De vlag gestreken De zon is ondergegaan

De vlag gestreken De zon is ondergegaan

Nieuwsbrief 13e jaargang nr. 41 - juni 2013

Colofon De doelstelling van de Vereniging Nederlands Nieuw-Guinea Miltairen 1945-1962 is het bevorderen van de onderlinge contacten tussen de militairen, die in de periode 1945-1962 in de Nederlandse Krijgsmacht hebben gediend in het voormalig Nederlands Nieuw-Guinea. Het in de ruimste zin van het woord behartigen van de belangen van die militairen en hun families. Het herdenken van hen die gevallen zijn bij de vervulling van hun plicht, evenals van hen die, ten gevolge van, ongevallen of ziekten tijdens militaire dienst zijn overleden. De Vereniging Nederlands NieuwGuinea Militairen is aangesloten bij het Veteranenplatform. Beschermheer, tevens adviseur: Luitenant-generaal C.J.M. de Veer b.d., Voorheen Inspecteur-generaal der Krijgsmacht en der Veteranen. Algemeen adviseur: Kolonel L. Habraken b.d. Voorheen directeur van het Veteraneninstituut. Lid van verdienste: J. Peperkamp Ereleden:

A.S. Poortvliet H.P. Willemsen D. Willemsen-Hens Bestuur: C. Aarts, voorzitter (Rijen), A. Meurs, vice-voorzitter (Oosterhout), H. Vos, secretaris (Kerkdriel), J.H. van Hensbergen, penningmeester (Arnhem), C. van Vliet, organisatie Reünie (Winkel), A. Dielemans, organisatie Nieuwjaarsreceptie (Roosendaal), A.J. Bouterse, voorzitter Sociale commissie (Schagen) Contact Secretariaat: H. Vos Maasbandijk 11, 5331 KB Kerkdriel, telefoon 0418 633475 E-mail: [email protected] Website: www.vnngm.nl Redactie Nieuwsbrief: J.H. van Hensbergen Ravelstraat 4, 6815 HB Arnhem, telefoon 06 53199548 E-mail: [email protected] Copyright: Tegen overname van artikelen bestaat in principe geen bezwaar, mits hier vantevoren toestemming voor is verleend en duidelijk in de uitgave wordt vermeld. Geplaatste foto’s komen uit privé collecties tenzij anders vermeld. De inhoud geeft niet noodzakelijkerwijs de mening van bestuur en/of redactie weer. Bestuur en/of redactie kunnen daarom niet aansprakelijk worden gesteld voor de inhoud van de geplaatste artikelen. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen te weigeren of te redigeren.

Sluitingsdatum kopij Nieuwsbrief nummer 42: 15 augustus 2013

Van de voorzitter. Nog met de geweldige dag van de kroning van Prins Willem Alexander in ons achterhoofd schrijf ik dit stukje. De maand mei is al weer bijna voorbij. Normaal zit je dan op een vrij moment in je korte broek of andere luchtige kleding in de tuin of op het balkon. Maar het lijkt of de seizoenen stuivertje gewisseld hebben. Als je in de krant leest dat in de ronde van Italië de ritten naar de Sestiere en de Galibier zijn gewijzigd vanwege hevige sneeuwval, en ik ben helemaal geen wielerfan, dan begrijp je er niets meer van. Geen wonder dat veel automobilisten hun winterbanden pas net, of nog niet, hebben laten wisselen voor “mooi weer” banden. Overigens weten we dat er in het tropische Nieuw-Guinea ook eeuwige sneeuw voorkomt op de toppen van het Carstenzgebergte. Maar dat heeft niets met seizoenen te maken. Genoeg over het weer. Belangrijker gebeurtenissen zijn voorbij of moeten nog gebeuren. Op donderdag 23 mei hebben we onze statutaire ledenvergadering gehouden in de Kumpulan van het KTOMM Bronbeek. Zie ook elders in deze NIEUWsbrief. Wat het bestuur erg jammer vindt is de geringe belangstelling. ± 45 Leden, van de in totaal 1102, waren aanwezig. Belangrijk punt was, via mandaat, de verkiezing van de heer Cor Drost als nieuw bestuurslid. Hij gaat het eigenlijke secretariaatswerk van onze vereniging op zich nemen. De huidige secretaris, Henk Vos, heeft om gezondheidsredenen een flinke stap terug moeten doen. Hij blijft beschikbaar voor ondersteuning van het bestuur. Omdat hij direct betrokken wil blijven bij het wel en wee van onze vereniging en waardoor wij gebruik kunnen blijven maken van zijn kennis en ervaring. Op 6 juni wordt er een nieuwe voorzitter gekozen voor het Veteranen Platform. De huidige voorzitter, Leen Noordzij, heeft te kennen gegeven zich niet beschikbaar te stellen voor een nieuwe periode. Kandidaat voor deze functie is AB lid Hein Scheffer. Ook moet er een nieuwe secretaris gekozen worden. Voor deze taak hebben zich twee AB leden gekandideerd te weten Peter Klein en Frans Rondel. Dat het met de gezondheid van de directeur van het VP, Elma Brokking, weer wat beter gaat is positief. Waar we natuurlijk ook naar uitkijken is de Nederlandse Veteranendag die dit jaar op zaterdag 29 juni in den Haag wordt gehouden. Er hebben zich weer een groot aantal leden opgegeven die mee willen lopen in het defilé. Hulde! Heel bijzonder is het feit dat het defilé wordt afgenomen door: ‘Zijne Majesteit de Koning’, zoals het in de flyer van de NVD staat. Tot slot. Voor degene die met vakantie gaan: selamat djalan en veel plezier. En voor hen die niet ‘echt weggaan’, ook thuis ook kan het goed toeven zijn.

Met vriendelijke groet van uw voorzitter, Cees Aarts

3

Verhalen uit ons Nieuw-Guinea verleden Van Curaçao naar Nieuw-Guinea Deel 2

Inhoudsopgave

Verhalen uit ons Nieuw-Guinea verleden

Van Curaçao naar Nieuw-Guinea (deel 2)

pag. 03 t/m 17

pag. 03 t/m 08

Herinneringen verteld aan familie van een veteraan (deel 2) pag. 09 t/m 11

4

Die Ouwe weer in beeld

pag. 12

Kaimana Patrouille

pag. 13

No op den Oordt, de hardloper van Sorong

pag. 14 t/m 15

Chauffeur in Kaimana

pag. 16 t/m 17

Zonsondergang Gedicht van Gerrit van Faassen

pag. 18

Reünie 2013 Herinneren en bijpraten

pag. 19 t/m 21

Wageningen 2013 (een korte nabeschouwing)

pag. 21 t/m 22

Algemene Ledenvergadering

pag. 22 t/m 23

Van het bestuur

pag. 24 t/m 31

Boekenrubriek

pag. 32 t/m 36

Musea

pag. 37

Soldaat 1e klasse C.G. van der Laan legernummer: 420516226 11e Geneeskundig Bataljon, 1 Verzamelcompagnie, 3e peloton Functie: gewondenverzorger/chauffeur. Diensttijd: 5 april 1961 tot 1 november 1962 In dit artikel, rijkelijk voorzien van foto’s, beschrijft van der Laan zijn reis naar en verblijf op Biak en de terugkeer naar Nederland via Alaska.Het eerste deel van deze reisbeschrijving werd geplaatst in de NIEUWSbrief nummer 39 (november/december2012) Het tweede deel in nummer 40 (februari 2013). Op vrijdag 20 juli dook aan de horizon het vaste land van Nieuw Guinea op. Nog een paar uur varen en de boot zal de Humboldt Baai binnen varen. Tegen 10 uur kwamen we daar aan en de boot legde aan, aan de kade van Hollandia. Haven Hollandia

Op de kade stonden 2 korpsen Papoea’s opgesteld om ons te verwelkomen met vrolijke muziek. Ze speelden Hollandse volksliederen. Het ging wel een beetje sukkelig maar het was wel aardig om te horen. In Hollandia werden 350 militairen ontscheept, die daar gelegerd werden. De rest zou twee dagen later in Biak ontscheept worden. ’s Middags, toen de militairen van boord waren, mochten we de wal op om een kijkje te nemen in de stad. Het centrum bestond uit een kerk, het gouvernementsgebouw en enige moderne winkels. De woonwijken liggen voor het grootste gedeelte in Hollandia-binnen en tegen de bergen gebouwd. ’s Avonds zijn we ook nog even de wal opgeweest, maar om 21 uur gingen we moe naar bed. De volgende morgen kwamen er 350 burgers, repatrianten, aan boord om naar Holland te vertrekken. Om 12 uur gingen we de haven van Hollandia uit richting Biak. Onderweg heeft de Evertsen nog geoefend op zee. Het was mooi om te zien hoe zij hun patronen afvuren. ’s Avonds hebben we met de infanterie polonaise gelopen over de boot en tevens afscheid genomen van de bemanning van de Zuiderkruis. Zondag 22 juli 1962 kwamen we om 10 uur aan in de haven. Op de kade stonden veel mensen ons op te wachten. Onder hen was een sergeant, die als vrijwilliger naar Biak was gegaan. In Holland liep hij te pronken met dat Nieuw Guinea embleem. Hij zei, als ik jullie tegen kom in Nieuw Guinea, dan geef ik een rondje bier. Voorwaar hij heeft woord gehouden. Om ongeveer 11 uur werden we ontscheept en vervoerd naar het marinekamp Sorido. Daar werden we ondergebracht in tenten. We hebben de tenten eerst bewoonbaar gemaakt en zijn daarna gaan zwemmen.

5

Dat hadden we echt wel verdiend na een dergelijke warme dag. De komende dagen zouden voor ons niet gemakkelijk worden, alles was vreemd. Eerst hebben we de tenten bewoonbaar gemaakt, dat soms niet eens meeviel. Er waren helemaal geen meubels of iets dergelijks. Het hout voor een kastje en een tafeltje haalden we overal vandaag. Oude marinehaven Biak Met sinaasappelkisten kun je een hoop doen. De kleding moesten we maar boven ons bed hangen. Het was niet verwonderlijk dat alle kleding in een mum van tijd groen uitgeslagen was. Zo vochtig was het. ’s Middags was er verplicht rust omdat het te warm was om te werken. Deze rust was van 14 uur tot 16 uur. Maar er kwam meestal niets van terecht, omdat het veel te warm was in de tent. We zochten dan al gauw verkoeling aan het strand en in het heerlijke water. Dit kon natuurlijk niet elke dag. We waren tenslotte niet op vakantie. Op het technisch centrum stonden de auto’s voor ons, die we uit PX moesten halen om ze daarna te gaan gebruiken. Ik kreeg de beschikken over een jeep, met daar achterop 2 brancards. Ik was tenslotte gewondenverzorger/chauffeur. De gewonden en ziekenverzorgers gingen naar het kamp de Ridge, om daar de leeggekomen bungalows in te richten als hospitaal en poli. We hadden de beschikking over 8 bungalows.

