Deze brochure is een uitgave van de Landelijke Gilde van Stekene. Werkgroep landbouwleerpad 2004:

Deze brochure is een uitgave van de Landelijke Gilde van Stekene. Werkgroep landbouwleerpad 2004: Calle Odiel De Ruysscher Jerome Feusels André Goossens Guido Maes Joachim Martens Leo Persoon Lucien Met de medewerking van: Gemeentebestuur Stekene Centrale van de Landelijke Gilden - Leuven. Met speciale dank aan: de deelnemende bedrijven de sponsors KVLV Stekene allen die meegewerkt hebben aan de opknapbeurt van deze route.

Dit landbouwleerpad is een initiatief en een verwezenlijking van de Landelijke Gilde Stekene. De moderne land- en tuinbouw heeft nood aan positieve aandacht en verdient die ook ! Het beeld dat we ons doorgaans vormen over de landbouwbedrijvigheid is aftands en voorbijgestreefd. Tegenwoordig zijn de bedrijven echter gespecialiseerd in één of enkele kweek- en/of teeltculturen. Daarenboven worden nieuwe productiemethodes aangewend & continu bijgestuurd. Met de uitbouw van het landbouwleerpad wil de Landelijke Gilde: Het leven en gebeuren in de land- en tuinbouw dichter bij de bevolking brengen. De mooie en landschappelijk waardevolle plekjes in het dorp laten ontdekken. Het milieuvriendelijke wandelen & fietsen bevorderen. Het belang van de sector in het economische bestel van de gemeente aantonen. Het leerpad biedt hiertoe een unieke gelegenheid. In deze brochure vindt u een overzicht van de deelnemende bedrijven, samen met een korte beschrijving van de activiteiten die erop plaatsvinden. Dank aan de bedrijfsleiders die hun bedrijf lieten opnemen in de route, het gemeentebestuur voor hun financiële bijdrage, en alle anderen die ook hun steen(tje) bijdroegen aan de realisatie van deze route. Een gezellige en leerrijke trip doorheen het Stekense land- en tuinbouwgebied toegewenst ! Lucien Persoon Voorzitter Landelijke Gilde

Start aan het landbouwmuseum, Heistraat 19, te Stekene

32

Derde herziening (2e druk, incl. errata 04/07), © 2004. V.U.: Landelijke Gilde Stekene - www.lgstekene.be.

De volledige route is 34 km. (verkortingen naar 15 & 25 km zijn mogelijk)

Veel mensen herinneren zich de boerderijen uit hun kinderjaren, maar kennen al te weinig de hedendaagse land- en tuinbouw; vrijwel volledige jonge generaties hebben geen weet meer van wat zich in de landbouw afspeelt. Dit landbouwleerpad wil daar iets aan veranderen. Het wil de landbouw dichter bij de bevolking brengen , informeren en het groot publiek uitnodigen om de sector beter te leren kennen. Het toont de verschillende takken van de moderne landbouw. De aandachtige kijker zal bemerken dat de landbouw zelf grondig veranderd is: het beeld van de klassieke boerderij behoort definitief tot het verleden. ‘De’ boer bestaat niet meer. Specialisatie, spitstechnologie & management zijn troef. Het landbouwleerpad wil aandacht schenken aan de huidige situatie van de landbouw. Je zal merken dat de familiale land- en tuinbouwbedrijven grote financiële inspanningen leveren om de evolutie te volgen en dat zij bij oprichting en uitbreiding gebonden zijn door de wetten op ruimtelijke ordening en de zorg voor het milieu. Enkel door de blijvende inzet van de sector kunnen kwaliteitsproducten voortgebracht worden. Vorming en bijscholing zijn hierbij onontbeerlijk. Op een aangename en overzichtelijke manier wordt getoond wat er in de landbouw gebeurt.Het landbouwleerpad dwingt ons tot meer respect en waardering voor een sector die de laatste tijd niet van kritiek gespaard bleef. Het Gemeentebestuur feliciteert de initiatiefnemende vereniging, de Landelijke Gilde Stekene, en de deelnemende bedrijven van harte met de organisatie van dit landbouwleerpad: zij zorgen ervoor dat je opnieuw (h)erkent wat land- en tuinbouw vandaag in Stekene betekent! Nicole Van Duyse Burgemeester

2

Herman Rollier Ere-burgemeester

De teelt vraagt een bodem met een goede vochtvoorziening. Vandaar zijn leem– en poldergronden de aangewezen productiezones. Tarwe is een typische zelfbestuiver wat zich uit in mooi even lange en sterke planten binnen een perceel. In onze streken wordt vooral wintertarwe verbouwd. Zomertarwe is wegens zijn lager rendement sterk gedaald in areaal. De bakkwaliteit van onze tarwe - die zachte tarwe wordt genoemd - is eerder laag. Harde tarwe, die groeit onder droge en hete omstandigheden, bezit betere gluten en dus ook betere bakeigenschappen. In de broodbereiding wordt een mensel van inlandse zachte tarwe en ingevoerde harde tarwe gebruikt. De rest van onze tarwe (bijna de helft) wordt in de veevoeding verwerkt. Het stro wordt als strooisel, dierenvoeding en in de kartonindustrie verwerkt. Gerst (Hordeum vulgare) Net als bij tarwe zijn ook bij gerst de wintervariëteiten sterk uitgebreid ten nadele van de zomerrassen, omwille van de hogere productie. Zomergranen zullen meer uitgezaaid worden wanneer overvloedige regenval in het najaar de uitzaai van de wintergranen heeft belet. In Stekene bedraagt het areaal gerst ongeveer 60 ha. Het rendement bedraagt ongeveer 6500 kg per ha. Bij zomergerst bestaat de aar uit 2 rijen korrels en bij wintergerst normaal uit 4 rijen korrels en twee nietkorrelvormende bloemenrijen. Vandaar de benaming zesrijige wintergerst. Typisch zijn de lange baarden of kafnaalden op de aar. Gerst is een typisch voedergraan, doch de beste partijen gaan naar de bierbrouwerij. Gepeld wordt het als gort gebruikt. De brouwers vragen vooral zomergerst met een mooie, gave korrel met een laag vocht– en eiwitgehalte en een goede kiemkracht. Triticale (X Triticosecale) Te Stekene bedraagt het areaal Triticale ongeveer 35 ha. Triticale is een kruising tussen tarwe (Triticum) en rogge (Secale). Het heeft een iets zoete nootachtige smaak en bevat veel eiwit. Het meel en de bloem bevatten ondanks dat, toch weinig gluten en zijn - net als bloem en meel van rogge - niet geschikt voor gistdeeg. Door de positieve eigenschappen (o.a. ziekteresistentie, onkruidonderdrukking,...) neemt de belangstelling voor de teelt ervan toe.

