De wijnroute van Bourgondië NL. De wijnroute van Bourgondië

De wijnroute van Bourgondië

De wijnroute van Bourgondië NL

La Route des Vins de Bourgogne

Welkom in een mythe D

e Bourgondische wijngaarden zijn een levende legende. Sinds 2000 jaar hebben een gezegende bodem en menselijke arbeid er een begrip van weten te maken in de hele wereld. ‘De grote wijnen van Bourgondië behoren zowel tot de legende als tot de geschiedenis’, zoals de Franse schrijver Jean de la Varende het terecht uitdrukte : ‘Ils ont la splendeur de la légende, et la vérité de l’histoire’. *) Die buitengewone geschiedenis en die legendarische wijnen, die tong en geest strelen, zijn wel een wijnroute waard ! Niet zomaar een wijnroute, maar een tocht om èn de ‘Bourgogne’ (de streek) èn de ‘bourgognes’ (de wijn!) te leren kennen. Want de één gaat niet zonder de ander. Bourgondië bezoeken zonder de wijngaarden is als een bezoek aan Nederland zonder de bollenvelden. En andersom ook : iedere ware wijnliefhebber moet tenminste één keer in zijn leven de bron van zijn liefhebberij opzoeken, de plek waar de beroemdste wijnen ter wereld vandaan komen. Dat kan toch niet anders ?! Dus heeft Bourgondië voor u, bezoekers en wijnliefhebbers, een route uitgestippeld die de wijn eer aandoet, en ongetwijfeld één van ’s werelds mooiste wijnroutes is. Opgebouwd uit vijf tochten verdeeld over de wijngebieden van Bourgondië, leidt de weg door wijndorpen van wereldnaam, maar brengt u ook naar minder bekende plekjes. U kunt de route rijden met de auto, maar ook op de fiets, of lopen, om met kleine teugjes te genieten van wijn én streek, in uw eigen tempo. Het is een betoverende route, die het buitengewone binnen uw bereik brengt en die u toegang geeft tot de wereld van de bourgognes : de geschiedenis en de poëzie van de wijn, het landschap en de wijndorpen, de koelte van de kelders en het werk van de wijnbouwers. Kortom, laat u leiden, en u zult zien hoe de legende werkelijkheid wordt.

*) De legende geeft ze glans en luister, de geschiedenis geeft de ware feiten.

02

www.bourgogne-tourisme.com

Een route langs meer dan wijn alleen

p. 04 à 11

Als er één regio is, waar wijn onverbrekelijk is verbonden met ‘art de vivre’, dan is het wel Bourgondië. Op de wijnroute maakt u kennis met kunst en cultuur, met typerende landschappen en….met een uitstekende keuken!

Een route door 5 wijngebieden

p. 12 à 35

De Route des Vins de Bourgogne is opgebouwd uit vijf tochten, elk door één van de ‘vignobles‘ van Bourgondië : - de Route des Grands Crus (‘Côte de Nuits’ en ‘Côte de Beaune’) - de Route des Grands Vins (‘Côte chalonnaise’) - de Route des Vins Mâconnais-Beaujolais (departement Saône-et-Loire) - de Route touristique des Vignobles de l’Yonne - de Route des Coteaux de Pouilly-Sancerre (departement Nièvre)

Praktische informatie Alles wat u moet weten voor u op stap gaat.

p. 36 à 39

Uitgave van : Bourgogne Tourisme Tekst en vormgeving : FTM.Presse (Fontaine-lès-Dijon, 21) TempsRéel (Dijon, 21). Fotografie : Alain Doire (CRT Bourgogne), BIVB (pages 08, 14, 37, 38, 39) en Michel Joly (pages 33 et 35). Cartographie : Latitude Cartagène. Illustraties : Bernard Deubelbeiss. Vertaling : Els O'Sullivan. Druk : Desmet-Laire (België). Juni 2007


03


Château du Clos de Vougeot

04


Cultuur en geschiedenis

Een ware

wijncultuur E ‘

en grote wijn komt niet voort uit het werk van de mens, maar is het resultaat van eeuwenlange ervaring en verfijning. In een goede fles zit meer dan duizend jaar geschiedenis’, was een bekende uitspraak van de Franse schrijver Paul Claudel. Er zijn maar weinig streken waar het begrip ‘wijncultuur’ zo voelbaar is als in Bourgondië. Wijn ligt hier als het ware ten grondslag aan het landschap, aan de architectuur, aan tradities en gebruiken, aan de mentaliteit van de bewoners. Geduldig opgebouwde schoonheid omwille van de wijn, door de wijn en voor de wijn. Sinds de Romeinen, die de wingerd vermoedelijk in Bourgondië geïntroduceerd hebben, vinden we de wijnstok overal terug in de geschiedenis van Bourgondië, van de middeleeuwse monniken tot de sociale omwentelingen in de 19de eeuw. En noemden de Hertogen van Bourgondië zich niet ‘heersers over de beste wijnen van het Christendom’? Ja, hier heeft de wijncultuur zijn sporen overal achtergelaten : in bescheiden wijndorpjes, in het wereldberoemde Clos de Vougeot, in een cisterciënzer kloosterkelder, in een streekmuseum over wijnbouw, in de ‘cabottes’, de stenen schuurtjes in de wijnvelden, en in de architectuur van vele steden. En zo ziet u onderweg nog steeds hoe een eeuwenoude wijncultuur ook vandaag de dag nog voortleeft.


05


06


Wijngaarden en wijnbouwers

Met

hart en ziel

W

ijn is niet alleen om te drinken, wijn is ook een stukje cultuur, dat doorgegeven wordt van generatie op generatie. In Bourgondië zijn de cru’s een belangrijk element, met maar liefst zo’n honderd appellations, toch is het vakmanschap van de wijnbouwer doorslaggevend in het ingewikkelde proces dat de vruchten van de wijnstok in wijn verandert. Diens naam op het etiket bewijst dat het edele vocht bovenal te danken is aan de menselijke hand op een door de natuur gevormd stramien. Bij de vele domeinen en proefkelders op de wijnroute kunt u de taal van de wijn horen en leren. Uitbundigheid zult u niet gauw tegenkomen bij een Bourgondische wijnbouwer, maar hij is gastvrij en praat met hart en ziel over zijn werk. In de onderaardse rust van de kelder, waar de wijn ligt te rijpen, in het hart van zijn domein, vertelt hij graag over zijn land, zijn wijngaard, zijn vak en zijn wijn. Wijn, die hij met een pipetje uit het vat haalt om u te laten proeven. Tijdens zo’n uniek moment is het alsof de tijd even stil staat. Buiten de kelder en het ritueel van de proeverij is wijn synoniem voor feest. Dat kan een gezellige maaltijd zijn aan de gastentafel van een wijndomein, of een vrolijk dorpsfeest dat wordt opgeluisterd door een ‘confrérie vineuse’ (wijngilde), het jaarlijkse Saint-Vincent wijnfeest of het slotmaal na de ‘vendanges’. Hoe dan ook, ieder feest illustreert weer het bekende en populaire imago van Bourgondië : vrolijk schransen onder het zo nu en dan luid roepen van een ‘ban bourguignon’.*)

*) Een soort hoera-ritueel, dat zonder tekst gezongen wordt met opgestoken handen en zo nu en dan klappen.


07

© B.I.V.B. / MONNIER H.



08


Kookkunst en levenskunst

Tafelen

hoort erbij

W «

ijn is geestelijk voedsel, vlees is alleen materie’. Dit citaat van de 19de-eeuwse schrijver Alexandre Dumas vat goed samen hoe Bourgondiërs denken over tafelen : hoe mooi gedekt de tafel ook is en hoe overdadig de maaltijd, eigenlijk draait het allemaal om de wijn. Denk maar aan de treffende Bourgondische uitspraak aan het begin van de maaltijd : ‘Bon appétit et large soif ’, eet smakelijk en les flink uw dorst! Bourgondië heeft een solide reputatie als het om eten en drinken gaat, een goede keuken behoort hier tot levenskunst. Veel chefkoks zijn ware wijnambassadeurs, die net zo gehecht zijn aan de wijnvelden als de wijnbouwers. Ze kunnen u er veel van vertellen, geven advies en toveren voor u de beste fles tevoorschijn. Ja, in Bourgondië hoort bij het eten een goed glas wijn. Op de wijnroute krijgt u ruimschoots de gelegenheid om dat zelf te ondervinden : neem eens een ‘casse-croûte’ in een plattelandsbistro, de Franse versie van een belegd broodje, met een glas rode wijn, of verwen uzelf met een dîner in een sterrenrestaurant, waar de sommelier u helpt kiezen uit de beste wijnen. Telkens weer is zoiets een plezier, en een gelegenheid om het met anderen te delen, want hier behoort conversatie ook tot de kunst van tafelen !


09

La Route des Vins de Bourgogne Route touristique des vignobles de l’Yonne 5 tochten rond Joigny, Chablis, Auxerre, Tonnerre en Vézelay p. 28-31

Route des Coteaux de Pouilly-Sancerre van Pouilly-sur-Loire naar Cosne-Cours-sur-Loire

Route touristique des Grands Crus de Bourgogne Côte de Nuits, van Dijon naar Corgoloin

p. 32-35

p. 12-15 Nolay

Route touristique des Grands Crus de Bourgogne Côte de Beaune, van Corgoloin naar Santenay p. 16-19

Route touristique des Grands Vins Côte Chalonnaise, van Santenay naar Saint-Gengoux-le-National p. 20-23

Route des Vins Mâconnais-Beaujolais van Saint-Gengoux-le-National naar Romanèche-Thorins p. 24-27 10

w w w. b o u r g o g n e - t o u r i s m e . c o m

Een route door vijf wijndistricten

Ontdek

de veelzijdigheid van Bourgondië D

e Wijnroute van Bourgondië is net zo veelzijdig als de streken en dorpen die ze doorkruist. Niet alleen de vermaarde wijnvelden van de Côte-d’Or liggen op de route, maar ook de grote en kleinere wijngaarden van de drie andere Bourgondische departementen. U kunt kiezen uit verscheidene tochten, met als eerste de fantastische Route touristique des Grands Crus de Bourgogne, die u meeneemt langs de bakermat van de grootste Bourgondische wijnen : de wijndistricten Côte de Nuits en Côte de Beaune, en niet te vergeten de hoger gelegen Hautes-Côtes. Voorbij Beaune sluit de tocht aan op de Route touristique des Grands vins, die u laat kennis maken met de Couchois-wijngaard en het wijndistrict Côte Chalonnaise. Verder zuidelijk ligt de Route des Vins MâconnaisBeaujolais, in het derde Bourgondische wijndistrict, grenzend aan de Beaujolais. Aan de andere kant van Bourgondië, niet ver van Parijs, doet de Route des vignobles de l’Yonne vijf plaatselijke wijngaarden aan : Chablisien, Auxerrois, Jovinien, Tonnerrois en Vézelien, waarin u de namen herkent van de nabijgelegen steden Chablis, Auxerre, Joigny, Tonnerre en Vézelay. Meer westelijk, aan de oevers van de Loire, loopt de Route des Coteaux de Pouilly-Sancerre door de wijngaarden van Pouilly-sur-Loire en de Coteaux du Giennois, in het departement Nièvre, misschien minder bekend, maar zeker de moeite waard. Kortom, een veelzijdige route met typerende landschappen en karaktervolle wijndorpen. En een goed bewegwijzerde route, waarbij onderweg veel is te zien en te proeven. Bourgondië nodigt u uit : u hoeft de borden maar te volgen !

w w w. b o u r g o g n e - t o u r i s m e . c o m

11

La Route des Vins de Bourgogne ROUTE TOURISTIQUE DES GRANDS CRUS DE BOURGOGNE

De legendarische Côte de Nuits Tussen Dijon en Corgoloin ligt de Côte de Nuits, het eerste gedeelte van de Route des Grands Crus, die ook wel de ‘ChampsElysées’ van Bourgondië wordt genoemd. Schitterende, zacht glooiende wijnvelden liggen achter een aaneengesloten rij van dorpen die hun naam gegeven hebben aan vermaarde wijn als Chambertin, Clos de Vougeot en Romanée-Conti. Legendarische namen.

B

Vosne-Romanée

12


ourgondië bezit veel wijngaarden van kwaliteit, maar haar reputatie is ongetwijfeld te danken aan de wijnvelden die zich sinds bijna 2000 jaar uitstrekken op de hellingen tussen Dijon en de Maranges, een smalle strook, 60 kilometer lang van noord naar zuid en die hier, kort gezegd, « La Côte » wordt genoemd. Hij ligt op het oosten en zuid-oosten, ingebed tussen plateaus aan de westkant en het dal van de Saône aan de oostkant en bestaat uit twee gedeeltes. Het noordelijke gedeelte is de Côte de Nuits, het zuidelijke de Côte de Beaune. Beide gedeeltes omvatten ook de hoger gelegen wijnvelden, de Hautes-Côtes. De Côte de Nuits is zo’n 20 kilometer lang en maar een paar honderd meter breed, de hellingen kunnen fors oplopen, tot een hoogte tussen de 230 en 300 meter. Dijon is een uitstekend vertrekpunt voor de Route

des Grands Crus. De historische hoofdstad van de Hertogen van Bourgondië heeft een mooie binnenstad, het centrum is grotendeels autovrij en dus ideaal om flanerend de talrijke monumenten, parken en musea te ontdekken.

AAN

DE RAND VAN

DIJON

In het westen van de stad, op de heuvels in het verlengde van de verderop gelegen wijnstreek, werd vroeger wijn verbouwd. De Côte dijonnaise bestaat nu niet meer als officiele benaming, maar de gemeente Dijon bezit nog steeds een wijnperceel van 42 are in het buurtschap Les Marcs d’Or, dat sinds 1981 weer is aangeplant met chardonnay. Het ligt iets hoger dan de wijk Fontaine-d’Ouche,

niet ver van het park Combe Persil, waar het wandelpad Sentier de Grande randonnée des Grands Crus begint. Even verder ligt Chenôve, een betonnen voorstad ten zuiden van Dijon, waarvan het centrum nog de charme heeft van het vroegere wijndorp en waar twee prachtige -16 e -eeuwse wijnpersen van de Hertogen van Bourgondië zijn te zien. De Route des Grands Crus begint buiten de bebouwde kom van Dijon, in Marsannay-laCôte. Deze gemeente produceert rode, witte en rosé wijn die alle drie dezelfde appellation hebben, een unicum in Bourgondië. Doorgaand in zuidelijke richting, nog steeds parallel aan de hoofdweg naar Beaune, komen we via het dorpje Couchey in Fixin, waar u beslist even moet stoppen. Hier zijn

Route touristique des Grands Crus de Bourgogne OVERIGE WIJNGAARDEN IN DE CÔTE-D’OR

niet alleen een aantal interessante bezienswaardigheden zoals de kerk, een oude broodoven en een wasplaats, maar dit dorp koestert voornamelijk de herinnering aan Napoleon. Een museum haalt herinneringen op aan de veldtochten en in het Parc Noisot, vernoemd naar een kapitein van de Garde Impériale, die uit Fixin afkomstig was, staat een beeld van Napoleon, van de hand van de begin 19 e eeuwse beeldhouwer François Rude, uit Dijon. Ga ook even kijken naar Domaine de la Perrière, een wijndomein sinds zes generaties, in een cisterciënzer kasteeltje uit de 12 e eeuw, omringd door een ommuurde wijngaard.

