De Zeven Provinciën langer in Somalische wateren

Nummer 17 I 30 april 2009 I Uitgave Directie Voorlichting en Communicatie Ministerie van Defensie

Pagina 3 Luchtmacht zet ‘meivliegers’ in het zonnetje

Pagina 4 FAC op hoogste niveau

MAKKUM BERGT OUD KANON

dat het vermoedelijk om een 17de eeuws kanon gaat, met als opschrift ‘driemaster van den nieuwenhuis’. Omdat het stuk binnen de Franse territoriale wateren is gevonden, onderzoekt de commandant van snmcmg1 of het aan Frankrijk overgedragen moet worden. Voorlopig is Hr.Ms. Makkum de eerste mijnenjager met een drie meter lang 120 mm kanon. Het bleef overigens niet alleen bij de vondst van antiek wapentuig. In drie dagen tijd wist de Makkum vier mijnen onschadelijk te maken. snmcmg1 vervolgt na deze operatie haar opmars om de noord. Medio mei zullen de schepen een zelfde soort actie uitvoeren op de Noordzee, waarbij explosieven in de Nederlandse, Belgische en Britse wateren geruimd worden.●

Unieke container op BOTC WOENSDRECHT - Het Brandweer Opleiding en Trainingscentrum (botc) op de vliegbasis Woensdrecht, beschikt sinds 27 april over een unieke flash­ overcontainer. Daarin kan op zeer veilige wijze zowel een flashover als een backdraft worden gecreëerd. Zo kunnen de cursisten van het botc deze verschijnselen op een realistische en praktische manier beoefenen. Dankzij de container kan worden voldaan aan de eisen van het Nederlands Bureau Brandweer Examens, wat het botc tot een examenlocatie maakt. Door de combinatie van Flashover en Backdraft is de container uniek in zijn soort. Beide zijn beladen begrippen omdat ze een reëel gevaar met zich meebrengen. In het verleden zijn hierdoor diverse brandweerlieden omgekomen. Flashover is het verschijnsel dat een ruimte

Pagina 6 KLu leert veel tijdens Joint Medical modules

Hr.Ms. De Zeven Provinciën escor­ teert een Deens vrachtschip. Foto: Peter van Bastelaar - AVDD

De Zeven Provinciën langer in Somalische wateren

Het kanon wordt aan boord gehesen.

ATLANTISCHE OCEAAN - De mijnenjager Hr.Ms. Makkum heeft op woensdag 22 april een antiek kanon geborgen voor de kust van Normandië. De Makkum maakt deel uit van de Standing nato Mine-Counter-Measures Group 1 (snmcmg1), die bezig is met Operatie hodops Bay de Somme (Historic Ordnance Disposal Operation). Daarbij worden Duitse mijnenvelden uit de Tweede Wereldoorlog geruimd. Bij deze operatie trof de Makkum een onderwatercontact aan, waarvan men vermoedde dat het een oude mijn was. De duikploeg van het schip kwam in actie om het contact visueel te identificeren en die constateerde dat het antiek geschut betrof. Met enig kunst- en vliegwerk werd het aan boord van de Makkum gehesen Daar bleek

Pagina 5 ‘Je waant je in Panorama Mesdag’

plotseling geheel in brand staat door ontbranding van hete gassen en dampen. Backdraft is een explosieve verbranding van brandbare gassen door het plotseling toetreden van zuurstof in de ruimte. Naast de opleidingen van het botc zal de container ook worden gebruikt voor diverse trainingen van brandweerpersoneel van andere krijgsmachtonderdelen. Tekst en foto: Carlo Schijvenaars●

Geen Defensiekrant DEN HAAG - Doordat er in de productietermijn van wat de volgende Defensiekrant had moeten zijn twee bijzondere verlofdagen vallen, verschijnt nummer 18 niet op 7, maar op 14 mei. De krant slaat dus een week over.●

GOLF VAN ADEN Hr.Ms. De Zeven Provinciën verlengt vanaf 28 april haar deelname aan het navo-vlootverband in de Hoorn van Afrika. Dit nadat minister Eimert van Middelkoop daartoe van het bondgenootschap een verzoek had ontvangen. Het fregat voer na een kort havenbezoek aan Karachi terug naar het missiegebied om de operatie Allied Protector voort te zetten tot 28 juni, waarna het huiswaarts keert. De navo-presentie draagt

bij aan de effectiviteit van de internationale inspanningen tegen kapers in de Golf van Aden en de kustwateren rond Somalië. De vloot moet door te patrouilleren de veiligheid langs de scheepvaartroutes bij Somalië vergroten en zeeroof ontmoedigen en verstoren. Jaarlijks passeren tussen de 20.000 en 30.000 vaartuigen de Golf van Aden. Piratengroepen opereren inmiddels tot een afstand van bijna 1200 kilometer uit de kust van Somalië.●

Commando’s vrijgesproken in Oostenrijk ZELL AM SEE - Een Oostenrijkse rechter in Zell am See heeft dinsdag 28 april negen Nederlandse commando’s vrijgesproken. Hij achtte niet bewezen dat ze schuldig waren aan deelname aan een grote vechtpartij in oktober 2007. In de herfst van 2007 waren de militairen een paar weken op oefening in Oostenrijk. Tijdens een vrij weekend gingen de negen stappen in Zell am See, waar ze in aanraking kwamen met een groep Oostenrijkers. Een van de militairen kreeg een kopstoot toegediend. Volgens eigen zeggen hebben de Nederlanders alleen geprobeerd deze collega te beschermen en de groep van dertig à veertig Oostenrijkers af te weren. De rechter heeft dat gehonoreerd met vrijspraak.●

Gedragscode in beelden gevangen DEN HAAG - Plaatsvervangend cds luitenant-generaal Freek Meulman heeft 24 april op de Prinses Juliana Kazerne in Den Haag afbeeldingen van de defensiebrede gedragscode uitgereikt aan de zeven

defensieonderdelen. Ze staan gedrukt op canvas doeken van 60x40 cm. Daarop zijn de vijf pijlers waar de gedragscode op rust, ‘Veiligheid, Respect, Verantwoordelijk, Professioneel en Gezamenlijk’, af-

gebeeld. Alle omvatten een kernboodschap plus een korte toelichting. Omdat één beeld meer zegt dan duizend woorden ging de regiegroep Staal met de visu-

alisering aan de slag, met in het achterhoofd een aantal randvoorwaarden: herkenbaarheid voor en door de defensieonderdelen; per pijler een beeld; zowel bruikbaar op langere termijn, als voor de actualiteit. Naast het gebruik van iconen wordt de inhoud door middel van foto’s gevisualiseerd in een makkelijk herkenbare stijl. De onderdelen kozen voor ‘actiebeelden’ die de verschillende pijlers verbeelden. Zo zien we bij de pijler ‘Professioneel’ medewerkers die in de praktijk vakkundig hun taak uitvoeren. Alle defensieonderdelen hebben zelf de foto’s aangeleverd en deze zijn realistisch en herkenbaar voor de doelgroep. Foto: Peter Wiezoreck ●

30 april I Pagina 2

per Boot over de Helmand

Juridisch Netwerk ontmoet DSI DEH RAWOD - De af­ge­lopen tijd bleek het voor de Nederland­ se mi­litairen in Deh Rawod lastig om de politiepost in Dorshanak te bezoeken. Door de hevige regenval en het vele smeltwater was de waterstand van de rivier de Helmand op bepaalde plaatsen namelijk te hoog, waardoor er niet kon worden overgestoken. Op vrijdag 24 april echter bereikten de mannen en vrouwen van de Battlegroup en genie met behulp van boten de overkant van de rivier. Het was de tweede keer dat militairen in Uruzgan vaartuigen inzetten om over de Helmand te komen. Ze deden dat bij de Alexander Crossing, een markant punt in het kleurrijke landschap langs de rivier. Het verhaal gaat dat Alexander de Grote hier overstak tijdens zijn reis naar India. Nu was het de beurt aan de militairen op Camp Hadrian. Een Scania vervoerde de twee boten die de mannen van de genie vervolgens gereed maakten voor gebruik. Aan de overzijde van de rivier waren relatief weinig mensen aanwezig. In Deh Rawod zijn de militairen inmiddels een bekend verschijnsel voor de bevolking, in Dorshanak was het toch even anders. De mensen tasten de aanwezigheid van isaf nog af. Ook de kinderen moesten wennen aan de voetpatrouille. Eerste luitenant Kevin van het Police Mentoring Team Deh Rawod vertelt dat de Afghaanse politie in elk geval enthousiast reageerde op hun komst. “Ze waren blij ons te zien en hadden een hoop voorstellen voor de toekomst. Ze vertelden ons dat veel mensen naar de bazaar waren. We hebben onder meer vragen kunnen stellen over de papaveroogst in het gebied, welke Afghanen het verbouwen en waar ze het verkopen.” Tekst: ELNT luitenant Judith Rietveld. Foto’s: SGT-MAJ Arnoud Schoor-AVDD●

AMSTERDAM - Zo’n ne­gentig (militair) juristen hebben op boeiende en leerzame wijze kennis gemaakt met de Dienst Speciale Interventies (dsi). Op de Marinekazerne Amsterdam werd een the­mamiddag gehouden in samenwerking met de Militair Rechtelijke Vereniging.