31

Maïs (Zea Maïs) Het huidige areaal maïs te Stekene bedraagt om en bij de 800 ha. Maïs geeft ongeveer 7 ton graan per ha. (in droge toestand). Terwijl andere granen in rijen op ongeveer 15 cm van elkaar gezaaid worden, is de afstand tussen de maïsrijen 80 cm. De plant is erg temperatuurgevoelig. Zo is een koude, vochtige bodem dodelijk. Zon, voldoende vocht en overvloedige organische bemesting doen daarentegen een weelderig gewas ontstaan. Maïs is een uiterst geschikt ruwvoedergewas met een hoge energieproductie per hectare; dit dankzij een goede bemesting met (meestal) drijfmest. Bij de bloeiwijze treft men de mannelijke pluim aan de top van de plant aan en het vrouwelijke deel (de kolf, met het latere graan) in de bladoksels. Maïs is de enige C4-plant die in onze streken goed gedijt. Deze planten, waartoe ook suikerriet behoort, hebben een grotere productiecapaciteit dan onze normale gewassen door een gewijzigd fotosynthesesysteem. Ze vergen wel hoge temperaturen. Vroeger werd maïs op kleine schaal als snijmaïs geteeld: een dicht gezaaid gewas dat zonder graanvorming groen gemaaid aan het vee gevoederd werd. Vanaf 1970 is de deegrijpe maïs doorgebroken. In het halfrijp stadium wordt dan de ganse plant gehakseld en ingekuild. Een bijzondere troef voor de uitbreiding van deze teelt was de algehele mechanisatiemogelijkheid. Daarenboven is er ook de zelfverdraagzaamheid van de teelt. Dit betekent dat men meerdere jaren na elkaar op hetzelfde perceel maïs kan zaaien. Vruchtafwisseling is dus niet vereist. Tegenwoordig wordt ook al veel gedorst, waarbij enkel de kolf van de rijpe maïs geoogst en gemalen wordt , voor gebruik in de zeugenvoeding.

30

Tarwe (Triticum aestivum) Het areaal tarwe bedraagt te Stekene ongeveer 80 ha. De opbrengst per ha was vroeger ongeveer 5,2 ton, doch deze stijgt nog voortdurend door verregaande selectie & betere teeltmethoden. Zo stegen de opbrengsten in 2003 nog tot gemiddelden van 7,5 ton (zomertarwe) tot 9,5 ton (wintertarwe) per hectare. De teeltmethoden bestaan vooral uit een gefractioneerde of gespreide en doeltreffende bemesting, onkruid– en ziektebestrijding.

De Stekense landbouw wordt vrij sterk bepaald door de bodemsamenstelling van de gemeente. Grote delen van de gemeente hebben een uitgesproken zandige bodem. Deze zandgronden maken deel uit van een stuifzandrug, welke zich, in ruimer verband gezien, uitstrekt van Brugge tot Stekene. Deze gronden zijn over het algemeen droog, alhoewel er ook vochtigere delen voorkomen, bijvoorbeeld in de Stropers. Op deze voor de landbouw weinig florissante gronden, komen vrij veel bossen voor. Rond de dorpskernen van Stekene & Kemzeke bestaat de bodem uit een groter aandeel zandleem. Deze bodem is beter geschikt voor de landbouw. Hieronder beschrijven we de huidige toestand van de landbouw aan de hand van 5 maatstaven: het landbouwareaal, het aantal bedrijven, de tewerkstelling, het teeltplan & de bedrijfsgrootte. 1. Het landbouwareaal. Ongeveer 40 % (1793 ha) van het totale grondgebied van de gemeente (4480 ha) wordt aangewend voor landbouwdoeleinden en vormt het landbouwareaal. Daarnaast versterkt het uitgebreide bosbestand het landelijke karakter van Stekene. Stekene In eigendom In pacht

1990 1422 458 947

1995 1605 590 1015

1996 1630 605 1025

2003 1793 700 1093

Tabel 1. Omvang landbouwareaal, in ha. (bron: N.I.S.)

2. Het aantal bedrijven. Het aantal landbouwbedrijven daalt drastisch. Stekene

1990 129

1995 120

1996 111

2003 94

Tabel 2. Evolutie van het aantal bedrijven. (bron: N.I.S.)

Relatief bekeken is de daling sterk te noemen. Deze achteruitgang loopt echter gelijk met de evolutie in de rest van het Waasland.

3

3. De tewerkstelling. De Stekense bedrijven zijn goed voor ongeveer 230 arbeidsplaatsen. 1990 238

Stekene

1995 232

1996 213

2003 231

Tabel 3. Evolutie van de tewerkstelling (bron: N.I.S.)

4. Het teeltplan. Weiden en grasland nemen meer dan 40 % van het totale landbouwareaal in. Bij deze teeltengroep is het belang van blijvend grasland met een aandeel van 75 % zeer groot. Het areaal aardappelen blijft ongeveer constant. De teelt van voedergewassen, waaronder de teelt van maïs, vertoont een stijgende trend. De dierlijke productie volgt een negatieve trend over de hele lijn. Landbouw (in ha) Weiden en grasland (blijvend) Granen Suikerbieten Aardappelen Voedergewassen Landbouw Runderen Varkens Vleeskippen

1990 5 090 27 925 53 510

1990 623 498 289 70 31 334

1995 636 462 449 67 35 347

1995 4 776 24 788 156 400

Tuinbouw Groenteteelt openlucht (in are) Fruitteelt openlucht (in are) Sierteelt openlucht (in are) Groenteteelt beschut (in m²) Fruitteelt beschut (in m²) Sierteelt beschut (in m²) Forcerie Witloof (laagoppervlakte in m²)

1996 635 517 367 57 30 455

1996 4 604 26 436 119 400

2003 764 608 492 86 40 525 2003 4 286 20 417 82 000 2003 2 100 422 452 62 700 17 000 6 800 500

5. De bedrijfsgrootte.

4

Een landbouwbedrijf te Stekene heeft bij benadering 10 hecatre grond in exploitatie. De spontane evolutie naar minder, maar grotere bedrijven, is in Stekene verder gevorderd dan in de rest van het Waasland.

