De winnaars zijn bekend! De uitreiking van de Museumprijzen 2014 vond plaats op dinsdag 3 juni 2014 in het MIMMuziekinstrumentenmuseum in Brussel. Dit initiatief van OKV en Linklaters bekroonde zoals elk jaar een Brussels, een Vlaams en een Waals museum, die elk een prijs van 5.000€ ontvangen. Brussel Museum van de Stad Brussel
Het Museum van de Stad Brussel ligt in het historische hart van Brussel, op de Grote Markt, de
bekendste en drukst bezochte plek van de hoofdstad. Het bevindt zich in een neogotisch gebouw, een 19de-eeuwse reconstructie van stadsarchitect Victor Jamaer. Hiermee werd het homogene huizenensemble rond de Grote Markt voltooid.
De verzamelingen van het Broodhuis, die oorspronkelijk werden aangelegd om een correct idee te krijgen van ons rijke verleden en om voorbeelden te verzamelen voor de industrie en de
kunstnijverheid, groeiden gedurende de gehele 20ste eeuw aan en vertonen een zeer divers karakter: schilderijen, beeldhouwwerken, retabels, wandtapijten, plateelwerk, porselein, stadsplannen, schaalmodellen, allerlei voorwerpen zoals vlaggen, trapleuningen, smeedijzeren objecten,
archeologische vondsten,… Dit zijn allemaal getuigen van de sociale, economische, intellectuele,
artistieke en stedenbouwkundige evolutie van de stad. Het leven van de Brusselaars en de garderobe van Manneken-Pis hebben eveneens een plaats in het Museum.
Vandaag heeft het Museum van de Stad Brussel de ambitie om de stadsgeschiedenis niet meer op een louter conventionele manier te presenteren. Met een thematische aanpak wil het een ruim publiek
aanspreken, zowel Brusselaars als anderen, en wil het complexe onderwerpen toegankelijk maken,
terwijl een strikt wetenschappelijke benadering in samenwerking met het Archief van de Stad verzekerd blijft. De hedendaagse stad wordt daar steeds bij betrokken, als belangrijkste referentie voor de bevolking.
Juryrapport
De jury bewondert de manier waarop dit museum de inwoners van Brussel op een andere manier naar de stad doet kijken. Ondanks de unieke ligging op een van de mooiste pleinen van Europa vergeet dit museum de Brusselaars niet. De succesrijke tentoonstelling vorig jaar van de fotograaf Cas Oorthuys,
Brussel 1946-1956 illustreert dit voortreffelijk. De jury waardeert hoe het museum het gebouw zelf als uitgangspunt nam voor haar publiekswerking met de expo ‘Van Broodhal tot Museum van de Stad’. De jury hoopt dat het museum deze unieke ligging nog meer zou exploiteren. Vandaag heeft het Museum van de Stad Brussel de ambitie om de stadsgeschiedenis niet meer op een louter conventionele manier te presenteren. Met een thematische aanpak wil het een ruim publiek aanspreken, zowel Brusselaars
als anderen, en wil het complexe onderwerpen toegankelijk maken, terwijl een strikt wetenschappelijke benadering in samenwerking met het Archief van de Stad verzekerd blijft. De hedendaagse stad wordt
daar steeds bij betrokken, als belangrijkste referentie voor de bevolking. In haar publiekswerking heeft het museum heel wat aandacht voor kinderen, adolescenten en jongvolwassenen. Fris vormgegeven boekjes nemen de jongeren mee op een educatief parcours doorheen het museum. Elke
donderdagavond is het museum open tot 20u en elke eerste zondag van de maand zijn er specifieke gezinsrondleidingen. Het museum houdt rekening met kwetsbare doelgroepen zoals slechtzienden
waarvoor alle personeelsleden een opleiding kregen. Professionele gidsen waren tijdens Erfgoed dag
vergezeld van Brusselaars met een immigratieachtergrond. Die lieten de symbolische werken van het museum via hun beleving, hun gevoeligheid en hun cultuur ontdekken. Het museum herbergt een
schat aan historisch patrimonium zoals retabels en wandtapijten, maar slaagt er toch in op een ludieke manier en met een Brusselse ‘zwans’ dit erfgoed aan een groot publiek voor te stellen. De jury hoopt
dat de prijs een aanmoediging kan zijn om een alternatieve ingang te maken zodat personen met een beperking makkelijker het museum kunnen bezoeken.
