D E B ON GA R D
DEBONGARD HEEMKUNDEVERENIGING TTIJDSCHRIFT I J D S CHR I F T VVAN A N HE E MK UN DE V E R E N I G I N G ON GA RD DE BBONGARD
D E
SSIMPELVELD I M P E L V E L D - - BBOCHOLTZ OCH OL T Z
JJAARGANG A A R G A N G 116 6
NNCTh:tMER U MM E R 11
M AA RT 2 0 0 4 MAART
2004
COLOFON C O L O FO N Medewerkers: M e d ew e r k e r s :
INHOUD
I N H OU D
M.G.H. M .G .H . VVliex-Hensgens l i ex -H en sgen s M.l. Horbach M .J . H o r b ach P.H.J. P H .J . JJanssen an s se n der Smissen FF.van .v an d er Sm i s sen W.A.A.F.Strolenberg W .A .A .F .Str o l enb er g
Eindredactie en E i n d r ed a d i e e n
IInhoudsopgave. nh ou d so pg av e
l
M onetaire M omentopnamen ((III) III) Monetaire Momentopnamen
2
Activiteitenprogramma A ct iv it eit enpr o g ram m a
l O 10
H et raadsel r aa d sel van v a n de d e miskelk m i sk e l k Het
l l 11
1
2
vvormgeving: or m gev in g :
P.H.J. P .H .J . Janssen J an s se n
D u m ont Dumont.
Correspondentie-adres: C or r espon dent ie-ad r es: Mevr. M ev r . M M .Vliex-Hensgens .W ex -H en sge ns Stationstraat S t at i o n st r a at 3d 3d 6369 VG Simpelveld 6 369 V G Simpelv el d Tel.: 0455 -- 544 T e l . ^O4 S4 4 10 l O 74 74
Slot Slot
D e sarcofaag sar cofaag van v an Bocholtz B ocho1tz De
20 20
28 28
ISSN I S S N 1383 1 3 8 3 -- 9896 9 89 6
De Deverantwoordelijkheid vei antwooi delij kheidvoor voorde deinhoud inhoudvan vanhet hetartikel artikelligt lietbij bij de deauteur. auteur . Niets worden verveelvoudigd, Nietsuit uitdeze dezeuitgave uitgavemag magworden verveelvoudigd,opgeslagen opgeslageninineen eengeautomatiseerd geautomatiseerdgegevensbestand gegevensbestandofofopenbaar openbaar gemaakt gemaaktininenige enigevorm vormofofop openige enigewijze, wijze,hetzij hetzij electronisch, electronischzmechanisch, mechanisch,door doorfotokopieën, fotokopieën,opnamen opnamenofofopopenige enige andere van de anderemanier manierzonder zondervoorafgaande voorafgaandeschriftelijke schriAelij ketoestemming toestemmingvan deredactie. redactie. Dit Dittijdschrift tijdschriftverschijnt verschijntvier viermaal maalper perjaar j aarenenisisgratis gratisvoor voorleden ledenvan van"De "DeBONGARD" BONGARD" .Kosten lidmaatschap € 12,50 per jaar. .K osten l i & n aatschap l 25 0 per j aar.
Aanmeldingen: GARD", A anmeldingen:Secretariaat Secretariaat"De ',DeBON BONGA RD" , Wilhelminastraat 29, 6351 GN Bocholtz. W il helmin ast r aat 29, 635 1 GN ^ B ocholb Tel.: T el.:045 O45- -544 5441117. 11 17.
11
MONETAIRE MOMENTOPNAMEN M O N E T A lR E M O M E N T O P N A M E N ((111) lll)
Munten en postz postzegels in hhistorisch perspectief M unten en egel s in i stor i sch per specti ef ddoor o o r HHans a n s HHermans, er m a n s, BBocholtz o c h o l tz
Hoofdstuk
H o o f d st u k
I111 II
Gildegeld G i l deg el d Hanze De Hanze was een co coöperaD eH a nze w a s vvan an ooorsprong or sp r on g een öp er atief verbond, een genootschap, een broederti ef v erbond, een een br oeder ofeen een gi gilde transportondernemers schap of schap l de vvan an tr ansportondem em er s om de hhandel met andere organiseom an del m et an der e llanden anden te or gan i seren. Het gaf recht aan groothandelaars om r en . H et gaf r echt aan grooth andel aar s om betaling een stad handel handel te mogen tegen betal ing in een drijven. dr ij v en . Dee H Hanze diee m manier een groot groot D an z e kkon on op di ani er een gebied bestrijken temeer de kooplieden gebi ed bestrij ken koopl i eden uit diverse landen elkaar vrijdommen div er se l an den elk aar v ri j dom m en vverschafer schaf ten.. B Bekend werd b.v. het begin ten ek en d w er d b .v . de in in h et begi n vvan an de 12e eeuw, de onder leiding van Lübeck ] 2e eeuw , l ei ding v an L übeck en Hamburg H ambur g tot stand gekomen Hanzebond, H anzebond, waartoe 15 5 steden behoorden, w aart o e l 5 st eden b eh o or den , waarvan w aar v an 17 l7 in i n Nederland. N ederl an d. De D e Hanze H anze was w as geen militaire m i l i tai re organisatie, organi satie, maar schuwde schuwde niet ni et om defensief defensief in i n actie act i e te t e komen. k om en . In I n 1360 l 3 6 0 viel v i el Denemarken D en em ar k en de de Hanze H anz e aan, aan , maar m aar moest m oest het h et onderspit onder spit delven, del v en , waardoor w aardoor de de Hanze H anze op het toppunt van v an haar h aar macht m acht kwam. k w am . Ook O ok nijdige nij di ge en en afgunaf g un stige Hollandse kooplieden lagen regelmatig sti ge Hollandsekooplieden l agen regelmatig met m et de de Hanze H an z e in i n de de clinch. cl i n ch . Het H et Duitse D u i t se equiequ i Hansa (denk b.v. aan de huidige valent v alent H ansa (denk b.v . aan de hui di ge Lufthansa), L ufthansa) ,is i sfeitelijk f eitel ij k afgeleid af gel ei dvan v anBewapenB ewap ende Schare, dus een weerbare transportonderde Schar e, dus een w eerbar e tr an sport onder neming neming van v an handelssteden handel ssteden en en kooplieden koopl i eden De D e meest m eest bekende b ek en de hanzestad h an z e st ad in i n de d e lage l age landen was Brugge, minder bekend waren landen w as Br ugge, minder bek end war en Damme, D amme,leper, Ieper,Omaars Omaarsen en Gent. Gent.Noordelijk N oordel ij k van ons waren het de IJsselsteden v an o n s w ar en h et d e I J sse l st ed en Kampen, K am p en , Zwolle, Zwolle, Deventer D eventer en en Zutphen. Zutphen. Maar M aar ook ook Groningen, Hasselt aan de Vecht, Staveren, Groningen, H asselt aan de V echt, Staveren, Hindeloopen, Hindel oopen, Elburg Elburg en en Harderwijk Harderwij k waren waren hanzesteden. Korter bij ons in de buurt, hanzesteden. K orter bij ons in de buurt ,aan aan
de M Maas, werden de ststeden en RRoerde aas, w er den de eden VVenlo en l o en oer -
H anze
mond tot de de hhanzesteden gerekend. m on d tot an z est eden ger ek en d . H et w ar en de tes, de ij k e patr i ci ër s, Het waren de divi divites, de rrijke patriciërs, di e er ongen speci aal H anzegel d te die er op op aandr aandrongen speciaal Hanzegeld te sl a an . IIn n hhet et zzuiden u i d en d e d u ka a t m et d f b ee l slaan. de dukaat met dee aafbeel-
ding vvan an hun hertog) en hun duce ((hertog) en bij bij ons de da a l der , w aar ui t zi ch llater ater de dol l a r zzou ou daalder, waaruit zich dollar
ontw i k kel en . D k ((bijna bij na 2 50 gram mark 250 gram)) en en ontwikkelen. Dee mar
het p ond of ir a ((500 500 gram) aren aanv ank pond of llira gram) w waren aanvankelij k begrippen chtseenheden. D och elijk begrippen voor voor gewi gewichtseenheden. Doch vvanaf an a f d l 6e e eu w w er d en o ok m u n t en m et eeuw werden ook munten met dee 16e
de namen pond geslagen. n am en mark ma r k en p ond gesl agen . Men M en zegt z egt ( !a) livre l ivr e en de lire l ir e begrippen zijn zij n dat ook (la) v oor munten munten die die gelijktijdig gel ij ktij di g dienst dienst deden deden als al s voor gewichten. gew i chten . W at het het zout zout is i s voor v oor de de soep, soep, is i s de de markt m ark t Wat v oor de handel. h an del . Zo Z o werd w er d Mercurius, M er cur i u s, de god voor van v an handel h an del en winst, w i n st , al a l vroeg v roeg de naamgever n aam gev er v an de d e mercatus m er ca t us > merckt m er ck t > markt m a r k t > ,, later l at er van v an het/de het/de gelijktijdige gelij k tij di ge transforum tr ansf or um > > ook van f or um > foir f oir >> foor f oor (later ( later kerkmis kerkmi s en en kerkerforum mi s) . Aanvankelijk A anv ank el ij k vonden vonden de de activiteiten activiteiten mis). plaats plaats op op een een onbestemde onbestemde dag, dag, omdat omdat de de aank om st van v an de de hanzekaravaan h an z ek ar av aan niet n i et bekend bek en d aankomst w as. Later, L ater , toen toen er er meer m eer systeem sy steem in in de de route r oute was. kw am ,werden werdenjaarmarkt j aar mark ten enkermis, kermi s,gelijktijgel ij k tij kwam, dig, op op een een vaste vaste datum datum gehouden. gehouden. Een Een dig, nostalgi sche overweging, overweging, tot tot 2000 2000 hoorden hoorden nostalgische we regelmatig: regelmatig: "Op "Op de de markt markt is i suw uw gulden gulden we een daal der w aa rd !" M aar dat het op de de een daalder waard !" Maar dat het op mark tgoedkoper goedkoper is, is, wist wi st men men in in Maastricht M aastricht markt ook reeds reeds in i n de de Middeleeuwen: M i ddel eeuw en : "Löstig " L ö sti g ook geleef en enzaolig zaoliggestorreve, gestorreve,isisd'n d'n duvel duvel de de geleef m er r et bedorreve b e d o r r ev e !" l. , merret
22
RRièberzeche i c h e n e ch e
Vlaanderenvaarderskaravaan InKKeulen deHHanze In eu l en nnoemde oem de de an z e zzich i ch RRicheri ch er of iets deftiger Fraternica Danicas, zeche zeche of i et s deft i ger F r a ter ni ca D ani cas, omdat het het gilde gilde der der rijrijken, omdat ken, vvoornamelijk oornamelij k handel,, vvooral met wwijn, op DDenemarken handel ooral met ij n, op enemarken dreef. Maastricht werd soms aangedaan door d reef . M aastr i cht w er d som s aan gedaan door eenhhanzekaravaan een an z ek a rav aan vvan an VVlaanderenvaarders !a a n der en v a a r d er s uit Novgorod en Lübeck, die op op wweg waren uit N ov gorod en L übeck , die eg w aren de hhanzestad nnaar aar de a nz estad BBrugge. r u gg e . Maastricht een aardi aardige M aa str i cht hheeft eeft trtrouwens ou w en s een ge overeenkomst met de HHanzestad ov er een kom st m et de an z est ad LLübeck. ü b eck . bij LLübeck, aan de de Trav Trave, de Sinds l1143 Sinds 143 lligt i gt bij übeck, aan e, de patricierswijk Wik en en sinds sinds 1157 ligt bij bij patricierswij k Wik l l 57 ligt Maastricht, aan de de M Maas, de pl plaats Wyck M aa sti[i cht , aan aas, de aats W Ty ck Waarschijnlijk bevonden zi zich daar de de mark marktt W aarschij nl ij k bevonden ch daar 1320 werd werd en stapelhuizen, stapelhuizen, want want omstreek omstreekss 1320 en zelfs een muur rond het stadsdeel Wyck z el f s een m uur r on d h et stadsdeel W y ck gebouwd. Handelswijken Maas gebouw d. H andel sw ij ken llangs an gs de M aas zorgden hier hier voor voor een een grote bloei bloei.. In In het het jjaar zorgden aar 1219 had Maastricht een stadsoppervlakte 12 19 M aa stri cht een stadsopperv l ak te km2)).. vvan an 54 ha ((0,54 O,54 km2 Een bekendste, en oudste E en vvan an de bek en dste, llangste angste en handelsroutes was de weg vanaf Novgorod han del sr out es w as w eg v anaf N ov gor od de hanzesteden Ri Riga (Letland), ((Rusland), Rusland) , via dehanzesteden ga (L etland) , Kaliningrad (het voormalige Königsberg K al i ningrad ( het v oor mal i ge K öni gsberg iin n Oost-Pruissen), Brandenburg, Magdeburg, O ost-Pr ui ssen) , B randenbur g, M agdebur g, Quedlinburg Quedl inbur g (thans zustersstad vvan an Aken) A ken) naar n aar Hannover H an n ov er en verder v er der via v i a Keulen, K eu l en , Aken, A k en , Maastricht M aastr icht naar Brugge. B r ugge. Die D i e stad had h ad reeds in het begin van eeuw een oppervlakte v an de 13e l 3eeeuw oppeN l ak te 2 van 434 ha (4,34 km km2)).. · Als A l s we w e ooit o oi t via v i a Vaals V aal s naar n aar Aken A k en rijden, r ij den , zien zi en we w e in V V aalserquartier aal serquar ti er een groot bord, bord, waarop w aar op vermeld v er m el d staat staat dat deze dez e weg w eg van v an Novgorod naar Brugge, door acht staten N ov gor od B r ugge, door acht staten voerde. v o er d e . Helemaal H el em aal correct co r r ect is i s het h et niet, n i et , want w an t deze weg is pas uit 1824 en waarschijnlijk deze w eg i spas uit l 824 en w aar schij nl ij k wordt met de ware Rijksweg de weg bedoeld die in AkenAlte Vaalserstrafle en in Vaais Akenerstraat heet. Het is niet toevallig dat die Reichsstra/3e 1 van Novgorod naar Brugge over Aken en Maastricht M aa str i cht voerde. v oer de.De D ebrug br ugover ov er de deMaas M aas in Maastricht was de enige vaste oeveri n M aastri cht w as de en i ge v ast e oev er verbinding v erbindi ngin i n de dewijde wij deomtrek omtrek In In dit dit licht l icht isi s het vreemd, dat Aken en Maastricht h et v r eem d, dat A ken en M aastri cht nooit n o o i t tot t o t de d e Hanze H a n z e behoord b e h o o r d hebben. h eb b en V l a a n d e r e n v a a r d e r sk a r a v a a n
aan een een kn knooppunt HHannover ann ov er l lag ag aan ooppunt vvan an wwegen, egen, want an TTallinn al l inn ( (EstE stwantde dehanzeweg hanzewegvvan land) via V i sby (Zwe den) , L übeck en Ham land) via Visby (Zwe den), Lübeck en Ham burg oerde ook annov er, zodat burgvvoerde ooknaar naarHHannover, zodatonze onze vvoorouders, oor ouder s, alals s zij ken of aastri cht zij inin AAken of MMaastricht kw am en, m et vvreemde r eem de m annen en euw e kwamen, met mannen en ninieuwe
productenkenniskonden kennis kondenmaken. maken.Ontzettend Ontzettend producten jjammer, ammer, dat hi erover vrij wel ni ets s dat hierover vrijwel nietsbekend bekendiis en f s de ol k sov erl ev er ing ni ets achtergeenzel zelfs devvolksoverlevering niets achtergellaten at en hheeft. eeft . VVanuit anu i t LLübeck übeck vvia ia H am bur g en Hamburg en BBremen rem en vvoerde oerde ook zew eg naar ook een een han hanzeweg naar de de
eerde ederlandse IJssel steden. eerde genoemde genoemde N Nederlandse IJsselsteden. Br ugge kennen lij k, N ov gorod Brugge kennen we we natuur natuurlijk, Novgorod waarschij nl ij k ni et . Ofschoon e vrij e waarschijnlijk niet. Ofschoon di die vrije rij ksstad steeds sche rijksstad steeds door door mensen mensen van van Slavi Slavische af stamming bewoond afstamming bewoondwerd, werd, spraken sprakenDuitseis Duitsers ook el ov er H olm gar d al ow gor od ook w wel over Holmgard alss ze ze N Nowgorod bbedoelden. edo el den . TToen o en er 7 8 iin n de ad kkleine l ei n e er 14 1478 de ststad
tw isten uitbraken, an II an Ruslan d twisten uitbraken, zag zag Iw Iwan IIII vvan Rusland de k an s schoon i n te gr ij pen . A an de bl oeiende kans schoon in te grijpen. Aan de bloeiende icher zeche ((het het gi l de vvan an de ij k en) de R Richerzeche gilde de rrijken) kkwam w am ee n e i n d e en n l1494 4 94 w er d d u i ts e een einde en iin werd dee DDuitse
H of het an de Hof, het hoofdkantoor hoofdkantoor vvan de Hanzevaarders, Hanzevaarders, defi niti ef gesl oten. In wam definitief gesloten. In de de ll 6e 6e eeuw eeuw kkwam door dM er canti l isme, ook Mercantilisme, ook op op door het het zogenaam zogenaamd pl aatsen een einde aan de handelsprihandel spri andere plaatsen vileges. v i l eges. In 1669 l 669 bleven blev en er nog slechts sl echts zes
hanzesteden h an z esteden over ov er en thans th an s zijn z ij n het h et er nog n og dri e. Uit U it oogpunt van v an patrimonium patJi moni um worden drie. B rem en, Hamburg H ambur g en Lübeck L übeck nog steeds steeds Bremen, H ansestadt genoemd. genoem d. Letten L etten we w e bij een Hansestadt v oork om en de gelegenheid gel egenh ei d op op het h et kenteken k entek en voorkomende v an hun h u n auto: au t o . HB, H B , HH H H en en HL. HL. van
N w d oV rd tm g d etdew gareR gh ijkasw egdeJ3 w eg •
P li
1
1 _-r ..
Langste L angsfeen en oudste ou dsl ehandelsroute l i an deIsr ou te
33
D o k k e en b ot te
Dokke en botte H e n d r i k vvan an V e l d e k e vvermeldde er m el d d e o m Hendrik Veldeke omstreeks dat M Maastricht een kknooppunt str eek s l1160 l 60 dat aa stri cht een n ooppunt van wegen en waterwegen is met verbindingv an w egen en w ater w egen i s m et v erbi n di n gen vvan Hongarije Engeland, Saksen en an H on gar ij e nnaar aar E n gel an d, vvan an Sak sen Frankrijk, nnaar aa F r ank r ij k , vvan an de llage age llanden an den nnaar aar Denemarken en Noorwegen. D enem ar k en en N oor w egen . Om handel banen O m de han del iin n goede ban en te lleiden ei den er een organisatie nodig. In Duitstalige was w as er een or gan i sat i e n odi g . I n D u i t st al i ge was het een R Richerzeche, een gi gilde llanden an den w as h et een i ch er z ech e, een l de Wichtigkeit of van patriciërs, dat zich ook v an patr ici ër s, zi ch ook WTichtigkei t of P r o d en ti o r es n o em de . M e e st a l w a ren h et Prodentiores noemde. Meestal waren het bankiers, geldwisselaars en gel geldhandelaren bank i er s, gel dw i ssel aars en dh an del ar en diee kkapitaal tegen onder onderpand. Dee di apitaal lleenden eenden tegen pand. D Prévót des marchands, hoofd dee kkaraP r ev o t d es m a r ch a n ds, h o o f d vvan an d ar awas het vvaan aan vvan an rreizende ei z en de kkooplieden, oop l i eden , w as iin n h et bezit een door door de kkoning geschreven bez i t vvan an een oni ng gesch rev en vrijgeleidebriejhetgeen niet wegneemt vr Jgel eidebr i ef hetgeen ni et w egneemt dat de "avonturiers" bewapend waren, want er " av on t er s" goed b ew ap en d w ar en , w an t er was gespuiss on onderweg. Nog saillant w as vveel eel gespui der w eg. N og een sai l l ant detail, mochten met wapens omgaan, maar detai l , zze em ochten m et w apen s om gaan , m aa r waren militaire dienstplicht. w aren vvrijgesteld r ij gestel d vvan an m i l itai r e di en stpl i cht . Dee pr prévöt zijn beurt m moest D ev ot op zij n beurt oest vverantwoorer antw oor bij de H Hanze graaf Maastricht, afleggen ding afl eggen bij anzeg r a af M aa stri cht , gelegen bekende hanzeroute, heeft gel egen aan een bek ende h anzer oute, heeft karavanserai een grote bl bloei dankaan de kar a va nser a i een oei te da nk Hendrik en. en . Reeds R eeds in i n 1229 l 229 gaf gaf H endr ik I, I , hertog h ert og vvan an Brabant, B rabant, uit overwegingen ov er w egingen van v an veiligheid v ei l i ghei d en imago, bouw van im ago, opdracht opdr acht om met m et de bouw v an een stadsmuur in de buurt van het Bat st adsm uur i n buurt v an h et B at (( een kribwerk kri bw erk of of gevlochten gev l ochten rijswerk r ij sw erk aan de Maas) te beginnen.De geleerden (docti) M aas) beginnen .D e docti ) en rijken rij k en moesten m oesten dokke, dokke, de armen ar men moesten m oesten botte. Met een rugkorf (une botte) M et r ugkor f ( une botte) moesten m oesten zij stenen en ander bouwmateriaal bouwm ateri aal naar naar de muur muur dragen. dragen . Het H et Welsje W el sj e verleden, v erl eden, tussen Maastricht M aastri cht en Aken, A ken , aan de rand r an d van v an de Limes L imes Belgicus B elg icus of of Limes L imes Allius, A l l i us, de derde en ultieme grenslimes van de ulti eme grensl imesvan Romeinen voordat zij in 406 onze contreien definitief defi nitief verlieten, v erl i eten, is i s nog steeds steeds tastbaar, zelfs zel f s als al s dat door sommige somm i ge historici hi storici aangevochten aangev ochten wordt. w ordt .
ding bij hhet einde eeuw de di n g ttot ot bij et ein de vvan an de 16e eeuw was welvaart. Naast Aken rruggengraat uggeng raat vvan an de w el v aart . N aast A ken w as belangrijkste wijde hhet et de b el an g rij k st e llakenstad aken stad iin n de w ij de
omgeving. om gev in g.
