De WijnPers. Eerste communie. Voedsel weggooien is erg! Poolse parochie sinds 1946 in Arnhem. Sint Eusebius

Sint Eusebius

RK Parochie Arnhem Velp Rozendaal

De WijnPers

NR. 1 - Januari 2011

JAARGANG 7 nr. 5 - Juni 2011

JAARGANG 6

Magazine van

Eerste communie Voedsel weggooien is erg! Poolse parochie sinds 1946 in Arnhem www.eusebiusparochie.nl

Inhoudsopgave Draagt u RK Parochie Sint Eusebius een warm hart toe en wilt u 10.000 huishoudens bereiken in de omgeving Arnhem, Velp en Rozendaal?

Plaats dan uw advertentie in De Wijnpers! Bel voor de advertentiemogelijkheden met Bureau 24H 030 230 25 30 of met het secretariaat van Sint Eusebiusparochie 026 442 45 67 BUREAU

030 - 230 25 30 | [email protected] | www.bureau24h.nl

Acties voeren

Adventsacties, Amnesty International, Week van de Nederlandse Missionarissen, Solidaridad, Vredesweek en zo ook de Vastenaktie: de MOV-groep is er maar druk mee. De actie in 2011 voor het project in India, de schoolbus voor gehandicapte kinderen, is geweldig geslaagd, zoals u in de vorige Wijnpers kon lezen. Het eindbedrag is gehaald, de zusters kunnen de bus aanschaffen. Rijstmaaltijden, de India-avond in de Emmauskapel, de avond in het Inloopcentrum in de Van Slichtenhorststraat waren een groot succes. In de H. Hartkerk hebben kinderen een sponsorloop gehouden en zelf versierde kaarsen en zelf gebakken cakejes verkocht. Van de grote zak voor het project geschonken Pandan-rijst zijn spontaan katoenen zakjes gemaakt om de rijst te verkopen. In de kerken hebben mensen ook gul gegeven, te merken aan de vele ‘briefjes’ op de collecteschalen. Komend jaar zijn er weer meerdere acties. Mocht u zin krijgen om met een of meerdere acties mee te willen doen, dan bent u van harte welkom in de MOVgroep. U kunt dan contact opnemen met Liesbeth Wuite, tel. 026 3814713 of email: [email protected].

Velleper Donderdagen Frietstank of wierookgeur? Allebei is mogelijk als straks duizenden mensen tijdens de Velleper Donderdagen weer langs lange rijen kramen slenteren. Ook dit jaar staat de OLV Visitatiekerk in de Emmastraat in Velp dan weer open voor iedereen die een moment rust zoekt.

Vrijwilligers nodigen namens de Raad van Kerken Velp en Rozendaal de bezoekers weer uit voor een moment van bezinning en het opsteken van een kaarsje. Daar liggen er inmiddels al weer zo’n kleine 6000 van klaar! De Velleper Donderdagen zijn dit jaar op 21 en 28 juli, alsmede 4 en 11 augustus. Maria zal die dagen – net als ieder jaar – een gestage stroom van vaders, moeders, kinderen en soms zelfs een hond aan zich voorbij zien trekken. Een van de vrijwilligers is Truus van Santen. “Ik sta vaak achter in de kerk en sla dan het schouwspel gade van al die vakantiegangers die even bij Maria een kaarsje komen opsteken. Dán zie je dat we met dit oecumenische project in een behoefte voorzien, zeker als je de intenties op de kaartjes bekijkt. De mensen staan even stil bij een overledene, een geliefde, een zieke, bij een buurvrouw, of breder: bij de wereldvrede, verdraagzaamheid.” Ze vertelt dat er ook vaak mensen naar haar toe komen. Gewoon, om even iets te zeggen, een herinnering te delen. Vorig jaar had ze een toch wel bijzonder gesprek: “Op een gegeven moment zie ik een stel de kerk uitgaan. Ze zien er uit of ze het zeventigerjarentijdperk nog niet ver achter zich gelaten hebben. De man kijkt me aan en kijkt nog eens. “Wilt u me wat vragen, soms? Of wilt u een kaarsje opsteken?”, nodig ik hem uit. “Nee, zegt de man, “dat kaarsje heb ik al opgestoken. Maar ik zou iets tegen u willen zeggen.” “Nou, dat mag altijd”, zeg ik spontaan. “Weet u”, zegt de man zacht, “ik heb dat kaarsje net opgestoken voor mijn dochter. Die is namelijk twee jaar geleden vermoord.” Daar word ik even stil van. Hij vertelt verder dat hij nog nooit een kaarsje ergens voor opgestoken heeft, maar dat zijn overleden dochter dat wel placht te doen. En na een kort gesprek waarbij ik vooral luister zegt hij: “Bedankt, dat ik dat even met u mocht delen.” Even iets delen met God, (of hoe mensen Hem ook willen noemen) of met een vrijwilliger: dat is de kracht van de kaarsjes op de Velleper donderdag.

Sint Eusebiusparochie Rosendaalseweg 698 ma. t/m vr. 10.00-15.30 uur 6824 KV Arnhem T 026 4424567 Fax 026 4422717 [email protected] Voor aanmelden van dopen, trouwen, eerste communie, vormsel, verzoek financiële noodhulp, geestelijke bijstand belt u 026 442 4567. Voor ziekenzalving en uitvaart: 026 3703800 (altijd bereikbaar) Overige adressen Secretariaat Lucaskerk Voor ziekenbezoek Arnhem-Zuid Annie Lenting Hanneke Nelemans Secretariaat H. Martinuskerk Secretariaat OLV Visitatiekerk Secretariaat St. Walburgisbasiliek Emmauskapel St. Gangulphusplein 5 Diaconaal Centrum v. Slichtenhorststr.

026 3814492 026 3814674 026 3812469 026 4423116 026 3635390 026 4426469 026 3211311 026 4426066

www.eusebiusparochie.nl De Wijnpers Magazine Sint Eusebiusparochie Parochiemagazine voor Arnhem, Velp en Rozendaal Oplage 11.000, 8 keer per jaar. Redactieadres Rosendaalseweg 698 6824 KV Arnhem Redactie Roberta Hofman, George Knaapen, Aad Koot, René Mugie, Angelike Rohde, Piet van der Schoof, Mirjam Stoffelen, Simon Trommel (eindredacteur) Foto’s Jan van Dalen Fotografie, Simon Trommel, George Knaapen, Monique Burghout, Paula Loonen, Marc Pluim Fotografie Verschijningsdata Kopij Nr. 6: 20 juni Nr. 7: 19 september Nr 7: 24 oktober naar [email protected] Pastoraal team Sint Eusebiusparochie Bereikbaar via centraal secretariaat Paul Daggenvoorde, pastoor Geert Rozema Aloys Lurvink Ellie Smeekens Heinz-Georg Surmund Maarten Smits Anita Coenraads-Zernitz Aloys Wijngaards, diaken Wim Palstra Suzanna Louwerse, projectmedewerker presentiepastoraat 026 3211311 Ad Boogaard, pastor coördinator stadspastoraat Arnhem 026 3513185 Bestuur RK Sint Eusebius Parochie Bereikbaar via centraal secretariaat Paul Daggenvoorde Mark Weering Rolf Müller Karin van Heumen Boudewijn van de Loo Birgit Schiebergen Rekeningnummers RK Parochie Sint Eusebius 10 18 200 tnv RK Parochie St. Eusebius 20 44 764 tnv RK Parochie St. Eusebius Voor kerkbijdrage 2044764 Bijdrage magazine vrijwillig; richtbedrag € 25,91 88 838 Par. De Wijngaard o.v.v. parochiemagazine 950778 Emmausparochie o.v.v. parochiemagazine Giften Caritas 411772740 t.n.v. PCI DeWijngaard/Emmaus Meldpunt vrijwillige thuishulp 026 3703540 Sensoor 24 uur elke dag bereikbaar 0900-0767 Concept, realisatie en acquisitie Bureau 24H, postbus 19217, 3501 DE Utrecht, T 030 2302530, [email protected], www.bureau24h.nl i.s.m. Trommel Media, www.trommelmedia.nl Copyright 2011 - Bureau 24H Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden gereproduceerd of vermenigvuldigd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de hoofdredactie.

