De wondere wibaut De beleving van de wibaut in audio

De wondere wibaut De beleving van de wibaut in audio

Onderzoeksverslag

Linda Pieke Vincenzo Militello

!

Sociale Kracht van interactieve media

minor 2010

 

Inhoudsopgave 1. OVER HET ONDERZOEK ...................................................................................................3  1.2 HET FOTOGENIEKE GELUID ..................................................................................................3  1.3 AANLEIDING VOOR DIT ONDERZOEK .....................................................................................3  1.4 VRAAGSTELLINGEN.............................................................................................................4  1.4.1 Deelvragen ................................................................................................................4  1.5 ONDERZOEKSFASES ...........................................................................................................4  1.5.1 Interviews ..................................................................................................................4  1.5.2 Techniek....................................................................................................................5  1.6 OPLEVERING ......................................................................................................................5  1.6.1 Interviews ..................................................................................................................5  1.6.2 Techniek ....................................................................................................................5  1.7 PLANNING .........................................................................................................................5  1.7.1 Interviews ..................................................................................................................5  1.7.2 Techniek ....................................................................................................................6  2. DE BELEVING VAN DE WIBAUTSTRAAT: ONDERZOEK INTERVIEWS .........................7  2.1 INLEIDING ..........................................................................................................................7  2.2 WERKWIJZE .......................................................................................................................7  2.3 DE INTERVIEWS ..................................................................................................................9  2.3.1 Verslag interview 1 Miriam ........................................................................................9  2.3.2 Verslag interview 2 Grada Geverink ........................................................................11  2.3.3 Verslag Interview 3 Wolf Waterman ........................................................................12  2.3.4 Verslag interview 4 Dhr. Bestman, ‘de haringman’ ................................................14  2.3.5 Verslag interview 5 Riwka Cohen ............................................................................17  2.4 DE INTERPRETATIE ...........................................................................................................18  2.5 DE RAPPORTAGE ..............................................................................................................19  2.5.1 Interview 1 ...............................................................................................................19  2.5.2 Interview 2 ...............................................................................................................19  2.5.3 Interview 3 ...............................................................................................................20  2.5.4 Interview 4 ...............................................................................................................20  2.5.5 Interview 5 ...............................................................................................................20  2.6 CONCLUSIE .....................................................................................................................21  3. DE WIBAUT IN AUDIO: TECHNISCH ONDERZOEK.......................................................22  3.1 INLEIDING ........................................................................................................................22  3.2 NIEUWE TECHNOLOGIEEN / SMARTPHONES ........................................................................23  3.3 SMARTPHONES / MERKEN .................................................................................................25  3.3.1.iPhone 3GS .............................................................................................................25  3.3.2 Google Nexus One ..................................................................................................25  3.3.3 Windows Mobile......................................................................................................26  3.3.4 Nokia .......................................................................................................................26  3.3.5.Blackberry ...............................................................................................................27  3.4 CONCLUSIE SMARTPHONES ..............................................................................................27  3.5 NIEUWE TECHNOLOGIEEN / TECHNISCHE ONTWIKKELAARS: VOORONDERZOEK ......................28  3.5.1 SARA / NAI..............................................................................................................28  3.5.2 Mediamatic..............................................................................................................28  3.5.3 FourceLabs .............................................................................................................29  3.5.4 De Waag Society / 7Scenes ....................................................................................29 

1

 

3.5.5 Redhouse ................................................................................................................30  3.5.6 NovoMentor ............................................................................................................30  3.6 SCENARIO 1 / WERKBARE APPLICATIE HEDEN: DE WAAG SOCIETY / 7SCENES ......................31  3.6.1 De drie workshops ..................................................................................................31  3.6.2 Vervolg workshop participatie .................................................................................32  3.6.3 Techniek ..................................................................................................................32  3.6.4 Kosten .....................................................................................................................32  3.6.5 Actie ........................................................................................................................32  3.6.6 Screenshots Van de applicatie................................................................................33  3.7 SCENARIO 2 / TOEKOMSTIGE APPLICATIE: REDHOUSE .........................................................34  3.7.1 Vervolg ....................................................................................................................34  3.7.2 Het concept ............................................................................................................34  3.7.3 Actie ........................................................................................................................35  3.7.4 Verslag meeting FG en APP BV ..............................................................................35  3.7.5 Kosten .....................................................................................................................35  3.8 SCENARIO 3 / ALTERNATIEVE APPLICATIE: NOVOMENTOR....................................................36  3.8.1 Vervolg ....................................................................................................................36  3.8.2 Actie ........................................................................................................................37  3.9 CONCLUSIE / ADVIES ........................................................................................................37  4. LITERATUURLIJST ...........................................................................................................38 




2

 

1. Over
het
onderzoek


De Wibautstraat kent een rijke geschiedenis terwijl zij pas kort voor de oorlog is aangelegd. De oorspronkelijke bedoeling was dat dit ‘een breede statige verkeersweg’ zou worden, een boulevard. Het heeft als alternatief gediend voor de Weesperzijde, die tot dan toe als uitvalsweg naar Utrecht en het Gooi dienst heeft gedaan. Het voormalige Weesperpoortstation, de Gooische Stoom Tram, maar ook gebouwen als ’t Schip (architectuur) en bierbrouwerijen (bedrijvigheid) speelden een prominente rol in het karakter van deze belangrijke uitvalsweg van Amsterdam. De audiotour “De Wondere Wibaut” wordt samengesteld door mensen die in- en om deze straat gewoond of gewerkt hebben, of herinneringen hebben aan gebeurtenissen die zich hier afgespeeld hebben. De opgenomen verhalen kunnen door middel van koptelefoons beluisterd worden terwijl er een vooraf bepaalde route door- en om de Wibautstraat wordt gevolgd. Iedereen die interesse heeft in de geschiedenis en toekomst van deze straat kan op deze persoonlijke manier deel worden van het continue veranderende beeld van deze drukke verkeersweg. De meerwaarde van deze audio tour ten opzichte van de reeds bestaande audiotours (Soundtrackcity bijv.) is dat het de luisteraar weg neemt van de stereotype ‘audio beleving’ waarin informatie overdracht als eerste doelstelling geldt. De beleving van de persoonlijke verhalen telt namelijk als eerste doelstelling. Op deze manier vindt ook informatieoverdracht plaats, maar dan op een subjectief persoonlijk niveau.

1.2
Het
fotogenieke
geluid
 Het Fotogenieke geluid organiseert audio rondleidingen in Amsterdam in samenwerking met stadsdelen en woningcorporaties. De initiatiefnemer, Jorrit Brenninkmeyer, is zelf journalist geweest voor de radio en heeft ervaring met het maken van journalistieke en culturele audio producties. Doordat hij als eenmanszaak eerdere soortgelijke projecten heeft gelanceerd (Stadionplein FM & Het gevoel van Geuzenveld) heeft hij ook voor dit project een gericht plan van aanpak voor opgesteld, waarin hij ook zelf actief deelneemt.

1.3
Aanleiding
voor
dit
onderzoek
 De eerste reden voor dit onderzoek is de behoefte om verhalen te verzamelen en te toetsen wat de effecten zijn die deze verhalen hebben op de personen die vertellen. Hierbij zal er sprake zijn van direct contact tussen de onderzoekers en de geinterviewden middels veldwerk. De tweede reden is na te gaan welke vernieuwende technieken er gebruikt kunnen worden die de audio tour ervaring kunnen versterken. De techniek moet een hulpmiddel zijn voor een totale audio beleving, en niet perse een Audio Visuele beleving. Het FG heeft aangegeven dat audio zonder video de beleving kan maken, omdat dit de eigen beeldende werking van de luisteraar kan versterken, maar er is interesse in de GPS mogelijkheden door middel van een mobiele interface.

3


 1.4
Vraagstellingen



 

1. Wat betekent het voor betrokkene om een verhaal te vertellen? 2. op welke technische manier kan het project ‘Wibautstraat’ het best vormgegeven worden?


 1.4.1
Deelvragen
 Wat is de doelstelling van het verslag? De opdrachtgever heeft aangegeven dat hij de resultaten van het onderzoek naar de beleving van de verhalenvertellers wil gebruiken om de audiotour, doordat de beleving van de verhalenvertellers vastgelegd wordt, meer een sociaal medium te laten worden en daardoor interessant kan zijn voor sponsors die vanuit een meer psychologisch oogpunt de sociale uitwerking willen vastleggen. Hij wil verder de interviews eventueel ook gebruiken in de huidige audiotour. In het onderzoek wordt gekeken naar een werkbare direct toe te passen applicatie en een applicatie die gebruikt kan worden in de toekomst. Deze applicatie zal naast het huidige gebruik van de MP3 speler aangeboden worden in de huidige audiotour, maar er moet nog budget voor beschikbaar gesteld worden. Past een nieuwe technologie bij de beoogde doelgroep(en)? Omdat de opdrachtgever besloten heeft om de applicatie aan te bieden naast de huidige MP3 Speler wordt de doelgroep eigenlijk groter. Een applicatie richt zich meer op mensen die het gewend zijn met nieuwe technologieen om te gaan, en in het geval van een iPhone applicatie kan er zelfs gedacht worden aan de studenten van HVA, terwijl er ook voor de digibeten de mogelijkheid bestaat om de tour op een meer lineaire traditionele manier te volgen door een MP3 speler met een kaart bij een afgifte punt op te halen en na gebruik weer terug te brengen.

1.5
Onderzoeksfases
 Om verhalen te vinden voor dit onderzoek en voor de audiotour zelf is er een flyer gemaakt waarmee Vincenzo al op stap mee is geweest. Het verslag wordt in twee delen gemaakt en als 1 onderzoeksverslag aangeboden. Het belevingsonderzoek (interviews) wordt gemaakt door Vincenzo Militello, het technologische onderzoek (techniek) wordt gedaan door Linda Pieke.

1.5.1 Interviews
 Het gaat bij dit onderzoek dus (in eerste instantie) om verhalen te verzamelen van bewoners. We gaan uit van minimaal 5 verhalen/personen. De enige manier om dit op korte termijn te realiseren is zelf de buurt in gaan. Er is hier sprake van ‘oral history’ dus de betrokkenen zijn van vitaal belang. Direct contact is onontbeerlijk. Dus geen marketing en enquêtes maar direct kwalitatief onderzoek. Dit onderzoek met betrekking tot de beleving van de verhalen voor de betrokkene zal plaatsvinden aan de hand van vooraf opgestelde vragen met betrekking tot de beleving van zijn/haar verhaal. De verhalen zelf worden aan de hand van de afgenomen interviews ingedeeld. De onderwerpen voor verhalen kunnen grappig, luchtig, romantisch, neutraal, schokkend en zelfs traumatisch van aard zijn voor de verteller. Daarom zijn wij van mening dat een verhaal in ieder geval op emotionele waarde geselecteerd dient te worden. Andere indelingen kunnen ook van toepassing zijn zoals verleden (geschiedenis), heden of toekomst, de relatie van de betrokkene met het verhaal (zelf, toeschouwer) en de overige betrokken actoren, sociale groepering (groepsidentiteiten). (Migchelbrink ‘Actieonderzoek voor professionals in zorg en welzijn) Door de antwoorden en de verhalen middels een schema op basis van Storytelling (Storytelling Handboek (Boom 2008) in te delen (bijv. op o.a. komisch, tragisch, episch, romantisch) kan men een onderbouwende interpretatie van de beleving geven.

4

  Plekken en thema’s die van belang voor verhalen kunnen zijn: • Voormalig Weesperpoortstation en de spoorweg • Gooise Stoom Tram ( de ‘Gooische moordenaar’) • Impact van de oorlog (Joodse bewoners zijn weggehaald) • Voetgangers tunnel naar Transvaalbuurt onder het spoor, (‘Tunnel der Tranen’) • Bierbrouwerijen, o.a. Beierische Brouwerij (stond op plek van Jan Bommerhuis, huidige lokatie HvA Maatschappij & Recht) • Patrimonium (“t Schip) • Het belastingskantoor van Friedhoff (architect, 1892-1970) • Het voormalige busstation op de Mussenbroekstraat


 1.5.2
Techniek
 Eerst zal via vooronderzoek bepaald worden welke toepassingen mogelijk zijn per aanbieder. Daarna zal er persoonlijk contact plaatsvinden met geselecteerde aanbieders. Gesprekken met technische instellingen/ bedrijven zullen onderdeel zijn van een verslag over de verschillende technische mogelijkheden op het gebied van mobiele dragers. Daarnaast zal er veldwerk plaatsvinden door middel van workshops (Waag Society) om een aanzet tot een prototype te geven. Technische ontwikkelaars: • SARA (Stedelijk Augmented Reality architectuur) (NAI) • Mediamatic • De Waag Society (7 Scenes GPS Augmented Reality) • Redhouse (bedrijf applicatie IPhone ontwikkeling) • NovoMentor


 1.6 Oplevering
 1.6.1 Interviews
 Verslag van het kwalitatief onderzoek inclusief schema op basis van Storytelling. Ruw materiaal van de uitgeschreven interviews. Video verslag van het veldwerk en fragmenten van interviews (documentaire)

1.6.2 Techniek
 Advies technologisch onderzoek in de vorm van een rapport waarin beschrijvingen van de bezoeken van geselecteerde bedrijven staan inclusief eventuele begrotingen/ offertes (onder voorbehoud) en foldermateriaal. Video verslag en/of beschrijvingen van gevolgde workshops op technologisch gebied.

1.7 Planning
 We hebben veelvuldig email contact met de opdrachtgever. Omdat hij de eigenaar is van het bedrijf zijn de lijnen direct. We komen samen wanneer het nodig is om iets te evalueren of te presenteren en doen dit op basis van ieders beschikbaarheid. We hebben daarom besloten om voor een open planning te kiezen, en de eventuele milestones zullen opgeleverd worden bij de evaluatie meetings met het Fotogenieke geluid.

1.7.1 Interviews
 1. 2. 3. 4.

Contact opnemen met oud bewoners/ bejaardentehuizen Evalueren met FG Eerste selectie maken van bewoners en hun verhalen documenteren Evalueren met FG

5

5. 6. 7. 8.

Kwalitatief onderzoek door middel van interviews Uitschrijven en categoriseren interviews Verslag samenstellen Evaluatie FG

 

1.7.2 Techniek
 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Technologische toepassingen zoeken n.a.v. vooronderzoek Interactieve mogelijkheden onderzoeken door middel van interviews/bedrijfsbezoeken Tussenverslag Evaluatie FG Workshop volgen en eventueel concept voor een prototype ontwerpen Verslag technische toepassingen & workshop verslag ( ev. i.c.m. video) Evaluatie FG

6

 

2. De
beleving
van
de
Wibautstraat:
Onderzoek
Interviews 
 2.1
Inleiding
 De Wibautstraat kent een rijke geschiedenis terwijl zij pas kort voor de oorlog is aangelegd. De oorspronkelijke bedoeling was dat dit ‘een breede statige verkeersweg’ zou worden, een stadsboulevard. De straat heeft als alternatief gediend voor de Weesperzijde, die tot dan toe als uitvalsweg naar Utrecht en het Gooi heeft gedaan. Het voormalige Weesperpoortstation, de paardenstallen van ‘van Gendt & Loos, de Gooische Stoomtram, maar ook gebouwen als ’t Schip (architectuur) en bierbrouwerijen (bedrijvigheid) speelden een prominente rol in het karakter van deze belangrijke uitvalsweg van Amsterdam. De Wibautstraat is door ‘Het Parool’ eens bestempeld als de lelijkste straat van Amsterdam. Het zou er altijd druk, vies ,lawaaiig zijn. De gebouwen zijn lelijk en het drukke verkeer maakte de straat er ook niet mooier op. Vraag de gemiddelde voorbijganger wat hij vindt van de Wibautstraat en hij zal z’n schouders ophalen, aldus ‘Het Parool’. Tegen deze achtergrond ontstond bij het Fotogenieke Geluid het idee om een audiotour over de Wibautstraat te ontwikkelen. De audiotour “De Wondere Wibaut” wordt samengesteld door mensen die in- en om deze straat gewoond of gewerkt hebben. Zij zijn het die verhalen vertellen over deze straat. De opgenomen verhalen kunnen door middel van koptelefoons beluisterd worden terwijl er een vooraf bepaalde route door- en om de Wibautstraat wordt gevolgd. Iedereen die interesse heeft in de geschiedenis en toekomst van deze interessante straat kan op deze persoonlijke manier deel worden van een steeds veranderend beeld van deze drukke verkeersader. In dit onderzoek speelt de beleving van de personen die een verhaal vertellen een centrale rol. De onderzoeksvraag is mede samengesteld door de opdrachtgever (het Fotogenieke Geluid). Deze luidt als volgt: Wat is de beleving van de betrokkene om een verhaal te vertellen? Vanuit de opdrachtgever is daar de volgende (sub) onderzoeksvraag uit gekomen: Vraag met name wat zij bijzondere/opmerkelijke plekken vinden in de Wibautstraat (eventueel directe  omgeving) en gebeurtenissen die zich daar hebben afgespeeld. En wat is hun persoonlijke band met en  verhaal over die plekken en gebeurtenissen. Die persoonlijke relatie is voor mij een belangrijk uitgangspunt.   Het zijn de vertellers en hun verhalen die deze audiotour, als het ware, dragen.