Repatkisten laden

Korte onderbroek op de watertoren van de Ridge

Over het eten hebben we niets te klagen. Het is beter dan op de boot. We hebben daar de capaciteit van 60 bedden. Zo gingen er een paar dagen voorbij. Toen het hospitaal helemaal draaide zijn we na 2 weken ook verhuisd naar het kamp de Ridge, waar nu ook de infanterie haar intrek had genomen. Nu eerst iets over de kleding. We kregen in Holland een nieuwe PSU. Maar daar zat geen kleding bij die geschikt was in de tropen. Daarom we liepen in gevechtstenue. Dat dat veel te

6

warm was hoef ik niet uit te leggen. Gelukkig was er een oplossing. Mariniers die naar huis gingen hadden tropenkleding voldoende. Wij naar de mariniers. En ja hoor, wij konden hun kleding krijgen voor een heel zacht prijsje. In een zeer korte tijd liepen we allemaal in tropenkleding. Wat waren we trots. Elke morgen hadden we spreekuur voor de Papoea’s. Die mensen zaten onder de tropenzweren. Wij verbonden ze dan. Maar na een paar uur kwamen ze weer terug zonder verband. Thuis haalden ze het verband eraf, bewaarden dat en kwamen bij ons weer nieuw halen. Slim he! Een kind van ongeveer anderhalf jaar zat helemaal onder de zweren aan de beentjes. Ik werd er op het laatst helemaal misselijk van. Niet van de zweren, maar van de mensen zelf. Kapel op Sorido Er waren erbij die zich in geen half jaar meer hadden gewassen. Ook hebben we twee heel mooie nachten per week. In de nacht van zondag op maandag en donderdag op vrijdag komt het vliegtuig uit Holland over. Dat is voor ons een blijmakertje, want die brengt de post. Om een uur of vier, ’s Morgens hebben we dan de post en lezen alles goed door. Het is augustus nu. Met 6 jongens en een sergeant zijn we overgeplaatst naar een bungalow, midden in het bungalowpark. Ik heb ook een eigen jeep. Samen met een andere soldaat zijn we ambulancechauffeur geworden. Meest doen we ritjes voor plaatselijke bevolking. Een bijzonder vervoer hebben we ook gehad. Een Papoea had zich verwond met een bijl. Hij bloedde hevig. We hebben hem op de brancard gelegd en naar het hospitaal gebracht in de kotta. Natuurlijk wisten we niet waar we wezen moesten, maar dat was geen bezwaar. De zuster (Papoea) zei ons dat we daar en daar heen moesten rijden. Weten wij veel. Wij de man van de auto gehaald en naar binnen gebracht. Wij schrokken ons te pletter. Had die zuster ons naar de kraamafdeling gestuurd. Allemaal naakte zwangere vrouwen. Achteraf heeft die zuster ons heerlijk te pakken genomen, maar ons vertrouwen in de Papoea’s is niet veranderd. Toen die man behandeld was hebben wij hem naar huis gebracht. Nou ja, huis. Bij ons hebben de varkens het beter. Fijn volk. Maar ook zij kunnen demonstreren. Van de week hebben ze een demonstratie gehouden tegen Soekarno. Er waren leuzen bij die klonken als een klok Zoals: “Soekarno, tweede Hilter” Dood aan “Soekarno” Ook de VN kreeg een beurt. Er was een bord bij waarop stond: “VN, kijk uit, anders wordt het een tweede “Congo”. Nu geloof ik wel dat we meer last met de bevolking zullen krijgen dan met de ploppers. Eerst zag je weinig mensen lopen met een parang(kapmes) en nu zie je ze bijna allemaal er mee lopen. Maar ze zijn nog steeds voor de Hollanders, want we kunnen alles van ze gedaan krijgen. Zo heeft er een Papoea voor vijf sigaretten een afvalputje gegraven voor ons in de karang. Hij is er zeker een uur mee bezig geweest en toen was het putje nog maar 30 cm diep. De karang is zo hard als beton. Ik heb nog een week in de keuken gestaan, maar dat beviel me niet zo best.

7

Ik was blij dat het vrijdagavond was. We zijn verhuisd naar een andere tent, omdat deze tent opgehoogd moest worden. Bij de minste geringste regen stond de tent blank. Zeker als het bijna een week regende. Vandaag (18 augustus) hoorde we via de radio, dat de overeenkomst is getekend en dat de regering er naar streeft om alle militairen voor de jaarwisseling naar huis te halen. Als met ingang van 1 oktober de VN Troepen komen, hebben wij ons werk wel gedaan. Maar zover is het nog niet. Ik hoop maar dat alles uitkomt van wat ze zeggen, dan ben ik voor het eind van het jaar weer thuis. Deze week hebben we pelotons uitbreiding gehad. Onze hond heeft 7 jongen gekregen. Dinsdag is onze luitenant beëdigd. We kregen ’s Avonds een rondje van hem. Dat heeft hem veel geld gekost, maar een officier heeft geld zat. De volgende morgen heb ik twee operaties meegemaakt in het hospitaal. Toch wel interessant om dat ook eens mee te maken. Weer zijn we verhuisd vanuit de tent naar de barakken. Voor wat het slapen betreft zijn we er wel op vooruit gegaan, maar voor de ontspanning was ik liever in de tent gebleven. We hebben nu weer echte bedden en lakens. Voor dat we matrassen hadden lagen we op drie dekens, ook dat sliep wel. We zijn ook wezen zwemmen in een zoetwater zwembad. Daar waren we binnen 5 minuten weer uit. Het was meer urine dan water Een schitterend cabaret met ondermeer de Blue Diamonds, Willy Vervoort, Tonnie Boussee, Harry Mooten en Anita Berry was een heerlijke avond. Ik ben, met terug werkende kracht van 1 augustus, bevorderd tot soldaat 1e klas. We hebben hier geen kerk of kapel. De mis wordt opgedragen in de kantine. Ik heb verschillende keren de mis gediend bij de aalmoezenier, die ik al kende vanuit de Witteberg. Deze week werd bekend gemaakt dat we allemaal voor de kerst weer thuis zijn. Ik hoop dat we met de boot gaan en dan door het Suezkanaal. Als dat zo is, ben ik de hele wereld rondgevaren. Maar we zien wel. Tijdens een autorit zagen we in het bos een hele boel kokosnoten liggen. We stopten en hebben er ongeveer twintig ingeladen. We gingen naar een kampong en toen hebben we de Papoea’s aan het werk gezet om die noten kaal te maken. Ze waren er net mee klaar, toen er een hele boze Papoea naar ons toekwam. Hij begon te razen en te tieren. Wat bleek. Die kokosnoten waren van hem. Hij wilde ze terug hebben. We mochten ze ook meenemen, maar dan moesten we ze betalen. Voor een paar gulden hebben we ze toen gekocht. We hebben ook nog een bezoek gebracht aan de Jappengrot. Dat is een grot waar de Jappen een Monument bij hospitaal hadden. de Jappen grot Polikliniek van de Ridge De Amerikanen

8

hebben die grot vol met benzine gegooid en in brand gestoken. Volgens zeggen zijn er meer dan 3000 Jappen om het leven gekomen. Eindelijk hebben we dan tropenkleding gekregen. De broeken zijn wel wat lang maar dat deert niet. We zijn nu echte tropengangers. Het is alleen raar, dat we alles weer in moeten leveren als we naar huis gaan. Dat is geen probleem. In Holland is die kleding niet geschikt. We hebben onze burgerkleding in droogcellen gehangen, zodat die niet meer kunnen beschimmelen. Ik ben wezen kanoën op zee. Het was prachtig stil weer. Je kunt dan zo een kilometer uit de kust gaan kanoën, heerlijk. Als er geen tegenstrijdige berichten komen, vertrekken we half november, met het vliegtuig naar huis. Omdat het werk als Hospik klaar was, ben ik chauffeur geworden van de kapitein van de LUA. Elke morgen ga ik met hem alle stellingen af op het eiland. Dat is ook een mooie ervaring geweest. Dat is alleen ’s morgens. En ’s middags is er geen dienst. Dan ga ik met hem mooie plekjes opzoeken om te zwemmen. Een van de mooie dorpjes is Operajef. Het is een dorpje aan het strand. Daar heb ik een pijl en boog geruild voor wat rijst. In de kotta heb ik nog wat souvenirs gekocht, want je kunt toch niet met lege handen thuis komen. Voor me zelf heb ik niets gekocht. Rotzooi zat. Op een zaterdagmiddag heeft de marine nog een schietdemonstratie gegeven. Een eind uit de kust lag een boot met daarop een schot. Vanaf de kust werd er dan op het schot geschoten met zwaar kaliber. Mooi om te zien. Slangen heb ik ook zat gezien. We waren aan het zwemmen toen we een heel mooie waterslang zagen. Zwart met witte strepen. Met de veter uit mijn schoen hebben we die slang gevangen. De Papoea’s schrokken zich de beroerte. Wij hadden een van de giftigste waterslangen gevangen. Wisten wij veel. Ik ben ook nog als hospik mee geweest naar de schietbaan. Ik heb daar heerlijk met een Bren geschoten. Toch iets anders dan een pistool. Eigenlijk zijn alle weken het zelfde. We wachten maar tot we naar huis gaan.