Processie van vaandels in de Walburgisbasiliek Alsof ze in een processie of optocht lopen; zo hangen de 37 historische kerkelijke vaandels die deze zomer te zien zijn in de tentoonstelling Op Tocht in de Walburgis. Nu zie je ze niet veel meer in Arnhem, maar kerkelijke vaandels waren er vroeger volop. Komende zomer zijn ze in de Walburgis te zien. Pag 4 5 Niet de Kerk, maar de Boodschap Wereldwijd staat het seksueel misbruik binnen de katholieke kerk in de aandacht. Ook in onze parochie maakt dit beladen en moeilijke onderwerp heel wat emoties los. Daarom is er, op initiatief van enkele parochianen door de locatieraad Arnhem-Zuid een avond georganiseerd in de Lucaskerk in Elden. Pag 6 Poolse parochie al sinds 1946 in Arnhem Iedere zondag om 9.30 uur is in de Martinuskerk aan de Steenstraat een Eucharistieviering. In het Pools. Zo’n 150 mensen wonen de dienst bij. Voorganger is pater Tadeusz, vaak gesecondeerd door onbezoldigd diaken Stan Kruszynski. Voor de voorbereiding van sacramenten heeft hij hulp van twee of drie catechisten. De Martinuskerk biedt sinds 1946 onderdak aan de Poolse katholieken. In eerste instantie ging het om Poolse veteranen. Pag 16 Daar kan ik toch niks aan doen? Wat kan ik er nou aan doen dat ze in China mensen met een mening zonder vorm van proces in de gevangenis gooien? Ik kan er toch ook niets aan doen dat soldaten vrouwen verkrachten in Mexico en dat die vrouwen bedreigd worden omdat ze hun recht zoeken? Die 11 opgepakte Tibetanen die protesteerden tegen de dood van een monnik en nu gemarteld dreigen te worden kan ik toch net zo min helpen? Toch? Pag 19 Voorpagina Eerste Communie in de OLV kerk in Velp, Isabelle Evers deed het dit voorjaar. Foto: Marc Pluim Fotografie. De parochie heeft een nieuwe tenaamstelling voor de gironummers die eerst van RK Parochie De Wijngaard waren. Wij verzoeken u de tenaamstelling in uw administratie aan te passen. De gironummers die de parochie gebruikt, hebben nu de volgende tenaamstelling: 10 18 200 tnv RK Parochie St. Eusebius 20 44 764 tnv RK Parochie St. Eusebius 91 88 838 tnv RK Parochie St. Eusebius / De Wijnpers Het nummer van de Emmausparochie blijft voorlopig nog bij het oude: 950778 tnv Emmausparochie Als u merkt dat u een overboeking terugkrijgt, wilt u dan het gironummer en tenaamstelling controleren? Met vragen kunt u contact opnemen met het secretariaat, bereikbaar van 10 tot 15.30 uur op 026 442 4567 of via [email protected].

Processie van vaandels in de Walburgisbasiliek

Alsof ze in een processie of optocht lopen; zo hangen de 37 historische kerkelijke vaandels die deze zomer te zien zijn in de tentoonstelling Op Tocht in de Walburgis. Nu zie je ze niet veel meer in Arnhem, maar kerkelijke vaandels waren er vroeger volop.

Mirjam Stoffelen

De vaandels die te zien zijn in de Walburgis, de komende maanden, zien eruit alsof ze in actie worden gebruikt. “Maar er hangen ook wat vaandels aan de pilaren en alles is voorzien van achtergrondinformatie, en er is een videopresentatie gemaakt”, vertelt Cecile Schulte van de Schatkamercommissie van de Walburgis. Cecile vertelt over de totstandkoming van de tentoonstelling: “We hebben altijd een tentoonstelling tijdens de zomermaanden. Wij hebben zelf vaandels in de Walburgis en in de Sint Jan hangen er ook veel. Die moeten ook een plek krijgen en waar beter dan in de Schatkamer van de Walburgis?” Zo werd ook het idee geboren voor de komende zomertentoonstelling. Adri van Dijk, van Walburg Open dat allerlei activiteiten, zoals iedere zomer een tentoonstelling, organiseert, vult haar aan “Heel veel kerkelijke organisaties hadden vanaf 1870 hun eigen vaandel. Daarvan hebben we er tientallen in Arnhem. Samen met vaandels uit andere Arnhemse kerken, zoals een fraai exemplaar uit de Lucaskerk in Elden, kunnen we een aardig beeld geven van de Arnhemse geschiedenis qua geloof en samenleving.” Van koningsvaandels tot kerkvaandels Hij gaat verder: “Het vaandel op zich bestaat al eeuwen. In vroeger eeuwen werd het vaandel van koningen, hun standaard, mee-

4

Zomerexpo

genomen op de slagvelden. Dat had verder niets met kerkelijke organisaties te maken, dit is pas na 1870 gekomen. Paus Pius IX

maakte zich zorgen over de rol van het opkomend socialisme en andere “dwaalleren” in Europa. Om het tij te keren werd de

oprichting van Rooms-katholieke organisaties en verenigingen gestimuleerd. In de decennia daarna zijn ook huisvrouwen en werklieden in de bewegingen betrokken. Elk bisdom en elke parochie had zo een eigen vereniging en natuurlijk een daarbij passende patroonheilige. Voor Arnhem is dat Sint Walburga. Na de ontzuiling in de jaren zestig van de afgelopen eeuw is het verenigingsleven langzaam afgenomen”, vertelt Adri met iets van spijt in zijn stem. “Hoewel processies wel weer langzaamaan terugkomen, dat vind ik een leuke ontwikkeling.” Ook vaandel pauselijk leger Cecile vertelt verder over paus Pius: “Over die paus Pius gesproken”, sluit zij aan, “hij heeft ook gezorgd voor de oprichting van het zouavenregiment in Nederland. Dit bestond uit katholieke vrijwilligers die onder de regering van paus Pius IX de Kerkelijke Staat verdedigden tegen de aanvallen van de koning van Italië Victor Emanuel II. Paus Pius had een oproep aan de gehele katholieke wereld gedaan om jonge, ongehuwde mannen te zenden om hem bij te staan om het dreigende verlies van de Kerkelijke Staat en de verwoesting van Rome te voorkomen. We spreken dan over de jaren 1867-1870. Op 20 september 1870 viel de stad Rome, en paus Pius trok zich terug in het Vaticaan. De zouavenregimenten zijn toen opgeheven en naar huis gestuurd. Een vaandel dat herin-

nert aan die periode hebben wij in de kerk tijdens de tentoonstelling. Helaas kunnen we het niet ophangen, het is met honderden spijkertjes op een houten plank gespijkerd. Het ontbreekt ons nu nog aan tijd en kennis om het te restaureren, wat op termijn wel ons doel is. Maar, het is te zien, en uiteraard met de nodige uitleg erbij.” Het vaandel nu Vaandels werden door de vakverenigingen en gilden gebruikt tijdens feesten en processies. “Maar processies zijn veelal verdwenen, hoewel je hier en daar weer een kleine herleving ziet van dit soort gebruiken”, zegt Adri. “De meeste vaandels zijn inmiddels opgehangen in kerken of liggen wellicht nog ergens op zolders. Wat wij hebben hangen aan de pilaren zal voor de tentoonstelling wat lager opgehangen worden en behoudt ook na september zijn plek. De andere vaandels gaan terug naar hun “eigen kerk”, de vaandels van de Sint Jan zullen in speciale kasten opgeborgen worden, en kunnen te zien zijn tijdens speciale dagen of tentoonstellingen zoals deze”. Walburg en de Arnhem Band “Wij hebben onze kennis zelf vergaard tijdens het bespreken van de opzet van deze tentoonstelling en het verzamelen van alle vaandels”, vertelt Adri. “We zijn er enthousiast over geworden, er valt heel wat te vertellen

en informatie te verzamelen die we graag willen doorgeven. En uiteraard zijn wij niet de enige die aan de slag zijn, we hebben veel vrijwilligers van Walburg Open en de Schatkamercommissie, en Ton van Gestel zorgt voor contacten met de pers en regelt veel zaken rondom de opening. Die opening wordt wel een mooi feest denken wij. We hebben de Arnhem Band kunnen regelen, uiteraard met hun vaandel. Zij zullen op vrijdag 1 juli al spelend de tentoonstelling openen met een processiemars en daarna nog een aantal nummers. Met aansluitend nog een hapje en drankje voor genodigden, pers en ieder die wil komen, zal het een memorabele dag worden. We hopen dan ook op een grote opkomst en veel bezoekers. En met de gratis entree zal dat toch moeten lukken”, zegt Adri. • www.walburgis.nl en www. museumschatkamerwalburgis.nl

Voor alle informatie en enige foto’s over de tentoonstelling, de Schatkamer en de Walburgis basiliek. www.zouavenmuseum.nl

Informatie over de Nederlandse zoeaven en hun geschiedenis. Met uiteraard veel foto’s en kostuums.

www.arnhemband.nl Om alvast te kunnen lezen wie zij zijn en wat zij doen.

In het juninummer van het Arnhems Historisch tijdschrift Prodesse Conamur wordt uitgebreid stilgestaan bij de geschiedenis van het Arnhemse vaandel. Van zaterdag 2 juli t/m zondag 11 september zal in de Walburgisbasiliek de tentoonstelling Vaandels op tocht te zien zijn. De opening van de tentoonstelling vindt plaats op vrijdag 1 juli om 19.30 uur. De basiliek is ter bezichtiging open van donderdag t/m zondag van 13.00-16.00 uur. De entree is gratis.