Nieuwe post Terneuzen TERNEUZEN - De Brigade Scheldestromen in Terneuzen heeft een nieuw onderkomen. Niet alleen kijken de medewerkers van de Koninklijke Marechaussee uit over de Westerschelde, het gebouw is in gedeeld in gebruik met de collega’s van het Korps Landelijke Politiediensten (klpd) te water. De opening werd bijgewoond door onder anderen de Commandant Koninklijke Marechaussee, luitenant-generaal Dick van Putten, de burgemeester van Terneuzen, Jan Lonink,

en de directeur Politie van het klpd, commissaris Pim Miltenburg. Zij stonden in hun toespraken stil bij de samenwerking tussen politie en KMar. Van Putten benadrukte dat het niét gaat om verschillen in specialisaties en tradities weg te nemen, maar om alle specialisaties te bundelen tot nog effectievere operationele capaciteiten. Voorafgaand aan de officiële opening verzorgden het klpd en de marechaussee een spectaculaire demonstratie met diverse vaartuigen en een helikopter.●

Directeur Juridische Zaken mr. Marc Gazenbeek opende de bijeenkomst met een terugblik op de geschiedenis van de Bijzondere Bijstandseenheden (bbe’en). Hij belichtte de ontwikkelingen bij de totstandkoming van het huidige stelsel van speciale eenheden na de terroristische aanslagen op 9 september 2001. De dsi, waarin (gemengde) eenheden van zowel politie als defensiepersoneel zijn ondergebracht om terrorisme en ander grof geweld te bestrijden, zag medio 2006 het levenslicht. Gazenbeek benadrukte

het unieke karakter van de Dienst, waarin militairen en agenten geïntegreerd onder gezag van Justitie optreden om de rechtsorde te handhaven. De directeur stond ook stil bij de juridische verankering. “Het stelsel functioneert naar behoren”, merkte hij op, onder verwijzing naar een recente evaluatie door de Commissie-Dessens. “Een goede samenwerking tussen politie en Defensie blijft daarbij van eminent belang.” Het hoofd van de Dienst Speciale Interventies ging onder meer in op de organisatie van de dsi, de eenheden die er deel van uitmaken, de onderlinge samenhang en de verantwoordelijkheden bij een inzet. “Het beste van twee werelden (politie en Defensie) is hierin ondergebracht”, meende hij. De commandant van de Unit Interventies Mariniers gaf de zaal meer beeld bij een operationele inzet van zijn eenheid. Hij zoomde in op enkele scenario’s, waaronder het ontzetten van een groot gebouw en een boordplatform. De middag eindigde met een demonstratie van het kunnen van de dsi ( zie foto). In twee verschillende scenario’s werd op indrukwekkende wijze een einde gemaakt aan terroristische acties.●

Westerbork herdenkt slachtoffers WOII WESTERBORK - Herinneringscentrum Kamp Westerbork houdt op 4 mei de jaarlijkse herdenking bij het Nationaal Monument Westerbork. Deze begint om 19.15 uur met de stille tocht bij de ingang, die vervolgens voert over wat de kampbewoners destijds de Boulevard des Misères noemden.

gen van christelijke basisschool De Wegwijzer en openbare basisschool De Lindelaar uit Westerbork. Deze scholen hebben het Nationaal Monument Westerbork geadopteerd. Bij het monument vindt een bijdrage plaats van drie generaties:

Aan de kop van de stoet lopen kampoverlevenden en de leerlin-

Dodenherdenking NM Kamp Vught VUGHT - Nationaal Monument Kamp Vught houdt op 4 mei vanaf 14.00 uur een openbare dodenherdenking. Het herinneringscentrum stelt jaarlijks een afwisselend programma samen met onder meer de bijdrage van een oud-gevangene. Dit keer is dat Marianne Burgers-Van Dam uit Middelburg.

Zij zat tweemaal in Kamp Vught gevangen, samen met zus Fietje. Na Vught volgde voor hen een tocht langs diverse concentratiekampen, waaronder Westerbork, Bergen-Belsen en Ravensbrück. Voor de muzikale omlijsting van de herdenking heeft nm Kamp Vught Lenny Kuhr gevraagd, begeleid door gitarist Cor Musters. Verscheidene organisaties van oud-gevangenen en nabestaanden leggen een krans. Ook ditmaal zijn diplomatiek vertegenwoordigers van België, Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië en Israël aanwezig. De Israëlische ambassadeur H. Kney-Tal spreekt tijdens de ceremonie over de betekenis voor de staat Israël van Kamp Vught alsmede zijn verbondenheid daarmee. Op Bevrijdingsdag houdt Nationaal Monument Kamp Vught om 13.00 uur een speciale fietstocht

door Vught welke de deelnemers langs plekken leidt die een belangrijke rol speelden in de Tweede Wereldoorlog. Reserveren voor de fietstocht kan via (073 - 656 67 64 en www.nmkv.nl (deelname H 2,50).●

Ernst Verduin (1927), Yoka Verduin en Daan Zaat. Ernst Verduin werd in januari 1943 samen met zijn ouders en zus opgepakt en in september van dat jaar doorgestuurd naar kamp Westerbork. Uiteindelijk deporteerden de Duitsers hem naar Buchenwald, waar hij in april 1945 de bevrijding mocht meemaken. Rita Lensink-Bosman (1927) spreekt de persoonlijke overdenking uit. Via Westerbork werd zij destijds gedeporteerd naar Theresienstadt. Overdag vinden er speciale activiteiten plaats, waaronder rondleidingen over het kampterrein (12.00 en 14.00 uur), lezingen van ooggetuigen (14.00, 15.00 en 16.00 uur) en de theatervoorstelling Over-leven voor jonge kinderen en ouders (11.00 en 12.30 uur) in het Herinneringscentrum. Meer informatie: www.kampwesterbork.nl●

INgezonden Verworven competenties

Graag wil ik reageren op het stukje in de Defensiekrant nummer 16 van 23 april: Primeur voor Genist. Ik heb namelijk geen civiel diploma Eerder Verworven Competenties in de wacht gesleept. Dit bestaat helemaal niet. Op basis van Eerder Verworven Com­petenties en mijn praktijkervaring, zowel binnen als buiten de Genie, verzamelde ik voldoende competen­ties voor mijn diploma Assistent Uit­ voerder Burger en Utiliteitsbouw Web 4. Dit heb ik aangetoond door een porfolio te maken van de afgelopen tien jaar, waarin ik, ook door middel van foto’s, werktekeningen, verslagen, getuigschriften e.d., uiteenzette wat ik allemaal heb gedaan. In gesprek met twee assessoren van roc Midden Nederland en de brancheorganisatie

Fundeon moest ik mijn portfolio verdedigen en ben ik getest op mijn kennis van de civiele bouw. Dit alles leidde ertoe dat ik het genoemde diploma mocht ontvangen. Sgt1 Rutger Pot heeft door middel van de opleiding 2de vakgebied en door studie in eigen tijd het civiele diploma Voortgezet Timmeren web 3 behaald. Kpl1 Rik Torenstra is als genist he­laas gewond teruggekomen uit Afghanistan en daardoor dienston­ge­schikt geraakt. Hij kreeg de mo­ge­lijk­heid om een studie Primaire Timmerkracht web 2 te volgen bij ons op de Pioniersschool. Hij rondde deze met succes af, werkt inmiddels bij een bouwbedrijf in IJsselstein en is bezig met zijn WEB 3 opleiding. Smi Arno Koenders●

30 april I Pagina 3

Luchtmacht zet ‘Meivliegers’ in het zonnetje

‘U was niet naïef, wel heroïsch’ SOESTERBERG - Het is liefst 69 jaar na dato, maar door de bij een enkeling nog levende emotie en de alom merkbare betrokkenheid, leek het alsof de gebeurtenissen ‘gisteren’ plaatsgrepen. Vooruitlopend op de tv-uitzending op 3 mei van de gelijknamige film, zette de Koninklijke Luchtmacht afgelopen maandag in het Militaire Luchtvaartmuseum in Soesterberg de ‘Meivliegers’ uit de Tweede Wereldoorlog in het zonnetje. Vier van hen gaven acte de présence, stuk voor stuk krasse heren met een nog steeds uitgesproken mening en een goed geheugen. TEKST: JACK OOSTHOEK FOTO’S: SIMONE VAN ES

Samen met gastheer commandant Luchtstrijdkrachten luitenant-generaal Jac Jansen, bekeek het illustere gezelschap de voorvertoning van de door Hans Vos gemaakte documentaire over hen. Volgens de negentigjarige Hans Hellendoorn schetst deze een realistisch beeld van ‘de naïviteit van de vliegers van die tijd’. “We waren pisnijdig op de Duitsers die we even een lesje zouden leren.” De film ‘De Meivliegers’, gemaakt met medewerking van de luchtmacht, vertelt het verhaal over de Nederlandse luchtvaart in de Meidagen van 1940. Ofwel: de wereld achter de beschikbare zwart-wit foto’s uit deze bittere periode in de ge-

schiedenis van ons land. Vos spoorde zes Meivliegers op, van wie zich dus vier op Soesterberg ‘meldden’. Naast Hellendoorn ging het om Henk Sitter, Jan Linzel en John Vermeulen. De film met een licht Battle of Brittain gehalte, toont authentieke beelden waarbij de zes - soms humoristisch, dan weer zakelijk - over hun lotgevallen verhalen. Vermeulen, oud-commodore: “We bestuurden onze vliegtuigen als potloden; konden ermee lezen en schrijven. Je voelde je helemaal los van de aarde. Radio’s, intrekbare landingsgestellen, bepantsering? Geen sprake van. Veel te duur.” Volgens Vos zette de luchtmacht in de Meidagen alles op alles om de inname van de militaire vliegvelden door de Duitsers te voorkomen. Terwijl zij

over slechts 150 gevechtsvliegtuigen beschikte, de Luftwaffe over het veelvoudige. Toch maakten de Nederlandse piloten de vijand het leven behoorlijk zuur door onder meer op de militaire vlieghavens Waalhaven, Valkenburg en Ypenburg gestationeerde Junker-transportvliegtuigen te bombarderen. Bij één van de aanvallen raakte Jan Linzel zwaargewond door een kogel in een dijbeen, wist uit het aangeschoten toestel te komen en het vege lijf per parachute te redden. “Daar lag ik plotseling tussen de koeien in een weiland. Toen ik wilde opstaan, begon alles te draaien. Er zat een gapend groot gat in mijn dijbeen.”

