1. Titleblz + voorwoord.fm Page 9 Wednesday, November 30, 2011 2:04 PM
INHOUD Deel 1 De Openbare Orde Wat orde in de wanorde van begrippen HOOFDSTUK 1. BEGRIPSOMSCHRIJVINGEN
1
1. Inleiding
1
2. De openbare orde
1
3. Openbare overlast en administratieve sancties
5
4. Materiële en morele openbare orde
10
5. De bestuurlijke politie 5.1. Algemeen 5.2. Onderscheid bestuurlijke en gerechtelijke politie 5.3. Onderscheid algemene en bijzondere bestuurlijke politie
13 13 13 15
6. De politiemaatregel en zijn grenzen
17
HOOFDSTUK 2. DE FUNDAMENTELE RECHTEN EN VRIJHEDEN
1
7. Inleiding
1
8. Rechtsbescherming van de fundamentele rechten en vrijheden 3 8.1. Fundamentele rechten en vrijheden in het Belgische rechtssysteem 3 8.2. Fundamentele rechten en vrijheden in het supranationaal systeem 7 8.3. Beperkingen van de rechten en vrijheden 15 8.3.1. Inleiding 15 8.3.2. Beperkingen in normale omstandigheden 16 8.3.2.1. Beperkingen 16 8.3.2.2. Modaliteiten 17
Openbare orde
December 2011
Inhoud / 1
1. Titleblz + voorwoord.fm Page 10 Wednesday, November 30, 2011 2:04 PM
8.3.3. Beperkingen in uitzonderlijke situaties 8.3.4. Uitvoerende macht 8.3.5. Rechterlijke macht 8.3.6. Rechten waarvan niet kan worden afgeweken 8.3.7. Het verval van rechten 8.4. Het Europees hof voor de rechten van de mens (EHRM)
21 24 30 32 32 33
9. De Individuele vrijheid 9.1. Veiligheid van personen 9.2. Recht op leven 9.3. Individuele vrijheid 9.4. Slavernij, onderdrukking, dwangarbeid 9.5. Verbod op foltering en onmenselijke of vernederende straffen of behandelingen 9.6. Aanhouding in het raam van de gerechtelijke politie 9.7. Aanhouding in het raam van bestuurlijke politie 9.7.1. Algemeen reglementair kader in het raam van de bestuurlijke politie 9.7.2. Vrijheidsberovingen 9.7.3. Toepassingsveld van de bestuurlijke aanhouding 9.7.4. Basisregels inzake vrijheidsberoving 9.7.5. Straffen in geval van wederrechtelijke en willekeurige aanhouding en opsluiting 9.7.6. Gebruik van dwang
35 35 35 38 46
10. Vrijheid van vergadering 10.1. Inleiding 10.2. Enkele belangrijke begrippen 10.3. Fundamenteel karakter van de vrijheid van vergadering 10.4. Rechtsregeling van de vrijheid van vergadering 10.4.1. Soorten vergadering 10.4.2. Private vergaderingen 10.4.2.1. Draagwijdte 10.4.2.2. De natuurlijke aard of de bestemming van de plaats van de vergadering, bepaalt de aard van de vergadering 10.4.2.3. Hoe het vermoeden als gevolg van de aard van de plaats weerleggen 10.4.2.4. Schijnbaar privaat karakter van een vergadering
74 74 77 78 79 79 80 80
Inhoud / 2
December 2011
47 49 52 52 54 56 62 69 69
81 82 83
Openbare orde
1. Titleblz + voorwoord.fm Page 11 Wednesday, November 30, 2011 2:04 PM
10.4.3. Openbare vergaderingen in besloten plaatsen 10.4.4. Bijeenkomst in open lucht 10.4.5. Het betogingsrecht 10.5. Hoe ver gaat de vrijheid van vergadering
84 88 93 94
11. De vrijheid van mening en meningsuiting 11.1. Gebruik van vrijheden 11.2. Vrijheid van mening 11.3. Vrijheid van geweten en gewetensbezwaar 11.4. Vrijheid van eredienst 11.5. Persvrijheid 11.6. Vrijheid van vertoningen 11.7. Petitierecht
96 96 96 103 103 108 115 120
12. De vrijheid van vereniging 12.1. Eigenlijke vrijheid van vereniging 12.2. Vakbondsvrijheid
121 121 127
13. De vrijheid van arbeid en het stakingsrecht 13.1. Vrijheid van arbeid 13.2. Stakingsrecht 13.2.1. Algemeen 13.2.2. Stakersposten en bezettingen 13.2.3. Grenzen van het stakingsrecht 13.2.4. Lock-out 13.3. Optreden van de politie in collectieve arbeidsconflicten 13.3.1. Algemeen 13.3.2. Een bedrijf of een deel ervan wordt bezet om het effect van een staking te versterken 13.3.3. Bezetting met voortzetting van de productie in eigen beheer