Wijnpers 5 -2011

5

Niet de Kerk,

maar de Boodschap Wereldwijd staat het seksueel misbruik binnen de katholieke kerk in de aandacht. Ook in onze parochie maakt dit beladen en moeilijke onderwerp heel wat emoties los. Daarom is er, op initiatief van enkele parochianen door de locatieraad Arnhem-Zuid een avond georganiseerd in de Lucaskerk in Elden. Een kleine twintig mensen woonde de avond, onder de titel “Ruimte voor jouw verhaal” bij. Iedereen kreeg de gelegenheid zijn of haar verhaal te doen. Het onderwerp maakte heftige emoties los: boosheid en machteloosheid. Vooral het instituut moest het ontgelden, met zijn starre hiërarchie, dat zichzelf op een torenhoog voetstuk had geplaatst en dat ten koste van alles zijn positie wilde behouden. Een instituut dat gewone mensen dreigde met hel en verdoemenis voor kleine vergrijpen, terwijl het zelf verschrikkelijke misdaden toedekte of botweg ontkende. “Wat moet ik met een kerk, die mij vertelt dat het heel slecht is als ik een snoepje wegpak, maar die ondertussen zulke verschrikkelijke dingen laat gebeuren?” vroeg een van de deelnemers zich af. “Hoe kunnen bisschoppen gewoon liegen, terwijl ze ons leren dat je dat nooit mag doen?”

plaats de extra slachtoffers die de daders maakten als ze op een andere plek opnieuw ongestoord hun gang konden gaan. Maar ook de mensen die het geheim kenden, en er met niemand over mochten praten. Zoals de man nu nog een schuldgevoel heeft, omdat hij zijn vriendje niet kon en mocht helpen. Of de mensen die zich schuldig voelen omdat ze niets gemerkt hebben. En dan al die duizenden goedwillende mensen, die zich hun hele leven inzetten voor het geloof, maar zich nu door het instituut zo verschrikkelijk verraden voelen. Ook zij voelen zich aangekeken hierop, terwijl ze toch onschuldig zijn. Zo wordt het erg moeilijk voor hun werk essentiële vertrouwensrelaties op te bouwen.

“Dat is de reden om trouw te blijven aan het geloof. Ik doe het niet voor de KERK, ik doe het voor de boodschap van Jezus.”

Veel mensen torsten het misbruik jarenlang als een loodzwaar geheim mee. Ze mochten er vooral niet over praten, en als ze dat toch probeerden vonden ze geen gehoor. Een van de aanwezigen vertelde van een hoogbejaarde man, die nu pas durfde te vertellen wat hem overkomen was. Toen hij het thuis had gezegd, wezen zijn ouders met een vinger naar hem en zeiden: “Dit is niet gebeurd.” “Hoe kan een moeder zoiets tegen haar kind zeggen?” En wat voor macht had het instituut, dat ouders zo konden reageren?” Doordat de kerk zelf alles ontkende en doodzweeg is een groot aantal slachtoffers gemaakt. Op de eerste

6

Kerk

Er is door mensen in de kerk ook heel veel goeds gedaan. Veel mensen hebben een goede opleiding en fijne jeugdherinneringen te danken aan de talloze religieuzen die zich met hart en ziel hebben ingezet. De boosheid en verontwaardiging gelden dan ook vooral het instituut “KERK”, waar veel mensen niet veel meer mee op hebben. Het gaat niet om het instituut als zodanig, maar om de boodschap van Jezus, die na twintig eeuwen nog steeds even actueel is. Zoals een van de deelnemers het verwoordde: “Ik heb nog geen andere plek leren kennen, waar ik aan mijn ziel toekom.” Dat is de reden om trouw te blijven aan het geloof: “Ik doe het niet voor de KERK, ik doe het voor de boodschap van Jezus.” •

Met hart en ziel

Moedige vrijwilligers “Van de week liep ik voor het eerst in mijn leven een kerk binnen. Ik weet niet wat er precies gebeurde. Maar ineens stond ik midden in de kapel. Voor Maria. De rust, de ruimte. De kaarsjes. Het deed me goed. Bijzonder. Dat was het. Ik voelde me begrepen en gehoord, veilig. Het was goed. Niets hoefde ik te zeggen of uit te leggen. Ik moet nog veel terug denken aan dat moment. Fijn Geert, dat je zomaar binnen kunt stappen in jullie kerk midden in de stad.” Dit verhaal vertelde een jonge vrouw uit ‘mijn’ wijk. Dat de kerk open is, is klaarblijkelijk niet vanzelfsprekend. Het schijnt zelfs steeds minder voor te komen. Een open kerk is vaak een welbewuste keuze. Die consequenties heeft. Want ze vraagt energie. Gas en licht, onderhoud. Maar vooral menskracht. Van vrijwilligers. Vrouwen en mannen die kerkwacht zijn. Gastvrouw of –heer. Vele uren, dagdelen per week. Hetzelfde geldt voor de Inlopen die we hebben in verschillende wijken als Malburgen en St Marten. Zij zorgen er met elkaar voor dat kapellen, kerken en andere ruimtes open kunnen zijn. En dat mensen zich hier welkom mogen voelen. Om er even op adem te komen. Zichzelf terug te zoeken, God te vinden. Te vluchten. Er te zijn zoals ze zijn. In vieze, stinkende kleren of wat daarvan over is. Of in dure maatpakken. Met hun verdriet of vreugde. Jong en oud. Zwart of wit. Languit op de grond liggend. Slapend in een van de banken vergezeld door een fles cognac. Schreeuwend. Of ineens agressief en intimiderend. Of dwaas rondlopend. Schichtig als opgejaagd wild. Verward. Desgevraagd bieden de vrijwilligers een luisterend oor, informatie, geduld. Stelen, ruzie maken, schreeuwen, intimidatie. Natuurlijk zijn er grenzen aan gastvrijheid. Maar durf ze maar eens te stellen... Bewondering en respect heb ik voor de gastvrouwen en –heren, kerkwachten. Het liegt er niet om wat ze mee maken. Moedig. Dàt vind ik ze.

•

Als bestuurslid zet ik me in op de terreinen personeel, vrijwilligersbeleid en ondernemerschap. Recent nam ik deel aan twee bijeenkomsten. In deze column leest u een kort verslag. De eerste bijeenkomst was op zaterdag 16 april. Vanuit het project “Op eigen benen” kwamen vertegenwoordigers van locatieraden, pastoraatsgroepen, pastoraal team en bestuur bijeen. Naast ontmoeting was het doel een verkenning van de nieuwe verhoudingen tussen de diverse groepen, team en bestuur. Een bijzonder nuttige bijeenkomst. Niet alleen om te luisteren naar elkaars rationele argumenten, maar ook om elkaars emotie en bezieling te voelen. Een van de belangrijke lessen van deze ochtend: ondanks e-mail, internet, Wijnpers en niet te vergeten de drukke agenda’s van velen blijft persoonlijke ontmoeting van groot belang. Hoe we dit precies moeten doen nemen we mee als belangrijk huiswerk. Wordt zeker vervolgd! In 2011 wordt het vrijwilligersbeleid voor onze parochie opgesteld. Een eerste basistekst is nagenoeg gereed. Dat vormt dan een mooie aanleiding voor een volgende ontmoeting met locatieraden en pastoraatsgroepen, in het bijzonder diegenen die zich actief met vrijwilligers bezig houden. Ik verheug me nu al op die bijeenkomst.De tweede bijeenkomst was op donderdag 12 mei. Het vicariaat Arnhem organiseerde een informatiebijeenkomst voor portefeuillehouders “personeel” van alle 47 parochies. Wederom een bijzonder nuttige bijeenkomst. Alle relevante informatie was gebundeld en kregen wij als handboek uitgereikt. Bovendien staat het Bisdom ons met raad en daad ter zijde. Bij vicaris en bestuurders was een ding wel duidelijk: personeelsbeleid vraagt de komende jaren iets meer aandacht dan alleen even op de winkel passen. Pastorale teams worden alleen maar kleiner, het aantal priesters is maar ternauwernood voldoende en de verwachtingen ten aanzien van hun persoonlijke inzet nemen alleen maar toe. Eén van de belangrijkste lessen: laten we zuinig zijn op ons pastorale team en laten we als bestuur een gezonde ‘werkgever’ en als parochie een gezonde organisatie zijn.

•

Geert Rozema

Buurtpastoraat Klarendal en Sint Marten

Mark Weering

Bestuurslid RK Parochie Sint Eusebius

Wijnpers 5 -2011

7

Emmauskapel:

kleurrijke ontmoetingen Toen twee jaar geleden in Malburgen de spiksplinternieuwe Emmauskapel werd geopend, was het de bedoeling dat dit een plek voor ontmoetingen zou worden. Inmiddels wordt die doelstelling ruimschoots gehaald. Aan de grote tafel zit een bont gezelschap dames en heren gezellig samen koffie te drinken. Het groepje vormt een afspiegeling van de bewoners van de wijk eromheen: mensen afkomstig uit allerlei verschillende culturen, elk met hun eigen geschiedenis en eigen verhaal. Aardige gastvrouwen, eveneens afkomstig uit allerlei verschillende landen, heten nieuwkomers welkom, en zorgen voor de koffie en de koekjes. Het is een gezellig tafereel, en juist die gezelligheid maakt dat veel mensen zich aangetrokken voelen. “Toch is dit geen wijkcentrum”, zegt Suzanna Louwerse, projectmedewerkster presentiepastoraat in de Eusebiusparochie. “De Emmauskapel is wel degelijk een kapel, waarin de ontmoeting tussen mensen centraal staat. Je hoeft hier dan ook geen bingoavond te verwachten. Wel hing er met Pasen een kruisweg aan de muur, en worden er nu bv. schilderijen tentoongesteld. Dit roept vragen op, en nodigt mensen uit met elkaar in gesprek te gaan.” De Emmauskapel ligt centraal, tegenover een winkelcentrum en de markt in Malburgen, maar valt niet direct op als je er langsrijdt. Ze maakt onderdeel uit