Het departement Côte-d’Or is een echte wijnprovincie en dankt zijn naam, de ‘gouden heuvel’, aan de stralende herfstkleur van de wijnvelden, met name op de langgerekte heuvelrug tussen Dijon en Beaune, maar er zijn ook andere, kleinere wijngaarden, die een verkenning waard zijn. Dijon

Bijvoorbeeld de Châtillonnais-wijngaard, een vroegere glorie, die zwaar getroffen werd door de epidemieën van eind 19e eeuw. Een reeks slechte oogsten die daarop volgden maakten een eind aan de wijnbouw in dit noordelijke deel van het departement. Sinds een jaar of vijftien wordt de wijngaard weer nieuw leven ingeblazen met de productie van voornamelijk Crémant de Bourgogne (zie kader, blz. 29). Een ‘Crémant-wijnroute’ is binnenkort klaar rond het stadje Châtillon-sur-Seine.

RODE WIJN VAN WERELDKLASSE

Nuits-Saint-Georges

En dan, even voorbij Brochon met zijn neoRenaissance kasteel, begint de bakermat van de grote rode bourgognes. Uit GevreyChambertin komen maar liefst 9 grands crus en 26 premiers crus, waaronder de chambertin, de lievelingswijn van Napoleon. In 1847 mocht Gevrey, als eerste, de naam van haar beste wijn toevoegen aan de naam van het dorp. Temidden van de wijnranken troont het kasteel van Gevrey-Chambertin, een middeleeuwse burcht van stevige romaans-bourgondische bouw, tegenwoordig een wijndomein. Vanuit Gevrey kunt u eveneens naar Nuits-Saint-Georges rijden door de Hautes-Côtes, via de dorpen Chamboeuf en Vergy, en via de Combe Lavaux, een natuurgebied met zeldzame flora. De Route des Grands Crus slingert tussen lage stenen muurtjes door, verder zuidwaarts door een oceaan van wijnstokken met hier en daar elegante toegangspoortjes naar eeuwenoude, ommuurde wijngaarden.

De Coteaux de l’Auxois is een tweede kleine wijngaard die weer in opkomst is, dankzij een aantal enthousiaste wijnbouwers die in hun grond geloven. Sinds 1991 zijn de karakteristieke rijen liervormige wijnstokken weer te zien tussen Villaines-les-Prévôtes en Viserny, waar 11 hectare opnieuw beplant zijn met chardonnay, auxerrois en pinot noir. Hetzelfde geldt sinds 1997 voor een tiental hectare bij Flavigny-sur-Ozerain. Al deze inspanningen zijn beloond met het predikaat « Vin de pays des coteaux de l’Auxois », dat een plekje probeert te veroveren aan het Bourgondische wijnfirmament.

… www.bourgogne-tourisme.com

13

La Route des Vins de Bourgogne DE ROUTE Dijon-Corgoloin (29 km) Chenôve (km 6), Marsannay (km 9), Fixin (km 12), Gevrey-Chambertin (km 14), Morey-Saint-Denis (km 17), ChambolleMusigny (km 18), Vougeot (km 19), VosneRomanée (km 21), Nuits-Saint-Georges (km 24) en Comblanchien (km 28).

Wandelen of fietsen : Het Sentier de Grande randonnée des Grands Crus is een langeafstandspad van 21 kilometer door de Côte de Nuits (6 à 7 uur lopen, voor ervaren wandelaars), dat begint bij het Parc de la Combe Persil in Dijon. Het pad loopt verder naar Pernand-Vergelesses, waar het aansluit op de GR 7 naar Santenay. Château du Clos de Vougeot

… In Morey-Saint-Denis ligt de Clos de Tartwijngaard, nog precies zo groot als in 1142 toen hij werd aangelegd, die in al die eeuwen maar drie verschillende eigenaars heeft gekend en één geheel is gebleven. Dat geldt zeker niet voor de wereldberoemde Clos de Vougeotwijngaard, waar we vervolgens aankomen. De oppervlakte is sinds de 15e eeuw onveranderd gebleven en tot aan de Franse revolutie was de wijngaard het eigendom van de monniken van Cîteaux, maar tegenwoordig is het bezit verdeeld over een honderdtal wijnbouwers. Een exceptionele wijngaard, met middenin het kasteel Clos de Vougeot, in de Renaissance opgetrokken op een onderbouw uit de 12 e eeuw. In de cuverie, de gistingsruimte, zijn vier

14


kolossale eiken wijnpersen te zien. In de grote voormalige voorraadkelder vinden sinds 1944 de zittingen plaats van het vermaarde wijngilde, de Chevaliers du Tastevin. Aan de andere kant van de hoofdweg ligt Gilly-les-Cîteaux, waarvan de naam al verwijst naar de abdij van Cîteaux, 12 kilometer verder : een bescheiden abdij, die zoveel heeft betekend voor de ontwikkeling van de Bourgondische wijnbouw en die natuurlijk een bezoek waard is.

BEKEND

TOT OP DE MANN

En dan komen we in Vosne-Romanée, het neusje van de zalm, waar maar liefst zes van de meest begeerde Bourgondische grands crus vandaan komen, waaronder de legendarische

© B.I.V.B. / D.R.

Borden : de Route des Grands Crus staat aangegeven op bruine borden met een witte druiventros en loopt parallel aan de RN 74 van Dijon naar Beaune, voornamelijk via secundaire wegen.

Romanée-Conti. De wijngaard doet bescheiden aan (1,8 ha), achter een groot stenen kruis aan de weg, maar de hele wereld vecht om de 5 000 flessen die jaarlijks geproduceerd worden. Wijn uit Nuits-Saint-Georges, de ‘hoofdstad’ van de Côte de Nuits, werd al aan Lodewijk XIV voorgeschreven als medicijn. De astronauten van de Apollo-15 vlucht noemden een maankrater naar Nuits, met een knipoog naar het boek van Jules Verne ‘Een reis naar de maan’, waarin de hoofdpersonen in hun ruimteschip een fles nuits-saintgeorges opentrekken. Ook de internationale liefdadigheidsverkoop van de wijn van het Hospices de Nuits bewijst dat haar reputatie de grenzen ver overschrijdt. In het voorbijgaan kunt u een kijkje nemen in het museum, bij de gallo-romeinse opgravingen in Les Bolards of in het Cassissium, een

bezoekerscentrum gewijd aan cassis, opgezet door de firma Védrenne van de bekende zwarte bessenlikeur. Vanuit NuitsSaint-Georges is een route mogelijk door de Hautes-Côtes, via Chaux en Villers-la-Faye (15 e eeuws kasteel), met een heel andere sfeer dan in de wijngaarden ‘beneden’. Weer terug op de hoofdweg komt u langs de immense steengroeven van Comblanchien, waarvan de steen over de hele wereld geëxporteerd wordt en die je terugvindt bijvoorbeeld in het voetstuk van het Vrijheidsbeeld. Tot slot is daar Corgoloin, met een bezoek aan het 18e-eeuwse château de Cussigny. Dit is het laatste dorp van de Côte de Nuits en gaat de route over in de Côte de Beaune (zie blz. 16-19). ■

Route touristique des Grands Crus de Bourgogne ONDERWEG DE WIJNGAARDEN van de Côte de Nuits Oppervlakte : ± 3 400 ha verdeeld over 16 gemeentes, waarvan één vijfde A.O.C. Bourgogne Hautes-Côtes de Nuits (20 gemeentes). Productie : 149 000 hl ofwel bijna 20 miljoen flessen per jaar, waarvan meer dan 85% rood. De grote wijnen van de Côte de Nuits (morey-saint-denis, gevrey-chambertin, nuits-saint-georges, alle zonder hoofdletter geschreven!) zijn uitstekende bewaarwijnen, hun solide structuur en volle smaak passen goed bij wild en sterk smakende kaas. Bodem : steenachtige grond met kalkpuin uit de midden-Juraperiode, vermengd met rode aarde afkomstig van de plateaus. Het is de specifieke bodemsoort die maakt dat de Côte de Nuits zulke geweldige rode wijnen kan voortbrengen, als ook het klimaat, de ligging op de zon en de afwezigheid van een waterloop. Druivenrassen (cépages) : pinot noir (rood), chardonnay en aligoté (wit) Wijnen (crus) : 24 rode grands crus, de hoogste klasse in wijn. Op het etiket staat de naam van de betreffende wijngaard, gevolgd door ‘Grand Cru’ : Chambertin, Chambertin-Clos de Bèze, Chapelle-Chambertin, CharmesChambertin, Mazoyères-Chambertin, Griotte-Chambertin, LatricièresChambertin, Mazis-Chambertin, Ruchottes-Chambertin, Clos Saint-Denis, Clos de la Roche, Clos des Lambrays, Clos de Tart, Musigny, Bonnes Mares, Clos Vougeot, Echezeaux, Grands Echezeaux, La Romanée, La RomanéeConti, Romanée Saint-Vivant, Richebourg, La Tâche en La Grande Rue.Buiten de Côte de Nuits is er maar één andere rode grand cru in Bourgondië, nl. de corton (Côte de Beaune).

Op de hele route Saint-Vincent tournante :

Evenementen : begin september, de Folkloriades, een week muziek en dans uit vele landen ; begin november, Foire internationale et gastronomique, culinaire jaarbeurs.

op de laatste zaterdag van januari wordt de naamdag gevierd van de beschermheilige van de wijnbouwers. Ieder jaar organiseert een ander dorp het feest, waarbij boeren en wijngilden op traditionele wijze hun schutspatroon eren (een processie met beelden van St.-Vincent, een mis, banketten en proeverijen). De Grands Crus de Bourgogne-marathon vindt ieder jaar eind oktober plaats en loopt van het centrum van Dijon via de Route des Grands Crus naar Nuits-Saint-Georges, en terug naar Marsannnay-laCôte, waar de finish is.

Moderne voorstad met in het centrum het vroegere wijndorp ; 14e-eeuwse wijnpersen van de Hertogen van Bourgondië. Evenement : derde weekend van september, Fête de la Pressée, wijnfeest ter afsluiting van de vendanges.

Dijon

Marsannay-la-Côte

Prachtige, historische binnenstad met meer dan vijftig statige herenhuizen en een groot aantal kerken ; Paleis van de Hertogen en de Staten van Bourgondië ; uitzicht over de stad vanaf de Tour Philippe-le-Bon ; gebeeldhouwde praalgraven van de hertogen in het Musée des Beaux Arts ; de Mozesput, meesterwerk van Vlaamse sculptuur (14e en 15e eeuw). Om Dijon moeiteloos te verkennen via de diverse routes die door de VVV zijn uitgezet kunt u gebruik maken van een « Segway », een geluidloos voortgedreven soort step.

Chenôve

In het bezoekerscentrum Maison du Patrimoine is een permanente tentoonstelling over het leven van de wijnbouwers in de 19e eeuw. U kunt zich opgeven bij de VVV voor een interessante en leerzame wandeling onder (Franstalige) leiding van een geoloog, over de vorming van de wijnstreek. Evenementen : in maart, Journées Gourmandes, proeverijen van wijn en streekproducten ; eind september, Rallye des Vendanges, fietstocht door de Hautes-Côtes.

Couchey

Evenement : in september,

Boven het dorp, waar het plateau begint, is een mooi uitzichtpunt met een informatiebord. Evenement : in oktober, Fête du Vin nouveau, demonstraties van traditioneel wijnpersen en proeverij van druivensap.

Musique au Chambertin, een festival dat klassieke muziek en wijn combineert.

Fixin Parc Noisot en Musée Noisot, beide aan Napoleon gewijd ; oude wasplaats uit 1827 ; het gehuchtje Fixey heeft een lieflijk romaans kerkje en een oude gemeenschappelijke broodoven onder een leistenen afdak. De oven wordt één keer per jaar gebruikt, aan het begin van de vendanges ; dan kunt u komen meegenieten van brood en gebak.

Gevrey-Chambertin Kasteel ; Saint-Agnan kerk (12e 13e eeuw), waarvan de muren een verbazingwekkende roze kleur hebben. Verder : het huis van de Bourgondische schrijver Gaston Roupnel (1872-1946) en het statige herenhuis van de 17e-eeuwse wijnhandelaar Claude Jobert. Maak een wandeling door de wijnvelden naar de Combe Lavaux en over de Chemin des Crêtes (bewegwijzerd parcours).

Chambolle-Musigny Oude lindeboom uit de 16e eeuw ; kasteel (begin 18e eeuw). Een toeristisch treintje, de Escargot de la Côte, neemt u mee door de wijngaarden.

Vougeot Kasteel Clos Vougeot, zetel van het beroemde wijngilde, de Confrérie des Chevaliers du Tastevin.

Nuits-Saint-Georges Saint-Symphorienkerk ; gemeentelijk museum (archeologie en schilderkunst) ; het ‘Cassissium’, bezoekerscentrum over cassis, en het ‘Imaginarium’, bezoekerscentrum over mousserende wijn. Maak ook een tochtje door de Hautes-Côtes : in Concoeur-etCorboin is een mooi kasteel, in Reulle-Vergy een kerkje en een museum. Evenementen : in maart, wijnveiling van het Hospices de Nuits ; in juni, de Route du Cassis, autorally in de Hautes-Côtes ; in juli, Sons d’une Nuits d’été, muziekfestival ; in oktober, Fête du Vin bourru, wijnfeest.


15

La Route des Vins de Bourgogne ROUTE TOURISTIQUE DES GRANDS CRUS DE BOURGOGNE

De roemrijke Côte de Beaune In het verlengde van de Côte de Nuits, steeds zuidwaarts, gaat de wijnroute verder langs de hellingen van de Côte de Beaune, over een twintigtal kilometers tussen Ladoix-Serrigny en de wijngaarden van de Maranges. Een door de natuur gezegende bodem waar de chardonnaydruif de grootste droge witte wijnen ter wereld voortbrengt, zoals corton-charlemagne en montrachet. Tussen Beaune, de Bourgondische wijnhoofdstad, en Santenay wordt het landschap vlakker en verwisselen we de Côte-d’Or voor het departement Saône-et-Loire.

M

aar eerst even terug naar Corgoloin, waar de Côte de Nuits vrijwel ongemerkt overgaat in de Côte de Beaune. De Route des Grands Crus volgt de RN 74, langs de langgerekte heuvelrug die geleidelijk plaats maakt voor een wijder, opener landschap, met wijnvelden die zich ver over de departementsgrens uitstrekken.

EEN BRON VAN GENOT Tot nu toe lagen de wijnvelden vrijwel uitsluitend aan de westzijde van de hoofdweg, maar op dit gedeelte van de route ziet u ze aan beide kanten liggen. Aan de westzijde, aan de heuvelkant, ligt de Montagne de Corton. Aan de andere kant, in de vallei, liggen de minder bekende wijnvelden van Ladoix-Serrigny, waar geurige, soepele rode wijn vandaan komt. De naam ‘Ladoix’ komt van het Keltische woord douix, dat bron betekent. De dorpsfontein, de wasplaats en een 17e-eeuwse watermolen krijgen hun water vanuit het riviertje de Lauve. Ladoix is één van de oudste dorpen van de wijnstreek, wat u kunt zien aan de overblijfselen van het aan de Douix gewijde heiligdom en het château, een in de 19e eeuw gerestaureerde oude burcht. Let ook op de verde-

16


digingstorentjes die nog te zien zijn op een aantal versterkte boerderijen uit de 14e en 15e eeuw. Sinds een jaar of tien staat Ladoix bekend om de Balade Gourmande, een smultocht die iedere zomer veel wandelaars trekt. Meer dan om een sportevenement gaat het hier om een wandeltocht met allerlei lekkers onderweg, die onder algemene feestvreugde en met een goed gevulde maag eindigt in de wijngaarden.