www.museumvandestadbrussel.be Grote Markt, 1000 Brussel Tel: 02 279 43 50
Vlaanderen Gallo-Romeins Museum, Tongeren
Het Gallo-Romeins Museum maakt de boeiende wereld van het verre verleden toegankelijk voor iedereen die er ook maar een beetje interesse voor heeft.
Via een gelaagd maar helder tentoonstellingsconcept krijgen bezoekers inzicht in de ontwikkeling van de samenlevingen van meer dan 500.000 jaar geleden tot de vroege middeleeuwen.
Het verre verleden wordt aanschouwelijk gemaakt met 2.200 authentieke objecten. Ze worden
gepresenteerd in grote open ruimtes waar het aangenaam toeven is. Het museum maakt gebruik van verschillende soorten media in de tentoonstelling. Er zijn niet alleen heldere teksten en educatieve films, maar ook animaties en interactives voor kinderen, overzichtelijke maquettes en levensechte figuren in kunststof. Juryrapport
De jury looft de manier waarop het museum sinds vele jaren de discipline archeologie in al haar
verschijningsvormen in de kijker zet. Het Gallo-Romeins Museum slaagt er telkens opnieuw in om
grote tentoonstellingen op te zetten rond moeilijkere thema’s maar die toch veel publiek bereiken
zoals de Etruskententoonstelling vorig jaar. De nauwe samenwerking met verschillende universiteiten illustreert het belang dat het museum hecht aan wetenschappelijk onderzoek. Via een uitgekiende scenografie brengt het Gallo-Romeins Museum een brede pedagogie tot stand met aandacht voor
verschillende doelgroepen. De tentoonstelling ‘Sagalassos, City of Dreams’ had bijvoorbeeld aandacht
voor de Turkse migrantenbevolking in Limburg met verschillende publicaties in het Turks. Het museum heeft een creatieve publiekswerking zoals de mogelijkheid voor kinderen om eens in het museum te slapen, culturele dating in het museum voor vrijgezellen en talloze workshops voor kinderen en jongeren van de meest uiteenlopende leeftijden. De jury waardeert de expliciete klemtoon op actualisering. Opzet is om bezoekers vanuit aangereikte inhouden over het verre verleden
mogelijkheden te bieden om stil te staan bij onze huidige manier van samenleven. Het museum kijkt ook over de grenzen. Er is nauwe samenwerking met musea in Nederland en andere musea in de
Euregio en het museum werkt mee aan de ontsluiting van erfgoed extra muros zoals de tumuli in Gingelom en van de ondergrond onder de Tongerse basiliek.
De museumwebsite heeft een AnySurfer kwaliteitslabel. Het museum zelf is vlot toegankelijk voor mensen met een rolstoel. De routes in het gebouw zijn zo ontwikkeld dat het parcours nagenoeg
identiek is als dat van de validen. Voor blinden en slechtzienden zijn er rondleidingen mogelijk op aanvraag. Er zijn bovendien veel voeltafels die het verleden echt tastbaar maken.
Het moto van het museum is een citaat van Marcus Aurelius: “Wat volgt, staat altijd in verband met wat eraan voorafging…” De jury hoopt dat met deze prijs er nog vele mooie tentoonstellingen en boeiende initiatieven zullen volgen.