Boven: De Mei­­ vlie­gers met Hans Vos te­­gen de achtergrond van een jacht­ vliegtuig uit de Tweede Wereldoorlog, een Fokker D 21. V.l.n.r. Hans Hellendoorn, Jan Linzel, John Vermeulen, Henk Sitter.

Rechts boven: Filmmaker Hans Vos was met zijn voltallige gezin aanwezig.

Rechts: Gastheer luitenant-gene­ raal Jansen. “U verrichtte een bovenmenselijke prestatie.” Links Vermeulen, rechts Hellen­ doorn.

Nadelige positie

De beelden uit de Meidagen van 1940 staan de vier nog onmiskenbaar helder voor ogen, de één wat heftiger dan de ander. In totaal sneuvelden er veertien van hun collega’s. “Of we bang waren? Nee, wel razend op die Duitsers.” Naast filmmaker Vos roemde Hellendoorn het grondpersoneel dat de operaties van de Meivlie-

gers mogelijk maakte. “Jammer van het late tijdstip van de documentaire. Anders waren er meer mooie verhalen op tafel gekomen. Het valt op onze hoge leeftijd niet mee om alle herinneringen aan die tijd ‘op te peppen’.” In de ogen van luchtmachtchef Jansen mag het geesteskind van Vos worden bijgeschreven in de rij met indrukwekkende

documentaires. “De Meivliegers leverden een bijna bovenmenselijke prestatie. De Duitse vliegtuigen waren in alle opzichten moderner dan de onze; de piloten door hun inzet in de Spaanse burgeroorlog en de Duitse inval in Polen veel ervarener. Zodoende bevonden wij ons in een nadelige positie en leden gevoelige verliezen. Het personeel

van de militaire luchtvaart heeft zijn taak echter tot op het laatst uitgevoerd, terwijl de capitulatie al in de lucht hing. Dat was niet naïef, wel heroïsch.” Hans Vos, die in totaal vijftien uur film maakte, sloot zich bij deze woorden aan. “De Meivliegers zijn kerels die deden wat er móest gebeuren. Kom daar vandaag eens om...”●

‘Een onwezenlijke periode’ Tot de ge­nodigden in het Militaire Lucht­ vaartmuseum behoor­ de oud-bevelhebber der Luchtstrijdkrach­ ten luitenantgeneraal b.d. Ben Droste (rechts). Zijn overleden vader was Meivlieger.

Hans Hellendoorn was in de Meidagen van 1940 geen vlieger, maar tweede luitenant waarnemer op een Fokker c 5 jachtvliegtuig. Eerst op de vliegbasis Gilze Rijen, later vanaf het vliegveld Noordwijkerhout. In totaal maakte hij twee waarnemingsvluchten in de omgeving van Leiden, in een poging de vijand te ontdekken. Die bleek er te zijn, want ‘zijn’ Fokker kwam een keer vanaf de grond onder vuur te liggen, waardoor er kogelgaten en butsen in de huid van het toestel ontstonden. De piloot vloog echter gewoon door en ze wierpen bommen af op de locatie van waaraf ze werden beschoten. Door de demobilisatie

van 10 mei viel het doek voor Hellendoorn’s kortstondige militaire loopbaan. Na de Tweede Wereldoorlog ging hij na een studie biochemie aan de slag in de medische wereld. Ook John Vermeulen deed dienst als waarnemer, in zijn geval op een Fokker c 10 van de Strategische Verkenningsafdeling op het vliegveld Bergen in Noord-Holland. Op de ochtend van de tiende mei kwam hij in actie met een bombardement op het vliegkamp Valkenburg. Een geplande tweede missie werd bij gebrek aan een vliegtuig geschrapt. Vermeulen bestempelt de Meidagen als ‘een onwezenlijke

periode’. “Er viel nergens een Duitser te bekennen. Alsof er niets aan de hand was. Een gekke tijd.” Ondanks de gevaren vreesde Ver­meulen geen moment voor zijn leven. “We vlogen gewoon naar het vliegveld Valkenbrug, gooiden bommen en keerden terug.” Na een opleiding bij de Royal Air Force in Engeland, diende Vermeulen tot 1975 in tal van functies bij de Koninklijke Luchtmacht, waarbij hij het tot commodore schopte. Hij zwaaide af als Sector Commander bij het toenmalige luchtmachtonderdeel 2 ataf.●

30 april I Pagina 4

Systeem-analist Brad Kephart deelt de Nederlandse delegatie mee dat de Forward Air Controller-opleiding voldoet aan de hoge eisen die het Amerikaanse Joint Forces Command aan dit specialisme stelt.

De laser designator is on­ misbaar bij het tot op de vierkante meter nauwkeurig afleveren van een projectiel.

Amerikaanse accreditatie verheft Nederlandse Close Air Supportcursus tot wereldtop

Forward Air Control op hoogste niveau MARCHE EN FAMENNE - Onderzoeksleider John ‘Conway’ Twiddy zegt het niet met zoveel woorden, maar de Nederlandse Forward Air Controller-cursus behoort binnenkort tot de beste ter wereld. Een team van het Amerikaanse Joint Forces Command kwam vorige week tot die conclusie na de training drie weken onafgebroken te hebben doorgelicht. De accreditatie bevat nauwelijks aanbevelingen voor verbetering. Op enkele gebieden scoren de Nederlanders bovengemiddeld. Twiddy: “Ik heb er weinig aan toe te voegen. Mijn complimenten.”

Het is een fa­­bel­­tje dat FAC’ers zonder ge­avanceerde apparatuur niet in staat zijn om luchtsteun te verzorgen. Een radio, landkaart en kompas zijn voldoende.

TEKST: ANDRÉ TWIGT - FOTO’S: JEROEN BROEKMANS

Op de Koning Albertkazerne in de Belgische Ardennen, tijdens de afsluitende week van de cursus, neemt commandant School Grond Lucht Samenwerking (sgls), luitenant-kolonel Hans Ypma, de voorlopige beoordeling in ontvangst. Pas wanneer het Joint Forces Command Executive Steering Committee die omzet in een positief besluit, behoort Nederland officieel tot het clubje landen dat volledig voldoet aan het toonaangevende Amerikaanse Joint Terminal Attack Controller Memorandum of Agreement (jtac moa). Die laatste stap is volgens Twiddy pro forma, want zijn adviezen werden tot op heden altijd overgenomen. Eerder accrediteerden de oud-jachtvlieger en zijn collega’s onder meer Australië, Canada, Groot-Brittannië en Noorwegen. Ook zij kozen voor het jtac moa, dat jaarlijks wordt gereviseerd en daardoor voorloopt op de tegenhanger van de navo: Standardization Agreement 3797 (Stanag). Nadat de 26 ondertekenaars daarvan zich hebben uitgesproken, wordt dit document slechts om de vijf jaar aangepast. Wie dus wil trainen en opereren volgens de laatste inzichten, kan niet om het jtac moa heen. Maar om niet uit de pas te lopen bij het bondgenootschap werkt de sgla met beide boekwerken. Veel problemen levert dat volgens kapitein

Marnix Provoost niet op, want de verschillen zijn miniem. “In de Stanag zijn de laatste ‘grote verschillen’ er onlangs uitgehaald.” Het hoofd Instructiegroep fac ziet voordelen in de tweeledige aanpak. Het jtac moa schrijft bijvoorbeeld voor dat cursisten vier controls met scherpe- of oefenmunitie moeten doen en de Stanag slechts twee. “In dat geval gaan wij voor het aantal van vier. In andere gevallen stelt de Stanag hogere eisen en hanteert de sgls die. Wij nemen het beste van beide werelden en houden vast aan de hoogste norm.”

zetten ze de neuzen bij de vier Fire Support Schools van de u.s. Air Force, de twee van het u.s. Marine Corps en die van de u.s. Navy Seals op Fallon Naval Air Station in Nevada dezelfde kant uit. Vanwege het hoge niveau van de training én omdat Amerikanen een grote leverancier van luchtsteun zijn, sloten enkele andere navolanden zich hierbij aan. Na accreditatie kunnen zij vertrouwen op de toewijding van de Standardization Teams. Heeft een school bijvoorbeeld problemen één van de