Schonenvaarders Sch on env aarder s
vvervoerden er voer den
l a k e n n a ar Z w e d en en b r ach t en al s r et o u r -
laken naar Zweden en brachten als retour-
mee. Frankfurt was een zzeer vvracht r acht hharing arin g m ee. IIn nF r ank f ur t w as een eer belangrijke waar Maastrichtse bel an grij k e llakenmarkt akenm ark t w aar M aast n cht se kkwaliteit w a l i t e i t vverhandeld er h an d el d w e r d nnaar aa r Z w i t ser l an d werd Zwitserland
andere en de DDonaulanden. en on au l an den . IIn n an der e LLimburgse i m bu rg se plaatsen werd schapenwol gebruikt pl aat sen w er d iinheemse nh eem se sch apenw ol gebr ui k t "grauw" vvoor oor de vvervaardiging er v aar di gin g vvan an < 'gr auw " llaken. aken . H e t M a a st r i c h t e r l e e r w a s e e n a n d e r b e k e n d
Het Maastrichter leer was een ander bekend
exportproduct.Van alle huiden diee in in B Bergen ex portpr odu ct . V an al l e hu i den di er gen Zoom werden, Maastricht op Z oom vverhandeld erhandeld w erden, nam M aastri cht m e e r d an d e h e l f t a f . D e G r o t e - e n
ei n e meer dan de helft af. De Grote- en Kleine
L o o i er str aat , al et ev en kkan an lliever i ev er bu i ten de Looierstraat, alss hhet even buiten m uur. G e l d vvoor oor e en o n t z e t te n d st in k en d e muur. Geld een ontzettend stinkende
nijverheid, want geld stinkt niet. Vergeten wee nij v erh ei d, w ant gel d st i nk t ni et . V er geten w niet Maastrichter kopergietkunst, diee bor borg ni et de M aa stri chter k oper gi etkun st, di g prachtige doopvonten en llezenaars stond vvoor oor pr achti ge doopv onten en ezenaar s die toen in alle kerken gebruikt werden. Maar di e in al l e k erk en gebr ui k t w erden . M aar was ook een een stapel stapelplaats; uit het de stad w as ook pl aat s; u it h et Vorgebirge kwam aardewerk, uit DenemarV or gebi r ge k w am aar dew erk , ui t D enem ar k en k w am b a r nsteen , u it K eu l en k w am ken kwam barnsteen, uit Keulen kwam Moezelwijn uit Eifel kwamen maalsteM oezelw ij n en u it de E i f el k w am en m aal stenen. Vrijwel alles ging naar B Brugge en n en . V r ij w el al l es gin g naar r ugge en som m i ge pr oducten vverder er der naar Engeland E ngelan d en sommige producten S ch o tl an d . Schotland. Markt M a r k t en en Driesj D r i esj Hanzeroutes H anz eroutes sorteren sort eren weinig w ei ni g effect, ef f ect, als al s de goederen niet ni et op de markt mark t komen. komen. We W e konden reeds r eeds lezen l ezen dat de jjaarlijkse aarlij k se handelshandel smarkt Mercurius. m ark t afgeleid af gel ei d is i s van v an M er cur i us. Maar M aa r naast n aast aar m ark t was w as er ook het fforum or um waar w aar de jjaarmarkt aanvankelijk aanv an kelij k uitsluitend groenten, vlees v l ees en v i s verkocht v er k o ch t mochten m och t en worden. w or d en . In I n Aken A k en vis wordt w or dt de vismarkt v i sm ark t ookparvis ook p ar vis genoemd, genoem d, maar m aar parvis par vi s heeft niets ni ets met vis vi s te te maken, het is i s een equivalent voor kerkplein. kerkplein. Aanvankelijk A anvank elij k vond v on d de markt, m ar k t, ook in i n de steden, steden , plaats pl aats op driehoek ig plein. plein . Het H et oudste voorbeeld voorbeel d een driehoekig v an een driehoeksmarkt dr i eh o ek sm ar k t is i s die di e van v an Trier T r i er die di e van r eed s beschreven b esch rev en werd w er d in i n 958. 9 5 8 . Eveneens E v en een s uit uit reeds de 1l oe Oe eeuw eeuw is i s de driehoeksmarkt dr i eh oek sm ar k t voor v oor de k erk St. St . Quentin Qu entin te Doornik D oor nik in België. B el gi ë. In In kerk 1 l 66 is i s er ook te Aken A ken sprake van v an een DreiD r ei1166 ecksmarkt. ecksmar kt. Volgens V ol gens een stadsplattegrond stadspl attegrond van v an Maastricht, M aastri cht, getekend getekend door door Ganshof, Ganshof , zou zou zich zich ook in i n Maastricht M aastri cht in i n de 1 l oe Oeeeuw eeuw een driehoedrieh oe-
G e l d stinkt st i n k t niet n i et Geld Van V an Maastricht M aastr i ch t is i s wel w el bekend b ek en d dat d at het h et in i n de de 15e eeuw een stapelplaats 15eeeuw stapelpl aats was was voor v oor ruwe r uwe wol bestemd voor v oor de de lakenni l akennijjverheid v erhei d in VlaandeV laanderen. ren . Deze D eze grondstof grondstof kwam kw am uit Hessen H essen en Thüringen. In Maastricht bleef de lakenbereiThüringen.In bleef delakenberei-
44
gebleven. aar ligt lag!) de ovemicher gebleven. DDaar ligt ((lag!) de LLovemicher DDrees} r eesj ((6369 6369 EV ) met EV) met aan aan de de stompe stompe kant kant
marktplein bevonden hebben.In Indie diestad stad kkig ig mark tplein bev onden hebben. werd in 1200 1200 op op hhet plein w erd rreeds eeds in et pl ei n DDen en DDrees r ees het Si Sint gebouwd. het nt AAndriesklooster n dri esk l ooster gebouw d. NNiet i et vver er Markt straatvvan an dde e M a rk t bbevindt ev i n dt zzich i ch tthans h an s dde e sh aa t naam M Maagdendries. naam aag dendr i es. het einde einde vvan 13e eeuw eeuw ging ging men men TTegen egen het an 13e in de steden over tot de aanleg van rechthoei n de steden ov er tot de aanl eg v an r echthoekige marktpleinen, in in de de verhouding verhouding van van 22 :: ki ge marktpleinen, bleef de driehoekige 3. In kleine plaatsen 3. In kl eine plaatsen bleef de driehoeJ
vvan an dde e dr i eh oek een aat di e ook u nnog og driehoek een str straat die ook nnu
DDeus eus ((6369 6369 GA ) genoem d w ordt . Op GA) genoemd wordt. Op de de hhoeve o ev e LLovemich ov em i ch wwoonde o on d e dde e ffamilie a m i l i e SSchins, ch in s,
met aatst al l een nog oonkgeszel met op op het het llaatst alleen nog der derjjoonkgeszel Jules Sj uul) Schins. a zij n dood Jules ((Sjuul) Schins. NNa zijn dood werd werd de de
door een een ffamilie Hagemann aan-hhoeve oev e door am i l i e H agem an n aan gekocht. gek ocht . M eestal lliggen i ggen mark tpl ein en e in en dreesj dreesje in Meestal marktplein hethi historisch gedeelte vvan een stad, stad, m maar een het stoi[i sch gedeelte an een aar een ddries r ies kkan an zzich i ch som n de an d vvan an een p somss aa aan de rrand een dor dorp
of rt vvan an een ij bev i nden . of in in de de buu buurt een boerder boerderij bevinden. D en ken w e aan mstenr a der dr isj e iin n we aan de de Ilmstenrader drisje Denken
Imstenrade, aan hhet Dreeske Colmont, aan Im stenr ade, aan et D r eeske iin nC olm ont , aan Ten r iesj in oerendaal en er kTen D Dries} in VVoerendaal en aan aan de de K Kerk-
in U Ubachsberg .. driesj dr i esj in bach sber g.. In In het het gehucht gehucht Baneheide Baneheide is is nog nog steeds steeds de de om v ang vvan an de pl aatsel ij k e dr i esj te zi en, omvang plaatselijke driesj zien,
jjammer ammer dat dat hier hier geen geen toponiem toponiem bewaard bewaard iiss gebl ev en. B ev ond zi ch toch op) B anehei gebleven. Bevond zich toch in in ((op) Baneheide angrij k pl ek , w aar een stor ische de een een bel belangrijk plek, waar een hi historische
Dee D Dreesje bij onss D r eesj e b ij on In Lemiers zijn beide begrippen Deus en I n L em i er s zij n bei de begri pp en D eus en
w eg vvan an M aastr icht naa ken enerzij ds en weg Maastricht naarr A Aken enerzijds de H ertogenweg van L imbour g naar R ol duc de Hertogenweg van Limbourg naar Rolduc anderzijds, Dee H Hartjensweg anderzij ds, elkaar el kaar kruisten. kr ui sten . D ar ti ensweg in in B Baneheide aneh ei de herinnert her inn ert nog n og steeds aan een hert ogdom dat feitelijk f eitel ij k een graafschap graa f schap was. w as. hertogdom M aar omdat omdat de de graaf graaf van v an Limburg L imbur g ooit ooit Maar v an Neder-Lotharingen N eder -L otharingen was, w as, is i s het hertog van
alss toponiemen, helaas ni niet alss A jjen en Ilng ng al et al straatnamen, bewaard gebleven. str aatnam en, bew aar d gebl ev en . Op het tussenliggende tussenl i ggende driehoekige driehoek ige plein, pl ei n, dat in Lemiersnietdriesj L em i er s ni et dr iesj maarjemingde m aa rj emi ng de (grond ( g rond van v an de gemeenschap) genoemd werd, bouwde architect ar ch i t ect J. J . Joma Jo r na in i n 1895-1896 l 8 9 5 - l 8 9 6 een e en "minia'cm i n i atuurkathedraaltje", t uu rk ath edraal tj e" , de neoromaanse neor om aan se HH HH Catharinaen Luciakerk. In Huls ( 6369 GA) C ath arinaL uci akerk . H ul s GA ) Simpelveld, Si mpelv el d, zijn zij n ook toponiemen toponi emen bewaard bew aard
bordje bor dj e niet ni et helemaal h el em aal fout. f out .
H o o f d st u k I V Hoofdstuk IV
R a r e munten m u n te n Rare de inboorlingen inboor l ingen was w as dat dat slakkenhuisje sl akk enhui sj e siesi ede r aad, r ui l en betaal m i ddel tegel ij k . R eeds raad, ruil- en betaalmiddel tegelijk. Reeds 2 0 0 0 voor v o o r Christus C h r i st u s werd w er d de d e Kauri K au r i in i n China C h in a 2000 al s betaalmiddel betaal m i ddel gebruikt. gebr uik t. In I n de de 14e 14e eeuw eeuw als w er d de d e kauri k aur i betaalmiddel b et aa l m i d d e l in i n Afrika. A f r ik a .NederN e d er werd l andse scheepslui scheepslui verdienden v erdi enden er er kapitalen kapital en landse m ee, ze ze kochten k ochten met m et deze deze schelp, schelp, die di e zij zij mee, poessy p oessy noemden, noemden, negerslaven negersl av en en en slavinnen sl av i nnen aa n de d eAfrikaanse A f r i k aan seWestkust W e st k u st om o m daarmee d aa r m e e the th e aan American A mer i ca n way 7i a yof of live l i veop opgang gan gte tebrengen. br en gen .De De
Sensuele S en su el e poessy p o essy De D eDuitsers D ui tser sspraken spraken over ov er kauri kaur i de deEngelE ngel sen sen over ov er cowry cowr y maar maar ze zebedoelden bedoel den hetzelfde; hetzel f de, een een schelp schelp die di e als al svaluta v aluta geaccepteerd geaccepteerd werd werd en en het h et zelfs z e l f s tot t o t in i n de d e 20e 2 0 e eeuw e eu w kon k o n volhouv olh ou den. den . Kauri K au r i is i s feitelijk f eit el ij k de de naam n aam van v an een een porseleinslak, por sel einsl ak, die di e in in de de kustwateren kustw ater en van v an de de Malediven M al edi v en leeft. l eeft . Het H et diertje, di ertj e, met m et de de wetenw eten schappelijke schappel ij k enaam naam Cypraea Cyp r aea moneta moneta schulpt schulpt in i n een een wîtglanzende w i t g1anz en deeivormige ei v or mi geschelp. sch el p .Voor V oor
55
lleenden eenden tegen pand en eel tegenonder onderpand endaarbij daarbij een eenvveel tehoge hogerente renteber berekenden. de stadsstadste ek enden . VVolgens ol gens de % mochten zij niniet meer dan 86 86 % vvaderen aderen m ochten zij et m eer dan berekenen, maar we begrijpen dat iinterest nter est ber ek en en , m aar w e begr ij pen dat deze zeer zeer hoge hoge rrentevoet de gew gewone deze entev oet vvoor oor de one
schelp wwas door de de eeuw eeuwen heen alalgemeen schelp as door en heen gem een begeerdom omdat zewwaardevast enuni uniform begeerd dat ze aardev ast en f or m vvan an afmeting was. laggem gemakkelijk inde dehand hand afrneti ng w as. ZZe e lag akk el ij k in moule en hhad door en ad do or hhaar aar vvorm or m ((schelp> sch elp m ou l e >> mond een sensuel sensuele expressie, m ond >> llippen) ippen) een e ex pressie, tevens als symbool waardoor dit ggeld w aar door dit eld tev en s al s sy mbool vvoor oor
m an oonbetaalbaar n b et aa l b a a r w a s . DDaarmee aa r m ee kkwamen w a m en dde e man was.
jjoden oden in ni ct met erk elij k e LLeer, eer , di e in con conflict met de de kkerkelijke die hetllenen geld tegenwwoekerrenhet enen vvan an gel d tegen oek err en-
de v.vruchtbaarheid gold. de r uchtbaarh ei d gol d.
te erbi edt . D ie W et iis s ffeitelijk eit el ij k te vverbiedt. Die Wet
!e
afkomstig Oude af k om sti g uuit it hhet et O ude TTestament estam ent en en vvooral) oor al ) bek en d bij en du duss ook ook ((en bekend bij ~,.;:::5§ de j oden . M aar de talm oed Ooden de joden. Maar de talmoed Goden--
r !
BOESSIES B OES i lF S ) VOOR HET V
:oopscheppevio O c efiEr V
bel) schrij ft : "L enen tegen ~~' bij bijbel) schrijft: "Lenen tegen woewoekkerrente err ent e iis s dan onde al ood dan zzonde alss een een jjood bij ood te eel rente ek ent bij een een jjood te vveel rente ber berekent ( . . .) " K athol i ek e m annen di e aan
' ;
... ·. . _
~:::..,,,'t-"'· ,,,;W(Q)rg
r~
ll -l-" ..........'~ \_.~ }
~ ~ Z -4 q
'
L L/ O
H ei l i ge LLand and deelnam en w er den , Heilige deelnamen werden, erl eef den , . --- _. al alss zij zij de de barre barre tocht tocht ov overleefden,
e r l o st vvan an d e n t e l a st ~ vverlost dee rrentelast. V o o r d e St a d l e e k hhet e t llucratief u c r at i e f Voor de Stad bbleek \ ~~
Y /
=
e~~~):::~o~:t::~nn: e n v a n d e K r u i st o c h t e n n a a r h e t
a
(,
.·
L
om om een een zogenaamdej zogenaamde jodenbelasting odenbel asti ng
- ... _ . , -~ - - - ~ in te voeren. In Keulen gebeurde
i!1n 7--·-~.:~~~~~~ u_ ,'< i- M inttevo 2e hrte 9g nobIn hK tdeu ok len g tebk eu nrnd en e. - ~ _:1~
· --L --
dat in ~259 of het o~k Aken en Maastnchtgebeurde 1s met bekend. Toen Toen na nade de Slag Slagvan van W Woeringen oeringen (( 5 5jjuni uni 1288) 1288) de Brabanders de overwinning vierden, werd deBrabandersdeoveMrinningvierden,werd in Keulen K eulen de de jodenbelasting j odenbelasting drastisch verhoogd, hoogd, want de de burgers bur gers van Keulen vochten aan de kant van aan de kant van de de hertog hertog van van Brabant. Brabant. Hun Hun bisschop, bisschop, Siegfried Siegfried von von Westerburg, Westerburg, bisbisschop van Keulen, K eulen, werd gevangen gezet omdat om dat hij aan de kant van v an Reinout R einout hertog van Gelre Gelre vocht. vocht. De De burgers bur gers namen verder wraak, wraak, voortaan voortaan mochten mochten joden j oden geen geen deel deel uitmaken uitmaken van van enig enig gilde gilde en en ook ook niet niet lid lid zijn zij n van het patriciaat. Ofschoon de joden van het patriciaat. Ofschoon de j oden rijk rij k waren, werden zij in hun emplooi waren,werden inhun emplooi ontzettend ontzettend gehinderd, omdat ze voortaan geen geld meer gehinderd,omdat zevoortaangeen geldmeer mochten mochten lenen lenen en en geen geen goud goudmeer meer mochten mochten of verkopen. In het gunstigste inin- of verkopen. In het gunstigste geval geval gingen gingen ze ze verder verder met met veevee- en en kleinhandel, kleinhandel, soms soms ook ook met met woeker woeker en en schacher. schacher. (Het (Het begrip begripschacher, schacher, kwam kwam via viahet het Hebreeuwse Hebreeuwse w oor dsáhar si ihar en en het het Jiddische Ji ddi schesjacher sj acher ook ook in in woord
V r uchtbaar was was het het ook ook op op een een andere andere Vruchtbaar manier, want onze gekleurde landgenoten in Suriname, Sur iname, moeten gezien worden als als levend levend bewij ss van de de inventieve inventieve Hollandse Hollandse koopkoopmansgeest. Negers werden ontvoerd mansgeest. Negers werden ontvoerd uit uit Gambia, Gambia, Ghana, Ghana, Senegal Senegal en en Togo Togo (Afrika), (A frika) , landen die die van 1621 l 62 l tot 1872 l 872 garant stonden v oor slaven sl av en in alle all e soorten en maten. m aten HollanH ol l anvoor ders ders stonden bekend bekend als al s meedogenloze meedogenloze slavendrijvers slavendrij versen en Nederland Nederlandwas waseen een van van de de laatste landen (Thorbecke) de slavenhanlaatstelanden (Thorbecke) die diedeslavenhandel del verbood. verbood. De Deweg weg van van maatje maatj e (scheeps(scheepsmaat> maat >bootsman> bootsman koopman> koopman >slavenhandeslavenhandelaar) maar prachtige laar) naar naarpatriciër patriciërduurt duurtlang, lang,maar prachtige patriciershuizen Amsterdam getuigen patriciershuizenin inAmsterdam getuigenvan van een briljante carrière. We mogen niet generaeenbrilj antecarriere. Wemogenniet generaliseren, liseren, ook ook hout-, hout-, zout-, zout-, laken-, laken-, wijnwij n- en en geldhandelaren, wisten rijkdom te vergaren. geldhandelaren, wisten rij kdomte vergaren.