KAREL DE GROTE Aan de westelijke kant van de hoofdweg, verdeeld over de gemeentes Aloxe-Corton,

Route touristique des Grands Crus de Bourgogne

Pernand-Vergelesses

Ladoix-Serrigny en Pernand-Vergelesses ligt de beroemde Montagne de Corton, een lieflijk glooiende heuvel, die velen doet watertanden. Bovenop de heuvel rijst het witte beeld van Notre-Dame de Bonne Espérance uit boven de bomen, met rondom de magnifieke wijnvelden die staan voor enkele van de beste wijnen van de Côte de Beaune : de rode corton en de witte corton-charlemagne. De corton komt van de stenige wijngaard op de zonnigste kant van de heuvel en was de lievelingswijn van Voltaire en van John F. Kennedy. De Maupassant noemt de corton in één van zijn bekendste werken, ‘Bel Ami’, de roi des

bons vivants, de koning der levensgenieters. De corton-charlemagne-wijngaard werd in 775 door Karel de Grote verkocht aan het kapittel van Saulieu en levert een uitzonderlijke witte wijn, soepel en toch krachtig, met een vleug kaneel, iets van tropisch fruit en amber, zo vol van smaak en toch zo evenwichtig dat hij minstens tien jaar opgelegd kan worden. De legende doet de ronde dat de ouder wordende Karel de Grote, Charlemagne, hier chardonnay liet planten, om geen rode wijn meer te morsen in zijn mooie witte baard ! Aan de voet van de heuvel ligt PernandVergelesses als een plaatje, met authentieke wijnbouwershuizen, een kerk met geglazuurde dakpannen, oplopende straatjes en één en al wijngaard rondom. Vanuit het dorp leidt de weg door de Hautes-Côtes, door bos en wijngaard, naar Magny-lèsVillers waar een goede aligoté vandaan komt, en naar Echevronne, bekend om de teelt van rood fruit (frambozen, aalbessen en zwarte bessen), dat verwerkt wordt tot likeur en jam.

BEAUNE, DE WIJNHOOFDSTAD De Route des Grands Crus laat vervolgens de hoofdweg links liggen en loopt verder naar Beaune door de wijngaarden. Zo komt u eerst in Savigny-les-Beaune, waar u niet moet denken dat u te diep in het glaasje heeft gekeken, als u een jachtvliegtuig tussen de wijnstokken ontwaart! Het is onderdeel van een prachtige verzameling motoren, raceauto’s en vliegtuigen, die te bezichtigen is bij het kasteel van Savigny.

WELKOM ‘BOVEN’, IN DE HAUTES-CÔTES

Beaune

Er is nog geen specifieke wijnroute door de HautesCôtes uitgestippeld, maar vanaf de Route des Grands Crus is het op vele punten mogelijk om het hoger gelegen wijngebied te bereiken. De streek heeft een heel ander karakter en is landelijker en ruiger dan de Côte, soms zelfs een tikje eenzaam en afgelegen, en juist daardoor erg boeiend. Wijnbouw wordt afgewisseld met graanvelden, diep uitgesneden ravijnen en uitgestrekte bossen, met alom de geur van de jeneverbes. De benaming ‘HautesCôtes’ is in 1927 in de plaats gekomen voor ‘ArrièreCôte’, door toedoen van de plaatselijke landen wijnbouwverenigingen, die met de nieuwe naam een betere aansluiting op de roemrijke Côte en haar prestigieuze wijnen beoogden. De Hautes-Côtes omvatten de plateaus tussen de Côte en het dal van de Ouche, op een hoogte van 300 à 400 meter. De toegangswegen leiden door rotsachtige en bosrijke combes, droge ravijnachtige dalen die loodrecht op de heuvelrug van de Côte liggen. Het noordelijke gedeelte, de Hautes-Côtes de Nuits, ligt rond Vergy, en is bereikbaar vanuit Gevrey-Chambertin, Chambolle-Musigny, Nuits-Saint-Georges en Comblanchien. De Hautes-Côtes de Beaune sluiten er zuidelijk op aan en zijn bereikbaar vanuit LadoixSerrigny, Beaune, Pommard en Meursault. Beide gebieden hebben een streek-AOC in rood (pinot noir) en wit (chardonnay) : ‘Bourgogne HautesCôtes de Beaune’ (496 ha, 20 000 hl rood, 4 700 hl wit)* en ‘Bourgogne Hautes-Côtes de Nuits’ (682 ha, 23 000 hl rood, 5 000 hl wit)*. Het zijn over het algemeen stevige, rustieke wijnen die na een paar jaar liggen goed tot hun recht komen. *productie oppervlakte van 2005, gemiddelde wijnproductie berekend over 5 jaar (2001-2005). Bron : B.I.V.B


17

La Route des Vins de Bourgogne DE ROUTE Ladoix-Serrigny – Santenay (38 km via de hoofdroute) Aloxe-Corton (km 3), Pernand-Vergelesses (km 5), Savigny-lès-Beaune (km 9), Beaune (km 15), Pommard (km 19), Volnay (km 21), Monthelie (km 23), Meursault (km 25), Puligny-Montrachet (km 29) en ChassagneMontrachet (km 33). Vanuit Monthelie kunt u via een zijweg rijden over Auxey-Duresses, La Rochepot en SaintAubin, waarna u weer uitkomt op de hoofdroute even voor Chassagne-Montrachet.

DE WIJNGAARDEN van de Côte de Beaune Oppervlakte : 6 400 ha, waarvan 496 ha Hautes-Côtes de Beaune. Productie : 310 000 hl, ofwel meer dan 40 miljoen flessen per jaar, waarvan bijna de helft wit (45%). Bodem : mergel en kalk uit het Juratijdperk (globaal ‘jongere’ grond dan de Côte de Nuits). Druivenrassen (cépages) : pinot noir en een weinig gamay (rood), chardonnay en aligoté (wit). Wijnen : met uitzondering van de corton (grand cru rood en wit) zijn alle grands crus van de Côte de Beaune wit : CortonCharlemagne, Bâtard-Montrachet, Montrachet, Bienvenue-BâtardMontrachet, Chevalier-Montrachet en Criots-Bâtard-Montrachet. Deze wijnen bezitten alle kenmerken van een grote witte bourgogne : een breed aromatisch palet, body en kracht, en een zachte, elegante afdronk.

18

Op een aantal gevels in het dorp staan spreuken, die de lokale wijnen aanprijzen, zoals ‘nourrissants, théologiques et morbifuges’ : w i j n u i t Savigny is voedzaam, Nolay van goddelijke deugd en van ziekten vrijwarend ! Na Savigny passeren we de autosnelweg en k o m e n v i a B o u ze - l e s Beaune bij de Montagne de Beaune, een schitterend uitzichtpunt, vanwaar u Beaune kunt zien liggen met de nog duidelijk zichtbare ring van verdedigingswallen rond de oude stad. Sinds de 18e eeuw heeft het merendeel van de handelshuizen zich in Beaune gevestigd en bijgedragen aan de uitbreiding en de bloei van de wijnbouw in Bourgondië. In hun kelders liggen jaar in jaar uit miljoenen flessen wijn te rijpen. Beaune is een stad van kunst en cultuur, met niet alleen het HôtelDieu, één van de meest bezochte monumenten van Frankrijk, maar ook kerken, musea en stille straten waar rijke herenhuizen zich verschuilen achter hoge muren.

DE « CÔTE DES BLANCS » Ten zuiden van Beaune vouwt het landschap zich als het ware open : het wordt


groener en vlakker. Het is alsof we geleidelijk de stipte orde van de monniken van Cîteaux achter ons laten en de minder strenge wereld van Cluny binnentreden. Na Pommard en Volnay, twee aardige dorpen die bekend staan om uitstekende rode wijn, is de beurt aan de Côte des Blancs : Meursault, Puligny-Montrachet en Chassagne-Montrachet. Het gaat hier niet om een officiële benaming, maar hij is goed van toepassing op dit stukje Bourgondië, waar de chardonnaydruif op een bodem van mergel, kalk en kiezel exceptionele witte wijn oplevert. Maar eerst komen we door Monthelie, waar naar verluidt al door de Kelten wijn werd verbouwd. De route splitst zich hier in een

Auxey-Duresses

Beaune

Route touristique des Grands Crus de Bourgogne boven- en een benedenroute. De bovenroute leidt via La Rochepot (prachtig k a s t e e l m e t d e vo o r B o u r g o n d i ë zo typerende veelkleurige dakpannen) naar Saint-Aubin, op de grens van de HautesCôtes de Beaune. Een zijweg leidt naar het op een rots gelegen, sfeervolle dorpje Saint-Romain. De benedenroute gaat naar Meursault, een vrij grote gemeente waar een aantal scènes uit de film La Grande Va d ro u i l l e m e t L o u i s d e Fu n è s z i j n opgenomen. In het kasteel van Meursault liggen zo’n 800 000 flessen opgeslagen. Iets verder liggen Puligny-Montrachet en Chassagne-Montrachet, waar maar liefst vijf witte grands crus vandaan komen : goddelijke wijn met een evenwichtige structuur en van grote finesse. Voor een Bourgondiër is montrachet de beste witte wijn ter wereld, die je, aldus Alexandre Dumas, ‘geknield en met ontbloot hoofd’ moet drinken. Een unieke belevenis dus, bijna een gewijd moment, dat u zelf kunt beleven in één van de vele kelders onderweg.

ONDERWEG Ladoix-Serrigny Gallo-romeinse grafzuil bij de Ferme de Neuvelle ; Notre-Dame du Chemin (11e-eeuwse kapel, herbouwd in de 15e eeuw) ; kerk (13e eeuw) ; watermolen aan de Lauve (17e eeuw) ; wasplaats bij Buisson

Evenement : eerste zondag van Santenay

De wijnroute eindigt enkele kilometers verder in Santenay, een bedrijvig stadje en tevens kuuroord, met een heus casino temidden van de wijngaarden. U kunt er ook de grootste plataan van Frankrijk bewonderen, een kasteel waar nu een wijnhuis is gevestigd, een gerestaureerde windmolen en het mooie Saint-Jean-de-Narosse kerkje. Vanaf de Mont de Sène heeft u een schitterend uitzicht over de omgeving, alvorens uw tocht voort te zetten in de Maranges-wijngaard, die een tussenschakel vormt met het volgende wijndistrict, de Côte Chalonnaise (zie blz. 20-23). ■

juli, Balade gourmande, ‘smulwandeling’ door de wijngaarden.

Pernand-Vergelesses Mooi wijndorp met oude huizen, kerk, dorpsfontein en wasplaatsen. Loop omhoog naar het kapelletje van Notre-Dame de Bonne Espérance, vanwaar u een schitterend uitzicht heeft.

Savigny-lès-Beaune Kasteel met wijndomein en Musée de la Moto (motoren, raceauto’s en vliegtuigen) ; romaanse kerk (15e-eeuws fresco). In de gemeentelijke wijnkelder kunt u een goûtaillon bijwonen, een feestelijke zitting van het wijngilde Cousinerie de Bourgogne.

binnenstad met herenhuizen, handelshuizen en wijnkelders ; mosterdfabriek Fallot. U kunt de stad bezoeken per ‘visiotrein’. Wijncursussen en proeverijen vindt u bij de Ecole des Vins de Bourgogne.

Evenementen : van juni tot september, festival Cours, Eau, Jardins, muziek, dans en poëzie ; in juli, internationaal barok-opera festival ; derde weekend van november, wijnveiling ten bate van het Hospices de Beaune.

Pommard Op het wijndomein in het kasteel is een ‘reukparcours’ aangelegd om het scala van wijngeuren te leren herkennen. Er staat een 16e-eeuwse wijnpers, de gewelfde kelders dateren uit de 18e eeuw.

Volnay

diverse andere manifestaties.

Saint-Romain Hier zijn nog twee ‘kuiperijen’, fabrieken waar wijnvaten worden gemaakt. Eén daarvan dateert van 1910.

La Rochepot Prachtig hooggelegen kasteel, één van de meest karakteristieke Bourgondische monumenten.

Meursault Stadhuis met veelkleurige geglazuurde dakpannen ; het wijndomein Château de Meursault is één van de grootste kelders van Bourgondië. Als u de wijngaarden vanuit de lucht wil bewonderen, dan kunt u een ballonvaart maken met Ballons libres de Côte-d’Or.

Notre-Dame de Pitié kapel (16e eeuw) ; Saint-Cyrkerk (14e eeuw) ; groot standbeeld van Notre-Dame des Vignes (19e eeuw) ; mooi uitzichtpunt.

Evenementen : in juni, ballonmanifestatie ; in juli, Bach et Bacchus, concertfestival met wijnproeverijen ; derde maandag van november, Paulée de Meursault, wijnfeest.

Evenementen : eerste weekend

Monthelie

Santenay

van mei, Bienvenue à Savigny, manifestatie in de wijnkelders ; derde weekend van oktober, Foulée des Vendanges, hardloopwedstrijd over de paden in de wijngaarden.

Saint-Germainkerk (12e eeuw) ; kasteel (18e eeuw) ; mooie oude huizen in het dorp.

Windmolen in Sorine (molenfeest in september) ; mooie Saint-Jeande-Narosse kerk (15e eeuw), tegen de heuvels gelegen (falaise des Trois Croix). U kunt een gokje wagen in het casino (speelautomaten) of een zitting bijwonen van het wijngilde Les Grumeurs op het voormalige kasteel van Filips de Stoute.

Beaune Hôtel-Dieu of Hospices de Beaune ; Notre-Dame kerk ; historische

Evenementen : in mei, Printemps de Monthelie ; begin juli, Monthelie Festival, met openluchtvoorstellingen, openstelling van wijnkelders en


19

La Route des Vins de Bourgogne ROUTE TOURISTIQUE DES GRANDS VINS DE BOURGOGNE

De wijngaarden van de Côte Chalonnaise W De Route des Grands Vins, van Santenay naar Saint-Gengoux-le-National, is de voortzet-

ting van de Route des Grands Crus. Over een afstand van ongeveer honderd kilometer leidt deze duidelijk bewegwijzerde route langs een veertigtal gemeentes in drie wijndis-

tricten : de Côte Chalonnaise, de Maranges en de kleinere Couchois. Wijngaarden wisselen af met weiland en bos en overal liggen dorpjes, kerken en kastelen verscholen tussen de heuvels. Een tocht om van te genieten en niet alleen met de auto, maar ook op de fiets via de Voie Verte, of met een vakantieboot op het Canal du Centre.

ijnbouw heeft ten tijde van de Romeinen hier zijn intrede gedaan en heeft zich vanaf de Middeleeuwen verder kunnen ontwikkelen dankzij de nabijheid van de handelsstad Chalon aan de rivier de Saône. In de vorige eeuw legde de phylloxera de totale wijngaard plat, maar hij is er langzamerhand weer bovenop gekomen door heraanplant van de edelste druivenrassen op de gunstigst gelegen hellingen. De toekenning van de AOC ‘Bourgogne Côte Chalonnaise’ in 1990 markeert de wedergeboorte van deze wijngaard, die een groeiend succes kent.