120 vereiste competenties helder over te brengen, dan dragen zij leerstof van andere scholen aan. “Die samenwerking gaat vrij ver”, vindt Provoost. Het heeft volgens de commando wel iets dat militairen op achtduizend kilometer afstand exact dezelfde procedures hanteren. Met de begeerde status in zicht, denkt overste Ypma alvast een stap verder. Hij wil namelijk ook de Nederlandse fac-simulator laten accrediteren, waardoor per cursist twee tot vier live controls

door een gelijk aantal ‘virtuele’ vervangen mogen worden. “Daarmee winnen we veel tijd, geld én brengen we meer flexibiliteit in het lesprogramma. Echte vliegtuigen laten het bij slecht weer afweten, een simulator niet.” Minnetje

Tijdens zijn presentatie haalt Twiddy enkele sterke punten van de zeven weken durende fac-cursus aan. Een plus vindt hij de uitvoering door multinationale instructeurs. “In de States doet zo’n gelegenheid zich alleen voor als er toevallig een uitwisseling gaande is.” De School Grond Lucht Samenwerking heeft echter vaste krachten van meerdere nationaliteiten in dienst. Verder roemt Twiddy de variëteit aan gevechtsvliegtuigen waarmee de sgls samenwerkt. Een minuscuul minnetje krijgt het aanbod tactische doelwitten op schietrange Vliehors en verder gelden er veel restricties voor het werken met laser richtapparatuur. Na een uitgebreide studie van het lesmateriaal komt het vier man sterke Amerikaanse team tot de conclusie dat er weinig valt aan te merken op

Toewijding

“Sting One Zero. Be­ dankt voor het oefenen en tot ziens.”

Omdat het jtac moa actueler is, verdient het misschien toch aanbeveling in de nabije toekomst strikt dit document te gebruiken. De Amerikaanse vakbroeders zouden dat zeker toejuichen. Ondanks de geringe verschillen in de documentatie varen veiligheid en operationele inzet wel bij absolute eenheid van opvatting. Aan de andere kant van de grote plas weten ze daar alles van. Kort na ‘11 september’ veroorzaakte een reeks blue on blue-incidenten in Afghanistan doden en gewonden, doordat de krijgsmachtdelen verschillende fac-procedures hanteerden. De jtac Standardization Teams brachten hierin verandering. Eerst

De cursisten mogen tijdens de FACvluchten elkaar helpen, maar soufle­ ren is er absoluut niet bij.

Instructeur kapitein J.P. Tiedink de­ monstreert de geavanceerde Rover, een systeem waarmee on line opna­ men vanuit de cockpit naar de grond gezonden worden.

hoe de sgls de 120 verschillende competenties onder de aandacht brengt. De opzet van en leiding over de cursus én de kwaliteit van de oefenmeesters is goed. Verder constateert Twiddy dat innovatie hoog in het vaandel staat. Zo maken de cursisten kennis met rover (Remote Operations Video Enhanced Receiver), een systeem dat beelden uit de cockpit ontvangt waarop je doelen kunt verifiëren en aanwijzen. Volgens de expert is dergelijke apparatuur makkelijk, maar laat de beschikbaarheid soms te wensen over. “Het idee bestaat dat een fac’er zonder geavanceerde spullen niet uit de voeten kan. Dat geldt voor de Nederlandse cursisten zeker niet. Zij leren uitgebreid werken met de basisuitrusting: verrekijker, kaart, kompas en radio. En zo hoort dat.”●

30 april I Pagina 5

Links: Commandant Luchtstrijdkrachten luitenant-generaal Jac Jansen (zie foto) en directeur Wapensystemen schout-bij-nacht Klaas Visser namen 23 april de offici­ ële ingebruikname voor hun rekening.

Rechts: Instructeur Wim Bos leidt personeel op in de Air Traffic Control Radar. “De leer­ ling ervaart deze virtuele wereld als levensecht.”

Air Traffic Control Radar- en 3 Dimensionale Torensimulator in gebruik

‘Je waant je in Panorama Mesdag’

NIEUW MILLIGEN - f-16’s vliegen af en aan, een kdc10 transportvliegtuig taxiet over de aan weerszijden verlichte baan en brandweerwagens staan paraat voor als iets mis gaat. De luchtverkeersleider moet bijna ogen in zijn achterhoofd hebben, want ook daar beweegt van alles. Zo hangt er een luchtballon aan de horizon en naderen twee Chinook transporthelikopters in formatie het vliegveld. Ook beweegt er een grote wolk vogels, die voor problemen kan zorgen. Zie daar het realistische beeld dat de ‘Air Traffic Control Radar’- en 3 Dimensionale Torensimulator genereert en dat je het gevoel geeft in het Panorama Mesdag te staan. “Alleen is dat kunst en hier heb je nog wat aan”, zegt hoofd Opleidingen, majoor Hans de Ruijter.

Links: Hoofd Op­lei­dingen ma­joor Hans de Ruij­ter:”Een fan­ tastisch, uniek systeem waarmee we veilig, vlot en ordelijk kunnen werken.” Rechts: Majoor Geert van Elderen, geestelijk vader van de ‘Air Traffic Control Radar’- en 3D Torensimulator. “Het moeilijkste waren de ‘specials’, zoals een ‘Mid Air’, explosies of vogelwolken in het systeem te bouwen.”

TEKST: MONIQUE VAN RIJEN-BOS FOTO’S: ROBERT KOELEWIJN

De nieuwe hightech toren staat op het Air Operations Control Station Nieuw Milligen ten behoeve van de opleiding tot luchtverkeersleiders. Los van alle startende, kruisende en landende elementen, vallen daar ook alle bijbehorende geluiden waar te nemen. De verkeersleider kan zelfs in een cockpit kruipen om zich te verplaatsen in de vlieger die hij naar of van een vliegbasis moet begeleiden, ook als een toestel in problemen verkeert. En dat on-

der alle voorkomende weersomstandigheden. Want ook sneeuw, slecht zicht, storm, hevige plensbuien, laaghangende wolken, een romantische zonsondergang of een schitterende -opkomst zijn te simuleren. Al met al een simulator waarmee een operationele werkelijkheid één op één valt na te bootsen. “Een fantastisch, uniek systeem waarmee we veilig, vlot en ordelijk kunnen werken”, zegt De Ruijter. Het kostte wel een paar jaar, want de eerste ideeën dateren al van 1999, 2000. Majoor Gert van Elderen, als projectmanager van de simulator ver-

bonden aan de Directie Wapensystemen en Bedrijven van de Defensie Materieel Organisatie, heeft als geestelijk vader van de 3 Dimensionale Torensimulator, lang naar dit moment uitgezien. Na al die jaren kwam het tempo er pas echt in vanaf 12 februari 2008, het moment van ondertekening van de gunning met de fabrikant. En nu staat het daar in Nieuw Milligen, een systeem dat via schermen ook nog eens hogeen middelhoge luchtlagen toont. Het kostte Van Elderen wel de nodige hoofdbrekens. “Het moeilijkste waren de specials, zoals een mid air (een botsing in de lucht), explosies of vogelwolken in het systeem te bouwen.” Radarverkeersleiding

Instructeur torenverkeersleider eerste luitenant Jurrit Rodenhuis en zijn as­ sistent sergeant 1 Bianca Koningstein in de 3 Dimensionale Torensimulator. Die is, zoals het hoort, bereikbaar via een wenteltrap.

Overigens heeft Van Elderen de bouw van de simulator met plezier gedaan. “Dat kwam door de reacties van de gebruiker. Omdat De Ruijter steeds enthousiaster werd over alle mogelijkheden, werd ik dat ook. Maar niet alle eer komt mij toe hoor. Eerste luitenant Cor Groot heeft me gruwelijk goed geholpen”, zegt hij bescheiden. “Nou”, weerlegt Groot, “Hij deed echt ál het denkwerk zelf, ik voerde alleen maar uit.” Hoe dan ook, het eindresultaat mag er zijn. Echt alles valt te trainen. Dat is overigens ook het geval bij de radarverkeersleiding, waarvan de opleiding direct onder ‘de toren’ plaatsheeft. Dat heeft als voordeel dat nu zowel

de torenluchtverkeersleider als de radarverkeersleider tijdens de opleiding gebruik kan maken van het ‘Panorama Mesdag’. Zo hebben de radarmensen eveneens een realistisch beeld naast hun console vol groene lijnen die de hogere luchtlagen aanduiden, en blauwe die een veldnadering aangeven. Waar een Golf Bravo Papa Echo Delta een vliegtuig verbeeldt, een cijfer de hoogte verklaart en stippeltjes duidelijk maken welke kant het toestel opgaat. Ziet er ingewikkeld uit, maar de leerling maakt het zich gedurende de zes tot zeven maanden volledig eigen. “Voor de radarverkeersleider is dat uiteindelijk hetzelfde als fietsen”, legt instructeur Wim Bos uit. Er komt alleen wel veel meer bij kijken. Zo moet iemand voor deze functie alle procedures van een bepaald vliegveld kennen. Die verschillen overal als gevolg van omgevingsfactoren. “Bij naderingen, altijd tegen de wind in, moet je bovendien rekening houden met de plaatselijk geldende minimumhoogte”, zegt Bos. En zo wordt ook duidelijk waarom een verkeersleider niet zomaar een ander vliegveld kan overnemen. Diens opleiding is met het nieuwe systeem wel een stuk prettiger geworden. Bos: “Het is geavanceerd, gebruiksvriendelijker, veel sneller dan het oude en biedt meer mogelijkheden.” Heeft de Air Traffic Control Radar- en 3 Dimensionale Torensimulator een positieve invloed op

de vliegveiligheid? “Absoluut”, zegt Bos overtuigd. “Dat komt doordat dit systeem zo enorm de werkelijkheid benadert. Ik zou echt niet kunnen aangeven wat hier nog aan ontbreekt. In het heetst van de strijd werken je gedachten anders; de leerling ervaart deze virtuele wereld dan ook als levensecht. Een crash is tijdens zo’n opleidingstraject echt niet leuk hoor, dus als pseudovlieger proberen we dat voorzichtig te voorkomen. Maar als iemand hardleers is, laten we de ramp gewoon gebeuren.” Eindhoven

