Delft Algemene beschouwing programmabegroting 2016 (uitgesproken op 15 oktober 2015, gesproken woord geldt)
Voorzitter,
Johannes Vermeer, Kader Abdolah en Epyon. Een beroemde Delftenaar uit vervlogen tijden, een beroemde inwoner van nu en een van oorsprong Delfts bedrijf . Aan de hand van deze drie neem ik u mee naar unieke kansen die Delft biedt. En naar het D66standpunt over de begroting. Johannes Vermeer. Vermeer kon als geen ander licht scheppen op het doek. Zijn werken hangen over de hele wereld, tot in de Verenigde Staten aan toe. Helaas nog niet in Delft. Mogelijk komt daar verandering is, als volgend jaar het Straatje van Vermeer naar Delft komt. Ik zeg mogelijk, omdat we ten eerste het in deze Raad er nog over moeten hebben, én , niet onbelangrijk , het formele groene licht van de Provincie moet komen omdat er sprake is van een nieuwe investering. Dit illustreert het belang van zo snel mogelijk zorgen voor het normale toezicht vanuit de provincie, dus repressief in plaats van preventief. D66 wil dat graag. En het college ook, gezien de begroting die is gepresenteerd. De begroting sluit vanaf 2017, de algemene reserve wordt beter en we kunnen werken aan een lagere stadsschuld. Dat is uitstekend. Een compliment aan iedereen die daar hard aan gewerkt heeft, zeker ook de ambtelijke ondersteuning. We hebben vorige week bij de najaarsrapportage gehoord dat er een overschot is in 2015 (ca 3% vd begroting) en dat door nieuwe 1
Rijksontwikkelingen ook de begroting van 2016 bijna sluitend is, op 1 promille na. D66 gaat graag het gesprek met het college en de andere fracties aan om het woordje 'bijna' door te strepen. M.a.w. om ook voor 2016 de begroting helemaal te laten sluiten. Dit kan door de bedragen van 2016 bij te stellen op onderwerpen waar we in 2015 geld overhielden. Het op 5 november sluiten van de 2016-begroting is uiteraard alleen verstandig als de verwachte extra gemeentefondsuitkering robuust genoeg is. In dat geval zou het zonde zijn om 1 duizendste van de begroting open te laten staan als tekort. Nu we het over cijfers hebben: het zou kunnen dat later vanavond de vraag langskomt hoe het kan dat vorig jaar een artikel 12 status nog in beeld was, en nu niet meer. Die vraag beantwoord ik alvast. Dit komt enerzijds door de adviezen van en de samenwerking met andere overheden. Zo betalen we op advies van de provincie onze bijdrage aan de spoortunnel niet in één keer, maar wordt het een investering met een jaarlijkse afschrijving over een periode van 80 jaar. En we vermijden door een goede lobby van universiteitssteden een zware tegenvaller vanuit Den Haag, namelijk een rare definitie van woning die voor studentensteden slecht uit zou pakken. Naast goede samenwerking met andere overheden heeft het college ook zelf een maatregelenpakket van 5 miljoen voorbereid van extra bezuinigingen en lastenverhogingen. Niet leuk, wel nodig. Het zal ongetwijfeld tijdens de begrotingsbehandeling gaan over de OZBverhoging. Daar is ons standpunt eenvoudig: liever zelf verhogen naar ruim 125% van het landelijk gemiddelde dan een verhoging van het Rijk opgelegd krijgen naar 150%. En dan is er ook nog een advies in de maak van dhr Deetman over hoe de Rijksoverheid gecommitteerd kan worden aan de rol die Delft vervult in de regio. Delft leidt mensen op voor de regio en daarbuiten, maar de bestedingen van die hoogopgeleiden vallen vaak buiten Delft. Het zou goed zijn als het Rijk deze situatie erkent. 2
Dankzij de andere overheden én het eigen bezuinigingspakket gaan we zo snel mogelijk weer zelf beslissen over Delftse zaken, zoals bijvoorbeeld de bruikleen van het Straatje van Vermeer.