www.galloromeinsmuseum.be Kielenstraat 1, 3700 Tongeren Tel: 012/67.03.35
Wallonië Musée provincial Félicien Rops, Namen
Het Félicien Ropsmuseum huist in een oude patriciërswoning in het hartje van Namen, niet zo ver van het geboortehuis van de kunstenaar en van de indrukwekkende barokkerk Saint-Loup. Het museum
toont al de aspecten van het oeuvre van de kunstenaar (1833-1898), de grote etappes van zijn leven (Namen, Brussel, Parijs), zijn ontmoetingen en zijn creaties. De bezoeker maakt ook kennis met de diverse technieken van Rops talent: de gravure, de tekening en de schilderkunst. Het museum is
eigendom van de provincie Namen die sinds 1964, toen het museum ontstond voortdurend op zoek
gaat naar nieuwe werken van de kunstenaar, hierbij geholpen door de Franstalige Gemeenschap van België en verschillende mecenassen. Naast de presentatie van de verzameling levert het museum
verschillende diensten zoals geleide bezoeken, tijdelijke tentoonstellingen, audio-gidsen, publicaties over de kunstenaar en zijn tijd, een documentatiecentrum en een filmclub met kunstfilms. Juryrapport
De Jury waardeert de ingehouden inspanning van dit kleine monografische museum om telkens
opnieuw andere invalshoeken te vinden waarmee ze het oeuvre van Félicien Rops ontsluiten. Met veel
authenticiteit en passie plaatst een voltallige ploeg dit museum voortdurend op de kaart. De jury looft de toegewijde aandacht voor de anderstaligen die in de mate van het mogelijke in hun moedertaal
bedient worden. Er is een zeer gedifferentieerde educatieve werking. Gaande van de flamboyante Rops
and Roll, een gids voor de jonge bezoekers tot het ambitieuze digitaliseringsproject van de brieven van Rops die talloze opportuniteiten geven voor de toekomst. Het museum maakt gebruik van moderne media en verschillende apps om hun verzameling te ontsluiten. De jury is nieuwsgierig naar het
resultaat van het project waarin jongeren zelf uitleg geven aan leeftijdsgenoten. Het museum kreeg
reeds de Museumprijs in 2008 maar is niet op zijn lauweren gaan rusten. Het werd erkend als museum in Catégorie A van de Fédération Wallonie-Bruxelles in 2009. Er zijn sinds 2010 ‘Apé Rops’ rond de
lunchtijd met een lezing of concert. Sinds 2012 werkt het museum meer thematisch zodat sommige stukken van de vaste collectie ook aan het publiek kunnen worden getoond. Sinds 2013 is er het ‘Afterworkmuseum’ elke eerste donderdag van de maand en blijft het museum open tot 20h.
Rolstoelgebruikers kunnen de vaste verzameling op het gelijkvloers van het museum bezoeken. Rondleidingen in gebarentaal zijn mogelijk op aanvraag. Ook slechtzienden en blinden kunnen
specifieke rondleidingen krijgen. Het museum werkt nauw samen met verschillende universiteiten voor een gedegen onderbouwd wetenschappelijk onderzoek en vaart een onafhankelijke koers. Het zet het
oeuvre van Félicien Rops ook internationaal op de kaart met bijdragen aan tentoonstellingen quasi over heel de wereld. Het is een primeur dat een museum tweemaal de prijs krijgt in een periode van bijna tien jaar maar de jury gunt het museum de prijs van harte.
www.ciger.be/rops Rue Fumal 12, 5000 Namen Tel: 081 22 01 10
Winnaars Publieksprijs
Er is ook de Publieksprijs waarmee het publiek zijn of haar lievelingsmuseum kan bekronen. Iedereen kon stemmen tot en met 27 mei 2014. Ruim 5.000 museumliefhebbers hebben hun stem uitgebracht op de website www.museumprijs.be. Deelnemers aan de Publieksprijs kunnen zelf prachtige prijzen winnen, zoals museumtickets en kunstboeken.
Brussel
In Brussel won het MIM-Muziekinstrumentenmuseum, zoals in 2008, met voorsprong de Publieksprijs. Vorig jaar werd het museum door de jury ook nog bekroond met de Museumprijs. MIM-Muziekinstrumentenmuseum
Dit museum – in een prachtig art-nouveaupand uit 1899 – beheert een wereldbefaamde collectie muziekinstrumenten. Je ziet er zowat 1500 en je hoort ze ook, dankzij meer dan 200
geluidsfragmenten. De benedenverdieping toont Belgische en Europese volksinstrumenten en niet-
Europese instrumenten. Op de eerste verdieping wandel je van de Oudheid tot de 19de eeuw en op de
tweede zie je hoe klavier- en snaarinstrumenten door de eeuwen evolueerden. Voor de mechanische en de 20ste-eeuwse instrumenten gaan we ondergronds, net als voor de verzameling klokken. In de presentatie gebruikt het museum de nieuwste technieken.