129 129 130 130 131 132 134 134 134
14. Eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer 14.1. Eerbiediging van het privéleven 14.2. Onschendbaarheid van de woning 14.3. Briefgeheim en uitbreiding naar andere vormen van briefwisseling 14.4. Stelsel van de bescherming van het privéleven bij de verwerking van persoonsgegevens 14.4.1. Algemene regeling
140 141 143
Openbare orde
December 2011
136 138
149 151 151
Inhoud / 3
1. Titleblz + voorwoord.fm Page 12 Wednesday, November 30, 2011 2:04 PM
14.4.2. Vanuit een politioneel standpunt 14.4.3. Bewakingscamera’s 14.4.3.1. Algemeen 14.4.3.2. Toepassing van de camerabewakingswet op de politiediensten 15. Het politioneel optreden ter vrijwaring van de fundamentele rechten en vrijheden 15.1. De gemeenschapsgerichte politiezorg 15.2. Het genegotieerd beheer van de publieke ruimte 15.3. Actieterrein van de politiediensten 15.3.1. Algemene categorisering 15.3.2. Bijzonder geval: de hotel- en andere logiesverstrekkende inrichtingen 15.3.3. Mogelijke maatregelen door de bestuurlijke overheid 15.4. De politiebevoegdheid
154 161 161 163
165 165 168 171 171 173 174 175
HOOFDSTUK 3. DE BETROKKEN ACTOREN EN HUN BEVOEGDHEDEN
1
16. Inleiding
1
17. De politieoverheden 17.1. De minister van Binnenlandse zaken 17.1.1. Algemeen 17.1.2. Bevoegdheden in het raam van de openbare orde 17.1.3. Bevoegde diensten 17.1.3.1. Het crisiscentrum 17.1.3.2. Algemene Directie Veiligheid en Preventie 17.1.3.3. Algemene Directie Vreemdelingenzaken of de Dienst Vreemdelingenzaken 17.1.3.4. Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) 17.2. De minister van Justitie 17.2.1. Situering 17.2.2. Specifieke bevoegdheid in het raam van de openbare orde
4 6 6 6 8 8 9
Inhoud / 4
December 2011
10 10 11 11 11
Openbare orde
1. Titleblz + voorwoord.fm Page 13 Wednesday, November 30, 2011 2:04 PM
17.3. 17.4.
17.5.
17.6.
17.2.3. Bevoegde diensten 17.2.3.1. Het directoraat-generaal penitentiaire inrichtingen 17.2.3.2. Het veiligheidskorps 17.2.3.2. De Veiligheid van de Staat De gemeenschaps- en gewestsorganen De provinciegouverneur en de arrondissementscommissaris 17.4.1. Algemeen 17.4.2. Specifieke bevoegdheid in het raam van de openbare orde 17.4.3. De arrondissementscommissaris 17.4.4. De provincieraad 17.4.5. De bestendige deputatie De gemeentelijke overheden 17.5.1. De gemeenteraad 17.5.1.1. Situering 17.5.1.2. Specifieke bevoegdheid in het raam van de openbare orde 17.5.2. Het college van burgemeester en schepenen 17.5.2.1. Situering 17.5.2.2. Specifieke bevoegdheid in het raam van de openbare orde 17.5.3. De burgemeester 17.5.3.1. Specifieke bevoegdheid in het raam van de openbare orde Bijzondere overheden met politiebevoegdheid
18. De politiediensten 18.1. Inleiding 18.2. De lokale politie 18.2.1. Algemeen 18.2.2. De verhouding tot de bestuurlijke overheid 18.3. De federale politie 18.3.1. Algemeen 18.3.2. De arrondissementele coördinatie- en steundirectie 18.3.3. De verhouding tot de bestuurlijke overheid
Openbare orde
December 2011
12 12 12 12 13 13 13 14 16 17 18 19 19 19 20 22 22 23 25 26 34 35 35 36 36 39 41 41 44 46
Inhoud / 5
1. Titleblz + voorwoord.fm Page 14 Wednesday, November 30, 2011 2:04 PM
19. De politieambtenaren 19.1. De officier van bestuurlijke politie (OBP) 19.1.1. Het concept 19.1.2. Wie is OBP 19.1.3. Bevoegdheid 19.1.3.1. Territoriale bevoegdheid 19.1.3.2. Algemeen bevoegdheidsconcept 19.1.3.3. Specifieke bevoegdheden van bestuurlijke politie 19.2. De agent van bestuurlijke politie (ABP) 19.2.1. Het concept 19.2.2. Wie is ABP 19.2.3. Bevoegdheid 19.2.3.1. Territoriale bevoegdheid 19.2.3.2. Algemeen bevoegdheidsconcept 19.2.4. De specifieke bevoegdheden van bestuurlijke politie 19.3. De agent van politie 19.3.1. De bevoegdheid ratione loci van de agenten van politie 19.3.2. De bevoegdheden van bestuurlijke politie van de agenten van politie