2.2
Werkwijze
 De belangrijkste aanleiding van dit onderzoek is de vraag hoe de beleving is van de personen die deze verhalen vertellen. Om hier achter te komen hebben we ons, allereerst, intensief in de geschiedenis van de Wibautstraat ‘verdiept. Wat bedoel ik hiermee? In eerste instantie betekende dit dat we ons goed ingelezen hebben over het onderwerp. Wat heeft het immers voor zin om op zoek naar verhalen te gaan als je geen flauw benul van de geschiedenis van het te onderzoeken gebied hebt? Het Gemeentearchief en diverse andere bibliotheken zijn intensief gebruikt om ons goed te informeren over de Wibautstraat. Het gaat bij dit onderzoek dus (‘wat betekent het voor betrokkene om een verhaal te vertellen?’) om de verhalen en de personen die ze vertellen. We hebben getracht met deze personen in contact te komen middels een folder. Dit heeft minder opgeleverd dan we dachten. Een bezoek aan de SOOP, een ouderensocieteit (Stichting Ouderen Onderwijs Plantagebuurt), was veel productiever. Hier trof ik allemaal mensen aan die graag wat wilden vertellen. Ik hoefde hier geen ingewikkelde ‘opsporingsmethoden’ toe te passen. Ik kon onmiddellijk met iedereen in contact en gesprek komen. Vanuit deze plek heb ik 2 personen geselecteerd (op basis van een kort voorgesprek en natuurlijk intuïtie) die ik ben gaan interviewen. Via een van hun ben ik weer in contact gekomen met ‘de

7

haringman’, die z’n kraam voor de ingang van het Jan Bommerhuis (HvA Maatschappij & Recht) aan de Wibautstraat heeft. Een bezoek aan Bakker Hartog leverde mij het contact met Wolf Waterman op. Deze man van 80 jaar heeft meer dan de helft van zijn leven in deze buurt gewoond. Hij weet er nog het nodige van en kent de buurt goed. Een interessant iemand om te interviewen. Een eerder bezoek aan café Leentje aan de Wibautstraat bracht me bij Miriam B. Zij woont al bijna 30 jaar op de Wibautstraat en is een markante persoonlijkheid die veel te vertellen had.

 

Door dus intensief te speuren naar mensen die een verhaal over de Wibautstraat kunnen en willen vertellen hield ik 5, interessante, persoonlijkheden over met wie ik in gesprek gegaan ben. ‐ ‐ ‐ ‐ ‐

‘de haringman’ 64 jaar, eigenaar van haringkraam………, woonde bijna z’n hele leven in de Wibautstraat Grada Geverink, 62 jaar, geboren en getogen op de Beukenweg (Amsterdam Oost) en woont hier nog steeds, dochter van middenstanders met kantoorboekhandel Miriam B. 57 jaar, lijstenmaakster, dochter van een graficus (heeft nog bij Het Parool gewerkt) en een klassiek zangeres Riwka Cohen, 72 jaar, geboren in Enschede, sinds de jaren tachtig woonachtig in een voormalig gebouw van de Amstelbrouwerij Wolf Waterman, 80 jaar, bijna z’n hele leven woonachtig in de Ruyschstraat, gepensioneerd, oud werknemer Stichting Natuurmonumenten.

Met al deze personen heb ik allereerst een ‘voorgesprek’ gehouden. D.w.z. dat ik hun, in een kort onderhoud, nogmaals verteld heb wat het uitgangspunt van het gesprek zou zijn. Ik was op dat moment bezig ‘een narratief ‘ klimaat te scheppen. Verhalen geven immers inzicht wat mensen beweegt. Vooraf heb ik nog meerdere malen contact met de opdrachtgever gehad om door te spreken welke thema’s aan bod dienden te komen tijdens het interview. Enkele daarvan zijn: - rol oorlog in buurt (zijn er nog plekken in de Wibautstraat die herinneren aan de oorlog?) - aanleg metro / betekenis metro voor de Wibautstraat - sexclub (was gevestigd twee blokken naast Café Leentje, in de jaren tachtig) - 'schoonheid' Wibautstraat - Gooische moordenaar (Gooische Stoomtram, belangrijke verbinding tussen A’dam en het Gooi) - ontruiming Blaaskop 1982 (belangrijk kraakbolwerk ) - verandering functie Wibautstraat door de jaren heen. Het zijn dan ook deze thema’s waarin ik tijdens elk interview aan gerefereerd heb. Telkens op een andere wijze en met een andere vraagstelling. Specifiek naar verhalen vragen kan contraproductief werken. Elk interview vereiste een andere manier van vragen stellen. En dat is natuurlijk niet verwonderlijk als je de 5 verschillende persoonlijkheden in acht neemt. Na deze voorbereidingen getroffen te hebben ben ik uiteindelijk over gegaan tot het afnemen van de interviews. Ik heb er voor gekozen om de personen in hun ‘natuurlijke’ omgeving te interviewen. De stamgast van Café Leentje hebben we (ondergetekende en de opdrachtgever) ter plekke gesproken. De haringman heeft het interview vanuit z’n kraam gegeven. Dhr. Waterman heb ik bij hem thuis gesproken evenals mevr. Cohen. Mevr. Geverink tenslotte heb ik in de SOOP (Ouderen societeit), waar zij het grootste deel van de week aanwezig is, gesproken. Ik heb dit gedaan om de vertellers zich op hun gemak te laten voelen. Dat is voor hun een prettige manier om hun verhaal te kunnen doen. De manier waarop ik me opgesteld heb is ook heel wezenlijk. De literatuur is hier ook heel duidelijk over: “Een onderzoeker die overkomt als een kille wetenschapschappelijke autoriteit zal weinig verhalen te horen krijgen. Onderzoekers moeten medereizigers zijn, bij wie je graag emotioneel betrokken raakt. Empathie, belangstelling en nieuwsgierigheid zijn dan ook belangrijke kwaliteiten van de onderzoeker die met verhalen werkt.” (Tesselaar & Scheringa (2008). Storytelling)   Ook de over voorwaarden voor het vangen van een verhaal is de literatuur heel duidelijk.

8

 

De manier waarop verhalen ‘gevangen’ kunnen worden zijn, aldus de schrijfsters: ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐

“een narratief klimaat te scheppen: start zelf met een verhaal, schuw daarbij emoties niet, straal interesse, nieuwsgierigheid en empathie uit: narratieve ruimte te creëren: neem de tijd, luister en laat gerust stiltes vallen; niet naar verhalen te vragen te vragen naar emoties, niet naar feiten eventuele hulpvragen te stellen (‘En hoe voelde jij je toen?’ of ‘Wat deed dat met jou?’); het gesprek op te nemen, zodat u achteraf de verhalen als geheel uit de teksten kunt lichten “ (Tesselaar & Scheringa (2008). Storytelling)

   Het heeft mij deugd gedaan dat ik achteraf van deze aspecten kennis genomen heb. Ik heb nl. puur op m’n gevoel gehandeld en de literatuur bevestigd mij dat ik juist gehandeld heb. Het allerbelangrijkst bij dit onderzoek is de centrale onderzoeksvraag:   “Wat is de beleving van de betrokkene om een verhaal te vertellen” Het behoeft geen betoog dat vanuit de interviews die verhalen geselecteerd worden die relevant zijn voor de onderzoeksvraag. En de Wibautstraat speelt daar steeds een centrale rol in. Deze straat vormt de achtergrond van de verhalen en is als context heel wezenlijk voor dit onderzoek. De literatuur schrijft hier het volgende over: ‐ ‐ ‐ ‐

is het verhaal authentiek? Is het verhaal persoonlijk? Roept het verhaal emotie op? Wordt het met emotie verteld?1

Dit zijn allemaal factoren die moeilijk of niet te meten zijn. Het is aan de interviewer om te bepalen hoe deze factoren een rol spelen. Uit de 5 interviews die ik gehouden heb is gebleken dat deze vragen 5 verschillende antwoorden opleveren. Het is bij dit onderzoek dan ook niet de bedoeling om uit deze interviews een allesoverheersende conclusie te trekken. Die is er immers ook niet en zal van geval tot geval variëren. Het volgende verslag van de 5 interviews zal dit illustreren.

2.3 De
interviews
 Hier volgen de verslagen van de interviews die ik gehouden heb. Deze interviews heb ik met technische ondersteuning (i-Phone) geregistreerd en naderhand uitgewerkt. De cursief afgedrukte teksten zijn letterlijke citaten van de geïnterviewden.

2.3.1 Verslag
interview
1
Miriam
 In het kader van het onderzoek voor het Fotogenieke Geluid volgt hier een verslag van het interview met Miriam, bewoonster van de Wibautstraat. In 1984 is Miriam op de Wibautstraat komen wonen. Ze woonde eerst op de Insulindeweg waar ze moest verhuizen wegens renovatie. Stadsherstel had haar deze woning toegewezen (ze zou eerst op de Roomtuintjes komen te wonen maar dit ging niet door). Miriam vind zich een echt meisje van Amsterdam oost. Ze is hier opgegroeid en dit was voor haar een belangrijke reden de woning op de Wibautstraat te accepteren. Daarnaast vindt Miriam zichzelf een echt stadsmens. Dit betekent dat ze altijd een soort ‘stadsdrukte’ om haar heen wil hebben. En dat heeft ze met haar huidige woning gekregen. Ze woont midden op de Wibautstraat en kan vanaf haar balkon bijna de hele straat overzien. Haar omgeving heeft haar altijd afgeraden deze woning te accepteren (’wat moet je daar aan die drukke straat’ ?), zeiden al haar kennissen haar) maar Miriam is haar eigen koers gevaren. Liever

9

drukte en uitlaatgassen (Miriam heeft ook altijd de radio aan) dan een te stille plek waar ze zich niet thuis zou voelen. Liever Cairo dan de Veluwe, zegt ze. Omdat ze opgegroeid is in de buurt van het Muiderpoortstation is ze altijd gewend geweest aan het geluid van rails en treinen. Deze stadsdrukte heeft ze op de Wibautstraat weer gevonden. Vanuit haar woning heeft ze een mooi uitzicht op de straat en daardoor ook, haar inziens, op de samenleving. Ze kijkt uit op een koffiehuis waar ze nodige taferelen heeft kunnen gadeslaan. Klanten die rechtop naar binnen gaan en er kruipend weer uitkomen. Ze kijkt uit op een druk kruispunt waar ze getuige van een aantal verkeersongelukken geweest is. “Veel mensen snappen dit niet” verklaart ze haar keuze voor de Wibautstraat maar ze lijkt hier totaal niet onder te lijden. Het enige, waar ze ,bij tijd en wijle, wel last van heeft zijn de Hells Angels die langs haar huis rijden om naar hun honk in de stad te gaan. Dit heeft ook te maken met haar antipathie voor deze motorclub. Kroegen zijn er altijd volop geweest in de Wibautstraat (Boulevard was een bekende kroeg, ‘een 8-2 tent’) en Miriam heeft deze zeker bezocht. “Ik was een kroegtijger”. De aanwezigheid van verschillende kranten (Trouw, de Volkskrant, het Parool) op de Wibautstraat is er de oorzaak van dat Miriam in deze kroegen en cafés in contact kwam met verschillende journalisten (de Volkskrantjournalisten waren het aardigst). Dit gaf de straat, volgens Miriam,een grootsteedse allure. Miriam kan zich nog goed de ‘zachtheid’ van de bosjes bij het Volkskrant gebouw herinneren waar ze wel eens een plasje deed na café bezoek. Café Hesp (het journalistencafé) speelde hier een centrale rol. Miriam vind het jammer dat de kranten vertrokken zijn omdat hier ook een stuk beschaving mee verdwenen is. Ook was er een sexclub om de hoek. Miriam is hier wel eens binnen geweest en ze vond het er bijzonder achenebbisj. Maar dan wel op een aandoenlijke manier. ‘Het was eigenlijk heel amateuristisch’. De eigenaren kende ze niet en deze club leed een obscuur bestaan voordat deze, eind jaren tachtig haar deuren sloot. Van de aanwezigheid van het Belastingkantoor heeft ze nooit veel gemerkt (‘Saaie Pieten’) en dit kantoor speelde een geringere rol dan de bovengenoemde krantenredacties. Ook kan ze zich Wally Tax (zanger van de sixtiesband ‘de Outsiders) goed herinneren. Hij woonde in de buurt. Tevens was hij een frequent bezoeker van koffiehuis ‘de Viersprong’ (‘Beerenburg bietsen’). Zij heeft hem letterlijk ten onder zien gaan. (Wally Tax is jong gestorven aan lichamelijke verwaarlozing in combinatie met een alcoholverslaving) Drugsverslaafden en dealers spelen, volgens Miriam, vooral een rol rond het Metro-station Wibautstraat aan de kant waar de HvA nu een gebouw heeft. Daar heeft zij het opmerkelijke avontuur beleefd. Toen ze op een dag op het perron van metrostation Wibautstraat stond te wachten kreeg ze van een drugsverslaafde een schilderij (fl. 100.- ) aangeboden. Miriam is een liefhebster van Texel en kwam hier regelmatig. Ze wist dan ook dat er een schilderij uit het Texels Jutter museum gestolen was (een schilderij met een afbeelding over de walvisvaart, waarde Fl. 20000._). Ze had hierover in de lokale kranten gelezen. Wie schetste haar verbazing toen ze het schilderij zag wat de drugsverslaafde haar aanbood. Dit was het schilderij dat op Texel gestolen was! Miriam heeft het schilderij gekocht en is onmiddellijk naar Texel afgereisd om het schilderij aan het museum terug te geven. In het museum echter bestond de nodige scepsis over de herkomst van het schilderij. Miriam werd zelfs een beetje als verdachte beschouwd. Ze heeft zich dit erg aangetrokken maar uiteindelijk is het allemaal goed gekomen. Het schilderij is terug en wordt nu tentoongesteld vanuit een beveiligde vitrine. Miriam zag voor zichzelf geen heldenrol in de affaire weggelegd. “Ik moest het gewoon doen”, is haar commentaar. Miriam heeft op deze wijze met de meest uiteenlopende types contact gehad (o.a. met de historicus Jan Bank van wie ze een mooi versierde fles Bokma gekregen had na een gewonnen weddenschap over Aboe Simbel). Miriam zal hier nooit willen verhuizen en heeft het erg naar haar zin op de Wibautstraat. Ze is een echte Wibautster.

 

Vincenzo Militello, 30 mei 2010

10

 

2.3.2 Verslag
interview
2
Grada
Geverink
 Het volgende interview heb ik gehouden met Grada Geverink. Zij is in 1938 geboren, op de Beukenweg in Amsterdam Oost. Hier woont ze nog steeds. Ze is geboren en getogen op de Beukenweg en is als kind weinig op de Wibautstraat geweest. “Als klein kind bleef je vaak in je eigen buurt spelen. Pas later, toen ik wat groter was had ik een vriendinnetje op de Wibautstraat”. Ze kan zich herinneren dat er op de Wibautstraat een ‘vies’ landje was, waar je kon spelen. Op de plek waar nu de Albert Heijn is stonden vroeger loodsen, die bijna tot de Weesperstraat doorliepen. Er waren klinkertjes op straat en voor de rest kan ze zich weinig meer herinneren dat het eigenlijk een vieze straat was. “Weinig sjeuigheid” zoals Grada het op een typische Amsterdamse manier beschreef. De eerste, echte duidelijke herinnering heeft ze aan tram lijn 5, die door de Wibautstraat reed. Vooral de middenwagon met de deuren in het midden staan haar nog duidelijk bij. Omdat de tram zo prettig schommelde had ze hierdoor een stuk minder last van misselijkheid. Een ideale tram, volgens haar. De halte bevond zich links, van de 1e Oosterparkstraat. Het was een drukke tram. (‘een druk trammetje”) Het was een echte volksbuurt. Ze gingen soms naar de haringboer, op de hoek van de Ruyschstraat. Haar broer had verkering met een meisje van de Wibautstraat. Het waren daar vaak kleine woninkjes. Ze had weinig op met de Wibautstraat. Het was er maar een ongezellige bende (waarbij ze weer refereerde aan de klinkertjes). Daar kwam langzaam verandering in toen er nieuwe gebouwen verrezen (de Volkskrant, het Parool en Trouw, het Wibauthuis, het Belastingkantoor). Van het Belastingkantoor kan ze zich de lange rijen herinneren. Eenmaal heeft ze een afspraak met een ambtenaar, hoog in het gebouw, gehad maar kan zich daar verder weinig bijzonderheden van herinneren. Er was altijd sprake van drukte rond het Weesperplein. Dit kwam o.a. door de busonderneming van Nood. Al het verkeer wat uit de stad kwam moest hier langs waardoor er altijd wel wat te zien viel. Er was echte stadsdrukte. Trams, bussen, auto’s fietsen. Een echt verkeersknooppunt. Later, toen ze al kinderen had is ze wel eens gaan kijken bij de aanleg van de metro(”De kinderen vonden het leuk om naar het graafwerk te kijken en moeders stond er ook bij want .. je moet toch wat”). De aanleg deed haar verder weinig. De Wibautstraat werd in deze periode een “racebaan”. Daarvoor was het stuk rustiger. Grada kan zich ook de Industrieschool herinneren. Hier werden meisjes opgeleid tot coupeuse. Ze kende niemand die op deze school zat. Ze kende sowieso weinig mensen uit deze buurt. Men was erg buurtgebonden. Het busstation, achter het voormalige Wibauthuis, kan ze zich goed herinneren. Net als de firma van Gend & Loos, die ,voor de vestiging van het busstation op deze plek, op deze plek gevestigd was. Deze laatste firma had in deze periode nog paarden. De stallen bevonden zich langs de Wibautstraat. De typische paardenlucht kan Grada zich nog voor de geest halen. Maar het stonk niet. Daarachter was de Amstelbrouwerij. De herinneringen hieraan zijn duidelijker. Veel mensen van kantoor kwamen in de kantoorboekhandel van haar ouders om bijv. een vulpen te laten graveren. Nadat de Amstelbrouwerij gesloten werd, was de buurt een stuk rustiger geworden. Het viel een beetje stil. Kleine middenstand verdween (een groenteboer, slager, ijssalon). Ook de aanleg van de metro was hier debet aan. Het hele stratenplan veranderde ook. De Wibautstraat heeft haar nooit aangesproken benadrukt ze nogmaals. Een wat vieze, ongezellige straat (“Ik vind er niets aan”). Ze koestert dan ook geen speciale gevoelens voor deze straat. Dat zal ook niet veranderen. “Tenzij het heel mooi wordt”. Aan het eind van het gesprek kan ze zich nog een schietpartij herinneren. Er was een Eend, in de Bijlmer gestolen, die door een politiemacht achtervolgd werd. Grada is op sensatie belust, zoals ze het zelf zegt, en heeft zich onmiddellijk aangekleed toen ze schoten hoorde. Ze is gaan kijken en weet te vertellen dat een van de achtervolgden door het hoofd geschoten is door een politieman. Ze vind het “wel eens leuk” om dit allemaal te vertellen. Als ze dit gesprek met meerdere mensen erbij gevoerd had was er waarschijnlijk nog meer los gekomen. Als de een wat verteld dan zegt een ander weer wat terug waardoor zij weer op een herinnering kan stuiten. Als ze alleen aan het vertellen is dan klapt ze soms een beetje dicht. Anderen erbij geven haar kennelijk meer zelfvertrouwen.

