Deze fiches kwamen tot stand als onderdeel van het eindwerk van Sofie

EHBO OP KAMP

Deze

fiches kwamen tot stand als onderdeel van het eindwerk van Sofie Heeckhout, laatstejaarsstudente Master in de Farmaceutische Zorg (apotheker) aan de Universiteit Antwerpen, in samenwerking met het Rode Kruis-Vlaanderen.

Heeckhout Sofie; juni 2013 Copyrights fotografie: © Jeugd Rode Kruis / Frank Toussaint Copyrights tekeningen: © Rode Kruis-Vlaanderen / Myrthe Boymans Gebaseerd op: Jeugd Rode Kruis, Eerste hulp voor jeugdleiders, Mechelen, 2012

FICHES! WIE, WANNEER EN HOE? Wanneer

een kind zich verwondt of ziek voelt op kamp, is het belangrijk

dat er direct en efficiënt gehandeld wordt.

De

informatie uit deze fiches laat toe de eerste hulp zo correct en vlot

mogelijk te laten verlopen.

Indien

het nodig is om de arts of de hulpdiensten te contacteren, wordt

dit vermeld in de gekleurde kaders onderaan de fiche.

De

doelgroep voor de eerste zorgen zijn kinderen vanaf het 1ste en 2de leerjaar. Voor het toedienen van een geneesmiddel wordt ervan uitgegaan dat de kinderen ten minste 6 jaar oud zijn.

CHECKLIST VOOR EEN OPTIMALE EHBO-KOFFER OP KAMP 1. Wondzorg Product

Aantal

Reinigingsmiddel Fysiologisch water (ampullen: 5 mL)

10

Woundcleanser Ontsmettingsmiddel Chloorhexidine digluconaat (UD: 15 mL)

10

Chloorhexidine digluconaat /Cetrimoniumbromide (UD: 15 mL)

10

Ontsmettingsalcohol (100 mL)

1

1

Kompressen Steriele gaaskompressen (5 cm x 5 cm ; 7,5 cm x 7,5 cm)

1+1

Niet-steriele gaaskompressen (5 cm x 5 cm ; 7,5 cm x7,5 cm)

1+1

Verband Zelfklevend elastische fixatiewindels (4 cm x 20 m; 6 cm x 20 m)

1+1

Non-woven fixatiepleister (rol)

1

Waterproof zelfklevend verband (rol)

1

Kant-en-klare vingertopverbanden

5

Pleisters op rol (5 cm x 6 m)

1

Tweedehuidverband (6 blarenpleisters per verpakking)

2

Vervaldatum

Overige Verbandschaar Roestvrije schaar Handschoenen (paar)

1 1 10

Handdoek

1

Handontsmetting

1

Plastic spuit

1

2. Bloedingen Drukverband

3

3. Brandwonden Hydrogel

1

4. Jeukwerende middelen Hydrocortisonecrème (1%)

1

5. Insectenwerende middelen DEET-preparaat (max. 30%)

1

6. Geneesmiddelen Pijn & Koorts Paracetamol siroop

1

Paracetamol (30 x 500 mg / 30 x 1 g)

1

Antidiarreïca Rehydratatieoplossing met lage osmolariteit

3

Loperamide (30 x 2 mg)

1

Neus-Keel-Oren Keeltabletten (met lidocaïne)

1

7. Zonneproducten Zonneproducten (met een fysische zonbeschermer)

1

Aftersun

1

8. Teken Tekentang of –pincet

1

9. Overige Instant coldpack

3

Isolatiedeken

3

Driehoeksverband

3

Splinterpincet

1

Nagelverzorgingsset

1

Thermometer

1

Steriele naalden

10

10. Documenten Medische fiches + SIS-kaarten ( eventueel doktersattesten); Medisch logboek Fiches : de meest voorkomende verwondingen “Eerste hulp voor jeugdleiders” (JRK) Checklist Verzekeringspapieren De gekleurde aantallen zijn gebaseerd op een groep van 30 personen

HUIDWONDEN Schaafwonden / Snijwonden Was je handen en gebruik handschoenen!

