacht) krijg je snel goed resultaat. Mensen willen nu eenmaal liever een goede foto zien dan een slechte. Dat kan veel eenvoudiger met zo’n camera. Het grote voordeel van digitale fotografie is dat je meteen het geschoten beeld te zien krijgt. En je kunt, als je ontevreden bent, direct een nieuwe foto maken. Beeld is in onze samenleving de laatste jaren veel belangrijker geworden, het wordt gebruikt bij bijna elke vorm van communicatie. Het internet heeft de behoefte aan digitaal beeld extra versterkt. Daar delen we het beeld met velen; foto’s in galeries, een blog met afbeeldingen, sites waar foto’s en filmpjes gedownload kunnen worden. En ook de fotoboekenprint is booming business. Digitaal fotograferen is altijd goed en makkelijk, dénkt men. Dat is echter niet zo. Het is weliswaar toegankelijker, je begint er makkelijker aan. En je kunt de camera op de groene knop zetten. Maar als je de techniek beter

Het juiste moment

Fotoalbums samenstellen, een fluitje van een cent

Beter, mooier en scherper


Bewegend beeld kan lastig zijn om vast te leggen. Soenar Chamid, professioneel sportfotograaf, vertelt over zijn en vak en wat van belang is om een goede sportfoto te maken.

“De software is zelfs zo intelligent dat ze de foto’s op chronologische volgorde kan zetten en een gepaste achtergrond kan uitzoeken.”

De technische aspecten van het fotograferen ogen lastig, maar met 10 handige tips van docenten aan de fotovakschool kan je op een gemakkelijke manier betere foto’s maken.

Vroeger had je op onverwachte momenten je camera niet bij de hand om een mooi fotomoment vast te leggen. Nu kan dit met je mobiele telefoon, hebben we straks geen digitale camera meer nodig?

pagina 7

pagina 9

pagina 14

pagina 19

EEN ONAFHANKELIJKE THEMABIJLAGE VAN MEDIAPLANET, GEDISTRIBUEERD MET HET AD DE INHOUD VAN DEZE BIJLAGE VALT NIET ONDER DE VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE AD-REDACTIE

Inhoud 04 Even ‘shoppen’ 05 Uitgepakt 06 Kaarten en fotocadeaus 07 Het juiste moment 08 Fotograferen onder water 09 Fotoalbums samenstellen

beheerst, maak je ook betere foto’s. Het credo van het NIDF luidt: ‘Als je de camera goed beheerst, heb je geen Photoshop meer nodig’.

ook meer een marketinginstrument dan een werkelijk kwaliteitsaspect. Soms heb je meer aan grotere pixels dan aan meer pixels.

Op de Photokina 2008 in Keulen zag je spiegelreflexcamera’s die films in High Definition kwaliteit schieten. Ik zie deze bewegende foto’s, een vorm tussen fotografie en video, als een trend. Plus de combinatie tussen een spiegelreflexcamera en een compactcamera; een handzame compactcamera met aparte lenzen voor de kwaliteit. Kwaliteit is overigens wel relatief. Als je een poster wilt zo groot als een huis heb je enorme hoeveelheid megapixels nodig. Maak je een fotoboek van je vakantie dan krijg je met 7 megapixels uitstekende kwaliteit. Op je behoefte baseer je de keuze voor de camera. Dat vergeten mensen wel eens, die laten zich meer leiden door marketing. Die pixelrace is

Een goede foto krijg je echter pas als je weet hoe je moet fotograferen. Digitale fotografie is weliswaar de winnaar gebleken op het technische vlak, er zijn zoveel meer mogelijkheden dan bij analoge fotografie. Door die digitale ontwikkeling zijn veel mensen heel goed geworden. Maar als je niet kunt kijken, kun je ook geen foto maken die raakt. Je moet een soort visie hebben op wat je aan het fotograferen bent. Dat gaat de techniek ver voorbij. Jan van der Schans, directeur Nederlands Instituut voor Digitale Fotografie te Haarlem en hoofdredacteur P/f Magazine

11 De digitale doorbraak 12 De noodzaak van het geheugen 13 Laten printen of zelf doen? 14 Beter, mooier en scherper 17 Mooie foto, waar heb je die genomen? 17 Van Hobbyist naar professional 19 Fotograferen met je mobiel

Digitale fotografie - publicatie Mediaplanet publishing house B.V. Project Manager: Stephanie Stumpel, Mediaplanet Publishing House B.V. +31 20 7077 010 Production Manager: Birte van Ouwerkerk, Mediaplanet Publishing House B.V. +31 20 7077 003 Design & Repro: Thomas Rohlfs, [email protected], +31 20 7077 011 Tekst: Vitamedia: Marian Vleerlaag, Irma van der Lubbe Cover: cre8tive_studios / Istockphoto

Mediaplanet produceert, financiert en ontwikkelt themakranten In pers, online en via broadcasting. www.mediaplanet.com

Mediaplanet is de leidinggevende Europese uitgever van themakranten in pers, online en via broadcasting. Als u zelf een idee heeft over een onderwerp, of misschien wel een heel thema, aarzelt u dan niet om contact met ons op te nemen. Stephanie Stumpel

Mediaplanet Publishing House, Kristiina Kansen, Country Manager tel: +31 20 70 77001 www.mediaplanet.com Gedistribueerd met het AD, november 2008

computercollectief computerboeken & software

comcol.nl

Boeken en software voor de digitale fotograaf Computercollectief B.V. Amstel 312, 1017 AP Amsterdam

nov 2008 bijlage ad.indd 1

tel 020 6223573 e-mail [email protected]

alles over CS4 op comcol.nl/cs4

Nieuwe Adobe CS4-producten

Photoshop Elements 7 NL-ACTIEBUNDEL

InDesign, Photoshop, Illustrator, Dreamweaver en natuurlijk de Suites. Adobe heeft een gloednieuwe CS4-reeks uitgebracht. Nederlandse versies komen begin december 2008. Lees alles over CS4 op www.comcol.nl/cs4.

Bestel Photoshop Elements 7 NL vóór 5 dec. en u krijgt de Nederlandstalige interactieve cursus Staplessen op cd-rom t.w.v. € 29,90 gratis! Ga naar www.comcol.nl/foto om deze aantrekkelijke actiebundel te bestellen.

voor slechts € 98,-

16-10-2008 17:46:42

Briljant foto’s

VOLLERE KLEUREN • HOGERE GLANS • DIKKER PAPIER

Nu

25% speciale lezerskorting

Briljant foto’s in diverse Keuze uit meer dan 20 fotoboeken formaten en met verschillende omslagen. VOLLERE KLEUREN • HOGERE GLANS • DIKKER PAPIER

7.

vanaf

S I T GR A

46

! g n i t o r rg e v 5 o 9 t o f s i . 7. at v r . g w . s t u l P cm 5 7 x 0 t5 a a m r o F GA SNEL NAAR WWW.KRUIDVAT.NL/FOTO EN CLAIM JE KORTING MET DE SPECIALE-KORTINGSCODE*: KV25ADFB48

Maak makkelijk en snel je eigen fotoboek op www.kruidvat.nl * Actie is geldig tot 31 januari 2009, niet in combinatie met andere acties.


4

Even ‘shoppen’ Niet alleen de grafisch vormgever, maar iedereen kan tegenwoordig digitaal foto’s bewerken. Noodzakelijk, want de eigen homepage, fotogalerie of webwinkel vraagt om de perfecte presentatie. door Marian Vleerlaag

D

e computer is onze nieuwe donkere kamer; daar bewerken we tegenwoordig foto’s om de perfecte afdruk te realiseren. De ontwikkelingen op het gebied van de digitale fotobewerking gaan snel, ook voor de niet-professionele fotograaf. Paul van Keeken, marketingmanager Benelux van Adobe: “Met gratis internetapplicaties kan je tegenwoordig prima programma’s downloaden waarmee basisbewerkingen uitgevoerd kunnen worden. Je kunt uitsnedes maken voor betere composities, contrast verbeteren, van kleur naar zwart-wit omzetten, et cetera. Je kunt er ook je foto’s online op creatieve manieren mee delen of foto’s downloaden en uploaden van en naar sociale netwerksites zoals Facebook en FlickR.”

Met een paar muisklikken verstuur je zo’n gebeurtenis of een compleetfotoalbum naar je eigen galerie Fototrucage Eenmaal bekend met het programma, is het voor de leek vrij eenvoudig om rode ogen te verwijderen of de opname te verscherpen. Foto’s kunnen online in galeries worden gezet, de pagina’s kunnen worden omgeslagen zoals in een echt fotoalbum. Ook kunnen ze rondraaiend in- en uitzoomen en voorzien worden van geluid. Maar

ook fotomontage en trucage behoren tot de mogelijkheden. “Vaak zijn daar iets krachtigere beeldbewerkingprogramma’s voor nodig die voor een paar tientjes aangeschaft kunnen worden”, aldus Van Keeken: “Ook een mooie functie daarin is de ‘toeristenverwijderaar’. Na vier of vijf foto’s van dezelfde locatie herkent het programma bijvoorbeeld het gefotografeerde gebouw en verwijdert hij de toevallige voorbijganger. Met de informatie van de andere foto’s wordt de lege plek ingevuld.” Je ex verwijderen Vanuit dit principe kun je ook je ex uit de foto laten verdwijnen. Raymond Lindemans, managing director van Invender.nl: “Je verwijdert met een kwast eenvoudig een persoon of object. Het programma vult de leegte op met de kleur van de achtergrond. Een ander programma vergroot foto’s tot 1000 procent zonder kwaliteitsverlies. Een slimme berekeningsformule zorgt ervoor dat de `gaten’ die ontstaan door het tekort aan pixels op de juiste wijze worden opgevuld.” Volgens Lindemans is er veel vraag naar programma’s om foto’s te bewerken en snel op te slaan omdat steeds meer mensen goede digitale camera’s krijgen. “Een hele map zware foto’s kun je tegenwoordig tot 95 procent ‘verlichten’ zonder kwaliteitsverlies en met behoud van het originele formaat.” Rubriceren en tonen Het opslaan vraagt om meer nieuwe tools die door verschillende programma’s voor de consumentfotograaf worden geleverd. Rohan Deelen van