In de kampong Bosnik (jongetje met koes-koes)

Hongerige kinderen

Kinderen

Kinderen

9

Dat het een heerlijke tijd was, hoeft verder geen uitleg. Alleen toen de VN-troepen kwamen is er wel wat veranderd. Bij ons in het kamp kwamen Pakistanen van Met een familie in Bosnik Op een bosweg het Puntjap regiment. Van lieverlee zijn we op gaan ruimen. Er moest veel ingepakt worden en dat heeft ook zijn tijd nodig. We hadden nog wel tijd om zo nu en dan nog een trip over het eiland te maken met de auto. Toch gingen we nog onverwacht naar huis. We zaten tussen de middag te eten, toen de pelotonscommandant binnen kwam en zei: “We gaan vannacht naar huis. Er is nog plaats in een vliegtuig en om 2 uur vannacht vertrekken

VN troepen (Pakistan)

Exercitie met de Pakistanen

we. Boel in pakken. We gaan naar het “doorvoercentrum”. Dit was het mooiste bericht in al die tijd. Snel de boel gepakt en vertrokken. Precies om 2 uur gingen we de lucht in. Om 7 uur waren we in Tokyo, en via Alaska naar Amsterdam, waar we 31 oktober om 5 uur aankwamen. Pakistani met doedelzaknen

Daar hebben we mijn thuiskomst uitgebreid gevierd. Ik heb toen geen herinneringskruis gekregen omdat ik 3 dagen te kort op Biak ben geweest. In 2005 heb ik weer een aanvraag ingediend en heb het herinneringskruis alsnog ontvangen.

10

Thuiskomst (met mijn meisje)

Nieuw - Guinea herinneringen verteld door een veteraan aan familie van een veteraan (deel 2) Het is algemeen bekend dat onder kinderen en kleinkinderen vaak de wens leeft om meer te weten te komen over de belevenis2 sen van vader of grootvader tijdens die militaire uitzending. Willem Roncken beschrijft, in dit verhaal aan een zoon van een Nieuw-Guinea veteraan, zijn herinneringen. Willem Roncken diende als beroepssergeant bij het regiment Limburgse Jagers op Fak-Fak in 1953-1954 Deel 1 van zijn herinneringen verscheen in NIEUWSbrief 40 (februari 2013. Olie en pils.

Van weer een andere patrouille herinner ik mij nog goed, dat we in een drassig gebied kwamen, richting Kokas, waar de Nederlands Nieuw Guinea Petroleum Maatschappij (NNGPM) naar Olie boorde. De olie die aan de oppervlakte zichtbaar was en het geluid van de houtkapmachines, leidde ons vanzelf naar de boorploeg. Daar werden we onthaald op een heerlijk koud pilsje. Dat hadden we op patrouille nog nooit meegemaakt. Meestal dronken we uit de kali en als we geen stromend water vonden en we hadden dorst, dan zochten we een poel op en lieten onze pet of een zakdoek langzaam in het water zakken, tot er “gefilterd”water naar boven kwam, dat we dan konden opslurpen. Aan de omgeving zagen we, dat de varkens deze poelen ook wisten te vinden. “proost”. Maar onze dorst was gelest en ik ben daar nooit ziek van geworden. Een andere manier om in het oerwoud aan drinken te komen was via neerbuigende lianen. Als men die op het laagste punt af kapte, kwam er meestal voldoende drinkbaar vocht uit. Onderweg in een broeierig oerwoud werd er flink getranspireerd. We kregen bij ons vertrek van de menagemeester altijd droge koekjes mee. Zonder water kreeg je die niet doorgekauwd. Dus stopten we er een paar in de borstzak van onze jungleoverall of hemd. Als ze doorweekt waren van ons eigen zweet, waren ze goed te eten. Te veel zout in het lichaam is niet goed, maar door veel te transpireren verloor je te veel zout. Dat werd later bij een kali of in het volgende bivak weer aangevuld, door een eetlepel zout weg te spoelen met een flinke hoeveelheid water. Het kunstgebit

Uit ervaring wisten wij, dat we de”kepalla kampong”, een plezier konden doen als wij hem als tegenprestatie voor de gastvrijheid behalve wat zout ook wat van het door onze “kok” bereide eten aanboden. De halve kampong zag toe hoe wij de rijst e.d. kookten en vanuit onze messtin met lepel en vork opaten. Vooral de kinderen drongen om ons heen, want voor hen lieten we iets over in onze messtin, waarna zij deze met het bestek voor ons gingen afspoelen in de kali. Een korporaal in onze patrouille had een kunstgebit. Na het eten nam hij het uit zijn mond om het schoon te spoelen. Je had de gezichten van de Papoea’s moeten zien. Er waren er bij die aan hun eigen tanden begonnen te trekken. De korporaal stopte het kunstgebit weer in zijn mond en de verbazing nam alleen maar toe. Toen hij in de gaten had wat hij teweeg had gebracht, gaf hij uitleg over dat “wonder” en daarna hebben we er samen met

11

de Papoea’s hartelijk om moeten lachen. Want weet wel, dat Papoea’s heel slim zijn, snel leren en veel humor hebben. Het zijn geweldig aardige mensen. Soms werden wij door een gids over een ander pad geleid dan onze bedoeling was. Pas later bleek, dat onze route dwars door een dodenakker voerde en dat werd door de plaatselijke bevolking niet geaccepteerd en gezien als een schending van de rust die de doden toe komt.

Flora en fauna.

Dodenakker

Terug naar de tangsi.

Aan elke patrouille kwam een einde. In twee dagen naar Bomberi en terug, was veel zwaarder dan een meerdaagse patrouille. Bij terugkomst van Bomberi had ik de eerste keer bij aankomst in de kazerne geen zolen meer onder mijn schoenen. Als men uit het binnenland Fak-Fak naderde, dan zag men vanaf een hoge bergtop in de verte de zee en het eiland Poeloe Pandjang Brug bouwen over Kali Kali (zie foto)liggen. Dan was het, afhankelijk van de richting waaruit men kwam, nog enkele uren berg op en berg af tot Fak-Fak. Bij aankomst was het toch altijd een beetje of je thuis kwam. Na een laatste inspectie en afmelden, kon er gemandied (gedoucht) worden en had de kok een heerlijke rijsttafel voor de thuiskomers bereid. De avond werd verder doorgebracht op het terras, met de (zere) voeten op een bankje, een koel pilsje bij de hand en luisteren naar mooie rustige Bivak op Poeloeh Pandjang muziek, waar de foerier, Sergeant Köhler altijd voor zorgde. Of je zat zo maar mijmerend te luisteren naar de altijd aanwezige geluiden van het oerwoud. Of te genieten van de miljoenen vuurvliegjes, die de bomen als een grote kerstboom deden fonkelen in de avondschemering. Wij waren weer “thuis”. Wat een bofkonten, waren wij toch, dat wij dat allemaal mochten meemaken, in naam van Koningin en Vaderland. En we kregen er nog voor betaald ook! De ogen vielen dicht en was het tijd om onder de klamboe te duiken. Na weken soms weer in een bed te slapen in plaats van op de harde grond, waarop je toch elke boomwortel, takje of steentje voelde, deed weldadig aan. De volgende morgen hoefde de patrouilleleden niet mee te doen aan de ochtendgymnastiek, want de wapens en overige persoonlijke uitrustingsstukken moesten schoon worden gemaakt en de algemene uitrusting en munitie ingeleverd bij de foerier. En daarna maar afwachten wat de commandant verder voor ons in petto had. Meestal weer gewoon meedraaien in de kazernetaken van alle dag.

12

Bij dit verhaal ben ik nog niet ingegaan op de mooie flora en fauna in dit prachtige land. Wij hoefden in het oerwoud niet bang te zijn, dat we gevaarlijke wilde dieren tegenkwamen, want die waren er niet. Behalve de al genoemde slangen, bloedzuigers, varkens, en mieren, kwamen er kaaimannen (klein krokodil) voor en kasuarissen (struisvogel). We hebben een keer een kasuaris aangeschoten en die werd, voor we hem het genadeschot gaven gevaarlijk, omdat hij ons met Sago wasplaats aan Kali zijn lange poten en klauwen aanviel. Daarna hebben we er heerlijk van gesmuld. Het oerwoud zit vol geluiden van diverse vogelsoorten. De meest bekende en “beschermde” vogels zijn: de paradijsvogels, met hun prachtige staartveren en de kroonduif. Een prachtige blauw gevederde vogel, zo groot als een flinke kip. Daarnaast zijn er papegaaien in allerlei kleuren en maten. De meest populaire onder hen zijn de kaketoes. Ze zijn wit, met een opvallende gele kuif. Ze zijn gemakkelijk tam te maken. Wij hadden een tamme kakatoe, die luisterde naar de naam “Jacob”. Hij hield zich veel op in het oerwoud, maar minstens een keer per dag kwam hij bij ons foerageren. De Papoea en zijn/ haar “garderobe”

De Papoea- mannen vanaf een jaar of acht droegen een peniskoker. Men zag ze in vele maten en soorten en ze werden met trots gedragen, vastgebonden om hun middel. De oudere meisjes en vrouwen droegen van speciaal gras gemaakte rokjes, door ons grasrokjes genoemd. Iedereen liep “blootsvoets” en kleine kinderen waren geheel naakt. In sommige delen van Nieuw Guinea werd door de Papoea’s onderling handel gedreven met behulp van speciale schelpen, die voor de Papoea’s een zekere waarde vertegenwoordigden. Voor de overige bewoners en voor ons was natuurlijk Nederlands geld, e.d. het gangbare betaalmiddel. Er werd verder ook veel aan ruilhandel gedaan. Mijn bovenstaande herinneringen aan Nieuw Guinea zijn slechts een greep uit wat over dit prachtige land te vertellen valt. Als je interesse daarin gewekt is, er bestaan diverse mooie boeken. Roermond, januari 2013. W.J.Roncken. * We missen een man Uitgever Kerckenbosch, ISBN nr.9789067205306. **Kain timor was een van oorsprong zijden stof, ooit als handels- of ruilwaar vanuit het eiland Timor in Nieuw-Guinea terecht gekomen ***In India is een soortgelijk systeem nu nog in gebruik. Kotta = dorp. Tjot= berg. Babatten, dat is het gras kort slaan om muskieten te weren Tangsi=kazerne

13

Die Ouwe weer in beeld Door Ed van Tuijl

Kaimana Patrouille Door S. Bos

Wij mannen van de D compagnie, wij Merauke mannen, wij zijn toch maar bofkonten. Dankzij de troonswisseling werd het filmpje van de kroning van Beatrix in 1980 in april regelmatig uitgezonden En wie zien we daar breed in beeld. Juist ja. Jonkheer Snoeck

Links Kapitein (in Merauke) Jonkheer Snoeck

3

Voor wie het ontgaan is. Google maar even op ‘kroning Beatrix’ en je kunt het filmpje afdraaien waar Beatrix de Nieuwe Kerk binnenkomt. Een van de slippendragers van de Koningsmantel is Die Ouwe. Nog altijd dezelfde grote snor. Nog altijd die staalblauwe ogen die door je heen konden kijken als je de zaak wilde belazeren. Dus dat liet je dan ook maar uit je hoofd.