11

 

Daarna verwijst ze naar de haringman. De toenmalige verloofde van haar broer woonde twee verdiepingen boven de ouders van de haringman. Zij kan de moeder van de haringman goed herinneren vanwege haar grote boezem. Dit gesprek heeft wel wat los gemaakt bij Grada. Ze denkt hardop na wie er misschien nog meer weet over de “oude Wibautstraat”. Ik heb altijd meer respons als er iemand bij zit want dan kan ik erop inhaken, dan weet ik meer te vertellen”. En prompt weet ze zich nog het ‘vieze landje’ (bij de huidige Populierenweg) te herinneren. Een terrein met wat kleine heuveltjes, waar ze wel eens speelde. Plots begint ze over oorlog. Ze weet dat er langs de Wibautstraat geplunderde huizen stonden. Deze huizen waren eens het bezit van Joodse mensen die gedeporteerd waren. Daar is ze zich na de oorlog bewust van geworden. Vervolgens geeft ze aan dat ze op dat moment even niets meer weet te vertellen. Een mooi moment om dit gesprek te beëindigen. En tevens een goed beginpunt voor een eventueel ander gesprek. “Het heeft toch ook wat los gemaakt”, concludeert Grada. Wat precies kan ze niet duidelijk omschrijven. Misschien op een later tijdstip.

Vincenzo Militello, 31 mei 2010

2.3.3 Verslag
Interview
3
Wolf
Waterman
 Het volgende interview heb ik gehouden met Wolf Waterman. Hij is 80 jaar en voornamelijk opgegroeid achter de Wibautstraat (hoek Ruyschstraat/Amstel). Hij heeft lang voor Natuurmonumenten gewerkt en is nu gepensioneerd. Hij woont z’n hele leven in de buurt. Wolf Waterman (hierna Wolf genoemd) begint het gesprek door te vertellen hoe een interview in zijn tijd afgenomen werd. Notuleren, stencilen zijn de termen die hij dan bezigt. Hij blijft zich verwonderen over de snelle ontwikkeling van techniek. Hij woont vanaf 1965 op z’n huidige adres. Eerst woonde hij op de bovenste verdieping en z’n ouders beneden. Later (na het overlijden van zijn ouders) heeft hij het huis gekocht (“tegen een prikkie en daar heb ik bij geboft”). Via een bevriende bankdirecteur had hij de financiering rond gekregen. De herinneringen aan de Wibautstraat beginnen voor Wolf als hij een jaar of dertien, veertien is. Hij had een fiets gekregen (“voor die tijd heel wat”) maar die fiets was te groot. Men had blauwe, houten blokjes op de trappers bevestigd zodat hij er toch bij kon (“want een fiets kocht je niet voor twee, drie jaar, die kocht je echt voor heel lang”). Hij wilde oefenen en dat gebeurde op de Wibautstraat. Daar was een braakliggend terrein (tussen het Weesperplein en de Ruyschstraat) met allemaal heuveltjes en daar kon je “verschrikkelijk leuk” overheen fietsen. Daar heeft hij heel wat uren met vriendjes gefietst. Het was een braakliggend gebied waar je je gang kon gaan. Er stond op het terrein nog een oud gebouw waar goederenstation opstond (aan het water). De firma Oostenrijk of van Nood had dit gebouw als garage in gebruik. Deze garage is in een winter afgebrand en dat gaf een heel mooi spektakel. Alles was met ijspegels bedekt en dat gaf “een leuk gezicht”. Iedereen ging kijken. Wanneer dit was weet hij niet meer. “Het zit als een soort foto, een stukje film in je geheugen”. Dat was het laatste gebouw van het stationscomplex (Weesperpoortstation). Daarna was het een braakliggend terrein waar, zoals eerder vermeld, gespeeld werd. Er was geen gezeur van ouders en je kon er prima je gang gaan. De Wibautstraat was in die tijd “helemaal geen straat. Het was een oud rangeerterrein waar geen bielzen meer lagen want die waren in de oorlog allemaal opgestookt”. Huizen aan beide kanten waren erg verwaarloosd. Wolf ging nog wel eens naar een Chinees die daar gevestigd was maar het stonk er ongelofelijk (de huizen werden toch afgebroken, men deed er niets meer aan). De huizen stonden niet leeg maar er woonden mensen met weinig geld. Kleine huizen, slecht gebouwd. Later zijn ze afgebroken, met veel conflicten (krakers).Hij kan zich de ontruiming van de Blaaskop (kraakpand) in 1982 wel herinneren maar was hier niet bij aanwezig. Hij werkte immers in ’s Graveland en was overdag niet in Amsterdam. Toen was de Wibautstraat wel aan een ontwikkeling begonnen. Wolf kan zich goed de aanleg van de metro herinneren. De caissons die gebouwd werden en andere voorbereidende werkzaamheden. Het opnieuw planten van bomen (die van de Vrijheidslaan kwamen) heeft veel indruk op hem gemaakt. De bomen waren zo’n 25 jaar oud en al aardig groot. Ze werden op vrachtwagens aangevoerd en dan geplaatst. Het was spectaculair. De Wibautstraat zag er toen veel gezelliger uit.

12

Een oude onderdoorgang bij de Oosterparkstraat die was volgestort met zand werd helemaal leeg gegraven t.b.v. de metro. Hij is hier vaak gaan kijken. Volgens Wolf kon je goed zien dat deze onderdoorgang veel gebruikt werd. De traptreden(natuursteen) waren helemaal uitgesleten. Omdat het spoor erg druk was(over de Wibautstraat liep immers alleen een spoor), stonden de slagbomen vaak naar beneden. Dit ongemak zorgde ervoor dat deze onderdoorgang gebouwd werd. Er stond altijd veel verkeer bij de slagbomen te wachten. Jacob Olie heeft hier foto’s van gemaakt. Bij het Weesperpoortstation lag een hele grote draaischijf (waar de locomotieven en de wagons op gedraaid werden). Wolf kan zich goed voor de geest halen dat deze schijf met heel veel moeite verwijderd werd. Wolf heeft ook wel eens een uitstapje met de Gooische Stoomtram (‘de Gooische Moordenaar’) gemaakt. Hij kan zich dit niet meer goed herinneren omdat hij toen te klein was. De reis ging toen naar Muiderberg (naar het strand) waar ze vaak gingen kamperen. Wolf heeft de naoorlogse veranderingen aan de Wibautstraat bewust meegemaakt. “Het gekke is, ik heb vanaf het begin af aan iets tegen die straat gehad. Ik vond het niks vooral omdat het op niks uitkwam”. De Weesperstraat, waar de Wibautstraat op doodliep, was helemaal niets meer in deze naoorlogse periode. De huizen waren half gesloopt en het zag er niet meer uit. “Echt afbraak”. Het Weesperplein was een gezellig, druk plein met o.a. een houten kiosk (met daarop een groot bord waar telegraaf opstond) voor de kranten. Ook tramlijn 10 reed daar. Een drukke lijn. Als je toen de Wibautstraat inkeek zag je een puinhoop en later dus veel verkeer. Hij benadrukt nogmaals dat hij in die tijd een aversie tegen de Wibautstraat had. Misschien (hij houdt een slag om de arm) omdat hun speelplek verdwenen was. Hij wijt de deplorabele toestand van de Wibautstraat aan de ambtenaren en in het bijzonder aan “die akelige wethouder Duco Stadig”. Wolf is naar verschillende hoorzittingen over de inrichting van de Wibautstraat geweest en trof daar bestuurders die rustig hun krant zaten te lezen en zich weinig van de kritiek van de bewoners aantrokken. Hij heeft zich hier erg over opgewonden. Dit heeft hij de wethouder persoonlijk verteld. “Als hier niet woont dan zie je dingen niet”. De straat was eerst veel te groot, lelijke bebouwing met een plak asfalt waar niets opreed. Dit gaf een ongelukkig gevoel. Men keerde zich ervan af. Geen gelukkige straat. Later werd het een verkeersweg met alle gevolgen vandien. Wolf heeft veel ongelukken gezien. Een botsing tussen een tram en een auto waarbij de tram uit de rails gelopen was kan Wolf zich nog goed voor de geest halen. De auto werd met een wit laken eroverheen weggesleept. “Dan wist je het wel”. De komst van de kranten veranderde het een en ander. Er waren veel journalisten die in de cafés (de Viersprong, Leentje) kwamen. Er werkten ook veel mensen die verantwoordelijk waren voor het drukken van de krant (zetters ed.). Wolf vind het positief dat er in een stad veranderingen plaatsvinden, anders wordt het een museum. Hij vind de aanpak tot dusverre erg magertjes. De gebouwen zijn lelijk en saai, de ruimte wordt niet goed benut. s’Avonds zijn de gebouwen dicht en er gebeurt er verder niets. “Een gemiste kans en dat vind ik jammer”. Aan het Belastingkantoor heeft Wolf veel herinneringen. Het was er altijd druk. Iedereen moest naar de belasting. Er was een grote, hoge hal met daarin weer allerlei kantoren. “Je voelde je heel nietig”. Er was veel afstand tot de klant met dik glas bij de loketten. Aan de overkant was het ook druk (een gemeentebedrijf). Wat geluiden betreft staat hem vooral het gerinkel van fietsbellen voor de geest. “Iedereen kwam op de fiets”. Men was heel gedisciplineerd in die tijd. Herinneringen ophalen en bewust zijn van veranderingen. Dat is de achterliggende gedachte als hij zijn verhaal vertelt. Teveel nietszeggende plannen waardoor hij gesterkt werd zijn verhaal te doen.

 

Vincenzo Militello, 1 juni 2010

13

 

2.3.4
Verslag
interview
4

Dhr.
Bestman,
‘de
haringman’
 Het volgende interview heb ik gehouden met de ‘haringman’, die zijn kraam voor het Jan Bommerhuis heeft. Hij is 64 jaar en heeft de haringkraam van zijn vader overgenomen. Hij is geboren en getogen op de Wibautstraat en woont op dit moment in Purmerend. Het interview is afgenomen bij de haringkraam. Op de stelling dat de Wibautstraat de ‘ lelijkste straat’ van Amsterdam zou zijn reageerde H. (zoals ik de haringman in dit interview zal noemen) laconiek. “ Ik vind het niet zo belangrijk. Je hebt ook straten die heb je gewoon als doorgangsstraten. Het hoeven toch niet allemaal ‘Champs-Elysees’ te worden. Vindt u zelf ook niet?” Hij vind de Nieuwe Dijk ook geen mooie straat maar het is wel de Nieuwe Dijk. Vervolgens wijst hij aan waar hij gewoond heeft. Het is het tweede blok (precies in het midden) naast het gesloopte Wibauthuis. “Deze buurt was altijd anders. Er hebben hier vroeger veel Joden gewoond. Er waren hele mooie grote woningen, vooral aan de Weesperzijde., Swammerdamstraat, allemaal mooie grote woningen. Er waren ook allemaal winkeltjes.” H. merkt ook op dat de Wibautstraat al talloze veranderingen heeft ondergaan. En elke keer volgt er weer een nieuwe verandering. “Ik heb in de loop der jaren al 6 verschillende profielen van de Wibautstraat gezien.” Hij is er niet negatief over. Zo is nu eenmaal het karakter van de Wibautstraat. “En wij vonden het niet erg want dan konden we lekker spelen.” H. was 8 jaar toen hij z’n eerste bewuste herinneringen aan de Wibautstraat had. Hij heeft vooral veel en goede (leuke) herinneringen aan het koffiehuis ‘Tante Sien’, op de hoek van de Ruyschstraat. “Het was een hompentent maar het liep wel. Iedere zaterdag was het knokken.” H. is hier ook meerdere malen getuige van geweest. “ Oh, ja, Teun van der Vaart, dat was echt een hele bekende vechtersbaas. Die ging tegen de muur aan staan en dan kwamen er 5 agenten op hem af. En dan zei hij ‘kom maar’ , maar ze dorstten niet. Teun was verschrikkelijk sterk en had af en toe problemen (moeilijkheden met het gezag) als hij gedronken had.” H. is zelf nooit een echt kroegmens geweest. “Niet dat ik het niet leuk vind, ik vind het eigenlijk wel leuk maar ik ben niet zo’n type.” Dit waren z’n eerste herinneringen. De Wibautstraat was een stuk minder groen dan nu. Er was meer bestrating. Het verkeer is er altijd druk geweest. Veel groot verkeer, ziekenwagens, brandweer. Het Weesperpoortstation kan hij zich niet herinneren maar hij vind het erg zonde dat het Weesperplein geworden is wat het nu is: een druk verkeersplein terwijl het vroeger “zo’n leuk plein was. Er heeft de mooiste kiosk van Amsterdam gestaan. Die hebben ze weggehaald, zonde.” Er stonden allemaal kastanjebomen en er was altijd drukte. Heel anders dan nu. Dat het een echte buurt was waar geleefd werd illustreert H. door de vermelding dat er in de 1e Oosterparkstraat wel 3 schoenenwinkels waren. Een Fourniturenwinkel en een prachtige herenkledingzaak aan de Camperstraat. Er waren veel meer winkels. Hij noemt met name de Amstelbrouwerij als gangmaker van de buurt. Er werkten bijv. heel veel mensen hier. Plots schiet hem een voorval uit het verleden hem te binnen. De oom van H. verkocht indertijd Belgische loten. Op een dag vertelde hij dat hij een prijs uitgekeerd had in de buurt. Op de vraag wie het was antwoordde de oom dat hij dit niet mocht zeggen. “Ach, zei de vader van H., over 2 weken laat ik je wel weten wie het was. Daar kom je nooit achter”, zei de oom. Maar er was een man (een werknemer van de Amstelbrouwerij) in de buurt die plots met allerlei nieuwe kleding, bedden etc. liep te sleuren. Een vader van een groot gezin. H’s vader zei “die is het . Het was eigenlijk zo simpel.” Dit laat volgens H. ook zien dat men elkaar wel degelijk kende, in de buurt. H. kan zich de Amstelbrouwerij herinneren als een groot, druk bedrijf. Hij zat naast de brouwerij op school (de Boerhaave school) en liep er elke dag langs. Veel mensen uit de buurt werkten bij de brouwerij. Je kon niet zomaar het terrein op. Dat deden ze af en toe toch. Aan de Mauritskade was een grote poort en aan de andere kant ook. H. vond de aanleg van de Metro een prima iniatief. Hij vind het onbegrijpelijk “dat ze hier niet verder op geborduurd hebben.” Omdat zijn kraam toen op een andere plek stond (tegenover café Tante Sien) kon hij de bouw van de metro goed volgen. Hij vond het plaatsen van de ‘cassons’ erg indrukwekkend. “Een mooi systeem”. Veel van de werklui aan de metro gingen hun boterhammen