Van een beroemde schilder naar een beroemde schrijver, Kader Abdollah. Hij vluchtte in de tachtiger jaren uit Iran, om via Apeldoorn en Zwolle in Delft terecht te komen. Hij is een mooi symbool voor de kansen die Nederland en ook Delft biedt. Kansen voor in dit geval een natuurkundige met groot schrijverstalent. Kader Abdollah is ook een mooi symbool voor de Delftse diversiteit. Er wonen 152 nationaliteiten hier! En als die elkaar ontmoeten ontstaat begrip voor al die verschillende achtergronden. Want een anonieme groep uit een ander land is onwennig. Maar de slager, buurvrouw, voetbalcoach die we persoonlijk kennen, toevallig wat anders kookt en een accent heeft, die is ok. (Zelfs voor OD!) Elkaar ontmoeten doen mensen zelf. Op straat, in winkels, op het werk, tijdens het sporten, etc. Maar ook bijzondere inwonersinitiatieven zoals Bruggen Bouwen Delft zorgt voor meer begrip voor elkaar. Naast onze stadsfilosoof Hubert Bahorie hield ook onze burgemeester daar een inspirerend verhaal begin deze maand. En zeker de burgemeester is voor inwoners een rolmodel. Want niet alleen Delftenaren zelf, maar ook wij als stadsbestuur hebben we een rol om onderling begrip te bevorderen. Allereerst door het belang ervan aan te geven tijdens debatten zoals deze en bijeenkomsten buiten het Stadhuis. Maar ook bij het woonbeleid en de inrichting van de straat. Slimme bestemmingsplannen (of straks omgevingsplannen) , extra woningen in het middensegment en door het gastvrij inrichten van straten en pleinen. Vriendschap sluiten doen mensen zelf, daar heeft de gemeente (ik zou zeggen gelukkig) geen rol in. Maar wel in het woonbeleid en de openbare ruimte. Op een gezellig pleintje is het makkelijker elkaar te ontmoeten dan in 3
een gure straat met alleen fietsenbergingen om naar te kijken. Het Poptahof-park is goed voorbeeld van hoe belangrijk de publieke ruimte is. Zeker in de Spoorzone liggen volop mogelijkheden om een wijk aan Delft toe te voegen waar mensen elkaar graag ontmoeten. Dit belang van woonbeleid bespreken we graag al tijdens de begrotingscommissie. Waarom? Omdat we op tijd kaders willen meegeven voor de woonvisie die we later dit politieke jaar gaan bespreken. En natuurlijk, u zat er al op te wachten, willen we het tijdens de begrotingsbehandeling ook hebben over onderwijs. Zo willen we graag van het college duidelijkheid over de internationale schakelklassen. Deze klassen zijn de brug naar Nederlands onderwijs voor Delftse kinderen met een buitenlandse oorsprong, ook oorlogsvluchtelingen. Hebben we deze schakelklassen wel goed geregeld in Delft en omgeving? Ook gegeven de komst van ongeveer 500 vluchtelingen in Rijswijk? Na Johannes Vermeer en Kader Abdolah ga ik naar iets heel anders, voorzitter. Naar een bedrijf dat de belofte van elektrisch rijden weer dichterbij heeft gebracht, Epyon. De snelladers van Epyon waren zo gewild dat het bedrijf inmiddels onderdeel is geworden van het internationale ABB. Als elektrisch tanken steeds sneller gaat, is de overstap van benzine of diesel naar de elektrische auto steeds makkelijker. Een enorme stap kan dan gezet worden naar een klimaatneutraal wagenpark, ook in Delft. Ondernemers en de gemeente zijn met duurzame mobiliteit al goed bezig , zie het initiatief Stadslogistiek Delft. En vandaag nog las ik een bericht dat o.a. TNO en IKEA zich ook gaan inzetten voor Delftse duurzaamheid. In de commissie praten we hier graag over door, met name over de haalbaarheid om op termijn meer groot dieselverkeer te weren uit de binnenstad en van de Sebastiaansbrug. Goed voor de duurzaamheid maar ook kostenbesparend omdat zware vrachtwagens het 4
straatonderhoud duurder maken. Een mooie kans om duurzaamheid en kostenbesparing hand in hand te laten gaan. De YES!Delft bedrijven zoals Epyon tonen extra aan dat techniek hoort bij Delft. Delft moet bekend blijven staan om uitstekend techniekonderwijs, en niet alleen op de TU. Want ook om VMBO, MBO en HBO niveau zijn technici hard nodig. Jongeren met talent voor techniek kunnen dat het beste uitbouwen in Delft. Onze fractie vindt dat in zo'n innovatieve technische stad ook de gemeente niet achter mag blijven met innovatieve dienstverlening. D66 denkt daar graag over mee. We bewaren onze ideeën hierover voor dit voorjaar, om het de exclusieve aandacht te geven die het verdient. Wacht u onze voorstellen af zou ik zeggen.
Voorzitter, ik rond af. Zoals gezegd wil D66 graag zo snel mogelijk weer volledige zeggenschap over de Delftse begroting. Dus zetten we erop in om al in 2016 de begroting robuust te laten sluiten. Daarnaast zetten we in op een woonvisie die mensen van verschillende afkomst , inkomen en gezinssamenstelling de mogelijkheid geeft om in Delft te wonen. Daarbij is speciale aandacht nodig voor woningen in het middensegment, waar in kennisstad Delft tekort aan is. Verder gaan we dieper in op het onderwijs , met het oog op schakelklassen voor kinderen die uit een oorlog gevlucht zijn. En we bespreken in de commissie graag de mogelijkheden voor verder terugdringen van zwaar dieselverkeer. Voorzitter, D66 complimenteert het college nogmaals met de zeer goede stap die met deze begroting gezet is, en ziet de behandeling in de commissies met vertrouwen tegemoet. 5