Dat hij adjudant van de Koningin was geworden, begreep ik van zijn vrouw. Via Dick Hansen hoorde ik vorig jaar dat zij nog leefde en in Nunspeet woonde. Ik heb haar daarop een exemplaar van de nieuwsbrief gestuurd waarin ik mijn herinneringen aan Die Ouwe had beschreven. Dat we voor hem door het vuur gingen. Korte tijd later ontving ik een briefje van haar. Zij schrijft daarin onder meer: “Met plezier heb ik uw lovende woorden betreffende mijn echtgenoot ‘Die Ouwe’ ontvangen. U weet misschien, hij is in 1999 overleden. Het zou hem zeker gestreeld hebben. Hoewel hij eigenlijk wel wist dat hij goed met de manschappen overweg kon. Dat was ook zo in Indië en Korea. Ook daar in zijn functie als bataljonscommandant. Niet voor niets komt hij uit een militair geslacht. Hij heeft als kolonel in 1982 de dienst verlaten. Het zal U plezieren te vernemen dat mijn man adjudant van H.M. de koningin is geweest en de laatste drie jaren van zijn loopbaan militair attaché op de Neerlandse Ambassade in Damascus mocht zijn. Zulke eervolle functies waren voor andere officieren kennelijk niet weggelegd. Ik hoop dat uw leven na Nieuw-Guinea naar wens en verwachtingen goed is verlopen. Ik besef dat u de zeventig al gepasseerd moet zijn. Dank voor uw column. Het krijgt een plekje in het familiearchief. Met beste wensen en vriendelijke groet Mevr. M.C. Snoeck

14

We liepen per dag hooguit vijf kilometer door het dichte regenwoud, langs onvoorstelbaar hoge 4 bomen en paradijselijke stranden die ik nog nergens ter wereld had gezien. Daarom schreef ik al eerder over de indrukwekkende natuur in ons voormalig Nederlands Nieuw-Guinea. De kennismaking met dit op één na grootste eiland op de wereld had ik alleen al om die reden nooit willen missen. Als militair kreeg ik die kans. Echter, de schoonheid van de natuur had ook een donkere kant. Het oerwoud bood een perfecte schuilplaats voor roofdieren. We kregen daar soms op harde manier mee te maken. We baanden ons een weg door de modderbrij toen één van de dragers, die voorop liep, een angstaanjagende rauwe kreet liet horen. Vlak voor hem kronkelde een armdikke slang van wel een meter of vijf. Het was een python van een uiterst gevaarlijke soort, werd ons later verteld. Het beest zwiepte met z’n hele achterlijf gevaarlijk om zich heen. We waren het liefst weggerend maar dat was niet mogelijk. Iedereen stand als versteend tot de enkels in de modder. Nog vóór iemand iets kon ondernemen slingerde het dier zich in een snelle beweging en onder luid geschreeuw van de toesnellende Papoea’s, om de benen en vervolgens om het boven lichaam van een lid van onze patrouille. Het slachtoffer kreeg het natuurlijk verschrikkelijk benauwd en zou ongetwijfeld zijn gewurgd als dat niet was voorkomen door een snelle reactie van Rumbiak en Swenny. Zij doken bovenop de slang en grepen zijn kop vast,duwden die onder luid geschreeuw onder de modder. Zij lieten pas los toen de slang verslapte en het slachtofeer kon worden losgemaakt. Intussen sloegen anderen op de slang in met parangs en knuppels. Het was ongelooflijk wat zich in een paar seconden had afgespeeld. Het duurde ruim drie uur voor Korwa was losgemaakt en wij van de schrik waren bekomen. Aan gevaren met mogelijke infiltranten dachten we helemaal niet. Etna Baai

Dat veranderde in oktober 1954. Een gedeelte van onze eenheid werd afgezet in een terrein langs de Etnabaai omdat daar Indonesische para’s waren geland. Papoea’s werden uit hun huizen gejaagd en Chinezen beroofd. De volgende dag namen Mariniers, die toevallig met de Piet Hein in de buurt patrouilleerden, onze taak over. Later hoorden we dat bij de schotenwisselingen een aantal para’s waren gedood. Een paar ervan waren door Papoea’s voor hun rekening genomen. De rest werd gevangen genomen. Dat werd in ieder geval aangenomen omdat nooit is vast komen te staan hoeveel para’s er waren geland.

15

No op den Oordt, de hardloper van Sorong door Ed van Tuijl Terugkijkend op zijn periode in Nieuw-Guinea zegt No op den Oordt. “Het waren zestien lange 5 maanden waarin je natuurlijk regelmatig behoorlijk baalde. Maar eerlijk is eerlijk, de succesvolle atletiek carrière die ik van mijn tweeëntwintigste tot mijn tweeëndertigste mocht beleven, heb ik eigenlijk voor een belangrijk deel aan Sorong te danken.” No geboren en het grootste deel van zijn leven getogen in Maastricht, kwam voor zijn nummer, zoals men dat toen nog noemde, op in Venlo. Ging vervolgens naar Roermond en vier maanden later was hij onderweg naar het land van de Papoea’s. Via Biak kwam hij op Sorong. Daar zou hij zijn tropenjaar vol moeten maken. Door alle toestanden behoorde hij bij de lichtingen die opgezadeld werden met een verlenging. Kortom, hij zou er uiteindelijk zestien lange maanden blijven. Net als in de andere plaatsen probeerden veel jongens ook in Sorong de tijd wat aangenamer te maken met sporten. “Ik had voor mijn diensttijd aan voetbal gedaan, dus ik dacht, laat ik dat hier ook maar doen”, vertelt hij verder. “Maar voetballen tegen Papoea’s op blote voeten was geen pretje. Die lui hadden eelt op hun tenen. Keihard. Als je daar een schop van kreeg dan kon je het wel schudden. Nu was ik, ook in Maastricht, geen echte uitblinker met voetballen. Dus ik had het al snel bekeken. Dankzij een van de weinige prestatielopen die in Sorong werden gehouden, ontdekte ik waar mijn sportieve hart werkelijk lag. Ik deed de eerste keer mee en won prompt. Dat smaakte naar meer. Ik ging trainen. Man, in de volle hitte, als de andere jongens hun middagdutje deden, ging ik hardlopen. Dat ben ik, de rest van mijn tijd daar, zoveel mogelijk blijven doen.” No liep, zo begrijpen we uit zijn verhaal, graag hard. Maar gewoon lopen, daar had hij een bloedhekel aan. Met het eigen peloton mee op patrouille, daar ontkwam hij niet aan. Maar als er voor andere patrouilles vrijwilligers werden gevraagd dan bedankte hij graag voor de eer. Terug in Nederland moest hij eerst zijn maatschappelijke carrière weer oppakken. Hij werkte een tijdje op de fabriek, werd toen chauffeur op een bodewagen maar vond zijn echte bestemming in een baan bij de gemeente Maastricht. Ook als chauffeur trouwens. “Eenmaal ‘in burger’ werd ik al snel benaderd door voetbalclubjes”, vervolgt No zijn verhaal. “Of ik lid wilde worden. Ik zeg, nee. Ik ga wat anders doen. Ik ga hardlopen. Dat heb ik in Sorong ontdekt. Daar ligt mijn sportieve kracht. Ik meld me aan bij een atletiekvereniging.” Hij voegde de daad bij het woord. En wat hij op Sorong al had ervaren, gebeurde in zijn sportloopbaan al net zo regelmatig. Hij won. De 10000 en vooral de 5000 meter werden zijn specialiteit. Als ze heden ten

16

dage een “Andere tijden sport Maastricht op de regionale zender zouden uitzenden dan zou het zeker over de legendarische No op den Oordt gaan.” “Want”, zegt hij nog altijd met trotse glimoogjes:”Ik ben de eerste Nederlander geweest die de 5000 meter binnen de veertien minuten heeft gelopen. Ik weet het nog goed. Het was in 1966. De wedstrijden waren in stadion De Vliert in Den Bosch. Een drielandenwedstrijd met Nederland, België en Denemarken. Ik overnachtte in een hotel. Maar ik kende ook een jongen van Sorong die in Den Bosch woonde. Daar ben ik de avond voor de wedstrijd op bezoek geweest. Hij liet me de stad zien. We dronken een paar biertjes. Dat kon in die tijd nog. Ach, echt nadelig zal het niet geweest zijn. Want de volgende dag liep ik 13.59.08 min. Dat was wat. Nederlands recordhouder. Maar wat meer zei, de eerste man onder de veertien minuten.” Het was een van de hoogtepunten in zijn carrière. Maar wie even op google kijkt die ontdekt dat er vele hoogtepunten waren in die tien jaar dat hij op het hoogste plan acteerde. In 1964 al Nederlands kampioen. Dat zou hij vijf jaar achtereen prolongeren. Hij won tal van wedstrijden in binnen- en buitenland. De bekers en medailles zijn intussen opgeruimd. Maar zijn plakboeken vertellen nog altijd het verhaal. Veel sobats uit Sorong zullen er vanaf weten. Want nadat No bij de gemeente aan zijn welverdiende pensioen was begonnen, verhuisden hij en zijn vrouw naar Bemelen. De landelijke rust op een steenworp afstand van Maastricht. En daar, op de woonboerderij, organiseert hij al jaren een reünie voor de Sorong-gangers. “Prachtig om te doen, maar elke keer weer wel een enorme onderneming. Ik ben na afloop keimoe”, zo bekent hij tot slot. “Maar wel leuk natuurlijk. Zo blijft Sorong in mijn leven. De plek waar ik ontdekte dat hardlopen mijn ding was. Het begin van mijn atletiek carrière. Nee, je werd er niet rijk van in die tijd. Maar ik heb er zeker een vasthoudend karakter aan overgehouden. Dat is ook mooi meegenomen. No op den Oordt geeft nooit op.”