14

opeten bij koffiehuis ‘de Viersprong’. “Die heeft hier een goudmijn aan gehad.” Er waren vooral veel Duitsers die dit werk deden. Het busstation dat zich achter het voormalige Wibauthuis bevond was eerst voor het Wibauthuis gelegen. Er stonden gemiddeld 50 bussen. Toen het busstation sloot en er een aantal scholen gesloten werden (“er waren minder kinderen”) ging het iets achteruit in deze hoek. Veel ouders die hun kinderen van school kwamen halen kochten wel eens een visje bij de kraam en na de sluiting van sommige scholen werd dit een stuk minder. De bussen naar het Gooi kan H. zich als “heel druk” herinneren. Van Gendt & Loos kan hij zich ook herinneren. Hij weet nog dat er paardenstallen geweest zijn. Later kwamen de bussen van de NBM (Nederlandsche Bus Maatschappij). Ook de bouw van het Wibauthuis kan hij zich voor de geest halen. Vooral de reclames van Amstelbier op de schuttingen eromheen ziet H. zo voor zich. “Echt heel leuk.” Toen het busstation weg was ging de buurt toch een beetje verpauperen. “Er is geen loop meer, geen mensen meer. Nee, ik vond het wel zonde”, verzucht H. Er was een bloemist, er was een restaurant. “Ja, het had wel wat.” H. kan zich de eigenaar van het restaurant wel herinneren., dhr. Gijssel (de vroegere eigenaar van een groentewinkel op de Wibautstraat). Het was een goed restaurant en het liep goed. H. deed weinig uitstapjes met z’n vader en moeder. Zij werkten immers 6 a 7 dagen per week. Goede herinneringen heeft H. aan de zaterdagavonden. Dan was de kraam tot een uur of half een open (ivm uitloop van de cafés) en dan ging zijn moeder naar de kraam om vader te helpen met het opruimen. “ En dan waren ze klaar om 1 uur en dan gingen ze naar huis met het geldbakkie onder de arm. Voor het huis waren 2 bankies en daar gingen ze dan even zitten. Geldbakkie onder de bank en dan namen ze een biertje allebei. Dan zaten ze daar tot een uur of half twee”. H. verklaart dit late cafébezoek ook vanuit de gedachte dat de mensen nog geen televisie hadden. H.’s vader was gek op voetballen en op zondag had hij een vervanger. Hij speelde bij FOKKE (blauw gele shirts en witte broek) langs de Amstel bij Ouderkerk. Op maandag werd het voetbal altijd druk besproken bij de kraam. De familie van der Hart (Cor van der Hart was een bekende voetbaltrainer die kort Ajax nog getraind heeft) speelde hier ook. De haringkraam was een sociaal ontmoetingspunt. Als veel werklui klaar waren met hun werk kwamen ze visje of twee eten. “Zeker 10 % at een harinkje voor het eten. En als er nieuwe haring was dan aten ze er twee en dan liepen ze weg en kwamen toch weer en zeiden: geef effe een ouwe mee voor m’n vrouw.” H. hielp weinig bij de kraam. Hij was inmiddels kelner (van z’n zeventiende, met onderbreking van militaire dienst tot z’n vijfentwintigste) geworden. Hij heeft in Amstelhotel gewerkt, Hotel L’Europe, het Hilton , het Lido (“in de mooie tijd van Lido”). H. vond kelner een mooi beroep. H. droeg een rokkostuum en ging in kostuum tussendoor naar huis. Dit vervulde hem met trots. Ook heeft hij het rokkostuum wel eens gedragen bij dansles. Dan was hij om vijf voor acht klaar met z’n werk en ging in kostuum naar dansles. Het restaurantleven vond hij erg mooi. Vooral om in een wereld te zijn die hij anders niet gekend zou hebben. “Ja, ik vond het wel een leuke periode.” H.’s vader werd ziek en vanaf toen ging H. de haringkar overnemen. Hij deed dit zonder tegenzin en vond het ‘wel leuk’. H.’s vader stond toen met de kraam voor waar nu café Leentje is, en indertijd café Piet Merkx. Daarna is hij nog verschillende keren (door de steeds terugkerende herprofilering) verhuisd van plek. Er waren nog andere kramen waaronder een patates- frites tent, Kobus. En nog een haringkar (Asscher) voor de Raad van de Arbeid. Plus nog een haringkar op het Weesperplein (“een jodenman, Abrahams”). De goedkoopste haring kostte toen 15 cent per stuk. Zijn opa, die ook haringkar had, verkocht de haring zelfs per mootje (op het Beukenplein). Er werd veel meer vis gegeten. Sommigen aten 8 a 9 harinkjes. “Amsterdam was bekend door z’n kleine harinkjes” (Schotse haring, hele zachte haring). Ook leverworst in het zuur werd veel meer gegeten. Panharing, oude bokking. “Mijn vader verkocht op een zaterdag zo 500 bokkingen. Wordt nu helemaal niet meer gegeten.” Gebakken vis werd bij de viswinkel verkocht. Zijn vader verkocht maar 10 producten (rolmopsen , bokking etc.). Meer was er niet. Bakker Hartog zit al meer dan 100 honderd jaar in de straat. Het was vroeger een hele kleine zaak met een toonbank en er konden maar twee personen tegelijk de zaak in. Bakker Hartog was toen al populair in de buurt. De rijen stonden tot aan de hoek op straat. Het was heel gedisciplineerd. De vader van H. was , in tegenstelling tot H. aldus H. (“ je zou het niet zeggen”) een grotere prater. “Vroeger had je ook veel meer klanten die bleven praten. Die heb je niet zoveel meer. Een paar. Vroeger had je echt hele leuke klanten, gezellig. Echt mensen die wel een uurtje bij je stonden. Die

 

15

had zo’n verhaaltje en die had weer zo’n verhaaltje. Het was veel leuker.” H. vindt zichzelf geen prater. Zijn vader was meer een buurtman. Er werd minder verhuisd en z’n vader heeft bijna 40 jaar (in 1946 begonnen) op dezelfde plek gestaan. Iedereen kende hem gewoon. H. kan zich de ontruiming van de Blaaskop(1982) goed herinneren. “ Ik kwam hier s’ morgens om een uur of negen. Ik woonde hier toen. Het was rommelig, rare sfeer. En toen werd de Blaaskop ontruimd.” H. had contact met sommige krakers en nog steeds heeft hij contact met een van hen. H. is de hele dag open gebleven en “het is de drukste dag van mijn hele leven geweest”. De krakers hadden het beeld van Wibaut van z’n sokkel getrokken en daar gingen ze mee slepen. Er werd verder nog wat gevochten en met stenen gegooid. Het was een rommeltje die dag. Veel vuur en barricades. “ Ik vond het op zich wel leuke jongens.”

 

H. vind het contrast met nu groot. “De krakers in de buurt waren op een bepaald moment allemaal buitenlanders (alleen maar Spanjaarden). Het waren best leuke, vriendelijke gezellige mensen maar..”. De volgende dag was er een hoop rommel. H. kan zich vooral de bierconsumptie van de Spanjaarden herinneren. “Elke vrijdag ging er een bakfietsje naar toe, met tussen de twaalf en twintig kratten.” De buurt heeft wel overlast van het drinken gehad. H. merkt op dat het allemaal wat minder gedisciplineerd geworden is. Hij merkt dit o.a. aan de fietsers die op de stoep fietsen. “ Je lust er geen brood van wat deze mensen tegen handhavers durven te zeggen.” Plots kan H. zich nog herinneren dat hij ook aan het Amstellyceum (op vrijdagmiddag) geleverd heeft. Hij kan de school zich herinneren dat het een mooie gebouw. Ook de Plantaan op de binnenplaats kan hij zich nog voor de geest halen. De zoon van H. is ook leraar en hij is daar zeer trots op. Toen de kranten (Volkskrant, Trouw en Het Parool) vertrokken waren was er wel iets veranderd, aldus H. Het ‘krantenvolk’ was erg leuk. H. merkt ook op dat de ontwikkeling van de bedrijfskantine hem heel wat klanten gekost heeft. “Dat is logisch ,toch.” Ook café Leentje heeft hieronder te lijden gehad. Over het algemeen ging men naar café Hesp, een van de bekendere cafés in Amsterdam. “Het is wel een strop geweest voor de Wibautstraat .” H. noemt alle bedrijven en instellingen die de Wibautstraat verlaten hebben. Vooral aan reclamebureau heeft H. goede herinneringen. “Leuke mensen werkten daar.” De aanwezigheid van de HvA is niet slecht voor zijn handel maar de aanwezigheid van het bureau voor huursubsidie, dat hiervoor gevestigd was leverde hem meer inkomsten op. Het was er altijd druk. H. heeft wel vertrouwen in de toekomstige Amstelcampus maar verder doet het hem weinig. “Dan ben ik toch al weg.” Hij heeft zich al verzoend met dit vooruitzicht. Al met al heeft de familie hier meer dan zestig jaar gestaan. De oudere mensen zullen het vervelend vinden maar de jongere mensen zullen er geen erg in hebben, aldus H. H. kan zich ook nog een overval herinneren (bij Jac. Hermans). 20 Man politie die beweerde dat de overvaller bewapend was. H. moest op de grond gaan liggen (het was op een zaterdagmiddag). H. was nieuwsgierig en keek stiekem omhoog en zag de overvaller naar buiten komen. “Ze duiken met z’n vijven boven op hem. Hij had z’n pijp tussen z’n broekriem terwijl ze dachten dat dat z’n wapen was. Dat was heel leuk. Een anti-climax.” H. vind wel dat de Wibautstraat de Wibautstraat gebleven is. “Maar er is nu wel een grote leegloop.” Vincenzo Militello, 3 juni, 2010

16

2.3.5
Verslag
interview
5
Riwka
Cohen


 

Wibautstraat, Riwka is goed op de hoogte van alle plannen voor de Wibautstraat. Ze frequenteerde de buurtvergaderingen hierover. Eerste herinnering dateert uit 1955 toen ze in Amsterdam kwam wonen. Ze woonde op de nieuwe prinsengracht op een woonbootje, vlak in de buurt. Ze woonden 9 jaar op de boot. [Daarna Valeriusstraat, later naar Muiden. Gescheiden naar Purmerend] [Ze verteld over de koop en verkoop van hun huis in Muiden] Ze is altijd erg actief geweest in de politiek. Links georiënteerd. Door haar omzwervingen was ze haar woonjaren kwijt geraakt en was het moeilijk om weer een huis in Amsterdam te vinden. In Purmerend komt ze in een grote woongroep terecht. Ze gaat weg vanwege de grote nadruk die op de (vele) daar wonende kinderen lag. Ze gaat terug naar Amsterdam, legt contacten met een woongroep en krijgt even later een woning daarin aangeboden. Er blijkt een gestoorde buurman te wonen en daarom is ze uitgekozen, als tegenwicht. Toch voelt ze zich niet helemaal thuis binnen de groep. Wel in de buurt zelf. Ze is opnieuw actief, nu in het Buurtbeheer. Ze heeft moeite met dominante mensen, maar heeft er wel voortdurend mee te maken. Ze komt er in 2003 wonen en wordt direct actief in alle clubjes en verenigingen. Via buurtbeheer komt ze met diverse mensen in contact. Ondermeer een aantal mensen die na de oorlog in de huizen van niet teruggekeerde joden zijn gaan wonen. Die contacten vind ze soms lastig en vice versa, vanwege haar eigen achtergrond. Ze wordt ook actief voor de Turkse en Marokkaanse buurtgenoten door het geven van voorlichting aan hen. Ze ergert zich aan de soms negatieve houding van buurtgenoten t.a.v. deze groepen. Ze werkt voor het Aletta Jacobshuis. Ze wordt bij Sonja Barend uitgenodigd in een programma waar NSB-kinderen met joodse mensen willen praten. Dat was een rare ervaring voor haar. Zowel zijzelf als haar ex-man woonden ook nog tijdje op kamers in Amsterdam, resp. De Ruyschstraat en de Swammerdamstraat. Zij woonde bij een joodse familie in huis. Destijds zat de Russische sjoel daar om de hoek (Blasiusstraat). Via de Wibautstraat gaat ze altijd naar haar werk. Ze herinnert zich het grote belastingkantoor op de Wibautstraat en de Raad van Arbeid was er gevestigd. Men was daar niet in de stemming voor een grapje. Het belastingkantoor vond ze vreselijk. Een en al bureaucratie. Ambtenaren die met stalen gezichten hun werk zaten te doen. Vanwege haar activiteiten voor de bond kwam ze er wel eens voor informatie en verklaringen die daar afgegeven werden. Er reed een bus die naar het Amstelstation ging. Het blijft een raar idee dat het ooit een grote joodse buurt was. Toen ze nog op de woonboot woonde was ze actief voor Rosj Pina, waar ze kleuteropvang deed. Ze werkt haar hele leven en is een tijd kostwinner voor het gezin. Ze vond de Wibautstraat een saaie straat. Als Trouw-abonnee, kan ze zo het gebouw in lopen, dat vond ze wel aardig. Ze verslindt iedere dag alle kranten, behalve de Telegraaf. Door haar man is ze heel politiek gaan denken. Haar grootouders komen uit Hongarije, haar moeder is in 1933 naar Nederland gevlucht en ontmoette daar Riwka’s vader. Zelf zat ze als kind ondergedoken. Ze kan daardoor moeilijk aarden. Het contact met haar moeder is niet goed. Ze krijgt een tweede vader, een lieve man, maar niet echt een vader. Het kost haar moeite om de draad weer op te pakken. Ze is dwars, maar ook angstig. Daarentegen is haar zusje erg populair en pittig. Op haar negentiende verlaat ze het huis om naar Amsterdam te gaan. Haar ouders zijn het er niet mee eens, maar ze zet toch door. Ze begint als dienstmeisje bij een joods gezin. Als ze een Surinaamse man leert kennen en hem aan haar ouders wil voorstellen, accepteren haar ouders dat absoluut niet. Ze komt een half jaar niet meer thuis. Later leert ze haar toekomstige man kennen. Als ze geen werk heeft, vult ze haar tijd met vrijwilligers werk . Door haar buurtactiviteiten komt ze steeds meer te weten over het vroegere joodse karakter van de buurt. Het contact met haar dochter verloopt van tijd tot tijd moeizaam. Ze voert momenteel verzet tegen de Amstelcampus. Ze wordt steeds uitgenodigd door het projectbureau voor informatie over de laatste ontwikkelingen. Ze is onlangs een van de oude gebouwen binnen gelopen uit nieuwsgierigheid. Ze weet dat er in het Trouwgebouw van alles georganiseerd wordt. Daar werd ze door jongeren weggestuurd, omdat ze het ‘ toch niets zou vinden’. Ook heeft ze zich bemoeid met het Badhuis en het Boerhaaveplein. Het buurtbeheer verloopt momenteel niet goed, de samenwerking komt niet van de grond. Ze kan niet met iedereen goed overweg, dat vindt ze jammer. Het is tenslotte vrijwilligerswerk en ze doet het om doelen te verwezenlijken. Vincenzo Militello, 6 juni 2010

17

 

2.4
De
interpretatie
 Volgens Tesselaar & Scheringa zijn er een aantal interpretatiemethoden uit de literatuur waaruit gekozen kan worden. Hieronder volgt een korte opsomming van deze methodes. De betekenis van verhalen volgens Gabriel (Gabriel Y. (2000) Myths, stories and organizations. Oxford Universitypress) - Wat ligt er aan de oppervlakte? - Wat zegt het verhaal? - Kijk naar de dubbele betekenis - Zet de betekenis af tegen andere informatie die u niet uit verhalen haalt, zoals observaties, uw eigen ervaringen, informatie uit literatuur etc. - Leg het verhaal weg om later nog eens met een frisse blik naar de interpretatie ervan te kijken De betekenis van verhalen volgens Phillips en Jorgensen (Phillips L. & Jorgensen (2002). Discours analysis as theory and method.) Verhalen kunnen in stukjes geknipt en per stukje bekeken worden. Vervolgens wordt het taalgebruik onder de loep genomen. - Welk woord of welke woorden komen regelmatig terug? - Wat beteken die woorden in het verhaal? - Hoe vaak komen ze terug en in welke context? - Wat zegt dat over de betekenis ervan? De verschillende niveaus van Breuer (Breuer J. (2004). Storytelling als interactieve interventie.) Verhalen kunnen op verschillende niveaus gelezen worden. Achtereenvolgens zijn te onderkennen: - de verhaallijn - de betekenis van het verhaal: het verhaal als puzzel - de verbinding met zijn eigen denk- en leefwereld - de toepasbaarheid: hij gaat zelf met de informatie aan de slag - het verhaal als oplossing van zijn eigen vragen: een aha-erlebnis - een andere manier van denken: het verhaal biedt een nieuw perspectief Voor het onderzoek wat ik uitgevoerd heb is ‘de methode Gabriel’ datgene wat mij het meeste aanspreekt. Ik heb 5 interviews als ‘onderzoeksmateriaal’ tot mijn beschikking. De vragen die volgens Gabriel gesteld kunnen worden zijn voor dit onderzoek het meest relevant. Het gaat vooral om de kwalitatieve aspecten van de interviews terwijl de kwantitatieve aspecten veel minder belangrijk zijn. De opdrachtgever is dan ook geïnteresseerd in het verhaal achter deze mensen. De zoektocht naar de beleving van de vertellers is dus ook een zoektocht naar hun motieven om te vertellen. De andere beschreven methodes zijn daar (wat dit onderzoek aangaat) niet geschikt voor. Vooral de vraag Wat zegt het verhaal? en de achterliggende betekenis van het vertelde verhaal is voor dit onderzoek relevant. Op deze wijze zal ik alle 5 de interviews bespreken. Het spreekt voor zich dat de uitkomst van deze interpretaties 5x verschillend zal zijn. Pas als alle interviews besproken is het mogelijk een antwoord te geven op de vraag wat de beleving van de vertellers geweest is.