MARANGES

EN

COUCHOIS

Na Santenay, aan het eind van de Route des Grands Crus (zie blz. 12-19) maakt de wijnroute een zijsprong door de Maranges, een pittoreske, ongerepte streek. Kleine dorpjes liggen dicht tegen de heuvels aan, wijnbouwershuizen verschuilen zich achter oude stenen toegangspoorten en het glooiende landschap met hier en daar rotspartijen biedt prachtige vergezichten (mont de Rome, mont de Sène). Ver van de strakke regelmaat van de Côte de Nuits biedt de

20


Saint-Gengoux-le-National

Maranges een landschap vol verborgen plekjes die het verkennen waard zijn. De drie wijndorpen zijn dan ook typerend voor het Bourgondische platteland : Dezize-lès-Maranges, tegen de heuvel gelegen, Sampigny-lès-Maranges aan de oever van de Cozanne en Cheilly-lès-Maranges, aan de Dheune. Zeven rode premiers crus (pinot noir) worden hier geproduceerd, sinds 1989 onder de AOC Maranges,

Route touristique des Grands Vins de Bourgogne de jongste herkomstbenaming van de Côte de Beaune, waar hij nog net onder valt, op de grens tussen Côte-d’Or en Saône-et-Loire. Op de weg die van Dezize naar beneden loopt naar Paris-l’Hôpital heeft u een schitterend vergezicht, waarna u langs de snelstromende Cozanne via Sampigny-lèsMaranges, Santenay en Chagny bereikt. Maar u kunt ook kiezen voor een tweede tochtje, nu door de Couchois-wijngaard (ong. 20 km) dat weer op de hoofdroute uitkomt tussen Aluze en Mercurey. Een goede gelegenheid om kennis te maken met deze minder bekende streek en haar roemrijke geschiedenis : in Couches staat het indrukwekkende kasteel van Margare-

Mercurey

tha van Bourgondië. Ook in Dracy is een kasteel te zien en Le Creusot staat bekend om haar industriële verleden. De hoogovendynastie Schneider exploiteerde hier ijzererts en bracht de stad en haar wijde omgeving van 1840 tot de jaren vijftig van de vorige eeuw tot grote bloei. Het plaatsje Couches heette in die tijd nog ‘Couchesles-Mines’, alvorens recent omgedoopt te worden in ‘Couches-les-Vignes’, dankzij de productie van rode wijn onder de appellation Côtes du Couchois. Even verder komen we in Saint-Léger-surDheune, aan het Canal du Centre, waar vakantieboten te huur zijn. Het traject van ongeveer 35 km naar Chalon-sur-Saône kan ook gefietst en geskeelerd worden over

het geasfalteerde en autovrije jaagpad (Voie Verte). De Wijnroute des Grands Vins vindt u weer terug in Chagny, een aardig stadje aan het kanaal, waar het sterrenrestaurant van chefkok Lameloise is gevestigd.

RULLY

EN

MERCUREY

In Chagny kunt u opnieuw van de hoofdroute afwijken en een kort tripje maken, waar de Côte Chalonnaise het geheim van heeft : een plattelandsweg tussen lage stenen muurtjes, met hier en daar een kruisbeeld, langs kerkjes en oude huizen. Een schitterend stukje Bourgondië, met om te beginnen Bouzeron. ‘Un petit village, un grand vin’ staat op het bord als u het dorpje binnenrijdt, want Bouzeron staat bekend om zijn uitstekende aligoté. Dan Chassey-le-Camp, waar archeologische opgravingen een legerplaats uit de Steentijd hebben blootgelegd, en via Aluze terug naar de wijnroute, tussen Rully en Mercurey. Twee welvarende wijndorpen met klinkende namen, die de Côte Chalonnaise bekendheid gegeven hebben. Het wemelt hier van premiers crus en de vele wijndomeinen onderweg doen hun best om u over te halen tot een kelderbezoek of een proeverij in een van de statige panden, die vaak meer weg hebben van een kasteel dan van een wijnhuis. Rully, waar zowel rode als witte wijn als crémant geproduceerd wordt, is een bezoek waard. Het kasteel, sinds vier eeuwen in bezit van de familie de Montessus, is een van de best bewaard gebleven wijnbezittingen van de Côte Chalonnaise, naast een groot aantal wijnpanden uit de 19e eeuw. Mercurey is bekend om haar uitstekende

VIER DRUIVENRASSEN IN DE CÔTE CHALONNAISE Pinot noir : vanaf het begin van de wijnbouw wordt in Bourgondië pinot noir verbouwd, dichte trosjes van donker paars-zwarte druiven met zoet, blank sap. Pinot noir levert hier volle rode wijnen, zoals Rully, Mercurey en Givry. Chardonnay is het equivalent van pinot noir voor witte wijn. De grote witte bourgognes en met name die van de Côte Chalonnaise zijn te danken aan de chardonnaydruif. De trossen zijn langwerpiger en minder compact dan de pinot noir, de druiven zijn goudkleurig en geven overheerlijk zoet sap. Chardonnay wordt gebruikt voor Rully, Mercurey, Givry en Montagny. Aligoté is een rustiek druivenras, dat van oudsher verbouwd wordt in Bourgondië. De trossen en druiven zijn groter dan die van de chardonnay en worden gebruikt voor de productie van aligoté wijn, en met name de specifieke bouzeron in de Côte Chalonnaise. De gamaydruif, (gamay noir au jus blanc) dankt zijn naam waarschijnlijk aan het gelijknamige gehucht bij Saint-Aubin (Côte de Beaune). Het is een vruchtbaar ras, dat beter gedijt op de graniethoudende grond van Mâconnais en Beaujolais, dan op het kalkleem van de Côte-d’Or. De gamaydruif geeft aantrekkelijke, geurige wijn, en wordt in de Côte Chalonnaise soms gebruikt voor crémant.


21


DE WIJNGAARDEN van Maranges, Couchois en Côte Chalonnaise Maranges is een gemeente-appellation die onder de Côte de Beaune valt en de gemeentes Dezize, Sampigny en Cheilly-lès-Maranges omvat. Maranges zijn goede, rode bewaarwijnen met een aroma van rood fruit en een vleugje bloemengeur. De Couchois-wijngaard heeft veel gemeen met de Hautes-Côtes de Beaune en produceert diepgekleurde, stevige rode wijn onder de regionale appellation Bourgogne Côtes du Couchois. De Côte Chalonnaise is de natuurlijke voortzetting van de Côte de Beaune, met een identieke bodemsoort en dezelfde druivenrassen. De wijnen uit dit district kennen een groeiend succes, niet in de laatste plaats vanwege een uitstekende prijs-kwaliteitverhouding. - Oppervlakte : 4 800 ha wijngaarden op een strook van 25 km lang en 7 km breed. - Productie : 237 000 hl ofwel meer dan 30 miljoen flessen per jaar, ongeveer gelijk verdeeld tussen rood (55 %) en wit (waaronder crémant). - Bodem : kalkleem uit de Jura-periode (leemgrond leent zich uitstekend voor chardonnay) ; de hoogte van de wijnheuvels varieert van 250 tot 370 meter. - Druivenrassen (cépages) : pinot noir en gamay (bij Buxy en in de Couchois) ; chardonnay en aligoté (met name in Bouzeron). - Wijnen : vijf gemeente-appellations (Bouzeron, Mercurey, Rully, Givry en Montagny), waarvan twee wit (Montagny en Bouzeron). Alle andere wijn heeft de regionale AOC Bourgogne Côte Chalonnaise, die sinds 1990 bestaat. De meest karakteristieke rode wijnen (Mercurey, Givry) zijn goede bewaarwijnen (volle rijpheid tussen 5 en 8 jaar), met een stevige structuur en aroma’s van fruit als kersen en zwarte bessen. De grootste witte wijnen (Montagny, Rully) hebben een mooie goudgroene tint en zijn zowel vol finesse als karaktervol.

22

rode wijn, die niet onderdoet voor de grands crus van de Côte de Beaune. De prachtige panden en buitenhuizen (18e en 19e eeuw) aan de langgerekte hoofdstraat geven duidelijk aan dat wijn hier van oudsher de zaak is van een welgestelde wijnbourgeoisie.

JE VOELT

HET ZUIDEN AL

Na Mercurey moet u beslist een zijpad inslaan om opnieuw een juweeltje van de Côte Chalonnaise te ontdekken, de groene Vallée des Vaux, het dal van het riviertje de Orbise en het Château de Germolles (12 e-14 e eeuw), het enige kasteel van de hertogen van Bourgondië dat nog overeind staat. Geniet van dit prachtige stukje natuur, waar wijnstokken, weiden, boomgaarden en dichte bossen elkaar afwisselen. Het stadje Givry steekt af bij die simpele eenvoud met de imposante restanten van vroegere vestingwerken, een stadspoort, een prachtige ronde markthal en een monumentale kerk met koepel. Het is een aantrekkelijke halteplaats en tevens vertrekpunt van het Voie Verte- fietspad, dat over de voormalige spoorbaan via Cluny naar Charnay-lès-Mâcon loopt (65 km). De wijnroute gaat, evenwijdig aan het fietspad, in zuidelijke richting verder, temidden van de wijngaarden, nu eens langs de voet van de heuvel, dan weer bovenlangs, met onderweg veel bezienswaardigs. In Jambles passeren we de Mont Avril (421 m hoog), in Moroges is een middeleeuws kasteel, een versterkte neogotische kerk in Saint-Désert, en in Rosey


DE ROUTE

ux-le-National (75 km) Santenay - St-Gengou Cheilly-lès-Maranges, Sampigny-lès-Maranges, Dezize-lès-Maranges, Chagny, Rully, Aluze, Mercurey, Mellecey, Givry, Moroges, Saint-Désert, Buxy, Montagny-lès-Buxy, Chenôves en Saint-Boil.

Drie zijroutes Côtes du Couchois (van Paris-l’Hôpital naar Charrecey, 24 km), Bouzeron (van Chagny naar Aluze, 10 km) en Vallée des Vaux (van Mercurey naar Jambles, 12 km).

een romaans kerkje met een dakbedekking van lavasteen. In het stadje Buxy, de volgende etappe, kunt u de benen strekken in het gerestaureerde centrum. Let op de hoge loopbrug, die de kerktoren verbindt met een middeleeuws torentje. In het volgende dorp, Montagny, kunt u door de geplaveide straatjes naar boven lopen om te genieten van een uitzicht over zo’n 300 ha wijn-

Route touristique des Grands Vins de Bourgogne ONDERWEG Op de hele route La Chasse aux Trésors : ieder jaar in april wordt een fiets - en autopuzzelrit gehouden, waarbij de deelnemers door het beantwoorden van allerlei vragen de wijngaarden ontdekken en in contact komen met de wijnboeren.

In de Maranges

Couches

gaard. Daar komt de witte wijn vandaan waar Montagny bekend om staat. De Route des Grands Vins eindigt vervolgens in het vredige, middeleeuwse stadje SaintGengoux-le-National, waar u kunt neerstrijken op een van de terrasjes aan de met platanen omzoomde hoofdstraat. Lijkt het

niet of de lucht hier al warmer is ? Ook de gevels krijgen meer kleur, u ziet meer en meer daken met ronde dakpannen, kortom de wijnheuvels krijgen een mediterraan karakter. De Mâconnais is niet ver meer, de volgende wijnroute begint hier (zie blz. 24-27). ■

Oude wijnbouwershuizen in Sampigny-lès-Maranges en Dezize-lès-Maranges ; schitterend uitzicht vanaf de Mont de Rome (545 m), waar ook klimrotsen zijn.

Evenementen : begin april, Du coté des Maranges, open dagen in de wijnkelders en diverse manifestaties.

In de Couchois Kasteel van Margaretha van Bourgondië in Couches ; klein wijnmuseum bij het wijndomein La Tour Bajole in Saint-Maurice-les-Couches.

Evenementen : begin augustus, Ronde du Couchois, open dagen in de wijnkelders ; begin juli, jazzfestival in Couches.

Chalon-sur-Saône Historische binnenstad rond de Saint-Vincentkathedraal

(markt) ; Niépce fotomuseum, vernoemd naar de hier geboren uitvinder van de fotografie.

Evenementen : begin juli, Chalon dans la Rue, belangrijk straattoneelfestival.

Chagny Oude ziekenhuisapotheek ; in de rivierhaven is bootverhuur voor een vakantie op het Canal du Centre.

Rully Château de Rully : middeleeuwse burcht en wijndomein. Evenementen : in april, Rully Millésimes, wijnproeverij in de kelder van de lokale wijnunie.

Mercurey Mooie wijnbouwerswoningen en een romaanse kerk in het gehucht Touches ; op hetChâteau de Garnerot kunt u een zitting bijwonen van het Saint-Vincentwijngilde en de Disciples de la Chanteflûte.

Givry Stadhuis gevestigd in de voormalige stadspoort Porte de l’Horloge ; markthal (19e eeuw) ; ronde kerk, schitterend voorbeeld van eind 18e-eeuwse bouwkunst ;

Château de Germolles (14e eeuw) in Mellecey. Givry is startpunt van het fietsen skeelerpad Voie Verte naar Mâcon. Voor wandelaars is een educatief wandelpad uitgezet rond de Mont Avril (vertrekpunt in Cercot, bij Jambles).

Evenementen : begin juli, Les Musicaves, muziek en wijn ; begin april, wijnmarkt in de ronde markthal.

Buxy Middeleeuwse huizen met zijtorentjes die als trappenhuis dienden ; kerk (12e eeuw) ; wijnbouwersmuseum. Lokale wijnen zijn te proeven in de Tour Rouge, een proeflokaal in een gedeelte van de voormalige dorpsburcht.

Evenementen : begin juli, in samenwerking met Montagny, Les Musicarires, straattoneel.

St-Gengoux-le-Nal Oude panden van kerkelijke en rechterlijke ambtsbekleders ; een door de monniken van Cluny gebouwde kerk. Het mooi gelegen, typisch Bourgondische dorpje Culles-les-Roches (6 km noordelijk) is een bezoekje waard.


23

La Route des Vins de Bourgogne ROUTE DES VINS MACONNAIS-BEAUJOLAIS

In zuid-Bourgondië : de Mâconnais Na de Côte Chalonnaise komen we in de meest zuidelijke wijngaarden van Bourgondië, de Mâconnais, de laatste van een ononderbroken reeks sinds Dijon. De Route des Vins Mâconnais-Beaujolais eindigt in Romanèche-Thorins, in de heuvels waar de Beaujolais begint, en bestaat uit een netwerk van acht tochten. « Suivez la grappe » staat op de bordjes, dus : volg de druiventros !