! Onze rit zit er nu bijna op. Er rest ons nog u terug te begeleiden tot de vertrekplaats. Wij hopen ten zeerste dat u het interessant vond, en heeft kunnen genieten van de landelijke omgeving die onze gemeente nog steeds biedt.

Alles voor je huisdier

Om gemakkelijk terug te keren naar ons vertrekpunt, rijden we toch nog even rechtdoor tot op het eerste kruispunt. Fietsers gaan hier rechtsaf en rijden tot aan het kruispunt met de oude spoorwegzate. Deze rijden ze op naar rechts, richting Stekene Centrum. Een eind verder kruist de spoorwegzate de Provinciale baan, we steken de Provinciale baan over en volgen opnieuw de spoorwegzate. Aan het eerstvolgende kruispunt, het kruispunt met de Nieuwstraat, verlaten we de spoorwegzate en rijden we de Nieuwstraat schuin rechts in. Op het volgende T-kruispunt (met de Polenlaan), rijden we dan naar rechts, om bijna onmiddellijk weer linksaf de Potaarde in te rijden.

Wij helpen je graag !

Hugo en Lut Goossens-Sturm, Bosdorp 38, 9190 Stekene, 03/790 10 30

Auto’s slaan aan het kruispunt met de Kattestraat linksaf, gaan opnieuw linksaf aan het eerstvolgende kruispunt en komen zo bij de verkeerslichten te Drieschouwen. Hier gaat men rechtdoor en blijft men de baan volgen. Ook aan het ronde punt van ambachtelijke zone gaat men nu rechtdoor, om uiteindelijk de eerstvolgende straat rechtsaf in te slaan, de Potaarde.

DIRK MARTENS UINPLANNING

Auto & fiets weer verenigd, blijven we nu de Potaarde volgen, volgen verder de baan mee naar links, waar ze Sint-Jozefslaan wordt, en blijven ze verder volgen als ze verder kronkelt als Heikant en uiteindelijk opnieuw in de Heistraat terechtkomt, en wij het Landbouwmuseum terugvinden.. Ziezo ! Het was aangenaam met u deze tocht te mogen maken. Tot later misschien ?

28

Tuincentrum

! "#$%&'&%'$& (

% )%$$%*#+

" Vertrek aan het Landbouwmuseum, Heistraat 19, Stekene. We doen achtereenvolgens onderstaande bedrijven aan: Gesloten mestveebedrijf & mestvarkensbedrijf : Danny & Dirk De Theye, Hamerstraat 58-60, Stekene. Groothandel Bloembollen : Herman & Anneleen De Waele -Van Der Steichel, Wildernis 8, Stekene. Trostomatenbedrijf : Gery & Martine Persoon Antheunis, Meulevijverstraat 2, Stekene. Asperge– en witloofbedrijf : Jurgen Van Hooste, Polken 95, Stekene. Gesloten Varkensbedrijf : Gerard & Alfonsine Linthout - De Laet, Wittingstraat 31a, Stekene. Melkvee– en gesloten varkensbedrijf : Andre & Maria Van Eynde - Braem, Lucien & Marie-José Van Eynde - Van Raemdonck, Hinnestraat 10, Stekene. Legkippenbedrijf : Boudewijn & Marleen De Bock - Van Havermaet, Vennestraat 8, Stekene. Houtig kleinfruitbedrijf : Colombina BVBA, Volker & Ann Kallinowsky - Ferket, Vennestraat 28, Stekene. Tomatenbedrijf : Geert & Karine Persoon - Geldof, Oudestraat 8a, Stekene. Fokbedrijf moederdieren van kippen : Marcel & Herlinde Dierickx - De Caigny, Korte Dweerstraat 3a, Stekene. Kropslabedrijf Johan & Hilde De Wintere-Persoon, Nachtegaalstraat 41a, Stekene. Vleeskuikenbedrijf Frans & Phillin Krol Brugmans, Kattestraat 10, Stekene. 6

OPENINGSUREN: Ma. en Di. GESLOTEN Woe. 10 - 12 en 13.30 - 18 u. Do. 10 - 12 en 13.30 - 18 u. Vrij. 10 - 12 en 13.30 - 18 u. Za. 10 - 17 u. Zon. 10 - 12 u.

" Frans & Phillin Krol - Brugmans, Kattestraat 10, Stekene.

Hoeve van de familie Martens -Goossens, Heistraat 19, Stekene.

Frans heeft het bedrijf aangekocht in 1992. Toen stonden er twee stallen op het bedrijf. In 1993 zijn er nog eens twee stallen bijgebouwd. In het totaal zijn er nu 80.000 vleeskuikens aanwezig. De kuikens komen toe als eendagskuikens en wegen dan zo’n 45 gram per stuk. Na ongeveer 43 dagen zijn de dieren slachtrijp en wegen dan zo’n 2,2 kilogram per stuk. De groeisnelheid is zeer hoog. Op zes weken tijd wegen de kuikens 50 keer hun geboortgewicht. Deze groei wordt gerealiseerd met een voederverbruik van ongeveer 1,8 kilogram voeder per kilogram vleesaanwinst. Er worden op dit bedrijf met drie soorten voeders gewerkt; namelijk startvoeder, mestvoeder en afmestvoeder. Bij de laatste twee soorten voeder wordt 25 % tarwe bijgemengd om de voederprijs te verlagen. Het voeder wordt door de kuikens opgenomen uit ronde eetpannen die worden gevuld via een verdeelinstallatie vanuit een silo. De drinkwatervoorziening is via nipples of cups. De kuikens zitten in stallen met dichte betonnen vloeren en worden ingestrooid. Eendagskuikens vragen bij opzet een hoge temperatuur. Deze wordt geleverd door heteluchtkanonnen op petroleum. Door de hoge groeisnelheid is het zeer belangrijk dat de stal goed verlucht wordt. Dit wordt volautomatisch geregeld via ventilatoren en luchtinlaatkleppen of ventielen. Bij zeer warm weer worden voor bijkomende luchtcirculatie extra ventilatoren ingeschakeld. Deze zijn geplaatst in de kopgevels. Eventuele dode kippen worden opgeslagen in een koelruimte om vliegen en geurhinder te vermijden.