Apple’s iCentre Haarlem: “Je foto’s worden bijvoorbeeld automatisch geordend op gebeurtenis; de geregistreerde tijd in de camera wordt door het programma uitgelezen. Met een paar muisklikken verstuur je zo’n gebeurtenis of een compleet fotoalbum naar je eigen galerie, waar bezoekers foto’s kunnen bekijken, downloaden of zelf foto’s toevoegen. Voor de professionele fotograaf zijn er andere programma’s die vooral hele zware of grote hoeveelheden foto’s kunnen opslaan. Voordeel hiervan is de ruimte die het creëert. Je kunt foto’s in elke gewenste vorm en zwaarte opslaan: tif, jpg, raw. Je bibliotheek puilt niet meer uit. Met bewerkingstools zoals herstel, vibrancy, vignet en een zachte retoucheerkwast kun je daarnaast foto’s bewerken. Alleen die bewerkingen worden opgeslagen en op de oorspronkelijke versie geplakt. Ook dat levert ruimte op.” Geen grenzen Software voor professionele fotografen en webdesigners liggen in een totaal andere prijsklasse, maar bieden met veel knoppen en regelaars wel volledige vrijheid voor de gebruiker. De fotobewerkingsindustrie is continue bezig met vernieuwende producten. Nu kan er al op basis van één simpele foto een tweedimensionaal beeld driedimensionaal worden. Hierdoor is het mogelijk is om iemand een andere gezichtsuitdrukking te geven, dikker of dunner te maken, de belichting op het gezicht te veranderen, in een andere houding te zetten of andere kleding te geven. Voorlopig zijn de grenzen van de mogelijkheden in digitale

THEMABIJLAGE Digitale fotografie MEDIAPLANET

5

Alles wat je nodig hebt, en meer…

Uitgepakt

Foto: peeterv / istockphoto

• camera • objectieven • flitsers • geheugenkaartjes • reservebatterijen • accu • oplader • draadloze transmitter • camerasynchronisatiekabels • lenskap • lenspoort of voorzetlenzen (bv. polarisatiefilter) • camerareinigingsset • statief • externe harde schijf • fotoviewer • infrarode afstandsbediening voor de camera • onderwaterbehuizing

Reisfotograaf Tom van der Leij en portretfotograaf Hermien Lam zijn beiden fan van digitale fotografie. Op verzoek legen zij hun tassen. door Marian Vleerlaag

“

Ik ben zo’n vier à vijf maanden per jaar van huis”, aldus Tom van der Leij. “Voor bladen als Columbus Magazine, Ontdek Afrika en het reiskatern van het Parool trek ik de hele wereld over. Soms voor een week, soms een paar weken. Ik reis altijd met twee tassen, een grote van zeventig liter en een iets kleinere rugzak van 35. Daarin zit, naast mijn camera, reservecamera en meerdere lenzen, een 12-inch laptop om foto’s te kunnen bewerken en op te slaan. Qua lenzen heb ik altijd een standaardlens van 17-55 mm 1:2.8 bij me en vaak ook mijn telelens van 80-200 1:2.8 plus een vast objectief van 50 mm 1:1.4.”

Voldoende water is het allerbelangrijkste van de hele uitrusting

Foto: nicolas_ / istockphoto

Van der Leij besteedt tijdens zijn reizen veel aandacht aan het opslaan van het gemaakte werk. “Ik heb altijd een externe harde schijf bij me van 120 gigabite. Daar kan ik een hoop op kwijt. Naast

mijn computer en externe harde schijf zet ik ook nog een selectie op mijn fotoviewer van 80 Gb. Zodat ik van alles tweemaal een back-up heb. In mijn fotoviewer kan ik ook een geheugenkaart steken en meteen mijn foto’s laten zien. Dat is handig als ik geen elektriciteit heb in de bush. Ik brand daarnaast dvd’s die ik onderweg verstuur of achterlaat. Gewoon voor de zekerheid mocht er een tas gestolen worden of mij iets overkomen. Ik ben wellicht een beetje paranoia, maar mijn reis staat of valt met mijn foto’s.” Naast batterijopladers en kabels - “een ramp, ik zit te wachten op het draadloze tijdperk” - zit er standaard een éénpootstatief in zijn tas. “Het statief kan ik ook als wapen gebruiken, ik heb er wel eens mee moeten dreigen.” Van der Leijs standaard reisuitrusting wordt afgerond met geheugenkaarten, schoonmaakdoekjes voor zijn lenzen, katoenen kleding, een medical kit, eten en een fles water. “Ik zorg dat ik altijd anderhalve liter water bij me heb als ik op pad ga. Voldoende water is het allerbelangrijkste van de hele uitrusting.” Hermien Lam fotografeert op locatie in Nederland en in haar eigen studio. Ze fotografeert vooral mensen voor bladen en persshoots voor

bedrijven. Naast haar camera, een flitser, accu’s, reservebatterijen en geheugenkaartjes bevinden zich in haar fototas altijd een aantal lenzen voor meer mogelijkheden. “Ik werk graag met lichtgevoelige lenzen: het meest met een 24-70 mm lens maar ook met een 70-200 mm om te werken op afstand. Ik noem hem ook wel mijn paparazzilens. Met mijn 85 mm kan ik niet zoomen, maar die maakt wel prachtige portretten met de achtergrond sprankelend/onscherp. Ook gaat de groothoek 16-35 mm mee voor bijvoorbeeld groepsfoto’s en gebouwen, maar ook voor een grappig effect. Daar heb ik laatst een kind op een schommel mee gefotografeerd - alsof de beweging nooit meer ophoudt!” Flitslampen en statieven gaan alleen mee als het nodig is. “Ik werk graag met natuurlijk licht.” Een externe harde schijf van 80 Gb met fotoviewer gebruikt Lam om het werk te back-upen en om het beeld direct te tonen aan opdrachtgever of model. Als overblijfsel uit haar visagistentijdperk gaat er tevens iedere keer een tas met make-up mee. “Niet omdat men er niet goed uitziet, maar omdat een egaler gezicht op de foto gewoon beter werkt. Alleen wat foundation en poeder is meestal voldoende.”


6

Ingezonden Mededeling FotoprintXL.nl is uit nood geboren. De oprichters konden in 2005 nergens terecht met hun printopdrachten waar correct werd gewerkt. Door de grafische achtergronden die de oprichters hebben werd besloten om een printbedrijf te beginnen die alles wel volgens het boekje moest doen, dus geen concessie’s aan materialen en techniek. Al snel vonden (semi) professionele fotografen de weg naar fotoprintXL.nl en werd de webwinkel opgericht om een breder veeleisend publiek te bereiken. Doordat er werd vastgehouden aan de hoge kwaliteitseisen, de voortdurende terugkoppeling – iedereen krijgt altijd eerst een voorbeeld toegestuurd - naar de klant en de zeer transparante kosten vooraf is fotoprintXL.nl sindsdien gestaag gegroeid. Naast het vergroten en afdrukken van foto’s kan men hier ook terecht voor het vervaardigen van een popart, een mozaïek (foto opgebouwd uit honderden kleine foto’s) of een collage zonder beperkingen m.b.t. het aantal foto’s. fotoprintXL.nl; Uw herinnering is het waard!

FOTOPRINT

Poobies advertentie_AD 1

XL

.NL

Kaarten en fotocadeaus die niemand anders heeft Op zoek naar een originele kerstkaart of een persoonlijk kerstcadeau? De mogelijkheden met digitale foto’s zijn ongekend. Door Irma van der Lubbe

M

et een eigen digitale foto is het vrij eenvoudig om een persoonlijke wenskaart te maken. Om die vervolgens als een ‘echte’ kaart te laten afdrukken. “In deze tijd van het jaar is vooral het zelf maken van kerstkaarten heel gewild”, vertelt Suzanne Ekel, country manager bij wenskaartenservice Greetz.nl. “Je maakt ze veelal via een site, dus zonder software te downloaden. Je plaatst een foto op de voorkant en eventueel binnenkant van de kaart. De voorkant voorzie je van een leuk kader en passende tekst. Daarna schrijf je de tekst voor de binnenkant, met verschillende lettertypes en kleuren. Veel aanbieders hebben de keuze voor een ansichtkaart of een dubbele wenskaart met vrolijk gekleurde enveloppen in allerlei soorten en maten.” Sommige sites bieden de mogelijkheid om de kaart rechtstreeks aan de geadresseerde te versturen. Wanneer de kaart voor 15.00 uur wordt gemaakt, dan zorgt een goede aanbieder ervoor dat de kaarten diezelfde dag nog bij de post

wordt aangeboden. Wie er liever voor kiest om de kaarten zelf te schrijven en ter post te bestellen kan het hele pakketje aan zichzelf laten sturen. Soms zelfs met de enveloppen en postzegels erbij. Onder de boom Ook is het mogelijk om met eigen foto’s originele cadeaus voor onder de boom te maken. De muismat, de koffiemok en de kalender zijn inmiddels bekende voorbeelden. “Maar er kan al veel meer”, weet Richard Timman van CeWe Color, het bedrijf dat voor