I

n Saint-Gengoux-le-National laten we de wijngaarden even links liggen om langs een omweg een prachtige rit te maken via de D 67, een rustige, landelijke weg die tevens de overgang markeert van Côte Chalonnaise naar Mâconnais. Het mooie romaanse kerkje van Chapaize uit de vroege XI e eeuw getuigt van de geweldige spirituele dimensie van deze streek : C l u n y, o o i t « p h a re d e l a C h r é tienté »*, ligt maar een aantal kilometers hiervandaan, net als Tournus en de romaanse Saint-Philibert abdijkerk, waar de kerk van Chapaize ve r w a n t s c h a p m e e t o o n t . Oo k Taizé, de door frère Roger gestichte oecumenische gemeenschap, ligt in deze streek. Ee n va n d e a c h t t o c h t e n va n de Route des Vins MâconnaisBeaujolais (tocht 4) is ge wijd aan de streek rond Cluny, waar weinig over is van de vroegere wijngaarden, maar waar u uw hart kunt ophalen aan cultuur en architectuur. * Licht van de christelijke wereld Cluny

24


Route des Vins Mâconnais-Beaujolais

OVER ETIKETTEN EN HERKOMSTBENAMINGEN Het is niet altijd even makkelijk om wijs te worden uit etiketten. De indeling van bourgogne-wijnen is gebaseerd op een aantal zeer precieze, maar vrij eenvoudige basisregels. Er zijn vier in kwaliteit oplopende niveaus : - Streekwijnen worden geproduceerd in de drie departementen Yonne, Côte-d’Or en Saône-et-Loire* en dragen de naam Bourgogne, in bepaalde gevallen gevolgd door het druivenras (Bourgogne Aligoté), door de gemeentenaam (Bourgogne Irancy) of door de districtsnaam (Bourgogne Côte Chalonnaise), of dragen alleen de districtsnaam (Chablis, Mâcon). Er zijn 23 streekbenamingen in Bourgondië, die 53% van de productie uitmaken. - Gemeentewijnen dragen de naam van de gemeente (dorp, stad) waar ze worden geproduceerd (Beaune, Saint-Véran). Er zijn 44 gemeentebenamingen in Bourgondië, die 35% van de productie uitmaken. - de vermelding ‘Premier Cru’ is een extra kwaliteitsaanduiding voor gemeentewijnen, die op het etiket de naam mogen toevoegen van de exacte wijngaard (climat) waarop de wijn geoogst is, bijv. Beaune Premier Cru Les Grèves. Er zijn 622 climats die ‘premier cru’ geklasseerd zijn (10% van de productie). - Grand cru is de hoogste categorie, waarin de wijn alleen de naam draagt van de specifieke wijngaard, waar hij uit voortkomt (Montrachet, Corton, Chablis Grand Cru Les Clos). De Côte-d’Or telt 32 gran ds crus, Chablis één (van zeven verschillende akkers). Grands crus maken 2% uit van de productie. In 2005 bedroeg de totale wijnproductie van Bourgondië 176 miljoen flessen, verdeeld over maar liefst 101 herkomstbenamingen (Appellations d’Origine Contrôlée), hetgeen een idee geeft van de grote verscheidenheid aan bodemsoorten, terroirs, in Bourgondië. * de productie van de Nièvre, het vierde departement van Bourgondië, valt onder de Loirewijnen en dus buiten deze indeling (zie blz. 32-35).

TUSSEN TOURNUS

EN

CLUNY

Terug naar de wijnroute, en naar Brancion, de eerste etappe, als een soort toegangspoort tot de Mâconnais. Een middeleeuws dorpje op een rotspunt van 400 meter, met huisjes gegroepeerd rond de feodale burcht, die de verbindingsweg beheerste tussen het dal van de Grosne en dat van de Saône. Vanaf de burchttoren heeft u uitzicht over de wijde omgeving en ziet u duidelijk het verschil tussen het bos- en weidelandschap rond Cluny en de meer zuidelijk gelegen wijnheuvels van de Mâconnais, te herkennen aan de kale ronde toppen (« cras »),

Bourgondische hertogdom was deze regio eigenlijk een buitenbeentje : het dialect klinkt al zuidelijker, de daken vlakken af en worden met ronde dakpannen bedekt, gevels krijgen open galerijen met een buitentrap, waaronder een ronde kelderingang verscholen gaat. Kortom, de sfeer wordt mediterraan en ook het landschap verandert van aangezicht, wijngaarden worden afgewisseld met gemengd bedrijf, graanbouw en veeteelt.

EEN

STREEK VOL

CHARDONNAY

De wijnbouw in de Mâconnais vindt net als

Blanot

die door geitenkuddes worden afgegraasd. Na Martailly-lès-Brancion gaat de tocht in vrij rechte lijn verder zuidwaarts over kleine departementale wegen, parallel aan de heuvelrug die ons scheidt van de autosnelweg en de Saône. Na Bissy-la-Mâconnaise verlaten we definitief de invloedssfeer van Tournus en Cluny en rijden we de Mâconnais-streek in. Al in de tijd van het

Chanes

de meeste wijngaarden van Bourgondië zijn oorsprong in de Romeinse tijd, rond de derde eeuw, en wordt verder ontwikkeld door de monniken, in dit geval de benedictijnen van Cluny. Tot in de 18e eeuw werd in de Mâconnais vrijwel uitsluitend gamay geteeld, met uitzondering van de omgeving van Lugny en van het uiterste zuiden van de wijnstreek. Begin

19 e eeuw blijkt dat de grond veel geschikter is voor chardonnay (genoemd naar een dorpje ten zuidoosten van Martailly-lès-Brancion), die dan ook de overhand krijgt en heden ten dage 85% van de aanplant bedraagt. Naast de productie van overwegend witte wijn is een ander kenmerk van dit wijndistrict, de lange traditie van coöperatieve kelders. Dertien coöperaties zijn nog steeds in bedrijf, hoofdzakelijk in het noordelijke deel, waarvan de grootste die van Lugny is, niet ver van Bissy-la-Mâconnaise (zie tocht 2). Coöperatieve kelders verhandelen de wijn van hun leden (rood, wit, rosé en crémant de Bourgogne), ze beheren het gezamenlijke proeflokaal en u kunt de wijnopslag bezoeken. Ieder jaar worden manifestaties georganiseerd zoals caves ouvertes, open dagen in de kelders van de aangesloten leden, wat vaak een goede gelegenheid is om kennis te maken met de wijnboeren en hun diverse appellations.


25


DE ROUTE Van Saint-Gengoux-le-National naar Romanèche-Thorins (70 km) Alle wijnroutes van Bourgondië zijn bewegwijzerd met bruine borden met daarop een witte druiventros en de naam van de desbetreffende route. De Route des Vins Mâconnais-Beaujolais dus ook, maar omdat het hier om een netwerk van wegen gaat zijn er bovendien bordjes met het logo van de route, een olijk gezichtje omlijst door een krans van druiven, met de tekst « Suivez la grappe ». ______________________________________ HOOFDROUTE : Chapaize, Brancion, Bissy-la-Mâconnaise, Saint-Gengoux-de-Scissé, Azé, Igé, Verzé, La Roche-Vineuse, Bussières, Pierreclos, Serrières, Chasselas, Saint-Vérand, Saint-Amour-Bellevue en La Chapelle-de-Guinchay. ______________________________________ ACHT TOCHTEN TER KEUZE : Culturele en toeristische tochten met in totaal 64 halteplaatsen waar een en ander is te zien en waar u van de plaatselijke keuken kunt genieten : - Tocht 1 : van Tournus naar Brancion (42 km, 10 halteplaatsen). - Tocht 2 : van Bissy-la-Mâconnaise naar Fleurville aan de Saône (60 km, 9 halteplaatsen). - Tocht 3 : van Verzé naar Mâcon (40 km, 9 halteplaatsen). - Tocht 4 : van Chapaize naar Cluny (90 km, 9 halteplaatsen). - Tocht 5 : Lamartineroute : van La Roche-Vineuse naar Saint-Point (50 km, 11 halteplaatsen). - Tocht 6 : van Chânes naar Mâcon (40 km, 9 halteplaatsen). - Tocht 7 : Vinzelles, Vergisson en Solutré-Pouilly (25 km, 3 halteplaatsen). - Tocht 8 : van Romanèche-Thorins naar Crèches-sur-Saône (45 km, 5 halteplaatsen).

26


O p enige afstand passeren we Viré en Clessé, w a a r g o e d e witte wijn vandaan k o m t onder de naam ViréClessé, de honderdste en meest recente AOC van Bourgondië, die in 1997 werd toegekend. Ook de naam van de volgende dorpen eindigt steevast op « é », SaintGengoux-deScissé, Azé, Igé en Verzé. We passeren wijndomeinen, kelders, romaanse kerken en wijnbouwershuizen en bij iedere bocht in de weg is wel een mooi vergezicht. La Roche-Vineuse, met zijn toepasselijke naam « de wijnrots », ligt op de route die is

gewijd aan de Franse dichter en politicus Lamar tine (tocht 5), en die begint bij zijn ouderlijk huis in Milly. De tocht neemt u mee naar dorpjes waar vrienden van hem woonden - Ber zéla-Ville, Tramayes - en langs buitenhuizen waar hij veel te gast was, Pierreclos, Saint-Point en PrisséMontceau. In Mâcon is een Lamartinemuseum ; ook kunt u daar het oude centr um b e zo e k e n e n f l a n e re n i n d e gezellige winkelstraten.

MÂCON EN BEAUJOLAIS

In het zuiden van de Mâconnais, vanaf Bussières, worden de beste crus geproduceerd. Het is dan ook het welvarendste deel van de streek

DE WIJNGAARDEN VAN DE MÂCONNAIS Oppervlakte : 6 200 ha, het grootste wijndistrict van Bourgondië, 35 km lang (van Sennecey-le-Grand tot Saint-Vérand) en 10 km breed (van het dal van de Grosne in het westen tot de Saônevallei in het oosten). Productie : 411 000 hl ofwel bijna 55 miljoen flessen per jaar, waarvan 85% wit. Een vijfde van de productie bestaat uit gemeentewijnen (Saint-Véran, Pouilly-Fuissé, Pouilly-Loché, Pouilly-Vinzelles, Viré-Clessé). Bodem : heuvels van kalkleem uit de Jura-periode. Op de meer roodbruine kalkgrond staat chardonnay, op kiezelgronden met zand of leem en zgn. « chailles », keien van zandsteen, staat gamay. Druivenrassen : chardonnay voor witte wijn (85% van de aanplant), gamay noir à jus blanc voor rode mâcon ; hier en daar pinot noir. Wijnen : droge fruitige witte wijn, met een aroma van bloemen en iets van amandel en hazelnoot, typerend voor chardonnay. Rode Mâcon verschilt van smaak naar gelang de bodemsoort : op kalkleemgrond smaakt hij fris en rond, en kan hij jong gedronken worden. Op graniet of kiezelbodem (in het zuiden van de Mâconnais) wordt de wijn voller en pittiger en krijgt hij na enkele jaren rijping een aroma van kruiden en gestoofd fruit.

Route des Vins Mâconnais-Beaujolais ONDERWEG

Roche de Solutré

met vrijwel alleen wijnbouw en hoofdzakelijk particuliere domeinen, in plaats van coöperatieve kelders. Hier komen de elegante witte pouilly’s vandaan (Pouilly-Fuissé, PouillyLoché, Pouilly-Vinzelles). De zachtglooiende lijnen van de met wijnstokken overdekte heuvels komen samen aan de voet van twee steil oprijzende rotsen, Vergisson en Solutré. Vooral de laatste is het beklimmen waard, alleen al om de wandeling door een prachtig stukje natuur, maar zeker ook om het adembenemende uitzicht vanaf de top (493 m.). Aan de voet van de rots ligt, half ondergronds, een modern archeologiemuseum,

waar u alles te weten komt over de belangrijke opgravingen en vondsten die hier zijn gedaan. Saint-Vérand (met ‘d’) waar de uitstekende witte saint-véran (zonder ‘d’) vandaan komt, is de laatste wijngemeente van de Mâconnaiswijngaard. De weg gaat weliswaar verder door de wijngaarden, maar die maken deel uit van de Beaujolais. Sinds 1930 worden Beaujolaiswijnen namelijk administratief gezien onder het wijngebied Bourgogne gerekend. Toch wordt Beaujolais door Bourgondiërs beschouwd als een andere categorie, ook al zijn crus als Chénas, Juliénas, Saint-Amour en Moulin à Vent afkomstig van Bourgondische bodem, maar dan wel van het allerzuidelijkste puntje ! De Route des Vins Mâconnais-Beaujolais eindigt in La Chapelle-de-Guinchay, bij het trotse silhouet van de moulin à vent, de windmolen van de gelijknamige grand cru. Even verder ligt Romanèche-Thorins, waar behalve een attractiepark met een dierentuin, een interessant bezoekerscentrum is over wijn en tradities van de Beaujolais. ■

Chapaize Romaanse kerk (begin 11e eeuw) met een 35-meter hoge klokkentoren ; diverse kunstnijverheidsateliers (verguld houtsnijwerk, aardewerk, sieraden).

Cormatin Schitterend 17 e -eeuws kasteel, waar ’s zomers een toneelfestival plaatsvindt ; fietsenmuseum. U kunt een fietstochtje maken op het Voie Verte fietsen skeelerpad.

Brancion Hooggelegen middeleeuws dorpje rond een feodale burcht met huizen in Renaissance-stijl, een romaanse kerk, markthal en 15e -eeuwse herberg ; prachtig uitzicht over het dal van de Grosne. In de nabije omgeving liggen de mooie dorpjes Uchizy en Ozenay (kerk en kasteel met een dak van lavasteen).

Cluny Overblijfselen van de kolossale abdijkerk ; archeologie- en kunstmuseum ; oude stadswijk met huizen uit de romaanse periode ; Haras national, paardenstoeterij. Evenementen : in augustus, Les Grandes Heures de Cluny, kamermuziek.

Tournus Mooi oud stadscentrum rond de

Saint-Philibert abdijkerk (11e en 12e eeuw) ; Hôtel-Dieu, middeleeuws ziekenhuis ; Musée Greuze (archeologie, kunst) ; Musée Perrin de Puycousin (tradities en volkskunst). Gelegenheid tot het maken van een boottochtje op de Saône.

Bissy-la-Mâconnaise Prachtig uitzicht over de streek van Cluny tot aan Mâcon vanaf de Mont Saint-Romain (579 m., toegangsweg via de Col de la Pistole).

Azé Prehistorische grotten en onderaardse rivier ; archeologiemuseum met voorwerpen uit de periode van de prehistorie tot de Middeleeuwen, die in de omgeving zijn gevonden.

Berzé-le-Châtel Middeleeuws dorp met wallen, een burcht, een kapel, tuinen en terrassen.

Bussières Sentier Lamartine, wandelpad van Bussières naar Milly. Evenementen : eind januari, SaintVincent du Triangle d’Or, wijnfeest ter ere van de beschermheilige van de wijnboeren, ieder jaar in één van de drie dorpen Bussières, Pierreclos of Serrières.

Pierreclos Kasteel (12e en 15e eeuw) annex

wijndomein, dat boven het dal van de Grosne uittorent.

Milly-Lamartine Woonplaats van dichter Lamartine (18e eeuw) ; in de nabije omgeving liggen de door hem geliefde kastelen van Saint-Point en Prissé-Montceau.

Solutré-Pouilly Departementaal museum voor Prehistorie, Atrium van PouillyFuissé. De rots van Solutré (493 m.) kunt u beklimmen, evenals de rots van Vergisson (485 m.). In beide gevallen heeft u een prachtig uitzicht over de wijnvelden tot in de verre omtrek.

Mâcon Oude binnenstad ; Saint-Laurentbrug over de Saône (11e eeuw) ; jachthaven ; Musée Lamartine ; Musée des Ursulines (kunst, archeologie, volkenkunde) ; Hôtel-Dieu, middeleeuws ziekenhuis met antieke apotheek ; Maison des Vins, presentatie en verkoop van Mâconnaiswijnen.

Romanèche-Thorins Touroparc, attractiepark en dierentuin met meer dan 120 verschillende diersoorten ; Hameau du Vin, bezoekerscentrum over wijn en tradities van de Beaujolais, opgericht door wijnmagnaat Georges Duboeuf.


27

La Route des Vins de Bourgogne DE WIJNGAARDENROUTE VAN DE YONNE

Vijf wijngaarden vlakbij Parijs In het departement Yonne hebben de wijngaarden zich ontwikkeld rond de rivieren : in het dal van de rivier de Yonne liggen de wijngaarden van Joigny en Auxerre, de Chablis-wijngaarden liggen in het dal van de Serein, die van Tonnerre in het dal van de Armançon en die van Vézelay in het dal van de Cure. Het hele wijngebied is opnieuw in opgang en biedt, naast de wereldberoemde chablis, een verrassende diversiteit.

