Dementie in het verkeer
Hartelijk welkom
Ruud Bredewoud arts Hoofd Medische Zaken CBR
Eric Lakenman Verkeersadviseur Politie
Tanja Zevenbergen Casemanager Dementie Geriant
23 september 2013
Dementie in het verkeer / Noord-Holland | DROS | Team Verkeer
2
Opbouw van deze presentatie
Beantwoorden van veel voorkomende vragen Tijdens de presentatie vragen en opmerkingen Na de presentatie tijd voor individuele vragen
23 september 2013
Dementie in het verkeer / Noord-Holland | DROS | Team Verkeer
3
Ouderen in het verkeer
23 september 2013
Dementie in het verkeer / Noord-Holland | DROS | Team Verkeer
4
Ouderen in het verkeer
In 2005 had nog maar 39% van de vrouwen boven de 65 jaar een rijbewijs. In 2040 zijn er ongeveer 4 miljoen mensen boven de 65 van wie het merendeel waarschijnlijk geregeld zal autorijden.
Ouderen hebben een verhoogd overlijdensrisico in het verkeer. 75 jaar wordt aangehouden als leeftijdsgrens voor de groep van oudere verkeersdeelnemers.
23 september 2013
Dementie in het verkeer / Noord-Holland | DROS | Team Verkeer
5
Autorijden en dementie, kan dat?
Het antwoord op deze vraag?...
23 september 2013
Dementie in het verkeer / Noord-Holland | DROS | Team Verkeer
6
Autorijden en dementie, kan dat?
Antwoord is tweeledig!
Soms Ja
Soms Nee
23 september 2013
Dementie in het verkeer / Noord-Holland | DROS | Team Verkeer
7
Wat als iemand een dementie heeft en wil blijven rijden.
Nieuwe wetgeving sinds 2010
Rijtest via CBR
Hoe werkt dit?
Kan de politie ook een rijtest verplichten?
23 september 2013
Dementie in het verkeer / Noord-Holland | DROS | Team Verkeer
8
Wat als iemand, tegen advies, toch blijft rijden?
CBR
Politie
Doc team
23 september 2013
Dementie in het verkeer / Noord-Holland | DROS | Team Verkeer
9
Wat als iemand, tegen advies, toch blijft rijden?
Waar wordt het objectieve bewijs gehaald om toch het CBR in kennis te stellen?
Gaat dit zomaar?
Politie heeft een extra mogelijkheid en dat is het laten volgen van de persoon in kwestie. Hierbij wordt objectief de rijvaardigheid tijdens een rit beoordeeld door ter zake kundige politie medewerkers. Nee, er moet een duidelijke aanleiding zijn! Er moet van te voren bekend zijn wanneer er gereden gaat worden en wat het start en eindpunt zullen zijn, zodat gericht gepost kan worden.
Hoe is dit in te zetten?
Maak melding via 0900-8844 of via het meldformulier via www.politie.nl en zorg voor uw juiste contactgegevens zoals emailadres en telefoonnummer.
23 september 2013
Dementie in het verkeer / Noord-Holland | DROS | Team Verkeer
10
Wat als iemand, tegen advies, toch blijft rijden?
Uitleg over Rijtest en regelgeving
Soms werken creatieve oplossingen
Familie
Aandacht voor rouw
23 september 2013
Dementie in het verkeer / Noord-Holland | DROS | Team Verkeer
11
Ben ik met een dementie verzekerd in het verkeer? Een WA voertuigen Verzekering?
Ja
Nee
geldig rijbewijs?
WA verhaald
Nee
Ja
WA verhaald
Dementie oa
Nee
Gedekt 23 september 2013
Dementie in het verkeer / Noord-Holland | DROS | Team Verkeer
Ja
Onderzoek WA 12
En hoe zit het dan met rijden in een brommobiel (45km/h)
De enige instanties die u rijbevoegdheid kunnen beperken, dan wel ontzeggen zijn:
Het CBR; Het Openbaar Ministerie (Justitie)
Geen eisen aan geschiktheid. Rijbewijs B - AM erbij AM blijft geldig, ook al wordt B niet verlengd.
23 september 2013
Dementie in het verkeer / Noord-Holland | DROS | Team Verkeer
13
En de scootmobiel dan?
Mobiliteit, hoe belangrijk is dit? Wat willen en kunnen wij nog allemaal doen en is eigen vervoer dan noodzakelijk? De werking van een scootmobiel, best lastig, of een eitje? Wie zorgt er voor dat ik veilig op weg kan?
U heeft de verantwoordelijkheid voor uw eigen veiligheid en de veiligheid van anderen. Een rijbewijs voor een scootmobiel bestaat niet, maar uw verantwoordelijkheid blijft. Art 5 WVW’94 zegt: dat u strafbaar bent als u gevaar en of hinder veroorzaakt. Of u schuldig bent of verantwoordelijk kunt worden gehouden ivm dementie is aan de rechter.
23 september 2013
Dementie in het verkeer / Noord-Holland | DROS | Team Verkeer
14
De Broem Rijvaardigheidstest
Breed overleg Ouderen En Mobiliteit
Senioren 50 + hebben vaak al meer dan 30 jaar hun rbw dus rijden kunnen ze best wel maar er zijn foutjes ingesleten. (b.v. niet in dode hoek kijken / stuur verkeerd vast houden / In en uit voegen / rotonde etc. Zie het als een opfriscursus, niet als een herexamen
Veilig Verkeer Nederland (VVN)
Max. 28 personen s’morgens: theorie / ogentest / proef-examen. s’middags: in eigen auto met instructeur rijden. (2012)
23 september 2013
kosten: +/- 10 euro kosten: +/- 17,50 euro
Dementie in het verkeer / Noord-Holland | DROS | Team Verkeer
15
11. Auto rijden en dementie kan dat samen?...
Wat vindt u.....
