Dicht je rijk op het Muiderslot. Poëziewedstrijd voor jongeren. De winnaars

2 00 3

-

20 1 5

Dicht je rijk op het Muiderslot Poëziewedstrijd voor jongeren

De winnaars

© 2015 Stichting Rijksmuseum Muiderslot Vormgeving: Endeloos Grafisch Ontwerp Samenstelling tekst en beeld: Laura MacKaaij Eindredactie: Ida Schuurman Uitgave: Stichting Rijksmuseum Muiderslot, Herengracht 1, 1398 AA Muiden Dit project is tot stand gekomen in samenwerking met de School der Poëzie, Amsterdam Poëziedocenten: Jacques Brooijmans en Ilonka Verdurmen Jury: Anneke Brassinga, Ida Schuurman en Ilonka Verdurmen (voorzitter) Alle rechten voorbehouden. Met dank aan:

2 00 3

-

20 1 5

De winnaars

Dicht je rijk op het Muiderslot

Poëziewedstrijd voor jongeren In samenwerking met de School der Poëzie

3

Inhoud

4

Inhoud

Een gloednieuwe prijs

6

Hooftjuweel 2015 - Juryrapport

9

De gedichten

11

De dichters

55

De inspiratiebronnen

59

Informatie Muiderslot

63

5

Een gloednieuwe prijs Ter gelegenheid van het themajaar ‘Schrijvershuis P.C.Hooft’ op het Muiderslot boog een jury zich over de winnaars van dertien jaar Kasteeljuweel, de jaarlijkse poëziewedstrijd voor jongeren. Voor dit project werkt het Muiderslot samen met de School der Poëzie. Ieder jaar laten zo’n vierhonderd jongeren zich inspireren door het leven en werk van Pieter Hooft. Dat zijn nagedachtenis nog springlevend is, bewijzen de vele prachtige gedichten die zij schrijven. Gedichten over de tuinen, beelden, bepaalde plekken buiten of binnen, of bij fotobeelden op de tentoonstelling ‘Zinnebeeld, minnebeeld, fotobeeld’: zij verrassen, ontroeren en prikkelen. Regels als: ‘De wind waait door grassprieten / Duizend wensen in één mens’ of: ‘mijn oor hangt om de nek van een 4-jarig meisje / mijn vinger zit saai in een juwelierskast’ vragen meteen om aandacht.

6

Gedichten schrijven zet jongeren aan tot creativiteit, gevoeligheid en scherpheid. Vaak zijn zij verbaasd over wat zij zelf geschreven hebben. Ieder jaar staan er zo’n veertig finalisten in de statige Ridderzaal van het Muiderslot om hun gedicht voor te dragen voor publiek. Op deze plek, waar ooit Hooft en zijn vrienden hun literaire bijeenkomsten hadden, komt alles samen. In de gedichten klinken de flarden van een ver verleden, getrokken naar het heden. Vanaf een groot schilderij aan de achterwand van de Ridderzaal kijken Hooft en zijn vrienden toe. Wat zouden ze gevonden hebben van: Ik zie een gat in het verleden vol met geschiedenis

Daar kan ik gerust mijn hand in steken Dan heb ik een handvol geschiedenis zonder dat ik weet wie wat allemaal heeft meegemaakt

De voetstappen en vingerafdrukken van mensen en niet wetende

of die ooit teruggevonden worden

Een man met een hoop geschiedenis

Als er één ding iets anders was gegaan was het nu nooit nu geweest

(1e prijs 2015: Eski Born van IKVO, Amsterdam)

7

Dit gedicht laat een originele beeldspraak zien, waarbij tijd en geschiedenis net even gekanteld worden. Om te eindigen in een duizelingwekkende regel. Het is gemaakt bij het beeld ‘Tesseltje’ in de pluktuin, een modern kunstwerk van Guerda Reuter. Meer informatie over de beelden en andere inspiratiebronnen staat achterin. Dertien jaar Kasteeljuweel, dertien eerste-prijswinnaars; kies daar maar eens de allerbeste uit. Die winnaar van de winnaars ontving uit handen van de P.C. Hooft-prijswinnaar 2015, de dichteres en jurylid Anneke Brassinga, het gloednieuwe ‘Hooftjuweel’. Dit gebeurde bij de feestelijke opening van de tentoonstelling ‘P.C. Hooft, Prins der Poëten – De man, de prijs, de straat’. De belangrijkste literaire prijs van Nederland, de P.C. Hooftprijs, werd vroeger ieder jaar uitgereikt in het Muiderslot. In 2015 begint een nieuwe traditie op het Muiderslot met de uitreiking van het eerste ‘Hooftjuweel’. De nieuwe juniorprijs wordt voortaan ieder jaar uitgereikt voor het beste gedicht van Kasteeljuweel. In dit e-book staan de gedichten van de eerste-, tweede- en derdeprijswinnaars van Kasteeljuweel 2003 – 2015. Veel winnaars zijn inmiddels wat jaartjes ouder, maar hun gedichten lijken net opgeschreven. Veel leesplezier!