T

Tot het toeslaan van de phylloxeraplaag (druifluis) in de 19de eeuw, was de Yonne, met zo’n 40 000 ha wijngaard, het grootste wijnproducerende departement van Frankrijk. Ondanks de verwoestende gevolgen van de druivenziekte zijn de wijngaarden, en als eerste die van Chablis, er weer langzaam bovenop gekomen, door vooral de akkers met een herkomstbenaming (‘appellation’) weer in productie te brengen. De wijnroute leidt door de vijf afzonderlijke Yonne-wijngaarden, die alle hun vroegere roem weer eer aan doen.

JOVINIEN, DE WIJNGAARDEN ROND JOIGNY Door het dal van de rivier de Yonne leidt de voormalige RN 6 via Sens naar het middeleeuwse stadje Joigny, omringd door de hellingen van de Côte Saint-Jacques wijngaard.

Vézelay

28


Net als de oude vakwerkhuizen en de geplaveide straatjes, is ook de wijngaard in de oude luister hersteld. Een handjevol enthousiaste wijnbouwers heeft ervoor gezorgd dat de productie van ‘pinot gris’ bewaard gebleven is, een minder bekend druivenras, dat hier, op een bodem van krijt, leem en vuursteen, goed gedijt. En een ‘vin gris’ oplevert, die uniek is in Bourgondië. Aan de westkant van de wijngaarden vindt u het ‘Point de vue du Belvédère’, waarvandaan u een prachtig uitzicht heeft over Joigny en de rivier. Ten zuiden van Joigny, in het dal van de Tholon, een landelijke streek met veel watermolens, wordt wijn verbouwd op gelijksoortige grond. Dit wijngaardje is nog ouder, gezien de eerbiedwaardige wijnpers uit de 13e eeuw die in Champvallon staat. Rond 1980 stond de productie zo goed als stil, maar een aantal

jonge wijnbouwers zijn weer begonnen met heraanplant van ‘goede’ druivenrassen (chardonnay, pinot noir, pinot gris en cendré) voor een productie met de regionale herkomstbenaming ‘Bourgogne’.

AUXERROIS, FRANKRIJ’S OUDSTE ROEM Verderop, via de RN 6 in zuidelijke richting, ligt Auxerre, een mooie oude stad aan de oever van de Yonne. De historische binnenstad biedt een rijke schakering aan architectuur, van Karolingen tot Renaissance. Wijnhandel was vroeger de belangrijkste bron van inkomsten voor de stad, de rivier zorgde immers voor vervoer naar de noordelijke provincies. ‘Clos de la Chaînette’ is het enige perceel (4,5 ha) dat nog over is uit de bloeitijd van de grote wijnen van Auxerre, die vroeger het bekendste waren van alle ‘bourgognes’.

De wijngaardenroute van de Yonne

CRÉMANT DE BOURGOGNE De Auxerrois-wijngaard is de bakermat van de mousserende ‘crémant’, samen met de streek rond Rully (in het departement. Saône-et-Loire) en de Châtillonnaiswijngaard (departement Côte-d’Or). Het lokale wijnverbond ‘S.I.C.A. du Vignoble auxerrois’ verkreeg in 1975 de herkomstbenaming ‘A.O.C. Crémant de Bourgogne’. Witte wijn of rosé wordt verwerkt volgens dezelfde methode als champagne. Aan de stille wijn wordt een siroop van suiker en gist toegevoegd, die na de botteling een tweede fermen-tatie teweeg brengt, die ‘prise de mousse’ genoemd wordt en die uiteindelijk de belletjes geeft. Om de herkomstbenaming te mogen dragen, moet de productie voldoen aan een aantal eisen, zoals handmatig oogsten en vervoer van de druiven in kratten die lucht doorlaten. Diverse rode en witte druiven (pinot noir, gamay, aligoté, sacy, chardonnay) mogen gebruikt worden voor crémant ‘sec’ en ‘demi-sec’. Crémant de Bourgogne is fijn van smaak en heeft kleine, langdurig opwellende belletjes. De Caves de Bailly waar continu tussen de vier en vijf miljoen flessen crémant liggen te rijpen, is één van de grootste producenten van Bourgondië. Een aanrader is ook het 'Imaginarium' in Nuits-SaintGeorges, een gloednieuw bezoekerscentrum dat u alles vertelt over mousserende wijn (van fabricage tot verkoop).

De Auxerrois-wijngaard, die voornamelijk ‘Côtes d’Auxerre’ produceert, begint op een tiental kilometers ten zuiden van de stad, in een glooiend landschap, vol met kerkjes en met vooral veel kersenbomen, die deels in de plaats zijn gekomen van de wijnstokken van weleer. De route start bij een aantal traditionele wijndorpjes op de linkeroever van de Yonne : Escolives-Sainte-Camille (bij archeologische opgravingen is een gallo-romeins fresco gevon-

Auxerre

den, dat aangeeft dat er hier in de 2e eeuw al wijn verbouwd werd), Jussy en Coulanges-laVineuse. In Cravant gaan we de rivier over naar Irancy, en via Vincelottes naar Bailly, dat bekend staat om zijn crémantproductie (zie kader) met tot slot de twee alleraardigste wijndorpjes, Chitry en Saint-Bris-le-Vineux.

CHABLIS, KONING VAN DE WITTE WIJN Van het dal van de Yonne naar het romantische dal van de Serein is maar een klein sprongetje. Hier ‘vloeit’ de chablis, een droge witte wijn van wereldklasse, zacht goud-groen getint, intens en fruitig van geur, en mineraal van smaak. Chabliswijn, veelvuldig nagemaakt maar nooit geëvenaard, staat voor tweederde van de wijnproductie van het departement. Vanuit Préhy kan je vrijwel alle wijnvelden zien liggen en krijg je meteen een goed overzicht van de hierarchie van deze chardonnay’s : Petit Chablis bovenaan op het plateau, Chablis op de noorden oosthellingen en Chablis Premier Cru, op de beide oevers van de Serein. Zeven percelen produceren Chablis Grand Cru en dragen de namen Vaudésir, Blanchot,

Pontigny

Jussy

Irancy


29

La Route des Vins de Bourgogne Gre n o u i l l e s , les Clos, les Preuses, Bougros en Valmur, gelegen tegen de steile steenhellingen op de rechteroever van de rivier. Het stadje Chablis zelf staat bekend om de ‘andouillette’, een apart worstje, dat gebakken of gegrild gegeten wordt. De wijnkelders in de oude binnenstad en de Saint-Martinkerk zijn een bezoek waard.

ROUTEBESCHRIJVING Eén wijnroute, vijf tochten De Route Touristique des vignobles de l’Yonne ligt op ongeveer anderhalf uur rijden ten zuiden van Parijs en is onderverdeeld in vijf tochten. Op iedere tocht komt u door pitto-reske wijndorpjes en heeft u alle gelegenheid om bezienswaardigheden te bezoeken, een culinaire stop te maken of in een kelder af te dalen (120 kelders staan open voor bezoekers, waarvan 44 deel uit maken van ‘De Vignes en Caves’, zie blz. 39). 1- De Jovinien-wijnroute Rondrit van 30 km vanuit de stad Joigny, via Paroy, Tholon, Senan, Volgré en Chamvres.

TONNERROIS, ‘DONDERS’-GOED De wijngaarden bij Tonnerre hebben het zwaarste verval gekend. Nog in de 19e eeuw bedroeg de oppervlakte maar liefst 5000 ha en werd de wijn van oudsher unaniem geprezen, van koning Hendrik IV tot Alexandre Dumas, die de Olivottes de Dannemoine tot één van de beste Franse rode wijnen rekende. Maar rond 1960 waren er officieel nog maar twee wijnboeren over. Zo goed als opgegeven en grotendeels vervangen door graanbouw, herrijst de wijngaard vanaf 1970, dankzij de inzet van Epineuil, een pittoresk wijndorpje, waar weer kenmerkende, lichte en fruitige rode wijn geproduceerd wordt. Sinds

2- De Tonnerrois-wijnroute Twee rondritten met Tonnerre als vertrekpunt : - de zuidelijke oever van de Armançon, via Junay, Vézinnes, Roffey, Bernouil, Vézannes en Serrigny (30 km) ; - de noordelijke oever van de Armançon, via Epineuil, Molosmes en Vaulichières (10 km). 3- De Chablisien-wijnroute Twee rondritten met Chablis als vertrekpunt : - ten zuiden van Chablis, via Préhy en Courgis (20 km) ; - langs de oevers van de Serein : over de zuidelijke oever via Milly, Beine, Villy, Lignorelles en Pontigny, dan over de noordelijke oever via Lignyle-Châtel, Maligny, Fontenays-près-Chablis, Fyé, Fleys, Viviers, Béru en Poilly-sur-Serein, en terug naar Chablis over de zuidelijke oever, via Chemilly-sur-Serein en Chichée (70 km). 4- De Auxerrois-wijnroute Rondrit vanuit Auxerre via Vaux, EscolivesSainte-Camille, Coulanges-la-Vineuse, Vincelles, Champs-sur-Yonne, Bailly, Vincelottes, Cravant, Irancy, Chitry, SaintBris-le-Vineux, Quenne en Nangis (80 km). 5- De Vézelien-wijnroute Rondrit van 20 km vanuit Vézelay via SaintPère, Tharoiseau, Précy-le-Moult, PierrePerthuis en Asquins.

30


Tonnerre

De wijngaardenroute van de Yonne ONDERWEG 1989 wordt er ook aangeplant in de rest van de Tonnerrois-wijngaard, zoals bv. in Molosme, Junay en Dannemoine. De herkomstbenaming ‘Bourgogne Tonnerre’ (wit) wordt binnenkort de 101ste A.O.C. van Bourgondië! Vanuit de historische stad Tonnerre, met de mysterieuze ‘Fosse Dionne’ als bezienswaardigheid, is op de wijnroute goed te zien hoe de wijnstokken weer een plaats krijgen in een landschap van heuvels, bossen en uitgestrekte plateaus. Een welvarende streek, waar het water van het Canal de Bourgogne en de Armançon het natuursteen van elegante kastelen en charmante dorpjes weerspiegelt.

VÉZELAY, EEN WEDEROPSTANDING Sinds de laatste twintig jaar beleeft de wijngaard bij Vézelay, die compleet van de kaart was geveegd, een ware wederopstanding, en hoe kan het ook anders als het gaat om de ‘eeuwige heuvel’, het geestelijk hoogtepunt van Bourgondië ?! Net als vroeger, blijft de benaming ‘Bourgogne Vézelay’ voorbehouden aan de lokale chardonnay, maar er wordt tegenwoordig ook pinot noir geproduceerd, en zelfs een kleine hoeveelheid van het oude druivenras ‘melon’. Vanuit het schilderachtige dorpje Vézelay, met

DE WIJNGAARDEN VAN DE YONNE Oppervlakte : ongeveer 5 600 ha (Chablisien 4 000 ha, Auxerrois 1 400 ha, Tonnerrois 140 ha, Vézelien 93 ha en Jovinien 26 ha), d.w.z. minder dan 1% van het nuttige landbouwareaal van het departement. Wijnproduktie : ruim 340 000 hl per jaar (waarvan drie kwart Chablis), d.w.z. 15 % van de totale landbouwproductie van het departement . Druivenrassen : pinot noir voor rode wijn en chardonnay voor witte wijn. Verder ook gamay (die samen met pinot noir wordt verwerkt tot Bourgogne Passe-Tout-Grains), césar (die body en tannine geeft, bv. de wijn uit Irancy), pinot gris (Côte Saint-Jacques), sauvignon (in Saint-Brisle-Vineux), melon (bij Vézelay) en sacy (voor crémant).

als letterlijk en figuurlijk hoogtepunt de SainteMadeleine basiliek, kunt u vanaf de wijnroute de jonge aanplant goed zien, met name bij Saint-Père, waar ook het drie-sterrenrestaurant van chefkok Marc Meneau te vinden is, en bij Tharoiseau. De route leidt via het dal van de Cure terug naar Vézelay, door de dorpjes Pierre-Perthuis en Asquins, door de heuvels van een landschap dat de nabijheid van de Morvan al laat raden. ■

In de Jovinien-wijngaard Champvallon : een unieke wijnpers uit de 13e eeuw, waarschijnlijk de enige die nog in werking is (wijnfeest in oktober, de datum hangt af van het moment van de vendanges, de oogstperiode). Joigny : ‘Ville d’art et d’histoire’, een kunst- en cultuurstad met een oude binnenstad, kleine straatjes, vakwerkhuizen, kerken, herenhuizen, een overdekte markthal en een graanhal. ‘La Côte SaintJacques’ is het met Michelinsterren bekroonde restaurant van de familie Lorain. Evenementen : derde of vierde zondag van oktober, Fêtes des vendanges in Joigny, ter afsluiting van de oogst.

In de Tonnerrois-wijngaard Tonnerre : de ‘Fosse Dionne’ is een ronde wasplaats (18e eeuw), die gebouwd is boven een mysterieuze onderaardse bron, waarover heel wat legendes de ronde doen. Verder : het Hôtel-Dieu, ziekenhuis uit de 13e eeuw, opgericht door Margaretha van Bourgondië, historische ziekenzaal en klein ziekenhuismuseum. Evenementen : met Pasen, Vinées Tonnerroises wijnfeest ; vierde zondag van januari,

Saint-Vincent Tournante du Tonnerrois, wijnfeest ter ere van de beschermheilige, ieder jaar in een ander dorp.

In de Chablisien-wijngaard Mooie kerkjes in Ligny-leChâtel (romaans en Renaissance) en Poilly-sur-Serein (15e eeuw). In Courgis woonde de 18de-eeuwse Franse schrijver Restif de la Bretonne ; in Béru, 18e-eeuws kasteel, met bij helder weer uitzicht tot aan de Morvan ; cisterciënzer abdij in Pontigny. Evenementen : eerste zondag van februari, Saint-Vincent Tournante du Chablisien, wijnfeest ter ere van de beschermheilige, ieder jaar in een ander dorp ; vierde weekend van november in Chablis, wijnfeest en wijnconcours ; in mei, wijnbeurs in Chablis.

In de Auxerrois-wijngaard Auxerre : prachtig stadsgezicht boven de oevers van de rivier ; historische binnenstad, kathedraal Saint-Etienne, ‘Tour de l’Horloge’-klokketoren, SaintGermain-abdij. Saint-Bris-le-Vineux : Caves de Bailly, uitgestrekte ruimtes (4 ha) waar flessen Crémant de Bourgogne liggen te rijpen ; vroeger waren dit steengroeven die heel wat steen geleverd hebben o.a. voor de bouw van de cisterciënzer abdij in Pontigny.

Quenne : streekmuseum over wijnbouw : voorwerpen, gereedschap en documenten van de wijnbouwersfamilie Thibault (o.a. een wijnpers uit de 18e eeuw).

Coulanges-la-Vineuse : wijnmuseum met gemeentelijke collecties en een wijnpers uit de 18e eeuw. Evenementen : derde weekend van mei, Fleurs de Vignes, feest in de hele Auxerrois-wijngaard ; tweede week-end van november, wijnconcours van de Auxerroisstreek ; derde zondag van februari, Saint-Vincent Tournante de l’Auxerrois, wijnfeest ter ere van de beschermheilige, ieder jaar in een ander dorp ; in januari in Chitry, feest van de ‘Vrienden van Chitry’.