18

 


 2.5
De
rapportage

 2.5.1 Interview
1
 Tijdens het eerst bezoek aan Café Leentje werd de naam van Miriam gelijk genoemd toen ik informeerde naar personen die iets over de Wibautstraat kon vertellen. Na haar gesproken te hebben gaf ze aan dat ze graag wilde meewerken. Ze was hier erg nerveus over. “Wat heb ik eigenlijk te vertellen”, vroeg ze zich onzeker af. Ze heeft hier behoorlijk mee in haar maag gezeten. Het heeft me de nodige overredingskracht gekost om haar te overtuigen van het feit dat ze zeker wat te vertellen had. Eenmaal begonnen aan het interview ontpopte Miriam zich tot een boeiende vertelster. Van de ene anekdote viel ze in de andere anekdote. Daarnaast merkte ik een ingehouden trots bij haar dat ze geïnterviewd werd. Toen ik haar dit later gevraagd had antwoordde ze dat niemand haar dit ooit gevraagd had. Ze vond het zeer prettig om dit allemaal te vertellen. Ook was ze bij tijd-en wijle verrast over het onderwerp. Wie wil er nu iets weten over de Wibautstraat? Gaandeweg het gesprek werd ook duidelijk dat het vertelde verhaal eigenlijk het verhaal van haar leven was. De Wibautstraat fungeerde daarbij als de ketting waar de sieraden van haar leven aan geklonken waren. Het is daarbij illustratief dat ze een panoramafoto van de Wibautstraat bij zich had. Ze heeft deze foto zelf gemaakt en is tekenend voor het feit dat deze straat daadwerkelijk iets voor betekent. Er werd niet alleen teruggekeken door Miriam. Tijdens het interview gaf ze ook een aantal keren aan waar het op dit moment aan schort in haar leven. Ze is altijd lijstenmaakster geweest en is lichamelijk niet meer in staat dit werk te verrichten. Maar zo nu en dan een klusje zou haar zeer gelukkig maken. M.a.w. haar leven is nog niet af. Maar hoe het verder moet daar heeft ze geen duidelijke visie over. Dit interview heeft haar wel weer aan het denken gezet. De beleving van Miriam is dus veelzijdig te noemen. Emotioneel, terugkijkend, humoristisch maar ook berustend. Naast het terugkijken biedt het haar ook een perspectief naar de toekomst. Dat is wat Gabriel dan ook ‘de dubbele betekenis van het verhaal’ noemt. Het verhaal wordt door Miriam aangegrepen om ook kritisch naar het heden te kunnen kijken. En ze is zich zeer goed bewust dat dit een wezenlijk onderdeel van haar verhaal is.

2.5.2 Interview
2
 Grada Geverink was erg verrast dat ik juist haar wilde spreken. Ze had immers niets te vertellen. Echter, in de SOOP was mij al opgevallen dat zij wel het een en ander over de buurt wist te vertellen. Ze is erg actief in de buurtsociëteit en kent daardoor veel mensen uit de buurt. Telkens verwees ze naar een ander om een interview te houden. Grada is iemand die bescheiden genoemd kan worden. Aan de andere kant, tijdens het interview gaf ze meerdere malen aan dat ze ook iets van een ‘sensatiezoeker’ in zich heeft. M.a.w. als er iets gebeurd is dan staat zij vooraan. Vooral ook uit nieuwsgierigheid. Tijdens het interview heeft ze op een nuchtere manier haar verhaal gedaan. Het verbaasde haar telkens dat het onderwerp van het interview de Wibautstraat is. Ze komt uit een buurt die tegen de Wibautstraat aanligt en dat kon ik ook merken uit haar verhaal. De Wibautstraat heeft altijd een rol op de achtergrond gespeeld. De straat was er natuurlijk wel maar haar ‘echte’ leven speelde zich af op en rond het Beukenplein. Grada is sinds enkele jaren weduwe en zij gaf de indruk haar man te vroeg van haar heen gegaan is. Dit heeft haar het nodige verdriet bezorgd. Tijdens het interview zelf heeft ze daar geen aandacht aan geschonken. Ze heeft haar verhaal verteld en dat was dat. Hollands nuchter. Wat mijn aandacht onmiddellijk trok was haar opmerking dat ze in groepsverband meer had kunnen vertellen. Als ze nl. de verhalen van een ander hoort dan kan dit stimulerend voor haar geheugen werken. Doordat dit bij het interview niet het geval was heeft ze niet alles kunnen vertellen wat ze wist. Ze was zich hier zeer bewust van. Desalniettemin heeft ze met plezier mee gewerkt en als er in de toekomst een beroep op haar gedaan moet worden dan zal zij zeker weer meewerken.

19

Ze heeft het interview (en natuurlijk het contact dat ik gedurende 2 maanden met haar gehad heb) als een prettige beleving ervaren. Niemand heeft haar ook specifiek naar de dingen, die in het interview ter sprake kwamen, gevraagd. Een zekere trots dus!

 

2.5.3 Interview
3
 Via via ben ik in contact met Wolf Waterman gekomen. Hij woont al bijna z’n hele leven in de buurt en kan her over vertellen. Aldus de mensen die hem kennen. Het contact tussen hem en mij was snel gelegd. Ik heb eerst koffie (bij Hartog!) met hem gedronken om hem uit te leggen waar dit interview voor dient. Hij was zichtbaar verrast dat het over de Wibautstraat ging. Wolf Waterman kan rustig vertellen. Hij is 80 jaar en heeft het nodige meegemaakt. Misschien hierdoor maakte hij een uiterst rustige indruk op mij. Zijn beleving van het vertellen is intens. Telkens als hij een onderwerp aansneed ging hij er eens goed voor zitten. Aan de ene kant om zich goed in het verhaal te kunnen inleven, anderzijds uit (zie Grada Geverink) een soort trots hierover te mogen en kunnen vertellen. Hij was tevens verrast dat het interview ook over hem ging. Hij zit in verschillende buurtcomités en dacht dat het zwaartepunt daar zou liggen. Dat het een persoonlijk interview zou worden, daar had hij geen enkel bezwaar tegen. Hij bleek ook zeer goed in staat om steeds een link naar het heden te leggen. Dat geeft de dingen die in het verleden gebeurd zijn een zekere relevantie. Zijn beleving van het vertellen was in ieder geval een plezierige. Als er persoonlijke onderwerpen waren waar hij over verteld heeft dan heeft hij deze zelf aangesneden. Zijn verhaal leende zich daar erg goed voor. Hij heeft de onderwerpen niet afstandelijk besproken maar heeft me duidelijk een inkijk in zijn persoon gegeven. Al met al een uiterst prettig interview.

2.5.4 Interview
4
 Dit interview heb ik afgenomen aan de haringkraam zelf. Een prima plek omdat ik de haringman in zijn natuurlijke ‘habitat’ gezien heb, nl. als man van de straat. Veel mensen kennen hem en hij vervult duidelijk, naast zijn bestaan als haringverkoper, nog een andere functie nl. als aanspreekpunt voor een kort (of lang) praatje. Hij wilde graag meewerken aan het interview omdat het onderwerp (de Wibautstraat) hem erg aansprak. De Wibautstraat is immers de straat waar hij bijna z’n hele leven gewoond en gewerkt heeft. Zijn verbinding met de Wibautstraat heeft zeker een emotionele lading. Hij heeft hier met z’n vader en moeder gewoond en hier ligt z’n leven (heden en verleden). Dat maakte zijn beleving van het vertellen hierover tot een intense. Hij ziet zichzelf niet als een grote prater (“dan moest je bij mijn vader zijn”). Maar als hij eenmaal ging vertellen dan kon hij ook moeilijk stoppen. En daar speelde ijdelheid en narcisme geen enkele rol in. Hij beleefde het verhaal als een soort slow motion versie van zijn leven. Hij nam voor de verschillende onderwerpen ruim de tijd en deed zijn best om zich in zijn verleden te kunnen verplaatsen. Dit schonk hem ook het nodige plezier. Ik zag hem op bepaalde momenten een zekere binnenpret hebben (toen hij bijv. vertelde over zijn tijd als kelner). Dit verschafte hem dan weer energie om een ander verhaal te vertellen. Ook zijn interview was een korte weergave van zijn leven. Hij heeft dit interview als prettig ervaren. Misschien heeft dat ook te maken met het feit dat hij gedurende het interview kon zijn wie hij werkelijk is: de haringman van de Wibautstraat.

2.5.5 Interview
5
 Riwka Cohen heb ik in De SOOP ontmoet. Daar was zij degene die veelvuldig het woord voerde. Zij wilde veel vertellen en heeft ook veel te vertellen. Omdat zij het nodige meegemaakt heeft in haar leven (waaronder enkele traumatische gebeurtenissen) zijn haar verhalen niet luchtig te noemen. De Wibautstraat speelde duidelijk een ondergeschikte rol tijdens dit interview. Haar beleving van het interview was een hele intense. En dit komt door belevenissen tijdens en na de oorlog(ze was jaren ondergedoken, met alle gevolgen vandien). Zij heeft vaker interviews afgegeven en wist wat van haar verlangd werd. Toch was zij degene die bepaalde waarover gesproken werd. En dat was duidelijk

20

haar eigen rol in haar eigen leven. Alle andere gebeurtenissen werden op deze manier een vage achtergrond waartegen haar, door heftige gebeurtenissen getekende, leven zich afspeelt. De beleving van het vertellen was een heel gevarieerde. Dit liep van verdriet en verdriet en onbegrip tot boosheid en berusting. De Wibautstraat speelde een totaal andere rol in haar beleving, dan de andere geïnterviewden. Misschien omdat zij niet geboren en getogen in de buurt is denkt zij een stuk afstandelijker over de Wibautstraat. Haar relatie met de straat is een stuk minder emotioneel dan bij de andere geïnterviewden. De nadruk in haar interview ligt niet zozeer in de buurt als bij haar zelf. Gezien haar verleden is dit ook geen verassing.

 

2.6 Conclusie
 De beleving van het vertellen van een verhaal is voor alle vijf de geïnterviewden een niet-alledaagse belevenis geweest. De bereidwilligheid van de geïnterviewden om mee te werken is hier een bewijs van. Dit betekent ook dat men zichzelf als ‘deskundige’ beschouwt. ik heb deze mensen benaderd omdat ik in hen een zekere verbinding met de Wibautstraat opgemerkt heb. Hierdoor heb ik kennelijk een stuk trots bij hen losgemaakt. Niemand heeft hen immers ooit geïnterviewd (mevr. Cohen is de enige uitzondering). Het meest opvallende aan deze interviews is dat een gesprek over de Wibautstraat een gesprek over hun leven wordt. De Wibautstraat fungeerde als een ketting waar de sieraden van hun leven aangeregen konden worden. Het spreekt voor zich dat emoties hier een belangrijke rol spelen. Dit maakte de beleving van de vertelde verhalen een stuk intenser. Het betreft hier immers geen zaken die ver van de geïnterviewden afstaan maar juist een deel van hen zijn. Door deze mensen in hun eigen omgeving (huis, werkplek, ouderensociëteit) te interviewen heb ik getracht een ideale omgeving te creëren waarin men kon vertellen. De beleving is hierdoor met een stuk bewustwording verrijkt. De verbazing bij de meeste geïnterviewden dat het hier een interview over de Wibautstraat betrof is daar een treffend voorbeeld van. Toen men eenmaal van deze ‘verbazing’ bekomen was ging men actief in het geheugen spitten m.a.w. men ging actief nadenken over de Wibautstraat. Omdat niemand hier ooit naar gevraagd heeft moest men a.h.w een soort bewustwordingsproces door. Volgens de Dikke van Dale betekent beleving een bewuste ervaring. Dit onderzoek heeft een onbewuste ervaring weten om te zetten in een bewuste ervaring. De geïnterviewden vonden het niet onprettig deze ervaringen met mij te delen. Dit maakte hun beleving van de Wibautstraat tot een positieve ervaring die hen dwong nog eens in het verleden, en naar de toekomst (!), te kijken. Dit brengt mij tot de laatste opmerking dat de beleving van een verhaal niet alleen het verleden hoeft te behelzen. De toekomst speelt een evenzo grote rol in dit proces. Het is namelijk het enige wat een mens nog concreet voor zich heeft liggen. Jong of oud. . Vincenzo Miitello Amsterdam, 6 juni 2010

21

 

3. De
wibaut
in
audio: technisch
onderzoek
 3.1 Inleiding


Het onderzoek is gestart met het aanleveren van een Pitch. In de Pitch werd een iPhone gepresenteerd waarop door middel van Augmented Reality de omgeving en de verhalenverteller te zien was. In een later gesprek met de opdrachtgever bleek dat het video element, zoals AR, wellicht af kan leiden van de audiobeleving. Er is daarom besloten om ons volledig op de audio te richten aangaande de technologische mogelijkheden. Omdat er al MP3 spelers eerder gebruikt zijn, wordt er in dit onderzoek alleen gekeken naar de nieuwe technische mogelijkheden om een audiotour aan te bieden. Er is interesse in de GPS mogelijkheden door middel van een mobiele interface. Op dit moment is de mobiele telefonie in opkomst door het gebruik van de smartphones waar GPS applicaties op mogelijk zijn. De mogelijkheden en ook de geluidskwaliteit van de smartphones verschilt per type telefoon en merk. Hieronder wordt eerst het een en ander uitgelegd over de smartphone zelf, de techniek, en de geschiktheid voor de audiotour. Op basis van dit onderzoek wordt er dan een advies/conclusie gemaakt ten aanzien van welk type(n) het meest geschikt is (zijn) voor de audiotour. Daarna wordt er gekeken naar de ontwikkelaars in een vooronderzoek. Uit dit vooronderzoek worden daarna drie ontwikkelaars uitgekozen en ingedeeld in hieronder aangegeven scenario’s. De scenario’s zijn: 1. Werkbare applicatie heden 2. Toekomstige applicatie 3. Alternatieve applicatie Tenslotte wordt er een advies gegeven welke ontwikkelaar het beste aansluit bij de behoefte van Het fotogenieke geluid. Linda Pieke, 31 mei 2010




22

3.2 Nieuwe
technologieen
/
Smartphones


 

Een smartphone is een mobiele telefoon waarin multimediale mogelijkheden zijn ingebouwd. Een smartphone werkt met GPS (Global Position System) waardoor de locatie van de telefoon geregistreerd kan worden, zodat er onder andere routes kunnen worden vastgelegd. De meeste smartphone platforms werken op basis van touchscreens en/ of met toetsenborden of pennen (PDA’s). Ze hebben internet, applicaties, foto browsers, en er kunnen games op gespeeld worden, video mee gekeken worden of men kan er muziek op luisteren. Alle smartphones werken min of meer hetzelfde, maar er zijn onderling verschillen in de platforms. De volgende systemen worden gebruikt in smartphones: Symbian (inclusief S60 series), iPhone OS, , Palm WebOS, BlackBerry OS, Samsung bada, Windows Mobile, Android en Maemo. (Wikipedia: http://en.wikipedia.org/wiki/Smartphone)

Deze platforms zijn gebaseerd op C+, C++, JAVA en dot.net. Omdat er grote verschillen onderling zijn, is het niet mogelijk om een applicatie te ontwikkelen voor meerdere platforms, zelfs al kan de grondslag dezelfde programmeertaal zijn. Niet alle systemen worden vaak gebruikt. Hiernaast een schema met de onderlinge verschillen per platform van de meest populaire platforms. De meest gebruikte smartphones zijn: Nokia (Symbian), Blackberry (RIM), Apple iPhone, Google Android en Windows Mobile 6.5 (Windows Phone 7). (Gizmodo: http://gizmodo.com/5173865/giz-explainswhat-makes-the-five-smartphone-platforms-different)

Terwijl de meeste gerenommeerde merken zoals Nokia en Blackberry in marktaandeel zakken stijgt de Apple iPhone met 4,5 procent. De grootste winnaar is Google android met 8 procent. De totale verkoop van mobiele telefoons groeide met 17 procent, waarin de verkoop van smartphones steeg met 49 procent. Op dit moment wordt gewacht op de lancering van de nieuwe iPhone en de nieuwe Blackberry later in 2010. (Google Android smacks down Windows Mobile in latest Gartner data: http://www.zdnet.com/blog/cell-phones/google-android-smacks-down-windows-mobile-in-latest-gartnerdata/3829)

(Schema boven: Wikipedia: http://en.wikipedia.org/wiki/Smartphone)

23

  Omdat er van een audiotour uitgegaan wordt en een applicatie ontwikkelen voor een mobiele drager voorop staat, zijn er een paar smartphones die in aanmerking komen hiervoor. De eerste keus valt op de iPhone, die door zijn onbegrensde mogelijkheden en de integratie met de iPod de beste geluidskwaliteit produceert voor de audiotour. Ook is het aanbod van applicaties bij de Apple iPhone veel groter dan de andere aanbieders. Een nadeel is de gesloten bibliotheek. Je moet ingelogd zijn bij iTunes. Daarentegen zijn de applicaties voor de Google Nexus One wel open verkrijgbaar. Hieronder een schema waar gekeken wordt naar de verschillende aanbieders van applicaties. In de beschrijvingen van de verschillende aanbieders speelt de iPhone een leidinggevende rol, die andere aanbieders alleen maar kunnen volgen. Zo is er in 2009 de nieuwe Nokia Ovi Store geopend en heeft Blackberry zijn App World gelanceerd. Google Android komt met zijn aanbod op de App Market het dichtst in de buurt bij de Apple iPhone.