Kruidvat onder meer kerstwenskaarten met eigen foto verzorgd. “Je kunt bijvoorbeeld puzzels, T-shirts, of hoesjes voor je mobiel maken, of een klok met je eigen foto. Wat tegenwoordig ook populair is, is een foto op canvas; heel mooi en veel gemakkelijker op te hangen dan een foto op posterformaat die je eerst nog mooi in een lijst moet krijgen. Een trend in opkomst is de tuinposter. Dat is een waterbestendige fotoafdruk op zeildoek die je in de tuin kunt hangen. De mogelijkheden worden steeds creatiever, maar de producten blijven

altijd gemakkelijk zelf te maken. Gewoon thuis, achter je computer.” Plakken Een ander interessant product waarop de eigen foto de hoofdrol speelt, is het stickerboekje. “Fotostickers zijn hartstikke leuk om bijvoorbeeld in vriendenboekjes of schoolagenda’s te plakken”, vindt Guido Kok van Sandy Smiles. “Ook deze maak je thuis online op de computer met je eigen foto. Je kunt kiezen voor zes even grote stickers op een vel met een maximum van 90

10/20/08 5:21:58 PM


7

Het juiste moment Het fotograferen van bewegende mensen is een vak apart. Soenar Chamid is professioneel sportfotograaf en geeft les aan gevorderde amateursportfotografen. Hij geeft een aantal nuttige tips en adviezen. Door Irma van der Lubbe

“ verschillende foto’s, of voor één grote en twee kleintjes, met een maximum van 45 verschillende foto’s. Heb je minder foto’s dan worden de foto’s verdeeld over het boekje en krijg je van één foto meerdere stickers. Als je het moeilijk vindt om het boekje in te delen kan de computer dat ook voor je doen. En binnen zes werkdagen ligt het resultaat bij je op de mat. De stickers zijn nog niet waterbestendig, maar daar wordt aan gewerkt.” Het mag duidelijk zijn: wie nu geen origineel kerstcadeau meer kan bedenken, heeft geen excuus!

Als je van plan bent om sportende of bewegende mensen te fotograferen, is het belangrijk dat de afdrukknop van je camera snel reageert, anders is het moment dat je wilt vastleggen al voorbij. Bij digitale spiegelreflexcamera’s staat die snelheid in de specificaties; bij andere digitale camera’s is dat gewoon een kwestie van vragen of uitproberen. Ook van de belang is de zoomfunctie. Aan digitale zoom heb je weinig, met deze functie doe je niet meer dan het beeld uitvergroten, waardoor de kwaliteit er niet beter op wordt. Uitvergroten kun je later ook doen via beeldbewerking op de computer. Je hebt meer aan een optische zoom waarmee je het beeld daadwerkelijk dichterbij kunt halen. Ik vind vijf of zes keer optische zoom een minimum voor een redelijk resultaat, tien keer is nog beter. Maar wil je de sporter echt duidelijk in beeld krijgen, dan is een telelens toch eigenlijk wel een must.”

Foto: naphtalina / istockphoto

Sluitertijd “Verder is het prettig als je zelf de sluitertijd kunt instellen, dat is de tijdsduur waarmee het licht door de lens op de sensor valt. De sluiter moet zo kort mogelijk open staan, anders loop je het risico dat het resultaat bewogen is. Het mooiste is een sluitertijd van vijfhonderdste van een seconde of hoger. Dat is ook het lastige van sportfotografie: met zo’n korte sluitertijd heb je goed licht nodig. Als het te donker is, kan dat dus betekenen dat je gewoon niet kunt fotograferen. Heeft je camera

overigens geen mogelijkheid om de sluitertijd in te stellen, kies dan voor de voorgeprogrammeerde sportinstelling. Dat is altijd beter dan de automatische stand.” Geduld “Het geheim van een goede sportfoto is timing, veel geduld hebben en veel schieten. Als je geen klein poppetje op een groot veld wilt, maar een mooi beeld van een sporter die op je af komt rennen, moet je eigenlijk pas beginnen met afdrukken op het laatste moment, wanneer de sporter als het ware al uit je beeld barst. Dan is het zaak om in een korte tijd zo veel mogelijk foto’s te maken. Op de meeste consumentencamera’s zit een functie waarmee je twee tot drie beeldjes per seconde kunt maken, maar daar heb je niet veel aan als een sporter met twintig kilometer per uur op je af komt; fijner is als je dan acht of negen beeldjes per seconde kunt maken, zoals bij sommige spiegelreflexcamera’s. De kans dat er echt een goede foto tussen zit is dan veel groter. Fotografeer je van de zijkant, dan werkt het goed om de foto die je wilt nemen al in gedachten voor je te zien en mee te bewegen met je camera tot je ziet wat je wilt. En dan weer snel zo veel mogelijk foto’s maken. Het mooie van digitale fotografie is dat je meteen het resultaat ziet en eventueel meteen weer een nieuwe poging kunt doen. Het is een kwestie van veel doen om er handigheid in te krijgen. Maar dan zul je zien dat het interessantere opnames oplevert.”


8

Fotograferen onder water Met de toenemende populariteit van het duiken neemt ook de belangstelling voor onderwaterfotografie toe. Maar foto’s maken onder water vraagt meer dan de aangepaste apparatuur en techniek. Het gaat vooral om je eigen instelling. Door Marian Vleerlaag

O

nderwaterfotograaf Karin Brussaard reist de wereldzeeën over en levert foto’s aan bladen als Duikmagazine, Unterwasser en Scuba Diver Magazine. Daar komt echter veel bij kijken. “Het grootste probleem onder water is het gebrek aan licht. Op een diepte van vijf meter ben je het grootste deel van het licht en dus de kleuren kwijt. Die haal je terug met een flitser.” Zelf werkt Brussaard met twee flitsers plus een spiegelreflexcamera met aparte onderwaterbehuizing. “Ik stel zelf onder water diafragma, sluitertijd en dergelijke in, maar je kunt ook prima met een compactcamera in de automatische stand onder water foto’s maken. Het ligt er maar net aan wat je van een foto verlangt.” Tussen de pijlinktvissen Een goede foto vraagt echter niet alleen om apparatuur en techniek, aldus Brussaard. “Integendeel, laat je niet gek maken door het voortdurend nieuwe aanbod. De perfecte foto heeft vooral te maken met rust en het kunnen inleven in je object. Als ik in Panama tussen de pijlinktvissen

Meer zien? www.karinbrussaard.nl www.fritsdebeer.com

goede foto op. Let dan vooral goed op je techniek.” Voor Brussaard is onderwaterfotografie verslavend. “Ik word er heerlijk rustig van terwijl ik eigenlijk een heel ongeduldig persoon ben. Als ik me overboord laat zakken tussen dertig haaien, denk ik wel: waarom doe ik dit? Maar als ik er een tijdje tussenhang en ze mag fotograferen, is dat voor mij kunst.”

Foto: stetner / istockphoto

duik, zorg ik dat ik gewichtloos blijf zweven. In eerste instantie zullen ze wegschieten maar ze keren terug naar hun territorium. Na twintig minuten raken ze aan je gewend. Je mag tussen ze verkeren, dan maak je de mooiste foto’s.”

Afstand van emoties Inleven in je object vraagt om een bepaalde gevoeligheid, denkt ze. “Toch dien je tijdens het fotograferen afstand te houden van de emoties. Als jij een geweldige ervaring hebt onder water levert dat niet direct een

Fotograferen in een zwembad Ook ‘gewone’ fotografen staan soms voor de uitdaging om foto’s onder water te maken. Voor het poppodium Atlantis maakte Frits de Beer een onderwaterserie in een zwembad waarin hij publiek onder water fotografeerde en een paar jaar later zelfs een hele band. “Onderwaterfotografie is een vak apart”, benadrukt hij. “Voor digitale onderwaterfotografie

diende je eerst een onderwaterhuis te combineren met je normale digitale camera. Maar er verschijnen steeds meer speciale digitale onderwatercamera’s op de markt.” Let op licht De kunst van de onderwaterfotografie ligt bij de hoeveelheid foto’s die je maakt. “Als tien procent goed is, mag je blij zijn”, aldus De Beer. “Zorg dus dat je accu vol is en dat je voldoende opslagruimte hebt. Schiet er zoveel als je kunt.” Daarnaast hamert ook hij op voldoende licht onder water. “Je kunt speciale flitsers kopen maar daar wordt het niet altijd mooier van. In een zwembad kun je ook zonder. Zorg dan wel dat je fotografeert op een lichte plek; in een binnenbad met je rug naar het raam bijvoorbeeld. Laat degene die je fotografeert naar het licht toe kijken. Het is echter vooral proberen en doen, elke situatie is weer anders.”

Prijzen: Linnenfotoschilderij.nl is de specialist is het maken van

20 x 30 = 12,-

50 x 70 = 33,-

“linnenfotoschilderijen”.

90 x 90 = 55,-

60 x 60 = 35,-

Je kan hierbij denken aan: baby, familie, party, dieren foto’s.

90 x 120 = 79,-

60 x 90 = 47,-

Een linnenfotoschilderij is ook een leuk “ kerst” cadeau!

90 x 160 = 89,-

90 x 90 = 55,-

We maken al uw persoonlijke fotoschilderij vanaf 12,- Euro.

40 x 40 = 21,-

90 x 120 = 79,-

40 x 60 = 25,-

90 x 160 = 89,-

Ga voor meer informatie naar www.linnenfotoschilderij.nl en ontdek wat er allemaal mogelijk is. ps. De voorbeelden zijn van het formaat 60 x 60 / 60 x 90 / 90 x 90


9

Fotoalbums samenstellen, een fluitje van een cent Het digitale alternatief voor foto’s plakken, is het samenstellen van een fotoalbum op de computer, dat elders geprint wordt. Dat klinkt ingewikkeld maar dat is het niet, zo leggen drie experts uit.

Sinds 1990 is drogisterijketen Kruidvat een van de grootste aanbieders op het gebied van fotografie. De fotoservice is ooit begonnen met het afdrukken van fotoprints, maar kent inmiddels een enorm scala aan producten.