26

Om de acht weken wordt het bedrijf in één maal opgezet. Het wordt in twee tot drie keer leeggeladen. Net als in de varkenshouderij, wordt dit systeem all-in, all-out genoemd.

Dit is het start– en eindpunt van het landbouwleerpad. Het museum herbergt het aloude alaam dat vroeger gebruikt werd bij het uitoefenen van “den boerenstiel”. Zo staan er onder andere verschillende soorten ploegen, machines voor het rooien en opzakken van aardappelen, maaidorsers, plantmachines,... Van 1 april tot 31 oktober kan men het museum gratis bezoeken tussen 13:30 & 17:00, dit elke eerste zondag van de maand. Groepen kunnen het museum ook op afspraak bezoeken. Hiervoor neem je best contact op via één van deze telefoonnummers : 03/779.77.26 of 03/779.96.96.

Na een eventueel bezoek aan het landbouwmuseum, rijden we richting dorpscentrum. We laten op het eerste kruispunt de Verkenstraat links liggen & volgen de kronkelende weg rechtdoor. Aan het volgende kruispunt nemen we de zijstraat rechts, dus rechtsaf de Hamerstraat in.

7

# $

! !

Danny & Dirk De Theye, Hamerstraat 58-60, Stekene. Op een mestvarkensbedrijf worden de biggen aangekocht op een leeftijd van 8 weken, met een levend gewicht van 20 à 22 kg. Dan worden zij gedurende vier maanden vetgemest tot een slachtrijp gewicht van 110120 kg. Dan worden de varkens afgevoerd naar het slachthuis. Van een varken gaat niets verloren. Het levert niet alleen vlees, van het winterhaar worden stevige borstels gemaakt; de endeldarm vormt het omhulsel van de Berlinerworst;de hypofyse, de schild– en aalvleesklier en het darmslijn worden benut bij het vervaardigen van geneesmiddelen; het zwoerd wordt gebruikt bij de aanmaak van gelatine en zeep; de beenderen worden aangewend bij de fabricatie van lijm– en bindmiddelen en de beenderas wordt in de porseleinindustrie verwerkt. Op een gesloten mestveebedrijf worden de kalveren niet aangekocht, doch geboren & vetgemest op het bedrijf zelf. Gedurende de zomer verblijven de koeien in het weiland. Zij worden ingedeeld in groepen van 25 tot 40 stuks, waarbij een stier. De groepen worden geregistreerd in de computer. Dit is absoluut noodzakelijk om inteelt te vermijden. De dikbildekstieren worden 3 tot 5 jaar op het bedrijf gehouden. Bij de overgang van weiland naar stal worden de koeien gecontroleerd op dracht. Na twee of drie maal kalven worden de koeien vervangen.

Fietsers rijden nu rechtdoor en slaan dan rechtsaf de fietstunnel in. Als we de tunnel uitkomen, rijden we weer rechtsaf en opnieuw links de Nachtegaalstraat in. Met de auto keren we nu om & rijden dan linksaf om over de brug te rijden. Op het einde van de brug, rijden we linksaf en nemen dan de tweede straat rechts, de Nachtegaalstraat. Zij die het nu niet meer zien zitten, kunnen van hieruit terugkeren naar het vertrek door de Nachtegaalstraat te blijven volgen, dan rechtsaf te slaan aan het rond punt en de Verkenstraat in te rijden. Op het einde van de Verkenstraat opnieuw rechtsaf een een 100 tal meter verder bevindt zich het Landbouwmuseum. De volhouders rijden in de Nachtegaalstraat de eerste straat links in. Dit is de Kiekenhaag. We blijven de Kiekenhaag nu volgen. Op het kruispunt met de Ketelaarsgrasstraat, houden we links en volgen op die manier nog steeds de Kiekenhaag. Op het T-kruispunt met de Hulsterstraat Zuid, gaan we rechtsaf. Op het volgende kruispunt gaan we rechtsaf, om aan het daarop volgende ronde punt linksaf te gaan. We rijden nu aan de rand van de ambachtelijke zone “Kleine Akker”. We nemen hier de eerste straat links, de Lamstraat in. Als we de Lamstraat volledig ten einde zijn, slaan we linksaf en volgen we een 200 meter de provinciale baan. We verlaten deze drukke baan, van zodra we op onze rechterkant de Kattestraat tegenkomen en slaan deze in. 800 meter verder bevindt zich het laatste bedrijf op onze tocht, het vleeskuikenbedrijf.

De dikbilkoeien worden steeds verlost door middel van een keizersnede. De eerste twee dagen na de geboorte krijgen de kalfjes biestmelk. 8

25

% Johan & Hilde De Wintere-Persoon, Nachtegaalstraat 41a, Stekene. Dit bedrijf werd in 1990 overgenomen als gemengd tomaten-sla bedrijf van 13500m². Na enkele jaren werd beslist om enkel nog sla jaarrond te telen . Nu bevoorraden we de Europese markt het ganse jaar door met Flandria-sla. Aan de hand van regelmatige bodemanalyses wordt de ideale voorraadbemesting bepaald. Het stikstof (N) en zoutcijfer in de grond zijn altijd richtinggevend voor de te geven bemesting. Na de bemesting wordt de grond machinaal bewerkt dwz. geploegd, aangedrukt en van plantgaten voorzien. Na levering door de plantenkwekerij van de slaplantjes, worden die handmatig geplant. Na de groeiperiode, schommelend van 4 tot 8 weken, wordt de sla dan geoogst. Een planting is gelijk aan één te oogsten partij. Zo kan er dagvers geleverd worden aan de veiling. De veiling staat in voor de controleanalyses van de sla en verzorgt de traceerbaarheid van het produkt van producent naar verbruiker. Er wordt op dit bedrijf dan ook voldaan aan het Flandria-GAP lastenboek. Alles op het bedrijf gebeurt automatisch via klimaatcomputer. Zo worden ramen, verwarming en watergift van de planten automatisch gestuurd. De ramen openen en sluiten zich naargelang de ingestelde waarden. De verwarming zorgt in de winterperiode voor een minimumtemperatuur van 6° C. en een maximum van 13 à 14°C. Ook de verschillende waterkranen openen zich door één druk op de knop.