1. Reinigen  OF met stromend kraantjeswater

 HUwater IDWO/ N  OF met fysiologisch woundcleanser

 Indien geen water: Chloorhexidine digluconaat + Cetrimoniumbromide BRANDWONzoals DENHacdil-S & BLA®Runidose EN

2. Ontsmetten PIJNEN

 Bij geïnfecteerde wonden: rode wondrand, lokale warmte / pijn, etter, geur…  Met Chloorhexidine digluconaat, zoals Hibidil® unidose

3. Afdekken  OF steriel kompres, al dan niet met een hydrogel, zoals: Flamigel ® op de wonde  Elastische fixatiewindel / Vingertopverband (vastzetten steriel kompres)  OF gewone wondpleister

Contacteer hulpdienst:  Botten / Spieren zijn zichtbaar

Contacteer arts:    

Blijvend vuile wonde / Wonde met voorwerp Bloeden stopt niet Twijfel over tetanusvaccinatie / Geen tetanusvaccinatie Wonde door vuil voorwerp

Schaafwonde

Snijwonde

BRANDWONDEN 1. “Eerst water, de rest komt later!”      

Koel de brandwonde zo snel mogelijk af met lauw water Richt het stromend water niet rechtstreeks op de wonde Koel gedurende 15-20 min. af of totdat de pijn verlicht is Vermijd onderkoeling Gebruik GEEN ijs! / Prik GEEN blaren open! Verwijder kleren en juwelen, indien ze niet vastkleven aan de huid

2. Vochtinbrengend product  Bedek de brandwonde met een dikke laag hydrogel, zoals Flamigel®

Contacteer hulpdienst:    

Brandwonde in mond of keelholte Derdegraads brandwonde (wit / zwart / perkament) Brandwonde door elektriciteit of chemische producten Brandwonde gezicht / oren / handen / voeten / geslachtsdelen

Contacteer arts:  Tweedegraads brandwonde – Twijfel over of geen tetanusvaccinatie

Eerstegraads brandwonde

Tweedegraads brandwonde

Derdegraads brandwonde

BLAREN Gesloten blaren Was je handen en gebruik handschoenen!

1. Reinigen  Met kraantjeswater / fysiologisch water / woundcleanser  Indien geen water: Chloorhexidine digluconaat + Cetrimoniumbromide zoals Hacdil-S® unidose

2. Openprikken    

ENKEL bij hinderlijke gesloten blaren Steriele naald horizontaal, evenwijdig met de huid Prik enkele keren aan de basis van de blaar Druk met een steriel kompres het vocht uit de blaar

3. Afdekken  Droog de blaar / omgeving met een steriel kompres  Dek de doorprikte blaar af met een tweedehuidverband, zoals Compeed®

Open blaren  Verzorg de open blaar als een huidwonde (zie ‘Huidwonden’)  Vergeet de wondfranjes niet: neem ze vast met een pincet en knip ze dicht bij de intacte huid af

Contacteer arts:  Als de wonde infecteert: rood / warm / geur …

Gesloten blaar

Open blaar

SPLINTERS Splinters: goed zichtbaar uiteinde Was je handen en gebruik handschoenen!

1. Reinigen  Met kraantjeswater / fysiologisch water / woundcleanser  Indien geen water: Chloorhexidine digluconaat + Cetrimoniumbromide zoals Hacdil-S® unidose

2. Verwijderen splinter      

Ontsmet het pincet 1 min. in een beker met ontsmettingsalcohol Droog het pincet met een steriel kompres / laat het drogen aan de lucht Houd het pincet in het verlengde van de splinter Grijp het uiteinde van de splinter met het pincet Trek de splinter uit de huid Ontsmet de wonde met Chloorhexidine digluconaat, zoals Hibidil ®

3. Afdekken  Gewone wondpleister

Contacteer hulpdienst:  Bij een splinter in of rond het oog

Contacteer arts:  Bij tekenen van infectie  Bij een grote splinter / afbreken / metaal / glas / tropisch hardhout / diep in de huid / onder de nagel  Bij twijfel over tetanusvaccinatie / geen tetanusvaccinatie