In de Vézelien-wijngaard Vézelay : schitterend dorpje gelegen aan de ‘colline éternelle’, de ‘eeuwige heuvel’ met de romaanse Sainte-Madeleinebasiliek, die op de lijst van werelderfgoed van de Unesco staat ; Musée lapidaire (kerksculpturen), Cordelle-klooster. In de omgeving : SaintPère-sous-Vézelay (Notre-Dame kerk ; restaurant L’Espérance), het dal van de Cure (Pierre-Perthuis, archeologische opgravingen in Fontaines Salées, grotten in Arcy-sur-Cure) Evenementen : eind januari, Saint-Vincent tournante du Vézelien, wijnfeest ter ere van de beschermheilige, ieder jaar in een ander dorp.


31


Aan de oever

van de Loire De wijngaarden van de Nièvre, het vierde departement van Bourgondië, liggen op de rechteroever van de Loire. Wijn die hier vandaan komt valt dan ook onder vins de Loire en zijn geen bourgognes. De wijnroute is een goede gelegenheid om deze aantrekkelijke, maar minder bekende streek te ontdekken. Bij Pouilly-sur-Loire wordt de befaamde pouilly-fumé geproduceerd, ten noorden van Cosne-Cours-sur-Loire ligt een gedeelte van de Coteaux du Giennois en aan de andere kant van de Loire ligt ‘overbuur’ Sancerre. La Charité-sur-Loire

D

e wijnroute begint bij afslag 26 van de autosnelweg van Parijs naar Nevers (A77). Neem ver volgens de weg langs de Loire, richting Pouilly-sur-Loire en al gauw ziet u de wijnvelden liggen met hun karakteristieke, laag opgebonden wijnstokken.

DE BEFAAMDE ‘POULLY-FUMÉ’ Het overgrote deel van de Loirewijngaarden ligt verder stroomafwaar ts, maar ontmoet de rivier haar eerste appellations : pouilly-fumé van de sauvignondr uif en, in mindere hoeveelheid pouilly-sur-loire, van de Pouillysur-Loire

32


Route des Coteaux de Pouilly-Sancerre

WATER

EN WIJN

Pouilly-sur-Loire is een rustig stadje dat van oudsher tussen water en wijn ligt. Naast het domein Clos des Chaumiennes zijn er diverse andere historische wijnpanden te zien. De vroegere rivierhaven toont nog resten van de 19e-eeuwse stenen kades en aanlegsteigers die dienden voor het transpor t van de wijn. De metalen brug dateert van 1899 en is nog steeds in gebruik. Ten noorden van Pouilly komen we in het buurtschap Les Loges met zijn vele 19eeeuwse wijnbouwershuizen, te herkennen aan de trap die leidt naar de woonverdieping boven de kelder. In deze streek was het ge woonte om eerst de kelder te bouwen op de gewenste hoogte en daarna pas de woonverdieping. We keren het dal

Nevers

Saint-Andelain

© M. Joly

druivensoort chasselas : twee droge witte wijnen waarvan de herkomstbenaming al in 1937 werd toegekend. Pouilly-fumé is bekend over de hele wereld (60% van de productie wordt geëxporteerd) en is niet te verwarren met Pouilly-Fuissé, uit het gelijknamige dorpje in de Mâconnais, die van chardonnay wordt gemaakt. De term ‘fumé’ komt van het grijze, rookkleurige waasje dat zich afzet op rijpe sauvignondruiven en houdt ook verband met de vuursteenachtige smaak, die samen met fruitige tonen zo karakteristiek is voor de wijn uit deze streek. De Loire, hier ongeveer op de helft van haar lange loop naar de oceaan, ziet u aan uw linkerhand, het rivierbed is breed en vol eilandjes van grint en zand waar grote aantallen vogels op neerstrijken.

OVERIGE WIJNGAARDEN IN DE NIÈVRE In de Nièvre is minder wijnbouw dan in de drie andere Bourgondische departementen, maar misschien juist daarom zijn deze minder bekende wijngaarden zeker de moeite waard. Naast de wijngaarden van Pouilly-sur-Loire en de Coteaux du Giennois, die u via de wijnroute kunt verkennen, zijn er drie andere, kleinere en bijzonder originele wijngaarden : - Vignoble des Coteaux charitois : een kleine wijngaard met een meer bourgondisch tintje, tussen Pouilly en Nevers. Productie van witte en rode wijn (chardonnay, pinot noir en soms gamay). - Vignoble du Rioussat : een oude wijngaard van maar 15 hectare, die sinds 1993 weer in bedrijf is dankzij de burgemeester van Livry en de inzet van 580 kleine aandeelhouders. De productie omvat rode wijn (pinot noir en gamay), witte wijn (chardonnay), ‘rosé saigné’ (pinot en gamay), mousserende wijn (pinot en chardonnay) en een ‘vin gris’. - Vignoble de Tannay : ten zuiden van Clamecy , in de Vaux d’Yonne, het dal van de Yonne. Ook dit is een oude wijngaard die weer tot leven is gebracht door een nieuwe generatie wijnboeren. Vijf bedrijven exploiteren de 40 hectare en hebben in Tannay een gezamenlijke vinificatie unit, die witte, rode en rosé wijnen produceert.


33

La Route des Vins de Bourgogne DE ROUTE de rug toe en rijden de heuvels in, door de wijnvelden, naar Saint-Andelain, vanwaar het uitzicht ver over het Loiredal reikt, tot aan Sancerre en Donzy. Midden in de wijnvelden ziet u Château de Nozet liggen, een flamboyant neogothisch kasteel, eigendom van een van de belangrijkste producenten van pouilly-fumé, het wijnhuis Ladoucette.

AAN

DE OVERKANT VAN DE

LOIRE

Ter ug richting Loire passeren we het viaduct onder de autosnelweg en komen we in Tracy-sur-Loire. Het kasteel is sinds meer dan vierhonderd jaar in bezit van de familie d’Estutt d’Assay : een proeverij op dit wijndomein is een ware belevenis. Even verder steken we de Loire over naar de Sancerre-wijngaarden, in het departement Cher. Heel toepasselijk is het devies van het wijngilde Les Baillis de Pouilly-sur-Loire : ‘Eau nous divise, vin nous unit’*, dat de goede verstandhouding weergeeft van beide wijnburen ! De Sancerre-wijngaard heeft

Clamecy

34


een oppervlakte van zo’n 2 800 hectare en telt 14 gemeentes. Er wordt voornamelijk witte sauvignon geproduceerd, maar ook rode wijn van pinot noir, vergelijkbaar met die van Pouilly. Na een rit van een twintigtal kilometers door deze wijngaarden steken we de Loire weer over in Cosne-Cours-surLoire, en na een bezoekje aan de stad kunt u via de A77 weer terug rijden naar uw vertrekpunt. Of u kunt naar het iets hoger gelegen Saint-Père-lèsCosne rijden, waar witte, rode en rosé wijn wordt geproduceerd onder de naam Coteaux du Giennois, naar de naam van de stad Gien, die aan de noordrand van deze wijngaard ligt. ■ * Water scheidt ons, maar wijn brengt ons samen

Pouilly-sur-Loire – Cosne-Cours-sur-Loire (43 km) Les Loges, Saint-Andelain, Tracysur-Loire, Saint-Satur, Sancerre en Les Fouchards.

Route des Coteaux de Pouilly-Sancerre ONDERWEG DE WIJNGAARDEN

Pouilly-sur-Loire

Saint-Andelain

Saint-Pierre kerk (13e eeuw), gewijd aan twee heiligen : saint Nicolas, de beschermheilige van de binnenschippers op de Loire en saint Vincent, de schutspatroon van de wijnbouwers ; het Pavillon du Milieu de Loire is een natuurvorsingscentrum over de Loire en over de wijngaarden ; u bent van harte welkom in de coöperatieve kelder Les Moulins à Vent, als ook in particuliere kelders, die ‘s zomers dagelijks open zijn. Drie wandelpaden, sentiers du Milieu de Loire, zijn uitgezet in het beschermde natuurgebied aan de Loire en door de wijngaarden. Op de Loire kunt u een kanotochtje maken tot aan Cosne.

U kunt pouilly-fumé proeven in de kelder van Château du Nozet van wijnhuis Ladoucette, waar ook de zetel is gevestigd van het wijngilde Les Baillis de Pouilly.

Van Pouilly-sur-Loire Oppervlakte : 1 240 ha verdeeld over de gemeentes Pouilly-sur-Loire, Tracy-sur-Loire, Saint-Andelain, Saint-Laurent, Mesves-sur-Loire, Saint-Martin-surNohain en Garchy. Bodemsoort : op de hoger gelegen gedeeltes : mergel (‘Kimméridgien’), kalk en vuursteen, die de minerale smaak geven aan pouilly-fumé ; aan de rivieroever : kalk en leem. Druivenrassen : sauvignon blanc voor pouilly-fumé (1 200 ha), chasselas voor pouilly-sur-loire (40 ha).

© M. Joly

Productie : jaarlijks 70 000 hl pouilly-fumé en 2250 hl pouilly-sur-loire. Wijnen : pouilly-fumé is een droge witte wijn met een sterk minerale smaak waarin aroma’s van citrusvruchten, passievrucht en litchi te herkennen zijn. Al naar gelang de bodemsoort is de wijn licht en fris of dieper van smaak met een lange afdronk. Hij kan tussen de 5 en 10 jaar blijven liggen, maar is gemiddeld binnen een jaar of twee, drie goed te drinken. De lichtere pouilly-sur-loire is een frisse ‘slobberwijn’, die het goed doet bij een picknick of bij friture, knapperig gefrituurde riviervisjes.

Evenementen : in juli, Fête des Terroirs, wijnveiling ; op 15 augustus, wijnmarkt ; in oktober, Fête du Vin nouveau, oogstfeest.

Cosne-Cours-sur-Loire Saint-Agnan kerk (11e en 15e eeuw) en gothische Saint-Jacques kerk, beide met een opmerkelijke klokkentoren ; gemeentelijk museum over de binnenschipperij op de Loire ; Maison des Chapelains (16e eeuw). In La Celle-sur-Loire is een streekmuseum over het boerenleven en in Saint-Loup, een monumentale 18e-eeuwse wijnpers. U kunt een wandeling door de omgeving maken via een van de vijf bewegwijzerde wandelpaden : langs de oever van de Loire, Villechaud, Saint Père, Bannay en Rognon.

Van de Coteaux du Giennois Oppervlakte : 182 ha in bedrijf (765 ha geklasseerd) verdeeld over 14 gemeentes, waarvan 7 in de Nièvre : La-Celle-sur-Loire, Cosne-Cours-sur-Loire, Myennes, Neuvy, Pougny, Saint-Loup en Saint-Père. Bodemsoort : heuvels van kiezel en kalksteen. Druivenrassen : sauvignon (70 ha), pinot en gamay (112 ha). Productie : 11 000 hl in 2005 (43 % rode wijn, 41 % witte wijn, 16 % rosé). Pouilly-sur-Loire


35

La Route des Vins de Bourgogne WAAR INTERNET

ALGEMENE INFORMATIE

INFORMATIE PER WIJNROUTE

Voor meer gegevens over wijn en over de wijnstreken van Bourgondië, zoals technische inlichtingen, adressen van wijndomeinen en data van evenementen, kunt u de site van het Bureau Interprofessionnel des Vins de Bourgogne (B.I.V.B.) bezoeken.

De kaart ‘Route des Vins de Bourgogne’ geeft een overzicht van alle wijnroutes en bevat de lijst van wijndomeinen die lid zijn van het kwaliteitslabel De Vignes en Caves. ‘Bourgognes en Fête’ is een brochure met alle evenementen rond de wijn en de wijngaarden.

Diverse uitgaven zijn verkrijgbaar bij de VVV-kantoren in Bourgondië (Offices de Tourisme/Syndicats d’Initiative).

Beide sites zijn gewijd aan wijntoerisme en geven praktische informatie om uw reis voor te bereiden. Vier menus geven antwoord op de vragen : Wat is er te doen ? Wanneer ? Waar ? Hoe ?

?

FOLDERS EN BROCHURES

INFORMATIE OVER WIJN

☛ In het Frans : www.vins-bourgogne.fr ☛ In het Engels : www.bourgogne-wines.com

Beide uitgaven zijn tweetalig (Frans/Engels) en worden verzorgd door het Bureau Interprofessionnel des Vins de Bourgogne (B.I.V.B.). Verkrijgbaar bij de VVV ’s in Bourgondië (Offices de Tourisme/Syndicats d’Initiative), als ook bij het B.I.V.B. (B.P. 150 – F-21204 Beaune Cedex).

TOERISTISCHE INFORMATIE Voor toeristische informatie over Bourgondië kunt u terecht op de site van de regionale VVV Comité Régional du Tourisme de Bourgogne : ☛ In het Frans : www.bourgogne-tourisme.com www.vite-en-bourgogne.com ☛ In het Engels : www.burgundy-tourism.com ☛ In het Duits : www.burgund-tourismus.com

36

KUNT U INFORMATIE AANVRAGEN


ROUTE TOURISTIQUE DES GRANDS CRUS DE BOURGOGNE Internet-site van de Association de la Route touristique des Grands Crus de Bourgogne. ☛ Voor meer informatie : C.C.I. Dijon, Service Tourisme, B.P. 370, F-21010 Dijon Cedex. Tel. : + 33 (0)3 80 65 92 65 www.route-des-grands-crus-de-bourgogne.com Tweetalige gids ‘Couleurs Vin’, uitgave van de VVV van Beaune (€ 5,-) ☛ Voor meer informatie : Office de tourisme, B.P. 87,

F-21203 Beaune Cedex. Tel. : + 33 (0)3 80 26 21 30 www.ot-beaune.fr ou www.beaune-burgundy.com

ROUTE TOURISTIQUE DES GRANDS VINS DE BOURGOGNE Tweetalige overzichtskaart (Frans/ Engels), uitgave van de Association de la Route touristique des Grands Vins de Bourgogne. ☛ Voor meer informatie : C.C.I. Chalon-sur-Saône, B.P. 190, F-71105 Chalon-sur-Saône Cedex. www.laroutedesgrandsvins.com

ROUTE TOURISTIQUE DES VIGNOBLES DE L’YONNE Tweetalige overzichtskaart (Frans/ Engels), uitgave van de Association de la Route touristique des Vignobles de l’Yonne. ☛ Voor meer informatie : C.C.I. Auxerre, 26, rue Etienne-Dolet, F-89015 Auxerre Cedex. www.yonne.cci.fr/vignobles-yonne.asp

ROUTE DES VINS MÂCONNAISBEAUJOLAIS Een gids van 60 pagina’s behandelt de volledige wijnroute, met 8 aparte tochten en 64 halteplaatsen. ☛ Voor meer informatie : Route des Vins Mâconnais-Beaujolais, 6, rue Dufour, 71000 Mâcon. Tel. : + 33.(0)3.85.38.09.99. http://suivezlagrappe.free.fr

ROUTE DES COTEAUX DE POUILLY-SANCERRE De brochure ‘Route des Vignobles du Cœur de France’ geeft een overzicht van de wijngaarden van centraal Frankrijk, waaronder die van Pouilly-sur-Loire. ☛ Voor meer informatie : Maison des Vignerons, 2, rue des Ecoles, F-58150 Pouilly-sur-Loire. Tel. : + 33 (0)3 86 39 06 83 www.pouilly-fume.com

Praktische Informatie HOE

BEREIKT U DE ROUTE DES VINS DE BOURGOGNE

MET DE AUTO

MET OPENBAAR VERVOER

ROUTE TOURISTIQUE DES GRANDS CRUS DE BOURGOGNE

ROUTE TOURISTIQUE DES VIGNOBLES DE L’YONNE

Deze route kunt u bereiken via autosnelweg A 6 (Parijs-Lyon), afslag 24 en 24.1 (Beaune) ; autosnelweg A 31 (Metz-Beaune), afslag 3 (Dijon-Sud) en 1 (Nuits-Saint-Georges) ; autosnelweg A 39 (Bourg-en-Bresse-Dijon), afslag ‘Dijon-Centre’.