24

#

! $

!

Biest is het product van de melkklier, dat bij zoogdieren de eerste dagen na de geboorte van een jong dier wordt afgegeven en dat een iets andere samenstelling heeft dan de melk die daarna geproduceerd wordt. Biest bevat een hoger eiwitgehalte en heeft een hogere calorische voedingswaarde. Daarnaast bevat het ook antistoffen tegen infecties. Biest van de koe mag niet als melk worden verkocht. Het stolt immers bij het koken vanwege het hoge gehalte aan albumine & globulinen. Tot een ouderdom van twee maand bestaat de voeding uit kunstmelk. Daarna wordt een drietal weken krachtvoer bijgevoegd. Daarna wordt overgschakeld op kracht- en ruwvoer. Het ruwvoer bestaat uit aardappelen, maïs en voederbieten. Na 18 maanden zijn de stierkalveren slachtrijp. Ze wegen dan ongeveer 750 tot 800 kg. De vaarzen zullen nu de onvruchtbare koeien vervangen en de niet-drachtige dieren worden slachtrijp gemaakt in gesloten stallen. Daarnaast hebben de gebr. De Theye ook een fouragehandel. (voornamelijk stro)

Wij rijden de Hamerstraat volledig ten einde en draaien hier linksaf. Op 50 meter, aan de linkerkant van de weg ziet u reeds het volgende bedrijf.

9

$

&

Herman & Anneleen De Waele -Van Der Steichel, Wildernis 8, Stekene. Het bedrijf vormt een schakel tussen de bloembollenteler en de detail- en groothandel. Bij gespecialiseerde tuinbouwbedrijven in Nederland worden in grote hoeveelheden bloembollen gekocht. Na een degelijke kwaliteitscontrole worden ze gesorteerd en in een kleinere verpakking op de markt gebracht. Een gering gedeelte van de aangekochte bloembollen, voornamelijk tulpen en narcissen, wordt gedurende de maand oktober ingepot en overwintert buiten. Om de ingepotte bloembollen tegen de vorst te beschermen, worden ze afgedekt met een laag stro. In het voorjaar worden de planten net voor de bloei ervan verkocht aan winkeliers en groothandelaars. Een gedeelte van de teelt wordt te koop aangeboden op veilingen en markten. Er bestaan ongeveer een honderdtal tulpen- en een dertigtal narcissensoorten.

We vervolgen onze rit richting Zeshoek. Op het einde van de straat draaien we rechtsaf (Bosdorp) en dan terug rechtsaf in de Huikstraat. Deze rijden we volledig ten einde tot in de Polken; aan de spoorwegbedding rijden we gewoon rechtdoor, (bij te slecht weer kan men de spoorwegbedding ook oprijden en naar rechts, richting Klein- Sinaai volgen) Op de kruising met de Polken, rijden we linksaf, richting Heirweg. Hier kruisen we de baan. Op de rechterkant zien we het volgende bedrijf reeds staan.

10

verzekeringen

VIKASSUR cvba Johan Goossens & Walther Van Hecke

Professionele service op maat ! Samen méér dan 40 jaar verzekeringservaring

Polenlaan 2 - 9190 Stekene

tel : 03 790 1 790 - fax : 03 790 1 799 Cbfa-nr. 61823 – RPR 0 859 659 827

! Marcel & Herlinde Dierickx - De Caigny, Korte Dweerstraat 3a, Stekene. Het bedrijf beschikt over een goed geïsoleerde staloppervlakte van 1300 m² en biedt plaats voor 13.000 kuikens; waarvan 85% hennen of poelies en 15% hanen. Het gekweekte ras is Hybro met een witte kleur. De dieren komen als eendagskuikens op het bedrijf. De hanen en hennen worden gescheiden, gezien deze aparte voeding krijgen. In het begin van de kweektijd heerst er dag en nacht een temperatuur van 36 °C. Deze wordt met 1 °C per dag verminderd tot dat een temperatuur van 18 tot 20 °C wordt bereikt. Voederen gebeurt automatisch door middel van een vijzel. Tweemaal per jaar wordt er gefokt. Tussen elke periode wordt de stal gereinigd, gestoomd en ontsmet. Om diervriendelijke redenen lopen de dieren vrij rond in de stal op een bed van gehakseld stro.

ELEKTROTECHNIEK

TUINBOUWAUTOMATISATIE

De dieren blijven ongeveer 20 weken op het bedrijf en worden dan naar moederbedrijven gebracht. Na er ongeveer 3 weken verbleven te hebben, leveren de hennen bevruchte eieren (vandaar de 15 % hanen). Deze eieren worden naar broedkamers gebracht. De kuikens die hieruit komen, komen terecht in vleeskippenkwekerijen of legbatterijen. Zaakvoerder: Dhr. CREVE ERIK We rijden verder de Korte Dweersstraat uit. Sla rechtsaf aan de elektriciteitscabine. Aan het kruispunt met de rijden we Schoenmakerstraat rechtdoor. Deze straat blijven we volgen tot aan het T-kruispunt met de Expressweg. Daar gaan we linksaf en zien we op de linkerkant reeds de serres van het kropslabedrijf.

St. Jozefslaan 1B, 9190 Stekene - BTW: BE 447.970.843

22

Tel. 03/779.60.11 - GSM 0475/25.34.47 - Fax. 03/779.77.62

Gery & Martine Persoon - Antheunis, Meulevijverstraat 2, Stekene.

Geert & Karine Persoon - Geldof, Oudestraat 8a, Stekene.

Dit bedrijf werd opgericht eind 1989. Begin november is de startdatum voor een nieuwe tomatenteelt. De binnenkant van de serre wordt dan ontsmet om alle ziektekiemen te doden. Het glas wordt gewassen langs de binnen- en buitenzijden. Dit gebeurt om de gedurende de wintermaanden – de donkerste periode van het jaar – zoveel mogelijk lichtinval te hebben. Eens de serre volledig schoongemaakt is, kan men beginnen met de serre plantklaar te leggen.