8

Hooftjuweel 2015 Juryrapport Dertien jaar Kasteeljuweel, dertien winnaars van de eerste prijs, dertien bijzondere gedichten van jonge dichters. Hoe kies je als jury daar de allerbeste uit? De gedichten hebben allemaal iets eigens: mooie woordvolgorde, humor, glans; of ze zijn existentieel, filosofisch, helder of juist ingetogen. De jury van het Hooftjuweel heeft zitten wikken en wegen om uit de dertien gedichten de allerbeste te kiezen. Er vlogen veel prachtige regels langs: ‘De wind streelt mij lieflijk, / zonder mij te laten vergaan’(Roos Zweers, IVKO, Amsterdam, 2013). Of: ‘Ik zit tussen de verschillen in stilte’ (Max Mulder, Willem de Zwijger College, Bussum, 2008). Nog een: Maar het liefst hang ik aan mijn boom / boven een bordje / dat ik niet lezen kan’ (Ravi Blits, Montessori Lyceum Amsterdam, 2011). Een paar gedichten trokken na meerdere keren lezen extra de aandacht. Bijvoorbeeld een fijn, klein gedicht dat speelt met de tijd. Het eindigt met de regels ‘Tot de avond het nu is / en de tijd is versleten.’ De jury schreef in 2006: ‘Het gedicht is helder en tegelijk geheimzinnig. Waar het precies over gaat, daar blijf je mee bezig. Dat is vaak het kenmerk van goede poëzie.’ De jury van 2015 onderschrijft dat. Het gedicht ‘Tot de avond’ van Lindsey van den Heuvel (Helen Parkhurst College, Almere) is een pareltje. Of het gedicht ‘De angst van een boomui’, met de prachtige regel ‘ik voel me gekwetst van binnen en van buiten’. Het gaat over de onmacht van het spreken, van gehoord worden. Het eindigt weinig hoopvol met ‘de zwakheid van mijn mond’. Het gedicht weet de lezer echt te raken, het is van Huub Meylink (Montessori Lyceum Amsterdam, 2014). En ineens bleef er een gedicht om onze hoofden cirkelen: een gedicht dat met een rijkdom aan klanken en beelden leest als een soort bezwering, het gaat maar door. Je wordt erin meegenomen op een reis door de natuur, door een ‘groene groentetuin’, ‘(…) daar waar de nachtegalen / hun zachte en rustvolle gezang laten

9

horen’ en verder krioelt er van alles rond en groeit het kattekruid hoog in de lucht. De dichter houdt zich verscholen achter de door hem opgeroepen beelden. Het lijkt of hij zegt: kijk eerst eens goed om je heen en laat alles op je inwerken. Pas dan kun je de dichter ontmoeten. De jury schreef in 2010: ‘Het is een gedicht als een wereld. Het zingt en overtuigt.’ Dat doet het nog steeds in 2015. En daarom krijgt Irshaad Kaijoem (toen SG Reigersbos, Amsterdam) het gloednieuwe Hooftjuweel voor zijn gedicht ‘Waar zal je me vinden’. De jury: Anneke Brassinga (winnaar P.C. Hooft-prijs 2015) Ida Schuurman (educatie Muiderslot) Ilonka Verdurmen (artistiek leider School der Poëzie, voorzitter)

10

De gedichten

11

2015

2015

I

Ik zie een gat in het verleden vol met geschiedenis Daar kan ik gerust mijn hand in steken Dan heb ik een handvol geschiedenis zonder dat ik weet wie wat allemaal heeft meegemaakt De voetstappen en vingerafdrukken van mensen en niet wetende of die ooit teruggevonden worden Een man met een hoop geschiedenis als er één ding iets anders was gegaan was het nu nooit nu geweest

1e JURYPRIJS Tesseltje Eski Born 12

2015

I

Is er niet al genoeg achter gesloten deuren Ik heb nog verlangen naar wat mij heeft verlaten De liefde is als team maar jij bent overgelopen Niet wat het lijkt is wat jij mij zei Alleen maar de akoestische golven waren wat mij raakte Is de reden soms mijn hoed? Ik heb mijn haar niet geknipt, god mag het weten Of was de buurman de reden? Ik was aan het winkelen in mijn gedachten Maar de winkels waren uitverkocht Wat was de reden? De reden, ik heb verlangen naar wat mij heeft verraden De rode roos is bijna verwelkt Is er niet al genoeg achter gesloten deuren Ik wilde je niet betrappen

2e JURYPRIJS Waerom ghy meer als ick? Casper Vlek 13

2015

E

Een vals gezicht Een gezicht dat niet te vertrouwen is Een gezicht waar iedereen in trapt Een gezicht dat je niet trouw is Een gezicht waar een gezicht achter schuilt Een gezicht dat slecht is Een gezicht dat iedereen voor de gek houdt Jouw gezicht waar ik in ben getrapt Jouw gezicht dat ik nooit meer vergeet

3e JURYPRIJS Deur valsch Nathaniël Bruining 14

2014

D

De angst van een boomui Mijn wens

is dat ik voor altijd zal kunnen spreken dat niemand wegrent wanneer ik spreek oh God, alsjeblieft vervul mijn wens als ik spreek dan zeggen ze: ga toch weg

ik voel me gekwetst van binnen en van buiten ik voel me gevangen in mijn ziel bevrijd mij bevrijd mij maar dat helpt niet door mijn stem de zwakheid van mijn mond

1e JURYPRIJS Hooft en de Warmoeshof Huib Meylink 15

2014

W Water in Nederland

Kaboem kaboem boem de dijk is weg Water op het land water water Iedereen verdrinkt, dood en dood, iedereen dood Water breekt door

In nood, iedereen is in nood, in het water Waar zijn de huizen, waar? Het gaat dagen door, doeke, doeke, doeke, helikopter Boem in water nood Nu ga ik… ik ga, nee nog niet Rommeldebommel, plots plat plats kletter kletter Ik lig nu in het water, pas later ga ik dood