Roberta Hofman

drie kinderen die dienst doen als “junior gastheer/ gastvrouw”, en laatst liepen er spontaan kinderen binnen met het voorstel om iets voor ouderen te doen. Uiteindelijk hebben ze samen appelbollen gebakken en gegeten.” De mensen die hier komen hebben allemaal hun eigen verhaal. Sommige mensen zijn hier als vluchteling gekomen, en hebben verschrikkelijke dingen meegemaakt. Maar ook zonder de verschrikkingen van oorlogen en natuurrampen kun je in je leven veel verdriet meemaken, of erg eenzaam zijn. Voor al deze mensen is er in de Emmauskapel aandacht, en een luisterend oor om hun verhaal aan te vertellen. Hier bestaat grote behoefte aan: steeds meer mensen de weg naar de Emmauskapel weten te vinden. Op een

van een groot gebouw met verschillende functies. Toch weten veel mensen de weg naar deze ruimte te vinden. Zo komen alle taallesgroepen uit de wijk er even kennismaken. “Het is een laagdrempelige ontmoetingsruimte, die veel mensen, onder wie veel allochtone vrouwen, de mogelijkheid geeft met elkaar in contact te komen”, zegt Suzanna. Dat hier veel behoefte aan is, blijkt wel uit het feit dat veel vrouwen, die via de taallesgroepjes met de Emmauskapel hebben kennisgemaakt, er later terugkomen. Inmiddels werken verschillende van hen nu ook als gastvrouw in de kapel: onder de vijf nieuwe gastvrouwen bevinden zich een Turkse, een Afghaanse, een Somalische en een Oekraïense. Overigens zijn er in de Emmauskapel ook gastheren werkzaam.

De geloofsgemeenschap verdwijnt niet uit Klarendal, als de

De ontmoetingsruimte is geopend op woensdag- en vrijdagochtend van 10 tot 12, en op zondagmiddag van 14 tot 16 uur. Doordat door de week jongeren op school zitten, kom je die niet zoveel tegen in de kapel, maar dat wil niet zeggen dat ook zij niet de weg beginnen te vinden. “Sinds kort hebben we voor de ontbijtviering op de derde zondag van de maand

Twintig parochianen kwamen in mei naar de hoorzitting over het voornemen van het parochiebestuur om de Aartsbisschop te vragen de St Jan aan de eredienst te onttrekken. Het bestuur was in meerderheid aanwezig, drie leden van het pastoraal team, en een aantal meelevende parochianen van buiten de St. Jan.

Plannen Sint Jan Sint Jan sluit. Sterker nog, als het even kan, blijft Maria van Klarendal in Klarendal. Ook voor het kerkelijk kunstbezit van de Sint Jan wordt een goede oplossing gezocht.

Pastoor Daggenvoorde legde de groep uit waarom het zo loopt. De parochie heeft meer gebouwen dan waarvoor ze het onderhoud kan bekostigen. Voor de liturgie en de sacramentenbediening wil de kerk zich concentreren op drie gebouwen in Arnhem: de Martinuskerk, de Walburgisbasiliek en de Lucaskerk in Elden. Ook de OLV Visitatie in Velp hoort in dit rijtje. Deze kerken liggen verspreid over de parochie en de onderhoudskosten zijn te overzien. Verder zijn op die plekken voldoende mensen om vieringen überhaupt mogelijk te maken. Dat de Sint Jan aan de eredienst wordt onttrokken wil niet zeggen dat geloofsgemeenschap uit de wijk verdwijnt. De parochie vindt het belangrijk dat de gemeenschap blijft bestaan. Mensen kunnen elkaar onderling nabij blijven en er zijn verschillende activiteiten denkbaar die een gemeenschap organiseert, ook al heeft ze niet meer de beschikking over een eigen kerkgebouw. Ook met een fair in de Emmaus is de kapel een echte ontmoetingsplek

8

Ontmoetingsplek

gewone woensdag komen in totaal wel ongeveer veertig mensen voor korte of langere tijd binnenlopen. Bovendien leren ze elkaar en elkaars cultuur en geloof op een ongedwongen manier kennen, wat leidt tot veel meer begrip over en weer. In een wijk als Malburgen, waarin zoveel verschillende culturen naast en met elkaar leven, is dit een groot goed. Het laat zien dat de multiculturele samenleving geen onmogelijke opgave is, maar de mogelijkheid biedt tot een belangrijke verrijking van je leven. Hier kom je er achter dat mensen, die er misschien anders uitzien dan je gewend bent, met dezelfde problemen worstelen als jezelf, en dat geeft een heleboel herkenning over en weer. •

Verder is de parochie in de wijk aanwezig via de inzet van buurtpastor Geert Rozema. Verder kan pater

Berends, liefst in de oude pastorie, gedurende maximaal twee jaar, op gewone zondagen de Eucharistie op dragen. Dat De Sint-Jan biedt parochianen, voor wie de gang naar een andere kerk onmogelijk is, de gelegenheid de Eucharistie bij te wonen. Sommige parochianen vonden de onderbouwing niet helder of acceptabel. Maar voor de meesten was er het besef dat sluiting van de kerk onontkoombaar was. Er leefde wel grote zorg over een aantal zaken. Mensen wezen op het belang van de zorg voor alle kerkelijk kunstbezit in de kerk. Verder vroegen de aanwezigen met klem zorg voor de vrijwilligers, dat die desgewenst geholpen worden hun plek te vinden in andere kerken. De pijn en machteloosheid bleef voelbaar. Eén van de parochianen zei dat de sluiting de ziel haalt uit de gemeenschap en dat je dat toch niet moet willen. Vice-voorzitter Rolf Müller beaamde dat het bestuur liever iets anders zou doen. Anderzijds werd door iemand opgemerkt: “De geringe aanwezigheid op zon- en feestdagen toont dat er bij veel parochianen geen betrokkenheid meer is met hart en ziel.” •

Wijnpers 5 -2011

9

Vieringen in RK Parochie Sint Eusebius OLV Visitatie Velp

za 2-7

Lucaskerk Elden

18.00 EV Lucaskoor afscheidsviering A Lurvink P Daggenvoorde e.a. 10.30 EV Lucaskoor afscheidsviering A Lurvink P Daggenvoorde e.a. KND 18.00 EV HG Surmund

2 juli - 28 augustus

H Martinus Arnhem

H Walburgis Arnhem

Emmauskapel Arnhem

H Hart Arnhem

St Jan Arnhem

11.30 EV N Berends/M Smits Gemengd Koor

10.00 Lauden Laudenwerkgr: E Tebbe Laudenkoor

geen viering

10.00 CV M Smits Liturgiekoor

10.00 EV N Berends Cantors

10.00 CV M. Smits Liturgiekoor


10.00 EV P van Gool Samenzang

10.00 CV Parochiële voorgangers Cantors

zo 3-7 14e zondag door het jaar za 9-7

09.45 CV Parochiële voorganger Trente Plus koor


09.45 EV HG Surmund Ontmoetingskoor

10.30 EV P Daggenvoorde KND 18.00 EV P Daggenvoorde

11.30 EV HG Surmund Cantor

10.00 CV W Palstra Cantor

10.00 CV A Coenraads


09.45 EV P Daggenvoorde Herenkoor

10.30 EV HG Surmund KND 18.00 EV P Daggenvoorde

11.30 EV P Daggenvoorde Cantor

10.00 CV M Smits Cantor

10.00 Ontbijtviering Parochiële vrg: C Stipkes


09.45 EV P Daggenvoorde

10.30 CV A Coenraads 18.00 EV P Daggenvoorde


10.00 CV A Wijngaards

10.00 CV E Smeekens

10.00 CV M Smits

10.00 EV N Berends



10.30 CV Parochiële vrg: P.Buys


10.00 EV B Bergen Cantor

10.00 Wijkviering S Louwerse

10.00 CV Parochiële voorgangers Samenzang



09.45 CV Parochiële voorganger

10.30 EV P Daggenvoorde 18.00 EV HG Surmund

11.30 EV R Bunnik

10.00 Lauden Laudenwerkgr: GP Freeman

10.00 Stilteviering Parochiële vrg: A Jansen


10.00 EV N Berends

zo 14-8 20e zondag door het jaar ma 15-8 Maria ten Hemelopn za 20-8


10.30 CV W Palstra

11.30 EV HG Surmund Cantor 19.00 EV viering 09.00 vervalt Cantor

10.00 CV Parochiële voorgangers Cantor

10.00 CV Parochiële vrg: J Koopman

10.00 EV P van Gool Samenzang




10.30 CV W Palstra 18.00 EV HG Surmund


10.00 EV B Bergen

10.00 Ontbijtviering E Smeekens

10.00 GV Parochiële voorgangers

10.00 CV Parochiële voorgangers

zo 28-8 22e zondag door het jaar

09.45 EV HG Surmund Ontmoetingskoor

10.30 EV P Daggenvoorde Lucaskoor


10.00 CV A Wijngaards Cantor

10.00 CV E Smeekens

10.00 CV M Smits Liturgiekoor



19.00 GV Groep 18.00 EV P Daggenvoorde

Wijzigingen voorbehouden. Voor meer informatie over deze en andere vieringen zie de afzonderlijke kerkberichten.