Vergeet de finale niet: de hoogste verdieping van het museum dat op de Kunstberg ligt. Je krijgt er een weergaloos uitzicht op de hoofdstad. Met restaurant, theesalon en terras.
www.mim.be Hofberg 2, 1000 Brussel Tel. 02 545 01 30
Vlaanderen
In Vlaanderen was er een spannende strijd tussen het Red Star Line Museum in Antwerpen en het Gallo-Romeins Museum in Tongeren. Winnaar is het Red Star Line Museum.
Red Star Line Museum, Antwerpen
In de historische loodsen van de legendarische rederij met de rode ster in de vlag, is vandaag het Red
Star Line Museum gevestigd. Hier wordt het verhaal verteld van de miljoenen Europeanen die moedig of wanhopig genoeg waren om hun oude leven achter te laten, op zoek naar een beter bestaan.
Het museum zoomt in op de historische trans-Atlantische migratie van Europa naar Amerika, op de
transportmaatschappij Red Star Line en de transithaven Antwerpen. Het project wordt opgehangen aan twee ‘lieux de mémoire’, aan twee bekende merken: de stad Antwerpen en de Red Star Line.
Centraal in de hoofdtentoonstelling staan de verhalen van de 2,6 miljoen Red Star Line-passagiers. Als bezoeker reist u met hen mee, van overal in Europa, met de trein naar Antwerpen, door de stad naar Amerika. In het Red Star Line Museum treedt u letterlijk in de voetsporen van de landverhuizers.
Het Red Star Line Museum vertelt ook een universeel verhaal over dromen van een beter leven, over afscheid nemen, over het ontdekken van het onbekende, over de zoektocht naar een nieuwe thuis.
www.redstarline.be Montevideostraat 3, 2000 Antwerpen Tel: 03 298 27 70
Wallonië
In Wallonië was er een nek-aan-nek-race tussen de musea voor schone kunsten in Luik en Bergen, met
als winnaar het Musée des Beaux-Arts van Luik. Musée des Beaux-Arts, Luik
Eind 2012 sloot het Mamac (Musée d’Art moderne et d’Art contemporain) zijn deuren om plaats te
maken voor verbouwingswerken die moeten leiden tot de geboorte van het CIAC (Centre International d’Art et de Culture). De kunstwerken werden samengebracht met deze van het oude Musée de l’Art
wallon en het Cabinet des Estampes et des Dessins om samen een nieuwe entiteit te vormen het Musée des Beaux-Arts de Liège (BAL).
In dit speciaal ontworpen hedendaags gebouw wordt een overzicht gegeven van de artistieke creaties die ontstonden in het Franstalige landsgedeelte van België. Kunstwerken vanaf de renaissance tot op
heden worden aan het publiek getoond. De Luikse kunstenaars nemen natuurlijk een belangrijke plek in deze verzameling in. De chronologische aanpak van het tentoonstellingsparcours zorgt dat de wandeling door de geschiedenis makkelijk te volgen is en vormt een didactische meerwaarde.
De zaal "Saint Georges" op het gelijkvloers is een cultureel epicentrum te Luik omwille van de tijdelijke tentoonstellingen die het een onderkomen biedt.
www.beauxartsliege.be Féronstrée 86, 4000 Liège Tel: 04 221 89 11
Winnaars Prijs van de Kinderjury
Voor de vijfde editie op rij laat de Museumprijs het kind aan het woord in de Prijs van de Kinderjury. Deze prijs houdt een erkenning in voor het meest kindvriendelijke museum in elk van de drie regio’s. Elk Kinderjurylid bracht ons via de sitewww.museumprijs.be op de hoogte van zijn of haar lievelingsmuseum en licht deze keuze toe. Het museum met de meeste kinderstemmen wint de Prijs van de Kinderjury en mag zich gedurende één jaar meest kindvriendelijke museum noemen. Kinderen tot en met 14 jaar die hun stem uitbrachten maken kans op kinder- en jeugdboeken en verassingspakketten.