2e JURYPRIJS Hooft en Amsterdam Christophe Hofman 16

2014

P

Put van geluk Rond en rond Draaien en wringen Schelpen des geluk Stap voor stap naar de hel Niet naar boven niet naar beneden Blote voet in het bloed Pijn, geluk Maak je keuzen Dit is een hel, waar je zelf inzit Licht doet pijn, bloed is gevoel Gevoel is goed De wind die waait de zee die woeit De duisternis komt dichterbij De dood ook Daar komt de harde klap, hou je vast Dit is nog niet klaar Klap na klap WEG 3e JURYPRIJS Hooft en de Warmoeshof Femme Adriaans

17

2013

D

Dagboek van het Muiderslot ‘Ik de pracht en praal’ Lief dagboek, Ik sterk en afgespiegeld naar de macht en wil van mijn rijkelijk beschreven meester, herken mijzelf. Er waren dagen en nachten dat ik dacht dat ik was vergaan, zo ondergedompeld, vervormd en gekneed zoals zij mij wilden De 17e eeuw: P.C. Hooft woont met mij, ik verdien goeie onderhouding, vooral respect, liefde om te zijn. Gasten zijn als metgezellen, ze omarmen mij reiken mij als vrienden de hand. Naar mijn wil heers ik als omhulsel van mijn meester zijn macht, beschouwd als een kenmerk

18

2013 van pracht en praal Nu ben ik gelukkig, de kracht van zee stroomt om mij heen, zonder te verwoesten De wind streelt mij lieflijk, zonder mij te laten vergaan Klimop groeit om mij heen, ze omarmt mij met vriendschap Met trots zal ik de naam dragen uitkijken over mijn geliefde land, trots op de plek waar ik sta, trots waar mijn wortels onder de grond liggen te slapen kalmte, rust en schoonheid Trots op de weerspiegeling van mij en mijn meester Het Muiderslot

1e JURYPRIJS Hooft en de weerspiegeling Roos Zweers 19

2013

J

Jij slaapt, heel diep; Zo diep dat jij niet wakker wordt.

De maan schijnt op jou, door het raam naar binnen. Ik loop langs je. Ik streel je haar. Geef een kusje op je wang. Hoe voelt dat? Ze geeft geen antwoord. De zon komt op. Ik word opgezogen door het maanlicht.

Zij wordt wakker. zal ik haar ooit zien?

2e JURYPRIJS Hooft en de liefde Xander Voorvaart 20

2013

V

Vogels, met unieke veren zweven in het hogere Het hogere om te bereiken maar niet alleen Alleen rustgevend vliegen of gezellig met anderen

Anderen, veel soorten maar nooit hetzelfde Hetzelfde daar is niets over te vertellen Vertellen, communiceer ik met jou of niet? Niet, wat is dit wel en wat is dit niet? Waarom zeg ik dit allemaal? Weten jullie het antwoord? Er is geen goed of fout! Wanneer is de tijd begonnen? Tijd is toch een verzinsel?! Dit is een verzinsel uit mijn hoofd Maar de bron is geen verzinsel Het gaat over een vogel die altijd mijn lievelingsdier zal blijven 3e JURYPRIJS Hooft en de weerspiegeling Katja van Welie 21

2012

I

In stukken Ze liggen daar maar te liggen volgens mij al jaren lang Nu in het water, waar eerst? Eerst groot, nu klein?

In allemaal stukjes Misschien kom ik later in de oceaan wel een stukje van mijn voet tegen afgebroken, een surfer kwam ertegenaan nu ligt de rest van mijn lijf verspreid over de wereld mijn oor hangt om de nek van een 4-jarig meisje mijn vinger zit saai in de juwelierskast en ik? Ik heb geluk Ik drijf, zweef, en lig hier rustig Aan de kust

1e JURYPRIJS Hooft en Amsterdam Pascalle Böck 22

2012

R Rups…

Ik tribbel en ik trabbel Maar ik kom er wel Ik kruip en ik loop Maar ik kom er wel Omhoog en naar beneden Maar het lukt me wel Over alle schelpen en steentjes Ik bereik uiteindelijk wel mijn doel Het laatste stukje Ik kom er wel En als ik er dan ben…. Waar ben ik dan?

2e JURYPRIJS Hooft en de Warmoeshof Olivier Leufkens 23

2012

T

Telkens als ik jou zag begon ik te stralen telkens als ik jou zag begon ik te lachen telkens als ik jou zag hield ik meer van je telkens als ik jou zag was ik blij dat je er was nu droom ik dat jij er nog bent nu denk ik waarom ineens weg nu denk ik heb geen afscheid van je genomen nu droom ik veel over jou nu mis ik je elke dag meer

3e JURYPRIJS Hooft en de liefde Marwan el Jaakoubi 24

2011

O

Ondankbaar? Ik word geplukt, gepakt en geraapt Ik word vervoerd en geserveerd Als ze me eten trekken ze een zuur, ondankbaar gezicht Ik word gezien als goud Ik word verhandeld en verkocht Maar het liefst hang ik aan mijn boom

boven mijn bordje dat ik niet lezen kan

1e JURYPRIJS Hooft en de Warmoeshof Ravi Blits 25

2011

L LAST

Ik draag de mensen op mijn rug met tranen van verdriet zal ik ze dragen

Als het water goud kleurt dan draag ik ze Als een mens zo gelukkig is zal ik ze dragen Als er nog een lange reis te gaan is Dan zal ik ze dragen