10

Vieringen

H Willibrord Arnhem 19.00 CV M Smits Cantor

10.00 GV Regenboog M Kok

19.00 CV M Smits Cantor

19.00 CV M. Smits Cantor

19.00 CV A Coenraads Cantor

19.00 CV A Coenraads Cantor

Petersborg 10.00 CV Groep


geen viering

19.00 CV M Smits

EV CV GV OV

Eucharistieviering Communieviering Gebedsviering Oecumenische viering

GZV Gezinsviering KND Kindernevendienst CR Crèche


Regenboog 10.00 GV H Hoekstra

Wijnpers 5 -2011

11

Namen Noemen Gedoopt

23 april 2011, H. Willibrordkerk te Arnhem Gijs Janssen 23 april 2011, H. Lucaskerk te Elden Jayden Beumer, Petra van Leeuwen-Kremer, Wendy Nathans 1 mei 2011, H. Lucaskerk te Elden Shenèlle Scharbaai 7 mei 2011, H. Lucaskerk te Elden Livia van Kesteren 15 mei 2011, H. Lucaskerk te Elden Yareno Kemnaad, Bart Nuijens, Berdina Jansen, Hayden Weber, Catherine-Victoria Hato, Quinten Piek, Feline Piek

Gehuwd

6 mei 2011, OLV Visitatiekerk te Velp, André Afdiss en Marjolein Attema 6 mei 2011, H. Lucaskerk te Elden, Raymond Janssen en Neeltje Lugtenburg 7 mei 2011, H. Hartkerk te Arnhem, Gerben van den Berg en Marion Elzas 20 mei 2011, H. Walburgiskerk te Arnhem, Ben van ‘t Hullenaar en Irene Keultjes

Overleden (20 april t/m 19 mei 2011)

Mw J.M. Hansman-Visser, Huis en Haard Arnhem, overl. 22-4-2011, 90 jr. Dhr A. van Osch, Drie Gasthuizen Arnhem, overl. 22-4-2011, 87 jr. Dhr N.A.A. van Bergen, Halsterenstraat Arnhem, overl. 25-4-2011, 87 jr. Mw B.J.J. Verborg-van Duuren, Ir. JP v Muylwijkstraat Arnhem, overl. 27-4-2011, 93 jr. Mw J.E.M. Speklé-Jacobs van den Hof, Naardenstraat Arnhem, overl. 29-4-2011, 58 jr. Mw M.E.J. Berntsen, Pastoor Koenestraat Velp, overl. 30-4-2011, 88 jr. Dhr R.P. Schuit, Limburgsingel Arnhem, overl. 2-5-2011, 51 jr. Mw M. Engels-van der Weerden, Verpleeghuis Akkerwinde Arnhem, overl. 3-5-2011, 74 jr. Dhr F.A. Mali, Rentmeesterwaard Arnhem, overl. 5-5-2011, 78 jr. Mw A.P. Wismans-Stuart, Waalstaete Arnhem, overl. 9-5-2011, 96 jr. Mw J.A. de Jong-Beuzemaker, Huize Kohlmann Arnhem, overl. 10-5-2011, 84 jr. Mw E.H. Möller-Weetink, de Biesdel Velp, overl. 13-5-2011, 87 jr. Mw W.J.B. Vissers-Leermakers, Waalstaete Arnhem, overl. 12-5-2011, 86 jr. Dhr H.P. Kremers, Mendelssohnlaan Arnhem, overl. 17-5-2011, 72 jr. Dhr J. Koolmees, Cattepoelseweg Arnhem, overl. 18-5-2011, 90 jr. Mw R.A.M. Donders-Roes, Stationsplein Velp, overl. 18-5-2011, 95 jr. Dhr H.J.C. van Lunenburg, Bauerstraat Arnhem, overl. 18-5-2011, 83 jr.

Dooprooster 2011 RK Parochie Sint Eusebius

Doopviering in de H. Lucaskerk te Elden: zondag 11 september 2011 1e voorbereidingsavond: dinsdag 23 augustus 2011 2e voorbereidingsavond: dinsdag 30 augustus 2011 Doopviering in de H. Martinuskerk te Arnhem: zondag 25 september 2011 1e voorbereidingsavond: woensdag 31 augustus 2011 2e voorbereidingsavond: dinsdag 6 september 2011 Doopviering in de OLV Visitatiekerk te Velp: zondag 9 oktober 2011 1e voorbereidingsavond: dinsdag 6 september 2011 2e voorbereidingsavond: maandag 12 september 2011 Deze voorbereidingsavonden vinden plaats in het parochiecentrum dat in de uitnodigingsbrief vermeld staat.

12

Namen Noemen

Eusebius Kort Eusebiusparochie

OPENINGSTIJDEN SECRETARIAAT LUCASKERK De openingstijden zijn op maandag, woensdag en vrijdag van 09.00 tot 12.00 uur. U bent van harte welkom, ook voor een kop koffie. VIERING ALTEVELTJE De viering van donderdag 11 augustus in het Alteveltje gaat niet door. MENSEN IN ROUW Voor ieder die een geliefd mens verloren heeft. Elke eerste maandag van de maand van 10.00 – 12.00 uur (behalve in de maand augustus) in het Steunpunt van de SWOA aan het St. Gangulphusplein 5 in Malburgen (zelfde ingang als de Emmauskapel). Info: 06 511 211 60 of e.smeekens@ eusebiusparochie.nl . ZINGEN IN DE EMMAUSKAPEL Een uur midden in de week zingen, om te zoeken naar verstilling en stem te geven aan onze hartstocht. Monique Appels is de dirigente. Iedere woensdagmiddag van16:0017:00 in de Emmauskapel. Inf. 0263211311 of 026-3810781. OUDEREN & ZINGEVING Een programma voor mensen vanaf midden vijftig. Een werkgroep verzorgt elke tweede woensdag van de maand een bijeenkomst, als regel in de Emmauskapel, Gangulphusplein 5, van 13.30-15.30 uur. Tevoren opgeven is niet nodig. De kosten zijn een bijdrage voor koffie/thee. Wilt u meer weten? www.eusebiusparochie.nl/activiteiten/catechese/ ouderen&zingeving

Spirit in de stad HET STADSPASTORAAT Het Stadspastoraat Arnhem/De Drie Koningen is een centrum voor bezinning en ontmoeting voor mensen in de stad, kerkelijk of niet, gelovig en ongelovig. Het Stadspastoraat Arnhem is voor iedereen die geïnte-

resseerd is in spiritualiteit en zingeving en die zich wil verdiepen op het gebied van levensbeschouwing en geloof. Het aanbod bestaat uit cursussen, workshops en lezingen. Geen cursussen of bijeenkomsten in juli en augustus. Stadspastoraat T 026-3513185 E [email protected] www.stadspastoraatarnhem.nl OECUMENISCH COVENTRYGEBED Wekelijks gebed voor vrede en verzoening. Elke vrijdag om 12.30 uur in de Walburgisbasiliek. Dit vrijdaggebed is begonnen in de Engelse stad Coventry, die aan het begin van de Tweede Wereldoorlog door een bombardement werd verwoest. In de ruïnes van de vernietigde kathedraal St. Michael zijn bij de opruimwerkzaamheden grote spijkers gevonden die in een kruisvorm lagen: het Coventry Cross of Nails. De spijkers hebben een nieuw leven gekregen als dragers van hoop. Vanuit de kathedraal van Coventry heeft men snel na de oorlog contact gezocht met verwoeste steden in Duitsland. Daaruit is een netwerk ontstaan van ruim 150 plaatsen in de wereld die door geweld zijn getroffen. Daar horen o.a. bij zes plaatsen in Nederland met verwoeste kerken uit de oorlog en ook recent getroffen plaatsen zoals Freetown in Sierra Leone en New York 9/11. Coventryberaad Nederland www. laurenspastoraat.nl/coventry . HET ARNHEMSE LEERHUIS In het cursusjaar 2011-2012 wordt het boek Jeremia besproken. Inleider rabbijn dr.Tzvi Marx. Locatie De Bakermat Van Nispenstraat 139. Tijd: 19.30-21.30 uur. Op maandagavonden 12 en 19 september, 7, 14 en 28 november, 12 december . Inf. 0318-630686, www.arnhemseleerhuis.nl. Tijdens de cursus wordt het boek Jeremia gelezen met het accent op de Joodse commentaren, die zich baseren op rabbijnse bronnen en op hedendaagse inzichten wat betreft de situatie in het Midden Oosten. Waar haalt Jeremia de moed

vandaan om de confrontatie met de machthebbers aan te gaan? Wat is zijn strategie? Hoe houdt hij dit vol? Hoe is hij een inspiratiebron voor de mensheid ?

Tips BETUWSE PROCESSIE KEVELAER Donderdag 11 augustus gaan weer vele honderden pelgrims uit de Oost-Betuwe op bedevaart naar Kevelaer. Ze worden begeleid door koren en harmonie. Ook vanuit Arnhem-Zuid kunt u mee met een bus. Opgave en informatie (vertrektijd en vertrekpunt bus, kosten, etc.) bij Broedermeester A. Rütenfrans 026-3817000. WERELDJONGERENDAGEN Ben je jong en wil je een wereldervaring meemaken? Ga dan mee naar de Wereldjongerendagen (WJD) in Madrid! Het Aartsbisdom Utrecht organiseert voor jongeren tussen de 16 en 30 jaar een mooie reis naar de WJD in Madrid van 10 t/m 23 augustus 2011. Het voorprogramma vindt plaats in Zaragoza, waar de jongeren in gastgezinnen verblijven. Dit biedt prachtige mogelijkheden om Spanjaarden, hun cultuur en hun geloofsbeleving persoonlijk te leren kennen. Hierna vertrekt de groep naar Madrid voor de WJD. Deze WJD staan garant voor avontuur, vele ontmoetingen, mooie gesprekken, inspirerende vieringen en veel gezelligheid. De kosten van de reis bedragen € 695,- p.p. Dit is inclusief busreis, overnachting, maaltijden en programma. Om de prijs te drukken zou je met andere jongeren uit jouw parochie leuke sponsoracties kunnen opzetten. Inschrijving gebeurt digitaal via www.yougle.nl. Op deze site vind je meer info over de WJD. Voor vragen kun je terecht bij jongerenwerker Hao Tran: [email protected] of 06-16842077.