48 48 48 48 49 49 49 50 50 50 50 51 51 51 51 51 52 52
20. De andere partners 55 20.1. De buitenlandse politiediensten 55 20.2. De bijzondere inspectiediensten 58 20.2.1. Algemeen 58 20.2.2. Een bijzondere inspectiedienst van de FOD Financiën – de douane en accijnzen 61 20.3. De Veiligheid van de Staat 65 20.3.1. De bescherming van de fundamentele waarden en belangen van de Staat 67 20.3.2. De uitvoering van veiligheidsonderzoeken 71 20.3.3. De uitvoering van beschermingsopdrachten 72 20.3.4. Opdrachten toevertrouwd door of krachtens de wet 742 20.4. De civiele veiligheid 73 20.4.1. De brandweer 73 20.4.2. De civiele bescherming 75
Inhoud / 6
December 2011
Openbare orde
1. Titleblz + voorwoord.fm Page 15 Friday, December 20, 2013 12:54 PM
20.4.3. Gemeenschappelijk optreden in het kader van de noodplanning 20.4.4. Federale ondersteuning van de brandweer en de civiele bescherming 20.4.5. Bijstand door de civiele veiligheid t.v.v. de politiediensten en bestuurlijke overheden 20.5. De private veiligheid 20.5.1. Inleiding 20.5.2. De basisprincipes inzake de private veiligheid 20.5.3. De verplichting om een beroep te doen op een bewakingsonderneming 20.5.4. Type van veiligheidsactiviteiten 20.5.5. De bevoegdheden van de bewakingsagenten en die van de veiligheidsagenten van openbare vervoersmaatschappijen 20.5.5.1. Identiteitscontroles 20.5.5.2. Fouilleringen 20.5.5.3. Het verwijderen van personen en het vattingsrecht 20.6. De gemeenschapswachten 20.6.1. Algemeen 20.6.2. Bevoegdheden van de dienst gemeenschapswacht 20.6.3. Oprichting van de dienst “gemeenschapswacht” 20.6.4. Functionele band met de lokale politie 20.7. Het veiligheidskorps
76 77 78 80 80 81 82 82
83 83 84 86 88 88 89 90 91 92
Deel 2 Praktijksituaties A – Z Actuele vraagstukken van bestuurlijke politie GROOTSCHALIGE AANHOUDINGEN AMOK-INCIDENTEN BIJEENKOMSTEN VAN EXTREMISTISCHE GROEPERINGEN GEBRUIK VAN MOBIELE BEWAKINGSCAMERA’S DOOR DE POLITIE BIJZONDERE IDENTITEITSCONTROLES EVACUATIE VAN BEZETTE PLAATSEN
Openbare orde
December 2013
Inhoud / 7
1. Titleblz + voorwoord.fm Page 16 Friday, December 20, 2013 12:54 PM
NACHTLAWAAI REGLEMENTEREN VAN HET BEZIT VAN GEVAARLIJKE HONDEN SLUITING VAN INRICHTINGEN STAKING IN GEVANGENISSEN STRAATPROSTITUTIE UITHALEN EN OVERBRENGEN VAN GEDETINEERDEN LOKALE WIELERWEDSTRIJD (KERMISKOERS)
Register Index Capita Selecta
Bijlagen Bijlage A. De Grondwet Bijlage B. De wet op het politieambt Bijlage C. De Nieuwe Gemeentewet Bijlage D. De Provinciewet Bijlage E. Wet van 24 juni 2013 betreffende de gemeentelijke administratieve sancties (artikelen 2 tot 45) Bijlage F. Rondzendbrief CP4 van 11 mei 2011 betreffende het genegotieerd beheer van de publieke ruimte voor de geïntegreerde politie, gestructureerd op twee niveaus, B.S. 14 juni 2011 Bijlage G. Ministeriële richtlijn MFO-2 van 13 april 2012 betreffende het solidariteitsmechanisme tussen de politiezones inzake versterkingen voor opdrachten van bestuurlijke politie
Inhoud / 8
December 2013
Openbare orde
1. Titleblz + voorwoord.fm Page 17 Friday, December 20, 2013 12:54 PM
Bijlage H. Omzendbrief van 20 december 2002 betreffende de taken die de provinciale overheden voor de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken uitoefenen Bijlage I. De belangrijkste rondzendbrieven
Openbare orde
December 2013
Inhoud / 9