17

Chauffeur in Kaimana Door Ed van Tuijl Gerard van der Vlist had na zijn opkomst in Maastricht en de chauffeursopleiding in Venlo 6 geen idee dat Nieuw-Guinea zijn bestemming zou worden. Aanvankelijk ging hij gewoon naar de parate troepen in Oirschot. Maar daar kreeg hij te horen dat ze in de Oost dringend om chauffeurs verlegen zaten. Dus kwam hij alsnog in de barak van waaruit hij naar Schiphol ging om via de noord route in Biak aan te komen. Na een week acclimatiseren kreeg hij zijn bestemming te horen. Kaimana. “Dat was begin juni 1962”, vertelt hij. “Best wel een heftige periode want toen ik in de kazerne aankwam, hoorde ik dat een paar dagen eerder twee jongens waren gesneuveld. Overigens zat ik de eerste weken nog niet achter het stuur. De lichting chauffeurs die afzwaaide, vertrok pas een maand later. Dus moest ik tijdelijk van alles aanpakken. Er waren plannen voor een nieuwe wasserij. Daarvoor moest ruimte gemaakt worden. Met andere woorden. We moesten karang hakken. Eerst met springstof de rots opblazen en dan verder weg hakken. Ook hielp ik in de keuken.” Nadat de oude stompen waren vertrokken kwam Gerard pas echt bij de chauffeurs. Uit zijn verhaal en de op tafel liggende foto’s begrijpen we dat Kaimana zo’n beetje de kleinste plaats was in het rijtje Merauke, Fak Fak en Kaimana. Een paar huizen, een kerk, een moskee, waarschijnlijk een ziekenhuisje en een aantal woningen en winkels. Dat was het ongeveer wel. Pakweg twaalf kilometer verderop de strip. “De grote verandering was voor ons de dag dat het 41ste, de stoottroepen die met de boot naar Nieuw-Guinea waren vervoerd, bij ons kwam”, herinnert Gerard zich nog goed. “Dat had vooral voor de staf grote gevolgen. Die stoottroepers werden op de kazerne ondergebracht. Wij moesten verkassen naar een aantal bivakken buiten de kazerne. Voor ons chauffeurs was dat in een klappertuin. Eerst een zandbed storten. Toen zo’n golfplaten dak op palen. Camouflagenetten er overheen. En acht tampatjes waar de acht chauffeurs moesten slapen. Een soort wasplaats van ingegraven tonnen om te mandiën, en de latrine. Nee, erg luxe was het allemaal niet. Het was een kwartiertje lopen naar de kazerne. Echt blij waren we er natuurlijk niet mee. Toen die stoottroepers in hun voor ons toch wat vreemde donkergroene kleding, op de kazerne het schild met hun embleem ook nog eens over dat van ons hingen, hebben we even laten weten daar niet blij mee te zijn. Een of meerdere 6IB – ers hebben dat schild helemaal onder gekalkt. De dader is nooit gepakt.” Het leven van de chauffeur in Kaimana bestond voornamelijk uit het dagelijks halen en brengen van de lamellen met eten naar al die buitenposten. Verder vrachtvervoer naar en van de schepen die in de haven aanmeerden. En onderhoud. Van der Vlist: Ons wagenpark bestond uit vier WEB’s en een rode kruiswagen. Maar een behoorlijk magazijn met een voorraad onderdelen was er niet. Vaak

18

moest je improviseren om de wagen weer aan de praat te krijgen. Ik heb geruime tijd een WEB nog met de slinger aan moeten zwengelen omdat de startmotor stuk was. Op een goede dag bracht de Klep een nieuwe vrachtwagen. De chauffeur die hem van de boot af moest rijden gaf te snel te veel gas. Het ding groef zich op het strand ter plekke in. We hebben hem er die dag met geen mogelijkheid meer uitgekregen. Bij hoogwater stond hij helemaal onder water. Pas de volgende dag hebben we hem van het strand afgekregen.” De chauffeurs in Kaimana werden ook ingezet bij de zogenaamde bevoorradingspatrouilles. Van der Vlist:” Allerlei spullen moesten naar een voorpost gebracht worden. De heuvels in. Nee, niet met de WEB. Lopen natuurlijk. Alles bij elkaar toch wel twee uur. Zes kilometer klimmen. En dat twee keer per week. Op het eigen bivak moesten we uiteraard ook altijd wacht lopen. Twee uur op. Niet echt een pretje. Er was weinig te doen in Kaimana. De grootste winkel was die van Schele Jan. Een Chinees die je altijd goed in de gaten moest houden. Een eerder afgesproken prijs wilde hij nog wel eens aanpassen in zijn voordeel. Verder het eettentje van Swieb. Het café van Kas de Hollander en dan nog Mama Jawa waar je ook iets te eten kon kopen. Het bivak in de klappertuin is tot aan de overdracht mijn woonverblijf gebleven. Voordat we met de Kaloekoe naar Sorong gingen hebben we eerst het materieel nog zoveel mogelijk gesaboteerd. Dat zou immers in handen van de ploppers komen. Terug in Holland bleek dat ik net te weinig had gediend om af te zwaaien. Dus heb ik nog moeten dienen in Schaarsbergen en later in Oirschot. Je kwam weer in dat wereldje van dienstklopperij. Van het inspecteren van je kast. Of je onderbroek netjes recht lag. eet je waar ik vooral moeite mee had. Met het kader dat op zo’n fluitje blies. Precies als de fluitjes die de ploppers gebruikten. Het enige positieve van die tijd is dat ik via dienst de Elfstedentocht in 1963 nog heb gereden.”

19

Zonsondergang Gedicht van de Kajoe Gerrit van Faassen Foto toegevoegd door de redactie uit de verzameling die door leden aan ons is geschonken.

De zon die zakte bloedrood onder Achter de donkere klappers in de zee Een visser in een prauw vaart rustig, traag voorbij Je zwaait naar hem, hij zwaait terug, je bent tevree Je ruikt de branding, zeg sobat, weet je het nog? Die lucht zo kruiderig van ‘t zilte nat Vanuit de verte snuif je geuren op, herken je dat? Bij ieder vlaagje van de tropen wind dan ruik je wat De hitte van de dag is eindelijk voorbij, de karang Is ook niet meer zo heet, de mouwen moeten zakken Malariatenue. Muskieten steken voor je het weet Maar in die zalige bries aan Biak’s steile kust Heb je ineens een goed gevoel te pakken Het Zuiderkruis zal aan de lucht gaan stralen Nu ben je van de hitte uitgerust We gaan terug naar ’t kamp maar eerst een biertje halen Helaas, geen liefste die je welterusten kust Nu nog een strootje roken voor het slapen gaan Straks ga je lekker op je tempat tidoer plat En morgen zul je vast wel weer gaan balen En moet je snel zijn om het baksgewijs te halen Doch de herinnering aan die mooie avond bij de zee Vergeet je van je leven niet, daar doe je jaren mee Ja, in die tijd ging het gevoel vaak boven het verstand Maar in gedachten ben je nu soms ook, zo af en toe Terug in het Papualand

20

2013 Herinneren en bijpraten door Ed van Tuijl De reünie in ’t Harde. Ook dit keer weer de gezellige happening met als belangrijkste kenmerk, herinneren en bijpraten. Soms denken we wel eens, al die herinneringen zijn toch al lang opgehaald. Maar geloof het of niet. We horen elke keer weer nieuwe anekdotes. Het reünie comité o.l.v. Cor van Vliet is daarom steeds enige dagen bezig om de zaal in te richten. Ze werden dit jaar nog eens extra aan het werk gezet door het V-fonds dat ook dit jaar weer een bijdrage gaf om de reünie te kunnen organiseren. Alvorens die anekdotes zijn aan te horen moet uiteraard eerst het officiële deel worden afgewerkt. De ceremonie protocollair als aanloop naar het belangrijke moment van de dag. Het openen van de bar. Voorzitter Cees Aarts mag het spits afbijten. Hij spreekt wijze woorden als hij aanhaalt dat herdenken eigenlijk altijd zinvol is. “Je hoort jongeren zeggen dat het al zo lang geleden is. Dat zij niet V-fonds laat ons werken eens geboren waren. Wat heeft het dan voor zin? Het is altijd zinvol. Herdenken is belangrijk. Herdenken is tijdloos. Daarom herdenken we ook vandaag onze maten.” De bijna hoogste baas van het leger is te gast. Brigadegeneraal Hans van Griensven. Hij vertegenwoordigt de Commandant Landstrijdkrachten luitenant-generaal De Kruif. Houdt een boeiende toespraak en onderstreept, net als Cees Aarts, het belang van herdenken. “Wie het verleden niet levend houdt zal nooit kunnen werken aan een toekomst met vrede.” Dan is het tijd voor bijpraten. Voor nieuwe anekdotes. Bijvoorbeeld het verhaal over meligheid op de strip. Mannen van de D compagnie die Merauke vliegveld moesten verdedigen verveelden zich stierlijk. Dan gingen ze vliegoefeningen houden. Met volle bepakking, de armen als vleugels gestrekt, in de looppas over de startbaan. Tot het commando ‘los’. Dikke pret. De verteller maakt het nog net niet zo bont, dat hij beweert dat een van hen op een keer ook werkelijk opsteeg. Overigens blijken we krasse knarren. Volgens Cor van Vliet is het aantal deel-

21

nemers aan de reünie stabiel, zijn er zelfs nog nieuwkomers bij en valt het aantal meegebrachte rollators nog altijd mee. Al zijn we natuurlijk niet meer zo soepel in onze bewegingen als de lieftallige danseressen die het showelement van deze reünie mogen verzorgen.  Meegebrachte foto’s ondersteunen bekende en minder bekende verhalen. Verhalen die alle kanten op kunnen. Bijvoorbeeld in de wachtrij naar de ook nu weer voortreffelijke warme hap. Geloof het of niet. Zelfs links of rechts dragend komt dan aan bod. We leggen het uit. Op de een of andere manier gaat het over stoffenzaken. Over je moeder die vroeger alle kleren voor haar kinderen zelf maakte. Over de ook al zelfgemaakte korte broek die aan moest. Vol schaamte in dat ding naar school want er zat geen gulp in. “Makkelijk. Had je ook geen probleem met de vraag of je links dan wel rechts dragend was”, grinnikt de vrouw van Henk Branderhorst (Fak Fak). Voor accordeonist Gerrie heeft deze reünie wel een hele emotionele lading. Samen met Rien vormde hij acht jaar het muzikale gezicht van de reünie. Na de bijeenkomst in 2012 werd Rien twee dagen later opgenomen. Hij verloor de ongelijke strijd tegen zijn ziekte. Gerrie: ”Ons laatste optreden toen. Rien was de zanger, de gangmaker. Voor ons was deze reünie altijd bijzonder. Ik wilde er vandaag en morgen gewoon bij zijn. Als eerbetoon aan Rien.” Het leven gaat door. Vreugde en verdriet staan dicht bij elkaar. Ook op de reünie. Want wat is het voor Jan van Gils een mooi moment als hij verrast wordt met een Koninklijke onderscheiding. Vreugde bij de bofkonten die tijdens de gebruikelijke loterij weer een slaapzak, campingtafel of koffer mee naar huis mogen nemen. Zal wel niet zo zijn, maar we krijgen het idee dat sommige deelnemers elk jaar in de prijzen vallen. “Ik win in ieder geval nooit wat”, zegt de vrouw van Nico Kors berustend terwijl ze haar loten al richting afvalbakje schuift. Maar dan sluit Cor van Vliet af met twee bonusprijzen voor nummer 5000 en 3000. En laat dat laatste nummer nou net een van haar lootjes zijn. Met een assortiment Paas-choco-