Jaarlijks worden bij het crc Nieuw Milligen dertig verkeersleiders en twaalf assistenten voor militaire vliegvelden opgeleid. Het ontbreekt aan capaciteit om ook nog opleidingen voor andere naties te verzorgen. “Maar”, zegt De Ruijter, “we delen onze kennis wel met landen binnen Europa.” Wat er nu nog moet gebeuren, is vliegbases bouwen en die in de simulator te zetten. Eindhoven mag de spits afbijten. Uiteindelijk zijn zelfs Kandahar of Tarin Kowt na te maken en vliegt ook de indrukwekkend beschilderde zwartoranje demo-f-16 in de simulator. Die is berekend op de toekomst, dus kun je er altijd veranderingen in aanbrengen. Zelfs een jsf kan aan komen vliegen, taxiën en landen. En als het moet, is die er met één druk op de knop ook weer uit.●

Druk met het afbouwen van het oefenkamp.

30 april I Pagina 6

WOENSDRECHT - De drinkdiscipline zit er goed in bij de deelnemers aan de oefening ‘Joint Medical Modules’ op de vliegbasis Woensdrecht. Luitenant-kolonel Rob Meijering en projectofficier kapitein Sander Zwanenburg van de Koninklijke Luchtmacht hebben net als in Afghanistan constant een flesje water bij de hand. “We doen of we op uitzending zijn en ook met dit prachtige lenteweer in Nederland moet je de waterhuishouding goed in de gaten houden”, waarschuwt de overste. TEKST: EVERT BROUWER - FOTO’S: JAN SCHRAM EN ELNT DIJKSTRA

Luchtmacht leert veel tijdens internationale oefening

Medisch Centrum Woensdrecht

Drukte voor het medisch personeel.

Op weg naar Medisch Centrum Woensdrecht zoekt een ree een goed heenkomen om aan te geven dat je ook op militair terrein met overstekend grootwild te maken kan hebben. Behalve de pc-7 Pilatus dreigt er verder weinig gevaar rond de startbaan. Zwanenburg en Meijering, beiden van de Afdeling Gezondheidszorg Operaties van het Commando Luchtstrijdkrachten, en de Britse squadron leader (majoor) Mike Harris zien ze echter wel vliegen. Enorme aantallen helikopters zorgen voor de broodnodige medische evacuaties. Virtueel dan welteverstaan, want Joint Medial Modules (jmm) betreft vooral een oefening om de procedures in de gewondentrein op elkaar af te stemmen. Dan gaat het om zowel de Nederlandse krijgsmachtdelen - de landmacht was aanwezig met onder meer ziekenauto’s - als buitenlandse, met deelneming van de Royal Air Force (gb) en de United States Air Force en usaf Europe (Rammstein). jmm is de voorbode van een enorme exercitie in juli van dit jaar. Dan verzamelen zich ruim vijfduizend Britse, Nederlandse en natuurlijk Amerikaanse militairen in de staat Wisconsin voor een twee weken durende medische megaoefening onder de naam Patriot. “Wij gaan met zo’n honderd man naar Volk Field Air National Guard Base”, weet Meijering, “en dan wordt er ook echt gevlogen met helikopters en fixed wing. We hebben al zoveel vlieguren aangeboden gekregen dat we ze bij wijze van spreken moesten afwijzen”, zegt hij lachend.

Een ziekenauto voert een oefengewonde aan.

Zo ver gaat jmm niet, maar in de virtuele wereld komt het een heel eind in de richting. “Het is van groot belang gebleken dat we met onze hospitalen op uitzending - en dan doel ik natuurlijk nu op Afghanistan - de samenwerking naar een steeds hoger plan brengen”, formuleert majoor Harris. De officier van de raf in Lyneham, thuisbasis van de c-130 -vloot, was er al bij in 2006 toen deze oefening voor het eerst werd gehouden. “We zijn zo enorm ver in de samenwerking tussen de respectieve medische eenheden”, verklaart hij. “Zondagavond, toen we eigenlijk net waren begonnen, zijn de eerste oefendoelen al gehaald”, valt overste Meijering hem bij. “We hebben het tempo dus flink kunnen opvoeren, met meer gewonden en zwaardere cases.” Dat komt ook door de perfec­ te omstandigheden waaronder de oefening plaatsvindt. “De medewerking van de vliegbasis Woensdrecht is top”, complimenteert Meijering. “We moesten op het laatste moment van plek veranderen op het terrein. Niets was onze gastheer te veel. Zonder problemen zijn alle verbindingen verlegd en ook de catering was super.”

weest”, oordeelt kapitein Zwanenburg. “De nieuwelingen willen nog wel eens grapjes maken als er oefengewonden worden binnengebracht. Wie dat in het echt heeft meegemaakt, weet dat het belangrijk is om juist tijdens een oefening als deze attent te blijven. We trainen daarom met een heel realistisch scenario.” Vooraf hebben alle deelnemers een standaardtraining doorlopen, waarin theorie en praktijk elkaar overlappen. “We beschikken over verschillende apparatuur, dan is het wel handig als je met elkaars spullen kunt omgaan”, vindt Meijering. En daar zit meteen een van de belangrijkste redenen om Joint Medical Modules te houden. Samenwerking is één, uitwisseling een soms noodzakelijke tweede, en dan gaat het zowel om medici als gewonden. “We hebben hier gesimuleerd dat tussen twee veldhospitalen een heli vermist

raakt. Het kan dan nodig zijn beide hulpposten paraat te hebben. Mocht het zo wezen dat ergens alle bedden bezet zijn, dan zou je ervoor kunnen kiezen gewonden elders onder te brengen of juist medische capaciteit te verplaatsen”, voegt Zwanenburg toe. De ervaring heeft inmiddels wel geleerd dat daarbij twee niet-medische aspecten essentieel zijn: de coördinatie van informatie (verbindingen) en logistiek. “We willen toch graag weten wat er in de buitenwereld gebeurt”, zegt Meijering. Daarvoor is er tijdens deze oefening voor het eerst met mirc gewerkt, een zogenoemde Internet Relay Chat voor Windows dat een overzicht geeft van alle incidenten in het gebied en dat momenteel in Afghanistan ook wordt toegepast. “Simpel, maar voor ons uitermate doeltreffend. Iedereen was zeer enthousiast over dit stabiele programma.”

De logistiek liep voortreffelijk, zowel virtueel als daadwerkelijk met het opvoeren van de oefengewonden door de ziekenauto’s van de KL. “We hebben veel werk besteed aan de voorbereidingen en controle op de oefening. Als die ontbreekt, leer je ook niks.” De deelnemers worden aldus vanaf het begin - een bericht over een ongeval - tot aan het einde - de repatriëring via de casualty station unit - ‘in het plaatje’ gehouden. “De artsen zijn tijdens zulke oefeningen vaak het minst druk. Maar die van ons gaat helemaal stuk terug mee naar Engeland”, blikt majoor Harris terug. “Hij kreeg het net als iedereen echt flink voor de kiezen en hij vond het geweldig. Allemaal hebben we van deze oefening enorm veel geleerd en dat komt iedereen, maar zeker de gewonden die onverhoopt in de uitzendgebieden vallen, ten goede.”●

Luitenant-kolonel Rob Meijering, waterflesje bij de hand.

Niet alles was ‘virtueel’ tijdens de oefe­ning, er werd ook om de logi­stiek te oe­ fenen van alles opgevoerd.

Geen grapje

De lessen die zijn geleerd in de hospitalen in de belendende provincies Uruzgan (Nederland), Kandahar en Helmand (GrootBrittannië) vormen de basis van jmm. “Je kunt het verschil zien tussen degenen die daadwerkelijk zijn uitgezonden en hen die nog nooit in Afghanistan zijn ge-

Kapitein Sander Zwanenbrug: “Wer­ ken met oefengewonden serieus nemen.”