HET GODDELIJK BREIN Dit is de titel van een boek. De auteurs beschrijven een fascinerende zoektocht naar de oorsprong en het doel van religie en zij geven een heldere analyse van de onlosmakelijke band tussen God en onze neurologische erfenis. Er bestaan wereldwijd meer dan 4000 religies en deze hebben allemaal dezelfde raakpunten. Toeval? Niet volgens de auteurs Lionel Tiger, antropoloog, en Michael McGuire, wetenschapper in de psychiatrie, psychoanalyse en evolutionaire biologie. Dit boek toont tevens aan, dat religie een evolutionair voordeel biedt: geloof heeft de mens door de eeuwen heen immers geholpen om de stress van elke dag de baas te kunnen zijn. DENKERS EN RELIGIE Denkers en religie past helemaal in deze tijd. Eeuwenlang waren filosofie en theologie nauw met elkaar verweven. Het was een bevrijding dat de filosofie eind 19e eeuw de godsdienst kon loslaten. De kerken in Europa mogen weliswaar leeglopen, de behoefte aan religie en spiritualiteit is gebleven. In dit boek staan veel bekende namen: Karl Barth, Dietrich Bonhoeffer, Hans Küng, Martin Buber, Mahatma Gandhi, Daisetz Suzuki, Friedriech Nietszsche. ISBN 9789085710806. WAT IK GELOOF Een bijzondere leesbare getuigenis van Hans Küng over wat hij als de kern van zijn geloof ziet. Hij geeft antwoord opvragen over dogma’s. Hij wijst op het belang van de redelijkheid in wat we geloven. Wat kan ik weten, wat moet ik doen, wat mag ik hopen? Hans Küng (1928) is een van de grootste theologen van onze tijd. Hij schrijft helder en verrassend zonder ingewikkelde formuleringen. Centraal in zijn werk staan de wereldreligies. Het christendom is zijn geestelijke bakermat. ISBN 9789025960674

Wijnpers 5 -2011

13

Kerken en doordeweekse vieringen OLV Visitatie Emmastraat 18, Velp Lucaskerk Rijksweg West 52, Elden H Martinus Steenstraat 7, Arnhem H Walburgis Walburgisplein 1, Arnhem Emmauskapel Gangulphusplein 5, Malburgen Arnhem H Hart Bakenbergseweg 72, Arnhem St Jan Verlengde Hoflaan 74, Arnhem H Willibrord Oude Velperweg 56, Arnhem Kerkzaal de Regenboog Mooieweg 94, Rijkerswoerd Arnhem Petersborg Slochterenweg 40, Vredenburg Arnhem Doordeweekse vieringen Maandag 09.00 u EV H Martinus 15-8 vervalt 09.00 u Ochtendgebed Emmauskapel Dinsdag 09.00 u EV H Walburgis 09.00 u Ochtendgebed Emmauskapel Woensdag 09.00 u Emmauskapel CV of EV 1e wo vd mnd 13.30 u EV H Martinus Donderdag 09.00 u EV OLV Visitatie Velp 09.00 u Ochtendgebed Emmauskapel Vrijdag 12.00 u EV H Martinus 09.00 u Ochtendgebed Emmauskapel 12.30 u Coventry Vredesgebed H Walburgis Zaterdag 12.00 u EV H Martinus aansluitend uitstelling en biechtgelegenheid Andere vieringen OV De Zijp Dagkapel H Willibrord 11.00 op zo vervalt op 23-7; 27-8 in Opstandingskerk EV Spaanse Viering Dagkapel H Willibrord 12.00 op zo 17-7 en 21-8 EV Poolse Parochie H Martinus zo 09.30 en wo 19.00 u OV Auditorium Rijnstate zo 10.15 u Insula Dei elke zo 11.00u EV (5e zon vd mnd CV) di en do 11.30 u EV, wo 11.30 u CV Sint Eusebius is ook betrokken bij de volgende vieringen: 01-jul 10.30 uur Heijendaal 01-jul 15.00 uur Biesdel 01-jul 16.00 uur Oosterwolde 06-jul 15.00 uur Drie Gasthuizen 07-jul 10.30 uur Vreedenhoff 08-jul 15.30 uur t Jagthuis 14-jul 19.00 uur Het Altevelt 20-jul 15.00 uur Drie Gasthuizen 22-jul 15.00 uur Waalstaete 03-aug 15.00 uur Drie Gasthuizen 04-aug 10.30 uur Vreedenhoff 05-aug 10.30 uur Heijendaal 05-aug 15.00 uur Biesdel 05-aug 16.00 uur Oosterwolde 15-aug 11.30 uur Rozenheuvel 17-aug 15.00 uur Drie Gasthuizen 26-aug 15.00 uur Waalstaete 26-aug 15.30 uur t Jagthuis 31-aug 15.00 uur Drie Gasthuizen 01-sep 10.30 uur Vreedenhoff 02-sep 10.30 uur Heijendaal 02-sep 15.00 uur Biesdel 02-sep 16.00 uur Oosterwolde

14

Kerken en doordeweekse vieringen

advertenties

“Dat de Duif moge blijven vliegen!” Het is daags na Pinksteren. Aloys Lurvink en ik staan in stilte naast elkaar in de verlaten Lucaskerk. “Zie je de symboliek?,”vraagt Aloys mij, naar voren wijzend, “van het leven brengend water, via het offer naar het Heiligste der Heiligen.” Op zijn verzoek wordt de afscheidsfoto niet gemaakt in de

SCHILDERSBEDRIJF- EN WANDAFWERKINGSBEDRIJF

J.W.DWARS SCHOOF 35, 6852 ER HUISSEN TELEFOON (026) 325 03 97, TELEFAX (026) 3259676

FEENSTRA

De voordeligste fietsenhandel

Pointer fietsen vanaf € 299,– incl. service en garantie. REPARATIE – Alle merken 1 dag klaar. Ruime keuze in gebruikte fietsen en heel voordelig. De opbrengst is bestemd voor Arme Landen.

Feenstra – Zuringstraat 16 Arnhem Zuid Tel. 026 32 17 166 – Mobile 06 81 17 92 21

Emmauskapel, waar hij jaren van voorbereiding in heeft gestoken en trots op is, maar in de bezielende stilte van de Lucaskerk. We staan aan de vooravond van zijn afscheid als pastor. Na 43 jaar priesterschap in achtereenvolgens Enschede, Oldenzaal, Zevenaar en Arnhem gaat Aloys Lurvink het rustiger aandoen. Alhoewel, rustig? “ Ik blijf voorgaan in de zondagsdiensten en bij uitvaarten, hoor. Ook blijf ik geloofsleerlingen begeleiden naar de Doop. En verder wil ik me vrij voelen voor creativiteit en inspiratie. Open blijven staan voor de bezieling van mensen. Maar ook nieuwsgierig blijven naar de verbeelding van het onzichtbare. En tenslotte: ik wil graag gaan studeren op de Joodse uitleg van de Bijbel.” Sinds 1998 is Aloys pastoor van ‘Zuid’ en begeleidde hij het veranderingsproces van drie parochies (H.Geest-, Lucasen Sacramentsparochie) naar één Emmaus. Terugkijkend zegt hij: dat

George Knaapen was een veranderingsproces waar we ons 2 jaar de tijd voor gunden. De fusie van Emmaus en Wijngaard moest binnen een paar maanden zijn beslag krijgen. Dat heeft wel aan me gevreten,”vertrouwt hij mij toe. “Gevoelsmatig hebben die laatste anderhalf, twee jaar me veel moeite gekost. Eigenlijk had ik mijn rol als pastoor van de Emmausparochie wat beter willen invullen,” zegt hij met wat spijt in zijn stem. “Waar ik heel graag op terugkijk is de geweldige samenwerking in gedeelde verantwoordelijkheid tussen pastores en bestuur. We voelden ons één in ons geloven en onze opdracht. Het belangrijkste wat ik onze nieuwe Eusebiusparochie zou willen toewensen is: behoud de innerlijke bezieling; dat de Duif van begeestering en inspiratie moge blijven vliegen!”