Splinter

PIJNEN Hoofdpijn 1. Niet-medicamenteuze behandeling  Eten /PDrinken IJNEN  Frisse lucht  Rust

Koorts 1. Niet-medicamenteuze behandeling  Voldoende drinken  Afkoelen heeft GEEN zin

Hoofdpijn / Koorts 2. Medicamenteuze behandeling  Eerste keuze: geneesmiddelen op basis van paracetamol, zoals Dafalgan®  Kinderen: 10-15 mg/kg lichaamsgewicht per keer: 4 keer per dag (=24 uur)  Volwassenen: max. 1 g (=1000 mg) per keer: 4 keer per dag (=24 uur)

Contacteer arts:     

Hoofdpijn bij kinderen jonger dan 12 jaar Koorts + zeuren, weinig eten en drinken Koorts > 40°C / Koorts > 3 dagen Bij koorts met buikpijn / overgeven / huiduitslag / oorpijn Klachten verminderen niet na 2 dagen met geneesmiddelen

DIARREE 1. Niet-medicamenteuze behandeling  Preventie zout- en vochtverlies  Meer drinken in kleine hoeveelheden PIdan JNEnormaal N (kind: 1 liter per dag)  Water / Thee / Bouillon / … / GEEN Cola / GEEN fruitsappen  GEEN aangepast dieet: het kind mag eten waar het zin in heeft

2. Medicamenteuze behandeling: diarree  Eerste keuze: geneesmiddelen op basis van Loperamide, zoals Imodium®  Kind > 6 jaar: Begindosis = 1 capsule; na elke losse stoelgang 1 capsule (max. 4/dag)  Volwassenen: Begindosis = 2 capsules; na elke losse stoelgang 1 capsule (max. 8/dag)

Contacteer arts:      

Diarree en/of overgeven met koorts Overgeven met verwardheid / hevige buikpijn Diarree en/of overgeven met bloed en/of slijm Gedurende 3 dagen frequent waterdunne diarree Diarree met aanhoudend overgeven / Vermoeden uitdrogen Indien de klachten niet verminderen na 2 dagen geneesmiddelen

JEUK & INSECTEN 1. Niet-medicamenteuze behandeling     

Kloppen in plaats van krabben Houd de nagels kort en glad Indien een angel aanwezig is, verwijder ze zachtjes (zonder pincet) Levomentholcrème (apotheker); instant koelzakje: afkoelend effect Breng het koelzakje niet rechtstreeks in contact met de huid (handdoek)

2. Medicamenteuze behandeling  Hydrocortisonecrème 1%, zoals Cremicort-H®  2x per dag aanbrengen op de jeukende huid  Niet langer dan een week gebruiken

Contacteer hulpdienst:  Opzwellen gelaat, keel / Braken / Jeuk / Moeilijk ademhalen / Draaierig / Zwak / Flauwvallen (allergische reactie: snel handelen is belangrijk!)

Contacteer arts:  Nog steeds jeuk na een week gebruik van hydrocortisonecrème  Gele korsten op de wonde (secundaire bacteriële infectie)

TEKEN 1. Verwijderen van de teek  Grijp de teek vast met een tekentang of –pincet  Zo kort mogelijk bij de huid van het kind  VERMIJD hierbij het knijpen in het lichaam  Houd de tekentang of -pincet in het verlengde van het lichaam van de teek  Trek met een rechte beweging de teek uit de huid  Controleer of de teek volledig verwijderd werd uit de huid

2. Ontsmetten  Ontsmet de bijtwonde met Chloorhexidine digluconaat, zoals Hibidil®

3. Afdekken  Gewone wondpleister

Contacteer arts:  Bij een abnormale huidverandering  Als er nog een deel van de teek in de huid zit  Bij aanwezigheid van andere tekenen: koorts / spierpijn / suf / …

Teek

Volgezogen teek

VERSTUIKINGEN 1. Wat?    