Door Marian Vleerlaag

S

teeds meer mensen ontdekken het maken van albums. “Het wordt met de dag populairder”, ervaart Kees Buur, directeur inkoop bij Kruidvat. “Dat komt vooral omdat het steeds eenvoudiger wordt. De benodigde software is gratis en heel gemakkelijk te downloaden. Vervolgens selecteer je de foto’s die je in het album wilt hebben en met één druk op de knop vult de software het hele album voor je. Foto’s die te donker of onscherp zijn haalt de computer eruit, evenals foto’s met een te lage resolutie. Zo heb je altijd een album met goede plaatjes.” “De software is zelfs zo intelligent dat ze de foto’s in chronologische volgorde kan zetten en een gepaste achtergrond kan uitzoeken”, vult Richard Timman aan. Hij is verantwoordelijk voor marketing en e-services Benelux bij CeWe Color, een bedrijf dat producten maakt op basis van digitale fotografie en de afdrukcentrale voor Kruidvat is. “Bovendien gaat ze uit van een gemiddeld aantal foto’s per pagina die speels over de bladzijden worden verdeeld. Een kind doet de was.” Creatief Naast gebruiksgemak is creativiteit een ander belangrijk aspect bij het albums

maken. Ook Guido Kok, marketing manager bij de digitale foto-omgeving Sandy Smiles, erkent dit: “Op onze site kun je de computer je album laten indelen – dat gebeurt online, je hoeft geen software te downloaden - maar je kunt ook zelf aan de slag gaan. Je kunt gebruikmaken van een uitgebreid aanbod van achtergronden en illustraties waarmee je een origineel album kunt maken, bijvoorbeeld in een bepaald thema zoals vakantie, baby of feest. Op de site vind je daarvoor allerlei tips en trucs. Wanneer je een foto groot wilt afbeelden terwijl deze eigenlijk een te lage resolutie heeft voor een mooi resultaat, dan krijg je automatisch een melding. Zo voorkom je teleurstelling achteraf.”

Kwaliteit Nu fotoalbums populairder worden, neemt ook het aantal aanbieders toe. Daardoor zijn er momenteel fotoalbums in allerlei soorten een maten, vanaf 14 bij 13 tot zelfs 42 bij 30 cm. Met een harde of flexibele kaft, geplakt of gebonden, met een linnen cover of met een foto op de voorkant. Bestaat er veel verschil in printkwaliteit? “Een beetje wel”, antwoordt Kok. “De kwaliteit is afhankelijk van de kwaliteit van de foto’s, de manier waarop de aanbieder de bestanden klaarmaakt voor de printer, het papier, de kwaliteit van de digitale drukpers, en uiteraard van de service die daarnaast wordt aangeboden. Bijvoorbeeld de mogelijkheid om je

Ingezonden Mededeling

Zo kunnen klanten op www.kruidvat.nl hun foto’s af laten drukken op een canvasdoek, een telefoonhoesje, klok en wenskaarten. Ook de tuindoeken zijn enorm populair. Een van de grootste successen zijn de fotoboeken die klanten zelf kunnen maken. Door de gebruiksvriendelijke software kan iedereen snel een mooi fotoboek samenstellen en deze verfraaien met een zelf gekozen achtergrondkleur, opvallende kaders en originele teksten.

foto’s en/of het album extern te laten opslaan, zodat deze altijd veilig zijn en je het album altijd opnieuw kan laten afdrukken.” “Of dat je bezorgkosten moet betalen of dat je het gratis bij een Kruidvat in je woonplaats kunt ophalen”, vult Buur aan. Ten slotte: alle drie de aanbieders ervaren dat het maken van fotoalbums een enorme vlucht neemt. “Een album vertelt een verhaal,” vindt Timman, “en het ophalen geeft hetzelfde spannende gevoel als vroeger, met je fotoafdrukken. Met de komst van de fotoalbums is het plezier van het foto’s kijken weer terug.”

Als voordeeldrogist biedt Kruidvat haar klanten aantrekkelijke prijzen voor een goede kwaliteit producten. Daarnaast is de drogisterijketen altijd op zoek naar nieuwe fotoproducten om haar klanten regelmatig te verrassen.

Briljant foto’s


Briljant foto’s


Briljant foto’s


5.

vanaf

95

De meest persoonlijke kerstwensen Briljant foto’s en kalenders maak je zelf! VOLLERE KLEUREN • HOGERE GLANS • DIKKER PAPIER

0.

vanaf

19

MAAK HET MAKKELIJK EN SNEL OP WWW.KRUIDVAT.NL Adv_AD_Special_halvepag03.indd 1

22-10-2008 11:35:21

Fujicolor Professional PEARL-papier

De introductie van PEARL-PAPIER vormt het begin van een nieuw tijdperk voor het afdrukken van kwalitatief hoogstaande en glanzende digitale foto’s. Door het gebruik van parelmoerachtige kristallen krijgen deze zilverhalide kleurenafdrukken een karakteristieke en toch natuurlijke glans, waardoor het grote kleurbereik en de details nog beter tot hun recht komen. In combinatie met onze digitale belichters krijgt u met PEARL-papier gegarandeerd kwalitatief hoogstaande beelden en glanzende digitale afdrukken.

Tijdelijk PEARL afdrukken voor de prijs van “normale” prints.

Fotovaklab voor de professional en hobby fotograaf

Online Bestellen - Aan Huis Bezorgd

Mariastraat 47 Utrecht 030-2318760

Online Bestellen - Afhalen In Utrecht

DeFotozaak.nl


11

Een korte geschiedenis over het ontstaan van de digitale fotografie

‘64

Het Jet Propulsion Lab van de NASA maakt gebruik van computers voor de omzetting van analoge signalen, uitgezonden door onbemande maanvluchten.

‘74

Kodak ontwikkelt de eerste kleurenfilter voor digitale beelden, de Bayer Pattern. Dit is opgebouwd uit twee groene, een rood en een blauw element. Dit systeem word nog steeds voor de digitale camera gebruikt.

‘81

Sony brengt het eerste digitale fototoestel op de markt: de Mavica. Het toestel produceert still-videobeelden.

‘82 ‘88

Kodak brengt de Disc camera uit.

JPEG, een standaard voor beeldcompressie, wordt ontwikkeld. Het opslaan van beelden kan effectiever gebeuren, zonder veel verlies van beeldkwaliteit.

‘90

Adobe introduceert de eerste versie van Photoshop.

‘91

De digitale doorbraak

Foto: jacus / istockphoto

In september 1981 werd digitale fotografie een feit. Het zou echter nog tot het einde van de eeuw duren voor de nieuwe techniek toegankelijk werd voor de consument. Sinds 2000 gaat het snel, tegenwoordig is digitaal fotografen standaard geworden.

O

Ook Frits Gierstberg, hoofd tentoonstellingen van het Nederlands Fotomuseum, heeft in korte tijd het terrein van de fotografie zien veranderen. “Het lijkt nu heel vanzelfsprekend, maar in 1992 veroorzaakte de Nederlandse fotograaf Inez van Lamsweerde nog grote ophef met haar digitaal bewerkte foto’s. De baby’s met gebit en vrouwen met lange armen en benen waren reden

tot stevige discussie. We werden voor het eerst geconfronteerd met het gemakkelijk kunnen manipuleren van beeld, een direct gevolg van digitale fotografie. Nu doet iedereen het, om foto’s schoon te maken of om de werkelijkheid naar eigen hand te zetten. En hoewel het in de kunstwereld ook eerst taboe was, is het nu geaccepteerd.”

We gaan in de toekomst naar naar stemgestuurde compactcamera’s met voorzetlenzen Er wordt door de digitale doorbraak anders met beeld omgegaan volgens Gierstberg. “Fotograferen is toegankelijker, het is meer een direct communicatiemiddel geworden. Digitaal fotograferen heeft zo’n vlucht genomen omdat het meteen resultaat geeft, je hoeft niet te wachten tot de filmpjes zijn ontwikkeld en afgedrukt. Je kunt enorme hoeveelheden foto’s meteen op je computer zetten en het is veel goedkoper geworden.” “Dat laatste was noodzakelijk,” aldus Roeland Koene, technisch expert van Nikon “want de allereerste digitale pogingen waren in-

derdaad onbetaalbaar. De Nikon D1 zorgde in 1999 voor een doorbraak. Ook vanwege de 2,7 megapixels, maar vooral vanwege de prijs. In plaats van 15.000 euro kostte een digitale camera opeens ongeveer 4.400 euro.” Het bleek het begin van een nieuw tijdperk in de fotografie, digitaal werd voor de fotograaf bereikbaar. Koene: “Vooral de laatste jaren heeft de digitale spiegelreflex een grote vlucht genomen, mensen hebben er het geld voor over en de prijs-kwaliteitverhouding is veel beter geworden. De markt voor compactcamera’s is stabiel, maar voor spiegelreflex juist sterk groeiend.” Met de introductie van de pas gelanceerde Nikon D90 verwacht Koene weer een nieuwe doorbraak. “De creatieve vrijheid van de fotograaf wordt veel groter omdat deze camera ook een half uur film op hoge kwaliteit genereert.” Ook Den Heijer ziet voor de nabije toekomst vooral veel in de crossontwikkelingen: de combinatie van verschillende producten. “Videocamera’s kunnen al langere tijd fotograferen, er zijn camcorders die tijdens het filmen automatisch een foto maken als de persoon in beeld glimlacht. Er komen steeds meer toepassingen en raakvlakken tussen verschillende technologieën. Met name van het

‘91

Kodak lanceert de DCS100, een professionele digitale camera, voor ongeveer 25.000 euro.