2e JURYPRIJS Hooft en Amsterdam Isa Jonker 26

2011

H

Het licht flikkert op het gras De schaduwen overmeesteren de pijn Stiller dan dit wordt het niet meer Dit is een keerpunt Het kan alleen maar lichter worden Totdat de toekomst ons ooit weer raakt

3e JURYPRIJS Hooft en Amsterdam Ephi Veder 27

2010 Winnaar Hooftjuweel 2015

W

Waar zal je me vinden Je zal me vinden Je zal me vinden bij de groene bladeren Bij de groene bladeren aan de korte takjes De korte takjes dicht aan de grond Bij de grond waar alles groeit Waar alles bij elkaar komt Waar rode lieveheersbeestjes zijn Waar de beestjes diep in de koude Ruwe aarde leven Je zal me vinden bij de groene groententuin Daar zullen de stengels van de goudsbloemen En kattekruid hoog in de lucht Samen met de wind mee zweven Je zal me vinden daar waar de nachtegalen Hun zachte en rustvolle gezang laten horen Daar waar je ogen geen rust krijgen In elke ooghoek beweegt er een mier Een muis, een vlieg en misschien zelfs een vogel Daar waar de dikke stammen met de grote takken Rode grote appels bevatten Daar waar je dit alles vindt, zul je mij vinden 1e JURYPRIJS Hooft en de Warmoeshof Irshaad Kaijoem

28

2010

W Wind

Als ik met je meega

Zweef ik naar de stad Zweef ik over de zee

Jij bent altijd bij me, vanzelf

Ik zweef op jou, jij waait onder mij Jij waait voor mij achter mij opzij van mij Jij zwaait door bomen naar mij Als de boombladeren niet meer dansen Ben jij er niet meer

2e JURYPRIJS Hooft en Amsterdam Michelle van Oene 29

2010

I

In de schaduw van het licht Je staat in de schaduw van het licht van Tesseltje Het is alsof Tesseltje in de spotlight staat terwijl jij achter de schermen schuilt Je bent beeldschoon als je zo staat alleen besef je dat nog niet Je staat in de schaduw van het licht van Tesseltje Familie en vrienden praten niet over jou jij bent immers slechts de zus van Tesseltje Ze weten niet dat jij je emoties verstopt jezelf zelfs in slaap huilt Zelf leef je niet, je wordt voortgetrokken voortgetrokken door de wind die in de schaduw raast Jij kijkt naar buiten door een klein raam jij kijkt naar mij, je lacht Voor eventjes verdwijn je uit de schaduw 3e JURYPRIJS Hooft en de liefde Robert Lodewijk

30

V Vergeving

2009

2009

De wind waait door grassprieten Duizend wensen in één mens Vergeving is van het water Knuffel van de hemel en aarde Handen voor bosvrijheid Achter de horizon neemt de aarde Afscheid van de zon Vergeving voor blijdschap Vergeving geeft kracht

1e JURYPRIJS Banieren aan het kasteel Jesse Macrander 31

2009

I

In de stilte van de vrouw De stekende warmte op mijn rug De prikkeling van de hoge zon Verlangend zoeken naar mijn recht Op de horizon van zogenaamd geluk Bewonder Tesseltje Zij die de kracht vond in het duister Bewonder Tesseltje Zij die onverstoorbaar schreef In de stilte van de vrouw

2e JURYPRIJS Tesseltje Rebekah Simmons 32

2009

J

Jij doet wat je wil Jij bent vrij te gaan te leren en te leven Voor jou de normaalste zaak van deze verknipte wereld Ik moet doen wat jij wil Ik kan niet gewoon leren Ik heb geen eigen leven Voor mij de normaalste zaak van deze verknipte wereld geluk voor jou pech voor mij jij een jongen ik een meisje allemaal de normaalste zaak van deze verknipte wereld 3e JURYPRIJS Tesseltje Tessel van de Loo

33

2008

D

De verschillen Ik zit tussen de verschillen in stilte Tussen de verschillen van verschillende delen stilte waar ik tussen zit tussen de verschillende tinten van het koper tussen de verschillen van het geluid en de stilte waar ik tussen zit de grote verschillen tussen het water en het beeld ik zit tussen de verschillen in tussen het water en het beeld naar de grote voeten en het kleine hoofd ik zit gevangen tussen de verschillen

1e JURYPRIJS Het Schrijvertje Max Mulder 34

2008

I

Ik schrijf een meisjesnaam Mijn inkt zwemt in het water Mijn arm is zo lang als de zee Ik schrijf een meisjesnaam Bloemen duiken me achterna Mijn hart is vierkant als steen Ik schrijf een brief van water Golven gaan erdoorheen Ik schrijf een meisjesnaam

2e JURYPRIJS Het Schrijvertje Aylin Buyurman en Isha ter Laare 35

2008

E

Een idee Volg de stroming die je naar beneden leidt Laat het zwart achter je Ga niet vliegen Keer terug naar de aarde Laat het wit het zwart overnemen Ga niet te ver Ga er niet onder zitten Vecht tegen dat wat je naar beneden sleurt Blijf op de aarde bij je bewustzijn Schuil niet voor het lange gevecht Grijp je geluk Een idee 3e JURYPRIJS Movement Ayla Schippers

36

2007

P

puur zilver is wat ik ben goud is rijk maar helder niet ik ben helder de valk der wijsheid puur is mijn naam en macht mijn ding ik rust van vrijheid en leef van rijkdom ik vlieg voor mijn liefde en schijn voor de zon

