Diabetes & (toegang tot) de werkvloer. Nou en! BG-dagen 2015

Diabetes & (toegang tot) de werkvloer …. Nou en! BG-dagen 2015

Disclosure belangen spreker

Ernst Jurgens, MD, MSc (potentiële) belangenverstrengeling

Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven

   

Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Relaties met in beeld gebrachte merken e/o producten

Werkzaamheden:  Bedrijfsarts KLM Health Services b.v.  Klinisch arbeidsgeneeskundige  Bestuurslid NVAB

• NSPOH trainer • Klinisch arbeidsgeneeskundig werk (Vumc)

• NSPOH

   

Geen Speakers-fee Geen Geen

Disclosure belangen spreker

Marelise Eekhoff, MD, Phd

(potentiële) belangenverstrengeling

• Voorzitter European FOP consortium • Bijnier Netwerk Nederland • Nederlands Insuline allergie centrum VUmc . Lid aeromedische werkgroep • Farmaceuten: bijdrage onderzoek onafhankelijk hiervan

Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven

• NOVO, Sanofi, Lilly

   

Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Relaties met in beeld gebrachte merken e/o producten

Werkzaamheden:  Internist Endocrinoloog VUmc

   

Geen Speakers-fee Geen Geen

Kennisvragen vooraf: wat weet u al? 1. Hoe vaak komt DM voor (prevalentie?) 2. Hoe vaak geeft DM problemen in de praktijk? 3. Welke soorten DM zijn er? 4. Wat kan u bijdragen aan het voorkomen van type 2 DM? 5. Welke complicatie(s) benadelen het functioneren?

6. Wat kunt u doen om DM in goede banen te leiden (persoon/organisatie)? 7. Met wie stemt u af (welke informatie vraagt u aan)?



“”Global burden of diabetes”” 1995-2025 350 300

300

million

250

228

200

1995 2025

150

135

100 50

51 72

84

0 developed

developing

all countries

6 King H, et al. Diabetes Care 1998;21:1414

2025 Nederland

Diabetes Rekenkamer • 1,4 mln (17,5 mln geprognosticeerde bevolking) = 8,4% (actueel 6%)

Oorzaken stijging • Toenemende overgewicht (dubbele epidemie) • Andere DM risicofactoren:    

Ongunstige vetverdeling Gebrek aan lichamelijke activiteit Roken Voedingsfactoren (onverzadigd vet)

55% vd stijging 25% vergrijzing 20% verbeterde opsporing

Diabetes & etniciteit  4 mln allochtone afkomst (2025)  Hogere prevalentie     

Hindoestaans-Surinaams: 37% bij > 60jr (autochtoon: ca. 5%) Prevalentie Turkse, Marokkaanse & Surinaamse: 3 tot 6 maal hoger dan autochtoon Allochtone vrouwen vaker DM dan allochtone mannen Surinamers: DM vaker doodsoorzaak dan bij andere bevolkingsgroepen Kinderen met Marokkaanse genen: hoger risico op T1D



Diabetesfactoren

Werkfactoren

Persoonsfactoren

Percentage werknemers met chronische aandoening en die belemmeringen ervaart Zelfgerapporteerde belemmeringen op het werk door een chronische aandoening WN met chron. aandoening

Geen

Licht

Ernstig

Totaal inclusief Diabetes

47,4%

44,4%

8,2%

Een chronische ziekte

55,2%

38,5%

6,3%

Twee of meer chron. ziekte

33,8%

54,3%

11,8%

Alleen diabetes (totaal)

62,9%

30,7%

6,5%

Diabetes zonder comorbiditeit

83,0%

16,1%

0,9%

Diabetes met comorbiditeit

43,7%

44,6%

11,7% NEA, 2012

Mindset: Alles is mogelijk tot dat blijkt dat het niet kan

Team Type 1 van Novo Nordisk

Werk &

Inkomen Huishouden

Sporten

Diabetes Gezondheidsvaardigheden

Sociale leven

Huwelijk

Gezinsleven



Classificatie DM • Type 1 DM • Type 2 DM • LADA • (Mono)genetisch • MODY • MIDD

• GDM diabetes gravidarum

13



Intensieve Insuline Therapie

Type 1 diabetes Adequate glykemische regulatie

Type 2 diabetes

BGVM & Insuline Therapie

Functioneren

Mindset: Reden om contract niet te verlengen [Nederland]

Relatieve bijdrage van factoren bij de keuze van werkgevers om contracten te verlengen. TNO-onderzoek 2012



Behoeden & Behouden Diabetesfactoren Micro- & Marco vasculaire complicaties Werkfactoren