‘92

Modefotograaf Inez van Lamsweerde past in de serie ‘Vital Statistics’ als eerste digitale beeldbewerking toe vanuit artistiek oogpunt.


p de digitale fotografiemarkt bestaat een stevige concurrentie. Met als gevolg dat de producenten zich willen onderscheiden; de camera’s krijgen steeds meer mogelijkheden. In betrekkelijk korte tijd zijn ze kleiner, lichter, veel goedkoper en gebruiksvriendelijker geworden. “De trend is compacter met steeds meer resultaat”, aldus Den Heijer. “Sony brengt nu een compactcamera van titanium met 13 megapixels. En er komen steeds meer gebruiksvriendelijke software en functies voor op de compactcamera’s.” Den Heijer doelt op bijvoorbeeld facedetecting, smileshutter, antiknipoogtechnologie, zoommogelijkheden. “Gericht op professioneel gebruik voor de nietprofessionele fotograaf. Hierdoor heeft de massa de digitale camera omarmd, zowel de compact- als de spiegelreflexcamera.”

Introductie World Wide Web. (Internet bestond al, maar alleen voor tekst, er konden geen beeldbestanden mee verstuurd worden.)

draadloos overzetten van content via DLNA - Digital Living Network Alliance - verwacht ik veel.” Koene denkt dat de race om megapixels begint af te lopen. “De hoeveelheid megapixels is een maatstaf voor kwaliteit en dat was voor een paar jaar geleden ook zeer relevant. Maar de kwaliteit en de grootte van de pixels zijn ook van belang.” Een camera is wel een echt consumptieproduct geworden, volgens Lanny Swagers, salesmanager van BenQ, producent van de eerste touchscreencamera. “De ontwikkelingen gaan zo snel dat er ook snel van camera gewisseld wordt. Door het gebruiksgemak van de camera’s en de toepassingen voor beeld op bijvoorbeeld Hyves en MySpace is fotograferen veel gebruikelijker geworden. Toch blijft er een bepaalde drempel bestaan bij sommigen. Digitaal betekent de computer en er is een groep die dat nog eng vindt. Dat is echter langzaam aan het verdwijnen.” Volgens hem gaan we in de nabije toekomst naar stemgestuurde compactcamera’s met voorzetlenzen. “ Maar vooral in de convergentie zullen de ontwikkelingen snel toenemen; de verschillende technologieën gaan in elkaar op of sluiten bij elkaar aan. Wit- en zwartgoed wordt grijs. Bij de palmtop die alles integreert, valt nog een heleboel te halen.”

‘92

HP komt met de eerste succesvolle zwart-witlaserprinter.

‘94

SanDisk ontwikkelt, samen met Polaroid, Canon en Apple, de eerste CompactFlash geheugenkaart.

‘98

Sony brengt de Mavica FD-71 uit. Deze camera slaat foto’s op op een diskette. Ook de memorystick ziet het levenslicht.

‘99

De Nikon D1 komt uit, de digitale camera wordt betaalbaar en de kwaliteit beter.

‘00

De eerste telefoons met ingebouwde camera komen op de markt.

‘04

BenQ presenteert de eerst camera met tou-

chscreen.

‘05

Printing on demand begint op te komen, wat zich in 2007 vertaalt in de populariteit van fotoboeken.

‘06

De pixelrace is in volle hevigheid losgebarsten, camera’s krijgen steeds meer ‘vermogen’.

‘08

Canon en Nikon lanceren op de Photokina 2008 spiegelreflexcamera’s met video-


12

De noodzaak van het geheugen Een digitale camera heeft niet of nauwelijks opslagcapaciteit. Wie een camera aanschaft, zal dus extra geheugen moeten kopen. Door Irma van der Lubbe

W

elk opslagmedium voor een camera geschikt is, kan per merk variëren. “Sommige camerafabrikanten hebben hun eigen geheugendragers”, weet Denise Matteucci, marketing manager bij Apacer. “Maar verreweg de meeste camera’s gebruiken zogenaamde SD-kaartjes; die kan je zien als een soort standaard. Ze zijn er in verschillende opslagcapaciteiten, maar voor amateurs is twee gigabite heel gangbaar. Je hebt ook SDHCkaartjes, dat zijn SD-kaartjes voor de nieuwste camera’s, met een hogere opslagcapaciteit die varieert van 4 tot 16 gigabite. Hoeveel foto’s je met een kaart kan maken, hangt af van de beeldresolutie. Wil je later een afdruk van 10 bij 15 cm maken, dan kan je een lage resolutie instellen en kan je meer foto’s maken. Ben je van plan de foto op posterformaat te laten afdrukken, dan heb je een hogere resolutie nodig en kunnen er minder foto’s op de kaart. Voor professioneel gebruik bestaan er daarom kaarten van wel 32 gigabite.” Snelheid De kwaliteit van SD-kaartjes kan verschillen omdat diverse fabrikanten ze

Foto: dleonis / istockphoto

produceren. “Het verschil zit vooral in de snelheid waarmee de kaart de foto kan verwerken”, legt Gerry Edwards, marketing manager bij SanDisk, uit. “Vind je dat je camera traag is, dan kan dat komen doordat je een trage geheugenkaart hebt. Maak je veel foto’s snel achter elkaar, dan heb je een snelle kaart nodig. De kaartsnelheid wordt meestal aangegeven in

megabites per seconde, maar soms wordt ook de ‘x-factor’ gebruikt; dan staat er bijvoorbeeld 60x of 80x. Ook deze schrijfwijze heeft te maken met het aantal megabites per seconde. Heel verwarrend is het als een kaart wordt aangeduid met klasse 2, 4 of 6. Het gaat hier namelijk niet om SD-kaarten, maar om videokaarten en de nummers zeggen niets over de

FOTOPRINT

kwaliteit, maar over de snelheid; 2, 4 of 6 megabites per seconde!” Foto’s gemaakt! En dan? Als de foto’s zijn genomen, kunnen zij worden overgezet naar de computer. “Dat kan met een kabeltje tussen camera en computer, maar veel computers hebben tegenwoordig ingebouwde cardreaders waar je ver-

XL

schillende soorten kaartjes mee kan uitlezen”, vertelt Matteucci. “Heeft je computer geen reader, dan kan je voor ongeveer tien tot twaalf euro er eentje kopen en die aansluiten.” Als de foto’s zijn overgezet, kan je ze bekijken. “Tegenwoordig kan ieder lid van het gezin dat zelfs op zijn eigen computer doen”, stelt Michel Nicolai, product manager bij Zyxel. “Er bestaat namelijk een kastje dat je aansluit op de router van je – al dan niet draadloze – netwerk thuis. Dat kastje dient als een soort server waar je van alles heen kan schrijven: muziek, video’s en dus ook foto’s. Er kunnen twee harde schijven in, dus je kan er ontzettend veel op opslaan. Even inloggen en iedereen kan erbij.” Voor wie de foto’s liever op de tv dan op de computer bekijkt, is er ook een oplossing. “Klopt, dat is een ander kastje dat je op de tv aansluit en dat door het routerkastje wordt herkend als onderdeel van het netwerk. Via een speciale afstandbediening kan je dan de foto’s ophalen.” En het geheugenkaartje? “Dat kun je wissen en weer terugdoen in de camera”, antwoordt Edwards. “Op die manier gaat het tot zo’n honderd jaar mee. Je kunt voorlopig dus even voort.”

.NL www.fotoprintxl.nl

Topfoto’s verdienen een topkwaliteit afdruk! fotoprintXL.nl - De nummer 1 voor professionals  Levering binnen heel Nederland  Korte levertijden zonder extra kosten  Altijd eerst een voorbeeld ter goedkeuring

Lezersaanbieding

 Snijden van foto’s altijd in overleg  Maatwerk - alle formaten leverbaar

40% korting op elke 2e foto! Lezers van deze bijlage ontvangen maar

 Perfecte zwart-wit afdrukken

liefst 40% korting op elke 2e foto

 UV bestendig  75 jaar gegarandeerde kleurechtheid  Canvas 400 gram m2  Fotopapier 250 gram m2 (luster)

Gebruik maken van deze fantastastiche aanbieding? U bestelt gemakkelijk via het internet: www.fotoprintxl.nl Zet bij uw bestelling in het vak ‘Opmerkingen’ de code ADFS2008 Let op: uw bestelling voor de feestdagen in huis? Bestel dan op tijd om teleurstelling te voorkomen.

 Standaard spielatten 2 cm dik  Museumlatten (extra dikke latten 4 cm)  Baklijsten  Professioneel advies  Personeel met grafische achtergrond

Actievoorwaarden: Actie geldt zowel voor afdrukken op canvas als fotopapier. De korting wordt toegepast op de goedkoopste foto en is niet geldig in combinatie met andere acties. Kortingspercentage wordt niet toegepast op bewerkeringskosten. De aanbieding is geldig t/m 31 januari 2009.