22

lade wordt het ongetwijfeld goed toeven in hun vakantiestee op de Veluwe. Na vier uur beginnen ook de laatste bijpraters hun gesprekken af te ronden. Overgebleven consumptiebonnen gaan richting goede doel. De medewerkers van Paresto (geweldige bediening) willen gaan opruimen. De veteranen richting trein of richting auto. In ieder geval richting huis. Voor wie het alvast wil noteren: Volgend jaar 9 en 10 april. En let op. Dat is op woensdag en donderdag! Wageningen 2013 (een korte nabeschouwing) Op 5 mei vonden weer de traditionele bevrijdingsfestiviteiten plaats in Wageningen waaronder het Bevrijdingsdefilé. Zoals ieder jaar nam onze vereniging Nederlands Nieuw-Guinea militairen 1945-1962 ook weer hieraan deel en wel met een detachement van ruim tachtig leden. In de ochtend van 5 mei verzamelden vele veteranen zich in de grote tent op het universiteitsterrein, de Dreijen. Ook de Nieuw-Guinea veteranen meldden zich voor registratie en ontvangst van lunch - en consumptiebonnen. Ad Bouterse en Dick Breeuwer en hun partners hadden het er druk mee maar door de goede voorbereiding verliep alles vlotjes. Naast de veteranentent was er een afwisselend programma met onder meer oud geschut, historische voertuigen, parachutistendroppings en optreden van muziekkorpsen, veelal in kleurrijke tenues. Verschillende exposities brachten heden en verleden bij elkaar. In het begin van de middag vond de herdenkingsbijeenkomst plaats in de J. de Doperkerk voor hoogwaardigheidsbekleders, genodigden en voor

organisaties nauw betrokken bij de Tweede Wereldoorlog. Dit werd gevolgd door de herdenkingsplechtigheid op het 5 mei Plein. Ondertussen werden op de Dreijen de detachementen opgesteld voor het Bevrijdingsdefilé. Door verschillende oorzaken maar

23

zeker ook door het veelvuldig invoegen, tussen de detachementen, van historische voertuigen, verliep het defilé met de nodige opstoppingen. Nou is dat niets nieuws, maar het was dit jaar wel heel erg. Het prachtige zonnige weer en de duizenden enthousiaste toeschouwers langs de route (er waren naar schatting 150.000 (!) bezoekers in Wageningen) maakte echter veel goed en het marcheren door de veelal smalle straten was een feest. Ondertussen was er ook nog een fly-past van historische vliegtuigen. Het defilé werd afgenomen door de Commandant Nederlandse Krijgsmacht geflankeerd door de Inspecteur der Krijgsmacht en der Veteranen alsmede de voorzitter van het Nationaal Comité Herdenking Capitulaties Wageningen. Terug in de Veteranentent – en ook daarbuiten – werd nog lang nagepraat onder het genot van menig koud drankje. Ondanks soms lang wachten, toch een geslaagde Bevrijdingsdag.

de verhalen over de ervaringen van een buitenlandse missie is daarvan een belangrijk deel aldus Kolonel Dulfer. In zijn openingstoespraak blikte de voorzitter Cees Aarts van onze vereniging terug op het jaar 2012 Een bijzonder jaar waarin op veel verschillende manieren werd herdacht dat het vijftig jaar geleden was dat de laatste Nederlandse militair uit Nieuw-Guinea vertrok. Heel speciaal was het bezoek van (toen nog) Prins Willem Alexander, samen met minister president Rutte en defensie minister Hillen, aan onze fotocollectie. De voorzitter stond ook stil bij de herdenkingsreis en speciaal de herdenkingsdienst op 24 december in Biak. Deze reis o.l.v. van Andreas Schelfhout was een groot succes maar vooral emotioneel. Ook onze reünie/herdenkingsdagen waren in het afgelopen jaar zeer bijzonder alleen al door de grote aantal aanwezigen.

Bram Meurs Algemene Ledenvergadering

24

Op 23 mei jl. werd in Restaurant Kumpulan op het landgoed Bronbeek in Arnhem onze jaarlijkse ledenvergadering gehouden. In het bijzonder werd welkom geheten aan K.van Orsel aanwezig namens V.O.M.I. Nederland, ons erelid A.Poortvliet en de adviseur van onze vereniging de heer Kolonel b.d. L. Habraken. Maar een zeer speciaal welkom was er voor Kolonel der Cavalerie Michiel C. Dulfer, Commandant KTOMM Bronbeek. De Kolonel hield later in de vergadering een korte toespraak waarbij hij zijn waardering uitsprak voor de Nederlandse Veteraan. Ook benadrukte hij dat Bronbeek de verbinding wil leggen tussen de burgers en de veteranen door het tonen van ons Nederlands Indisch verleden waarvan ook Nederlands Nieuw-Guinea een belangrijk deel van uitmaakte. Het blijven vertellen van

Door Bram Meurs werd verslag gedaan van de ontwikkelingen bij het Veteranenplatform en Ad Bouterse vertelde over de werkzaamheden van onze Sociale commissie en de organisatie van de Nederlandse veteranendag. Aan het bestuur werd, onder dankzegging voor de werkzaamheden van penningmeester Jaap van Hensbergen, decharge verleend voor het gevoerde beleid in 2012. Voorts ging Cor van Vliet in op de organisatie en het reilen en zeilen rond de reünie. Hij kondigde voor 2014 al weer de data aan. Woensdag 9 april en donderdag 10 april. Deze keer niet op donderdag en vrijdag dus! Na het sluiten van de vergadering verzoekt de voorzitter de aanwezigen om hem te volgen voor het leggen van een bloemstuk bij het monument voor de Papua strijders. De voorzitter legde dit bloemstuk samen met de Commandant van Bronbeek Kolonel Dulfer  Redactie

25

Van het bestuur

Wij heten onze nieuwe leden welkom

WIJ GEDENKEN

L. Vanetie

Weezenhof 3002

6536 ET

Met eerbied en in gepaste stilte brengen we een laatste eresaluut aan:

K. Gordijn

Kimwierde 146

1353 DS Almere-Haven

J.L. Bruins

Julianaweg 15

7957 BK

D.C. Gijtenbeek

Waal 12

1509 HA Zaandam

A.C. v.d. Berge

Den Haag

H.P. Snoek

Pastoriekamp 31

9251CW

Burgum

Den Helder

F. van Abel

Ringweg 54

6097 EE

Heel

B.A. Pijpker

Wederik 7

9801 LX

Zuidhorn

P. Helmus

2566 XH 1785 SP

E. ten Dam

4822 RS

Breda

A.C. van Rozendaal

3443 GT

Woerden

K. Kadijk

9965 TD

Leens

Nijmegen De Wijk

Koninklijke onderscheidingen

Het heeft Hare Majesteit de Koningin behaagd Voor het laatst zijn de Koninklijke Onderscheidingen uitgereikt door Hare majesteit Koningin Beatrix Een aantal leden van onze vereniging viel de eer te beurt om een Koninklijke Onderscheiding te mogen ontvangen. Het bestuur wil dit graag in deze Nieuwsbrief vermelden. Weet u anderen die lid zijn van onze vereniging die Koninklijk zijn onderschei-

Hop and Go Bed en Breakfast

den? Meld dit dan aan de redactie. Dan kunnen we ook hen vermelden in onze nieuwsbrief Leden van de Vereniging Nederlands Nieuw-Guinea Militairen

Wij bieden prachtige kamers en een heerlijk ontbijt in huiselijke sfeer. Hop en Go is de ideale plek om te overnachten tijdens uw fiets of wandeltocht in het prachtige natuurrijke waddengebied. Informeer naar de mogelijkheden! Wij heten u van harte welkom.

1945-1962 Koninklijk onderscheiden Onderscheiden voor het front van de troepen

Geschreven door Ed van Tuijl Jan van Gils werd er volledig door verrast. Het was wel het laatste waarmee hij rekening had gehouden. Een Koninklijke onderscheiding krijgen tijdens de reünie. Het jaarlijkse evenement waaraan hij zo’n grote bijdrage

Goede reis en tot ziens.

Joop & Gre Hop

levert. Sterker, het evenement dat één van de redenen was waarom hij zijn lintje kreeg.

Hearrwei 17 9073 GA Marrum (FRL) www.hopandgo.nl

Tel: 0518-411725 Mob: 06-50600015 E-mail: [email protected]

Wat is er dan mooier om te worden gehuldigd in het bijzijn van je maten uit Kaimana. In het bijzijn van al die andere Nieuw-Guinea veteranen. Kortom, te worden onderscheiden voor het front van de troepen. Jan vermoedde waarschijnlijk nóg niks toen burgemeester Frans de Lange van

26

27

de gemeente Elburg, waar ’t Harde onder valt, het woord nam. Pas toen de

mijn familie aankomen. Dus moest de ceremoniemeester weer een smoes ver-

eerste burger vertelde dat hij in feite de taak overnam van de burgemeester

zinnen. Ik moest wat foto’s in de zaal gaan maken en daarna nog wat lootjes

van Haarlemmermeer (Zwanenburg), toen drong het tot hem door. Ineens

uitvouwen. Dat deed ik dus maar braaf. Tien ook dat weer was gedaan kwam

waren daar zijn vrouw Lia, schoondochter Nancy en zoon Patrick, zijn klein-

de voorzitter bij mij zitten. Hij stak een verhaal af dat mij op dat moment

dochter Fleur en nog meer familie. Van Gils, al dagen voor de reünie bezig

helemaal niet interesseerde maar ook hij moest (zo begreep ik ook later pas)

met de aankleding van de zaal, schoot vol.

tijd rekken omdat de burgemeester van Ermelo, aan de late kant was.