(Schema: Gizmodo: http://i.gizmodo.com/5199933/giz-explains-all-the-smartphone-mobile-app-stores)

24

 

3.3 Smartphones
/ merken 3.3.1.iPhone
3GS
 De iPhone is een fenomeen geworden sinds deze uitgebracht werd. Door zijn multitouch screen, de foto browser mogelijkheden en met de komst van de 3GS ook nog de mogelijkheid tot video opname lijkt de iPhone een multi tasking tool te zijn bij uitstek. Een ander voordeel zijn de apps die aangeboden worden. Op dit moment zijn dat ongeveer 100.000 apps. (MacWorld: http://macworld.nl/a/16332022/google-nexus-one-vs--apple-iphone--update-.html)

De iPhone-applicaties worden gemaakt met XCode, een programma dat ook wordt gebruikt wordt voor de ontwikkeling van gewone Mac-applicaties. De Graphical User Interface (GUI) kan vervolgens ontworpen worden door elementen met 'drag & drop' op hun plaats te zetten. Een methode die Apple in veel programma's gebruikt. Het programma Dashcode, om Dashboard-widgets mee te maken, gebruikt hetzelfde principe en hierdoor is het kinderlijk eenvoudig om zelf widgets te maken. (Leerwiki: http://www.leerwiki.nl/Wat_is_Apple_iPhone_SDK_%28Software_Development_Kit%29%3F)

Adobe heeft onlangs in het programma Flash ook een speciale applicatie modus toegevoegd, waardoor er direct voor de iPhone in Flash applicaties gemaakt kunnen worden. Helaas zijn er nogal wat discussies over en weer tussen Apple en Adobe waardoor deze Flash applicatie niet gebruikt zal worden. Tijdens mijn bezoek aan de AV Manifestatie werd mij dit duidelijk gemaakt. Adobe blijft de mogelijkheid aanbieden, omdat er wel voor andere platforms, zoals Google Android en Windows Flash applicaties geaccepteerd worden. “De strijd tussen Apple en Adobe is al langer dan vandaag aan de gang. Apple blokkeert elke samenwerking met Adobe en wilt voorkomen dat flash draait op de iPhone, iPod of iPad. Hoewel Adobe beweert dat zijn laatste Flash Player 10.1 optimaal is aangepast aan Apple’s producten, stelt Steve Jobs dat Flash ervoor zorgt dat het toestel veel trager functioneert. Vele klanten van ontwikkelaars hebben ervoor gekozen om op zoek te gaan naar alternatieven voor Flash, vermits Apple deze weigert te implementeren. HTML5 (HyperText Markup Language 5) lijkt een goed alternatief.” (iPhoned.nl: http://www.iphoned.nl/apple-versus-adobe-ontwikkelaars-laten-adobe-flash-links-liggen/22323/)

Een voordeel met de iPhone is de iPod Touch die een onderdeel is van de telefoon. De geluidskwaliteit van de iPhone wordt alom geprezen alhoewel er wel een verschil wordt aangegeven met de iPod Touch en Nano. Dit schijnt sinds de komst van 3GS verbeterd te zijn. De speaker kwaliteit van de iPhone is niet echt geweldig (te zacht), maar beluisterd door een goede koptelefoon of externe speakers (docking system) prima. “The new Apple iPhone 3GS ships with an improved set of earbuds. Sound quality was about the same, not terrible for a tiny pair of free earbuds, but audiophiles will want to keep their own cans. The new earbuds use an improved remote button on the cord which now lets us control the volume, as well as skipping through tracks. The headphone remote also comes with a microphone for phone calls and it works for the voice commands app. For music storage, the iPhone 3GS is now available in 16GB or 32GB capacities. This would be quite impressive, if the Nokia N97 hadn't trumped Apple by including 32GB plus a microSD slot that can handle another 16 gigs.” (Infosyncworld: http://www.infosyncworld.com/reviews/cell-phones/apple-iphone-3gs/10353.html)

3.3.2
Google
Nexus
One
 De iPhone is marktleider op het gebied van aanbieden van applicaties. Om de monopolie van Apple tegen te gaan besloot Google een eigen (goedkopere) smartphone te ontwikkelen, de Google Nexus One. De Google Nexus One draait op het Android platform en kan min of meer hetzelfde als de iPhone. Het nadeel van de Google Nexus One is dat er niet zoveel applicaties voor beschikbaar zijn. “iPhone gebruikers kunnen kiezen uit een immer uitdijende bibliotheek van meer dan honderdduizend apps, waar Apple over waakt als een moederkloek over haar eieren. Voor Android zijn ‘pas’ enkele tienduizenden apps beschikbaar, maar het aantal groeit snel. Een voordeel voor Android gebruikers is dat ontwikkelaars van Google veel meer vrijheid krijgen dan van Apple, waardoor ook buiten de Android Market steeds meer apps verkrijgbaar zijn. Overigens heeft die vrijheid ook een nadeel: Google heeft veel minder greep op de kwaliteit of

25

 

betrouwbaarheid van dergelijke apps, en de kans dat malware opduikt op het Android-platform lijkt daardoor groter – in theorie; in de praktijk is vooralsnog nog geen groot misbruik bekend. Zeker is dat Google, naast de apps, zijn uiterste best doet de gebruikers van zijn telefoons te voorzien van een ideale gebruikservaring via allerlei webservices (zoals Gmail, Docs et cetera).” (MacWorld: http://macworld.nl/a/16332022/google-nexus-one-vs--apple-iphone--update-.html)

Een voordeel is dat het android platform wel Flash accepteert. “Zowel de Android browser op de Nexus One als Apple’s Safari browser zijn gebaseerd op de open-source

Webkit engine. Maar de Android browser is nu al de op één na meest gebruikte browser voor smartphone webverkeer in de VS. Een deel van dat succes is zeker te verklaren door de ondersteuning van Flash op Android 2.1. Hieronder zie je de Android browser op een Nexus One waarin Adobe’s Flash Player 10.1 draait (een bèta).” (MacWorld: http://macworld.nl/a/16332022/google-nexus-one-vs--apple-iphone--update-.html)

3.3.3
Windows
Mobile
 Windows mobile 6.5 heeft zoals alle smartphones applicaties zoals Bing, een alternatieve zoekmachine, Skype, Twitter, zelfs foto bewerkingsprogramma’s zoals Adobe Photoshop en Painter. In februari 2010 werd de lancering van Windows Phone 7 aangekondigd, met als MP3 speler Zune, de tegenhanger van de IPod. Dit bleek in kwaliteit tegen te vallen, en het is nog steeds duidelijk dat Windows op het mobiele vlak nog steeds geen grote speler is. Windows Mobile werkt met HTC telefoons; PDA’s en touchscreens. (Microsoft News Center: http://www.microsoft.com/presspass/press/2010/feb10/02-15MWC10PR.mspx); Speckyboy: http://speckyboy.com/2009/07/27/49-free-windows-mobile-6-smartphone-apps-and-services/ )

3.3.4
Nokia
 Nokia is het meest verkochte merk, en werkt op het Symbian platform. Er kunnen applicaties gekocht worden inde Ovi Store. Het aanbod van applicaties is veel minder dan voor de iPhone. Tijdens de première van de film 2012 ontbrak de download naar een Nokia platform, terwijl de iPhone wel werd gekoppeld. “Nokia heeft in het laatste kwartaal van 2009 meer dan twintig miljoen smartphones verkocht. Dat is een kwart meer dan in het derde kwartaal. In het laatste kwartaal bracht Nokia de N900, E72 en N97 Mini op de markt.” Daarmee heeft Nokia volgens een eigen schatting een wereldwijd aandeel van 40 procent binnen de smartphone markt, zo blijkt uit de kwartaalcijfers. Ongeveer 21 miljoen van de 52 miljoen verkochte smartphones in het vierde kwartaal was van Finse makelij. Daarmee blijft Nokia veruit marktleider in het smartphone segment.” (Tweakers.net : http://tweakers.net/nieuws/65223/nokia-vergroot-marktaandeel-smartphones-tot-40-procent.html) Nokia heeft aangekondigd dat het platform gaat veranderen van Symbian naar Maemo. Misschien dat met de komst van dit nieuwe platform Nokia mee gaat tellen in de wereld van de apps. “Verschillende berichten hebben ons de laatste tijd gemeld dat Nokia hoog inzet op hun op Linux gebaseerde Maemo-besturingssysteem. Maar blijkbaar nog niet in 2010, aangezien Nokia het aantal toestellen met Maemo langzaam op wil bouwen. Het ironische aan Nokia is, dat ze qua aantallen verkochte smartphones al jaren op nummer 1 staan, dankzij een gigantische afzet van N- en E-series modellen in voornamelijk Europa. De keerzijde is dat niemand ze als echte leiders ziet op het gebied van mobiele technologie of diensten. Nokia probeert hier onder meer veranderingen in te brengen door te kiezen voor hun op Linux gebaseerde Maemo-besturingssysteem voor high-end handsets, maar dit kon wel eens een tijdje duren. Persbureau Reuters heeft van een ‘bron met directe kennis van de roadmap van Nokia’ gehoord, dat het Finse bedrijf van plan is volgend jaar Maemo uit te geven op slechts één nieuwe smartphone. Daarmee zou dan het totaal komen op twee, wanneer we de N900 meerekenen die vorige maand al is gelanceerd. Anders dan sommige eerdere geluiden uit de hoek van Nokia, geeft het bedrijf Symbian S60 (nog) niet op. Dit zal dan waarschijnlijk ook de platform van keuze zijn voor alle andere handsets die Nokia volgend jaar gaat uitbrengen.” (Mobilyz: http://www.mobilyz.com/nieuws/hardware/23877/wordt-2010-nog-niet-het-jaar-van-maemo-bijnokia/)

26

 

3.3.5.Blackberry

 Net zoals Nokia is de Blackberry een populaire smartphone. De Blackberry gebruiker is meestal zakelijk georiënteerd, vandaar dat de Blackberry in eerste instantie niet zo warm liep voor de open source spelletjes applicaties die nou juist via Apple aangeboden werden. Zo langzamerhand komt daar verandering in. Blackberry doet zijn best om op alle fronten mee te spelen en vernieuwt en verandert zijn aanbod en mogelijkheden continue. De applicaties zijn via App World te downloaden maar veel minder in aantal. Blackberry heeft een minimum van prijs voor een betaalde app, namelijk 2,99. Daarmee missen ze een behoorlijk grote doelgroep, aangezien Apple applicaties voor 0,79 aanbiedt. Probleem is ook dat er met PayPal betaald moet worden, en dat is nogal omslachtig. Ook voor het ontwikkelen van applicaties voor de Blackberry moet je van goeden huize komen. (Gizmodo: http://i.gizmodo.com/5199933/giz-explains-all-the-smartphone-mobile-app-stores)


 3.4 Conclusie
smartphones
 Na dit onderzoek ben ik bevestigd in mijn vermoeden dat de iPhone en de Google Nexus One de beste keuzes kunnen zijn voor een applicatie voor de audiotour. De iPhone groeit het sterkst in marktaandeel en door de komst van iPad blijft Apple in het nieuws en in de belangstelling. In tegenstelling tot de andere grote merken, die stuntelen met het bijblijven van de techniek en “ook” een applicatie store in gaan richten. De keuze voor een iPhone heeft niet alleen te maken met de mogelijkheden die de smartphone heeft, maar ook het gevoel, de besturing en het gemak van downloaden en vooral ook aanschaffen van applicaties spelen een grote rol naast de design look. Het gemakkelijke gebruik van iTunes (eenmaal ingelogd en je bent klaar) werkt voordelig ten opzichte van de andere ontwikkelaars die via PayPal of abonnementen de gebruiker laten betalen voor de apps. Naast het gemak van het gebruik van de apps en de populariteit van de app store van de iPhone bezit de iPhone over een uitstekende audio weergave, door de ingebouwde iPod. De Blackberry en de Android hebben ook ingebouwde Mp3 spelers, maar weer is de iPod marktleider in MP3 spelers met een verkoop van 21 miljoen iPods.( ILounge: http://www.ilounge.com/index.php/news/comments/apple-q1-2010-21-million-ipods-8.7-million-iphones-sold/)

Ik denk daarom dat de iPhone de meest geschikte mobiele drager is voor de audiotour, door zijn talloze mogelijkheden, zijn download gemak, en zijn uitgebreide bibliotheek aan applicaties.




27

 

3.5 Nieuwe
technologieen
/
Technische
ontwikkelaars:
vooronderzoek

 
 Er zijn diverse technische ontwikkelaars die in aanmerking komen voor het ontwikkelen van een applicatie voor de Audiotour. Eerst wordt gekeken middels een vooronderzoek welke ontwikkelaars in aanmerking komen voor verdieping. Technische ontwikkelaars o.a.: • SARA (Stedelijk Augmented Reality architectuur) (NAI) • Mediamatic • NovoMentor • FourceLabs • De Waag Society (7 Scenes) • Redhouse (bedrijf applicatie IPhone ontwikkeling)

3.5.1 SARA
/
NAI
 www.nai.nl/content/597441/sara_zien_wat_er_niet_is

“Het NAi werkt aan een mobiele applicatie die het mogelijk maakt om met een iPhone of een Google Android toestel (in een later stadium ook Nokia telefoons, zodra die geschikt zijn) door de stad te lopen en bij vele objecten die je ziet informatie te krijgen. Direct op je telefoon, op de plek waar je bent, met SARA: de Stedelijke Augmented Reality Applicatie. SARA laat dingen zien die je niet kunt zien: de stad zien zoals hij was, bijvoorbeeld door op locatie gebouwen te tonen die er vroeger stonden, zoals hij had kunnen zijn, door maquettes en ontwerptekeningen te tonen van alternatieve ontwerpen die nooit zijn gerealiseerd, en zoals hij wordt, door concept-art te tonen van gebouwen in aanbouw, of gebouwen die in de planning staan. SARA kan foto's en videobeelden laten zien, en toont ook 3D-beelden. “ (http://www.nai.nl/content/597441/sara_zien_wat_er_niet_is) Conclusie vooronderzoek Omdat het NAI werkt aan rondleidingen in AR zou het een geschikte ontwikkelaar kunnen zijn voor een mobiele applicatie, ook omdat de gebouwen van de Wibautstraat die er waren en zijn van historische waarde zijn. Nadeel is dat deze applicatie gericht is op het bezichtigen en beleven van gebouwen, zowel intern als extern en daardoor is het risico groot dat dit de eerste doelstelling zal zijn voor het NAI. Het verhalenaspect zou hierdoor op de tweede plaats gezet worden, wat niet de bedoeling is. Actie: geen

3.5.2 Mediamatic
 www.mediamatic.nl

Mediamatic is gericht op het ontwikkelen van nieuwe media voor diverse culturele activiteiten. Anymeta is er een voorbeeld van. Wat is Anymeta? Anymeta is een community management system dat internetprojecten een duurzame informatiestructuur biedt. Het systeem maakt websites mogelijk waaraan bezoekers actief kunnen deelnemen, terwijl informatie automatisch op de juiste plek en in een relevante context wordt geplaatst. Daarom is Anymeta bijzonder geschikt voor sociale netwerken, kennismanagement, samenwerkingsprojecten en verhalensites. (http://www.mediamatic.nl/page/2549/nl) Conclusie vooronderzoek Omdat er op de site geen project is wat een audiotour suggereert, maar wel de verhalensites gecategoriseerd op een doorstartpagina gelinkt zijn, ligt de nadruk bij Mediamatic als ontwikkelaar bij het vertellen van de verhalen en niet bij de applicatie ontwikkeling zelf. Dit wil niet zeggen dat Mediamatic geen geschikte partner kan zijn. Mediamatic beschikt over de technische capaciteit om een applicatie te ontwikkelen en de naamsbekendheid en het imago van het bedrijf zullen in het voordeel werken voor het bekendmaken van de audiotour bij een groot publiek. Vooralsnog is de nadruk bij Mediamatic vooral gericht op het produceren van websites met extra applicaties. Actie: geen

28

 


 3.5.3 FourceLabs
 www.fourcelabs.com

Er is een multimediaal bedrijf in Utrecht dat advies wil geven, maar ook geïnteresseerd is in het ontwikkelen van deze audiotour. Tijdens mijn workshop van 7Scenes ben ik in contact met hem gekomen.