Dit bedrijf werd opgericht in 1991. Geert is de zoon van Lucien en Rita Persoon-De Beleyr en de broer van Gery Persoon. Hij stamt uit een familie van tomatenkwekers, zodat het niet verwonderlijk is dat hij ook een soortgelijkbedrijf wilde runnen.

De bodem wordt volledig afgedekt met een witte plasticfolie. Dit witte plastic moet het licht dat niet op de planten valt, weerkaatsen. Hoe meer licht de planten ontvangen, hoe beter de groei van de planten. Boven op het plastic komen groeimatten te liggen. Deze groeimatten worden gemaakt uit steenwol en zijn 2 meter lang, 10 cm breed en een 7,5 cm hoog. Op elke groeimat komen later 4 planten te staan. Na het uitleggen van de groeimatten wordt de serre op temperatuur gebracht. Twee dagen voor de tomatenplanten naar het bedrijf komen – eind november of begin december – moet de serre op temperatuur zijn. Zodoende wordt de kilte uit het materiaal gestookt. De tomatenplanten worden opgekweekt door gespecialiseerde bedrijven in België en Nederland. Als de planten op het bedrijf toekomen, zijn ze ongeveer 5 weken oud. Ongeveer vier weken na het planten begint de bloei en mogen de planten inwortelen in de groeimat. Ongeveer 9 weken na de eerste bloei kan men reeds oogsten. We keren op onze stappen terug, naar de plaats waar we in de Polken kwamen. Hier rijden we gewoon rechtdoor tot op het kruispunt, het einde van de Polken. Vlak voor het kruispunt vindt u op de linkerkant het volgende bedrijf.

12

Tomatenplanten blijven het hele jaar in de serre staan. De bestuiving van de bloemetjes gebeurt met behulp van hommels. De bestrijding van insecten (witte vlieg, trips en mineervlieg) gebeurt volledig biologisch. Hiervoor worden natuurlijke vijanden van de schadelijke insecten in de serre gebracht. De oogst moet driemaal per week gebeuren. Alle tomaten worden naar de VMV (Vennootschap Mechelse Veilingen) gebracht. Ruim 80% van alle tomaten is bestemd voor uitvoer naar andere landen. Het klimaat in de serre wordt volledig automatisch gestuurd door de computer. De klimaatcomputer meet de weersomstandigheden binnen en buiten en zal deze gegevens vergelijken met de ingestelde waarden. De computer zal de nodige bevelen geven om te verluchten of bij te verwarmen in de serre. Net als het klimaat, wordt ook de voedingssamenstelling volledig door een computer (de substraatcomputer) samengesteld. Voor de verwarming wordt extra zware stookolie gebruikt. De verbrandingsgassen worden gezuiverd van roetdeeltjes. Deze roetdeeltjes, eigenlijk schilfertjes onverbrande olie, worden via een krachtige ventilator weer in de vuurhaard geblazen om ze opnieuw te verbranden. Voor een betere plantengroei wordt ook extra CO2 gegeven. CO2 wordt door de planten opgenomen en gebruikt als bouwstof. We rijden de Oudestraat uit en slaan hier kort linksaf de Lange Dweersstraat in. Hier nemen we dan de eerste straat rechts. Kort na de scherpe bocht, ziet u op de linkerkant reeds onze volgende stopplaats.

21

" Colombina BVBA, Volker & Ann Kallinowsky - Ferket, Vennestraat 28, Stekene. In 1999 namen Volker en Ann het bedrijf over van Guy en Francine Van de Casserie-De Clercq. De serres (voorheen werden hier azalea’s gekweekt) werden aangepast aan het kweken van houtig kleinfruit, voornamelijk frambozen. Er bestaan tal van frambozenrassen. We onderscheiden hierin 2 grote groepen, nl. De herfstframboos en zomerframboos. Het grote verschil tussen deze 2 groepen, is dat men bij de herfstframboos nog in hetzelfde jaar van planten, ook productie heeft. Bij de zomerframboos ligt dat anders, deze moet men namelijk een jaar opkweken vooraleer men kan gaan plukken. Momenteel (anno 2004) staan er 2 soorten herfstframbozen in de serre: “Autumn Blis” en “Polka”. De planten staan in potten van 10 liter, in rijen met een rijafstand van 2,13m en 1,60m, afhankelijk van het ras. Er wordt gestreefd naar 7 stengels per lopende meter. Door frigobewaring van de planten kan men het productieseizoen verlaten. Er wordt geplukt van eind april tot eind december. Rekening houdend met de hoge verwarmingskosten en de import van buitenlandse frambozen, heeft de vroege teelt aan belangstelling verloren. De volledige opbrengst wordt naar de veiling “Fruitmasters” te Geldermalsen in Nederland gebracht. Vanwege de korte bewaringstijd van frambozen, gebeurt dit om de 2 dagen. Het bedrijf is Eurep-Gap gecertificeerd, waardoor de traceerbaarheid van het product gegarandeerd is. Onlangs is men ook gestart met het kweken van blauwe bessen.

20

We rijden de Vennestraat verder uit. Op het einde van de straat, slaan we rechtsaf. We volgen de baan, deze maakt een bocht naar rechts, en slaan een eindje verder linksaf, het Riet in. We volgen deze weg, en rijden dan de eerste straat rechts in, de Oudestraat. Op nummer 8a bevindt zich het volgende bedrijf.

'