30 april I Pagina 7

IN HET KORT Minister in Afghanistan

KABUL - Minister Eimert van Middelkoop heeft 21 en 22 april een bezoek gebracht aan de troepen in Afghanistan en pleegde met zijn Afghaanse ambtgenoot Hakim Rahim Wardak

Dekaatjes die uit een oefen- en een kaartleesrit, respectievelijk in april en in oktober. Als winnaar van het eerste onderdeel kwamen bij de debutanten, met 150 strafpunten, de broers luitenantkolonel A. Stroomer en N. Stroomer uit de bus. P. de Veer en

Omdat Assies-Beglinger burger is, reikte Leijh haar een inge­ lijst rode koord uit.

Rood Erekoord voor burger

DEN HAAG - Voor haar daadkrachtig en menslievend optreden, heeft Caroline Assies-Beglinger (m), secretaresse van de directeur mivd, onlangs een ingelijst rood Erekoord voor Verdienste ontvangen. Dit kreeg zij voor haar kordate optreden op 19 september 2007, waarmee ze het leven van Marjon de Vos (r), secretaresse van hoofddirecteur Personeel luitenant-generaal Hans Leijh, redde. In gezelschap van de toneelvereniging van Defensie, ‘De Clingendaelers’, werd De Vos onwel en ging naar huis. Toen een ongeruste Assies-Beglinger haar daar later bezocht, kreeg ze juist een hartstilstand. Caroline belde meteen 112 en begon met telefonische aanwijzingen te reanimeren. Vijf minuten later werd Marjon per ambulance naar het ziekenhuis gebracht.●

V.l.n.r. De Veer, Backhuijs en Van Oirschot.

overleg over de samenwerking tussen de beide krijgsmachten. De minister, voor de zesde keer in Afghanistan, reisde via de Nederland­se Ambassade in Kabul en het isaf-hoofdkwartier. Hij sprak er met Nederlanders, onder wie Deputy Commander Stability schout-bij-nacht Matthieu Bosboom (achter), én isafcommandant generaal David McKiernan (li). Na Kabul stond Tarin Kowt met de Nederlandse militairen en medewerkers van Buitenlandse Zaken op de agenda. Na gesprekken in Kandahar met het Nederlandse detachement en de commandant van het Regional Command South van isaf, generaal-majoor Mart de Kruif, sloot Van Middelkoop zijn reis af. Hij noemde de vooruitgang indrukwekkend. “Ik heb kunnen zien hoe het nieuwe Police Training Centre op Kamp Holland steeds betere Afghaanse politieagenten aflevert en zo werkt aan de basisveiligheid in Uruzgan. Een vereiste voor verder succes. Samenwerking van Defensie met andere ministeries, maar vooral met de Afghanen zelf, heeft de wederopbouw goed op gang geholpen. We zijn er nog niet, maar de Afghanen hebben weer hoop op een betere toekomst.” Foto: AVDD●

Kyokushin Kampioenschappen Militaire WK marathon

BELGRADO - Kapitein Jeroen Gelinck (KL), sergeant 1 Iwan Kamminga (KL) en de sergeanten Kees van Helmond (KLu) en Raimond van der Boom (KL) hebben de Nederlandse krijgsmacht in het Servische Belgrado vertegenwoordigd. Zij liepen op 18 april met nog 78 deelnemers, onder wie 19 vrouwen, uit 25 landen de 22ste editie van de Militaire Wereldkampioenschappen marathon. Voor de teamwedstrijd formeerde Nederland, evenals nóg vijftien naties, een ploeg met de snelste drie. Beste Nederlander bleek Kamminga, die als 12de finis­hte in 2.27.21uur, een persoonlijk record. Bijzonder, vooral omdat hij twee jaar eerder in Afghanistan ge­wond raakte en een terugval kende. Van zijn collega’s werd Van Helmond 34ste, Van de Boom 36ste en Gelinck 42ste. Als ploeg eindigde Nederland op de negende plaats. De door de bims opgelegde norm om minstens bij de beste 66% van het deelnemersveld te eindigen, om uitzending naar het wk te rechtvaardigen, werd ruimschoots gehaald. Moustafa Ahmed uit Qatar zette met 2.16.22 uur de snelste tijd neer. Met twee van zijn landgenoten maakte hij tevens deel uit van de winnende ploeg in een tijd van 6.59.43 uur.●

Nieuwe Leeswijzer

DEN HAAG - Commandant der Strijdkrachten generaal Peter van Uhm heeft op 22 april het eerste exemplaar van de Algemeen Militair-Historische Leeswijzer overhandigd gekregen. Deze vijfde leeswijzer is als altijd uit­gebracht door het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (nimh) en dient als hulpmiddel bij scholing en vorming van de professionele militair. Het nimh spant zich in Nederlandse militairen en hun burgercollega’s een kompas aan te reiken om de juiste koers te vinden in de vele publicaties over militaire kwesties. De boeken op deze lijst verdiepen het inzicht in het militaire beroep en prikkelen tot onderlinge discussies over alle aspecten ervan. De nieuwe leeswijzer bevat een selectie van ruim veertig Engelstalige boeken uit de omvangrijke hoeveelheid literatuur van afgelopen jaren over militaire geschiedenis. Daarin komen onder meer thema’s als strategie, tactiek, ethiek en leiderschap aan bod. De opgenomen titels zetten vanuit historisch perspectief aan tot kritische reflectie over de dynamische praktijk waarin Nederlandse strijdkrachten opereren. De Algemeen Militair-Historische Leeswijzer van 44 pagina’s is verkrijgbaar bij het nimh. Meer informatie of bestellen: tel. 070 - 316 58 36. E-mail: [email protected]●

Het bestuur van de Stichting KBK. V.l.n.r: Sergeant 1 Catal­ pinar (bestuurslid), Sgt-maj. Ireeuw (secr.), kapitein Wouters (vz), adjudant Voermans (bestuurslid) en jager 1 De Graaf (penningmeester).

DEN HAAG - Sinds kort bestaat de Kyokushin Budokai Krijgsmacht (kbk). Veel militairen praktiseren deze traditionele vorm van karate in privétijd omdat er binnen Defensie te weinig kennis over is. Nu staat het eerste militaire kampioenschap op de agenda, 24 oktober in Sassenheim. Landmachtkapitein en voorzitter Jurriaan Wouters acht de meerwaarde van kyokushin op mentaal en fysiek gebied voor militairen groot. “Dit buiten het feit dat het simpelweg gewoon leuk is. Daarom stimuleren wij de beoefening van kyokushin karate en streven wij naar erkenning binnen Defensie.” De eerste Open Militaire Kyokushin Kampioenschappen staan open voor alle vechtsportstijlen, mits de beoefenaars actief dienend militair, postactief of veteraan zijn en gekleed in karategi. Meer hierover op: op www.kbk-karate.nl of http://www.hyves.nl/ hyves/9777123/Kyokushin_Budokai_Krijgsmacht/●

Open dag op De Peel

VREDEPEEL - Luchtmachtbasis De Peel houdt 19 september van 10.00 tot 17.00 uur een open dag voor belangstellenden. Aansluitend is er vanaf 18.00 uur een reünie voor alle (oud-) ggw’ers, alvd’ers, afu’ers en shorad-personeel. Aanmelden vóór 1 augustus via: [email protected] of via tel. (0493) 59 80 45. Bij aanmelding gaarne: voorletters, achternaam, adres, postcode, woonplaats, telefoonnummer, e-mailadres, voormalig ggw-onderdeel, met of zonder partner. Kosten reünie H 15,00 p.p. vóór 1 augustus over te maken op rekeningnummer: 787857, t.n.v. Officiersmess lmb De Peel, o.v.v. voorletters, achternaam en woonplaats. Meer op: www. defensie.nl/luchtmacht/actueel/activiteiten●

Strijd om MCAM-kampioenschap losgebarsten

’t HARDE - Bij de Luitenant-kolonel Tonnetkazerne in ‘t Harde is vorige week de jaarlijkse strijd om het defensiekampioenschap Kaartlezen van de Militaire Commissie voor Automobiel- en Motorwedstrijden (mcam) ontbrand. Zoals altijd bestaat

luitenant-kolonel van de Marechaussee A. Backhuijs grepen na een foutloos gereden parcours het ‘goud ‘ bij de gevorderden. In die klasse telt de uitslag mee voor het tweede en beslissende deel van het kampioenschap, de kaartleesrit van achttien uur op 2 en 3 oktober in Weert. De voorzitter van de mcam, kolonel G. van Oirschot, reikte de prijzen van de oefentocht uit.●

Amerikaanse eer voor majoor

DEN HAAG - Luchtmachtmajoor David van de Bunte heeft vorige week op de vs ambassade in Den Haag een hoge Amerikaanse onderscheiding gekregen, de Bronze Star. Dat als beloning voor zijn inzet en verdiensten als luchtvaartadviseur op het tijdelijke Ministerie van Transport van de coalitietroepen in Bagdad in de periode februari - augustus 2004. In moeilijke omstandigheden zette hij zich daarbij in voor de wederopbouw van de civiele luchtvaartinfrastructuur in Irak.●

’Krachtproef’ in Washington

WASHINGTON - Als ergens ter wereld op een Nederlandse ambassade defensiepersoneel in een bloedvorm steekt en dus op alle ´fronten´ kan worden ingezet, dan is het in Washington dc. Dankzij de onlangs gehouden (informele) conditieproef, waarvoor de voltallige populatie - tien man onder wie attaché commodore Tom de Bok slaagde. De test bestond uit een op de leeftijd toegesneden serie push en sit ups en een afstandloop. Iemand uit eigen kring hield de scores bij omdat het ‘invliegen’ van een militair sportinstructeur vanuit Nederland geen haalbare kaart bleek.●