 Conclusie vooronderzoek Ik heb verder nog geen actie ondernemen op basis van de volgende reden: Ten eerste lijkt het mij verstandig de twee opties ( zie verder in dit verslag) waar actie op ondernomen is te evalueren. Bij een tekortkoming in de wens voor de audiotour kan er altijd verder gekeken worden. Maar dan komen ook andere ontwikkelaars weer aan bod. Ten tweede is dit bedrijf gevestigd in Utrecht. Het lijkt me praktischer om met een ontwikkelaar samen te werken die bekend is met Amsterdam en die in dagelijks contact staat met de culturele ontwikkelingen in de stad. Contactgegevens van dit bovengenoemde bedrijf: FourceLabs Julius Drieharingstraat 6-8, 3511 BJ Utrecht [email protected]

06 1349 8366 Actie: geen


 3.5.4 De
Waag
Society
/
7Scenes
 www.waag.org/

Bij de creative designer pagina van De Waag Society las ik het volgende: “De klassieke benadering van de wetenschap en het standaardmodel voor onderzoek en ontwikkeling worden verrijkt door deze methode die kunst, cultuur en wetenschap verbindt. Creative Research leidt tot toepassingen die nauw aansluiten bij de behoeften en mogelijkheden van gebruikers en is verwant aan participatory design, rapid prototyping, practice based research en tinkering. Het zijn niet de traditionele ICT bedrijven, maar de jonge, creatieve bedrijven en organisaties die nieuwe multimediale concepten uitdenken en bijbehorende technologie ontwikkelen. Culturele ontwikkelaars staan dichter bij de straat en stellen gedrag, beleving, identiteit en cultuur centraal. Elk project van Waag Society is maatwerk en kent karakteristieken en een eigen aanpak. De gebruikers, die in het ontwerpen en ontwikkelen centraal staan, vormen de rode draad. De voornaamste doelstellingen van onderzoek voor Waag Society zijn: kennisontwikkeling en -verspreiding, inspiratie en creatie van nieuwe pilots. Deze culturele interventies en projecten leiden tot maatschappelijke innovatie.” (www.waag.org/programma) Bovenstaande doet vermoeden dat een mobiele audiotour applicatie voor verhalen vertellen precies is waar de Waag naar op zoek kan zijn. Het is een uitdaging op technisch, maar ook op cultureel creatief vlak. Met het winnen van de IPON Award 2010 laat De Waag zien dat het in staat is om een diversiteit aan projecten succesvol te voltooien. Helemaal interessant is het 7Scenes project. Wat houdt dit in? “Op het platform 7scenes kun je GPS routes en games maken door verschillende media en opdrachten aan (stads)locaties te koppelen die je kunt spelen met je mobiele telefoon. Zo maak je op basis van jouw idee en verhaallijn zelf een mobiele tour of game, die je vervolgens kunt delen en spelen met vrienden en geïnteresseerden. De digitale stad wordt door gebruikers zelf op creatieve wijze ingevuld.” (www.7scenes.com)

29

  Conclusie vooronderzoek Omdat de ontwikkeling van een applicatie voor de audiotour aan kan sluiten op de ontwikkeling van een GPS systeem op een MP3speler/ telefoon voor de wedstrijd van 7Scenes heb ik besloten om een workshop te volgen. Op deze manier kan ik meer inzicht krijgen in de technologie ervan. Tijdens de workshop zou er eventueel een prototype ontwikkeld kunnen worden voor een applicatie die meteen inzetbaar is op basis van een vooraf ingestelde GPS route, gekoppeld aan een mobiele telefoon. Actie: Scenario 1

3.5.5 Redhouse
 www.redhouse.nl


 Redhouse is een audio bedrijf. Gijs van Klooster, de eigenaar, is audio engineer. Hij produceert en mixt muziekprojecten voor bands, muzikanten, reclame, en heeft gewerkt in de Amsterdam Mastering studio. Nu is Gijs samen met anderen een nieuw bedrijf begonnen (A.P.P. BV) dat applicaties ontwikkelt voor iPhone, iPod Touch en iPad. Hij werkt hierin o.a. samen met een ervaren iPhone programmeur.


 Conclusie vooronderzoek Ik heb onlangs met hem gesproken en hij reageerde enthousiast. Omdat hij een audio man is, zal hij zeker inzien dat de audio bij de audiotour voorop staat. Jorrit gaf aan dat dit een belangrijk gegeven voor hem was. Omdat Gijs een redelijk nieuwe speler is op dit gebied is dit project wellicht voor hem een goede mogelijkheid om zich te profileren met dit project. Ik heb donderdag 8 april een afspraak om wat meer informatie te krijgen. Actie: Scenario 2

3.5.6
NovoMentor
 http://www.novomentor.com/index.php/producten/16-software/47-novomentor-mobile

Ik kwam NovoMentor tegen op de IPON (ICT Platform Onderwijs Nederland) beurs. NovoMentor ontwikkelt onderwijs software applicaties. Een mobiele applicatie waarin lessen via GPS kunnen worden gegeven is 1 van hun producten. Met NovoMentor Mobile kunt u de leerlingen educatieve routes/ speurtochten laten volgen. Dit systeem werkt op basis van GPS en draait op Windows Mobile PDA´s/ Smartphones en op Skoolmates en netbooks voorzien van een GPS module. Naast educatieve routes wordt NovoMentor Mobile ook wel gebruikt voor lessen binnen het lokaal, voor bijvoorbeeld het opnemen van monologen en dialogen. Met NovoMentor Mobile kunt u leerlingen laten leren vanuit de omgeving en vanuit hun beleving. Later kunt u de antwoorden nabespreken en presenteren met NovoMentor Desk op een digitaal schoolbord. Omdat leerlingen op verschillende manieren kunnen antwoorden (door het maken van een foto, video, tekening of de ingave van tekst), kunnen zij gebruik maken van nagenoeg al hun intelligenties.(http://www.novomentor.nl/index.php/producten) Conclusie vooronderzoek Ik denk dat de doelgroep van de audiotour verschillend is vergeleken met de doelgroepen waar ze hun software voor ontwikkelen. Echter, een leuk detail bij deze applicatie is de mogelijkheid om te schrijven op een pad en dit digitaal online te versturen. Voor een andere doelgroep kan deze applicatie interessant zijn, bijvoorbeeld voor een educatieve game. Maar misschien worden er ook applicaties ontwikkeld voor andere doelgroepen. De applicaties zijn ontwikkeld voor Windows Mobile. Actie: Scenario 3

30

 

3.6 Scenario
1
/
Werkbare
applicatie
heden: De
Waag
Society
/
7Scenes
 www.waag.org/

Ik heb contact gelegd met Ronald Lenz, de creative director van 7scenes. De Waag is op dit moment bezig met Soundtrackcity, een audiotour door Amsterdam langs historische monumenten. De afspraak is dat ik eerst de workshop volg en aan de hand daarvan eventueel een vervolgafspraak maak voor de opdrachtgever.

3.6.1 De
drie
workshops
 Thema Workshop 1 Architecten vs. game designers. Woensdag 14 april 15:00 - 19:30 uur. Thema Workshop 2 Musea vs. reclamemakers. Woensdag 28 april, 15:00 - 18:30 uur. Thema Workshop 3 Film- & theateremakers vs. interaction designers Woensdag 12 mei, 15:00 - 18:30 uur. Ik heb me opgegeven voor de eerste workshop op 14 april. Inhoud van de workshop 14 april: workshop architecten vs game designers “Hoe ziet de digitale stad er uit door de ogen van een game ontwikkelaar en architect? Kom 14 april naar de workshop GPS games en routes maken met Martijn de Waal (The Mobile City) en Kars Alfrink (Hubbub). Zij delen hun visie op locatie-gebaseerde toepassingen binnen hun vakgebied en werpen een blik in de toekomst. Zie jij de stad als gameboard, een openluchtmuseum of een sociaal netwerk? Wil je jouw verhaal samen met de ontwerpers omzetten in een GPS route of game? Kom dan op 14 april naar de Waag. Alle games en routes kun je spelen met je mobiele telefoon. We zoeken naar mensen met ideeën en visie, die hun verhaal willen delen; stadsliefhebbers, architecten, gamedesigners, interaction designers. Het platform 7scenes waarmee je werkt is heel toegankelijk, je hoeft geen bijzondere computerkennis te hebben om mee te kunnen doen. De workshop is gratis en vindt plaats in het Theatrum Anatomicum van de Waag, Nieuwmarkt 4, Amsterdam. Programma 15.00 uur -Welkom en introductie door Ronald Lenz (Waag Society/7scenes) 15.10 uur - Een verkenning van mogelijke toepassingen van locatie gebaseerde technologie binnen het vakgebied van de architect en de game designer, door Martijn de Waal (The Mobile City) en Kars Alfrink (Hubbub) 15.40 uur - Introductie van het tweede deel van het programma 15.45 uur - Zelf GPS stadsroutes of games maken 18.30 uur - Korte pitches van concepten 18.45 uur - Borrel 19.30 uur – Afsluiting

21 april tot eind mei - drie Open Labs Er worden behalve bovenstaande themaworkshops ook open workshops georganiseerd. Tijdens deze Open Lab

31

 

sessies is iedereen welkom om aan hun 7scenes-concepten (door) te werken, vragen te stellen, ervaringen te delen en samen routes te ervaren. Deze vinden plaats op 21 april, 4 mei en 19 mei in het Theatrum Anatomicum tussen 13:00 - 17:00 uur. Meer informatie en aanmelden kan via de website events.waag.org.” (www.7scenes.com)

3.6.2 Vervolg
workshop
participatie
 Ik heb de workshop 7Scenes gevolgd en heb deze op video vastgelegd. Een deel zal in de documentaire verwerkt worden, het ruwe materiaal zal ik op DVD zetten, zodat de opdrachtgever dit rustig door kan kijken of deze applicatie geschikt is voor de audiotour. 7Scenes werkt via internet. De applicatie is ontworpen in 2002 en uitgevoerd door De Waag Society Amsterdam. De Waag heeft als initiatief een aantal workshops opgezet om de applicatie te introduceren. De ideeën worden gepresenteerd aan het einde van de workshop. Het is een wedstrijd, waarin de beste applicatie beloond wordt met een prijs.

3.6.3 Techniek
 De applicatie is simpel om in te voeren via de site. Verschillende plaatsen op de kaart kunnen in het programma worden ingevoerd en daar kan dan audio, video, foto of een actie aan verbonden worden. Als schrijver van de ingevoerde tour kan je zelf bepalen wat er gezien/ gehoord of gedaan moet worden als men bij het ingevoerde punt aankomt. Extra is de mogelijkheid om taken toe te voegen bij punten, zoals multiple choice vragen of bijvoorbeeld het uitvoeren van een opdracht zoals het maken van een foto. NB. Een nadeel is dat als je een punt wil toevoegen, je eerst op Google Map de exacte locatie moet opzoeken. 7Scenes heeft niet de mogelijkheid om met Google Maps te integreren, maar er is mij verteld dat ze hiermee aan de slag gaan.

3.6.4 Kosten
 De applicatie is gratis voor particulieren, voor organisaties wordt er een betaald abonnement afgesloten. Dit geeft wel het voordeel dat een eigen interface gemaakt kan worden en onderdelen aangepast kunnen worden die geschikt zijn voor de betreffende tour. Kasper, één van de medewerkers en programmeurs van 7Scenes heeft voor Soundtrack City gewerkt en de applicatie opgezet. De meeste tours binnen 7Scenes zijn ook door hem gemaakt.

3.6.5 Actie
 Ronald Lenz heeft in het interview aangegeven dat de audiotour heel goed gemaakt zou kunnen worden in 7Scenes. Omdat Kasper, de ontwikkelaar en programmeur, ook aangaf dat hij ervaring heeft met het opzetten van audiotours, zoals hij voor Soundtrack City heeft gedaan, lijkt het mij verstandig om een afspraak met Ronald te maken om te kijken wat 7Scenes kan bieden. Ook het feit dat dit een cultureel project is, zal de Waag aanspreken.

32

 


 3.6.6 Screenshots
Van
de
applicatie





33

 

3.7
Scenario
2
/
Toekomstige
applicatie:
Redhouse
 www.redhouse.nl

3.7.1 Vervolg
 Tijdens ons gesprek van 8 april waarin ik heb uitgelegd wat de audiotour inhoudt en wat de randvoorwaarden zijn van het FG reageerde Gijs enthousiast en liet merken al meteen een beeld te hebben van hoe een IPhone applicatie van de audiotour eruit zou komen te zien. Hij hield rekening met het feit dat het een audiotour is en geen videotour. Ook wees hij op het feit dat een audiotour verkeersgevaren met zich mee kan brengen, doordat de luisteraar afgesloten is van buitengeluid. We hebben besloten dat ik hem meer informatie toe zou sturen en dat hij een kort concept zou bedenken. Hij heeft vanaf juni de tijd om de applicatie te ontwikkelen. Klanten zijn onder andere Philips en Albert Heijn, waarmee ik aan wil geven dat ze ook voor grote bedrijven werken. Gijs zou graag naar aanleiding van het toegestuurde concept zo snel mogelijk contact op willen nemen met Jorrit, om het concept te bespreken.

3.7.2 Het
concept
 Hieronder voeg ik de email toe die hij mij gestuurd heeft met het concept. Inleiding: Het uitgangspunt is een audiotour waarbij de gebruiker veel rond kan kijken, rustig luisterend en genietend. Tegenwoordig kan de mp3-speler en losse kaart die je normaliter zou gebruiken worden vervangen door een iPhone. Hierdoor kan ook andere informatie (audio/beeld/video) gemakkelijk en op de goede locatie worden vertoont aan de gebruiker. We moeten rekening houden met het feit dat je maar 1 stel ogen en oren hebt. D.w.z. dat terwijl je luistert naar de audiotour je de omgeving niet hoort. En als je naar het scherm moet kijken je de omgeving niet ziet. Dus geluid en beeld van de omgeving moeten op een goede manier worden afgewisseld met geluid en beeld van de iPhone. De vele mogelijkheden van de iPhone kunnen optimaal worden benut om een informatieve, vloeiende en prettige ervaring te bieden aan de gebruiker. Een mogelijke oplossing: Terwijl de gebruiker luistert naar de audiotour wordt er een simpele pijl vertoond op het scherm. Deze pijl wijst in de richting die je moet lopen. Aan de randen verschijnen groene en rode en blauwe puntjes (vergelijk radar). Die puntjes vertegenwoordigen locaties waar de gebruiker audio, foto of video kan bekijken. Laten we zulke locaties voor het gemak "info-locaties" noemen. Als de gebruiker dichter bij een info-locatie komt worden de puntjes groter, vertonen de afstand in meters, en zijn schermvullend als de info-locatie bereikt is. Daar kan de gebruiker kiezen of hij deze extra informatie wil bekijken en/of beluisteren. Oude foto's kunnen worden vertoond als de gebruiker dichtbij of op het gezichtspunt van de originele fotograaf staat. Geluid (stem, muziek enz) alleen laten horen als dat relevant is. Video alleen als dat je directe omgeving beschrijft. Als de audiotour moet worden onderbroken voor het beluisteren van audio of video krijgt de gebruiker een waarschuwing, en wordt zonodig de audiotour gestopt. Na het bekijken/beluisteren van de extra informatie kan de tour worden vervolgd. en: - Er kan eventueel een auditieve notificatie hoorbaar worden gemaakt als de gebruiker op een info-locatie is aangekomen. Dan is de gebruiker vrij om rond te dwalen, maar hoeft geen leuke informatie te missen als hij op een info-locatie is. - Als er een foto wordt vertoont kan worden aangegeven vanaf welke positie en in welke richting de foto is genomen. - Er kan op basis van een locatie ook "oude geluiden" hoorbaar zijn die vroeger op die plek te horen waren. (paard en wagen in een straat, fabrieks/markt geluiden enz). - Alle locaties en alle multimedia informatie kunnen ook op een kaart en in een lijst worden vertoond.

34

  Tenslotte: Dit is een opzet voor een leuke multimedia oplossing voor de moderne versie van een audio tour op de iPhone. Door de vele mogelijkheden van de iPhone kunnen we op vele andere functionaliteit aanbieden aan de gebruiker. Ik hoop dat bovenstaande oplossing een aanleiding is om de mogelijkheden te bespreken. Gijs van Klooster tel: +31-6-2624 0067 email: [email protected] recording/mixing engineer @ RedHouse www.redhouse.nl

3.7.3 Actie
 Er is een afspraak gemaakt met Gijs op vrijdag 29 mei half 11.

3.7.4 Verslag
meeting
FG
en
APP
BV
 De meeting vond plaats op het Kauwgomballen Fabrieksterrein bij de Spaklerweg in Amsterdam. Gijs heette ons welkom bij REGGS, een reclamebureau waar hij samen met zijn partner opdrachten doet voor het ontwikkelen van iPhone applicaties. We gingen naar zijn audio studio. Gijs werkt al lange tijd als producer/geluidstechnicus. Afgestudeerd aan de HKU in Audio Design heeft hij bij Wisseloord gewerkt als assistent Engineer en veel projecten zelfstandig gedaan. Gijs vertelt wat de mogelijkheden zijn voor het ontwikkelen van een iPhone applicatie. Er kan een compleet systeem gemaakt worden met GPS tracking, maar er kan ook een eenvoudige versie gemaakt worden waarin er geen GPS tracking aanwezig is, alleen een simpele kaart en aanwijspunten die naar een verhaal kunnen wijzen. Deze versie is relatief goedkoop, maar Jorrit heeft hier (nog) geen budget beschikbaar voor. De HVA kwam als mogelijke sponsor naar voren om deze applicatie te financieren, ook omdat zij een prominente rol vervullen in de veranderingen in de Wibautstraat door de bouw van de Amstelcampus. Er is al door mij met de Amstelcampus contact gelegd en zij hebben interesse getoond in de documentaire die als onderdeel van dit onderzoek wordt. De Amstelcampus wordt gefilmd als onderdeel van de documentaire. Ook gaf Jorrit aan dat hij Gijs eventueel wilde inhuren voor de audio bewerkingen van zijn audiotour. Jorrit monteert zelf, maar levert de audio aan, zonder extra geluiden en commentator. Dit zou dan opgenomen kunnen worden in de studio van Gijs (Redhouse). Als dit gebeurt, dan kan er misschien een package deal geregeld worden. Ook het feit dat Gijs een directe lijn heeft met de ontwikkelaar voor de applicaties (APP.bv), maakt het handig voor de aanlevering van geluiden voor de audio applicatie. Alles is dan in haus.