onz e woordenschat w oor d en sch at terecht t er echt en en is i s synoniem sy n on i em onze
Woeker W o ek er en en sjacher sj a ch er In onze onzemiddeleeuwse middeleeuwsesteden stedenbeleden beleden de de In
voor voor pingelen pingelen en en bedrieglijke bedrieglij ke handel.) handel .) De De Jodenprogrom is dus veel ouder dan het Jodenprogrom is dus veel ouder dan het Nazibewind, Nazibewind, want want reeds reeds in in het het jaar j aar 506 506 om met verbood Frankrijk zijn katholieken verbood Frankrij k zij n katholieken om met
meeste kooplieden de joodse religie. Mercameestekoopliedendej oodsereligie. Mercatores, est Judei et ceteri mercatores. tores,id idestJudei etceteri mercatores. Maar Maar echt geliefd waren ze niet, omdat zij echt geliefd waren ze niet, omdat zij geld geld
66
aaneen ééntaf tafel tezitten. zitten.In In694 694moesten moesten j joden oden aan el te
VVanaf an af de w wwerden er den ook s de 14e 14e eeu eeuw ook bij bij on ons
hun geld, geld, zelfs zelfs hun hun kinderen, kinderen, afafj joden oden alal hun
mmunten u n t en vvervalst er v al st en e 17 e eeu w hheerste eer st e er eni nindde 17e eeuw er
een are pl aag; mensen e oude i ees een wware plaag; mensen didie oude ((lees
staan.. In Inl 1182 uitFr Frankrijk staan 182 wwerden er den alalle l ej joden oden uit ank r ij k enhun hungel geld inbesl beslag genomen. vverdreven erdr ev en en d in ag genom en . I In n
munten opkochten wwaardevaste) aardev aste) m unten opk ochten om om ze zemmet et m i n der edel e m eta len i in n een el t k ro es tte e een sm smeltkroes minder edele metalen
gebeurde hetzelfde.In In l1337 werdenin in l1394 394 gebeur de hetzelfde. 337 werden
mengen. et deze egering van Met dezellegering vanlage lageintrinsieintrinsiemengen.M
en ttien NNederbeieren ederbei er en alalle l e j joden oden vvermoord er moor d en ien
kke e wwaarde, aa rde, w erden ni euw e ((lees l ees vvalse) al se) werden nieuwe
later kwamen kwamen iin Straatsburg meer dan dan j jaar aar later n Straatsbur g meer 2000 joden op de brandstapel. Hun geld werd 2000j oden op debrandstapel . Hun geld werd
munten e nominale aarde bleef muntengeslagen. geslagen. DDe nominalewwaarde bleef gelij k, zodat gelijk, zodat de de heggenmunters heggenmunters (ook (ook hagehagemunters) enden. Het ergoed goedaan aanverdi verdienden. Hetwoord woord munters)er hagemunter s feitel ij k ni et goed hagemunter iis feitelijk niet goed gekozen gekozen omdat n de i ddel eeuw en gede M Middeleeuwen geomdat het het begrip begrip iin
onder de kkatholieken 1426 on der de ath o l i ek en vverdeeld. er deel d . IIn n 14 26 moesten de joden inKKeulen hungel geld afstaan m oesten dej oden in eul en hun d af staan en dde stad 1648 werden inPPolen en e st ad vverlaten. er l at en . IIn n 16 48 w er d en in o l en tijdens een anti antisemitische razzia 20.000 tij dens een semitische razzi a 20.OO O joden vermoord en hun geld in beslag genoj oden ver moord en hun gel d in besl ag geno-
br ui k t w er d vvoor oor munthuizen e geacht bruikt werd munthuizen di die geacht w erden onbev oegd en/of oegde en/of op op onbev onbevoegde werden onbevoegd
men. e n .
m
w ij ze de eestal wijze de muntslag muntslag uit uit te te oefenen. oefenen. M Meestal w er den do or di e m en sen m i n der w aar di ge werden door die mensen minderwaardige
Wondermunt Ook in in het het eenv eenvoudige speel-Ook oudi ge vvolksgeloof olk sgel oof speel af aan aan een een cr cruciale rol.. het gel geld meet af de het d vvan an meet uci al e rol Hekgedaler of De mensen spraken spraken ov over een H D e mensen er een ekgedal er o f Hekgepenning als zij het over een wonderH ekgep enning al s zij ov er een munt diee nnooit minder werd. Maar m u nt hhadden, adden , di ooi t m i n der w erd . M aar ·hoe aan zzo'n munt Heel gemakkeh oe aan o'n m unt te kkomen? om en ? H eel gem aWcegaan!! TTijdoor bij bij de duiv duivel llijk, ij k , door el te rade te gaan ij Adam Eva, dens de ffeestdag eestdag vvan an A dam en E v a, op 24 december, bij dui duisterdecem ber , bij ster nis n i s een een kruisweg k r ui sw eg vvolol gen. Is het dan toch gen . I s h et dan toch waar? w aar ? Waar W aa r veel v eel geld gel d is, daar regeert i s, daar r egeert de de duivel... du iv el . . . W on d er m u n t
imitaties an gewi l de muntsoorten agen . imitaties vvan gewilde muntsoorten gesl geslagen. V anw ege het al se en vvalse Vanwege het grote grote aantal aantal echte echte en m unten in cul ati e, deden dw i ssel aars in cir circulatie, deden gel geldwisselaars munten hun n Eur opa dok en ze de hun intrede. intrede. IIn Europa doken ze op op ten ten tij tijde vvan an d \ st o c h t en . IIn n hhet et m i d d e l e eu w se dee IKruistochten. middeleeuwse
IItalië tal i ë kkeurde, eur de, w oog en i ssel de de i ssel aar woog en w wisselde de w wisselaar d u n t st uk k en . l-n et m i dd en vvan an d 13ee dee m muntstukken. In hhet midden dee 13
eeuw ar en ze r ugge, de an gr ij k eeuw w waren ze ook ook in in B Brugge, de bel belangrijkst e stad sQ d in i n de de ste Lage L ag e Landen, L an den , w e r k z a a m . De D e werkzaam. w i s s e l a a r stalde st a l d e wisselaar ZIJn zeer gevarieerde muntschat uit op een marmeren wisseltafel, die de I t a l i a n e n banca ba n ca Italianen noemden. Om te controleren of de aangeboden .,C'.i \ munten echt echt munten w ar en , gooide gooi de waren, hij hij ze z e op op de de stest e- nen n e n tafel t a f e l en e n kon k on d a n meestal m e e st a i aan aan dan d e k l a nk h o r en de klank horen o f er e r veel v e e l of of of w ein i g goud gou d in in weinig ^i - ^, .^, z a t . Of O f het h e t echt ech t zat. of vals v al s geld gel d of w as.Voor V oor alle al l e zekerheid z ek erh ei d legde l egde hij hij de de munt m unt was. ook o ok nog n og even ev en op op de de weegschaal. w eeg sch aal .
Cm v scJh natzu e:ietro m g p eve an i-
Klinkende K l i n k e n d e munt m u nt De D e EU E U is i s als a l s de de dood dood voor v o or geschong esch on den geld. d en gel d . Vooral V o or al Russische R u s si sc h e criminelen cr im i n e l e n zijn zij n sterk sterk in i n het het nanamaken van biljetten, m aken v an bi lj etten , maar m aar hebben h ebben op op de de eurobiljetten, tot eur ob i lj et ten , tot nu nu toe, tanden to e, hun h tan den fifi - -guurlijk stuk gebeten. g uur l ij k st uk gebeten . De D etanden tan den letterlijk l et ter l ij k in in een e e n muntstuk m u n t st u k zetten z e t te n gebeurde g eb eu r d e vroeger v r o e g er vaker vaker dan dan nu. nu. De De FiF(; e' kenners k e n n e r s beweerden b ew eer d en daarmee daar meehet hetgoudgehalte goudgehaltete tekunnen k unnenvaststelv ast stel ... Vervalsen is van alle tijd; reeds len l en . . . V er v al sen i s v an al l e tij d ; r eedsin in de de Griekse Oudheid werden munten vervalst. G r i ek se O u d h e i d w er d e n m u n t e n v er v a l st .
,^ '.-i,L rc:_^ :.
77
n d co en em tara o d n le eg nre.b O nom de o tn e f
We toch de ui uitdrukking: KlinkenW e kkennen enn en toch tdr uk k i n g : K l inkende m munt ? ! Vaak trad de banchiere (geldwisun t ?! V aak tr ad ba nch i er e ( gel dw i sselaar) ook op op al alss kkassier, door tegen tegen een een sel aa r ) ook assi er , door beloning munten anderen deposito bel oni n g m unten vvoor oor ander en iin n dep osi to Hij beschikte over een. ((bewaring) bew ar in g) te nnemen. em en . H ij beschi k te ov er een cassa). opslagruimte vveilige ei l i ge opsl ag r ui m te ((in i n hhet et IItaliaans tal i aan s cassa ).
Kippers en w wippers K ip p er s en i pp er s D e llandheren a n d h e r e n uuit it d i d d el eeu w en o ntDe dee M Middeleeuwen ont-
en sl sloegen niet alleen hun ei eigen wierpen w i er pen en oegen ni et al l een hun gen munten, waren ook ster sterk m unten , zze ew ar en ook k iin n hhet et kkopiëren opi ër en munten. Vooral hoogintrinsieke vvan an vvreemde r eem de m unten . V oor al h oogin t r uisi ek e munten Frankrijk, Vlaanderen en N Namen m unt en uuit it F r ank r ij k , V l aan der en en am en hadden hun belangstelling. Natuurlijk er hadden hun bel an gstel l i ng. N atuur l ij k zzat at er een oef e aan ant ze vvoegden oegden er i nder een ffoefje aan,, w want er m minder
T h o r n se m u n t en
Thornse munten Tegen het einde Middeleeuwen T egen h et ei n de vvan an de M i ddel eeu w en barst hhet onze omgeving prins-bisbarst et iin n on z e om gev in g van v an pr in s-bi sen gr graven. In dit vversnipschoppen,, her herogen schoppen ogen en av en . In er sni pperd gebied heeft iiedere eigen per d gebi ed heeft eder e llandsheer an dsheer zzijn ij n ei gen geld, waarmee hij zij zijn onafhankelijkheid gel d, w aar mee hij n onaf hank el ij kh ei d benadrukken wil. Tegenwoordig bepaaltt een een ben adruk k en w il . T egenw oor di g bepaal getal op op een een m munt biljet) waarde getal unt ((of of bi lj et) de w aa r de vvan an geldstuk, maar vroeger gol gold het gel dst uk , m aar vroeger d vvooral ooral de iintrinsieke n t r i n si e k e w aa rd e . O m d i e rreden e d e n kkon on m e n iin n waarde. Om die men en onze streek met allerlei vreemd goudon z e str eek m et al l er l ei v reem d gou d- en betalen. Dee llandheren Gronszzilvergeld i l v er gel d betal en . D an dh er en vvan an G r on s. vveld Rekem hierop in door door el d en R ekem speelden speel den hi erop in vvreemde reem d e m u n t e n n a t e b o o t s e n . J a m m e r v oor munten na te bootsen. Jammer voor h en d a t iin n 1795 17 9 5 d r an sen k w am en e n a an hen dat dee FFransen kwamen en aan die lucratieve hobby een einde maakten. di e l ucrati ev e hobby een ei nde m aak ten . O v er d st i f t d am e s vvan an T h om h eb b en w Over dee stiftdames Thorn hebben wee gelezen. Het waren geen vvaker aker gel ezen . H et w aren ffeitelijk eitel ij k geen maar want moesten zzusters ust er s m aa r vvip-begijnen, i p-beg ij n en , w ant zze em oesten niet ook vvan ni et alleen al l een vvan an hoge adel, adel , maar m aar ook an historische mochten hi stor i sche adel zijn. zij n . Ze Ze m ochten zelfs zel f s trouw en , alleen al l een de abdis abdi s legde l egde de gelofte gel oft e van v an trouwen, kuisheidaf.Doorrijkdomeninvloedontwikk ui shei d af . D oor r ij k dom en inv l oed on k e l d e Thorn T h o r n zich z i c h tot t o t een e en mini m i n i vorstendom v o r st e n d o m met m et kelde een eigen ei gen rechtspraak. r echtspr aak . Verantwoording V er antw oor ding was wa; het stift sti ft uitsluitend ui tslui tend verschuldigd v er schu l di gd aan de Duitse D ui tse Rijksdag. R ij k sdag. Alle A l l e ingrediënten in gredi ënten om om tot een eigen ei gen muntwezen muntw ezen te komen waren w aren aanwezig, aanw ezi g, zodat abdis abdi s Margaretha M argaretha van v an Brederode in het midden eeuw van m i dden van v an de 16e l 6eeeuw v an dit recht r echt gebruik gebr ui k wenste w en ste te maken. m aken . Waren W ar en de adellijke adel l ij k e dames dam es werkelijk zo vroom? Abdis Margaretha werkel ij k vroom? A bdi s M argaretha gaf gaf haar h aa r muntmeester, m unt m eester , Peter Petet van v an Bossenhoven, B ossenh ov en , de slechte raad r aad om goede munten te smelten sm elten en nieuwe ni euwe (minder intrinsieke) intr insi eke) munten te slaan sl aan met m et minder m i n der zilver. z i l v er . De D e Duitse D u it se Rijksdag R ij k sdag kreeg k reeg het 1568 l 568 in de de gaten, zodat de de abdis abdi s een uitbrander uitbran der kreeg en de de muntmeester in h et cachot cach ot belandde. b el an dde . De D e abdis abdi s was w as het h et standje stan dj e het spoedig spoedi g vergeten, vergeten, want opnieuw doken in Thorn T hor n dubieuze dubi euze zilverlingen zil ver l ingen op, waardoor w aa rdoor er vanaf v anaf 1582 l 582 geen munten meer geslagen gesl agen m o c h t e n worden. w or den . mochten
goud Dee ffalsificaties waren somss zzo gou d aan toe. D al si fi cat i es w ar en som o dat het het vverschil n,iet of nauw nauwelijks goed dat er schi l ni et of el ij k s te zzien i en w as e n d a a rd o o r n am h et vvertrouwen e r tr o u w e n iin n was en daardoor nam het
originele gouden m munten af.. R Regelmatig de or i gi nel e gouden unten af egel m ati g op hhet matje geroepen, werden w er den llandheren an dh er en op et m atj e ger oepen , m aar de opgelegde llijfstraffen ij f straf fen zij n ni et maar zijn niet bekend. Anders gewone man diee het het bek en d. A n der s de gew on e m an di w aa gde gel d te vvervalsen. erval sen . H ij w erd llevend ev end waagde geld Hij werd gekook it de ketel vviel. i el . D at gekooktt totdat totdat de bodem bodem uuit Dat
in VVilvoorde waar twee gebeurde gebeur de iin n 1404 14 04 in i l v oor de w aar tw ee eerst gefolterd werden en vvalsemunters al sem unter s eer st gef olter d w er den en daarna, kosten gemeente Haelen, daar ng op k osten vvan an de gem eente H ael en, in een c'beetj e" w ater gek ook t w erden . D ie een "beetje" water gekookt werden. Die ttwee w ee h a d d e n iin n P i e t e r sh e i m tte e L an a k en hadden Pietersheim Lanaken d i v er se m u n t e n vvervalst. e r v a l st . diverse munten
Ook graven Gronsveld hadden nog O ok de grav en vvan an G r onsv el d hadden nooitt vvan gehoord. Zij nooi an "auteursrechten" " auteur sr echten" geh oor d. Z ij
stuivermunten diee vveel overeenkomst sloegen stuiver munten di eel ov ereenk om st vvertoonden ert oonden met m et een vvolwaardige olw aardi ge munt vvan an de stad Groningen. Zij verscheepten hun munten Groni ngen . Z ij v er scheepten hu n m unten in tonnetj tonnetjes es naar het noorden, waar het vals v al s geld zilveren gel d de zilver en munten verdrong.De v erdrong.D e graven grav en Van goudguldens, V an Bergh B ergh maakten maak ten vvalse al se goudg uldens, dukaten, du ka ten, daalders da a l der s en Groningse G r o n i ng se stuivers. stu i v er s. Dat D at de gewone man wel w el vaker v aker op louche l ouche ideeën i deeën komt k om t blijkt bl ij k t uit ui t het h et volgende. v ol gen de. Met M et een scherp scher p mesje mesj e of of met een vijltje, v ij ltj e, maakte maak te een geldsnoeier een gouden munt een/tiende grammetje grammetj e lichter. l ichter . Deed D eed hij dat bij honderd munten, m unten , dan verkreeg v erkr eeg hij hij tien ti en gram gram muntm u nt goud. goud. Tel T el uit je j e winst wi nst ! Omdat de munten toen geen opstaande rand, geen randschrift en opstaanderand, zelfs zelf s geen kartelrand kartel rand hadden, hadden, was w as muntsnoeien gemakkelijk gemakkel ij k en en lucratief. lucratief.D Deekunst kunst was washet het en zo te doen, dat men m en het niet ni et kon k on zien. zi en . In de volkstaal v olk staal werden w er den zij soms som s ook kippers k cp p er s en genoemd, maar voor kadi werden wippers wippersgenoemd,maar voor de dekadi werden zij veroordeeld wegens w egens geldsnoeierij. geldsnoeier Ï . Feitelijk lij k wordt met kippen kippen en wippen wipp en bedoeld, bedoeld het op gewicht sorteren van gouden munten, munten, waarbij de de zwaardere zwaardere munten er uit gehaald gehaal d w er d en . werden.
88
DDe· e'andere unt draagt rift : "V iv re andere m munt draagthet het opsch opschrift: "Vivre
Molly-munten Moresnet M oll y -m u n t en iin n M or esn et Na de vval Napoleon ende de def definitieve N a de al vvan an N apol eon en ti ev e verbanning naar Sint Helena, werd op JO mei verban ni ng naar Sint H el ena, w erd op 30 mei de VVrede Parijs getekend. l1814 8 l 4 de rede vvan an Parij s getek end. VVolgens ol gens art. 32 zouden alle partijen binnen twee ar t. 32 zouden al l e partij en binnen tw ee
et prosperer prosperer sous sous lla double protection protection de de la la et a double Prusse et de de lla en vvoorPr usse et a BBelgique". el gi qu e" . ((Leven L ev en en oor spoed onder onder de de dubbel dubbele bescherming spoed e beschermi ng vvan an Pr ui sen en el gi ë.) N atuurl ij k zij n bei de Pruisen en BBelgië.) Natuurlijk zijn beide m unten ni et in oul ati e gek om en , w ant al s munten niet in rroulatie gekomen, want als wettig betaalmiddel werden zenooit nooittoegel toegelawetti g betaalm i ddel w erden ze a-
maanden samen Wenen m a an d en sam en kkomen o m en iin n W en en vvoor o o r eeen en congres, waar waar de de akte akte met met betrek betrekking tot congres, king tot nieuwe grenzen in in EEuropa geratificeerd zou ni euw e grenzen u ropa gerati fi ceerd zou
ten.. BBeschouwen we de m muntslag alss een een ten esch ouw en w e de u nt sl ag al lucratief grapje. Geen gr grapje was de EEerste lucr ati ef grapj e. Geen apj e w as de er ste Wereldoorlog, toenjongens en mannen mannen uit uit W erel doorl og, toen j ongens en N eutraal M or esnet , di e eer st naast k aa r iin n Neutraal Moresnet, die eerst naast el elkaar
worden. Nederland en PPruisen w o r d en . TTussen u ssen N e d er l an d en r u i sen oontn tstond al al m meteen onenigheid over gebied stond eteen oneni ghei d ov er hhet et gebi ed Altenberg (ten zzuiden dat ov over A ltenberg (ten ui den vvan an VVaals) aal s) dat er rijke zinken loodertsmijnen beschikt. ri j ke zi nk- en loodert smij nen besch ik t. Helaas, men niet eenss w worden, H el aas, m en kkon on hhet et ni et een or den , zodat er naar aaanleidingvan een overeenz odat er n aar aa an l ei d i n gv a n een ov er een onze kkoning en di diee vvan Pruisen kkomst om st ttussen ussen onze oni n g en an Pr uisen 1816, een 333 333 ha kl klein driehoekig op 26 jjuni u ni 18 16, een ein driehoeki g landje ontstond met de naam Neutraal Moreslandj e m et naam N eutraal M oresnet.. H Het geschiedenis net et zzou ou te vver er vvoeren oer en de geschi edeni s dee do doeken dit vvan an d i i ccondominium o n d o m i n i u m hhelemaal el em aa l uuit it d ek en doen. wee vvolstaan met dee vvermeltte e d o en . LLaten at en w o l st aa n m et d er m el dat de bev bevolking ongekroonde ding dat ol ki ng en hun ongekr oonde koning, bedrijfsarts bij de firma Vieille k on ing, bedrij f sarts bij fi r ma V i ei l l e Montagne, huistevens M ontagne, hui s- en tandarts, tev ens vverloserl osdokter Molly, zich mettertijd kkundige, undi ge, dokt er M ol ly , zi ch m ettert ij d vvan an neutraleejjasje wilden ontdoen.. D Dee kl kleuren het neutral asj e w i lden ontdoen euren waren gevonden: vvoor oor de eigen ei gen vvlag l ag w ar en spoedig spoedi g gev onden . zwart wit uitt de D Duitse uitt z wa r t en w i t ui u i tse vvlag l ag en blauw bl a u w ui de Nederlandse. N ederl andse. Op 18januari 18 j anuar i 1886koptede l 886 kopte de DuitstaligekrantDasFreie D uitstal ige k rant D as F r ei e WortuitDolhain: Wor t u it D olh ai n : "Es " E s steht st eh t uns u n s ein e i n interessanter i n t e r e ssan t er Prozess P r o z e ss in in Aussicht. A u ssi cht . Es E s hatten h at ten einige ei n i ge Spekulanten Sp ek ul an t en Briefmarken B r i ef m a rk en von v on 1, l , 2, 2 , 3, 3 , 4, 4 , 5, 10, 10 , 20 2 0 und und sogar 50 Pfennig Pf enni g :für f ur das neutrale neutral e Gebiet Gebi et herstellen h er st e l l en lassen l a s sen und u n d dieselben d i e sel b en sodann so d an n :für f ur eigene Rechnung emittiert". Dr. Molly was ei gene R ech nu ng em i t ti ert )'. D r . M ol ly w as duidelijk dui del ij k een stap te ver v er gegaan, gegaan , want w ant in Neutraal N eu t r a a l Moresnet M o r e sn et mochten m o ch t en uitsluitend u i t sl u i t en d Duitse D u i t s e en Belgische B el gi sche postzegels postzegel s geplakt gepl ak t worden. Toch zijn de postzegels van w orden . T och zij n de postzegel s v an de de dr. dr . Molly M ol l y achttien achtti en dagen dagen in i n roulatie r oul ati e geweest gew eest voordat v oor dat ze z e ingetrokken in getr ok ken werden. w er den . Voor V oor verzav er z amelaars waren de zegels het neusje m el aar s w aren zegel s neu sj e van v an de de zalm, z al m , zodat z odat even ev en later l ater in i n Aken A ken en en Verviers V er vi er sde de zegels zegel s gekopieerd gek opi eer d werden. w erden . Waarschijnlijk W aarschij nl ij k heeft h eeft de de dokter dok ter geen geen straf str af gekregen, gek regen , want w ant even ev en later l ater liet l i et hij hij twee tw eezilverenmunten zi l v eren m unten slaan. sl aan . De D e ene en e munt m u nt droeg dr oeg als al s beeldenaar beel den aar een een JanusJanu shoofd hoof d met m et naar naar links, l i n ks, en en profil, profi l ,het het hoofd hoof d van v an Friedrich-Wilhehn F r i e d r i c h - W i l h e Lm IV I V van v a n Pruisen P r u i s e n en e n naar n aar rechts r echts dat dat van v an koning k oni n g Leopold L eopol d II van v an België. B el gi ë.