1e JURYPRIJS Yarak Terry Albertus 37

2007

D

De man van 1000 delen De man van 1000 delen gemaakt in 1000 nachten Deel voor deel, nacht voor nacht In tweeën gehakt door de tijd door de wereld De man van 1000 stukken gemaakt door 1000 mannen Zijn zwakte zie je door de spleten de spleten in zijn machtige lichaam Tranen van verdriet stromen door zijn aderen Door de spleten sijpelt zijn angst De man van 1000 brokken gemaakt in 1000 dagen Verstopt onder een bladerdak Bang voor zichzelf Gevlucht voor de wereld De harde wereld die hem heeft gebroken gebroken door verdriet 2e JURYPRIJS Fuga Bas Schoevaars

38

2007

J

Jezelf als bron Kliene jacuzzi van wijsheid Veel vissen in de vijver Een cirkel op een rechthoek Een fontein van geld Een badkuip waar je jezelf terugvindt Een cirkel met diepte Wees jezelf Voel de warmte, voel je thuis

3e JURYPRIJS De Bron Valentino Singh 39

2006

T

Tot de avond In de ochtend klonken stemmen. Woorden op de straat vertelden onzichtbaar een verhaal. Regen verfriste de wereld, mijn dromen spoelden weg Ik onthield alleen verroeste feiten en de stilte viel. Tot de avond het nu is en de tijd is versleten.

1e JURYPRIJS Van@totzet Lindsey van den Heuvel 40

2006

M Mijn tafel

Meesterlijk

meesterlijk egaal

net als de Zuiderzee meesterlijk

als de uilen in de middeleeuwen zo glad als een bakplaat voor de meesterlijke kok zo krachtig als het slot en zo aanraakbaar als de liefde

2e JURYPRIJS Geen titel Mitchel Gokke 41

2006

T Trots

De gelukkige aalscholver zijn hoofd geheven trots, op de drijvende golf het vieze water vergeten genietend van de zon zijn hoofd van het slot afgewend

op de golf met zijn eigen poep in het zwarte water met zijn borst naar voren

3e JURYPRIJS Golf Dominique de Zoeten 42

2005

G

Geraakt Links, rechts, alle kanten Zo vaak geraakt, maar ik sta nog steeds Mijn hart is verroest en heeft vele gaten Maar het maakt niks uit Ik sta nog steeds Kleine gaten, gemaakt door een vriend Had hem nodig, maar hij was er niet Zat in diep medelijden met zichzelf Sprong van tien hoog, goodbye, vaarwel Grootste gat, gemaakt door mijn paps Hij was er nooit, was altijd ladderzat Verlaten door zijn vrouw, en nu verlaten door mij Tien jaar later zeg ik, goodbye, vaarwel Links, rechts, alle kanten Zo vaak garaakt, maar ik sta nog steeds Mijn hart is verroest en heeft vele gaten Maar het maakt niks uit Ik sta nog steeds 1e JURYPRIJS Doorboord Nathalie Huber 43

2005

A

als ik kijk naar jou dan ben ik jou

dan kan ik vliegen en ben ik vrij

mooi gevormd

een ijzeren vleugel sterk als de wind

als een ijzeren vleugel ik kijk naar jou ik ben jou

ik kan vliegen ik ben vrij

jouw kleur is net als

de kleur van een wolk

jouw vleugels zijn als de vleugels van een vogel die vrij kan vliegen

jij bent sterk als metaal met jouw vleugels

vlieg je naar overal 2e JURYPRIJS Rotatie Guian Canio 44

2005

G Gestapeld

Beneden bevinden wij ons Gewone mensen overal te zien Daarop zitten zij Die geloven en laten geloven En daarop leunen zij Zij die machtig zijn Die de adel erven van vader op zoon Verschillen in hoogte Verschillen in aanzien Jij ziet het niet Maar het is er wel Toch klopt wat jij ziet Iets is hetzelfde Tussen ons allen Vertel eens 3e JURYPRIJS Parallellepipedum Farah Abdullah 45

2004

P

Potplant Bewondering voor de Potplant te zacht uitgedrukt, de schoonheid van het groen, symmetrische gelijkheid, zo krachtig meestal kleiner en onopvallend, nu zo groots. Hij hoort hier thuis. In de tuin waar veel dappere en bijzondere mensen rondliepen, die nu naar de andere kant zijn gegaan, blijft dit beeld voor altijd staan. Winden waaien, dagen komen en gaan Dit maaksel door mensenhanden laat zien waar hij om draait. Pure schoonheid zelf Tot in de pruimentijd! 1e JURYPRIJS Potplant Hannie Donker

46

2004

D De kip

Tien dagen geleden was zij er nog. Toen voelde zij alles nog. Zij zag alles. En deed alles nog. Nu is zij weg. Ze komt nooit meer terug. Ze is er niet meer. Dat heb ik eerder meegemaakt. Mensen, dieren, ze verdwijnen allemaal Ze zijn weg.

2e JURYPRIJS (verdwenen) Scharrelkip Ellisa Pijn 47

2004

M

Mijn moeder mijn moeder mijn moeder ik kan jou nooit vergeten mijn moeder ik heb elke nacht met jouw stem geslapen ik heb elke dag met jouw gevoel geleefd waarom denk je waarom huil je mijn moeder je weet dat ik altijd van je hou mijn moeder ik heb een hart om van jou te houden ik heb een hoofd om aan jou te denken in je ogen kan ik de hele wereld zien in je armen kan ik mij veilig voelen zonder jou zie ik de wereld als een gevangenis je weet dat ik nooit kan leven zonder jou waarom denk je waarom huil je mijn moeder

3e JURYPRIJS Moeder en kind Fereshte Sarwari 48

2003

A

Anders dan mijn gedachten Een andere bron, niet zoals ik dacht, de bron was anders. Hij was wit

in mijn gedachten, niet blauw.