De tranen over zijn wangen. “O wat is dit prachtig, wat is dit mooi, wat ben

En om 15.05 kwam de burgemeester, met ambtsketen om, de zaal binnen. Ik

ik hier blij mee”, mompelde hij terwijl de stoelen werden aangeschoven van

dacht nog “wat leuk dat hij een kijkje komt nemen” hoe wij onze reünie vieren

waaruit Jan en zijn vrouw de burgemeester mocht aanhoren.

in zijn gemeente Elburg. Maar toen hij zijn verhaal begon met de mededeling

Die verhaalde over het vrijwilligerswerk voor de voetbal, het tafeltennis, zijn

dat hij uit naam kwam van burgemeester Weterings van Haarlemmermeer

werkzaamheden voor de vereniging van Nieuw-Guinea veteranen én over de

begon ik te denken “we hebben ruim 600 veteranen in Haarlemmermeer, voor

grote kindervriend. Want sinds jaar en dag wordt hij in Zwanenburg ingehaald

wie zal hij hier zijn?”

als de hulp Sint die de wensen van alle Zwanenburgse ukken vervuld.

Toen hij mijn naam Johannes Cornelis van Gils noemde, verdween de grond

“De vlaggendrager tijdens het defilé in Wageningen”. Een integer persoon die

onder mijn voeten en kon ik het niet meer droog houden toen ik zag dat even

deze onderscheiding écht heeft verdiend”, vertelde de burgemeester alsof hij

later ook mijn familie naar binnen stapte. Aan het krijgen van een Koninklijke

Jan al jaren kende.

onderscheiding heb ik nooit van mijn leven gedacht. Het vrijwilligerswerk Had Lia het lang geheim moeten houden.

dat ik vanaf 1965 heb mogen en kunnen doen, deed en doe ik nog steeds

“Dat kun je wel zeggen. Alles bij elkaar drie

met heel veel plezier. Ook het werk de laatste vijftien jaar voor de veteranen

jaar. Want de eerste keer ging het niet door.

ervaar ik als een mooie tijd. Gelukkig kreeg ik na mijn arbeidzaam leven veel

De tweede keer kwam er ook wat tussen en

tijd om mij in te zetten voor het veteranen werk. Ik wil graag van ons vereni-

nu kon het dus eindelijk gebeuren.”

gingsblad gebruik maken om iedereen, die heeft meegedaan om deze onder-

Met het creatieve ballonnenkunstwerk van

scheiding voor mij voor elkaar te krijgen, heel hartelijk te bedanken. Zeker,

Fleur nog in zijn handen werd Jan bedol-

Cor van Vliet en het bestuur van de vereniging. Vooral Cor moest met mijn

ven onder felicitaties. Schouderkloppen, zó

familie heel wat leugens en smoezen verzinnen om mij om de tuin te leiden.

welgemeend maar ook zó ferm dat hij er

Maar het feit, dat geregeld kon worden dat op de reünie door de burgemees-

bijkans blauwe plekken aan overgehouden zal hebben.

ter van Elburg namens de burgemeester van Haarlemmermeer de uitreiking

“Mensen, ik ben geen spreker. Ik ben meer een doener. Maar iedereen die

kon doen, heeft veel hoofdbrekens gekost. Als ik voor 26 april een uitnodiging

hierbij betrokken is geweest, dank ik uit de grond van mijn hart.”

had gekregen ( met welke listige smoes

“Het is je werkelijk van harte gegund”, sprak een van de bestuursleden uit de

dan ook) om naar het gemeentehuis in

grond van zijn hart terwijl de anderen heftig knikten. Misschien was dat laat-

Haarlemmermeer te komen dan was dat

ste wel het mooiste compliment dat Jan van Gils kon krijgen.

niet gelukt. Ik was dan absoluut naar ’t Harde gegaan en nergens anders heen.

25 april 2013 Voor mij een dag om nooit meer te vergeten

Ook daarom was het een hele kunst om de list met de burgemeester van Elburg te

Ceremoniemeester Cor van Vliet deed de mededeling dat om 14.50 uur de

verzinnen.

bar dicht zou gaan. Ik dacht maar dan begint het net gezellig te worden. Hoe dichter het bij dat tijdstip kwam werd het steeds spannender. Want wat ging er nu gebeuren? Om 14.30 uur wilde ik de twee vlaggen van het parkeerbord bij de kazernepoort afhalen. Maar zoals later bleek kon omstreeks die tijd

28

 Sobats, bedankt voor deze mooie en emotionele dag. Een goede vakantie en vooral goede gezondheid gewenst. Jan van Gils 29

genaar van een onderneming. Jeugdleider en

R. Hoksbergen, benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje - Nassau.

Op de foto met waarnemend burgemeester Ger Mik

trainer van 2 sportverenigingen. Ruim 50 jaar

René heeft zich gedurende meer dan 40 jaar gewijd aan twee belang-

lid van het COM waarin diverse functies en

rijke maatschappelijke thema’s:

taken werden vervuld, waaronder voorzitter

Volwasseneneducatie. Vanuit zijn

afdeling Utrecht, leiden van erewachten, pelo-

eigen achtergrond als avond lyceïst heeft

tonscommandant St. Barbara Utrecht, tijdelijk

hij ervaren hoe belangrijk een tweede

vervangen secretaris DB en RvA-lid/-coördi-

kans op onderwijs is voor mensen die,

nator. Vrijwilliger Veteraneninstituut inclusief

om welke reden dan ook, de eerste kans gemist hebben of niet voldoende benut. Vanaf de jaren zeventig heeft hij zich ingezet voor de oprichting van vele nieuwe avondscholen voor voortgezet onderwijs, de ‘moedermavo’, universitair avondonderwijs en later de Open Universiteit. De laatste jaren is zijn focus komen te liggen op het behoud van volwassenenonderwijs, omdat dit door diverse overheidsmaatregelen in het gedrang dreigt te raken. Sinds een aantal jaren is hij intensief betrokken bij de herintroductie van de Andragologie als universitaire discipline. Adoptie en niet-genetisch ouderschap. Vanuit persoonlijke interesse is hij in het begin van de jaren zeventig betrokken geraakt bij de internationale adoptie van kinderen. Hij heeft in dit veld bestuursfuncties bekleed en heeft vanuit zijn universitaire functie onderzoek op dit terrein geëntameerd, college gegeven, scriptiestudenten en promovendi begeleid, vele artikelen en boeken gepubliceerd, vele (internationale) lezingen gegeven, toelichting in de media gegeven etc. In 1984 werd hij benoemd tot de eerste hoogleraar ter wereld op het terrein van adoptie en niet-genetisch ouderschap. Veel adoptieouders,

deelname project ‘Veteraan voor de klas’ en aan de mediagroep. Oprichter en eerste voorzitter van Stichting Veteranen Contact Veenendaal. Regiomedewerker van de BNMO en secretaris werkgroep nieuwbouw De Basis. O P R O E P (Oproep voor voormalig 6IB Militairen) Bronzen Schild

In Ermelo werd op 21 december 2012 ceremonieel het aan 6 IB toegekende bronzen schild onthuld. U hebt hierover in de vorige Nieuwsbrief (40) gelezen. Het 45 Paninf RIOG ( 45ste Pantser Infanterie Bataljon Regiment Oranje Gelderland heeft de organisatie bij deze onthulling mogelijk gemaakt. Om alle oud militairen van het 6 IB en ook hen die niet bij de onthulling in Ermelo aanwezig konden zijn ook bij dit feit te betrekken heeft de regimentscommandant Lt. Kolonel Schmidt, van het 45 Paninf RIOG besloten een oorkonde te laten maken van het feit van de toekenning van het bronzen schild aan militairen van 6IB. Belangstellenden van 6IB kunnen deze oorkonde ontvangen. Wilt u de oorkonde te ontvangen? Het bestuur vraagt u dit z.s.m. kenbaar te willen maken.

geadopteerden en afstandsouders heeft hij met raad en daad ter zijde ge-

U kunt de gegevens mailen naar het mailadres:

staan. Hij heeft zich jarenlang sterk gemaakt voor het recht van elk individu

[email protected]

om kennis te kunnen krijgen over zijn genetische achtergrond. De wet werd uiteindelijk in 2004 in deze zin aangepast. Ook na zijn emeritaat in 2001 is hij tot op heden onafgebroken voortgegaan met zijn werk op dit terrein, gefaciliteerd door de Universiteit Utrecht. Jelis Roodbeen.Benoemd tot lid in de Orde van Oranje Nassau.

Op de foto met Mr. A.W. (Wouter) Kolff , burgemeester van de gemeente Veenendaal

30

Foto’s Reunie 2013

Gedurende meer dan 35 jaar kerkelijk vrijwilliger als voorganger, in

De foto’s die gemaakt zijn op 25 en 26 april zijn te vinden op de we bsite

het kerkbestuur en als jeugdleider. Oprichter en 47 jaar directeur/ei-

U Kunt deze gratis downloaden. Het bestuur

www.vnngm.nl

31

Voor uw agenda 15 augustus 2013 - Stichting Herdenking 15 augustus 1945.

Op donderdag 15 augustus 2013 vindt in Den Haag de jaarlijkse herdenking plaats van het einde van de Tweede Wereldoorlog in Z.O.-Azië. De Japanse capitulatie op 15 augustus 1945 betekende tevens het einde van de oorlog voor het Koninkrijk der Nederlanden. Herdacht worden alle slachtoffers van de Japanse bezetting in Azië, zowel burgers – mannen, vrouwen en kinderen – als militairen. De herdenking begint in de ochtend met een bijeenkomst in het World Forum Centre met als thema: De Japanse bezetting gezien door kinderogen, en wordt vanaf 12.30 uur voortgezet met een ceremoniële plechtigheid bij het 25 jaar geleden opgerichte Indisch Monument aan de Prof. Teldersweg. De herdenking bij dit monument is voor iedereen vrij toegankelijk. De Stichting Herdenking 15 augustus 1945 wordt financieel gesteund door ca. 1400 donateurs. Wilt u zich opgeven als donateur dan kunt u dit melden via e-mail adres [email protected] of per briefkaart aan: STICHTING HERDENKING 15 AUGUSTUS 1945, Postbus 85747, 2508 CK Den Haag. 7 september 2013 - Roermond

Stichting Herdenking Nationaal Indië Monument, Roermond. De jaarlijkse herdenking bij het Indië/NNG Monument zal dit jaar plaatsvinden op zaterdag 7 september 2013. De Stichting vraagt om assistentie van vrijwilligers. Mocht u hier belangstelling voor hebben dan kunt u zich opgeven per e-mail: [email protected] of telefonisch (0475) – 330357.Een vrij vervoerbewijs (trein) voor 7 september kunt u aanvragen via het Veteraneninstituut. Een formulier daarvoor werd bijgesloten in de editie van CHECKPOINT van mei 2013. 26 – 29 september 2013 – Nationale Taptoe