Persoonsfactoren

Doofheid: spraakverstaan & richting horen

Fysieke belastbaarheid

Energetische belastbaarheid

Visus: waarnemen & diepte zien

Sensibiliteit & Motoriek

Huiddoorbloeding & Pijnperceptie

Cognitieve reserve & flexibiliteit vs vasculaire dementie

Behoeden & Behouden

Diabetesfactoren Werkfactoren

Hoe strikter, des te beter

Persoonsfactoren

Hoe strikter, des te vaker hypo’s

Behoeden & Behouden


Hypoglycemie • Ernstige & Niet-ernstige hypo’s (vervelende omschrijving) – (Niet-)Zelfbehandelbare hypoglycemie! •

Komt vaak voor bij zowel T1D & T2D (vooral bij alleen basale insuline) – 30% van de mensen met diabetes – Frequentie: enkele keren per week

•

Vormen enorme uitdaging: – Benadelen beoogde lange termijn doelen – Dragen bij aan toename in morbiditeit & mortaliteit

•

Negatieve invloed op: – Diabetes management – Welbevinden – Maatschappelijk functioneren (werk & privé) •

Resulteren in verminderde productiviteit en/of verlies van werk

Persoonsfactoren

Behoeden & Behouden


Persoonsfactoren

Nachtelijke hypo’s verstoren: • Nachtrust • Functioneren de volgende (werk)dag (Brod et al. 2013) • Diabetes management (angst, stemmingstoornis)

Nachtelijke hypo’s leiden tot: • Lagere kwaliteit van leven • Verlies arbeidstijd • Hoger arbeidsverzuim • Toename gebruik hulpmiddelen i.t.t. hypo’s die op het werk gebeuren

Zorgverlener (ook bedrijfsarts) Let op! • Niet informeren naar hypo’s bij matig verhoogd HbA1c kan leiden tot onterechte medicatie e/o insulineschema verhoging. • Actief uitvragen: nachtelijke hypo’s vormen belangrijke barrières tot optimale regulatie & functioneren Brod et al. 2013; Fidler et al. 2011; Cappuccio et al. 2008; Leiter et al. 2005; Davis et al. 2005; Lavigne et al. 2003

Early onset type 2 diabetes mellitus: a harbinger for complications in later years

Toename incidentie & ernst complicaties T2D diagnose <40jr t.o.v. >40jr

Phenomenon presents: • Social-economic problems • Public & Workers’ health issues • Medical prevention challenges:

• healthier lifestyle in general • screening population at risk • optimization of care to prevent/reduce onset complications

Song et al. Q J Med 2009

Insuline secretie (pmol/min)

Casus teamleider (rode draad)

Tijdstip Polonsky et al. NEJM 1996;334

Insuline-secretie nabootsen is lastig

Casus teamleider (rode draad) - Gaat al mis met een tussendoortje: glucose stijgt - Gaat ook mis met een tussensprintje: glucose daalt

Optimaal insuline schema: 3x bolus & 1 x basaal?

Schematische weergave insuline-profielen

Degludec (48hr)



Behoeden & Behouden: Integrale aanpak drie aspecten

Diabetesfactoren

Werkfactoren

Persoonlijke factoren

Verandering in prevalentie van (chronische) aandoening bij vrachtwagenchauffeurs

Thiese et al, JOEM, 2015

Leefstijl interventie op werkvloer

Mean cumulative number of days missed from work due to diabetes & obesity by group

Mean cumulative number of days with disability & physical restrictions due to diabetes & obesity by group

Lifestyle Interventie (LI) versus Usual Care (UC) 1) LI Verlagen risico op arbeidsverzuim met 64% (p≤0.001) vs. Usual care 2) LI verlaagd risico op disability Wolf et al. 2009

Diabetesfactoren

uden Werkfactoren

•

Werkbelasting versus Belastbaarheid – – – –

•

Persoonsfactoren

Arbeidsomstandigheden Bijzondere functie-eisen (keuring) Ploegendienst (met nachtdiensten) Werkstress

Werksysteem: – –

Sociale steun van (directe) leidinggevende Peer-support groep

Diabetesfactoren

Behoeden & Behouden Werkfactoren

Persoonsfactoren

Diabetesfactoren

Behoeden & Behouden

Werkfactoren

Persoonsfactoren

Nachtelijke hypoglykemieen

Obstructive Sleep-apnea Syndrome

Tendinosis

Biomechanische arbeidsbelasting

Kivimäki M. e.a 2011; thelancet online 2013; Axelsson et al. 2012, Monk et al. 2013

Werktijden & Diabetes •

Grootste deel beroepsbevolking werkt in regelmatige tijden (8.00-17.00) – –

•

Normaal dagen nachtritme Ruimte om op vaste tijden te eten

Ca. 30% werkenden in ploegendienst – – – –

Risico verstoring dagen nachtritme (Gan e.a. 2015; Monk e.a. 2013; Pan e.a. 2011) Aanwijzingen verhoogd risico op ontwikkelen T2D Hogere HbA1c (T1D & T2D) t.o.v. regelmatige werktijden (Young e.a. 2013) Ook meer hypoglykemische klachten t.o.v. dagdienst (Munir e.a. 2005) • Relatie met slaaptekort (Hancox e.a. 2012)