13

standaard, dan is het voordeliger om dat thuis te doen.” Direct meegeven Een ander criterium is hoe snel men de print wil hebben. “Het voordeel van thuis printen is dat je snel een afdruk kunt maken en deze bijvoorbeeld meteen kan meegeven aan je visite”, vindt John Goossens, general sales manager bij Brother. “Bovendien kan je desgewenst zelf de instellingen regelen, zodat de print er

De keuze hangt meer af van de hoeveelheid en het formaat van de afdrukken Foto: Epson

Láten printen of zelf doen? De meeste printers kunnen tegenwoordig ook foto’s afdrukken. Daarnaast bestaan er nog steeds printservicebedrijven. Wanneer kies je wat? Door Irma van der Lubbe

H

et antwoord op deze vraag heeft in ieder geval niets te maken met kwaliteit. “Zeker bij wat duurdere printers is er geen verschil meer tussen een thuisprint en een print van een af-

drukservice”, vertelt Léon Brabander, consumer business manager bij Hewlett-Packard Nederland. “De keuze hangt meer af van de hoeveelheid en het formaat van de afdrukken.” Melvin Roos van Epson geeft

als voorbeeld: “Wanneer je prints van 10 bij 5 cm wilt hebben van al je driehonderd vakantiefoto’s, dan is het goedkoper om dat bij een printservice te laten doen. Wil je een formaat dat afwijkt van deze

precies naar jouw smaak uit komt.” “Er zijn zelfs printers waarmee je via een LCD-scherm op de printer de foto kunt bewerken”, vult Brabander aan. “Daarbij moet je denken aan roteren, kaders erom zetten en rode ogen verwijderen. Ook bestaat er al een printer die direct een DVD van je foto’s kan branden, die je bijvoorbeeld meteen kan meegeven, of als back-up kunt gebruiken.” Los of alles-in-één Daarmee rijst de vraag: áls iemand een printer wil aanschaffen voor het afdrukken van foto’s, wat voor printer moet hij dan kiezen? “Dat hangt af van wat je met de printer wilt”, antwoordt Goossens. “Wil je alleen

UW TALENT, ONZE TECHNOLOGIE De nieuwe Epson Stylus Photo PX700W is een draadloze alles-in-één met alle technologie die u nodig hebt om thuis foto’s met hoge resolutie af te drukken. Foto’s die er mooier uitzien en langer meegaan dan de foto’s uit het fotolab. Dankzij de nieuwe stijlvolle en compacte uitvoering misstaat hij niet in uw huis. Talent en technologie, een winnende combinatie. Meer weten? Kijk dan op www.epson.nl

foto’s printen, dan doe je goed aan een speciale fotoprinter. Die is vaak sneller en heeft een kaartslot waarin je rechtstreeks je geheugenkaart kunt stoppen. Vind je het leuk om de foto direct ter plekke af te drukken, dan zijn er zelfs draagbare versies die je aan de camera koppelt. Wanneer je met een printer ook wilt scannen, faxen of kopiëren kan je beter kiezen voor een all-in-one. Ook moet je je afvragen of je de printer los of in een netwerk – bijvoorbeeld het gezin – wilt gebruiken.” Speciaal papier Maar alleen met een printer ben je er nog niet; ook inkt en papier zijn nodig. “Speciaal fotopapier geeft het mooiste resultaat”, stelt Roos. “Veel printerfabrikanten verkopen hun eigen papier waarmee al hun printers zijn getest. Natuurlijk ben je niet verplicht om dat te gebruiken, maar je bent zo wel verzekerd van het meest optimale resultaat. Verder heb je natuurlijk cardridges nodig. De kleur zwart zit altijd apart, maar de andere drie tot vijf kleuren zitten óf los, óf bij elkaar. Print je bijvoorbeeld veel foto’s met een blauwe lucht, dan is het handig en voordelig als je alleen die kleur kunt vervangen als hij op is. Verder zijn er geen specifieke voordelen.” Brabander verwacht dat het thuis printen nog populairder gaat worden. “Omdat steeds meer mensen een digitale camera gebruiken”, legt hij uit. “Bovendien kiezen ze steeds vaker voor een duurdere variant, waardoor ze ook meer van hun printer gaan verwachten.”


14

Beter, mooier, Veel mensen laten bij het fotograferen hun camera op de automatische stand staan. Dat is jammer, want wie zich een beetje in de techniek verdiept, zal merken dat dit direct betere foto’s oplevert. Tien handige tips van Rhalda Jansen, freelance fotograaf/ videograaf en docent aan de Fotoschool in Rotterdam, en Vesna Vidakovic, freelance fotograaf en docent aan de Fotoacademie in Amsterdam. door irma van der lubbe

01

Lees de handleiding! Jansen: “Echt, álles is beter dan je camera op de automatische stand te laten staan, omdat die altijd uitgaat van gemiddelden. Als je een beetje weet welke mogelijkheden je toestel heeft, maak je direct veel mooiere foto’s.”

02

Stel de ISO-waarde in op de camera Jansen: “De ISOwaarde is de lichtgevoeligheid van de sensor in de digitale camera – te vergelijken met de film bij analoge fotografie. Hoe gevoeliger je de sensor instelt, hoe minder licht er nodig is voor de opname. Laat je de camera op de volautomatische stand staan en het is buiten bijvoorbeeld bewolkt, dan kiest de camera voor een hogere ISO-waarde. Het nadeel van een hoge ISO-waarde is dat je een korrelig beeld en een soort zweem over je foto krijgt. Dat is niet zo erg bij een afdruk van 10 x 15 cm, maar als je wilt vergroten gaat dat storen. Daarom raad ik altijd aan om de ISO-waarde zo laag mogelijk te houden, bijvoorbeeld tussen 200 of 400. Er zijn natuurlijk uitzonderingen, zoals een concert waar weinig licht is. Dan kun je hem tussen 1200 of 1600 zetten. Sommige camera’s hebben een zogenaamde P-stand; de

camera stelt dan veel zelf in, maar jij hebt in ieder geval controle over de ISO-waarde.”

03

Experimenteer eens met sluitertijd en diafragma Jansen: “Digitale spiegelreflexcamera’s hebben deze mogelijkheid sowieso, maar er zijn ook steeds meer compactcamera’s waarmee dat kan. De sluiter zit in de body van de camera en regelt de tijdsduur waarmee het licht door de lens op de sensor valt. Het diafragma zit in de lens en regelt de hoeveelheid licht die op de sensor valt; in feite is de werking van het diafragma te vergelijken met de iris van het oog. Nu zou je misschien zeggen: zet dat diafragma gewoon helemaal open, dan heb je altijd genoeg licht. Maar met het diafragma regel je ook de scherptediepte. Dat is de afstand waarbinnen verschillende objecten tegelijkertijd scherp worden afgebeeld. Met andere woorden: wil je alleen de ogen van degene op de voorgrond scherp op de foto, of moet het hele voetbalteam er scherp op? Dit is dus een belangrijke functie bij het componeren van je foto. Hoe groter de opening van het diafragma, hoe minder scherptediepte – het gedeelte in het onderwerp dat scherp

FOTOGRAFIE KENNISBANK

04

Kunnen sluitertijd en diafragma niet handmatig worden ingesteld, maak dan gebruik van de standaardinstellingen op de camera Jansen: “Handmatig instellen heeft altijd de voorkeur, omdat dat interessantere beelden oplevert. Heeft je camera die mogelijkheid niet, of heb je geen zin om dat uit te zoeken, dan kun je gebruik maken van de standaardinstellingen voor bijvoorbeeld portretten, landschappen en bewegende objecten die bij iedere camera met pictogrammetjes staan aangegeven. Daarbij zijn sluitertijd en diafragma ingesteld op gemiddelden die deze situaties vragen. Dat geeft altijd een beter beeld dan wanneer je de camera op de automaat laat staan.”

05

Zet het focuspunt in het midden Jansen: “Vaak stelt een camera uit zichzelf scherp op het dichtstbijzijnde onderwerp. Dat hoeft echter niet altijd het onder-

NL

www.fotografie.nl

REVIEWS

ACTUALITEITEN

FOTOBOEKEN

ARTSHOP

wordt afgebeeld is klein. Hoe kleiner de opening, hoe meer scherptediepte. Stel je het diafragma in via de diafragma A of Av-stand, dan berekent de camera vanzelf de sluitertijd.”

PRINTSERVICE

AGENDA BEDRIJVENWIJZER

JOBS

De fotografie website van Nederland


15

scherper werp te zijn dat jij scherp in beeld wilt hebben en waarop je je camera richt. Wanneer je het focuspunt niet op het midden instelt, kun je dus onaangenaam verrast worden door het uiteindelijke resultaat.”

06

Stel eerst scherp en maak dan pas de compositie Jansen: “Op veel camera’s zit een AF/ MF-stand, voor autofocus en manual focus, respectievelijk automatisch en handmatig scherpstellen. Ik raad beginners altijd aan om de autofocus te gebruiken, dat is veiliger. Bepaal wat je scherp in beeld wilt hebben, richt daar je camera op en stel scherp. Dat doe je door de afdrukknop half in te drukken. Je kunt dan natuurlijk meteen afdrukken, maar het is leuker om vervolgens te gaan zoeken naar een mooie compositie, zodat het onderwerp niet precies in het midden staat. Denk er wel om dat je daarbij niet naar voren of naar achteren loopt, want dan klopt de scherpte-instelling die je vasthoudt niet meer.”

07

Foto: edin / istockphoto

Probeer eens te fotograferen met zijlicht Vidakovic: “Het gemakkelijkst is om buiten te fotograferen met je rug naar de zon. Het onderwerp dat je wilt fotograferen krijgt dan het licht van voren, zodat het altijd volledig verlicht is. Dat geeft echter niet het mooiste resultaat, want het onderwerp heeft op de foto zo minder reliëf. Komt de zon van de zijkant – vroeg in de ochtend of laat in de middag -, dan krijg je onderwerp meer vorm. Wél komt natuurlijk de ene kant van je onderwerp meer in het licht dan de andere. Bepaal dus vooraf goed welke kant het belangrijkst is en laat de camera daarop

het licht meten. Doe je dat niet, dan komt de donkere kant goed in beeld en wordt de lichte kant overbelicht. Het allerlastigst is fotograferen met tegenlicht; daarbij is het onmogelijk om achtergrond én onderwerp beide goed te krijgen. Wil je bijvoorbeeld een ruiter op een strand met ondergaande

De sluiter zit in de body van de camera en regelt de tijdsduur waarmee het licht door de lens op de sensor valt zon fotograferen, maak dan een keuze: wil je de ruiter goed belicht hebben waardoor de achtergrond overbelicht overkomt, of juist het strand en de zon waardoor je de ruiter onderbelicht is en je op de foto slechts een silhouet zult zien? Ik zou zelf kiezen voor het laatste, de kans is het grootst dat daar een mooi beeld uit komt. In dat geval laat je de camera het licht meten tegen de zon in. De belichting wordt automatisch hierop aangepast.”