(

Jurgen Van Hooste, Polken 95, Stekene. Jurgen heeft het bedrijf overgenomen van zijn ouders, die sinds 1982 het gemengde veeteeltbedrijf hebben omgevormd tot een volwaardig en hoog gekwalificeerd tuinbouwbedrijf. Het bedrijf is gespecialiseerd in het telen van witloof en asperges. Er zijn 15 ha cultuurgrond ter beschikking voor de productie van de gewassen en het witloofzaad wordt er zelf gekweekt. Van deze oppervlakte wordt maximum 20% gebruikt voor de eigenlijke teelt van witloof en asperges, de andere gronden worden gebruikt als vruchtafwisseling. Hierop komen voornamelijk maïs en granen. Witloof is een typisch tuinbouwproduct van Belgische bodem. Sedert 1979 is de teelt enorm uitgebreid. Vele jonge bedrijfsleiders schakelden, door specialisatie in de agrarische sector , over op deze teelt. De witloofproductie omvat de wortelproductie te velde en de forcerie van de witloofwortel om de krop-ontwikkeling te stimuleren. Het witloof wordt gezaaid in mei en machinaal geoogst in de maanden september tot november. De witloofwortels worden dan gecontroleerd en ontkopt. Hierna gaan de wortels de frigo in om te bewaren. Later worden deze op het bedrijf geplant in de witloofschuur. Na drie weken kan loof worden geplukt. Door gebruik te maken van de frigo kan witloof worden geoogst van oktober tot eind april. Ook de aspergeteelt is een arbeidsintensieve bezigheid. Een jonge plant wordt aangeplant in de maand maart. Pas na twee jaar kan worden geoogst. Het oogsten zelf vergt veel werk, alle dagen in de maanden mei en juni (ook zon- en feestdag) moet tweemaal daags naar het land gegaan worden om de asperges te steken. Deze groente is zeer gevoelig aan het warme weer. Om de twee dagen wordt er geveild. Een plant kan zo’n zes jaar gebruikt worden voor de productie, nadien wordt vruchtafwisseling toegepast. Van hier naar het volgend bedrijf is het niet ver. We kruisen nu gewoon de Wittingstraat en rijden de dreef naast huisnummer 31 in. Op 100 meter vind je aan de rechterkant het volgende bedrijf.

13

$

!

Gerard & Alfonsine Linthout - De Laet, Wittingstraat 31a, Stekene.

Boudewijn & Marleen De Bock - Van Havermaet, Vennestraat 8, Stekene.

Dit is een gesloten varkensbedrijf. Hier worden alle gefokte biggen ter plaatse opgekweekt. Gedurende 5 jaar was Gerard concierge op een varkensbedrijf te Beervelde. Deze tijd heeft hij benut om er “de stiel” aan te leren. Gerard bouwde eigenhandig varkensstallen en startte in 1980 met een eigen bedrijf. Momenteel zijn er plaatsen voor 200 zeugen en 1200 vleesvarkensplaatsen voorhanden. Tevens beschikt het bedrijf over 12,5 ha grond.

Boudewijn en Marleen interesseerden zich reeds geruime tijd aan landbouw. Ze hielden vroeger enkele runderen. Boudewijn hielp eveneens een gebuur bij het verzorgen van het mestvee. Stilaan groeide het verlangen om zelf een bedrijf op te starten. Eerst werd gedacht aan hoornvee, maar uiteindelijk viel de keuze op de overname van een legkippenbedrijf.

Biggen drinken onmiddellijk na de geboorte de melk van de zeug. Na een week kunnen de biggen reeds vast voeder opnemen. Hun menu bestaat dan uit veel melk, een beetje zetmeel voor de energie en veel eiwitten (ongeveer 7 kg). Na een maand wordt de zeug weggenomen van haar biggen, want dan is de tijd aangebroken om opnieuw gedekt te worden door de beer. Dit is een moeilijke periode voor de biggetjes. Daarom worden ze dan extra verwend met een lekkere, licht verteerbare en eiwitrijke maaltijd. Als de biggen goed eten, wegen ze na 10 weken zo’n 20 kg. Opdat ze snel zouden kunnen groeien, krijgen ze een voeder rijk aan vitaminen, eiwitten en mineralen. Vanaf een gewicht van 35 kg krijgen ze een aangepast voeder om zo vlug mogelijk 100 kg te wegen. Liefst wordt dat voeder gebruikt om vlees te maken en niet om vet aan te zetten.

14

Ook moeder-zeug kan van een aangepast menu genieten. In het begin van de dracht heeft ze slechts 2 kg per dag nodig. Vanaf de 90ste dag moet ze meer voedsel opeten opdat de biggetjes in haar baarmoeder ook zouden kunnen groeien. Zij krijgt dan zo’n 3 tot 3,5 kg voeder per dag. Vlak voor het werpen krijgt ze bijna geen eten en als ze toch wat krijgt, dan is dat laxerend voeder om ervoor te zorgen dat de biggetjes vlot ter wereld komen. Om haar biggetjes veel en goede melk te kunnen geven, moet ze zelf goed eten. Daarom mag ze gedurende de zoogperiode zoveel eten als ze maar wil.

De legkippen worden 5 maand op voorhand besteld. Als de poeljen 10 weken oud zijn, wordt de kwaliteit oordeelkundig nagegaan. De poeljen zijn dan reeds gebekt. De kippen komen een 8-tal weken nadien op het legkippenbedrijf en verblijven per zes in een hok. De maximum capaciteit van de stal bedraagt 35.000 kippen. De leg begint ongeveer 1 tot 4 weken na het opzetten in de stal. Het hoogste rendement wordt bereikt tussen de 26ste en 40ste week, en kan dan tot 95% bedragen. Onder rendement verstaat men de verhouding tussen het aantal gelegde eieren per dag en het aantal legkippen. Eenmaal de kippen 2 jaar oud zijn, bedraagt het legrendement slechts 60 % meer en worden de kippen verkocht als slachtkip. Daarna wordt de stal leeggehaald, gekuist en ontsmet. Dit duurt ongeveer 4 weken. Bij volledige bezetting van de stal, bedraagt het voederverbruik ongeveer 4.800 kg per dag. De mest wordt dagelijks automatisch voorgedroogd en uitgeschraapt en komt terecht bij diverse akkerbouwbedrijven in de buurt. Om 9.00 uur ‘s morgens begint het grootste werk : het vergaren van de eieren. Het transport van de leg- naar de verzamelplaats geschiedt automatisch. De eieren worden dan per 30 stuks in een karton gelegd en gestapeld in containers. Hierna kunnen ze door de eierhandelaar opgehaald worden. Het gewicht van een ei bedraagt ongeveer 45 gram in het begin van de leg en 67 gram bij het einde van de legperiode. De stal wordt verlicht tussen 5.00 uur tot 21.00 uur. Overdag is het 22 °C en ‘s nachts is het minimum 18 °C. Vanaf hier rijden we verder rechtdoor, richting Koewacht. Na 500 meter ziet u op de rechterkant reeds de serres staan het volgende bedrijf.