Internationale Taptoe Heerlen

HEERLEN - De 15de internationale Taptoe Heerlen vindt dit jaar plaats op 5 en 6 juni, met bands uit Nederland, Duitsland, Estland, Letland, Roemenië, Australië en Engeland. Naast mi­li­taire en burgerkorpsen zijn er een Australische dansgroep: The O’Shea-Ryan Irish Dancers; een twirl-vereniging (huidig wereldkampioen): de Kopergirls uit Leiden; en een bijzondere act van jeugdige motorrijders: The Imps Motor Display Team uit Londen. Aan de Streetparade op zaterdagmiddag nemen naast 40 bands ook een reeks antieke brandweerwagens en oud militair materieel deel. Parallel aan de taptoe-activiteiten is er in het Thermenmuseum een expositie genaamd: ‘Veteranen, ingezet in dienst van de vrede’. Deze wordt beschikbaar gesteld door het Comité Nederlandse Veteranendag. De taptoe staat o.l.v. de Inspecteur Militaire Muziek van Estland, luitenant kolonel Peeter Saan.●

Fototentoonstelling Kamp Vught

VUGHT - ‘Er is een weg naar de vrijheid’. Zo luidt de naam van een fototentoonstelling die vanaf 7 mei tot en met 23 augustus gratis te bekijken valt in het Nationaal Monument Kamp Vught. Deze biedt een andere blik op de Lunettenlaan, waar in 1943-1944 het ss-concentratiekamp Vught was gevestigd met ruim 31.000 gevangenen. Die zaten er vast tot de bevrijding van zuidelijk Nederland 65 jaar geleden. Het herinneringscentrum wil belichten welke functies het gebied en de gebouwen van het voormalige concentratiekamp nu hebben. Weinig andere locaties in Nederland kennen immers zo’n bijzondere combinatie op zo’n historisch beladen plek als de Lunettenlaan. Fotografen Paul Bogaers, Rogier Fokke, Juul Hondius, Bas Princen en Bart Sorgedrager vervulden de opdracht om het thema ‘vrijheid’ vanuit één specifieke locatie te verbeelden. En vrijheid is een fascinerend begrip: simpel én complex, universeel én persoonlijk. Het roept bij iedereen eigen associaties op. Zie ook: www.nmkampvught.nl en www.wegnaardevrijheid.nl (1 mei online)●

heten de gratis advertenties in de Defensiekrant. De tekst van een Dekaatje mag niet langer zijn dan veertig woorden en kan alleen schriftelijk of per e-mail worden ingediend. Plaatsing geschiedt zo spoedig mogelijk. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud, noch voor de gevolgen van de plaatsing. Op de envelop of in de e-mail graag ‘Dekaatje’ vermelden. Dekaatjes kunnen worden ingestuurd naar de Defensiekrant, postbus 20701, 2500 ES Den Haag of [email protected], onder vermelding van naam, adres, woonplaats eventueel telefoonnummer, onderdeel en registratienummer. Let op: de Defensiekrant wordt iedere week ook op internet gepubliceerd. Uw gegevens, zoals telefoonnummer en adres, kunnen door zoekmachines worden gevonden. WONINGEN Te koop: Boxtel, Banier 66, ruim, luxe af­ge­werkt 3-kmr appartement op 4e verd. Balkon en riant besloten binnenterrein. Complete badkmr incl. 2e toilet. Op beg.gr. 2e berging en inp. parkeerpl. Kaz. Oirschot 20 km, Vught 10 km. Vr.pr H 247.500,-k.k. Info: www.funda.nl of 0411 - 67 64 48. Te koop: Den Helder, Wezenstraat 44, ap­partement. Ind.: Woonkmr 55m², 2 slp­­kmrs, badkmr, inb. keuken, Terras 50m² met blokhut. Fietsenberging op bgg. cv ketel 2jr oud. Vr.pr. H 145.000,- k.k. Geen servicekosten. Mogelh. overname meubilair. Tel.: 06 - 517 634 90. Te koop: Dordrecht, Kaperspad 68, drielaagse bovenwoning met 2 slpkmrs, zolder, balkons, groen uitzicht achterzijde. Opp. 90 m². Rand centrum, 15min. Lopen van ns-station. In 2001/2002 verbouwd o.a. nwe badkmr en cv. Zie www. funda.nl Te koop: Gouda, Krugerlaan 143. Aan mooie, statige laan in een gebied met vooroorlogse karakteristieke woningen gelegen 7-kmr herenhuis. Een unieke woning met karaktervolle uitstraling voor de liefhebber van veel ruimte en mogelijkheden. Vr.pr. H 425.000,- k.k. Zie www.funda.nl Te koop: Gouda, Scottlaan 17, ruime eengezinswoning met 5 kmrs, moderne badkmr en keuken. Tuin op z. In nabijheid van scholen en ns station. Vr.pr. H 269.000,- k.k. Goede verbinding met Den Haag en Utrecht. Tel. 0182 - 52 26 33. Zie www.funda.nl Te koop: Leiden, Platschelpenbank 9, lichte 4-kmr hoekwoning met tuin op z. Rustige groene woonomg. Slechts 20 min. van Schiphol. Nabij centrum, scholen en winkels, direct beschikbaar. Vr.pr. H 250.000,- k.k. Zie www.funda.nl Te koop: Rilland, Mairestraat 2, Finnhouse semi-bungalow, compleet woonprogr. op beg. grond met vloerverw. Vrijst. garage, 5 x 7 m met zolder en oprit van 17 m. Opp. 336 m². cv-ketel ‘07, schilderwerk ‘08, badkmr ‘08 vernieuwd. 15 automin. van Vlb Woensdrecht en Bergen op zoom. Vr.pr. H 264.000,- k.k . Tel. 0164 - 69 57 87 of 06 - 539 401 53. Te koop: Roosendaal, Krekelberg 110, fraaie vrijstaande woning met garage en carport in de wijk Tolberg. Scho­len, winkels en buitengebied op loopafstand. Bjr 1995, perceel 466 m², inh. 505 m³, 4 slpkmrs. Vr.pr. H 450.000,- k.k. Zie www.funda.nl/Luijks makelaardij. Tel: 0165 - 30 28 55. Te koop: Zoetermeer, Basalt 20, uitstekend onderhouden hoekwoning met 5 slpkmrs. Benedenverd. v.v. merbauparket. Onder architectuur aangel. voor- en achtertuin. Nabij wijkwinkelcentr., gezondheidscentr., sportfaciliteiten, Hoekstrapark, basisscholen, kinderopv., bibliotheek, ns stations en a12. Vr.pr. H 309.000 ,- k.k. Info 06 - 202 710 99 en www.funda.nl Gezocht: Huurwoning te Amersfoort voor periode juli 09 - juli 10 voor 2 personen en klein hondje. Bij voorkeur fietsafstand Bernhardkazerne. Huurprijs max H 1.100,- excl. p.m. Inf: 0318 - 84 37 67 of 06 - 107 119 74. Gezocht: Gastgezin in Hoogerheide of dir. omg. per 1-0-09, voor onze neef van 17 jaar i.v.m. zijn opleiding vliegtuigtechniek am&ts Stork. Rustige serieuze jongen. Wie kan ons helpen? Fam. Van Leeuwen, Katwijk, 071 - 403 01 74.

DIVERSEN Gevraagd: Voor het nieuwe algemeen defensie Uniform Privé Museum. Schenkingen/giften in de vorm van com­ plete Uniformen/Tenuen/boord/kazerne met pet, baret. Emblemen, rot’s, kraagspiegels, bataljonssjaals, herinne­ ringsschildjes etc. Vooral KM en KLu tekorten. E-mail: [email protected] Gezocht: Help!!!! Sinds januari met vier vriendinnen in trai­ning voor de Nijmeegse vierdaagse 2009. Als enige niet ingeloot voor deelname. Wie helpt mij aan een startbewijs voor de 40 km!!! Tel: 06 - 519 137 00 of e-mail: [email protected]

RECREATIE Te huur: Schitterende rietgedekte vakantiewoning na bij natuurpark ‘Weeribben’ te Paasloo. Compleet ingericht en zeer geschikt voor gezinnen met kinderen. Info: www. spinnerskaampe.nl of tel 0561 - 45 16 89.●