08

Kies de juiste witbalans Vidakovic: “In wit licht zit evenveel rood, groen en blauw. Licht is echter bijna nooit helemaal wit; in schaduw zit bijvoorbeeld meer blauw, in de late middagzon meer rood. Onze ogen zijn niet gevoelig voor deze ‘kleurtemperatuur’, maar de camera wel. Daardoor krijg je soms ongewild een gekleurde zweem over de foto. Veel camera’s hebben de mogelijkheid om de witbalans in te stellen, via pic-

togrammetjes van een zon, een wolkje, een huis in de schaduw et cetera. Deze stand corrigeert de kleurafwijking. Maar je kunt ook bewust met het gegeven ‘kleurtemperatuur’ spelen. Kies dan juist de verkeerde witbalans, bijvoorbeeld ‘schaduw’ of ‘bewolking’ als de zon schijnt.”

09

Gebruik de flitser binnen alleen als hulplicht Vidakovic: “Veel mensen zijn teleurgesteld als ze het resultaat zien van een foto waarbij geflitst is. Met zo’n kunstmatige lichtbron die bovendien uit een heel andere richting komt is de eigenlijke sfeer namelijk vaak helemaal verdwenen. Meet daarom het aanwezige licht zonder de flitser aan te zetten. Dat doe je door de ontspanknop van de camera een beetje in te drukken. In de zoeker kun je dan aflezen welke sluitertijd de camera wil gaan gebruiken. Dat zal een langere sluitertijd zijn, met het risico op onscherpte door beweging, maar dat kun je ondervangen met een statief. Na het meten van het licht zet je de flitser aan, stel je scherp en druk je af. De flitser geeft dan alleen wat bijlicht, waardoor de sfeer van het moment beter behouden blijft.

10

Flits niet recht in iemands ogen Vidakovic: “De reflectie van de pupillen geeft rode ogen op een foto. Op veel camera’s zit een antirode-ogenstand waarbij de camera kleine voorflitsjes geeft, maar daar ben ik geen liefhebber van. Door de flitsjes worden de pupillen kleiner, waardoor iemand er een beetje gemener uitziet. Beter is om gewoon een andere hoek te kiezen

Fujifilm FinePix F60fd

gezie n op de expe zoom. rien ce’08

ONDERWERP HERKENNING EN FINEPIX BEELDKWALITEIT VOOR SCHITTERENDE FOTO’S VAN ELK ONDERWERP, OP ELK MOMENT.

De FinePix F60fd heeft een 3” LCD scherm, “Face Detection” 3.0, 3x Optische Zoom, 12 Megapixels en de gloednieuwe, exclusieve, “Intelligent Scene Recognition” technologie. Intelligent Scene Recognition van 4 onderwerpen Als eerste camera van Fujifilm, is de FinePix F60fd uitgerust met “Intelligent Scene Recognition-technologie” (ISR), die op een slimme manier een scène herkent zonder het gebruik van de pre-selectie mode op de camera. Fujifilm heeft de meest gefotografeerde onderwerpen geïdentificeerd en een technologie ontwikkeld waarbij verschillende scènes automatisch worden herkend zoals Nacht, Landschap, Portret en Macro. Zodra de scène in het frame is geconstateerd, zal de camera de instellingen optimaliseren om de meest schitterende foto van uw gekozen onderwerp vast te leggen. Face Detection 3.0 De nieuwste generatie gezichtstechnologie herkent gezichten nog sneller dankzij een uitgebreide 360 graden detectie en optimaliseert automatisch het scherpstellen, de helderheid en zelfs de witbalans, voor verbazingwekkende portretten.

www.fujifilm-digital.nl

STATIEVEN De Alta+ Serie

Een ‘musthave’ voor elke professional • Anti shockring • Dubbele quick-shoe beveiliging Vraag bij de betere fotospeciaalzaak naar de Vanguard Alta+ Serie!

Alles voor fotografie Macrolux bv, Eenspan 38, 3897 AL Zeewolde, T: 036 5471090, www.macrolux.nl

Alles voor een mooi plaatje...

Of fotografie nu je professie of je passie is, iedereen kan nu terecht bij Digital Warehouse XL, de grootste foto- & videostore van Noord-Holland. Camera’s, tassen, objectieven, printers, flitssets, statieven, enz.. Alle grote merken verenigd in 1 superstore. Te zien, te proberen, te koop tegen scherpe prijzen en veelal direct uit voorraad leverbaar. Kom eens langs in Amsterdam-Osdorp (eenvoudig bereikbaar per openbaar vervoer of auto, parkeren en koffie gratis). Of kijk eerst even op onze website www.dwxl.nl voor onze laatste aanbiedingen.

Digital Warehouse BV | Pieter Calandlaan 228E | 1069 LA Amsterdam | 020 - 619 1755 | www.dwxl.nl


17

‘Mooie foto, waar heb je die genomen?’

Het antwoord op deze vraag is tegenwoordig eenvoudig te geven, dankzij geotagging. Blogger Pierre Gorissen werkt er veel mee. Hij legt uit wat het is en wat er zo praktisch aan is. Door Irma van der Lubbe

Wat is geotagging precies? “Als je met een digitale camera een foto neemt, wordt er behalve het plaatje ook informatie vastgelegd die je niet ziet. Bijvoorbeeld op welke datum en tijdstip de foto genomen is. Bij geotagging wordt daar ook informatie over de locatie aan toegevoegd.”

daar je foto’s aan toevoegen en ze delen met anderen. Op zo’n kaart zie je dan precies waar welke foto is genomen. Dat kan heel leuk zijn als je bijvoorbeeld op vakantie gaat en alvast wilt weten hoe je reisbestemming er uitziet.” Bestaan er al camera’s waarbij geotagging een standaardoptie is? “Ja, maar het zijn er nog weinig. Dat komt doordat de informatie over de locatie wordt gegenereerd door een GPS (Global Positioning System, red.). GPS-chips worden al wel steeds kleiner, maar vragen toch nog behoorlijk wat ruimte in een camera. Bovendien verbruiken ze veel energie, waardoor de batterij snel leeg raakt. Ook is het nog lastig om een juiste plek te vinden om de chip in de camera in te bouwen, omdat het GPS-signaal vrij zwak is. Dat kan problemen geven als je bijvoorbeeld binnen fotografeert.”

Waarom is dat handig? “Als je veel fotografeert, vergeet je soms waar je een bepaalde foto hebt genomen. Via geotagging kan je altijd de exacte locatie achterhalen. Bovendien is het een slim hulpmiddel bij het ordenen van je foto’s.”

Het aantal foto’s met informatie over hun locatie op online fotosites groeit enorm Zijn er nog meer praktische toepassingsmogelijkheden? “Jazeker! Sinds een jaar of vijf zijn er hele goede landkaarten beschikbaar op internet. Via geotagging kan je

Foto: inkkstudios / istockphoto

Hoe kun je op een andere manier je foto’s van een tag voorzien? “Je kunt op een site als Flickr.com of panoramio.com handmatig je foto’s naar de juiste locatie slepen. Dat is natuurlijk minder nauwkeurig, maar je benadert de plek heel aardig.

Digitale spiegelreflexcamera’s en sommige grotere camera’s hebben de mogelijkheid om er een losse GPSontvanger aan te koppelen via een kabeltje. Heb je die optie niet, dan kun je ook een losse GPS-ontvanger zó instellen dat deze om de paar seconden datum, tijd en jouw locatie vastlegt. Je camera legt automatisch al datum, tijd en beeld vast. Thuis kun je die twee bestanden koppelen en kan de informatie over de locatie aan de foto worden toegevoegd. Daar bestaat speciale software voor die je al dan niet gratis kunt downloaden via internet.” Is geotagging populair? “Het aantal foto’s met informatie over hun locatie op online fotosites groeit enorm. Met de ontwikkelingen op het gebied van fotograferen met je mobiele telefoon zal dat alleen nog maar toenemen. Die hebben vaak ook al een GPS-ontvanger ingebouwd. Over niet al te lange tijd zal het zo zijn dat je met je mobiel bijvoorbeeld een foto van een bioscoop maakt en verstuurt, waarna je informatie ontvangt over de films die daar draaien.”

Van hobbyist naar professional Tegenwoordig leveren vrijwel alle camera’s prima kwaliteitsfoto’s en techniek kun je leren. Toch maakt niet iedereen professionele foto’s. Twee fotografen geven tips die het verschil maken. Door: Marian Vleerlaag

J

an Grijpink, tv-regisseur en fotograaf: “Een belangrijke voorwaarde voor een professionele foto is je standpunt - zowel letterlijk als figuurlijk. Meestal fotografeert men vanuit de eigen lichaamslengte, maar een locatie zoals mensen op een mooie rivierbrug is dan gedoemd te mislukken. Meestal zie je dan alleen maar lucht in de achtergrond. Zorg dat je hoger komt te staan, kies een ander camerastandpunt. Ga bij een groepsfoto een flinke stap dichterbij staan en een klein beetje door de knieën. Dat kan van een amateurfoto een professionele foto maken.” Met een ander standpunt bedoelt Grijpink echter ook iets anders. “Je moet je emoties kunnen verplaatsen in hetgeen je fotografeert. Ga bij een kind door je knieën, beleef zijn of haar wereld. Als je een groentetuin fotografeert, probeer dan door de ogen van een boerenkool te kijken terwijl je op de grond ligt. Het klinkt misschien vreemd, maar het levert een ander soort foto’s op. Bijvoor-

beeld wielrenners die je fotografeert door de spaken van de voorbijganger zijn opeens dynamischer.” Bij natuurfotografie is een polarisatiefilter op je spiegelreflexcamera een belangrijk hulpmiddel. “Het scheidt lichtgolven en laat zo foto’s contrastrijker en kleurrijker worden.” Maar de belangrijkste voorwaarde is volgens Grijpink tijd. “Veel mensen kijken nauwelijks door de camera, ze klikken meteen. Als je meegaat met de massa krijg je een massaplaatje. Neem de tijd en concentreer je. Loop er omheen, kijk vanuit verschillende oogpunten: wat is een goed perspectief, hoe valt het licht? Besteed er aandacht aan. Wat doet deze persoon of dit object met mij? Dan kom je tot die ene foto die er uitspringt.” Fotograaf Lonneke Stulen bevestigt dit. “Kijken is het allerbelangrijkste. Veel mensen laten zich weerhouden door de techniek. Daarmee haal je de spontaniteit en onbevangenheid weg. Een goede foto vertelt een

Foto: Lonneke Stulen

Meer zien? www.jangrijpink.nl www.lonnekestulen.nl

verhaal; probeer daarom te begrijpen wat er plaatsvindt, geef de emotie door. Fotografie laat zien hoe jij de wereld waarneemt. Dat doe je echter niet alleen met je gevoel, het is vooral strategisch denken. Wat is het juiste moment, welke compositie maak ik?