Een andere bron, niet zoals ik dacht geen water, in mijn gedachten wel maar de bron was anders, er was geen water. Een andere bron, niet zoals ik dacht. Er was zonlicht ook in mijn gedachten maar de bron was anders, er was geen boom.

49

2003

Een andere bron, niet zoals ik dacht. Er waren geen bloemen, er waren geen verhalen. De bron was anders zo had ik hem niet bedacht. De bron was anders, niet zoals ik hem had bedacht. De bron had anders kunnen zijn, zoals ík hem had gedacht.

1e JURYPRIJS De Bron Anna van der Steen 50

2003

D De bron van het leven

Tussen de grindpaden, houten hekken en potten

bevindt zich een bron

Zo klein, met geen voor- en geen achterkant De levenscyclus en de spiraalvorm van DNA Het geeft mij een rustgevend gevoel om tot bezinning te komen De cirkelvorm van de bron is de ronde tafel van koning Arthur waar er geen onderscheid meer was tussen de mensen Een symmetrische wending, zijn alle vlakken ‘eerlijk’ verdeeld? Wat is het onderscheid tussen rijk en arm en liefde en haat Het is een assenstelsel met in het midden de oorsprong van koudblauw en warmbruin, die tegenstelling

2e JURYPRIJS De Bron Nrishna Sansaar 51

2003

H

Het kleine kasteel Hoog heel hoog Hoog boven in de toren Hoog heel hoog Met uitzicht over de tuin Hoog in de toren midden in de kamer Staat een kasteel heel alleen Bijna echt, heel precies Is het kasteel nagedaan Het is een kasteel in In een kasteel

3e JURYPRIJS (GEDEELD) Maquette van het Muiderslot Bob Hayje 52

2003

H

Hoe gaat het met u waarde ridder Zo te zien gaat het niet echt goed Ik heb gehoord dat u bent onthoofd Zou u geen wraak willen Weet u waarom u doorvecht Waarom doet u hem pijn Wilt u soms niet verliezen? U kunt toch verliezen bij een mooi uitzicht

3e JURYPRIJS (GEDEELD) Ruitergevecht Jan Schuijt 53

54

De dichters

55

Namenlijst dichters Naam

School

Inspiratiebron

Farah Abdullah

Helen Parkhurst College, Almere (2005)

Parallellepipedum

Femme Adriaans

Willem de Zwijger College, Bussum (2014) Hooft en de Warmoeshof

Terry Albertus

Casparus College, Weesp (2007)

Yarak

Ravi Blits

Montessori Lyceum, Amsterdam (2011)

Hooft en de Warmoeshof

Pascalle Böck


Hooft en Amsterdam

Eski Born

IVKO, Amsterdam (2015)

Tesseltje

Nathaniël Bruining


Deur valsch

en Isha ter Laare

College de Brink, Laren (2008)

Het Schrijvertje

Guian Canio


Rotatie

Hannie Donker

Oostvaarderscollege, Almere (2004)

Potplant

Mitchel Gokke

Vechtstede College, Weesp (2006)

Geen titel

Bob Hayje


Maquette Muiderslot

Aylin Buyurman

Lindsey van den Heuvel Helen Parkhurst College, Almere (2006)

Van@totzet

Christophe Hofman


Hooft en Amsterdam

Nathalie Huber


Doorboord

Isa Jonker


Hooft en Amsterdam

Irshaad Kaijoem

SG Reigersbos, Amsterdam ( 2010)

Warmoeshof

en Aylin Buyurman

College de Brink, Laren (2008)

Het Schrijvertje

Olivier Leufkens

Willem de Zwijger College, Bussum (2012) Hooft en de Warmoeshof

Robert Lodewijk

Vechtstede College, Weesp ( 2010)

Hooft en de liefde

Tessel van de Loo


Tesseltje

Isha ter Laare

56

Jesse Macrander

Willem de Zwijger College, Bussum (2009) Banieren aan het kasteel

Huib Meylink


Max Mulder

Willem de Zwijger College, Bussum (2008) Het Schrijvertje

Michelle van Oene

College de Brink, Laren 2010)

Hooft en Amsterdam

Elisa Pijn

Oostvaarderscollege, Almere (2004)

(verdwenen) Scharrelkip

Nrishna Sansaar

Reigersbos, Amsterdam (2003)

De Bron

Fereshte Sarwari


Moeder en kind

Ayla Schippers


Movement

Bas Schoevaars

Willem de Zwijger College, Bussum (2007) Fuga

Jan Schuijt


Ruitergevecht

Rebekah Simmons


Tesseltje

Valentino Singh

Montessori College Oost, Amsterdam (2007) De Bron

Hooft en de Warmoeshof

Anna van der Steen Casparus College, Weesp (2003)

De Bron

Ephi Veder


Hooft en Amsterdam

Casper Vlek


Waerom ghy meer als ick?