Brussel
In Brussel won Autoworld de Prijs van de Kinderjury, net voor de Bibliotheca Wittockiana. Beide waren genomineerd voor de Museumprijs. Autoworld
Autoworld is ondergebracht in de exclusieve hallen van het Jubelpark, één van de pronkstukken van
ons architecturaal erfgoed in het hart van Brussel. Meer dan 250 voertuigen van verschillende origine
getuigen van de verbazingwekkende ontwikkeling van de auto binnen een tijdspanne van meer dan een eeuw. Autoworld stelt een representatieve collectie tentoon: van de door paarden voortgetrokken
rijtuigen tot sportwagens uit de jaren 1960, van motorfietsen met een rijk verleden tot de voorstelling van een garage uit de jaren 20. Autoworld herbergt de algemene geschiedenis van de automobiel.
Met een nieuwe educatieve zone richt het museum haar pijlen op een jonger publiek. Bedoeling van deze zone is de jongeren en technische scholen op een interactieve wijze en spelenderwijs laten
kennismaken met de verschillende facetten van de autosector, nog steeds de grootste industrietak in België.
www.autoworld.be Jubelpark 11, 1000 Brussel Tel: 02 736 41 65
Vlaanderen
In Vlaanderen won het Gasthuismuseum Sint-Dimpna in Geel de Prijs van de Kinderjury, nadat het in 2009 al werd bekroond met de Publieksprijs. Gasthuismuseum Sint-Dimpna, Geel
Eeuwenlang is ziekenzorg het werk van ‘zusters’ geweest. Met name de augustinessen speelden er een belangrijke rol in, ook in Geel. Dit museum bevindt zich in hun oude gasthuis- en kloostergebouwen.
De oudste delen daarvan gaan terug tot de 15de eeuw. Het is een uitgelezen plek om kennis te maken met het dagelijks leven in een gasthuis en met het bestaan van de gasthuiszusters. Ze dwalen hier als het ware nog door de gangen. Daarnaast gaat het museum prat op een schatkamer met prachtige kunstschatten uit Geelse kerken en kapellen: edelsmeedwerk, beeldhouwwerk, handschriften…
Gasthuisstraat 1 2440 Geel Tel: 014 59 14 43
Wallonië
L’Hôpital Notre-Dame à la Rose in Lessen won in 2010 zowel de Museumprijs als de Publieksprijs in Wallonië. Dit jaar komt daar de prijs van de Kinderjury bij. L’Hôpital Notre-Dame à la Rose, Lessen
Het Onze-Lieve-Vrouw-met-de-Roos hospitaal bewaart een zeer waardevol kunsterfgoed. De hele
schat kan niet worden tentoongesteld en met reden ! Ongeveer 800 stukken van tin (het vaatwerk van de patiënten), Brussels en Doorniks porselein dat de zusters in de jaren 1950 gebruikten, tal van
koperen stukken (kandelaars, emmers en beddenpannen), 140 stukken zilverwerk en smeedwerk, kostbaar linnen,...
Een schat waaruit zeer zeker de omvang van de financiële middelen van de instelling blijkt. Tijdens de Franse Revolutie kreeg de stad Lessen trouwens een belasting van 1.500 pond, terwijl voor het hospitaal dat bedrag 75.000 pond bedroeg... Dat zegt al genoeg.
De bibliotheek van het hospitaal telt meer dan 2.000 oude boeken, waaronder enkele zeer kostbare
uitgaven en banden. De archieven, met enkele duizenden stukken waarvan het oudste dateert uit 1243 (enkele maanden na de stichting van het gasthuis), zijn omzeggens nog ongeschonden.
www.notredamealarose.com Place Alix de Rosoit,7860 Lessen Tel: 068/33 24 03