dde e sch o o l b a nk en zzaten aten en en iin n ddezelfde ez el f de schoolbanken en to toen
harmonie speelden, plotseling tegen el elkaar harmoni e speel den , plotsel ing tegen kaar moesten omdat de een een de de DDuitse de m oesten vvechten, echten , om dat de ui tse de ander el gi sche nati onaliteit had . .H et ander de de BBelgische nationaliteit had.... Het doet den denken aan NNovecento, de m monumentale doet ken aan ov ecen to , de on u m en tal e Bemardo Bertolucci, waarin fifilm l m vvan an B er nar do B ert ol u cci , w aar in de hoofdrol spelers samen hoofdrolspelers samen opgroeien opgroeien en en uit uit elkaar gedrev gedreven worden door hun vverschilelkaar en w orden door er schi l Gelukkig llende ende achtergronden . Gelukk ig kkwam wam na de nederlaag Duitsland een einde aan het het nederl aag vvan an D ui tsl and een
condominium; tijdens het VVerdrag con dom i ni um ; tij den s het er drag vvan an Versailles werd V er sai l l es w er d op 28 jjuni uni 1919 19 l 9 het vverer meend neutralee gebi gebied bij B België m eend neutral ed bij el gi ë gevoegd. Arenaatje Goeroegeld A r en a atj e en en G oer oeg el d D e eerder genoem de Grote G r ote Frederik F r edeYik had De eerder genoemde had natuurlijk natuur l ij k ook zijn zij n muntmeester muntm eester opdracht opdr acht kunnen k unn en geven gev en om om een paar miljoen m i lj oen vette v et te munten m unten te slaan, sl aa n, maar m aar zo z o iets i ets werkt w er k t inflatie i nfl ati e in i n de hand. h an d . Het H et is i s veel v eel lucratiever l u cr ati ev er om om eigen ei gen gel d te drukken, dr ukk en , b.v. b.v . in de Amsterdam-Arena A m ster dam -A Jena geld waar w aar de tribunist t r i bu n i st met m et het h et arenaatje a r en a a ti e een col aatj e kan k an kopen. k open . Maar M aar ook Maastricht M aastricht kan k an colaatje er iets van; de preuvenelap tijdens het Preui et s v an ; p r euvenel ap tij den s Pr eu v enem int op het Vrijthof V rij thof en tijdens tij den s de wijnw ij n venemint m an i f e st a t i e "Mestreech " M e st r ee ch Santé" S an t e ', kost k o st een e en vel v el manifestatie met m et 3 körkskes kör kskes en 4 slukskes sl ukskes vijf v ij f harde h ar de euro. eu r o . M et körkskes k ö r k s k es betaalt b et a a l t men m en volle v o l l e flessen n e ssen en Met gl az en , maar m aar de de slukskes sl ukskes zijn zij n bedoeld bedoel d om te te glazen, pr oev en . Ook O ok op onze gezellige gezel li ge schuttersschut ter sproeven. feesten f eesten staan staan consumptiebonnen, con sum pti ebonn en , meestal m eestal zonder naam, naam , garant gar ant voor v oor reusachtige reu sachti ge pilspi l szonder f o n te in en . fonteinen. De D e nominale nom in al e koers k oer s van v an die di e papiertjes p ap i er ti es is is bek en d, er er blijft bl ij ft aardig aardi g wat w at aan aan de de strijkstok strij k stok bekend, hangen, hangen, want w ant bonnen bonnen die di e niet ni et verteerd ver teer d w or den zijn zij n honderd honder d percent percent winst. w i n st . worden
99
Ook dee M Maharishi, denken O ok d ah a r i sh i , den k en
O ok D e d er l a n d se B a nk Ook Dee NNederlandse Bank
wee aan aan kklooster Sanktt LLudwig w l ooster Sank u dw i g
waarschuwt ((DNB) DN B) w aarschuw t vvoor oor de
in Vlodrop, Vlodrop, heeft heeft het het goed goed , in
gevaren het goeroe geld Dee gev ar en vvan an h et g oer oeg el d D bank iiss ban bang bank g vvoor oor vvervalsingen er v al si n gen
bekeken. Om een gou gouden b ek ek en . O m een den : . , munt slaan er vveel m u n t tte e sl a an iis s er e e l eedeldel-
^^ ;.. - en e st a at d ans d at d en er er bbestaat dee kkans dat dee
metaal en dat dat kkost geld. m etaal nnodig odi g en ost gel d. -r Daarom vroeg hij aan De NeD aarom v roeg hij aan D e N e- , ofhhij biljetten derlandse Bank der l an d se B a nk of ij bi lj et ten
:, 'a_ raam
ongedektt ongedek
uitgegeven
wordt. Het geld naar H et g el d iis s vvernoemd em oem d n aa r een koning uit India, tijdens een k on in g u i t I ndi a, tij den s wienss rregime en vvoorvvien egim e rrijkdom ij k dom en oor spoed heer heerste. De Maharishi wil ste. D e M ah arishi w il het gel d gebr ui k en om er degeld gebruiken om D DerdeWereldlanden aan een een st sterke, .W er el d l an d en aan er k e , helpen. . ,,- iin:flatiearme n n ati ear me vvaluta al uta te hel pen . Voor en bbelangV oor vverzamelaars er z am el aar s en ei an g gedruktt stellenden; : stel l enden ; de rraam aam iiss gedruk bij de bek bekende firma Johan Enbij en de fi r m a Joh an E nschedé in biljetten van een, vijf sch ede in bi lj et ten v an een , v ij f Raam op di ditt en titien en en rraam. aam . One One R a a m iiss op USmoment m om ent € 10,00 10,OO of of 10,85 10 ,85 U Sd o l l a r w a a r d . dollar waard. w ordt.
:,,
mocht laten drukken ... Sinds oktober 2002 zijn ok tob er 2 002 iis s zij n rraam, a a m, zzo o t heet het biljet, in 13 0 winkels h eet h et bi lj et, i n l 30 w i n kel s , plaatsen omloop. Het iin n 30 pl aatsen iin n om l oop . H et gaat om om zzaken die positief aken di e posi ti ef tegenover het tegen ov er h et gedachtegoed vvan an d a h a r i s h i st aan . H et dee MMaharishi staan. Het geld wordt uitgegeven door de gel dw or dt ui tgegev en door Fortisbank Roermond, om F ort i sba nk iin n R o er m on d , om een belangrijke klant, de Maeen bel an g rij k e k l ant , M aharishi, bewijh ar ish i , een dienst di en st te b ew ij zzen. e n . Dit betekent niet, D it b et ek en t echter ech t er n i et , d a t de de b a n k actief acti ef m eew er k t dat bank meewerkt aan hhet et streven str ev en vvan an de geestedankbaar onderwerp voor de en da n k ba a r on den verp voor lijk om vvan l ij k leider, l ei der , om an de rraam aa m EEen carnavalsoptocht. ca r n a va l sop toch t e e n n i e u w e w e r e l d v a l u t a t e een nieuwe wereldvaluta te m a k en maken. m o ch t l at en & u k k en . . . S i n d s
d l
h
wordt w or d t vvervolgd er v ol gd
A C T lV lT E lT E N P R O G R A M M A ACTIVITEITENPROGRAMMA V O O R HET H E T EERSTE E E R S T E HALFJAAR I W L F J A A R VAN V A N 2004 2004 VOOR
vrijdag v rij dag 9 april apr i l
Wegkruisenwandeling W eg kr ui sen wan del i ng in Simpelveld. Simp el vel d. Sectie Secti e Wegkruisen. W egkr uisen
woensdag w oen sdag 12 mei m ei
De D e vestingwerken vesting nter k en van Maastricht M aasl r i ch t Lezing L ezing door dhr. dhr . To. T h. Prevaas Prev aas als al s voorbereiding v oorberei din g op de excursie. ex cur si e.
zaterdag z ater dag 12 l 2 juni j un i
E x c u r s i e naar n a a r Maastricht M a astr i ch t Excursie V A K A N T IE VAKANTIE
10 10
HETRAA RAADSEL VANDE DEMlSKELK. MISKELK.· HET DSEL VAN door E. (Guus) Herbergs.
door E . ( G u us) H er ber gs.
brief geschreven door pater Enige geleden kreeg ik e een Enig etijtijd dge ledenkY eegike nbrie f uituitBBrazilië. razilië. HÏHijwwas asge schrevendo or mmissionaris issionari pa ter Joep uit Bocholtz, dieic zich altijd afgevraagd had erpd op ev de o voet zijnm miskelk Jo epNWetzels etzelsuitB ocholtz,diez haE tij dafg evraagdha dwwaarom aaromero etvavan nzÏn kelk St-Hubertus en St.-Elisabeth staan. Hij had mijn boek "Van Fleckendael de afbeeldingen van deaf ieeldingenvanSt-HuberfusenSt.-El abethstaan.HÏ hadmÏnboekccVanFleckendael achter het de door familie enH was totot t YVlengendaar' lengendaal,,do orzizijn Ï nfa milielotoegestuurd egestuurdggekregen ekregenen ,B sHnu uac hter he traraadsel adsel vavan nde twee heiligen gekomen. Reden voor mij om u het verhaal van de miskelk te vertellen.
tweeheiligengekomen. Reden voor mÏ omuhet verhaal vandemiskelktevertellen.
InInseptember 6werdAdolf september19l 1916 werd Adolfbenoemd benoemd tot vicaris van de parochi e St.-Paulus tot vicaris van de parochie St.-Paulus inin VVaals. a al s . InIn zijzijn n studie j aren op studiejaren op Roldak Roldak ontdekte ontdekte AAdolfin dolf in het lengendal erveld resten hetVVlengendalerveld restenvan vaneen een Romeinse villa. In l 911 en 1913 vonden Romeinse villa. In 1911 en 1913 vondenerer opgravingen plaats waarbij inderdaad resten opgravingenplaatswa arbij inderdaadres ten van een Romeinse villa gevonden werden. van een Romeinse villa gevonden werden. Eenpaar arts-inde Een paarhonderdmeter honderd meteroostwa oostwaarts - in de ,"Butterweiden" Butterweiden " op de grensmet Duitsland op de grens met Duitsland -werden ook resten ng van Romeinse Romeinse bewoni bewoning werden ook resten van gevonden, maar maar hier hier werden werden pas pas veel veel later later -gevonden, in 992 -- opgravingen in l1992 opgravingen uitgevoerd. uitgevoerd.
Kapelaan AdolfVaessen (1891-1918). Kapelaan Adolf V aessen (1891 - 1918) .
1885huwde huwdePeter PeterHubert HubertVVaessen met InIn1885 aessen met Elisabeth Beckers van hoeve Klein VlengenElisabeth Beckersvan hoeveK lein V lengendaal.. Het Hetechtpaar echtpaarging gingop opde dehoeve hoevewonen wonen daal en daardoor kwam een einde aan de generaen daardoor kwam een einde aan de generaties Beckers Beckers die die de de hoeve hoeve sinds sinds eeuwen eeuwen ties bewoonden. b ew o o n d en . ouders PeterHHubert, JeanVVaessen DDe e ouder svvan an Peter ubert , Jean aessen enMariaHamers Maria Hamers kwamen kwamenpasvierj pas vier jaar later, en aar later, in 1895, naar Bocholtz en pachtten de Vlengin 1895,naar Bocholtz en pachHen deV lengendaler Hof. e n d a l er H o f Het echtpaar echtpaar V Vaessen-Beckers kreeg vier Het aessen-Beckers kreegvier kinderen, drie dochters en een zoon: Makinderen, drie dochters en een zoon: Marieche, N Netje, Adolf en M Mathilde. rieche, etj e, A dolf en athilde. Adolf, die op 16 juli op Klein Klein V VlenAdolf, die op l 6j uli 1891 l 891 op lengeniaal geboren werd en zich tot het priestergeniaal geborenwerd enzichtot het priesterschap schap geroepen geroepen voelde, voelde, volgde volgde de de priesterpriesterin Weert, Roldak en Roermond. opleidingen opleidingeninWeert,Roldak enRoermond. Op 8 maart 1916 werd hij in Roermond Op 8 maart l 9l 6 werdhij in Roermond door door mgr. mgr. Laurentius Laur entius Schrijnen Schrij nen tot tot priester priester gewijd. gew ij d. Een Eenmaand maandlater later werd werdzijn zij n zus zusMaria, Maria,die die ingetreden was bij de Zusters Onder ingetreden was bij de Zusters Onder de de Bogen in Maastricht, geprofest de BogeninMaastricht, geprofestwaarbij waarbij ze zede kloosternaam Monulpha k l ooster n M onul pha kreeg kr eeg en en overgeov er geplaatst werd naar een klooster in Amsterdam. plaatst werdnaar eenklooster inAmsterdam. Pasen, Pasen,99april april1916, 1916,was waserergroot grootfeest feestinin Bocholtz. B ocholtz.De D eneomist neomi stAdolf A dolfVaessen V aessendroeg droeg zijn eerste H.Mis op in de parochiekerk van zij n eerste H.Mis op in de parochiekerk van St.-Jacobus St _Jacobusde deMeerdere. M eerdere.De Demiskelk mi skelkdie diehij hij bij ·de eucharistieviering gebruikte was hem bij de eucharistievieri ng gebruiktewashem geschonken vervaardigd geschonkendoor doorzijn zij nouders oudersenenverva ardigd door een goudsmid in Aken. (Zijn door een goudsmid in Aken. (Zij nmoeder moeder was jaar wasechter echterdrie driej aareerder eerderalaloverleden.) overleden.) Hij werd bij de eucharistieviering geassisHij werdbij deeucharistievieringgeassisteerd door pastoor kapelaan teerddoor pastoorF .X. F.XNeujean, .Neuj ean, kapelaanE.E. Prickarts Prickartsenendedepaters patersLazaristen LazaristenNickes, Nickes, Gobbels en Heinrichs uit het LazaristenkloosGobbelsen H einr ichsuit het L azar istenkl oostert erini nBocholtz. B o ch o l t z .
Tragisch T r a gi sch
Het aar 1918 19l 8 moet moet een een tragisch aar Het jjaar tragisch jjaar geweest geweest zijn zij n voor voor de de weduwnaar weduwnaar Hubert Hubert V aessen, landbouwer en tevens wethouder Vaessen, landbouwer en tevens wethouder v an Bocholtz. B o ch o l t z . van In 19l 8 brak brak de de Spaanse Spaanse griep griep uit, uit, een een In 1918 zeer besmettelijke besmettelij ke ziekte ziekte die die over over heel heel de de zeer wereld meer dan 20 milj oen slachtoffers wereld meer dan 20 miljoen slachtoffers e i st e . eiste. Op66november novembermaakte maaktede deSpaanse Spaansegriep griep Op een einde einde aan aan het het jonge j onge priesterleven priesterleven van van een A dolf. Hij was pas 27j aar.Twee dagen later Adolf Hij was pas 27 jaar. Twee dagen later volgdezij zusMaria(Monulpha) volgde zijnnzus Maria (Monulpha) ininAmsterAmsterdammet negenmedezusters.Op l 6november dam met negen medezusters.Op 16 november stierfzijn zij nzus zusNetje, Netj e,die diezijn zij nhuishoudster huishoudster stierf was. W atmoet moetdie di earme armeweduwnaar w eduw naarHubert H ubert Wat V aessendoorstaan doorstaanhebben. hebben.InInde detijd tij dvan van Vaessen twee weken bleef hij alleen over met zij twee weken bleef hij alleen over met zijnn dochterMathilda, M athi lda,die dietussentij gehuwdwas dochter tussentijdsdsgehuwd was met GuillaumeHutschemaekersuit Reij mermet Guillaume Hutschemaekers uit Reijmerstokenenbijbijhaar haarvader vaderinwoonde inwoondeopophoeve hoeve stok K l ei n V l en gendaal . Klein Vlengendaal. DekapelanieinVaal smoest leeggeruimd De kapelanie in Vaals moest leeggeruimd worden. A ll es kwam weer terug, ookdede worden. Alles kwam weer terug, ook w
111 1
a s .
miskelk die goedopgeborgen opgeborgenwwerd mi sk el k vvan an AAdolf dol f di e goed erd
was dit door door m modernisering de LLater ater w as dit oder n iser in g vvan an de
ofan andere op de de hhoeve. een of iin n een der e kkast ast op oev e.
niet meer nodig en wwerd de kkolenwasserijen ol enw asser ij en ni et m eer nodi g en er d de O.V.S gesticht O .V .S ((Ondergrondse O n der g ron dse VVakschool) aksch ool ) gesti cht om de de tij tijd te ov overbruggen tot ze ze vveertien om d te erbr uggen tot eert i en
Pater JozefWetzels. WetzelsJupje"woondeaan "d'r Neujje ""'t tW Tetzels J upj e" w oon de aan "d 'r N euJj e weg" Julianastraat). weg " ((de de Ju l i an astr aat) . Deze weg werd de tw twintiger D eze w eg w erd iin n de inti ger jjaren aren vvan an de vvorige eeuw aangel aangelegd alss ni nieuwe de ori ge eeuw egd al euw e vverbinerbin dingsweg met Simpelveld. De hiervoor di n gsw eg m et Si m pel v el d. D e hi er v oor benodigde grond grond w was merendeels aangekocht benodigde as m erendeel s aangekocht vvan a n dde e K r u i sb r o e d e r s h o f . H et w a s vvoor o o r dde e Kruisbroedershof. Het was toentertijd kleine gemeente Bocholtz met toentert ij d k l ei n e gem eente B och ol tz m et inwoners een behoor behoorlijke 22500 500 inw oner s een l ij k e iinvestering. nv ester in g. De aan D e oouders u d e r s vvan a n JJozef o z e f bbouwden o u w d e n iin n l1931 9 3 1 aa n dezee w weg een hhuis. dez eg een u i s. Op l1 september september l1932 moesten w wee begin932 moesten "groeëse openbaree nen op op de "g nen roeëse ssjoeël", j oeël " , de openbar school "op "op-ene Kommerd" in de School--ene K ommer d " in School straat. Het was een zw zware maar str aat . H et w as een are dag vvoor oor Joep m aar ook voor de schrijver van dit verhaal. Op diee ook v oor sch rij v er v an di t v erh aal . di nam ook ook het hoof hoofd der sch school, meester dag nam d der ool , m eester Hissel, afscheid en werd opgevolgd door H i ssel , af schei d w erd opgev ol gd door m e e st e r J e n s se n . meester J .H .Henssen. Wij begonnen eerste klas met W ij begonn en op de eer ste kl as m et meester Rademakers en eindi eindigden m eester R adem aker s en gden zeven jjaar aar later zevende bij het hoof hoofdd der l ater op de zev ende klas kl as bij school, school , meester m eester Henssen. H enssen . Om O m precies preci es te zijn zij n op 1l augustus augustus 1939. l 939. We W e waren blij blij dat we eindelijk eindelij k van de rotschool afwaren, afwar en, tenminste zo dachten wij. w ij . Destijds D estij ds waren w ar en de kinderen k i nderen tot veertien v eert i en jaar j aar leerplichtig. leer pl i chtig. Enkelen Enkel en gingen verder v erder studeren, bijvoorbij voorbeeld b eel d Mulo M u l o of o f H.B.S. H .B .S . en twee tw ee voltooiden v o l t o oi d en zelfs z el f s een universitaire u n i v er sit ai r e studie. stu di e . Anderen A n der en kozen k oz en een vak en bezochten de Ambachtsschool. v ak bez ocht en A m b acht ssch o ol . Maar M aar de de meesten m eesten namen nam en het beroep ber oep van v an hun vader over en werden "koe/piet" (mijnwerv ader ov er w er den " koelp iet " ( m ij nw er ker). k er ) . Maar M aar er er waren w ar en ook o o k ouders o u d er s die d i e het h et maar m aar niets n i et s vonden v on d en dat dat hun hu n zoon z o on van v an veertien v eert i en al al als al s "leesjongen" naar de mijn moest om in een leesj ongen " naar de mij n moest om in een stoffige stoffi ge omgeving omgeving aan aan de de lopende lopende band band te te staan staan en en stenen stenen te te rapen rapen uit uit de de kolen kolen die die op op de band lagen. de b an d l ag en . dez e Om O m dat d at te t e voorkomen v o o r k o m en stuurden st uu r d en deze ouders ou der s hun hu n zonen z on en naar n aar de de boer boer als al s "boeëre " boeër e kneeët" kneeët " (knecht), (knecht) , want want ander ander werk werk was was er er practisch niet en boerderijen waren er toenterpracti sch niet en boerderij en waren er toentertijd tij d in in Bocholtz B ocholtz nog nog genoeg. genoeg. P a t e r J oz ef W etz el s .