Diabetesfactoren

Behoeden & Behouden

Werkfactoren

SW

T2D

BMI

Persoonsfactoren

Diabetesfactoren

Behoeden & Behouden

Werkfactoren

Persoonsfactoren

Shift Work & Metabolic Syndrome Tucker et al. Chronobiol Int. 2012; Knutsson et al. Chronobiol Int. 2014

Diabetesfactoren

Behoeden & Behouden

Werkfactoren

Stress

BMI

T2D

Persoonsfactoren

Diabetesfactoren

Behoeden & Behouden

Werkfactoren

Persoonsfactoren

Association job strain & T2D Werkstress aandachtspunt! Helemaal bij werkenden met overgewicht 1)

Lifestyle analyse (BMI drijfveer!)

2)

Stress-reductie programma

3)

Werkorganisatie (A&O)

4)

Screening Wn gevoelig voor stress & ontwikkeling op T2D

5)

BRAVO programma: reductie andere bijdragende risicofactoren (zie ILI)

Nyberg et al. Diabetes Care 2014

• PSA: Werkorganisatie analyse • Individuele werkstress reductie

• Screening jonge SW medewerkers • Health Check-up (gewicht) • Educatie SW, Eet- & Slaapgedrag

• Integrale benadering & begeleiding • Multidisciplinaire aanpak • Maatwerk (QWL)

• Obesogene factoren Werk & Privé • BRAVO aanpak • Let op OSAS • • • •

Diabetogene factoren (regimes) Dynamiek complicatie(s) & ziektelast Risicogroep: (ZwangerschapsDM) Co-, Multimorbiditeit

Diabetes & ramadan Schatting: ongeveer 60% van moslims in Nederland doet mee aan ramadan (16 jun – 17 jul).

•

Voor moslims met diabetes is dat altijd een uitdaging. – –

•

Sommige doen daarom juist niet mee Anderen doen mee zonder deze afweging te maken

Tijdens ramadan verandert er veel – Tijd van opstaan, eten – Aantal maaltijden & hoeveelheid koolhydraten – Activiteiten – Verhoogd risico op hypo’s (afgenomen functioneren, of arbeidsverzuim). – Verhoogd risico op hyper’s • T1D: drie maal hoger • T2D: twee tot vijf maal hoger

Diabetes & ramadan Dus: moslims met diabetes, die mee willen doen aan ramadan, proactief informeren.

•

Duidelijke boodschap: heeft u diabetes en wilt u meedoen aan ramadan? Maak dan een plan, samen met uw arts.

•

Toolkit diabetes & ramadan: – –

praktische handvatten voor goede afspraken geplande en verantwoorde manier mee doen aan ramadan

NDF materiaal - gericht op doelgroep - t.b.v: • Poster op werkplek of wachtruimte • Flyer (NDF)



“Worker”-Centered Approach to management of Hyperglycemia

Inzucchi et al. 2012 ADA position statement: patient-centred approach to management of hyperglycemia

Samenwerking • Andere disciplines: – POH – Huisarts – Internist

• Begeleiden van goede arbeidsgerelateerde zorg op de werkvloer: – – – –

Tijdinvestering Kennis Aandacht Samenwerking

Continue Glucose Monitoring (CGM) “sensor”

CGM laat hypo’s & hypers zien die niet via HbA1c of vingerprikmetingen niet zijn ontdekt.

GlucoDay Continue Glucose Monitoring

46

Mindset: Pas op voor generalisaties 1.

Hypoglycemie(n) maakt werkende arbeids-/functieongeschikt;

2.

Hypo-unawareness is niet herstelbaar • Verminderde hypo-awareness ≠ hypo-unawareness (continuüm)

3.

Hyperglycemie leidt bij iedere werkende met DM tot complicaties

4.

A1c is geen maat voor: – compliance – zelfmanagement – risico op korte termijn complicaties – at risk voor hypo’s – sub-optimaal functioneren (arbeids-/functiegeschiktheid) Wel: effectiviteit medische zorg

5.

Pas op voor gedateerde informatie (veel richtlijnen hierop gebaseerd)

6.

Nieuwste therapieën maken (inmiddels) meer mogelijk (bijv. sensor-pomp, andere kinetiek)

Mindset: Attitude BA/VA m.b.t. diabetes

WHO 2011, ADA 2013, Speight e.a. 2014 •

Mensen met DM: – niet “veroordelen” , of – belemmeren o.b.v. oude kennis

•

Selectie voor beroepen op basis van competenties – tenzij specifieke (bijzondere) eisen aan de orde

•

Bedrijfsartsen of Verzekeringsartsen hebben rol bij: – Medische keuringen – Toeleiding arbeidsmarkt mogelijk maken – Duurzame inzetbaarheid helpen borgen – Discriminatie voorkomen

Hartelijk Dank Voor Uw Aandacht Vragen?

Diabetes & (toegang tot) de werkvloer. Nou en! BG-dagen 2015

Recommend Documents