Xander Voorvaart


Hooft en de liefde

Katja van Welie


Hooft en de weerspiegeling

Marwan el Yaakoubi Casparus College, Weesp (2012)

Hooft en de liefde

Dominique de Zoeten Casparus College, Weesp (2006)

Golf

Roos Zweers

Hooft en de weerspiegeling

IVKO, Amsterdam (2013)

*De winnaars zaten in klas 1-4 vmbo-havo-vwo

57

De inspiratiebronnen

59

De inspiratiebronnen De gedichten zijn geschreven bij inspiratiebronnen. Dat zijn er in dertien jaar heel wat geweest:van tijdelijke beeldententoonstellingen en speciaal vormgegeven ‘kijkvensters’ tot fotobeelden bij de tentoonstelling ‘Zinnebeeld, minnebeeld, fotobeeld’, over de liefdesgedichten van P.C. Hooft. De inspiratiebronnen zijn gekoppeld aan het leven en werk van P.C. Hooft. Zo liet hij de tuinen aanleggen volgens de in de zeventiende eeuw geldende ideeën: strak symmetrisch en een indeling in vakken. In een zeventiende-eeuwse tuin stonden ook vaak beelden. De moderne beelden in de huidige tuinen zijn hieropgeïnspireerd. De beelden spreken een eigen taal, die aanzet tot bijzondere dichtregels, bijvoorbeeld ‘Mijn inkt zwemt in het water / Mijn arm is zo lang als de zee’, gemaakt bij het drijvende kunstwerk ‘Het Schijvertje’ in 2008. In de tuinen van het Muiderslot staan ook enkele beelden uit de vaste collectie. Eén van de beelden die het meest voorkwamen in de gedichten is ‘De Bron’ van Sjoerd Buisman. Dit blauwe kunstwerk met zijn spiraalvorm spreekt tot de verbeelding. ‘Hij was wit / in mijn gedachten, / niet blauw’, schreef Anna van der Steen in 2003. Zij won de eerste prijs van de eerste keer Kasteeljuweel. 2003 - 2015: vaste collectie Muiderslot, bestaande uit ‘Potplant’ van Huub Kortekaas, ‘Gesnoerde pompoen’ van Sjoerd Buisman, ‘Tesseltje’ van Guerda Reuter, ‘Staand meisje’ van Eja Siepman van den Berg, Phyllotaxus Muiderslot. De Bron’ van Sjoerd Buisman, ‘Ruitergevecht’ van Erik Claus.

60

2003: tijdelijke tentoonstelling ‘Geschreven beelden’, bestaande uit ‘Sonnet’ van Riks Vos, ; Heart of darkness’ van Niels Staal, ‘Ikii – Het is koud’ van Els de Meijer, ‘Gedenktafels’ van Riks Vos, ‘De vrouwen van P.C.’ van Gerrie Starreveld, ‘Ogen op steeltjes’ van Jac van Someren, ‘Paringsdans op dartelavondt’ van Jac van Someren, ‘Nagekomen ansicht’ van Sage, ‘PC rencontre PC’van Elleke van Gorsel, ‘Silenzio Sacro, Omissione Colpevole’ van Jan Verhaeghe. 2004: tijdelijke tentoonstelling ‘Kringbeelden’, bestaande uit ‘Path to the north’van Marijke Don, ‘Baviaan’ en ‘Moeder en kind’ van Ek van Zanten, ‘Scharrelkip’ van Yvonne Zeylstra, ‘Masker’ en ‘Zonder titel’ van Auke de Vries. 2005: tijdelijke tentoonstelling ‘Meetkunst op het Muiderslot’ van Erik van Spronsen, bestaande uit ‘Parallellepipidum’, ‘Doorboord’, ‘Möbiusconstructie’ (2 x), ‘Rotatie’, ‘Kubus’ (3 x). 2006: tijdelijke tentoonstelling ‘Tijd slijt, kamers in het gras’, bestaande uit ‘van@totzet’ van Jeroen Vellekoop, ‘Golf’ van Michiel Jansen, ‘Tijd slijt, « Transformatie »’ van Harm Hasenaar, ‘Geen titel’ van Lia Versteege, ‘Geen titel’, van Jos Kruit, ‘Souvenir d’Eeklo’ van Marja Thijssen, ‘Jonkvrouw ontsnapt’ van Robert Windrich, ‘Elck sijn waerom’ van Marieke Geerlings,‘De bloedvlek van Floris V’ van Beatrijs Schweitzer, ‘Thinking about life’ van Liesbeth Challa, ‘Gastenkamer’ van Maria Johanson, ‘Omoide No Oto (Geluid van een herinnering)’ van Anne Verhoijssen en Kyoko Inatome, ‘Geen titel’ van Emile van de Kruk, ‘Vandaag ik, morgen jij’ van Gijs Assman, ‘Rise and fall’ van Tadaaki Narita, ‘The Wheel’ van Wouter de Baat. 2007: tijdelijke tentoonstelling ‘Torenhoog – Hemelsbreed’, bestaande uit ‘Yarak’ van Anneke de Witte, ‘Who’s watching’ van Karin Froeling, ‘Illusie’ van Wim Bakker, ‘Legaal tijdsbeeld 3’ van Auke Wassenaar, ‘Fuga’ van Gertjan Evenhuis.