waren. Jozef Wetzels een hheel andere weg. Joz ef W et z el s kkoos oo s een eel an der e w eg . Hij zich geroepen tothet hetpr priesterschap H ij vvoelde oel de zi ch ger oepen tot iesteischap m el dde zi ch bij an de eest in Geest in meldde zich bij de de Pater Paterss vvan de HH.. G Gemert en gi ging studeren aan hhet G em ert en n g vvervolgens er v ol gen s st uder en aan et Klein Seminarie Weert. Daarna in GGennep K l ei n Sem i na ri e iin nW eert . D aar na in enn ep een n ttenslotte e n sl o t t e aa n hhet et G r oot S e m i n a r i e iin n aan Groot Seminarie Gemert. Hier werd hij bij bij de de Pater Paterss vvan de HH.. G em ert . H i er w er d hij an de Geest op 20 20 jjuni 1952 tot tot pr priester gewijd. G eest op un i 1952 i ester gew ij d. Zondag 27 jjuli 1952 w was weer groot ffeest Z ondag 27 ul i 1952 as w eer groot eest Bocholtz. Pater Joz Jozef Wetzels droeg iin n B och ol tz . Pater ef W etz el s dr oeg zzijn ij n Eerste H.. M Mis op in in zij zijn parochieE er ste H i s op n vvroegere roeger e parochi ekkerk er k St .-Ja c o b u s d ee r d e r e . D ew o n er s St.-Jacobus dee M Meerdere. Dee bbewoners "d'r Nuijje weg" (Julianastraat) waren van v an "d 'r N u j Ï e w eg " ( Ju l i an astr aat) w ar en al weken bezi g geweest. H et hui an zij n bezig Het huiss vvan zijn o u d er s W e t z e l s -B r u x e n d r aa t w ar en ouders Wetzels-Brux en dee st straat waren prachtig versierd.Vanuit zijn ouderlijk huiss prachti g versi erd.V anuit zij n ouderl ij k hui werd hij n weg naar de parochi ekerk hij op zij zijn parochiekerk begeleid door alle verenigingen van Bocholtz. Twee bruidjes kussen T w ee br ui dj es droegen op een k ussen de b o n n et en en d i sk e l k . bonnet dee m miskelk. H et was w as de d e miskelk m i sk el k vvan an de overleden ov er l eden Het kapelaan kapel aan Adolf A dolf Vaessen V aessen die di e vanaf vanaf 1918 l 9l 8 opgeborgen was was op op de de hoeve hoeve Klein K lein opgeborgen V lengendaal . Het H et echtpaar echt paar HutschemaekersH utschemaekersVlengendaal. V aessen had h ad de kelk k el k aan de neomist n eom i st geVaessen sc h o n k e n . schonken. w
.... .... droegen dr oegen op op een een kussen kussen de demiskelk. misRelk. Kapelaan Kap el aan Bindels B i ndels kijkt kÏ M toe. l oe
12 12
i
a r e n .
.
c
-
p
'-
4 *
Pater Joze Jozef Wetzels bijhetprachtig het prachtig versierde versierde ouderlÏ ouderlijk huis in deJalianastraat de JulianastraaL Pater f W elzeS bÏ Rhuisin
j
:
d,$
l
1 ,i '
i
d
JSa
t
l F* r.
l P r
it
cp--
F - c. i 1
L
i
i i
, 5f
a c
i
z
i j -
i ! rq
b -/ r
Y
i
l
Br
Jr
i - ^Y rt _
b
i '
t
y, i6
sS rgr;;i i ;;P
-
De parochiekerk opgedrageninrnde dep ar ochieker kvan vanSt.St D eplechtige p lechtigeEerste E ersteHeilige H ei l ig eMis M iswordt ivor dtopgedragen J a c o b u sde d eMeerdere. -l e e r d e r e . Jacobus Links Linksnaast naastdedecelebrant celebranlpastoor pastoorR.R.Franclc. Franct
l 3 13
interieur dekkerk precies HHet et i nter i eur vvan an de er k wwas as nnog og pr eci es
VVernieuwingen. em i eu w i n g en .
Pastoor en afaf PastoorFranck Franckschafte schaftede depachtbank pachtbanken en verving de pacht doot plaatsgeld ( l O . en verving de pacht door plaatsgeld (10ct.) et.). DDe e schei ding vrouwen scheiding vrouwenaan aande del inkerkant linkerkanten en
hetzelfde bij de deeer eerste hetzel fde alals s inin l 1916 9 l 6 bij ste mmis i s vvan an AdolfVaessen, alleen was er nu een andere A dol f V aessen, al l een w as er nu een ander e pastoor:: R. R.Franck. Franck.De Dekerk kerkwas wasstampvol stampvol. pastoor .
mmannen ann en aan ech t erk an t vvan an de erk aan de de r·rechterkant .de kkerk
del aat laatste PPater ater WWetzels et z el s wwas as de st e nneomist eom i st didie e
vverdween, erdw een, vvan an nu en aankonden konden gezinn gezinnen nu afafaan
inde deou oude doordde in de --i nin l 1873 87 3 door e aarchitect rch i t ect CCuyuy -
sam en inindez el f de bank uch aristi e vvieren. i er en . samen dezelfde bankde deEEucharistie
kerkzij zijn eerste mis opdroeg. pers gebouwde -kerk persgebouwden eerstemi sopdroeg
DDe e schoolk i nderen , di e vvoorheen oorheen de is schoolkinderen, die de mmis
geknieldop geknieldop de de vloei vloer op op de de blote blote knieën knieën de de M is moesten wonen -;..de sj es voor Mis moestenbij bijwonen demei meisjes voorhet het M aria- en ongensvoor Mariaendej de jongens voorhet hetSt.-Jozefaltaar St.-Jozefaltaar -- mochten uik maken van mochten ook ook gebr gebruikmaken van de de kerkkerkbank en . D at w as een en or m e v erbet er i n g, banken. Dat was een enorme verbetering, want d rechtopzitten want alal die die tij tijd rechtopzitten viel viel niet niet mee, mee, want doorzakken op devoeten wasverboden. want doorzakken op de voeten was verboden. Bij klki st in Bij begrafenissen begrafenissen stondnu stond nudelij de lijkkist in de de kerk, ietswat voorheen niet gebruikelij k w as. kerk, iets wat voorheen niet gebruikelijk was. TToen oen het ar nav al v i eren iin n B ocholtz het CCarnavalvieren Bocholtz opkwam verlegde verlegde hij hij het het V Veertigurengebed opkwam eertigurengebed dat dat normaal normaal op op Camaval Carnaval gehouden gehouden werd werd naar naar hhet et w e ek e n d e m a . weekend erna. D oor uiziende blik an de eek Dee vvooruiziende blik vvan de pastoor pastoor bl bleek vveel eel llater ater toen een Conci li ebesluit besl i ste toen een Conciliebesluit besliste dat dat de ugnaar de celebrant, celebrant, dieeerst die eerst met met der de rug naar dekerk de kerk stond, nu gezicht naarde stond, nu met met het het gezicht naarde kerk kerk gegekeerd de de Mis M i s moest moest opdragen: opdragen : hij hij hoefde hoefde keerd al l een maar m aar aan aan de de andere andere kant k ant van v an het het altaar altaa r alleen te t e gaan gaa n staan. st aan . Pastoor Franck gaf gaf ook ook toestemming toestemming een een Pastoor Franck gemengd kerkkoor op te richten. Waarschijngemengdkerkkoor opteJ i chten.Waarschij nlijk Bocholtz de parochie met een lij k was wasBocholtz deeerste eersteparochiemet een gemengd koor in het bisdom Roermond. gemengd koor in het bisdom Roermond. Hetbasisonderwijs basi sonderwij swerd gemoderni seerd, Het werd gemoderniseerd; de een bijzondere school dejjongensschool ongensschool werd werdeenbij zondereschool en kreeg kreegde denaam n A loysiusschool . en Aloysiusschool. H et kerkhof, kerkhof , dat dat eigenlijk eigenl ij k een een puinhoop puinhoop Het was, was,werd werdgeheel geheel gerenoveerd. gerenoveerd.Het Hetkerkhofkerkhofkrui sdat datmidden middenop ophet hetvoetpad voetpadstond stondwerd werd kruis verplaatst verplaatst en en er er werd werd een een absouteplaats absouteplaats ingericht, waardoor er niet meer ingericht, waardoor er niet meerbij bij het hetgraf graf w o r d en . Er Er af scheid genomen genomen hoefde hoef de te te worden. afscheid alle kw am een een priestermonument pr iester m onum ent waar w aa r alle kwam priesters priestersbegraven begravenwerden. werden. I n het het begin begin kreeg kreeg hij hij veel veel kritiek kritiek tete In v erwerken, maar toen het kerhof kl aar was was verwerken, maar toen het kerhof klaar sloegde dekritiek kriti ekom omininlof. l of . sloeg In 1962 bouwde de pastoor een eennieuwe nieuwe In 1962 bouwde de pastoor jong~nsschool j ongensschoolaan aanhet hetGroene GroeneBoord Boordomdat omdat de devervanging vervangingvan vandedeoude oudeschool schooluit uit1881 l 881
VVerbouwing er b ou w i n g de kkerk te kklein geworden OOmdat m dat de er k te l ei n gew or den wwas as
begon pastoor pastoor Franck Franck een een maand maand later, later, in in begon augustus 1952, met de afbraak van het koor augustus 1952, met de af braak van het koor om er er een een grote grote aanbouw aanbouw te te real realiseren. om i seren. Op 31 mei 1953 was het eindelijk zover Op 31 mei l 9S3 was het eindel ij k zover dat de de vverbouwde ingezegend kkon dat erbouw de kkerk erk ingezegend on worden. Ze had een ware metamorfose w or den . Z e had een w ar e m etam or f ose ondergaan. Ze Ze was was van van binnen binnen helemaal helemaal wit wit ondergaan. geschilderd, de beschilderingen aan het geschilderd, de beschilde]i ngen aan het plafond en en de de zij zijmuren waren verdwenen. verdwenen. plafond mur en waren Het het hoofdaltaar, de zijaltaren en de H et het hoofdaltaar , zij altaren en preekstoel met met zij zijn mooie houtsnij houtsnijwerk preekstoel n mooie werk waren weg.Ook weg. Ook deoudebiechtstoelen de oude biechtstoelen dienog die nog gestaan hadden, de een een in de eerste kkerk erk gestaan gemaakt door een broeder van de Kruisheren gemaakt door eenbroeder van deKruisheren P.. VVincken vvan an Aken A ken en de ander door P i nck en uit ui t de Broek waren weg. Het waren de eerste Br oek w aren w eg. H et w ar en eer ste biechtstoelen bi echtstoelen in de kerk k erk van v an Bocholtz. B ocholtz . In In 1803 werd Bocholtz een zelfstandige pal 803 w erd B och oltz zel f stan di ge rochie rochi e en mocht er in de de kerk gebiecht gebi echt men gedwongen worden. Voor die tijd was worden. V oor di e tij d was gedwongen naar Simpelveld te gaan om te biechten. naar Simpelveld te gaan om te biechten. de De D e kroonluchters k r o on l u ch ter s met m et de de kaarsen, k aar sen , de heiligenbeelden, kruis met vier heiligenbeelden,het het mooie mooiekruis metde devier Evangelisten, Evangelisten,de deprachtig prachtigbewerkte bewerktecommucommuniebanken, alles was verdwenen. De veertien niebanken, alleswasverdwenen . Deveertien geschilderde kruiswegstaties waren vervanggeschilderdekruiswegstatieswaren vervangen door moderne en door moder ne gebeeldhouwde gebeeldhouwde staties. staties. Kortom, K ortom, het het leek l eek wel wel een een beeldenstorm, beeldenstorm, alleen all een nu nu niet ni et door door de de protestanten. protestanten . Het H et interieur interieurvan van de dekerk kerk was wastotaal totaal gemodernigemodemiseerd. se er d . Er E rbarstte bar stteeen eenstorm stor mvan v ankritiek k riti ek los, l os,maar m aar ererveranderde niets en nog steeds vragen veranderde niets en nog steeds vragende de af waar dat allemaal oudste parochianen zich oudsteparochianen zich af waar dat allemaal gebleven is maar niemand weet het antwoord. geblevenismaar niemandweethetantwoord. Toch pastoor Franck Tochhad hadpastoor Franckeen eenzeer zeervooruitvooruitziende blik. z i en d e b l i k
14 14
l
r jF
( l
i
.
De neom neomistt na na de de Euchar Eucharistieviering in de de hoo hoofdingang van de de RerRge kerk geflankeerd De lieviering in f dingang van f lankeerd naast zij zijn moeder zi zijn zus EElly. door zi zijn ouders. LLinks door j n ouders. inRs naasl n moeder j n ziis ll y.
4
$ ri ,
Pater PaterJozef Jozef Wetzels Wetzebgeeft geef tzijn uj nzegen zegenaan aande deaanwezigen. aan wezigen.
15 15
Wetzelsopopdedeezel ezeli riinfihet PPater al er NIetzeb et oerwoud opweg wegnaar naarzÏzijn BBraziliaanse r azil i aanse oen voud op n mmissiepost b s i ep o si
H et kkloosterl oosl er - en ol en comp l ex iin n Iltauana. l a u an a Het en sch scholencomplex
e
H et kl ein e wi# e gebou w rrechts ech ls i5 Het kleine witte gebouw is de eerste
het hel hele complex. uitgroeide school, die ui [gr oei de tot hel e compl er L in ks h l o osl er m et de kklokkentoren. l ok k en l or en Links het kklooster met
idg B
Pater P al er Wetzels etzeIsmet m etenkele en k el eleerlingen l eer l i ng en voor voor zijn zÏ n school sch ool i
a s^^^a
i
16 16
Zijn 25-jarig Z Ï n 25-j arig ppriesterjubileum r i esterj ubiIeum werd gevierd met een kerk n,aar waar hÏ hij ook ook zij zijn Plechtige Hoogmis Pl echtige H oogmb in de kerk n eerste
4S lbiei i
i
l li
.i 1 r7
i
Mis opgedragen. M i s hhad a d op g edr ag en . " H Hij werd daarbij door ppastoor Ï wer d daar bÏ ggeassisteerd easstrteer d door astoor T h. D e l ; ss e n Th. Delissen i
f
m o ed le n rd W e N h ta zo e d lfs ed m in e ig sfa k vn o lg erin v e d .lo in g e crh n tg e p a r,n u sv b ta o d n e rB D d W o ec Ia h rlzo sa e C ln IZ se ,ii ,ai rFl?a Na de mis volgde een aubade door alle verenigingen van Bocholtz. In de hoofdingang v.Ln.r. pastoor Delissen, moeder Wetzels met kleindochter, vader Wetzels, de jubilaris, en het het echtpaar echtpaar Coumans-Wetzels. aej ubilar is, en Coumans- Wetzels
^ % i . aa i a i'
- r
1
i
De D e jjubliaris u bl i ar temidden tem i dden van de ex-klasgenoten ex-kl asg en ol en van va n de lagere l ag er e school sch ool
17 17
l
^/
c
/- : i , r ;r
^, : i i r
B
.' b g
l1ia-
l
/
/ l
/l P
r
/
i
'
'l / i/
,
r
l /
l l
l
;'/
/
j
/ l /
r
,! :.^:
E
F
r
l
i
j
l
/
-
i
r
/
l
/
j
l
/- - j
/
j
l
/
/
/
( /
j /
r
e
r^ g< ;l:---;,^ -';
/
/
i
.- ---^- .
; l /
J , :
i
r
r
' I
l V e tz e l s op ter kan l van Dit schreef Pater op de de ach achterkant van D i t sch r eef P a ter Wetzels
De van A Adolph die na zijn dood D e kelk kel k van dolp h Vaessen, Vaessen, die na z] n dood geschonken werd aan pater Joep Wetzels. wer d aan P a/er doep Wetzel s
de deffoto ol o links. l in ks.
gesch on k en
.
.^ ^
'
'. ;
-l r ,
i
.-
t
%
:
ib:: :?]4 :r;i t__.
i
P
i - L
'
. -
se rti
-i r
i
j
_
'
:^
l
Devoetvandekelk. Vooraaninlietmiddeneenkruts, linksdenare chcte hrk tsa erv nladnede
De voet van de kelk. Vooraan in het midden een kruis, links en rechts ervan de patroonheiligen van va ndedeouders ou der svan va nAdolph A dolp hVaessen V a essenenenaan a ande achterkant de P atr oonlteil igen patroonheiligen van zijn drie zussen. Patroonheiligen van uj n ariezusseh
181 8
j jaar aar priester l hij priesteren endat datwi wil hijvieren vierensamen samenmet met
noodzakelijk geworden was.DDat heefthem hem noodzak el ij k gew orden was. at heeft doorzettingsvermogen gekost vveel eel door zettingsv er mogen gek ost wwant ant bepaalde overheden wilden niet erg meewerbepaal de overheden wi lden ni et erg meewerken. HHij heeft de de ninieuwe school niniet meer ken. ij heeft euwe school et meer
zijn zij n vvroegere roeger e mmedeparochianen. edepar ochi anen . Ook l e vvereniereni nuweer weerwerd werdhij hij door door alalle Ooknu gingenaan aanzij zijn ouderlijk huisin inde deJulianaJulianagingen n ouderlij k huis straat ij ke optocht straatafgehaald afgehaaldom ominineen eenfeestel feestelijke optocht naar ekerk te ken vvoor oor een naar de de parochi parochiekerk te trek trekken een plechtigeEucharistieviering Eucharistievieringmet metassistenti assistentie plechtige e pastoorTh To.. DDelissen. vvan an pastoor eli ssen . HHierna i er na wwerd erd hem stori e een ecephemin inde depa pastorie eenrreceptie ater hebben soudkl astieaangeboden. aangeboden.LLater hebbenwij wij alals oudklasgenoten ongenssj oël " samen genoten van van de de 'j"jongenssjoël" samen met met hem n jjubileum ubileum gevierd j af hem zij zijn gevierd in in de de "wieëts "wieëtsjaf van 'r Sl asse PPuil" ui l " op aneh ei de. Stasse op BBaneheide. van dd'r
mogeni inzegenen, wantkort kortvoor voorde degeplande geplande mogen nzegenen,want datumov overleed hijop opzondag zondag13j 13 januari datum erl eed hij anuar i l 1963 963 aan een hartinfarct in het toenmalige St.aan een h art i n far ct in h et toenm al i ge St .Jozefziekenhuis Jo z ef z i ek e n h u i s i in n HHeerlen. e er l en . metalalhad hadhij hijin inBocholtz Bocholtztoch tochwel weleen een AAl l met "Pastoor maar die "P astoor FFranckstraat" r a nckstr a a t " vverdiend er di en d m aar di e is er nooit gekomen .... i s er n ooi t gek om en .... Het tij tij iis gekeerd: de de kroonluchters kroonluchters zij zijn Het s gekeerd: n -geëlectrificeerd weerterug, terug, het het krui kruis hangt geëlectrifi ceerd -- weer s hangt weerbov boven hetpr priesterkoor, deheil heiligenbeelweer en het iesterkoor, de i genbeel den staan staan wweer de kkerk en hhet den eer iin n de er k en et kkerkbestuur er k b est uur blij dat dat de de plaf plafonden wandschi wandschilderingen iis s blij ond- en lderingen nog achter een verflaag zitten want het zou zou nog achter een verf laag zitten want het een kkostbare grap gew geweest zijn om ze ze te een ostbar e grap eest zij n om restaureren.Maar laten we na deze afdwaling r estaur er en .M aa r l aten w e n a dez e af dw al i n g weer terugkeren naar ons ons vverhaal. w eer ter ugkeren naar erhaal .