19

)

*

+

Al dan niet na een bezoekje aan het landbouwmuseum, vervolgen we onze weg. Op het T-kruispunt aan de parallelweg, rijden de fietsers even links om dan rechtsaf de fietstunnel in te rijden. Op het einde van de fietstunnel gaan we linksaf. Auto’s kunnen echter niet door deze tunnel. Zij gaan op dit kruispunt rechtsaf, slaan dan linksaf over de brug, opnieuw linksaf op het einde van de brug en volgen dan de parallelweg tot aan de uitgang van de fietstunnel. Nu fietsers & auto opnieuw verenigd zijn, volgen we de parallelweg verder tot we aan de rechterkant de Vennestraat tegenkomen (+/- 750 m verder). We slaan rechtsaf, de straat in. Een kleine 50 meter verder, vinden we het volgende bedrijf.

SECUNDAIR ONDERWIJS Broederschool Biotechnische

Weverstraat 23 9100 Sint-Niklaas

biotechnische wetenschappen TSO landbouw TSO & BSO tuinbouw TSO & BSO lichamelijke opvoeding & sport TSO

Voor meer info

tel.: 03-760.10.90 fax: 03-760.10.95 [email protected] www.bio.broeders.be

, % &+ '-'. %0.&1++'%+*%+. 2 3%0.&1++'%##%#"

95

/

Naschoolse vorming Land– en Tuinbouwcentrum Waasland (LTCW)

%

4567! 67 8 ! 6)9 ( ) ! : !) 8 !6) ) ! 6) ! ) ) !6 5 ;8 !) !) )

Hieronder een klein overzicht van ons aanbod:

!)!) !) !) ; , !) ;6), 5 ! !)

!)

Computergebruik en informatica in land– en tuinbouw Elektriciteit en elektronica op het bedrijf Snoeien, vellen en onderhoud van bomen Melkvee-, vleesvee en varkenshouderij Onderhoud van machines voor tuinaanleg Onderhoud van machines op landbouwbedrijven Bloemschikken Erkend gebruiker en/of verkoper van fytoproducten Lassen - Metselen - Sanitair Een brochure met het overzicht aan cursussen met hun lesinhouden kan bekomen worden op 03 760 10 99 of [email protected]

18

# !

!

,

Andre & Maria Van Eynde - Braem Lucien & Marie-José Van Eynde - Van Raemdonck, Hinnestraat 10, Stekene. Om dit bedrijf in de Hinnestraat te bereiken, rijden we de dreef terug uit. Hier draaien we linksaf en rijden we via de Wittingstraat en de Kapellestraat tot aan het kruispunt met de Hinnestraat. We slaan linksaf & na 100 meter vindt u op de rechterkant dit bedrijf. Dit bedrijf werd vroeger gerund door vader Jozef en moeder Lea. In 1973 is André bij vader in het bedrijf gekomen. In 1981 hield vader het voor bekeken en ging op pensioen. Lucien volgde zijn vader op. Sindsdien werd er flink geïnvesteerd en is de zaak oordeelkundig uitgebouwd tot een melkvee- en gesloten varkensbedrijf. De gebroeders Van Eynde beschikken over 70 ha land, waarvan 25 ha weide. De overige hectaren zijn akkerland waarop maïs, voederbieten en graan worden geteeld. In het bedrijf is er plaats voor 90 melkkoeien, 77 stuks jongvee, 150 zeugen, 900 vleesvarkens en 240 biggen op batterij. De melk die de koe voortbrengt, is bedoeld als voedsel voor het kalf. De koe geeft dus pas melk als zij een kalf ter wereld heeft gebracht. De draagtijd van een koe bedraagt negen maanden. Ieder jaar krijgt de koe, voordat zij kalft, twee maanden rust. Ze wordt dan niet meer gemolken, want ze heeft al haar krachten nodig voor het toekomstige kalf. Op een heel jaar geeft de koe dus slechts gedurende 10 maanden melk. Als het kalf zo’n 5 weken oud is, geeft “moeder-koe” het meeste melk, zo’n 40 liter per dag. Later daalt dit naar ongeveer 20 liter per dag. Er bestaan verschillende runderrassen. Naargelang het ras ligt de klemtoon vooral op de melk- of op de vleesproductie. Ons rundvee staat hoog aangeschreven op de internationale markt. Vele boeren hebben erkende rassen op stal staan. 16

)!

-

Een paar erkende runderrassen zijn: Het Belgisch wit-blauw ras (34 %) : een ras dat gespierd, levenskrachtig en bijzonder goed aangepast is aan zijn omgeving. Er is geen speciale verzorging nodig bij de opfok. Naast een interessante melk- en boterproductie, is het vlees van dit ras van zeer gegeerde kwaliteit. Het Belgisch zwart-bont ras (22 %) : de haarkleur van dit ras is zwartbont, terwijl de ledematen en de buik wit zijn. Het ras wordt gekenmerkt door een hoge melkproductie. Vooral de jonge stieren en vaarzen kunnen eveneens een rendabele vleesproductie opleveren. Het roodbont ras (20%): Dit wordt voornamelijk gefokt voor de melkproductie. Het Wit-rood van Oost-Vlaanderen (11 %). Het Rood van West-Vlaanderen (6 %). We vervolgen nu onze weg in de Hinnestraat. We nemen dan de eerste straat rechts (Arendstraat) en rijden zo rond het bedrijf van de gebroeders Van Eynde. We volgen de weg tot aan de expresweg, slaan rechtsaf en komen zo op de parallelweg. We slaan opnieuw de eerste straat rechts in (Kapellestraat) en komen dan terug op het kruispunt met de Hinnestraat. Nu gaan we linksaf. Deze weg blijven we nu gewoon volgen. (we slaan dus niet af bij de Bergstraat of Vennestraat) De baan maakt een eindje voorbij de Vennestraat een scherpe S en zo komen we op een betonbaan terecht. Aan het eerstvolgende kruispunt, slaan we linksaf. Al kronkelend leidt de weg ons zo naar de Prinsenstraat. Op het kruispunt met de Heistraat, slaan we linksaf om een bezoekje te brengen aan de bedrijven aan de andere kant van de Expressweg. Is het eerste zondag van de maand (tussen 1 april & 31 oktober) ? Dan kan U ook even gaan uitrusten in het landbouwmuseum. Als u dat wenst te doen, gaat u rechtsaf. Even verderop vindt u reeds het museum.

17