Zwelling Blauwverkleuring huid Pijn Bruikbaarheid van het lidmaat vermindert

2. Niet-medicamenteuze behandeling    

Koel de pijnlijke plaats niet langer dan 20 min. af met een instant koelzakje Breng het koelzakje niet rechtstreeks in contact met de huid: gebruik een handdoek Laat het kind het pijnlijke lidmaat zo min mogelijk bewegen Laat het kind niet steunen op het pijnlijke lidmaat

3. Medicamenteuze behandeling  Eerste keuze voor pijnstilling: geneesmiddelen op basis van paracetamol, zoals Dafalgan®  Kinderen: 10-15 mg/kg lichaamsgewicht per keer: 4 keer per dag (=24 uur)  Volwassenen: max. 1 g (=1000 mg) per keer: 4 keer per dag (=24 uur)

Contacteer hulpdienst:  Bij het vermoeden van een breuk

Contacteer arts:  Als de pijn blijft aanhouden na geneesmiddelengebruik

Verstuiking

F LAU WT E 1. Wat?     

Zwarte vlekken voor de ogen / Gezoem in de oren Bleke huid / Koude huid Zweten Zwakte / Misselijkheid Kort bewustzijnsverlies door een tijdelijk zuurstoftekort in de hersenen  Door lang recht te staan of te zitten  Een reactie op uitputting / emotie / pijn

2. Niet-medicamenteuze behandeling     

Leg het kind op de grond met de benen lichtjes omhoog Zorg voor frisse lucht en een ruime omgeving (laat anderen afstand houden) Koel het kind met natte washandjes op het voorhoofd Maak de kledij van het kind los Flauwgevallen kind: controleer het bewustzijn / open de luchtweg en controleer de ademhaling  Als het kind bijkomt: laat het kind geleidelijk aan rechtop zitten  Als het kind niet bijkomt: leg het kind in de stabiele zijhouding en contacteer de hulpdienst

Contacteer hulpdienst:  Als het kind na 2 min. nog niet bij bewustzijn is  Als het kind niet meer ademt  Als het kind stuiptrekkingen heeft

Flauwte

HYPERVENTILATIE 1. Wat?     

Te snel en te diep ademen Onrustige / Angstige houding HYPERVENTILATIE Hartkloppingen Benauwd / draaierig gevoel Tintelingen in de vingers en rond de mond

2. Niet-medicamenteuze behandeling  Breng het kind naar een rustige plaats en tracht hem/haar te kalmeren  Laat het kind in een zak of in de omsloten handen blazen bij hyperventilatie door verdriet / woede / angst / frustratie / stress / … (psychische hyperventilatie)  Van zodra het kind rustiger wordt, laat hem/haar buitenlucht inademen  Blijf bij het kind tot hij/zij weer rustig is en normaal kan ademhalen

Contacteer arts:  Als de hyperventilatie aanhoudt  Als de hyperventilatie terugkomt

Hyperventilatie

ZONNESLAG 1. Wat?      

Rode huid Hoofdpijn Snelle hartslag Misselijkheid / Braakneigingen / Duizeligheid / Spier- en buikkrampen Verwardheid / Problemen met het bewustzijn Door directe zonnestralen op het hoofd werd de warmtehuishouding ontregeld  De bovenstaande tekenen / symptomen kunnen zich voordoen

2. Niet-medicamenteuze behandeling    

Haal het kind uit de zon en breng hem/haar naar een koelere omgeving Koel het kind met natte washandjes op het voorhoofd, in de lies en de oksels Maak de kledij van het kind los Verstuif water op het lichaam van het kind, en zorg voor een luchtstroming  Wapperen met een kaft / ventilator / …

Contacteer hulpdienst:  Als het kind niet bij bewustzijn is  Als het kind een lichaamstemperatuur > 38°C heeft

HULPDIENSTEN: BEL 112 ANTIGIFCENTRUM: 070 / 245.245

MEER WETEN? Vraag het aan de arts of apotheker, zij weten het zeker! Raadpleeg: Jeugd Rode Kruis, Eerste hulp voor jeugdleiders, Mechelen, 2012