R a a d sel
Raadsel In am hij n ffamilie ami li e in In 2000 2000 kw kwam hij in in door door zij zijn in het n boek Van F leckendael tot hetbezit bezit van vanmij mijn boek ""VanF/eckendael tot Vl engendaal " b Lt in aar door eemdat in dat datjjaar door de de H HeemVlengendaal" kkundevereniging undev er eni ging ui tgegev en w er d. uitgegeven werd. Jarenl ang had ch af gev raagd w aarom Jarenlang had hij hij zi zich afgevraagd waarom op an zij n mi skelk af beel dingen vvan an op de de voet voet vvan zijn miskelk afbeeldingen St .-H u b ert u s en St .-E l i sab eth st aa n . St.-Hubertus en St.-Elisabeth staan. H et bl ek en de l i gen vvan an de Het bleken de patroonhei patroonheiligen de ouders dolf V aessen te n, ouders van van kapelaan kapelaan A AdolfVaessen te zij zijn, di e hem de kel k geschon ken hadden . V erder die hem de kelk geschonken hadden. Verder staat op op de de voet v oet een een kruis kr ui s en en de de patroonheilipatroonheili staat gen van v an de de drie drie zussen zussen van v an Adolf A dol f Vaessen V aessen gen afgebeeld. af gebeel d. H ij schreef schreef mij mij een een brief bJi ef om om te te vertellen vertel len Hij dat zijn zij n raadsel raadsel nu nu door door mijn mij n boek boek opgelost opgelost dat w as en en stuurde stuurde mij mij enkele enkel e foto's foto's van v an de de kelk kel k was die zijn zij n zuster zuster en en haar haar man man enkele enkele jaren j aren die geleden hebben hebben laten laten restaureren restaureren bij bij een een geleden goudsm i d in i n Brazilië. B razi l i ë. goudsmid D i t was w as het h et verhaal v er h aal van v an de de miskelk m i sk el k van v an Dit kapelaan A. A . Vaessen V aessen uit uit Vlengendaal, V lengendaal , de de kapelaan o n td ek k er van v an de de Romeinse R om ei n se villa. v i l l a. Hoe H o e de de ontdekker k el k in in Brazilië B r azi l i ë terechtgekomen ter echtgek om en is i s en en daar daar kelk ook zal zal blijven. bl ij v en .Want W antGeneraal G eneraal Overste O v er stepater pater ook Joz ef Wetzels W etzel s zal z al daar daar blijven bl ij v en en en wil w i l ook ook Jozef daar begraven begraven worden, worden, zo zo heeft heeft hij hij mij mij daar geschreven. geschr ev en . E ndaar daarmagje magj ew eensover overnadenken nadenkenals al s En weleleens je ..... . j eruim r ui m 77 77 bent.. bent .....
Missionaris. M i ssi o n a r i s. Pater Jozef J ozefWetzels overste Pater W etz el s kkreeg reeg vvan an zzijn ij n ov er ste opdracht zich zich voo! VOO! tebereiden te bereiden om om te te vertrekvertrekopdracht ken k en naar n aar de missie m i ssi e in i n Brazilië. B r az i l i ë. Op O p 16 l 6 october october 1953 l 953 was w as de dag aangebroken om afscheid af schei d te nemen n em en van v an familie, f a mi l i e, vrienden v ri en den en bekenden b ek en den en per schip te te vetrekken vetrek ken voor een reis rei s van zes zes jaar weken naar de Braziliaanse rimboe.Drie w ek en n aar B r az i l i aan se r im b oe.D r ie j aa r werkte werk te hij daar in verschillende verschi llende parochies parochi es in het regenwoud. h et r egenw ou d. Zijn Zij n kloosterorde kloosterorde had had de de ervaring ervaring dat dat het van onderwijs de beste methode geven gev en v an on der w ij s de beste m ethode was w as om om de de bevolking bev olk i ng uit ui t de de armoede ar moede te te halen hal en en en dus werd pater Joep aangewezen om een du s w er d p at er Joep aan gew ez en om een schoolgebouwtje school gebouw tj e te te bouwen bouw en in i n Itauana. I tauana. De D e school school werd w er d steeds steeds groter groter en en groeide groei de uit uit tot tot het het "Co/legio "Col legio Santana" Santana " met m et Joep Joep als al s directeur en het dorpje werd een stad. dir ecteur en h et dor pj e w erd een stad. Ook Ook toen toen hij hij later l ater tot tot Generaal G en er aal Overste Ov er ste werd benoemd kon hij niet zonder w er d benoem d k on h ij ni et zonder zijn zij n school, school , en en als al s hij hij bij bij zijn zij n ouders ouder s aan aan de de "Neuije weg" op vavantie was had hij als "NeuÏ e weg " op vav antie was had hij al s Generaal G en er a al Overste O v er st e heel h ee l wat w at af af te t e reizen r ei z en om om besprekingen te voeren in allerlei kloosters. bespreki ngen te v oeren in al l erl ei kl ooster s. In I n de dezomer z om er van v an 1977 l 977 isi spater pater Joep Joep WetW etzels weer op vacantie in zijn geboortedorp zel s w eer op v acanti e in zij n geboort edorp maar m aarnu numet m eteen eenspeciale speci al ebedoeling: bedoel i n g :hij h ij isi s25 25
M etdank da n kaan a anmevr. m evr .Elly E l ly Wetzels-Coumans Wetzel s-Co u m a n s Met Yoor het h et ter l er beschikking besch ikk ing stellen stel l en van Yan het h et voor fotomateriaal f oto m ater i a a l
19 19
DDU U MMONT O NT
bijna 220j aar jaareen eenbekende bekendefamilie familieininBocholtz, Bocholtz, bij na 220 mmaar a a r oook o k in t .-G e e rt r u id , M h e e r , BBreust re us t een n VVaals. a a ls . inSSt.-Geertruid, Mheer, SSLOT LOT
i e'n
rr
c
vvan a n BBolland o lla n d een n OOud u d --VValkenburg a l ke n b u rg na a r BBocholtz. o c h o ltz . naar
tekst:DDumont achterachter...... kleinzoon van vanPirotte PirotteDDumont in de del Joe generatie tekst: umont AAndré ndre achterachter......kleinzoon umont in Oe generat
G e n e r a t i e 110 0 Generatie
104.
Joseph Dumont Dumont "* 10/O 10/02/1950, Bocholtz,X XO 06/12/1974, Bocholtz,JosephinaTheodora Josephina Theodora M Maria Joseph 2/1950, Bocholtz, 6/1U1974, Bocholtz, aria
105.
Jan 3/1925, Bocholtz, 2/12/2001, Roermond, Jan Willem Willem Dumont Dumont "* 18/O 18/03/1925, Bocholtz, t O 02/12/2001, Roermond, Jan, Jan, Bankwerker, Bankwerker, X X Wilhelmina Josephina Mertens* 19/01/1929, Kerkrade, t 09/07/1986, Kerkrade, Wilma, Wilhelmina Josephina Mertens * 19iO1/1929, Kerkrade, O9lO7/1e86, Kerkrade, Wilma,
10 4
10 5
Godschalk 10/07/1953, Bocholtz, (Dochter (Dochtervan van Dominicus Dominicus Godschalk Godschalk en en Anneke Anneke Godsc alk "* 10/O 7/1953, Bocholtz, SStommen) to m m e n ) Uit U it ddit it hhuwelijk u w e l ij k :: Il Cindy Josef Josefina Hendricus Dumo Dumont Cindy ina Hendricus nt ,, Desiree Dominique Dumont lIll D es i re e FFrancisca ra n c is c a D o m i n iq u e D u m o nt Caroline Hubertina Dumont l111 ll C a ro li n e H u be rt i n a LLeonardus e o n a rd u s D u m o nt
Uit dit huwelijk U it d it h u w e l ij k
: Jozef 172. 17 2 . 1 l J o z ef Hendrik H e n d r ik Elizabeth E l iz a bet h Dumont D u m o nt 173. 17 3 . Il l l Barbara B a r b a r a Gertruda G e rt r u d a Dumont D u m o nt
106. 106
Josephine Josephine Dumont Dumont *" 07/01/1927, O7/O1/1927, Bocholtz, Bocholtz, tt 13/06/1983, 13/O6/1983, Bocholtz, Bochol , Finy, Finy, XX 30/09/1948, 30/O9/1948, Bocholtz, Jan Willem Dumont * 24/01/1919, Bocholtz,t 10/12/1996, Bocholtz, Bochol ,Jan Willem Dumont * 24/O1/1919, Bocholtz,t 10/12/1996, Bocholtz, Wiel, Wiel, (Zoon (Zoon van Willem Dumont en Maria Baumgarten) van W illem Dumo nt Bau mga rte n) Uit U it dit d it huwelijk h u w e l ij k :: 174. 174. 1l Barbara Barbara Wilhelmina Wilhelmina Josefina Josefina Dumont Dumont ** 18/03/1950, 18/O3/1950, Bocholtz;, Bocholtz,, 175. 175. Illl Maria Maria José Jos e Dumont Dumo nt ** 22/08/1953, 22/O8/1953, Bocholtz, Bocholtz , 176. 176. 111 lll Lambert Lambert Leonardus Leonardus Dumont Dumont *" 12/12/1956, 12/12/1956, Bocholtz, Bochol , 177. 177. IV lV Johannes Johannes Hubertus Hubert us Dumont Dumont ** 06/02/1960, O6/O2/1960, Heerlen, Heerlen,
107. 10 7
Franciscus FranciscusHubertus HubertusDumont Dumont *"08/07/1942, O8lO7/1942,Bocholtz BocholtzXXJosé JoseMarie MarieLassauw Lassauw**26/11/1939, 26/11/1939, Vaals, V a a ls , Uit U it dit d it huwelijk h uw e l ij k :: 178. Raymond 178. 1l Raymond Marie MarieWillen Willen Dumont Dumont Illl Monique Monique Gerda GerdaAntoinette. Antoinette.Dumont Dumont
108. 108
Josephine Vliegen JosephineDumont Dumont**21/01/1936, 21/O1/1936,Bocholtz;, Bocholtz;,Finy, Finy,XX25/04/1957, 25/O4/1957,Bocholtz;, Bocholtz;,Alphons AlphonsVliegen *,23/03/1931 , Simpelveld, 23/O3/1931, Simpelveld,tt 07/09/1979, O7lO9l1979,Simpelveld,) Simpelveld, )XXB.H.M. B.H.M.Kockelkoren Kockelkoren*"21/03/1946, 21/O3/1946, Simpelveld S im pe lv e ld Uit U itdit d it huwelijk h u w e l ij k : : Il Yvonne Y v o n n eClara C la raSimone S i m o n eVliegen V l ieg e n Illl Patrick PatrickBernard BernardGerard GerardHilmar HilmarVliegen Vliegen
109. 10 9
Maria MariaJosefina JosefinaDumont Dumont**26/12/1947, 26/12/1947,Heerlen, Heerlen,t t16/06/1980, 16/O6/1980,Brunssum,+ Brunssum, 21/06/1980, 21/O6/1980, Abdissenbosch, José, Telefoniste X 29/08/1970, lauradorp, Leonard Abdissenbosch, Jose, TelefonisteX 29/O8/1970, lauradorp, LeonardWillem WillemPauli Pauli* * 28/06/1947, 28/O6/1947,Nieuwenhagen, Nieuwenhagen,Leo, Leo,zelfstandige, zelfstandige,(Zoon (Zoonvan vanFrans FransLeonard LeonardPaulien Pauli enBernadine Bernadine Loise Pauli ) L o is e P a u l i ) Uit U itdit d ithuwelijk h u w e l ij k: : Il Danielle DanielleBarbara BarbaraFransisca FransiscaPauli Pauli 20 20
110.
110
Barbara rus Maria BarbaraMartina MartinaDumont Dumont"*13/10/1949, 13/10/1949,Heerlen, Heerlen,Bep, Bep,Bedrijfsleidster, Bedrijfsleidster,XXPet Petrus Maria TTheodorus h e o d o r u s VVries r i e s dde* e t 228/04/1947, 8/O4/ 19 4 7 , KKerkrade e rk ra d e UUit it ddit rt hhuwelijk u w e l ij k : : Martius lI Ma rt i u s AAlbertus l be rt us TTheodorus h e o d o r u s VVries r ie s dde e
1111. 11
Hubertus Dumont** 15/O 15/06/1933, Bocholtz, Huub, Huub, Machinebankwerker, Machinebankwerker,XX O 09/01/1958, Hubert us Dumont 6/1933, Bocholtz, 9/O1/1958, en Maria Maria Bocholtz,Odilia Odilia Peters Peters"* O 03/03/1937, Simpelveld, (Dochter (Dochtervan van Pieter PieterPeters Peters en Bocholtz, 3l O3l 1937, Simpelveld, HHubertina u b e rt i n a SSteinschuld) t e i n s c h u ld ) UUit it ddit it hhuwelijk u w e l ij k :: Hubertus Dumont Jacoba Petronella Hauser lI AAndreas ndreas Hu be rt us Dum ont ,,XX JJosephina os e phina Jaco ba Pet ro ne lla Ha us e r Wilhelm llIl PPeter ete r W i l h e lm DDumont u m o n t tt
1112. 12
Joseph Stephan Stephan Andreas Andreas Dumont Dumont "* O 07/01/1939, Bocholtz, X XO 07/12/1961, Bocholtz, M Maria Joseph 7/O1/1939, Bocholtz, 7/12/1961, Bocholtz, aria Barbara. Robben* 09/09/1939, Bocholtz, JJosefina o s ei in a B a r ba ra . R o bbe n * O9/O9/193 9 , Bocho ltz , RRia, ia , Uit U it ddit rt hhuwelijk u w e l ij k :: lI
Gerardus Dumont G e ra r d u s JJoseph os e ph D um o nt
lIll
Maria Dumont AAndreas n d rea s M a r ia D u m o nt
Hubertus Dumont 1179. 7 9 . l111 ll H u b e r t u s JJohannes o ha n nes D um o nt 1113. 13
He ndrik Dumont 3/11/1967, Fort Hendrik Dumont ** 21/10/1944, 21/10/1944, Bocholtz, Bocholtz, XX O 03/11/1967, Fort Mc Me Murray Murray Canada Canada,, Maria Maria Harzon 14/10/1943,, W Wantdorf naarr Ca Canada Ha rz o n "* 14/10/1943 a ntdorf ((DL),Vertrokken DL) ,V e rtrokke n naa nada Uit U it ddit it hhuwelijk u w e l ij k : Patric Andreas Hubertus Dumont lI P a t r ic A n d re a s H u b e rt u s D u m o nt
114. 1 14
W illem Hubert us Dumont t 971, WMem, Willem Hubertus Dumont ** 26/O1/1946, 26/01/1946, Bocholtz Bocholtz,, X X 30/1V 30/12/1971, Wittem, Louise Louise Maria Maria Agnes Peerboom Peerboom t* 27/O 27/06/1948, Heerlen, (Dochter (Dochter van van Mathias Mathias Francicus Francicus Antonius Antonius Agnes 6/1948, Heerlen, Peerboom enn PPaula Katarina Henschka P e e rbo om e a u la K ata r in a H e n s c h k a )) Uit dit huwelijk U it d it h u w e l ij k :: Il René R e n e Hubert H u b e rt Paul P a u l Dumont D u m o nt Ill l Cindy geemigreerd naar Zeeland in Cindy Maria Maria Fransisca Fransisca Dumont, Dumont , geemigreerd naar Nw Nw Zeeland in 1983 1983 A n d r e w Hendrik H e n d r i k Mark M a r k Dumont D um ont lll III Andrew
115. 115
Catharina Cat a rina Johanna Jo ha nna Maria Ma r ia Dumont Dumo nt *' 10/05/1947, 10/O5/1947, Bocholtz, Bocholh , X 12/12/1968, 1V 1V 1968, Bocholtz, Bocholtz , Joseph J os eph Philipes Jacobes Nix* Nix ' 26/06/1946, 26/O6/1946, Simpelveld, Simpelveld, Jo, Jo, Rijksambtenaar, Rij ksambtenaar, (Zoon (Zoon van van Johannes Hubertus H u be rt us Nix N ix en e n Maria Ma r ia Magdalena Ma g d a le n a Johanna J o h a n n a Crutz) C r ut z ) Uit dit huwelijk : U it d it h u w e l ij k 180. 1l Johnie 180 . J o h n ie Johannes J o h a n n e s Hubertus H u b e rt u s Nix N ix Ill l Marco M a r c o Leonardus L e o n a r d u s Nix N ix
116. 1 16
Leonardus Le o na rdus Wilhelmus W ilhe lm us Andreas A ndreas Dumont Dumo nt *' 01/05/1954, O1/O5/1954 , Heerlen, Heerlen, Leo, Leo, X 02/09/1977, O2/O9/1977, Bocholtz, Bocholtz , Berthilde Be rt h ilde Antonia A nt o n ia Wilhelmina W ilhe lm ina Putters* Put te rs ' 12/05/1953, 12/O5/1953 , Heerlen, Heerle n, (Dochter ( Dochter van van Gerardus G e r a r d u s Arnoldus A r n o ld u s Putters P u t i e r s en e n Erika E r i k a Lieselotte; L ie s e lo t te ; Kessebohm K e s s e b o h m )) Uit U it dit d it huwelijk h u w e l ij k :: Il Davy Da v y Clara C la ra Theodorus T h e o d o r u s Dumont D um o nt Illl Nancy Na ncy Maria Ma r ia Johannes J o h a n ne s Dumont D um o nt
117. 1 17
Anna A n na Maria Ma r ia Gerardina Ge ra rd ina Hubertina H u be rt ina Dumont D u m o nt *" 08/08/1934, O8l O8l 1934 , Simpelveld, S im pe lveld , Enny,X E nny ,X 06/12/1956, O6/ 1U 1956 , V oerendaal, Nicolaas Nicolaas Willem W illem Op Op den den Camp* Camp * 14/11/1928, 14/11i 1928,Stein, Stein,Zoon Zoonvan van Josephus Josephus Voerendaal, Hubertus Hube rt us Christiaan Christ iaa n Op O p den de n Camp Cam p en en Catharina Cat harina Antoinetta A nt oinetta Kerkhoffs) Ke rkhoff s ) Uit U it dit d it huwelijk h u w e l ij k : Il Maria Ma r ia Hubertina H u be rt ina Antoinetta A nt o i net ta Henrica He n r ica Op O p den de n Camp Ca m p X X Marie Ma r ie Jozef J oz ei G u i l l a u m e Daniels D a n ie is Guillaume H e n r i c u s Antonius A n t o n i u s Hubertus H u b e rt u s Carolus C a r o l u s Maria Ma r ia Op O p den d e n Camp Cam p Ill l Henricus
118. 118
Antonius A n t o n iu s Gerardus C e ra rd u s Cornelius C o r n e li u s Dumont D u m o n t ** 16/09/1936, 16/O9/ 19 3 6 ,Simpelveld, S im pe lv e ld ,Toon, T oo n ,XX 01/12/1959, O1/1V 19 5 9 , Voerendaal, V oerendaa l,Hubertina Hube rt ina M.G. M.G .Speetjens Speetj e ns *t 30/05/1928, 30/O5i 1928,XX 15/12/1978, 15/1V 1978,Rijssen, Rij ssen,Janna Ja n na Rutterkamp Rutte r kamp*' 26/02/1950, 26/O2/1950 ,Rijssen, Rij ssen,Janny, Janny,(Dochter (Dochte rvan vanGerrit Ge rritJan Ja n Rutterkamp Rut te rkampen en Wilhelmina W i lh e lm i n a Bergen B e r g e n ten t e n )) Uit U it dit d rt huwelijk h u w e l ij k : : H e n r i Dumont D um o nt Il Henri 18 1 F r a n k Dumont D u m o nt 181. Ill l Frank 21 21
III IV
119.
119
lll
MMarchien a r c h i e n D Dumont um o nt
lV
A Anne n n e D Dumont um o nt
Hubertina LeonardaGerardina GerardinaDumont Dumont* *13/10/1937, 13/10/1937,Simpelveld, Simpelveld,XX19iO 19/07/1962, Hubert ina Leonarda 7/1962,
Voerendaal,Eugine EugineFranciscus FranciscusHubertus HubertusEyssen Eyssen* *30/O 30/01/1936, Heerlen,Eugine, Eugine,Leraar, Leraar, Voerendaal, 1/1936, Heerlen, Lodewijk Eijsen enPauline PaulineJanssen Janssen) ) (Zoonvan vanJules JulesLodewij (Zoon k Eij sen en Uit dit huwelijk : U it d i t h u w e l ij k : lI EEveline v e l i n e PPauline a u l i n e HHendrika e n d r i k a EEijsen ij s e n Maria llIl PPaul a u l HHubertus u b e rt u s Ma r ia EEijsen ij s e n
120.
12 0
Rozalia 7/11/1939, Simpelveld, 4/1964, Voerendaal, Dumont**O07/11/1939, Simpelveld,Lieke, Lieke,XX29/O 29/04/1964, Voerendaal, RozaliaJohanna JohannaGerda GerdaDumont PieterMaria MariaGerardus GerardusWoHs Wolfs* 10/01/1936,Eijsden, Eijsden,Piere, Piere,Leraar, Leraar,(Zoon (Zoonvan vanLouis LouisPetrus Petrus Pieter " 10/O1/1936, Wolfs Maria Huls) HHubertus u be rt us LLudovicus u d ov ic u s W o lf s een n AAnna n na Ma r ia Hu ls ) UUit rt ddit it hhuwelijk u w e l ij k ' : Wolfs Maria lI Ma r ia LLudovicus u d o v ic u s W o Hs
121.