Diafragma is belangrijk, maar laat je er niet door afleiden. Kijk liever met de onbevangenheid waarmee een kind de wereld in kijkt. ” Mensen fotograferen is een vak apart. Stulen: “Let hierbij vooral goed op de achtergrond. Veel mensen worden verlegen als je ze fotografeert. Interactie is dus belangrijk. Stel ze op hun gemak, klik snel en veel achter elkaar terwijl je praat, dan raakt men wat gewend. Om goed te worden heb je lef nodig. Ga de straat op en klik. Je kunt eerst op mensen afstappen

en toestemming vragen of meteen schieten en daarna vertellen dat je ze hebt gefotografeerd.” Stulen adviseert net als Grijppink om het werk te laten beoordelen op sites en in tijdschriften. Leerzaam vindt ze het. “Nadeel is wel dat het vaak over techniek gaat. Een schaduw in een gezicht lijkt not done maar kan net het verschil maken. Niet voor niets zegt U2-fotograaf Anton Corbijn: ‘Imperfectie is perfectie.’”

BEKIJK HET EENS IN HD KWALITEIT De Camileo serie van Toshiba is uitgebreid met nog meer compacte HD camcorders.

CAMILEO H20 • 64MB geheugen, uit te breiden tot 8GB met SD-kaart • 3” TFT LCD scherm • 5x optische, 4x digitale zoom • Videostabilisatie • HDMI

199,incl. BTW

CAMILEO P30

CAMILEO P10

CAMILEO S10

• 64MB geheugen, uit te breiden tot 8GB met SD-kaart • 2,5” TFT LCD scherm • 5x optische, 4x digitale zoom • Videostabilisatie • HDMI

• 128 MB geheugen, uit te breiden tot 8GB met SD- kaart • 2,5” TFT LCD scherm • Nachtmodus • 4x digitale zoom • Videostabilisatie • HDMI

• 128MB geheugen, uit te breiden tot 8GB met SD-kaart • 2,5” TFT LCD scherm • 4x digitale zoom • Videostabilisatie • HDMI

199,incl. BTW

www.toshiba.nl/camileo

129,incl. BTW

Druk- en zetfouten onder voorbehoud.

139,incl. BTW


19


Niet te dichtbij Voorkom een waterhoofd als je mensen fotografeert (het optische effect van de groothoeklens van je mobiel).

Een bizarre situatie, een plotselinge ontmoeting met een BN’er of een mooi aandenken aan je lief; je legt het vast met je mobiel. De camera’s op mobieltjes worden steeds beter, de 8-megapixels telefoons gaan al over de toonbank.

Voorzichtig met digitaal zoomen Digitale zoom haalt het beeld niet dichterbij zoals een optische zoom – met lens – wel doet. Het vergroot de pixels elektronisch waardoor de beeldkwaliteit hard achteruit gaat.


R

ond het jaar 2000 verschenen de eerste gsm’s met ingebouwde camera’s. Van vage kiekmogelijkheid ontplooide het in acht jaar tijd tot een vrijwel volwaardige camera. “We zijn serieus foto’s gaan nemen met mobieltjes die we gemakkelijk overzetten op computer of tv”, bevestigt Jeroen de Rapper, marketing manager van Samsung. “De cameraphones worden steeds beter. Afgelopen jaar verschenen de eerste 8-megapixels telefoons.” Juist omdat we beelden willen delen, is de camera op de mobiel zo populair, denkt Wouter Boender, product marketing manager Benelux van Sony Ericsson. “Een camera heb je altijd bij je zodat je foto’s of filmpjes voor Hyves, MySpace of een weblog kunt maken. Niet iedereen kent de mogelijkheden van verzenden, maar die nemen snel toe. De nieuwste telefoons zijn uitgerust met DLNA - Digital Living Network Alliance het grotere broertje van Bluetooth. Computers en tv’s worden ook steeds vaker uitgerust met DLNA; zij herkennen de telefoon op een

Denk vooruit Door de ontspanvertraging missen veel mobieltjes het juiste moment. Druk daarom te vroeg af. Pas op voor reflecties Tegen de zon inschieten kan, maar zorg dat het licht niet direct in de lens valt. Houd eventueel je hand schuin boven de lens.

bepaalde afstand, waardoor draadloos foto’s en filmpjes verzonden of getoond kunnen worden.” Een camera op je mobiel kent natuurlijk een aantal beperkingen. De Rapper: “Een telefoon moet makkelijk meegenomen kunnen worden, ruimte voor een zoomlens is er bijna niet, waarmee de optische zoom beperkt is. Ook het aantal pixels kent op een gegeven moment zijn

grens. Er komen er weliswaar nog steeds meer bij, maar de hoeveelheid die er op de beeldsensor kan, is niet onbeperkt. Er gaat echter nog veel gebeuren op functiegebied. Zelf vind ik de combinatie met GPS - geotagging - een mooie ontwikkeling. Je neemt een foto met je mobiel en op Google Maps kun je zien waar hij gemaakt is. Zo breng je bijvoorbeeld je wereldreis in kaart.” Volgens Boender zijn qua kwaliteit de came-

www.sonyericsson.com

Copyright © 2008 Sony Ericsson Mobile Communications AB. All rights reserved. Cyber-shot™ name and Cyber-shot™ logo are trademarks of Sony Corporation.

I

big pictures

Breng je foto’s tot leven met de Sony Ericsson C905 Cyber-shot™. Met zijn 8.1 megapixel camera, Xenon flash, gezichtsherkenning en Smart Contrast voor een goede licht- en kleurbalans, doet deze telefoon niets onder voor een gewone digitale camera. Dus ga los!

C905

€

Tips & trucs voor fotograferen met je mobiel

0,-

I.c.m. 2-jarig Relax 250 abonnement en web ‘n walk Standard bundel. Nu 1 jaar 50% korting op web ‘n walk Standard. Bestel op www.t-mobile.nl, bel 0800 - 866 50 03 of ga naar de T-Mobile Shop.

raphones van nu te vergelijken met een instapmodel compactcamera. “Het aantal pixels zit er al overheen. De nieuwste telefoons hebben ook al opties als autofocus, facedetection, smileshutter en ‘BestPic’: negen foto’s van hoogwaardige kwaliteit snel achter elkaar genomen waarna je de beste kiest. Kijk eens goed naar de opties op je mobiel, vaak is er al meer mogelijk dan je denkt.”

Bij weinig licht niet bewegen… Weinig licht levert langere sluitertijden op. Houd het toestel altijd goed stil. …of beweeg mee Als camera en onderwerp op dezelfde snelheid zijn, staan ze namelijk stil ten opzichte van elkaar.

NIEUW! van Bose

High tech kan eenvoudig zijn. Levensechte filmen muziekbeleving, gewoon thuis. Maak kennis met het 3·2·1 GSX DVD home entertainment-systeem van Bose. ®

Home cinema uit slechts twee zichtbare luidsprekers.

de muziek waarvan u het meest geniet en doet voorstellen

Genieten van het krachtige geluid van een BOSE 3·2·1 -systeem

voor andere nummers die u al lang niet meer hebt afgespeeld.

®

®

wordt nu nog gemakkelijker. Het nieuwe 3·2·1 GSX DVD home ®

®

Eenvoudig te installeren en te gebruiken. Dankzij

digitale signaalverwerking, brengt films en muziek tot leven

de nieuwe HDMI-aansluiting is het nu nog gemakkelijker om

met geluid dat u lijkt te omringen. Twee krachtige GEMSTONE

uw HDTV aan te sluiten. Het 3·2·1 GSX-systeem kan uw dvd’s

entertainment-systeem, gebaseerd op de exclusieve TrueSpace

®

®

luidsprekerarrays en een uit het zicht te plaatsen ACOUSTIMASS -

upscalen naar 1080p (full HD) voor een betere beeldkwaliteit.

module produceren een vol, ruimtelijk geluid waarvan

Het elegante media center is uitgerust met alle functies die

u zou verwachten dat alleen een systeem met vijf

u nodig hebt om te genieten van films en muziek, inclusief

luidsprekers het kan produceren.

een dvd/cd-speler en een am/fm-ontvanger. Met de universele

®

afstandbediening kunt u uw systeem en de meeste aangesloten Intelligente muziekweergave. Het systeem kan

apparatuur eenvoudig bedienen.

ook uw favoriete cd’s opslaan, tot 200 uren muziek. En is uitgerust met het

Overtuig uzelf. Vraag om een demonstratie bij de

innovatieve uMusic intelligente

geautoriseerde Bose dealer en hoor wat er gebeurt

®

weergavesysteem. Dit systeem ontwik-

wanneer high tech en eenvoud samenkomen.

kelt de vaardigheid om muziek voor u uit te zoeken, selecteert automatisch

VOOR FILMS. VOOR MUZIEK. VAN BOSE.

3·2·1 GSX ®

DVD home entertainment-systeem

Voor dealer-adressen bel +31 (0)299 - 390290, e-mail [email protected] of bezoek www.bose321.nl

Digitale fotografie. november Fotoalbums samenstellen, een fluitje van een cent. Beter, mooier en scherper

Recommend Documents