3.7.5 Kosten
 De kosten voor een eenvoudige iPhone applicatie liggen tussen de 2000 en 3000 euro. Een complete GPS tracking applicatie kan worden gerealiseerd vanaf 10000 euro. Jorrit gaf aan dat de eenvoudige applicatie als try out een goed optie is en realiseerbaar is qua budget, maar zoals al eerder vermeld moet dit budget nog geregeld worden. De kosten voor het huren van de studio bedraagt 400 euro per dag. Jorrit schat in dat de opnames in 2 a 3 dagen te verwezenlijken zijn.

35

 

3.8 Scenario
3
/
Alternatieve
applicatie:
NovoMentor
 http://www.novomentor.com/index.php/producten/16-software/47-novomentor-mobile

3.8.1 Vervolg
 Ik heb telefonisch contact gezocht met één van de ontwikkelaars van Novomentor. Novomentor werkt op het Windows Mobile 6.5 platform. De telefoons die daarmee compatibel zijn zijn de HTC telefoons, het model wat met een pen werkt, maar ook andere modellen die een touchscreen hebben. Novomentor maakt niet alleen maar applicaties voor de educatieve sector. Er zijn ook andere opdrachtgevers die meer gericht zijn op toerisme, zoals Ecomare. De telefoons worden bij de applicatie geleverd. De telefoons kunnen dan uitgeleend worden bij het gebruik van de applicatie. Ze doen dit, omdat niet iedereen een HTC telefoon in zijn bezit heeft. En aangezien dit het enige merk is wat Windows Mobile ondersteund proberen zij hierdoor dit probleem te ondervangen. Ze waren verder erg geïnteresseerd en hebben besloten een idee/ voorstel te sturen per email. Hieronder de toegestuurde email met de concepten. Hieronder even een stukje over hoe NovoMentor zou kunnen passen binnen het concept van jouw opdrachtgever. NovoMentor Mobile bestaat uit 2 verschillende applicaties, namelijk; -

-

Een Content Management Systeem, waarmee je eenvoudig routes kunt uitstippelen op een kaart. De route kan eenvoudig verrijkt worden met audio, video, afbeeldingen en tekst door zogenaamde POI’s (Point of Interest) aan te maken. Deze kunnen zonder technische kennis gekoppeld worden aan een locatie op de kaart. Een mobiele applicatie, welke geïnstalleerd kan worden op Windows Mobile toestellen (HTC Touch 2/ HTC HD2 bijvoorbeeld). De gebruiker wordt over de uitgestippelde route begeleid en krijgt zodra hij in de buurt van een POI komt een waarschuwing, welke aangeeft dat er een POI geopend wordt. Vervolgens wordt de POI informatie getoond (bijv. audio, video, tekst, een foto of een combinatie daarvan).

Jouw opdrachtgever zou bijvoorbeeld een POI kunnen maken met een audio fragment van iemand die hij heeft geïnterviewd. Terwijl dat audio fragment wordt afgespeeld, kan ter ondersteuning aan het betreffende verhaal op de achtergrond een slideshow met oude foto’s afgespeeld worden. Ook kunnen de gebruikers, indien gewenst, opdrachten uitvoeren/ feedback geven. Gebruikers kunnen bij elke POI een foto maken/ een video maken/ geluid opnemen/ tekenen/ enzovoort. Bij terugkomst kan deze content geupload worden naar het Content Management Systeem, waarna het gebruikt kan worden voor websites enzovoorts. Ons systeem wordt op dit moment gebruikt op ongeveer 200 scholen, Ecomare, verschillende bezoekerscentra van IVN. Projecten die op internet te vinden zijn, zijn Het geheim van Graaf Sassendonk, Veenquest, Spotting nature, Cultuur quest en de Ottervloot. Heb je zo voldoende informatie? Meer product informatie en screenshots zijn te vinden op: CMS: http://novomentor.com/index.php/producten/16-software/45-novomentor-cms PDA: http://novomentor.com/index.php/producten/16-software/47-novomentor-mobile Met vriendelijke groet / With kind regards, Nico Oud Algemeen manager NovoMentor Tel Mob Fax

: +31 (0) 5 66 620 202 : +31 (0) 6 14 034 756 : +31 (0) 5 66 620 044

36

 

Mail : [email protected] Web : www.novomentor.com Linkedin: http://nl.linkedin.com/in/nicooud Adres: Finnen 1 9001XW te Grou

   3.8.2
Actie
 Er kan eventueel binnenkort een afspraak met ze gemaakt worden voor verdere toelichting. Ze zijn alleen niet vaak in Amsterdam. Als extra informatie gaf hij aan er alleen ontwikkeld kan worden voor een bepaald platform. Door de gelimiteerde mogelijkheden van het Windows Mobile platform denken ze erover om over te stappen op Google Android.

3.9 Conclusie
/
Advies
 Mijn conclusie op basis van de gevolgde workshop is dat 7Scenes heel goed bruikbaar is voor de audiotour voor direct gebruik (scenario 1). Het nadeel vind ik wel dat 7Scenes een massaproduct is waar iedereen een tour mee kan maken. Het lijkt me daarom voor een bestaande organisatie interessant als aanvullend communicatiemiddel. Voor de audiotour, die niet binnen dit kader valt, en een product op zich is, lijkt het me dat deze zich moeilijk kan onderscheiden van de andere aangeboden tours en daarom één van de vele producten wordt binnen het systeem. Daarentegen is dit platform wel uitermate geschikt om als opstap voor de audiotour te gebruiken, wellicht als demo versie, of teaser, en zo alvast bekendheid te geven aan het bestaan ervan. Daarnaast kan er bijvoorbeeld door APP (Redhouse) (scenario 2) een unieke applicatie aangeboden worden met een eigen gezicht. Het voordeel van APP is dat zij een template kunnen aanleveren die voor meerdere audiotours te gebruiken zijn. Ook kan Redhouse, als geluidsstudio, de interviews bewerken en direct aanpassen aan meerdere systemen, zoals de MP3 speler en ook de iPhone applicatie. De iPhone applicatie kan naar mate het budget ervoor groter wordt, uitgerust worden met o.a. GPS tracking of zelfs video en andere gadgets. Zoals Gijs van Klooster in de meeting aangaf: “The sky is the limit, maar je moet er wel voor betalen.” Het nadeel van een iPhone applicatie is dat je afhankelijk bent van 1 platform, namelijk de iPhone. Omdat er meerdere platforms zijn, en mensen dus verschillende merken telefoons bezitten, mis je een deel van de doelgroep. Dit kan je ondervangen door, naast de iPhone applicatie, de standaard MP3 spelers met kaart (flyer) aan te bieden middels een afgiftepunt. Er kan ook gekozen worden voor een Windows Mobile platform, aangeboden door Novomentor (scenario 3). Het voordeel is dat je de HTC telefoons aangeleverd krijgt met de applicatie. Deze kunnen dan weer bij een afgiftepunt geleend worden. Het voordeel van deze applicatie is het gebruik van de pen (PDA’s) om bijvoorbeeld (zelf geschreven) reacties achter te laten over de audiotour, die weer gekoppeld kunnen worden aan een website waar deze reacties op te zien zijn. Mocht er besloten worden om voor dit scenario te kiezen, dan kan er in de toekomst wellicht een variatie gemaakt worden die meer interactiviteit geeft. Dit is natuurlijk afhankelijk van de beoogde doelgroep. Novomentor heeft aangegeven in de toekomst over te willen stappen naar Google Android, omdat dit platform meer mogelijkheden biedt en populair is bij een brede doelgroep. Dit kan ook weer een voordeel zijn voor toekomstige applicaties. Linda Pieke Amsterdam, 6 juni 2010

37

 

4. Literatuurlijst
 Bohlmeijer, E. (2007): De verhalen die we leven: Boom. Narratieve psychologie als methode. De Kreek, M. (2010) samenstelling: Onderzoeksaanpakken en onderzoeksdoelen. The big picture – praktijkgericht onderzoek. De Kreek, M. (2010) samenstelling: Onderzoekstechnieken. Verzamelen, analyseren en veranderen. De Waag Society. Geraadpleegd april 2010. www.waag.org/. Einsiedeln audio tour. Geraadpleegd april 2010. http://itunes.apple.com/us/app/einsiedeln-audioguideenglish/id351353651?mt=8. Fourcelabs. Geraadpleegd mei 2010. www.fourcelabs.com. Gizmodo. Giz explains what makes the five smartphone platforms different. Geraadpleegd mei 2010. http://gizmodo.com/5173865/giz-explains-what-makes-the-five-smartphone-platforms-different). Gizmodo. Giz explains all the smartphone mobile apps stores. Geraadpleegd mei 2010. http://i.gizmodo.com/5199933/giz-explains-all-the-smartphone-mobile-app-stores). Heijdra T. & Popma, M. (1996). Stomweg gelukkig in Amsterdam-Oost. Infosyncworld. Review summary of the Apple iPhone 3GS. Geraadpleegd mei 2010. http://www.infosyncworld.com/reviews/cell-phones/apple-iphone-3gs/10353.html). ILounge. Apple Q1 2010: 21 million iPods, 8.7 million iPhones sold. Geraadpleegd mei 2010. http://www.ilounge.com/index.php/news/comments/apple-q1-2010-21-million-ipods-8.7-million-iphones-sold/.

Imagineear. Geraadpleegd april 2010. www.imagineear.com. iPhoned.nl. Apple versus Adobe: Ontwikkelaars laten Adobe Flash links liggen. Geraadpleegd mei 2010. http://www.iphoned.nl/apple-versus-adobe-ontwikkelaars-laten-adobe-flash-links-liggen/22323/. Leerwiki. Wat is Apple iPhone SDK? (Software Development Kit) Geraadpleegd mei 2010. http://www.leerwiki.nl/Wat_is_Apple_iPhone_SDK_%28Software_Development_Kit%29%3F. MacWorld. Google Nexus One vs Apple iPhone (update). Geraadpleegd mei 2010. http://macworld.nl/a/16332022/google-nexus-one-vs--apple-iphone--update-.html). Microsoft News Center. Microsoft Unveils Windows Phone 7 Series. Geraadpleegd mei 2010. http://www.microsoft.com/presspass/press/2010/feb10/02-15MWC10PR.mspx) Migchelbrink, F. (2007) Actieonderzoek voor professionals in zorg en welzijn. SWP. Mobilyz. Wordt 2010 nog niet het jaar van maemo bij Nokia. Geraadpleegd mei 2010.http://www.mobilyz.com/nieuws/hardware/23877/wordt-2010-nog-niet-het-jaar-van-maemo-bij-nokia/. Nederlands Architecteninstituut (NAI). Geraadpleegd april 2010. www.nai.nl/content/597441/sara_zien_wat_er_niet_is. NovoMentor. Geraadpleegd april/mei 2010 http://www.novomentor.com/index.php/producten/16software/47-novomentor-mobile. Redhouse. Geraadpleegd april 2010. www.redhouse.nl. Tesslaar, S. &.Scheringa, A. (2008). Storytelling Handboek. Boom. Soundtrackcity. Geraadpleegd april 2010. http://www.soundtrackcity.nl/. Speckyboy. 49 free windows mobile 6+ smartphone apps and services. Geraadpleegd mei 2010. http://speckyboy.com/2009/07/27/49-free-windows-mobile-6-smartphone-apps-and-services/. Tweakers.net. Nokia vergroot marktaandeel smartphones tot 40 procent. Geraadpleegd mei 2010. http://tweakers.net/nieuws/65223/nokia-vergroot-marktaandeel-smartphones-tot-40-procent.html. Wikipedia. Smartphone. Geraadpleegd mei 2010. http://en.wikipedia.org/wiki/Smartphone. ZD Net: Google Android smacks down Windows Mobile in latest Gartner data. Geraadpleegd mei 2010. http://www.zdnet.com/blog/cell-phones/google-android-smacks-down-windows-mobile-in-latest-gartnerdata/3829).

38

De wondere wibaut Laat de Wibautstraat tot leven komen Maak mee hoe door video en beeld de historische aspecten van de Wibautstraat tot leven komen. Verhalenvertellers geven je door middel van GPS op je Smart Phone een toer langs de meest interessante objecten.

“Brand in het belastingsgebouw Ik weet het nog als de dag

van gisteren. Mijn klant, een oudere mevrouw, schrok op toen ineens het brandalarm afging. Omdat ze slecht ter been was en de liften niet werkten, heb ik haar van 7 hoog via de brandtrap naar beneden geholpen. “

Concept door Linda Pieke & Vincenzo Militello

Een audio Xperience in Augmented Reality

Augmented reality // IPhone-pod Wat is Augmented Reality? “Toegevoegde realiteit (TR) (eng: Augmented Reality) is een vakgebied dat zich hoofdzakelijk bezighoudt met het zo realistisch mogelijk toevoegen van computergemaakte beelden aan rechtstreekse, reële beelden. In plaats van informatie af te beelden op klassieke en geïsoleerde beeldschermen, worden de data geprojecteerd in het gezichts veld van de gebruiker, meestal door middel van een head-mounted display of head-up display. Wikipedia De IPhone werkt, net zoals andere smartphones met applicaties. Kleine programma’s die onder andere via GPS informatie kunnen ophalen en via codes gelinkt kunnen worden met informatie. Bekende apllicaties met AR zijn spelletjes waarin er, door het scherm gekeken, elementen in het beeld toegevoegd zijn die interactief te besturen zijn door de vingers op het scherm te bewegen. Doelstelling is om te onderzoeken op welke telefoons deze techniek mogelijk is. Ook zal in het onderzoek blijken of het ontwikkelen van een AR applicatie voor het FG mogelijk is, anderzijds zal er ook gekeken worden naar de overige mogelijkheden voor een multimediale ervaring.

A.R. // fotogeniek geluid De verhalenverteller wil vaak zo veel mogelijk luisteraars bereiken met zijn of haar verhaal. De techniek van vandaag (Augmented Reality) biedt deze mogelijkheid . Daardoor is het voor de verhalenverteller mogelijk om zich helemaal op het verhaal te concentreren zonder zich te behoeven bekommeren over de techniek. En dit komt de kwaliteit van het verhaal alleen maar ten goede. De verteller kan er trots aan ontlenen om op deze eigentijdse wijze zijn bijdrage te leveren aan het sociale leven in zijn buurt. En degene die de verhalen willen horen kunnen dit op een geheel unieke wijze beleven. De toevoeging van beeld en de persoonlijke interactie met het object via het beeld maakt van de audio toer een verrijkende ervaring. De audio staat voorop, natuurlijk, maar het beeld kan de de emotionele werking van de bood schap versterken. Door het toepassen van een Augmented Reality iPhone Application wordt de achtergrond van een object virtueel gewijzigd naarmate de luisteraar bij het aangegeven punt komt (via GPS). Er kunnen de volgende zaken worden getoond per object: 1.

Video van het verleden van het object

2.

De verhalenverteller zelf die iets vertelt (of de persoon mbt het object)

3.

Aanwijzingen voor nog meer info via navigatie spots op het scherm van het object zelf.

4.

Extra optie is een spelelement, adventure game. Vind de spots om verder te kunnen gaan naar het



volgende object; soort speurtocht.

A.R. // links http://www.ismashphone.com/2009/07/innovative-examples-of-augmented-reality-on-the-iphone.htm l http://www.iphoneclub.nl/36004/bionic-eye-nieuwe-augmented-reality-iphone-applicatie-van-presselite / http://www.mobilecowboys.nl/videochannel/mobilemarketing/1022 http://www.iphoneness.com/iphone-apps/best-augmented-reality-iphone-applications / http://www.acrossair.com/apps_newyorknearestsubway.htm

De wondere wibaut Een oproep voor verhalen

Een

audio ervaring

over de

geschiedenis

van de

wibautstraat

De Audiotour

Wie zijn wij?

Laat de Wibautstraat tot leven komen

De Wibautstraat heeft een rijke geschiedenis. Het Weesperpoortstation, de Gooise Tram, maar ook gebouwen als ‘t Schip en de bierbrouwerijen spelen een prominente rol in het karakter van deze omstreden straat.

Voor dit project doen wij, studenten van de HVA, onderzoek, samen met de afdeling SKIM (Sociale Kracht van Interactive Media) van de HVA en Het Fotogenieke Geluid, naar verhalen over de Wibautstraat voor een volgende audiotour.

Heeft u iets meegemaakt in het verleden wat betrekking heeft op de Wibautstraat?

Het Fotogenieke Geluid heeft in het verleden verschillende audiotours geproduceerd, waaronder een audiotour met Sport in de Stadionbuurt als thema.

We nodigen u graag uit om deel uit te maken van dit project, waarin uw verhaal zal worden gehoord door mensen die graag willen weten wat de verborgen geschiedenis van de Wibautstraat inhoudt.

De audiotour “De Wondere Wibaut” is samengesteld door mensen die in de Wibautstraat gewoond, gewerkt hebben of herinneringen hebben aan gebeurtenissen omtrent de Wibautstraat.

Deze gebeurtenissen vormen ons leven. Het vertellen van deze ervaringen kan inzicht geven aan anderen over de toenmalige situatie.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Vincenzo Militello of Linda Pieke van SKIM. Tel.nr. 020 - 625 5585 06 - 24 23 29 87 Email: [email protected] [email protected]