12 1
llIl
Wolfs AAnna n n a HHenrica e n ric a W o ff s
l III ll
Wolfs l Ineke ne ke W o Hs
Gertruda Gertruda Henrica Henrica Gerarda Gerarda Dumont Dumont"* 28/O 28/07/1941, 7/1941, Simpelveld, Simpelveld, Trautje, Trautje, XX 20/O 20/05/1965, 5/196S,
Jacobus. M Montforts 05/01/1940, Susteren, Johan, Johan, Accountant, Accountant, Voerendaal, Johannes Johannes Jacobus. Voerendaal, onfforts '* O S/O1/1940, Susteren, (Zoon van Jacobus Hubertus Montforts en Maria Amelberga Peeters ) (Zoon van Jacobus Hubertus Monfforts en Maria Amelberga Peeters ) Uit U rt ddit it hhuwelijk u w e l ij k :: lI llIl
122.
12 2
Jacobus Ma Maria Petrus Montforts Ralph Ra lph Jacobus ria Pet r us Monff ort s Mark Henricus Maria Marcelinus Montforts Ma rk He n ric us Ma ria Nla rce lin us Mo nff orts
Andreas Gerardus Gerardus Dumont Dumont "* 23/10/1942, 23/10/1942, Simpelveld, Simpelveld, X X Elisabeth Elisabeth Petronella Petronella M Maria Andreas aria Lieshout van van** 17lO 17/02/1940, Rotterdam, Elly, Elly, M Maatschappelijkwerker, (Dochter van van Gerardus Gerardus Lieshout V 1940, Rotterdam, aatschappelijkwerker, (Dochter Petrus Lieshout JohannaSofia Vielvoye Pet rus Lies hout vvan an en JohannaSof ia Maria V ielv oye )) Uit dit huwelijk : U rt d it h u w e l ij k ' Dumont 182. 18 2 . 1 l ·11 l l Kwon Kw o n D u m ont Illl Yong Soon Y ong S o o n Dumont D u m o nt
123. 12 3
Louisa Josephina Gerarda Wies, zonder, X,, Henricus LouisaJosephina Gerarda Dumont Dumont ** 19/12/1944, 19/1V1944, Simpelveld, Simpelveld,Wes,zonder,X Henricus Hubertus van Jacobus Hubertus Simon Simon Habets Habets *' 18/10/1930, 18/10/1930, Maastricht, Maastricht, Harrie, Harrie, Leraar, Leraar, (Zoon (Zoonvan Jacobus Ludovicus Habets en en Maria Lucia Elisabeth Elisabet h Claessens ) Uit dit huwelijk : U it d it h u w e l ij k : Il Catharina Cat ha rina Louise Lo u is e Henrica He n rica Habets Ha bet s Illl Martinus Mart inus Wilhelmus W ilhelmus Gertrudis Gert rudis Habets Habets
124. 12 4
Christina ChristinaMaria MariaJohanna JohannaGerarda GerardaDumont Dumont XX30/06/1972, 30/O6/1972,Voerendaal, Voerendaal,Leonardus Leonardus Wilhelmus Henricus. Lenders (Zoon van Matheus Alponsus Wilhelmus Henricus. Lenders (Zoonvan Matheus AlponsusAlbertus AlbertusLenders Lendersen enMaria Maria Helena Johanna Kwaspen ) H e le n a J o a n n a K w a s p e n ) Uit U it dit d rt huwelijk h u w e l ij k :: Il Maarten Ma a rt e n Lenders L e n d e rs Illl Joost J o o s t lenders L e n d e rs IIIlll Marieke M a r ie k e Lenders Le n d e rs
125. 12 5
Johanna Dumont Kerkrade, Barbara BarbaraMaria MariaJohanna Dumont**03/04/1936, O3/O4/1936,Kerkrade, Kerkrade,Bertie, Bertie,XXK erkrade,Johan JohanHubert Hubert Zinken* Rijksbelastingen, van Egedius Zinken*19/01/1930, 19iO1/1930,Heerlen, Heerlen,Hub, Hub,Referendaris ReferendarisR ijksbelastingen,(Zoon (Zoonvan Egedius Hubert HubertMathijs MathijsZinken Zinkenen enAnna AnnaMaria MariaJosephina JosephinaSmeets Smeets)) Uit U it dit d it huwelijk h uw e l ij k : : Il Mathijs Mat hij sMaria MariaHubert HubertZinken Zinken Illl Jean Jea nWillem W illemJoseph Jose phZinken Z inke n IIIlll Hubert Hu bertJoseph Jose phJohan Joha nZinken Zinke n IVlV Paul Casper Zinken Pa u l C as pe r Z inke n VV Maria Ma r iaAnna A n n aZinken Z i n ke n
126. 12 6
Casper Josef Maria Hubert Dumont * 02/08/1941, Heerlen, Kep, werktuigbouwkundige, X 30/12/1963, 30/12/1963,Kerkrade, Kerkrade,Hubertina HubertinaLeonie LeonieIrene lreneLamberta LambertaCrombach* Crombach*22/03/1942, 22/O3/1942,Kerkrade, Kerkrade, Tiny, (Dochter van Conraad Joseph Crombach en Gertrud Philomena Maria Elisabeth Saligers) S a l i g e rs )
CasperJosef MariaHubert Dumont"O2/O8/1941, Heerlen, Kep,werktuigbouwkundige,X Tiny,(DochtervanConraadJosephCrombachenGertrudPhilomenaMariaElisabeth 22 22
UUit i t ddit it hhuwelijk u w e lij k : :
l1 llIl
183. 18 3. 184. 18 4.
Maria SSylvia y lv ia Ma ria DDumont, um o nt , SSonja o nj a BBarbara a r b a ra DDumont u m o nt
127.
WillemHubertus Hubertus Dumont Dumont"* 15/O 15/06/1942, Heerlen,XXO06/10/1967, Maassluis,Geertj Geertje Anna Willem 6/1942, Heerlen, 6i 10/1967, Maassluis, e Anna 20/10/1946, Maassluis, Maassluis, (Dochter (Dochtervan van Leendert LeendertHendrik HendrikHanemaaijer Hanemaaijeren en Hanemaaijer'*20/10/1946, Hanemaaijer Anna Catherine Gerstel ) A n n a C a t h e r i n e G e r st e l ) UUit it ddit rt hhuwelijk u w e l ij k : : ]I AArnoud r n o u d DDumont u m o nt l lIl VVincent i n c e n t DDumont u m o nt
128.
Henri Joseph Joseph Maria Maria Dumont Dumont "* 24/1V 24/12/1943, Bocholtz, XX30/1V 30/12/1966, Rotterdam, Johanna Johanna Henri 1943, Bocholtz, 1966, Rotterdam, Koogje "* 24/1V 24/12/1944, Amersfoort, (Dochter (Dochtervan van Gerrit Gerrit Koogje Koogje en en Huiberdina Huiberdina Danklof Danklof) Koogje 1944, Amersfoort, )
12 7
12 8
UUit rt ddit it hhuwelijk u w e l ij k :: Hubertus Dumont 1185. 85 . l1 RRobert o b e rt H u b e rt u s D u m o nt
129.
12 9
llIl
Marcel M a r c e l AAlfred lf r e d DDumont u m o nt
liIII l
Carla Marianne C a r la M a r i a n n e DDumont u m o nt
Andreas Dumont "* 11/O1/1945, 11/01/1945, Bocholtz Bocholtz,, XX 17/O3/1967, 17/03/1967,VVlaardingen, Willy Noteboom A ndreas Dumont laardingen, W illy Note boom "*
18/03/1948, (Dochter van van Murk Murk Karl Karl Noteboom Noteboom en en Anna Anna Adriana Adriana Verheyen Verheyen )) 18/O 3/1948, Rotterdam, Rotterdam, (Dochter
Uit U it ddit it hhuwelijk u w e l ij k ':
186. 18 6.
lI
Marco Andreas Dumont Cornelia Wilhelmina Hoogstraten van Ma rco A nd rea s Dum o nt XX Co rne lia W ilhe lm i na Hoogs t rat e n ((Dochter Dochter van en He Hendrica Camp der) Cornelis Leo Hoogstraten Co rne lis Le o JJoannes oa nnes Hoogst rate n en ndrica Cam p vvan a n de r)
llIl
Ester Willy Dumont E ste r W i l ly D u m o nt
Guillaumes Hendrik Dumont 20/09/1946, Bocholtz Bocholtz,, X X17/05/1968, Vlaardingen, Guilla umes He ndrik Dumo nt "* 20/O9/1946, 17/O5/1968, V laardingen, Hillegonda
130.
130
de*" 27/O 27/04/1947, Vlaardingen, Maria Ruyter de 4/1947, V laardingen, (Dochter van Bartholomeus Ruiyter de en Hillegonda Maria Westdijk H ille g o n da Ma r ia W e s t d ij k )) Uit dit huwelijk U it d rt h u w e l ij k :: Willem Dumont X O8l 08/09/2000, Vlaardingen, Joline Heijman, lI W ille m Hubertus H u be rt us D u m o nt X Oen OOO, V la a rdinge n , J o line He ij m a n , (Dochter van van Johannus Johannus Willem Willem Hendrik en Johanna Johanna Wilhelmina Wilhelmina (Dochter Hendrik Heijman Heij man en Damen) Dam e n ) Illl Hillegonda H i l le g o n d a Maria Ma r ia Dumont D u m o nt III Bartholomeus lll Ba rt o lom e us Dumont Dum o nt X Sylvia Sy iv ia Josephina J ose ph ina Elisabeth E lisa bet h Heijman He ij ma n (Dochter ( Dochte r van va n Martinus Ma rt i n u s Willibrordus W illibro rd u s lgnatius lg nat ius Heijmans He ij m a ns en e n Maria Ma r ia Antonia A nt o n ia Antoinetta A nt o inet ta Heijmans) H e ij m a n s )
131. 13 1
Barbara B a r b a ra Maria Ma r ia Philomina P h i lo m i n a Hubertina H u be rt i n a Dumont D i i m o nt * 30/12/1947, 3 0/ 1U 194 7 , Bocholtz, Bo c ho ltz , X 1968, 196 8 , Dongen, D o ng e n , A d r ia n us Walteris W a lte r is Antonis A nt o n is Marie Ma rie Oerlemans O e rle ma ns *" 16/05/1946, 16/O5/1946 , Dongen, Donge n , t 1997, 1997 , Dongen, Donge n , (Zoon (Z oon Adrianus van v a n Johannes J o h a n n e s Cornelis C o r n e l is Oerlemans O e r le m a n s en e n Adriana A d r ia n a Erp E r p van), v a n ) , X Kees K e e s A. A . Dongen D o n g e n van, va n, U.it U it dit d it huwelijk h u w e l ij k :: Jurgen Il J u r g e n Oerlemans O e r le m a n s L a u r a Oerlemans O e r le m a n s Ill l Laura
132. 132
Barbara B a r ba ra Maria Ma r ia Jozefa J o z e f a Dumont D u m o nt *" 17/11/1947, 17/ 1 1/ 19 4 7 , Heerlen, H e e rle n , X X 24/09/1971, 2 4/O9/ 19 7 1 , Bocholtz, Bo c ho ltz , Johannes J o ha n nes Wilhelmus W ilh e lm u s Laurentius L a u re nt iu s Geelen G e e le n *' 11/11/1941, 1 1l 1 1/194 1 , Bemelen, Be m e le n , (Zoon (Z oo n van v a n Martinus Ma rt in u s Geelen G ee le n en e n Maria Ma r ia Schreurs) S c h re u rs ) Uit U it dit d it huwelijk h u w e l ij k : J o la n d a Hubertine H u b e rt i n e Martina M a r t i n a Geelen G e e le n Il Jolanda Illl Yvo Y v o Jozef J o z e f Maria M a r i a Geelen G e e le n
133. 133
Hubertus Hube rt us Maria Ma ria Alphons A lpho ns Dumont Dumo nt *" 16/12/1949, 16/1V 1949,Heerlen, Heerlen,X X 07/02/1974, O7/O2/1974 ,Wittem, W ittem ,Maria Ma ria Louise Francisca Josepha Slenter* 22/04/1950, Mechelen, (Dochter van Lo uis e Franc is ca J os e pha S iente r " 2V O4/19SO, Meche le n, ( Dochter van Peter Pete r Josef Jos ef Slenter S le nt e r en e n Maria Ma r ia Josepha J os e p h a Philomena P h ilom e na Schuurmans S c h u u r ma n s )) Uit U rt dit d it huwelijk h u w e l ij k :: Il Egon E g o n Lambert L a m b e rt Dumont D u m o nt R o b e r t Josef J o s e f Dumont D um o nt Ill l Robert
23 23
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
134.
13 4
LambertusMaria MariaAlphons AlphonsDumont Dumont" *O07/03/1952, Heerlen,XX24/10/1974, 24/10/1974,Heerlen, Heerlen,Anne Anne Lambertus 7lO3l 1952, Heerlen, 02/10/1950, Marie Ma r ie TTherese h e re s e SSimons im o n s * *OV 10/ 19 SO, HHeerlen, e e rle n , UUit it d dit it hhuwelijk u w e l ij k : : I l EElisabeth l is a b e t h HHubertina u b e rt i n a DDumont u m o nt llIl
1 136. 36
LLambert a m b e rt HHubert u b e rt DDumont u m o nt
HubertusHenricus HenricusDumont Dumontt *17/O 17/01/1944, Bocholtz,XX21/O 21/06/1968, Bocholtz;,Johanna Johanna Hubertus 1/1944, Bocholtz, 6/1968, Bocholtz;, AdrianaHoof Hoofvan van"*10/O 10/06/1945, Eindhoven ,(Dochter (Dochtervan vanPetrus PetrusJosephus JosephusHoof Hoofvan vanen en Adriana 6/1945, Eindhoven, AAdriana d r ia n a JJacoba a c o b a VVoeten o ete n ) )
UUit rt ddit it hhuwelijk u w e l ij k ^:
lI
137.
137
Marcel Petrus Ma r c e l Pe t r u s HHenricus e n r i c u s DDumont u m o nt
Barbara 4/O8/l 946, Bocholtz; Barbara Hubertina Hubertina Dumont Dumont'*O 04/08/1946, Bocholtz;XX23/10/1970, 23/10/1970, Eindhoven, Eindhoven, Michael MichaelJohn John Dawson 7/11/1946, Londen, Dawsont* O 07/11/1946, Londen, (Zoon (Zoonvan vanThomas ThomasCharles Charles Dawson Dawsonen en Kathleen Kathleen May May DDawson) aw s o n )
UUit it ddit rt hhuwelijk u w e l ij k ^:
lI lIl l
Nicolette Alice Alice Daw Dawson 01/09/2000, London, Christ Christian Jaeger Nicolette son XX O1/O 9/2000, London, ian Jaeger
Michelle M i c h e l l e JJane a n e DDawson aw s o n
138.
Dumont '* O7l 07/06/1947, Heerlen, XX Jan Jan Art Arts Hubertina Elisabeth Hubert ina Elisabet h Dumont O6/1947, Heerlen, s Uit dit huwelijk : U it d it h u w e l ij k ' Philippe Kort de lI SSusanne u s a n ne AArts rt s XX Ph ilip pe K o rt de Wouter Arts lIll W o u te r A rt s
139.
Gertruda Maria Dumont Dumont "* 23/O 23/05/1948, X Kees Molengraft Molengraft 5/1948, Heerlen, X Uit dit huwelijk : U it d it h u w e l ij k Ron Molengraft. lI R on M o le n g r a f t .
140. 14 0
Joseph Reiner Reiner Barbara X 11/12/1969, Barbara Philomina Philomina Dumont* Dumont' 16/03/1948, 16/O3/1948, Bocholtz, BochoC tz, X 11/12/1969, Bocholtz;, Bocholtz;, Joseph Hubertus *02/05/1947, van Gerard Joseph Havenith en Mathilda Hubertus Havenith Havenith*O 2/O5/1947, Bocholtz, Bochol , (Zoon (ZoonvanGerardJoseph Havenith en Mathilda Elisabeth E l is a b e t h Heltzel H e lt z e l )) Uit U it dit d it huwelijk h u w e l ij k :: Il Natascha Nat a s c h a Philomina P h ilo m in a Havenith Ha v e n it h Illl Rob R o b Ella E lla Peter Pete r Havenith Hav e n it h
141 1 4 1.
Theresia X 07 /10/1971, Theresia Barbara Barbara Andrea Andrea Dumont Dumont *" 03/02/1952, O3/O2/1952,Bocholtz, Bochoitz,X O7/1O /1971,Bocholtz, Bocholtz, Hendrikes Hendrikes Johannes Johannes Matheus Matheus Jongen* Jongen ' 11/10/1951, 11/10/1951,Merkelbeek, Merkelbeek, Uit U it dit d it huwelijk h u w e l ij k :' Il Marcel Ma rce l Jozef J oz ef Jacoba J a co ba Jongen J o n ge n Ill l Guido Jongen G u id o J o n g e n
142. 14 2
Maria Hendrica Dumont * 27/12/1955, Heerlen, X 17/02/1980, Bocholtz, Heinz Ernst Wilfried Bernard* 10/04/1955, Dûren (Dl) , (Zoon van Rudi Bernard en Mechtildis Peiffer) Uit U it dit d rt huwelijk h u w e l ij k :' Il Mark Ma r k Bernard Be rn a rd
147. 14 7
Briggitte X R. BriggitteDumont Dumont**14/03/1962, 14/O3/1962,Bocholtz, Bocholtz,X R.Vervoort Vervoort Uit dit huwelijk : U it d it h u w e l ij k : Il Minon M i n o n Vervoort V e r v o o rt Illl Babs B a b s Vervoort V e r v o o rt
152. 152
Willem Hubertus Maria Oumont * 18/03/1952, Bocholtz, X 04/03/1976, Heerlen, Maria Barbara Elisabeth Rhoen * 05/03/1953, Heerlen, (Dochter van Dominicus Hubertus Rhoen en e nMaria Ma r iaElisabeth E lis a bet hHouben Ho u be n) ) Uit dit huwelijk : U rt d it h u w e l ij k : Il René ReneWillem WillemJohannes JohannesMathias MathiasDumont Dumont
138
139
W M ailrifrie aH deB nedrn ricaaD rd*um 10o/O n4 t'2 /19S 75 /1,2D /1 iire 95n 5,H (Dle)e ,(Z rleono,x1 nva7n/Ru19BoerBacloet!,M tlec:zlEr: pteiffer)
W Baillrb em araHE ulb iseartu besthM R ariha oeD nu"O m o5n lO tt3l1 19 85 /O 33,/1 H9 e5 e2 rl,eB no ,c (D holctzhte ,Xrv O a 4/nO D 3/1 om 97in 6ic ,H ueseH rle un b,eM rtu arisaRhoen
24 24
1153. 53
Mat Mathias hias Hubert HubertMaria MariaDumont Dumont**14/11/1955, 14/11/1955,Bocholtz, Bocholtz,XX1V 12/07/1979, O7l 1979, Heerlen, Heerlen,Maria Maria 10/10/1957,Heerlen, Heerlen,(Dochter (Dochtervan vanJan JanChrysostimus ChrysostimusHabets Habets TheresiaTheodora TheodoraHabets Habets' *10/10/1957, Theresia Maria een n Ma r ia TTheresia h e re s ia TTheodora h e o d o ra BBouwmans o uw m a n s ) ) UUit it ddit it hhuwelijk u w e l ij k : : Marina lI LLaura a u r a Ma r i n a HHuberdina u b e r d i n a DOumont u m o nt
llIl lll111
154.
154
1157. 57
Michiel Mathias William Mic h ie l Mat h ia s CChristoph h r is t o ph W illia m DDumont u m o nt Maria LLiekeEsther ie ke E s t h e r SSara a ra AAmanda m a n da Ma r ia DDumont um o nt
Hubert ina W ilhelmina Maria ' 17lO V 1958, Bocholh , XX30/O 5/1985, Bocholtz, Hubertina Wilhelmina Maria Dumont Dumont" 17/02/1958, Bocholtz, 30/05/1985, Bocholtz, Liciano Fàsotti * 19/06/1952, Genk (B), ) L ic ia n o Fa s ot t i " 19/O6/19 5 2 , G e n k ( B) , ) UUit it ddit rt hhuwelijk u w e l ij k : : lI LLuca u c a FFasotti a s otti llIl CChiara h i a r a FFasotti a s ot ti
Wim /03/1955, W im DDumont u m o n t '* 331 1/O3 /19 5 5 , UUit it ddit it hhuwelijk u w e l ij k ':
lI
158.
158
Dumont Manon Ma non D u m o n t '* 221/12/1988, 1/ 12 / 1 9 8 8 ,
Marianne Dumont 02/07 /1956, Wim Rutten Ma r ia n ne D u m o nt "* O2/O7/19 56 , XX W im R utte n "* 229/09/1952, 9/O9/1952 , Uit U it ddit it hhuwelijk u w e l ij k ::
159.