Deze route kunt u bereiken via autosnelweg A 6 (Parijs-Lyon), afslag 18 (Joigny), 19, 20 (Auxerre, Chablis, Tonnerre), 21 (Nitry) en 22 (Avallon, Vézelay).


VIGNOBLES DE LA NIÈVRE

◗ treinverbindingen TGV-stations in Dijon en Beaune. ☛ www.sncf.com Lokale treinen (TER) stoppen in Dijon, Gevrey-Chambertin, Vougeot, NuitsSaint-Georges, Corgoloin, Ladoix-Serrigny, Beaune, Meursault en Santenay. ☛ www.ter-sncf.com/bourgogne

ROUTE TOURISTIQUE DES GRANDS VINS DE BOURGOGNE Deze route kunt u bereiken via autosnelweg A 77 (Parijs-NemoursNevers), afslag 22, 23 (Cosne-surLoire), 26 (Pouilly-sur-Loire), 28 en 29 (La Charité-sur-Loire).

◗ busverbinding Lijn 44 : Dijon, Chenôve, Marsannayla-Côte, Couchey, Fixin, Brochon, Gevrey-Chambertin, Morey-SaintDenis, Chambolle-Musigny, Vougeot, Nuits-Saint-Georges, Ladoix-Serrigny, Aloxe-Corton, Chorey-lès-Beaune, B e a u n e , Po m m a r d , M o n t h e l i e , Meursault, Auxey-Duresses, SaintRomain, Puligny-Montrachet en Chassagne-Montrachet. ☛ Transdev Côte-d’Or. Tél. : + 33 (0)3 80 78 93 32 et 0 800 21 32 33 (N° vert)

Deze route kunt u bereiken via autosnelweg A 6 (Parijs-Lyon), afslag 25 (ChalonNord), 26 (Chalon-Sud) en 27 (Tournus).

© B.I.V.B. / D. R.

ROUTE DES VINS MÂCONNAIS-BEAUJOLAIS

Deze route kunt u bereiken via autosnelweg A 6 (Parijs-Lyon), afslag 27 (Tournus), 28 (Mâcon-Nord), 29 (MâconSud) en 30 (Belleville-sur-Saône).

?

ROUTE TOURISTIQUE DES GRANDS VINS DE BOURGOGNE ◗ treinverbindingen TGV-stations : Chalon-sur-Saône en Le Creusot/Montchanin. ☛ www.sncf.com

Lokale treinen (TER) stoppen in Chalon-sur-Saône, Chagny, Cheillylès-Maranges, Dezize-lès-Maranges, Rully, Fontaines-Mercurey en Tournus. ☛ www.ter-sncf.com/bourgogne ◗ busverbinding Lijn 1 : Chalon-sur-Saône, Mercurey, Charrecey, St-Léger-sur-Dheune, Couches. Lijn 7 : Chagny, Chalon-sur-Saône, Buxy, Givry, Saint-Gengoux-le-National. Lijn 55 : Chagny, Rully, Mercurey, Dracy. ☛ Transdev RSL. Tél. : 03 85 45 86 10 - www.r-s-l.fr

ROUTE DES VINS MÂCONNAIS-BEAUJOLAIS ◗ treinverbindingen TGV-station : Mâcon-Loché. ☛ www.sncf.com Lokale treinen (TER) stoppen in Mâcon, Senozon, Fleurville, Tournus, Crêches-sur-Saône en RomanècheThorins. ☛ www.ter-sncf.com/bourgogne ◗ busverbinding Lijn 7 : Mâcon – La-Roche-Vineuse. Lijn 10 : Mâcon – Chalon-sur-Saône. Lijn 71 : Tournus, Chardonnay, Lugny, Igé, Hurigny, Mâcon.

☛ Transdev RSL. Tél. : 03 85 45 86 10 - www.r-s-l.fr

ROUTE TOURISTIQUE DES VIGNOBLES DE L’YONNE ◗ treinverbindingen Lokale treinen (TER) stoppen in Auxerre, Joigny, Tonnerre, Augy-Vaux, Champs-Saint-Bris, Vincelles, Cravant, Accolay, Arcy-surCure en Avallon. ☛ www.ter-sncf.com/bourgogne ◗ busverbinding TER-bus van Montbard naar Avallon en Vézelay. ☛ www.ter-sncf.com/bourgogne Lijn 1 : Auxerre – Joigny. Lijn 4 : Auxerre – Chablis – Tonnerre. ☛ Trans-Yonne. Tel. : + 33 (0)3 86 72 89 89 www.lyonne.com

VIGNOBLES DE LA NIÈVRE ◗ treinverbindingen Corail-trein Parijs-Nevers en Lyon– Nevers. ☛ www.sncf.com Lokale treinen (TER) stoppen in Nevers, La Charité-sur-Loire, Pouillysur-Loire en Cosne-sur-Loire. ☛ www.ter-sncf.com/bourgogne


37

La Route des Vins de Bourgogne DOOR

BOURGONDIE VIA DE WIJNROUTE WANDELEN EN FIETSEN



Wandelen Een wandelpad loopt parallel aan het volledige traject van de Route des Grands Crus. ☛ Comité départemental de Randonnée pédestre de Côte-d’Or. Tel. : + 33 (0)3 80 63 64 60

38

Fietsen Van Dijon naar Vougeot gaat over kleine wegen met weinig verkeer. Van Dijon naar Gevrey-Chambertin kunt u met uw fiets de bus nemen van de Rapides de Côte-d’Or (lijn 60). Reserveren de dag tevoren is verplicht, de fiets wordt gratis vervoerd, de bus neemt maximaal vijf fietsen mee. ☛Les Rapides de Côte-d’Or. Tel. : +33 (0)3 80 78 93 42 Fax : + 33 (0)3 80 74 01 04 Courriel : [email protected] Van Vougeot naar Aloxe-Corton is het raadzaam om het drukke verkeer op de RN 74 te vermijden en te kiezen voor de paden door de wijngaarden, liefst met een mountain-bike. Van Aloxe-Corton naar Beaune kunt u weer de wijnroute volgen via binnenwegen. Van Beaune naar Santenay volgt u het tracé van de Tour de Bourgogne à vélo ® via de Véloroute des Vignes door o.a. Pommard, Volnay, Meursault, Puligny-Montrachet en Chassagne-Montrachet (22 km). Een gidsje over de Véloroute des Vignes is verkrijgbaar bij de diverse VVV ’s. Ook kunt u het


gidsje downloaden via de site www.ot-beaune.fr (rubriek ‘dépliants’). De toeristische kaart van de Côte-d’Or geeft een goed overzicht van de volledige Route des Grands Crus en wordt uitgegeven door : ☛ Côte-d’Or Tourisme. Tel. : + 33 (0)3 80 63 69 49 Fax : + 33 (0)3 80 49 90 97 www.cotedor-tourisme.com

ROUTE TOURISTIQUE DES GRANDS VINS DE BOURGOGNE Wandelen Diverse wandelpaden doorkruisen de wijngaarden van de Côte Chalonnaise en staan vermeld in de topoguide (wandelgids) ‘La Saône-et-Loire à pied’ (ref. D-071). De wandeltochten lopen door prachtig landschap langs talrijke authentieke wijndorpjes. ☛ Comité départemental de Randonnée pédestre de Saône-et-Loire. Tel./Fax : + 33 (0)3 85 58 98 17 Courriel : [email protected] Fietsen Het noordelijke deel van de Route des Grands Crus is te fietsen via het Voie Ver te-fietspad dat deel uitmaakt van de Tour de Bourgogne à vélo® : vanuit Chalon-sur-Saône via Chagny naar Santenay, vanwaar u naar Cheilly-lès-Maranges kan rijden. Het traject Rully-Mercurey-Givry loopt over secundaire wegen, waar u rekening moet houden met een aantal hellingen. Vanaf Givry komt u weer op het

autovrije Voie-Verte-fietspad, dat langs de rand van de wijngaarden naar Cormatin loopt. Daar kunt u het prachtige kasteel, de kasteeltuinen en een fietsenmuseum bezoeken. Dit fietspad was de eerste ‘ Voie Ver te ’ van Frankrijk, aangelegd in 1997 op het tracé van een voormalige spoorlijn. De volledige routekaar t ‘Voies Vertes et Cyclotourisme en Bourgogne du Sud’ is verkrijgbaar bij de diverse VVV’s of te downloaden op www.bourgogne-du-sud.com. ☛ Comité Départemental du Tourisme de Saône-et-Loire. Tel. : + 33 (0)3 85 21 02 20 [email protected]

R O U T E DES V INS MÂCONNAIS -B EAUJOLAIS Wandelen Zuid-Bourgondië is een wandelgebied bij uitstek, een uitgebreid netwerk van wandelpaden loopt niet alleen door een prachtig landschap (bijvoorbeeld de rotsen van Solutré en Vergisson), maar doet ook de voornaamste culturele bezienswaardigheden aan, zoals de burcht van Berzé-le-Châtel, het kasteel van Pierreclos, de geliefde plekjes van de dichter Lamartine en talrijke romaanse kerkjes. Alle wandelingen staan aangegeven in het wandelboekje ‘La Saône-et-Loire à pied’ (ref. D-071). ☛ Comité départemental de randonnée pédestre de Saône-et-Loire. Tel./Fax : + 33 (0)3 85 51 06 15 Courriel : [email protected]

Praktische Informatie HET

WANDELEN EN FIETSEN

Fietsen Van Cluny naar Mâcon kunt u weer gebruik maken van het Voie-Verte- fietspad, dat deel uitmaakt van de complete fietsroute Tour de Bourgogne à vélo®. Het pad gaat door de langste fietstunnel van Europa, de tunnel van Bois-Clair (1,6 km) en leidt ver volgens onderlangs de burcht van Berzé-le-Châtel, door de Mâconnais-wijngaarden en eindigt in Charnay-lès-Mâcon. Het zuidelijke deel van de Wijnroute door de MâconnaisBeaujolais, waar o.a. de specta-culaire rotsen van Solutré en Vergisson liggen, loopt over binnenwegen zonder specifieke aanpassingen voor fietsers en is vrij heuvelachtig. Dit gedeelte is dus alleen aan te raden voor getrainde en ervaren fietsers. De volledige routekaart ‘Voies Ve r t e s e t C y c l o t o u r i s m e e n Bourgogne du Sud’ is verkrijgbaar b i j d e d i v e r s e V V V ’s o f te downloaden op www.bourgogne-du-sud.com. ☛ Comité départemental du Tourisme de Saône-et-Loire. Tel. : + 33 (0)3 85 21 02 20 [email protected]

Wandelen Het departement Yonne biedt ruime wandelmogelijkheden door bekende en minder bekende wijnstreken, zoals rond de ‘eeuwige heuvel’ van Vézelay, in het dal van de rivier de Yonne, rond de stad Tonnerre en bij Chablis, Irancy en Saint-Bris-le-Vineux. De wandelgidsen (topoguides) ‘L’Yonne à pied’ (ref. D 089), ‘Entre Cure et Yonne’ (ref. P 892), ‘Le Pays Avallonnais à pieds’ (ref. P 893) zijn verkrijgbaar bij : ☛ Comité départemental de Randonnée pédestre de l’Yonne. Tel./Fax : + 33 (0)3 86 52 44 23 [email protected] www.rando-pedestre89.com Fietsen De wijnroute door de Vignobles de l’Yonne loopt over secundaire wegen. Het terrein is heuvelachtig en telt een aantal flinke hellingen, met name in de omgeving van Chablis, Irancy en Saint-Brisle-Vineux. De vlakkere gedeeltes vallen samen met het tracé van de fietsroute Tour de Bourgogne à vélo® langs het Canal du Nivernais, aan de Yonne tussen Cravant en Auxerre en aan het Canal de Bourgogne bij Tonnerre. Verscheidene uitgaven geven de routebeschrijvingen van deze gedeeltes van de Tour de Bourgogne à vélo® en zijn verkrijgbaar bij de VVV’s : ‘La Véloroute/Voie Verte Canal du Nivernais’, ‘La Véloroute

autour du Canal du Nivernais’, ‘A vélo le long de l’Yonne et du Canal du Nivernais’ en ‘A vélo le long du Canal de Bourgogne’. Deze laatste uitgave kunt u ook downloaden via de site www.tourisme-yonne.com ☛ Agence de développement touristique de l’Yonne. Tel. : + 33 (0)3 86 72 92 00 www.tourisme-yonne.com

VIGNOBLES DE LA NIÈVRE Wandelen Ook het departement Nièvre biedt veel wandelmogelijkheden, waaronder een aantal langeafstandspaden (sentiers de Grande Randonnée), met name door het dal van de Loire en de diverse wijngaarden. Het wandelboekje ‘La Nièvre à pied’ (ref. 058) is verkrijgbaar bij : ☛ Comité départemental de Randonnée pédestre de la Nièvre. Tel./Fax : + 33 (0)3 86 59 09 44 [email protected] Fietsen U kunt de wijngaarden van dit uiterst westelijk gelegen deel van Bourgondië doorkruisen via de binnenwegen. De brochure ‘La Nièvre en cyclotourisme’ is verkrijgbaar bij de VVV en kunt u eveneens aanvragen bij : ☛ Agence de développement touristique de la Nièvre. Tel. : + 33 (0)3 86 59 14 22 Fax : + 33 (0)3 86 59 90 67 [email protected] www.nievre-tourisme.com


ROUTE TOURISTIQUE DES VIGNOBLES DE L’Y ONNE

KWALITEITSLABEL

DE VIGNES EN CAVES Wijn proeven zonder drempelvrees Op de Wijnroute van Bourgondië staan 311 wijnbedrijven klaar om u te ontvangen, met u het glas te heffen en u in een ongedwongen sfeer te vertellen over hun vak en hun wijn. Deze wijnboeren, coöperatieve kelders (vereniging van producenten) en wijnhuizen maken alle deel uit van het Bourgondische kwaliteitslabel ‘De Vignes en Caves’ en garanderen kwaliteitsservice. U kunt ze herkennen aan het bord ‘De Vignes en Caves’, dus aarzel niet om naar binnen te stappen. Een eerste wijn wordt gratis ter proeverij aangeboden, waarna het gesprek vanzelf komt op de druivensoort, de appellation, de geur van de wijn, en de smaak. U krijgt vakkundig advies als het gaat om de aankoop van wijn, want ongetwijfeld wilt u een paar goede flessen mee naar huis nemen om in besloten kring te ontkurken als souvenir aan de wijnroute. ☛ De 311 aangesloten wijnbedrijven staan vermeld op de overzichtskaart van de Wijnroute van Bourgondië (Route des Vins de Bourgogne), die uitgegeven wordt door het B.I.V.B. (Bureau Interprofessionnel des Vins de Bourgogne). De bedrijven staan eveneens op de site van het B.I.V.B., www.vins-bourgogne.fr, en op die van de regionale VVV (Comité régional du Tourisme de Bourgogne), www.bourgogne-tourisme.com.


39

Bourgogne Tourisme (Comité Régional du Tourisme de Bourgogne) B.P. 20623 - 21006 DIJON Cedex - FRANCE


De wijnroute van Bourgondië NL. De wijnroute van Bourgondië

Recommend Documents