‘Licht van de wereld, nieuw boek van paus Benedictus XVI’ De Wijnpers wordt mede mogelijk gemaakt door steun van talloze particulieren en de volgende bedrijven:

Hessing Administratie, telefoon 026 3203330 of 06 51246529 • Visgilde De Visscher, www.visscher. visgilde.nl • Fietsenhandel Feenstra • Schildersbedrijf J.W. Dwars • Café en zaalverhuur De Betuwe • Accountantskantoor Mulder • Flipse Schoenen • Klaassen Groep • Slagerij Hans de Heus aan de Middelgraaflaan • Kuiper Bouwgroep • Home Care

Hoe is het om paus te zijn? Draagt hij wel eens een trui? Zal Jezus Christus terugkomen? Dit zijn enkele van de kleine en grote vragen die journalist Peter Seewald stelt bij zijn interviews met Paus Benedictus XVI. De 83-jarige herder in het Vatikaan staat inmiddels vijf jaar aan het hoofd van 1,2 miljard katholieken. Hij wil dat de gelovigen hem begrijpen en daarom legt hij zijn visie uit. Het is de eerste keer dat een paus zich door een journalist laat ondervragen. Normaal geeft de kerkleider zijn mening door middel van encyclieken. De paus stelt zich openhartig op en gaat geen vraag uit de weg. De gesprekken gaan over grote ethische en ecologische problemen, terwijl ook de verhouding met het jodendom en de islam aan de orde komt. Wat de misbruikschandalen betreft vindt de paus het belangrijk dat de kerk zich grondig reinigt van alle onwaardigheid. Uit het boek blijkt tevens dat Benedictus een nederig mens is, die er niet van uit gaat dat hij de wijsheid in pacht heeft. Hij wil ons geloof versterken, door de crisis heen en benadrukt hoe ontzaglijk de boodschap is die we ontvangen hebben in de verrijzenis van Christus. De uitgever bundelde de interviews tot een boek waarvan er wereldwijd een miljoen exemplaren over de toonbank gingen. Inmiddels is ook een Nederlandse vertaling beschikbaar. ‘Licht van de wereld. Benedictus XVI’ Adveniat Uitgeverij; e 19,95 in de boekhandel

Wijnpers 5 -2011

15

Poolse parochie

‘Vernietigen, da’s pas erg!’

al sinds 1946 in Arnhem

Het is vrijdagmorgen. Bij de Voedselbank aan de Bruningweg in Arnhem is het een

Iedere zondag om 9.30 uur is in de Martinuskerk aan

drukte van belang. Binnen zijn een stuk of acht vrijwilligers druk met het inpakken

de Steenstraat een Eucharistieviering. In het Pools.

van de 700 wekelijkse voedselpakketten. Buiten rijden anderen vorkheftrucks met

Zo’n 150 mensen wonen de dienst bij. Voorganger is

broden en ander voedsel af en aan. Marlies van Amerongen is er één van de ruim

pater Tadeusz, vaak gesecondeerd door onbezoldigd

300 vrijwillig(st)ers. “Ik heb de oorlog dan wel niet meegemaakt, maar het vernieti-

diaken Stan Kruszynski. Voor de voorbereiding van

gen van voedsel vind ik verschrikkelijk”, zegt ze vol overtuiging.

sacramenten heeft hij hulp van twee of drie catechisten.

niet in een bepaald geloofskader, hoewel ik van huis uit katholiek ben. Niet alleen help ik nu mee om dat vernietigen van goed voedsel te voorkomen, het heeft bovendien als gunstig effect dat we mensen met een minimuminkomen helpen de dagelijkse kosten van levensonderhoud wat te drukken.

De Martinuskerk biedt sinds 1946 onderdak aan de Poolse katholieken. In eerste instantie ging het om Poolse veteranen. Die veteranen waren na de oorlog in Nederland gebleven en wilden uiteraard naar de kerk. De voorganger, toen, was een legeraal moezenier, Romawla. Later nam pater Melbruda de zorg voor de gemeenschap over. Kris Makowski, vice-voorzitter van het bestuur die al 28 jaar in Nederland woont, is enthousiast over de Poolse parochie. Makowski: “Sinds 2005 is er sprake van de Poolse parochie Onze Lieve Vrouw van Czestochowa in het Aartsbisdom Utrecht. Onze Lieve Vrouw van Czestochowa is een begrip in Polen. Czestochowa is de op twee na drukst bezochte Maria-bedevaartplaats ter wereld. Er staat een klooster, waar een icoon van Maria is geplaatst (1367-1372). Volgens de legende is die geschilderd of geschreven door de Apostel Lucas op het blad van de stoel van het huis van Maria in Efese.” De Mariadevotie in Czestochowa nam een vlucht. Er is sprake van een groot aantal gedocumenteerde wonderen. Het meest bekende voorval speelde in de 17e eeuw. De Zweden waren Polen binnengevallen en hadden een groot deel

16

Polen

veroverd. Het klooster bij Czestochowa hield echter stand. Mensen vertelden dat ze gezien hadden dat Maria het klooster eigenhandig beschermde. Dit was de omkeer in de oorlog en Polen werd bevrijd. De koning verklaarde dat hij niet de koning van het land was, maar Maria de koningin van Polen. “Met het zweren van een eed van trouw aan Maria versloeg de Poolse legeraanvoerder de Turkse troepen toen ze aan de poorten van Wenen stonden en in 1920 werden met het aanroepen van Maria de communisten verslagen op 15 augustus, Maria Hemelvaart.” Kris wijst op drie voor Polen bijzondere feesten. Naast 15 augustus noemt hij ook 26 augustus, het liturgisch feest van OLV van Czestochowa en 3 mei, het feest van Maria, Koningin van Polen. Kris Makowski: “Ondanks de vernoeming naar de koningin van Polen, functioneert de Poolse parochie niet op de eerste plaats als een steunpunt om de nationale Poolse identiteit te bewaren. Het gaat allereerst om het contact met de kerk en haar Sacramenten. De behoefte aan versterking van de eigen identiteit of zelfs aan onderlinge ontmoeting is betrekkelijk

geworden, nu de grenzen open zijn, en de mogelijkheden om te reizen ook beter zijn. Bij de groep ouderen is de behoefte groter, is er meer betrokkenheid. De jongeren denken, individualistischer. Het valt ook niet mee om vrijwilligers te vinden voor zaken buiten de liturgie.” Sinds 2010 moet de Poolse parochie volledig financieel zelfstandig zijn. “Het zit er net in, maar het is wel spannend”, verzucht Kris. “We hebben eigenlijk nog een paar sponsors nodig.” Er zijn meer plekken in de Poolse parochie waar iedere zondag een Eucharistieviering verzorgd wordt, zoals naast Arnhem, ook Enschede en Putten. Het aantal officieel ingeschreven parochianen is totaal 400, maar in de praktijk zijn veel meer mensen betrokken. Veel Polen zijn tijdelijk in Nederland en zijn daarom niet ingeschreven als parochiaan. Kris is niet negatief over zijn Nederlandse medekatholieken. “Ze zijn serieus bezig met hun geloof. Wat wel opvalt is dat Poolse katholieken veel meer het sacrament van de biecht in ere houden.” •

“Toen ik stopte met werken wilde ik iets zinvols doen voor medemensen. Goed doen staat voor mij

We krijgen hier van alle kanten voedsel dat net tegen de verkoopdatum aan zit. Zo krijgen wij van bakker Hilvers al jaren brood dat overblijft. En zo zijn er meer fabrikanten die belangeloos goederen ter beschikking stellen. Wat Marlies er doet? “Ik ben begonnen als coördinator van de binnenkomende aanvragen. Die lopen altijd via een professionele hulpverlener, mensen die inzage

George Knaapen

hebben in de inkomensgegevens van iemand met een minimuminkomen. Tegenwoordig doe ik naast voorlichting aan serviceclubs, kerken en scholen onder meer het non-foodwinkeltje. Want we krijgen soms een hele bulk kerstpakketten. De non-food die er in zit verkopen we -met toestemming van de gevers - in besloten kring aan vrijwilligers, clubs en kerken. Die komen zo voordelig aan prijsjes voor te organiseren acties en wij genereren inkomsten om onze bedrijfslasten te dekken. Want het voedsel krijgen we wel gratis en de vrijwilligers kosten evenmin geld, maar de distributie en opslag van de goederen brengen natuurlijk wel kosten met zich mee.• www.voedselbankarnhem.nl

Huub Hessing raakte de mensen Op 27 mei j.l. overleed pater Huub Hessing. Huub Hessing was tot 2003 pastoor van de binnenstadsparochies in Arnhem, en daarmee ook de laatste pastoor van de Martinusen de Walburgisparochie. De officiële aankondiging van zijn overlijden vermeldt: het ruim veertig jaar werkzame leven van Huub als pater van de Missionarissen van het Heilig Hart en als priester kenmerkt hem als pastor in verschillende parochies: Rotterdam-Overschie, Rotterdam-Centrum, Hendrik-Ido-Ambacht, Voorschoten, Eindhoven-Stratum, Arnhem-Binnenstad en Rotterdam-Oude Noorden. Huub begreep en getuigde: een pastor is een voorbijganger, de parochie zélf is de drager van de plaatselijke gemeenschap. Dat heeft hij ook beleefd als een mensenman, samen met anderen onderweg, allen geroepen en gezonden.

Ongeveer een jaar geleden kwam daar plots verandering in. Toen werd Huub door zijn ziekte gegrepen op de weg van loslaten en toevertrouwen. Dat heeft hij op bewonderenswaardige wijze kunnen doen. In alle eenvoud en rust, heeft Huub zich hieraan overgegeven.Pastor Heinz Georg Surmund zegt in zijn woorden wat velen in de parochie in Arnhem zullen voelen: “het is jammer dat Huub nu al het einde van zijn weg bereikt heeft. Zijn positieve houding, zijn vrolijkheid en zijn lach staan mij levendig voor ogen. Hoe weldadig moet dit en moeten de andere gaven, die hij meegekregen had, mensen geraakt hebben die vaker met hem samen waren, met hem gewerkt hebben of anderszins met hem verbonden waren.”