159
lI
Dumont Diseree D is e re e D u m o nt
lIll
Dumont AArmand rm a n d D u m o nt
Hubertina Magaretha Magaretha Dumont Dumont i* 1q/O 14/03/1954, Bocholtz, X X 20/O 20/01/1976, Heinsberg, HansHansHubertina 3/1954, Bocholtz, 1/1976, Heinsberg, Wilhelm Windeln-Hilkens 06/08/1946, Rheidt W ilh e lm W in d e l n -Hilke n s "* O6l O8/1946 , R he idt ((Dl), D l) , )) Uit dit huwelijk U it d it h u w e l ij k ': lI
Mike Windeln-Hilkens M ike W in d e ln -H ilk e n s
lIll
Bianca Windeln-Hilkens B ia n c a W in d e ln -H ilk e n s
160. 16 0
Maria Jan illem Dumont Dumont '* O 8/11/1955, Bocholtz , X 5/O9l 1974, Bochol , Nicolaas 08/11 /1955, Bocholtz, XO 05/09/197 4, Bocholtz, Nicolaas Josef Josef Maria Jan W Willem Anna Volders * 11 /06/1954, van Johannes Johannes Mathias Volders en en Maria Anna Volders 11/O 6/1954, Bocholtz, Bocholt z, (Zoon (Zoon van Mathias Volders Maria Magdalena Ma g d a le n a Sauren S a u re n )) Uit U it dit d it huwelijk h uw e l ii k :: M e l a n i Dumont D um o nt Il Melani K e v i n Dumont D um o nt Ill l Kevin
161. 16 1
Carine C a r in e Jan J a n Willem W ille m Dumont D u m o n t * 21/09/1963, 2 1/O9/196 3 , Bocholtz, Bocho ltz , X Frank F ra n k Meesen Me e s e n Uit U it dit d it huwelijk h u w e l ij k :: Jenny Il J e n n y Meesen Me e s e n K i m Meesen Me e s e n Ill l Kim
162. 16 2
Wilma W ilm a Leonardus Le o n a rd u s Dumont D u m o nt ** 23/08/1966, 2 3/O8/196 6 , Bocholtz Bocho lt z X X Wim W im Stuurman St u u r m a n Uit U it dit d it huwelijk h u w e l ij k :' Il NN N N (1) ( 1 ) Stuurman Stu u rman Illl NN(2) N N ( 2 ) Stuurman St u u rm a n IIIlll NN(l) N N ( 3 ) Stuurman Stu u rman
163. 16 3
Katharina , Katharina Wilhelmina W ilhelmina Magdalena Magdalena Dumont Dumont *' 14/06/1958, 14/O6/1958,Bocholtz, Bocholtz ,XX 22/10/1980, 22/10/1980,Kerkrade Kerkrade, Mathias Mat h ias Anna A nna Maria Ma ria Peter Pete r Paffen" Paff e nt 04/09/1956, O4/O9/1956,Kerkrade, Kerkrade ,(Zoon (Zoonvan van Pieter Pieter Jozef J ozef Paffen Paff e n en en Maria Ma r ia Catharina Cat ha r ina Josephina J o s e p h in a Hodînius Ho d in ius )) Uit U it dit d it huwelijk h u w e l ij k :: Jessica Il J e s s i c a Sibylla S i b y l la Jozef J o z e f Paffen P a ff e n Ill l Lianne L i a n n e Hubertina H u b e rt i n a Elisabeth E l is a b e t h Paffen P a ff e n
164. 16 4
Sophia SophiaJacoba JacobaSijbilla Sij billaDumont Dumont*' 10/06/1965, 10/O6/1965,Heerlen, Heerien,XX31/03/1995, 31/O3/1995,Rheden, Rheden,Ronald RonaldMaria Maria Josephina JosephinaWilhelmus WilhelmusKeulers Keulers*"02/02/1964, OV OV 1964,Heerlen, Heerlen,(Zoon (Zoonvan vanJohannes JohannesGerardus Gerardus Hendrikus H e n d r i k u s Keulers K e u le rs en e nBertha B e rt h a Anthonius A n t h o n i u s Maria Ma r ia Meex Me e x) ) Uit dit huwelijk : U it d rt h u w e lij k Tom Il T o m Frederick F r e d e r i c k Esther E s t h e rKeulers K e u le r s Ill l Carmen C a r m e n Katherina K a t h e r i n a Rudia R u d i a Keulers K e u le rs
25 25
1 6165. 5
FrederikAnna AnnaJozef JozefDumont Dumont" *31/O 31/08/1967, Heerlen,XX1V 12/06/1999, Waalre,Cornelia CorneliaRegina Regina Frederik 8i1967, Heerlen, O6l1999, Waalre, van* 06/07/1970, CCatharina at h a r in a BBussel ussel va n " O6l O7l 19 7 0 , AAsten, ste n , UUit it d dit it h huwelijk u w e l ij k '
l 1 166. 66
I
:
L Luc u c HHubertus u b e rt u s J Johannes o h a n n e s DDumont u m o nt
John JohnDumont Dumont* *28/O 28/02/1964, V 1964, StStOediliënberg, Oediliënberg,XXYvonne YvonneCecile CecileMaria MariaKronenberg Kronenberg* * 111/04/1965, 1/O4 / 19 6 5 , PPanningen, a n n in g e n , UUit it ddit it hhuwelijk u w e l ij k
lI llIl
167.
16 7
: Wilhelmus Maria W ilh e lm u s NNicolaas ic o laa s Ma r ia DDumont u m o nt Maria TThomas h o m a s GGerarda e ra r d a Ma r ia DDumont u m o nt
RenateDumont Dumont* 28/08/1968, StOediliënberg, Nathalia' *28/12/1963, 28/12/1963,Haelen, Haelen, Renate " 28/O 8/1968, St Oediliënberg, XXJames James Nathalia JJames, a m es ,
UUit it ddit rt hhuwelijk u w e l ij k ' : lI JJesse e s s e NNathalia a t h a l ia
G e n e r a t i e 111 1 Generatie 1172. 72
Jozef Hendrik Hendrik Elizabeth Elizabeth Dumont Dumont ** O 06/02/1950, Kerkrade, X 10/1V 10/12/1976, Kerkrade, Rosa Rosa Jozef 6/OV 1950, Kerkrade,X 1976, Kerkrade, Josephina Carolina Carolina Bremen Bremen "* 29/O 29/09/1957, Kerkrade, (Dochter (Dochter van van Franz Franz Bremen Bremen en en Josephina 9/1957, Kerkrade, Maria Dome) TTheresia h e re s ia Ma r ia JJosephina o s e p h i na D o m e) Uit U it ddit rt hhuwelijk u w e l ij k ': lI
173.
173
Oumont JJanine a n in e D u m o nt
Barbara Gertruda Gertruda Dumont Oumont ** O 04/02/1956, Kerkrade, X XO 06/10/1989, Vlodorp, Johanne Johanne Barbara 4/O2/1956, Kerkrade, 6/10/1989,Vlodorp,
Henricus M Marie Hutjens ** 19/O 19/05/1954, (Zoon van van Pierre Pierre Hutjens Hutjens en en N Nel Hovens)) Henricus arie Hutjens 5/1954, Blerick Blerick (Zoon el Hovens Uit dit huwelijk : U rt d it h u w e l ij k : Il Rody R o d y Hutjens, H utj e n s , Illl Jordi J o r d i Hutjens H u tj e n s
17 4. 174
Barbara BarbaraWilhelmina WilhelminaJosefina Josefina Dumont Dumont *t 18/03/1950, 18lO3/1950, Bocholtz Bocholtz XX Gerd GerdSimons Simons ** 29/06/1949, 29/O6/1949, Langerwehe (Dl), La ng e rw e he ( D l) , Uit U it dit d rt huwelijk h u w e l ij k :: Il Susan S u s a n Dumont D u m o nt Ill l Marc M a r c Dumont D u m o nt
175. 17 5
Maria 22/08/1953, MariaJosé JoseDumont Dumont*"2VO 8/1953,Bocholtz, Bochol ,XX19/08/1971, 19/O8/1971,Bocholtz, Bocholtz,Raimond RaimondPeter Peter America* 01/07/1949, Schaesberg, (Zoon van Thomas Hendrik America America* O1/O7/1949, Schaesberg, (ZoonvanThomas HendrikAmericaen enCatharina Catharina Maria Ma r ia Hubertina H u b e rt i n a Spanjer) S p a nj e r ) Uit dit huwelijk U it d it h u w e l ij k :' Il Daniel America tt 08/09/1999, DanielCatharina CatharinaWillem WillemAmerica O8lO9/1999,Heerlen" Heerlen,, Illl Melanie MelanieJozefine Jozef ineMaria MariaAmerica America
176. 17 6
* 21/06/1959, Lambert Thea Lambertz LambertLeonardus LeonardusDumont* Dumont"12/12/1956, 12/12/1956,Bocholtz, Bocholtz,XXThea Lambertz" 21/O6/1959, Uit U it dit d rthuwelijk h u w e l ij k : " Il Dave D a v e Dumont D um ont Il ll Domenique D o m e n i q u eDumont D u m o nt
177. 17 7
Johannes X Carin JohannesHubertus HubertusDumont Dumont* t06/02/1960, O6/O2/1960,Heerlen, Heerlen,XC arinSimons* Simons"02/03/1963 O2/O3/1963 Uit dit huwelijk : U it d rt h u w e l ij k ' Il Jil J i lDumont D u m o nt Il ll Nada N a d aDumont D um o nt
178. 178
Raymond Marie Willen Dumont * 19/11/1964, Heerlen, Raymond, X Brigitte Lynen * 04/10/1964, O4 / 10/1 9 6 4 Kerkrade , K e rk ra d e Uit U itdit d rthuwelijk h u w e l ij k: : I Daphne Da ph neDumont D u m o nt
RaymondMarieWillenDumont* 19/11/1964, Heerlen, Raymond,XBrigitteLynen*
26 26
· 1 179. 79
HubertusJohannes JohannesDumont Dumont"*20/10/1967, 20/10/1967,Bochc Bocholtz, 23/06/1995, Drunen,Anita AnitaLogten Logten Hubertus iltz, XX23/O 6/1995, Drunen, 07/12/1969, v van* a n ' O7 / 1V 1 9 6 9 , DDrunen, ru n e n , UUit it ddit it hhuwelijk u w e l ij k : :
I llIl l
WWouter o u t e r DDumont, u m o nt , MManon a n o n DDumont u m o nt
181.
Frank Dumont* 30/04/1963, Finkers 25/07/1964, Fra nk Dumont t 30/O 4/1963 , XXAnnemarie Annema rie Finke rs ' *25/O7/1964 , UUit it ddit it hhuwelijk u w e l ij k ' : lI YYoup o u p DDumont u m o nt l lIl SStan t a n DDumont um o nt
182.
Kwon 29/01/1971, Seoul, Seoul,XXJo Jolanda Zeeland llIl Kw o n DDumont umo nt **29/O1/1971, la nda Zee land
18 1
182
UUit it ddit it hhuwelijk u w e l ij k ^: Mejin lI Mej i n DDumont u m o nt
183.
183
Sylvia M Maria Dumont '* 25/11 25/11/1964, Schaesberg, X O 01/05/1998, Zaltbommel, Sil Doornm Ooornmalen Sylvia aria Dumont i1964, Schaesberg,X 1/O5/1998, Zaltbomm el, Sil alen UUit it ddit it hhuwelijk u w e l ij k ::
lI
1184. 84
Silvester Doornmalen Casper Cas per AAloysius loy s ius Silv este r Doo r nmalen
Sonja Barbara Barbara Dumont Dumont "* 17/O 17/01/1967, Kerkrade, X O 04/09/1992, Tilburg, Roger Roger Snoeren Snoeren* Sonja 1/1967, Kerkrade,X 4/O9/1992, Tilburg, " 116/01/1967, 6 / O 1 / 1 9 6 7 , TTilburg, ii b u r g ,
Uit U rt ddit it hhuwelijk u w e l ij k :: lI
185. 1 85
Milou Snoeren LLisa is a M i lo u S n o e re n
Robert Hubert Hubertus Dumont "* 22/O 22/07/1968, Rotterdam, X X Lillian Lillian Bellis Bellis "* 11/O 11/09/1968, Alkmaar, Robert us Dumont 7/1968, Rotterdam, 9/1968, Alkmaar, (Dochter van van Gerard Gerard Bellis Bellis en en Hendrina Hendrina Albertina Albertina M Maria Jeurissen )) (Dochter aria Jeurissen Uit dit huwelijk U it d rt h u w e l ij k :: Il Ill l III lll IV lV V V
186. 186
Nikki N i k k i Dumont D um o nt Romee R o m e e Dumont D u m o nt Lauri L a u r i Dumont D u m o nt Thorn T h o m Dumont D um o nt Celine C e l i n e Charlotte C h a r l o t t e Dumont D u m o nt
Ester Ester Willy Willy Dumont Dumont *' 21/05/1974, 21/O5/1974, Oss, Oss, X X 26/05/2000, 26/O5/2000, Waalwijk, Waalwij k, Michel Michel Faro* Faro " 1972, 1972, 's 's Gravenmoer,(Zoon Gravenmoer,(Zoon van van Johannes Johannes Faro Faro en en Maria Maria Alida Alida Cornelia Cornelia Heemels) Heemels ) Uit U it dit d it huwelijk h u w e l ij k :: Il Nora N o r a Michelle M i c h e l le Faro Fa ro
27 27
DDE E SSARCOFAAG A R C O F A A G VVAN A N BBOCHOLTZ O C HO LTZ doorPPascalle door usca l l e HHamers-Muijrers. am er s-M u Ï Yer s. oktober2003 2003 iseen eenn2 melding uitgegaan naardeRÏ de Rijksdienst Oudheidkundig Bodemonderzoek IIn n oktober elding uitgegiL an naar ksdienst OuhheidkiindigBodemonderzoek (ROB) in inAAmersfoort dat een eensarco sarcofaag isaange aangeploegd (ROB) mersf oor t dat f aag is ploegd Op novemberwordt wordtbegonnen begonnen met metde deoopgraving. Eris isiveinig weinigruchtbauY ruchtbaarheid aangegeiren gegeven O p l10 Onoi,ember pgraving. Er heid aan om de vindplaats te beschermen. om de i i n dp l a a ts te besch er men Op uar i w erd door OB een Op 33 febr februari werd door het het RROB een delegatieuitgenodigd om de stand van zaken delegatie uitgenodigd om de stand van zaken
de opgraving, opgraving, wwaarvoor maar2h 21h TTijdens ij dens de aarvoor maar dag ingepland ingepland is, is, blij blijken de grafgiften grafgiften naast naast dag ken de de kist te liggen en zijn er twee weken de ki st te liggen en zij n er twee w ek en vvoor oor nodig om om all alles netjes uit de de grond grond te te kkrijgen. nodig es netj es uit rij gen. werd gekozen dekw kwadrantenmetEEr rw er d gek ozen vvoor oor de adr antenmethode om om zo zo nog nog enig enig houvast houvast te te hebben hebben aan aan hode de gegevens van de grondlagen. de gegevens v an de grondlagen.
te omen bekij ken. N atuurlij k w erd er te kkomen bekijken. Natuurlijk werd er nog nog
nagepraat er de nagepraat ov over de opgraving. opgraving. Ook Ook hier hier is is het het fotoapparaat erd er fotoapparaat niet niet vergeten vergeten en en w werd er gege-
tracht zoveel mogelijk te lleggen. tr acht zov eel mogelij k vvast ast te eggen . H et bij outerieki stj eblij k t in Het bijouteriekistje blijkt inhet het röntgenapröntgenap-
paraat n. paraat een een heus heus paardenkopstuk paardenkopstuk te te zij zijn.
Doordat dicht bij elk elkaar D o or dat vveel eel vvondsten ondst en di cht bij aar lagen of of niet meer meer zo sterk sterk waren is gekozen om het het gehele gehele blok blok waar waar de de vondst vondst of of vondvondom sten zich in bevonden samen met de leem st en z i ch i n bev o nd en sam en m et l eem nnaar aar Amersfoort te transport transporteren waar Annersfoort eren w aar het dan op snufjes van het gemak en met alle technische snufjes deze tijddbekekenkonworden.(V bekeken kon worden. (Voorbeelden: dezetij oorbeeldenhet zwaard of of speer, blok glaswerk7 glaswerk, bij bijouteouteriekistje.) ri ek istj e.) Gelukkig Gelukkig zijn zij n er tijdens tij dens de de opgraving al veel mooie stukken naar boven v eel m o oi e stu k k en b ov en gekomen g ek o m en en was w as er veel v eel activiteit activ it eit te t e zien. zien . Natuurlijk N atuurlij k bleef bleef de opmerkelijke vondst niet onopgemerkt; deopmerkelij kevondst niet onopgemerkt; de de media weg naar mediaen en geïnteresseerden wisten wisten de deweg de te vinden. Deesarcofaagbewakers sarcofaagbewakers desarcofaag sarcofaagtevinden.D zorgden zorgden ervoor ervoor dat dat ook ook 's 's nachts nachts niets niets kon kon gebeuren. Onze heemkunde-archeologe gebeuren. Onze heernkunde-archeologe Ine Ine Scholl kunnen Scholl heeft heeft veel v eel foto's foto)sk unnenmaken makenvan v anhet het gebeuren en de vondsten. gebeuren en de vondsten. De voorwerpen die "in situ" D evooMierpen die"in situ)'gevonden gevondenzijn zij n isis glaswerk zoals die van een zeer goede glaswerk zoals die van een zeer goede kwaliteit kw alit eit zeshoekige zesho ek ige fles, fl es, bronzen br onz en voorwerv oor w er penzoalsstrigi/i, kom, kam, flesjes, knoopjes, penzoalsstrigili,korq karn, flesj es,knoopj es, olielampje olielampj een enba/samarium, baJsamariun2,maar maarook ookisiseen een stoeltje gevonden, een zwaard of speer en stoeltj e gevonden, een zwaard of speer ende de nodige nodi ge spijkers. spij k er s. Tijdens Tij denshet hetuitlepelen uitlepelenvan vande desarcofaag sarcofaagop op maandag en dinsdag in het Termenmuseum in maandagen dinsdaginhet Termenmuseumin Heerlen H eerlenwerden w erdennog nogmeer meer knoopjes, knoopj es,beslag, beslag, crematie crematie resten resten en en een een geheel geheel intact intact flesje fl esj e gevonden. gev onden .
O ok hor en w e dat och nog eel dingen Ook horen we dat er er ttoch nog vveel dingen
gevonden n in gevonden zij zijn in de de onderstelaag onderste laag van van de de kist. kist. Z o iis s er iem m et dolk schede, een k tZo er een een rriem met dolkschede, een in inktpotj potjee en en nog nog meer meer crematieresten crematieresten gevonden. gevonden. M aar het o o i st e vverhaal er haal w as dat Maar het m mooiste was dat in in het het kleine esj e uit sarcof a g nog kleine flflesje uit de de sarcofaag nog een een bloebloemengeur mengeur waargenomen waargenomen kon kon worden, worden, hiervan hiervan werd een monster monster genomen genomen dat dat momenteel momenteel werd een onderz ocht wordt. w or dt . Ook O ok de de inhoud ii ou d van v an het het onderzocht ba lsa mar ium en het ink tpotj e w or den nog ba/samarium en het inktpotje worden nog o n d e r z o ch t . onderzocht. H et stoeltje stoeltj e is is te te groot groot voor voor bewerking bewerking Het R OB en wordt w or dt uitbesteed uitbest eed.. H et binnen het ROB .. Het ba lsamar i un2 i s v er der scho ong emaak t en ba/samarium is verder schoongemaakt en stand al al in in een een vitrinekast vitrinekast te te pronken pronken evenals ev enal s stand een kl eurloos glazen bord, de zeshoek ige een kleurloos glazen bord, de zeshoekige glazen fles, fl es, het het flesje fl esj e uit uit de de sarcofaag, sarcofaag, een een glazen zilveren lepeltje, lepeltj e, een een grote grote ronde ronde knop, knop, de de zilveren bronzen kom, kom, bronzen bronzen knoopjes knoopj esen en beslag. beslag. bronzen D efoto'svan deopgraving ende devondsten De foto's van de opgraving en vondsten bij bij het het ROB ROB zijn zij n te te bewonderen bewonderen tijdens tij densde de fototentoonstellingdie diegehouden gehoudenzal zalworden worden fototentoonstelling in het het gemeentehuis eemeentehuis van van Simpelveld Simpelveld van van in zaterdag 20 maart met zondag zaterdag20 maarttot toten enmet zondag18 l 8april. april. D e officiële offi ciële opening opening isis op op zaterdag zaterdag 20 20 De m aa rt om o m 14. l 4 00 .OOuur. uur. maart Openingstij denvan vande detentoonstelling: tentoonstelling^ Openingstijden van maandag maandag tot tot en en met met vrijdag vrij dag tijdens tij densde de van kantoorurenvan vanhet hetgemeentehuis, gemeentehuis,zondag zondag20 20 kantooruren maart en en het het weekend w eekend 17 l 7 en en 18 l 8 april april van van maart l 2 .OO-- 17.00 l 7 .OOuur. uur. 12.00
28 28
r l
lVZ.t
'
c
F2
Ti--"-*:;.;; ^-l^ *C-
^:'; '.; 'l- :: ^ ;5,;,
1i'
;
i i ^ T
-
T )
r
l
r
;
g
^
l
t & t!
-- h
r(L 5 -i
Y ,r
.
m i u -
^y
L l ii '
i
,
u -
l
c
i
;
-- A " r
-
?
)
Q
l
i
l
_Pr g
bb
r t3 ~
il
O v e r u c h t vvan a n de op Overzicht opgraving. g r a vrng .
;;5i /
t
;
%
D
r
i
FI
E
;
l r
P
a (
i
-
i h
rt C r
iu
H e t ba/samarium b a Is a m a r i u m . Het
29 29
- i r
P