Twijfelt u: vraag het u huisarts, uw behandelend arts/, uw partner, uw familie of de politie. Bij twijfel, neem geen risico en ga voor zeker! Een ongeval vergeet u nooit en kan ernstige gevolgen hebben voor u, uw familie en de andere betrokkene.... Auto rijden met dementie kan natuurlijk! Maar wanneer stopt u en wanneer kunt u deze beslissing nog maken. Dit keuze moment komt maar gaat ook voorbij. (bij het ziektebeeld kan voorkomen dat u de gevaren nog wel onderkent, maar niet goed meer herkent). Wees verstandig, bespreek dit in een vroeg stadium en laat de keuze aan uw dierbaren.
23 september 2013
Dementie in het verkeer / Noord-Holland | DROS | Team Verkeer
16
Dementie in het verkeer
Dank U wel voor uw aandacht en deelname
Hoe is het contact tussen politie en andere zorginstanties?
Contacten tussen deze organisatie en de politie verlopen veelal via de wijkagent. Echter harde afspraken ontbreken. De politie is wel ten alle tijden te benaderen voor vragen en uw meldingen. Twijfelt u over uw rijgeschiktheid/rijvaardigheid of die van een ander, weet u niet of alles wel goed is met de buren en bent u er vrijwel zeker van dat dit niet het geval is, schroom niet en bel!
23 september 2013
Dementie in het verkeer / Noord-Holland | DROS | Team Verkeer
18
Clinical Dementia Rating (CDR) Bron: Hughet et al., 1982; Morris, 1993. Vertaling J.F.M. de Jonghe
Verklaring Geen dementie Twijfelachtige dementie Lichte dementie Matige dementie Ernstige dementie
CDR 0 CDR 0,5 CDR 1 CDR 2 CDR 3
Geheugen Geen geheugenproblemen of lichte, wisselende vergeetachtigheid Consistent aanwezige, lichte vergeetachtigheid, gedeeltelijke herinnering van gebeurtenissen, ‘benigne’ vergeetachtigheid. Matige geheugenstoornis; uitgesproken voor recente gebeurtenissen; stoornis interfereert met dagelijks leven. Ernstige geheugenstoornis; slechts overleerde kennis blijft behouden; nieuwe informatie wordt snel vergeten. Ernstige geheugenstoornis; slechts fragmenten blijven behouden. Oriëntatie Oriëntatie intact. Oriëntatie intact behoudens geringe problemen met ordening in de tijd. Moeite met tijdsordening; bij onderzoek intacte plaatsoriëntatie; elders kan desoriëntatie in plaats blijken. Ernstige problemen met ordening in de tijd; gewoonlijk desoriëntatie in tijd, vaak ook in plaats. Slechts georiënteerd in persoon. Oordeels- en probleemoplossend vermogen Lost alledaagse problemen op; vergeleken met vroeger is het oordeelsvermogen behouden. Lichte beperking in het oplossen van problemen met ordening in de tijd. Moeite met het oplossen van problemen, benoemen van overeenkomsten en verschillen; gewoonlijk behoud van sociaal oordeelsvermogen. Ernstig beperkt in het oplossen van problemen, benoemen van overeenkomsten en verschillen; gestoord sociaal oordeelsvermogen. Niet in staat problemen op te lossen of tot maken van juiste beoordeling. 23 september 2013 Dementie in het verkeer / Noord-Holland | DROS | Team Verkeer
CDRscore 0 0,5 1 2 3 0 0,5 1 2 3 0 0,5
1 2 3
19
Gemeenschapszaken Functioneert zelfstandig op het oude niveau in werk, boodschappen doen, afhandeling zakelijke, financiële zaken, deelname aan vrijwilligerswerk en sociale activiteiten. Licht beperkt in deze activiteiten. Niet in staat zelfstandig te functioneren wat deze activiteiten aangaat, hoewel deelname aan sommige nog mogelijk is; lijkt oppervlakkig gezien normaal. Geen suggestie van zelfstandig functioneren buitenshuis. Lijkt in staat meegenomen te kunnen worden naar activiteiten buitenshuis. Lijkt te ziek voor deelname aan activiteiten buitenshuis. Hobby’s en functioneren thuis Behoud van hobby’s, intellectuele interesses en functioneren thuis. Behoud of hoogstens lichte achteruitgang van het functioneren thuis, hobby’s en intellectuele interesses. Milde, maar evidente beperking in functioneren thuis; is opgehouden met moeilijke huishoudelijke taken; is opgehouden met ingewikkelde hobby’s en interesses. Doet alleen nog eenvoudige huishoudelijke taken; zeer beperkte, weinig onderhouden interesses. Geen noemenswaardige activiteit in huis. Persoonlijke verzorging Volledig in staat zichzelf te verzorgen Behoeft aanwijzingen. Behoeft hulp bij aankleden, hygiëne en bewaren van persoonlijke eigendommen. Behoeft veel hulp bij zelfverzorging; is frequent incontinent.
23 september 2013
Dementie in het verkeer / Noord-Holland | DROS | Team Verkeer
0 0,5
1
2 3
0 0,5
1 2 3 0 en 0,5 1 2 3
20