Wijnpers 5 -2011

17

Parochie in beeld Op deze pagina willen we iedere keer foto’s van evenementen plaatsen. Bent u ergens geweest en heeft u leuke foto’s gemaakt? Stuur ze naar [email protected]. De redactie beoordeelt ze. En als ze geschikt zijn, worden ze geplaatst. Let u wel even op de deadlines? Die staan in het colofon. Verder hebben we graag beelden van hoge resolutie, het liefst jpg’s van minimaal 500Kb.

Daar kan ik toch niks aan doen? Wat kan ik er nou aan doen dat ze in China mensen met een mening zonder vorm van proces in de gevangenis gooien? Ik kan er toch ook niets aan doen dat soldaten vrouwen verkrachten in Mexico en dat die vrouwen bedreigd worden omdat ze hun recht zoeken? Die 11 opgepakte Tibetanen die protesteerden tegen de dood van een monnik en nu gemarteld dreigen te worden, kan ik toch net zo min helpen? Toch?

Eeuwfeest OLV OO aan de Van Slichtenhorststraat, druk bezocht.

George Knaapen

Eerste Communie in mei in de Lucaskerk.

Bezoekers aan de kerk aan de Van Slcihtenhorststraat kregen het hele pand te zien, waar nu mensen wonen.

Activiteiten voor jong en oud in de Eusebiusparochie.

18

Parochie in beeld

“Niet waar!”, zegt Wianne Partakusuma, lid van de werkgroep Amnesty International Velp/Rozendaal, “je kunt er wél iets aan doen. Sterker: als je in zo’n mooi land woont als wij, dan móet je je iets gelegen laten liggen aan de mensen die lijden, gewoon omdat ze onrecht niet pikken en dat hardop durven te zeggen.” Het is soms moeilijk voorstelbaar: opgepakt worden omdat je voor je mening uitkomt. Ouderen die de oorlogsjaren hebben meegemaakt hebben daar misschien nog een beeld bij. Maar ook jongeren kunnen met alle moderne media hun ogen niet sluiten voor het onrecht in Cuba, Vietnam, Tsjaad, Paraguay, Turkmenistan, Senegal en zoveel landen méér. “Wij mogen onze stem laten horen tegen onrecht. Laten we dat dan ook doen. Het is zo eenvoudig: vanuit je luie stoel, met één muisklik een mailtje beantwoorden, die petitie ondertekenen, of een sms’je beantwoorden met twéé letters: ‘ja’. Of zet je handtekening op een lijst als Amnesty in kerk of bibliotheek staat. Zo eenvoudig. Van onverschillig naar de houding die Jezus ons leerde: opkomen voor de verdrukten, de medemens. Kijk toch alstublieft eens op de site van Amnesty.” Amnesty International bestaat dit jaar 50 jaar. Het begon allemaal in 1961 met het boek ‘Vervolging’ van AI-oprichter Peter Benenson, waarin hij voor 9 mensen, waaronder kardinaal Mindszenty van Hongarije aandacht vroeg. 9 van de velen, die

‘leden voor hun idealen’ en ‘het verlangen naar vrijheid stem gaven’. En het heeft zín! Regimes, machthebbers laten zich vaak iets gelegen liggen aan de reacties vanuit ‘de vrije wereld’. Kijk maar naar de

‘goednieuwsberichten’ van Amnesty: ‘Saudische professor vrij’, ‘Wit-russische activisten vrij’, ‘twee Cubanen vrijgelaten’ enz.. Wianne, vol overtuiging: “Ook jouw stem doet er toe!”•

Ik eis gerechtigheid

17 jaar was ze toen de Mexicaanse Valentina Rosendo Cantú verkracht werd door soldaten, terwijl ze kleren aan het wassen was in de rivier. En Inés Fernandéz Ortega was met haar kinderen aan het koken, toen ze –ook door een soldaatverkracht werd, terwijl zijn maten stonden toe te kijken. In tegenstelling tot velen die dat niet durven dienden beide vrouwen een klacht in. Maar de militaire rechtbank weersprak de beschuldigingen. Beiden worden sindsdien met de dood bedreigd, net als hun families, als ze het gebied niet verlaten. Amnesty begon een groetenkaart-actie om deze dappere vrouwen een hart onder de riem te steken. Én een petitie richting Mexicaanse regering om de druk op te voeren voor een gedegen en onpartijdig onderzoek naar de schuldigen. Zie www.amnesty.nl/8maart

Wijnpers 5 -2011

19

Heeft u direct thuiszorg nodig, waarin u als cliënt in het middelpunt staat?

uitgave nlijke nlijkeuitgave gezame eengezame s sisiseen Wijnper De DeWijnper rdrd Wijngaa DeWijngaa e eDe Parochi R.K.Parochi ieieenenR.K. sParoch sParoch Emmau R.K.Emmau van vanR.K.

De De WijnPers WijnPers R.K.Parochies Parochies Magazine Magazinevan van R.K.

Emmaus Emmaus&&De DeWijngaard Wijngaard Arnhem Arnhem- Velp - Velp- Rozendaal - Rozendaal

JAARGANG 6 JAARGANG 6

NR. 7 NR. 7

In verkoop, meer informatie www.parkrijck.nl

OKTOBER 2010 OKTOBER 2010

Ondernemen doe je samen

Draagt Draagt uu ook ook bij bij aan aan dit dit blad? blad?

Arnhem Arnhem MFC Malburgen West te Arnhem Doetinchem Doetinchem Dinxperlo Dinxperlo De Witte School te Arnhem Poort tot Klarendal te Arnhem

nieuwbouw Of Ofhet hetnu nugaat gaatom omeen eenwoonhuis, woonhuis,een eenutiliteitsgebouw, utiliteitsgebouw, een eenbedrijfspand bedrijfspandofofgebiedsontgebiedsontwikkeling… wikkeling…bouwen bouwenisishet hetwaarmaken waarmakenvan van een eenambitie, ambitie,het hetrealiseren realiserenvan vaneen eendroom. droom. renovatie M Maaaar rbboouuwweennisisooookkeeeennccoommpplelexxppro rocceess..AAlllelesstatappppeennddaaaarirnin- -oonntw twikikkkeelelenn,,oonntw tweerp rpeenn,, restauratie bboouuwweenn,,eexxpploloitietererenn,,oonnddeerhrhoouuddeenn- -bbeeppaalelennuuitieteininddeeliljikjkssáámmeennhheet tssuucccceessvvaanneeeenn bouwproject. bouwproject.Bouwen Bouwenisisdaarom daaromméér, méér,de deprojectontwikkeling KlaassenGroep KlaassenGroepbiedt biedtuudie diemeerbouwwaarde. meerbouwwaarde. Westervoortsedijk 95a Postbus 48 6800 AA Arnhem

Tel. 026 443 02 43 Fax. 026 443 56 16 www.kuiperarnhem.nl

www.klaassen.com www.klaassen.com

Met Met De De Wijnpers Wijnpers informeren informeren we we uu 88 keer keer per per jaar jaar over over de de activiteiten activiteiten van van RK RK Parochie Parochie We stellen onsen graag aan u voor. De De Wijngaard Wijngaard en de de EmEmHome-Care is een erkende mausparochie. mausparochie. Daarnaast Daarnaastreguliere thuiszorgorganisatie die samenwerkt met Menzis Zorgkantoor bereiken bereiken we wehet veel veel mensen mensen die die Arnhem. Wij leveren persoonlijke verzorging, begeleiding, verpleging en medisch specialistische anders anders niet niet zo zo gauw gauw in in de de verpleging hetWijnpers werkgebied kerk kerk komen. komen.inDe De Wijnpers isisArnhem-Zuid. Uit de resultaten van ons extern tevredenheids dus dus een eengehouden belangrijk belangrijk middel middel onderzoek blijkt dat cliënten onze zorgverlening erg om om mensen mensen bij bij de dewaarderen kerk kerk te te (in 2010 een gemiddeld cijfer van 8,7). Draag Draag Kenmerken waarin we volgens betrekken. betrekken. Maar Maar die die missie missie cliënten uitspringen zijn: flexibiliteit, de de Wijnpers Wijnpers geen wachtlijsten dus met kost kost ook ook geld. geld. en vooruitstrevende zorgverlening. Neem een een warm een gerust hart contact op met Home-Care of geef bij het CIZwarm hart hart toe! toe!

www.emmauswijngaard.nl www.emmauswijngaard.nl

(Centrum Indicatiestelling Zorg) Home-Care als voorkeursaanbieder op.

Daarom Daarom vragen vragen we we iedereen iedereen die die De De Wijnpers Wijnpers een een warm warm hart hart toedraagt, toedraagt, om om minimaal minimaal   15,00 15,00 over over te te maken. maken. Minder Minder mag mag en en meer meer natuurlijk natuurlijk ook. ook. T 026-3792261 Dat Dat kan kan naar naar gironummer gironummer 9188838 9188838 t.n.v. t.n.v. Par. Par. De De Wijngaard/ Wijngaard/ E [email protected] De De Wijnpers Wijnpers te te Arnhem. Arnhem. www.home-care.n

Advertentie Home-care.indd 1

12-05-2011 14:24:46

De WijnPers. Eerste communie. Voedsel weggooien is erg! Poolse parochie sinds 1946 in Arnhem. Sint Eusebius

Recommend Documents