30 april I Pagina 8

Koninklijke onder­ scheidingen DEN HAAG - Dertig (oud)personeelsleden van Defensie hebben ter gelegenheid van Koninginnedag een Koninklijke onderscheiding opgespeld gekregen, één meer dan vorig jaar. Ze kregen hun lintje vooral vanwege hun sociaal-maatschappelijke betrokkenheid. Tot Officier in de orde van Oranje-Nassau, met de zwaarden: commandeur arts dr. A.P.C.C. Hopperus Buma Tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau, met de zwaarden: eerste luitenant (tijdelijk kapi­ tein) der mariniers J.G. Buwalda kapitein der infanterie J.P.K. de Koning Tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau: reserve kapitein-luitenant-terzee arts F.J. Idenburg Tot Lid in de Orde van OranjeNassau, met de zwaarden: majoor van de verbindings­ dienst J.K. Alfons wachtmeester 1 van de Konink­ lijke Marechaussee W. van Brou­ wershaven kolonel arts b.d. van de logistie­ ke dienst W.N.M. Frankenmolen luitenant-kolonel b.d. van de Ko­ ninklijke Luchtmacht A. Goes sergeant-majoor b.d. van de Ko­ ninklijke Luchtmacht G.A.H.M. de Laat kapitein-ter-zee H.P.P. van Rede kapitein van de Koninklijke Ma­ rechaussee W. Stam Tot Lid in de orde van OranjeNassau: reserve luitenant-kolonel b.d. der artillerie P. Hooijmeijer dhr. P.T.J. Bakker dhr. H.N.J. van den Berg dhr. J. van den Berg dhr. G.A.G. van Bers dhr. W.J. de Bie dhr. M.F. Brouwer dhr. G.H. van Dissel dhr. A.J. van Ham dhr. L.P. van Heeren dhr. J.H. Hoeben dhr. H. de Jager dhr. W.J. de Jong dhr. H.J.G. Liebrand dhr. D.A. Megchelse dhr. E. Moorlag dhr. R.J.H. Smit dhr. G. Valstar dhr. R. Schendelaar●

TARIN KOWT - Het ge­ nie taakteam heeft zijn laatste opdracht op Kamp Holland voltooid: het re­aliseren van een nieuw watereiland dat het kamp van een hogere kwaliteit water voorziet. Binnen een maand was de klus geklaard. Doordat Kamp Holland de laatste jaren veel uitbreiding onderging, bestond er behoefte aan een verbeterd waterstelsel. Bij alle sanitair op de Nederlandse basis legde het taakteam een dubbel leidingsysteem aan. Eén van de leidingen is voor de wc’s, die gebruik maken van spoelwater. De andere voorziet de wastafels en douches van een hogere kwaliteit water. De keuken, de echos en het hospitaal beschikken over honderd procent drinkwater,

Hogere kwaliteit water op Kamp Holland

Colofon De Defensiekrant is een wekelijkse uitgave van de directie Voorlichting & Communicatie van het Ministerie van Defensie bestemd voor het gehele Defensiepersoneel. Hoofd Defensiemedia Ellen Eggink Eindredactie: Wiebren Tabak (070 - 318 66 77)

dankzij een mobiele installatie. Het water op Kamp Holland komt uit drie bronnen, die de Deployment Task Force in 2006 sloeg, en wordt getransporteerd

naar het eiland waar het gebufferd en gezuiverd wordt. Dat bufferen gebeurt in silo’s van honderd kuub, met daaromheen een grote hal die de extreme

weersomstandigheden buiten houdt. Het gebruikte afvalwater wordt dusdanig gezuiverd dat men het op drie verdampingsvelden buiten het kamp kan lozen.●

Redactie: Evert Brouwer (070 - 318 83 30) Jack Oosthoek (070 - 318 83 41) Monique van Rijen-Bos (070 - 318 83 74) André Twigt (070 - 318 83 36) Redactiesecretariaat en administratie: Marianne Beck Telefoon: (070) 318 83 26, via het militaire net: 501, tst. 88326

Stilteruimte op oranjekazerne SCHAARSBERGEN - Op de Oranjekazerne in Schaarsbergen is 23 april een stilteruimte geopend, bedoeld voor militairen, veteranen en burgers die een rustig en meditatief moment voor zichzelf zoeken. “Bij veel collega’s op de kazerne bestond de behoefte aan een plek voor zichzelf; een ruimte waar ze even tot rust kunnen komen zonder de hectiek van het dagelijks leven”, zegt Wim Riezenbosch, eerste medewerker Vastgoed rmc Noord. “Het Bureau Vastgoed, Milieu en Arbo van rmc Noord ging met deze wens aan de slag. Met als resultaat het allereerste stiltecentrum bij Defensie. Het is religievrij. Dat wil zeggen dat er geen geloofsuitingen te vinden zijn en dat iedereen er welkom is.” Het stiltecentrum bevindt zich in gebouw 32 Groot Heidekamp, dat nog tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers gebouwd werd. Er zijn twee ruimtes: één

Kolonel Willy Brons (l), plaats­ vervangend commandant 11 Luchtmo­ biele Brigade, verrichtte de opening. Foto: KPL1 Zadrach Salampessy

waar mensen individueel tot rust kunnen komen en één waar ze rustig in een groepje kunnen pra-

ten. Binnen staan twee kunstwerken. Riezebos: “Wanneer een collega is overleden, is de stilteruimte

bijvoorbeeld ook geschikt voor het tekenen van een condoleanceregister.”●

VROB/IEB via selfservice beschikbaar DEN HAAG - Overwerk en andere vormen van beslaglegging (vrob/ieb) zijn sinds 20 april via selfservice te verwerken. vrob staat voor de (militaire) regeling vergoeding voor overwerk, onregelmatigheid, beschikbaarheid en bereikbaarheid. Incidentele Extra Beslaglegging (ieb) heeft betrekking op overwerk voor militairen en burgers.

In de selfservicetoepassing zijn de vormen van individuele extra beslaglegging opgenomen die voorheen met de formulieren Dfe 001 en 003 moesten worden aangevraagd. Voor burgers is dat overwerk, consignatie met of zonder plaatsgebondenheid, verschuiving van arbeidsuren en verroostering van vrije tijd. Voor militairen gaat het vrob/ieb

om overwerk, consignatie thuis, de aanwezigheidsdienst met of zonder slaapmogelijkheid en verroostering van vrije tijd. De selfservicetoepassing van vrob/ieb biedt een aantal voordelen voor de gebruiker. Zo ontstaat er meer flexibiliteit in de verroostering van opgebouwde uren. Verder hoeft de registratie van zzf-dagen en uitbetaling

van resterende verroosteruren niet meer apart te worden aangevraagd. Tot slot maken verschillende schermen binnen de selfservice de geregistreerde uren in heden en de toekomst transparant en inzichtelijk. Meer informatie over vrob/ieb op de startpagina personeel en op de startpagina p&o-selfservice onder de knop ‘Online Help’.●

DEFENSIE EVENEMENTENKALENDER De verkorte versie van de Defensie Evenementenkalender vermeldt voor de komende tijd de volgende evenementen: 3 mei: Traditionele krijgskunst uit de Indonesi­ sche Archipel, Landgoed Bronbeek 4 mei: Herdenking Grebbenberg Rhenen (orkest rfggj) 4 mei: Dodenherdenking Den Helder 4 mei: Nationale Dodenherdenking, De Dam, Amsterdam 5 mei: Concert rfggj, Weert 5 mei: Bevrijdingsconcert fhhlbw, Wageningen 5 mei: Concert aan de Amstel, Bevrijdings­

concert kmkjwf, Amsterdam 7 mei: ‘Rockopera in Concert’ door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Stads­ kanaal 8 mei: Open Militair Kampioenschap Rugby, Amsterdam 8 mei: ‘Rockopera in Concert’ door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Oss 9 t/m 10 mei: Optreden rfggj in Bratislava 9 mei: ‘Rockopera in Concert’ door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Bergen op Zoom 12 mei: Nationaal Militair Kampioenschap Judo



13 mei: ‘Rockopera in Concert’ door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Drachten 14 mei: ‘Rockopera in Concert’ door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Hengelo 15 mei: ‘Rockopera in Concert’ door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Gorin­ chem 15 mei: Jazzconcert fkklbw, Helmond 16 mei: Jazzconcert fkklbw, Enkhuizen 16 mei: ‘Rockopera in Concert’ door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Cuijk Voor meer informatie surf naar www.defensie.nl en klik via ‘Actueel’ op de link Activiteiten.●

Defensiesite: www.defensie.nl E-mail: [email protected] Bezoekadres: Spui 32, 2511 BS Den Haag Postadres: Postbus 20701, 2500 ES Den Haag, MPC 58B De inhoud van de artikelen in de Defensiekrant hoeft niet noodzakelijkerwijs de mening van de minister van Defensie of de krijgsmachtleiding weer te geven. Ingezonden brieven dienen betrekking te hebben op eerder in de Defensiekrant geplaatste artikelen. Zij geven uitsluitend de mening van de inzender weer en kunnen door de redactie worden bekort. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie kan geen recht worden ontleend. Deze informatie wordt in algemene bewoordingen en met terzijde lating van details weergegeven. Voor volledige informatie wordt verwezen naar de officiële stukken. Abonnementen: Per jaar H 13,61. Voor het buitenland H 15,88. Opgave schriftelijk bij administratie Defensiekrant (zie boven), in het geval van een dienstabonnement. Particuliere abonnees kunnen zich opgeven bij: Abonnementenland, postbus 20, 1910 AA Uitgeest, tel. 0900 - 226 52 63 of www. aboland.nl, waarna een acceptgirokaart wordt toegezonden. Adreswijziging: Het verdient aanbeveling adreswijzigingen vroegtijdig en uitsluitend schriftelijk op te geven; het kost enkele weken voor het nieuwe adres in het verzendbestand is opgenomen. Layout: Theo Olsthoorn (UnitedGraphics, postbus 659, 2700 AR Zoetermeer) Druk: DeltaHage, Den Haag ISSN: 0167-0808