61

2008: ‘De kracht van water’, bestaande uit ‘Liefdesvont’ van Hanneke de Munck, ‘Hollandse Nieuwe’ van Marianne van der Kooij, ‘Hemelwater’ van Hubert Zeeman, ‘Het smachten’ van Auke Wassenaar, ‘Het schrijvertje – panta rhei (alles stroomt)’ van Ellen Klijzing, ‘Movement’ van Frea Lenger, ‘Cry for balance’ van Barbara Kluiver, ‘Uitbundige vreugde’ van Jissy Keuenhof. 2009 - 2014: vijf ‘kijkvensters’, vormgegeven door StudioKE (Marjolein Endert) op bijzondere plekken op het terrein, die te maken hebben met het leven en werk van P.C. Hooft, ‘Hooft en Amsterdam’ (aan de oever van de Vecht), ‘Hooft en de Tuinen’ (voor het kasteel, met zicht op de Pruimenboomgaard), ‘Hooft en De Warmoeshof’ (in de groentetuin), ‘Hooft en de liefde’ (bij het beeld van Tesseltje in de pluktuin), ‘Hooft en de spiegeling’ (op de vestingwal, met zicht op de symmetrische tuinen). 2015: tijdelijke tentoonstelling ‘Zinnebeeld, minnebeeld, fotobeeld’ over liefdesgedichten van P.C. Hooft, de Emblemata Amatoria. Fotograaf Koen Hauser en beeldkunstenaar Ingeborg van der Enden maakten nieuwe fotobeelden bij de Emblemata van Hooft, die bestaan uit afbeeldingen met een kort gedicht en een motto. Fotobeelden: ‘Sy steeckt om hoogh het hooft’ van Ingeborg van der Enden, ‘Een treckt mij’ van Ingeborg van der Enden en Koen Hauser, ‘Ick buijgh en breeck niet’ van Ingeborg van der Enden, ‘Gheen ben ick sonder u’ van Ingeborg van der Enden, ‘Sy blinckt, en doet al blincken’ van Ingeborg van der Enden, ‘”Tmoet nu voort’ van Koen Hauser, ‘Een die my past’ van Koen Hauser, ‘Deur valsch’ van Koen Hauser, ‘Waerom Ghy meer als ick?’ van Koen Hauser.

62

Informatie Muiderslot

Ook meedoen met Kasteeljuweel? Zie www.muiderslot.nl of neem contact op met Ida Schuurman, educatie Muiderslot: 0294-256278 (ma-do) of [email protected].

Rijksmuseum Muiderslot Herengracht 1 1398 AA Muiden 0294-256262 [email protected]

Met dank aan: Poëziedocent Jacques Brooijmans, de grote motor achter de workshops van 2003-2015. Hij zorgde ervoor dat de jongeren de prachtigste dichtregels op papier zetten. Dan natuurlijk Ilonka Verdurmen, artistiek leider van de School der Poëzie, die samen met Jacques zorgde voor o.a. de schrijfopdrachten. Ook dank aan de andere poëziedocenten en medewerkers van de School der Poëzie, een de presentatoren van de finale: André Accord, Imre Bésanger ej Jos van Hest. Dank aan de deelnemende scholen: Amsterdams Lyceum, Amsterdam, Bredero Lyceum, Amsterdam, College de Brink, Laren, Casparus College, Weesp, Helen Parkhurst, Almere, IVKO, Amsterdam, Montessori College Oost, Amsterdam, Montessori Lyceum Amsterdam, Oostvaarders College, Almere, Open Scholengemeenschap Bijlmer, Amsterdam, SG Reigersbos, Amsterdam ROC, Amsterdam, Vechtstede College, Weesp, Wellant College, Amersfoort, Willem de Zwijger College, Bussum. Verder dank aan alle betrokken kunstenaars, organisatoren/makers van de tijdelijke tentooonstellingen en organisatoren van Kasteeljuweel: Monique Hellemons en Marjoke Volkers. Wij bedanken de subsidieverstrekkers en sponsoren door de jaren heen: Lira Fonds, Stichting Madurodam Steunfonds, M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting, SNS Reaalfonds, Uitgeverij de Arbeiderspers (2004), Lira Fonds, Stichting Madurodam Steunfonds, SNS Reaalfonds, M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting, Suzanna Hovinga Stichting, Coca-Cola, Drukkerij Erla (2005), SNS Reaalfonds, Prins Bernhard Cultuurfonds, Stichting Madurodam Steunfonds, Stichting LIRA, Drukkerij Erla en Dansschool Mieke Vulkers (2006), VSBfonds, Prins Bernhard Cultuurfonds, Stichting Fonds voor de Geld- en Effectenhandel (2015). En tot slot dank aan de juryleden en de dichters die op de Finales een optreden verzorgden, o.a. Simon Vinkenoog, Jean Pierre Rawie, Jos van Hest, Mustafa Stitou, Hans Hagen en Ellen Deckwitz. En de meeste dank gaat uit naar al die circa vijfduizend jongeren die naar het Muiderslot kwamen om een gedicht te schrijven! Zij maakten Kasteeljuweel tot wat het is: een zinderende dichtwedstrijd van vroeger tot nu. Op naar Kasteeljuweel 2016!

63

Kasteeljuweel Dertien jaar Kasteeljuweel, dertien jaar ‘dicht je rijk op het Muiderslot’! Voor de dertiende keer kwamen jongeren naar het Muiderslot om een gedicht te schrijven, onder begeleiding van een docent van de School der Poëzie. Inspiratiebron hierbij is het leven en werk van de dichter P.C. Hooft, de beroemdste bewoner van het Muiderslot. De jongeren schreven prachtige gedichten bij beelden in de tuinen, bijzondere plekken en fotobeelden bij gedichten van Hooft. Ter gelegenheid van het themajaar ‘Schrijvershuis P.C. Hooft’ verschijnt deze bundel met de allerbeste gedichten van dertien jaar: alle winnaars van de juryprijzen. En als klap op de vuurpijl bekroonde een jury één van de eerste-prijswinnaars met het gloednieuwe Hooftjuweel 2015!

64

www.muiderslot.nl

Dicht je rijk op het Muiderslot. Poëziewedstrijd voor jongeren. De winnaars

Recommend Documents