De Nationale Taptoe vindt wederom plaats in Ahoy, Rotterdam, en wel van 26 t/m 29 september 2013. Het thema staat dit jaar in het teken van: 100 jaar Militaire Luchtvaart, 60 jaar Koninklijke Luchtmacht en 525 jaar Marine. De taptoe biedt u een unieke muzikale show met orkesten en groepen van topniveau en volop entertainment en folklore. Voor meer inlichtingen en kaartverkoop verwijzen wij naar de website www.nationaletaptoe.nl .

de volgende Nieuwsbrieven meer informatie. De reünie wordt in 2014 niet gehouden op de gebruikelijke dagen donderdag en vrijdag. PERSBERICHT

Doorn, 29 mei 2013 VP keert terug naar Doorn Na zeven jaar in Den Haag gehuisvest te zijn, keert het Veteranen Platform (VP) per 1 januari 2014 terug in Doorn. Daartoe is op 28 mei een huurcontract getekend met Stichting de Basis. Het Veteranen Platform vestigt zich in het nieuwe gebouw van de Basis, zoals ook andere bekende organisaties als het Veteraneninstituut, en de Bond van Nederlandse Militaire Oorlog- en Dienstslachtoffers (BNMO) dat doen. Doorn is de bakermat van het Veteranen Platform. De stichting kwam daar in 1989 tot stand als een overkoepeling van bestaande veteranengroeperingen. Momenteel zijn 45 organisaties aangesloten, maar het Veteranen Platform behartigt in beginsel de belangen van alle ca. 135.000 veteranen. Het Veteranen Platform streeft, samen met het Ministerie van Defensie, naar een adequaat en consistent veteranenbeleid, waarbij naast respect en waardering voor de veteraan ook de maatschappelijke erkenning en herkenning van de veteraan een belangrijk aspect is. Het Veteranen Platform vindt het belangrijk om fysiek dichtbij andere belangrijke spelers/partners gehuisvest te zijn. De samenwerking wordt daardoor gemakkelijker en nog beter. Het v-fonds (Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg) ondersteunt de verhuizing financieel. Stichting de Basis is blij met de komst van het Veteranen Platform, omdat het nieuwe gebouw daarmee de samenwerking op het vlak van veteranen en veteranenzorg meer volledig kan faciliteren. Overigens horen daar nu ook organisaties binnen het verband van de politie bij.

13 oktober 2013 - Herdenking Gesneuvelde Stoottroepers, Beneden-Leeuwen

De 68e dodenherdenking van gesneuvelde Stoottroepers zal plaatsvinden op zondag 13 oktober. Een oecumenische kerkdienst en een stille tocht vanaf het Gemeentehuis zal gehouden worden voorafgaande aan de ceremoniële plechtigheid bij de Stoottroepenkapel. 19 januari 2014 - Nieuwjaarsreceptie VNNGM, Roosendaal

Onze Nieuwjaarsreceptie zal op zondag 19 januari a.s. wederom gehouden worden in de “Black Horse” te Roosendaal. In een volgende Nieuwsbrief meer informatie. 9-10 april 2014 - Reünie Vereniging Nederlands Nieuw-Guinea Militairen.

Woensdag 9 en donderdag 10 april in de Lt.Kol. Tonnetkazerne, ’t Harde. In 32

33

Boeken rubriek De Nederlandse Rode Baretten

11 Luchtmobiele Brigade (Air Assault) ‘7 december(1992-2012) De Nederlandse Rode baretten is een boek over mensen die ergens voor staan. Een boek over mensen die hun grenzen durven verleggen, die verder durven gaan dan anderen. Militairen die uit ervaring weten wat de waarde van vrede en veiligheid is en die hebben aangetoond daarvoor de hoogste prijs te betalen. In de meer dan 70 interviews die aan dit boek te grondslag liggen, komt het belang van teamgeest, wilskracht, motivatie, doorzettingsvermogen en saamhorigheid duidelijk naar voren. Dit is de basis voor het “esprit de corps” dat deze Luchtmobile brigade zo kenmerkt. Het boek schetst in vogelvlucht een beeld van de belangrijkste momenten in het bestaan van de brigade, geeft een beeld van wat de brigade in huis heeft en hoe er aan de basis wordt opgeleid. Door feiten te vermengen met soms zeer vermakelijke anekdotes is de schrijver erin geslaagd een prettig en leesbaar boek te maken -ook voor niet ingewijden- met niet eerder gepubliceerde foto’s. Andere boeken van de schrijver Laurens van Aggelen: • De Airborne Wandeltocht. Jaarlijks eerbetoon aan de gevallenen van de Slag om Arnhem • Airborne Memorial Service. Arnhem Oosterbeek War Cemetery Laurens van Aggelen is naast schrijver van diverse boeken en talloze publicaties als vrijwilliger actief in de veteranenzorg. Handboek voor de dienstplichtige soldaat

Michel Hegener en Frans Oosterboer van doorstane Dit handboek is een feest van herkenning voor elke soldaat buiten dienst. Het bevat hoofdstukken als “legering in Duitsland”, “eten op de kazerne”, “koude te velde”en uitzending naar Suriname. Hierin delen zestig ex-dienstplichtigen hun meest bizarre keuringen ontgroeningverhalen met de lezer, geven levendige beschrijvingen van doorstane ontberingen en vertellen over jaloersmakende momenten van kameraadschap. In het tweede deel wordt ingegaan op de geschiedenis van de dienstplicht en op de waarde voor deze tijd van soldaten buiten dienst en de

34

samenleving. Hiermee werpt het Handboek soldaat b.d. een nieuw licht op de recente discussies hierover in de media. Aangevuld met en reportage van reünistenverenigingen en fietsroutes langs voormalige kazernes is deze uitgave een volwaardig en compleet handboek voor na de diensttijd. Uitgeverij THOTH, Bussum, Prijs € 19,90 www.thoth.nl De zomer van 1962 Het boek over Nederlands Nieuw-Guinea Auteur Andreas Schelfhout e Hét boek over Nederlands Nieuw-Guinea haalt de 8 druk

Met veel onderkoelde humor en een scherp gevoel voor detail beschrijft Schelfhout in zijn boek de aanloop, de reis naar en de gebeurtenissen in Nieuw-Guinea en creëerde daarmee een indringend, onthutsend tijdsbeeld. Het boek vindt nog steeds veel kopers. Daarom is al de achtste druk verschenen. Deze nieuwe druk is ook weer verder uitgebreid, aangevuld en verbeterd. De grootste aanvulling in deze achtste druk betreft de luchtdoelartillerie. Aad Nuis, de enige vaandrig in Nederlands Nieuw-Guinea (hij weigerde de officierseed af te leggen), auteur, politicus en nog veel meer beschreef in zijn boeiende kroniek “De Balenkraai”wat hij zoal aantrof bij de stukken luchtdoelgeschut rond Sorong tijdens zijn maandelijkse rondrit om op de buitenposten soldij uit te betalen. Hij schrijft: “De soldaten op de meest afgelegen posten leidden een tamelijk vrijgevochten maar ook half versuft bestaan. Hoogstens één keer per week, kwamen ze naar het Paradise Hotel, dat voor hen het centrum van vertier betekende. Verder waren ze op elkaars gezelschap aangewezen. De bemanning van een dergelijk kanon bestond uit een man of acht: elke soldaat zat overdag meer dan drie uur op post, samen met een ander en s’ nachts anderhalf uur alleen. De rest van de tijd werd al slapend of dommelend doorgebracht in de verblijven, soms grote tenten, soms leegstaande huizen. De soldaten vormden er in het algemeen een zwijgzaam slag, dat met moeite het woord tot buitenstaanders richtte. En buitenstaander werd iedereen die niet tot de stuksbemanning hoorde. Vele jaren later schreef wachtmeester Kees Schelfhorst wat hij tijdens de opleiding en in Nieuw Guinea meemaakte. Deze notities stelde hij aan de schrijver Andreas Schelfhout van de “Zomer van

35

1962” met foto’s ter beschikking. Dat vormt nu een flink en boeiend hoofdstuk van het boek in de achtste druk. Ondanks de vele pagina’s meer, is de prijs van het boek onveranderd en blijft € 16,50 Luchtdoelkanon, een 40L70 voor kenners, brandt los Uitgeverij “De Zomer van 1962” isU2pi, Voorburg

Een brandvlek op mijn ziel

Nieuw tweedelig boek in paperback rijkelijk geïllustreerd met o.a. foto’s .Het eerste deel “Een brandvlek op mijn ziel” en het tweede deel “Hier heeft de tijd zijn plicht verzuimd”. Van oktober 1961 tot aan de overdracht in 1962 was Pierre Quanjel als dienstplichtig militair gelegerd in Merauke, dat gelegen is aan de zuidwestkust van voormalig Nederlands Nieuw Guinea, nu Papoea genoemd. In het eerste deel beschrijft hij op openhartige wijze niet alleen zijn ervaringen en gebeurtenissen uit die periode, maar ook zijn gevoelens en emoties. Ook diegenen die niet in Merauke gelegerd waren zullen veel hierin herkennen en beamen. In het tweede deel beschrijft hij zijn terugkeer naar Merauke in 1995. Na ruim 35 jaar blijkt er maar weinig in positieve zin te zijn veranderd…. Voor de Papoea’s althans. Samen met zijn vriend en Nieuw Guinea veteraan Albert Limpens bezoeken zij met gemengde gevoelens verschillende plaatsen uit de tijd van weleer. Voormalig Nederlands Nieuw Guinea is nu een provincie van Indonesië waar de Papoea’s gast in eigen land zijn met alle gevolgen van dien. Dit mooie boek kost € 15,50 inclusief de verzendkosten in Nederland. Het boek is alleen per inschrijving te bestellen en is niet in de boekhandel verkrijgbaar. Bij voldoende aanmeldingen wordt het boek gedrukt. Als je interesse hebt of meer informatie wenst, e-mail dan naar, [email protected] Schrijven of bellen kan ook. P. Quanjel, Ledderkenstraat 30, 6171 HE Stein Tel. 046-4333862

36

Met stille trom

Schrijver: F Springer Het boek werd al 1963 aangekondigd maar niet gepubliceerd. De auteur trok het manuscript terug, omdat hij bij nader inzien het drama van de oorspronkelijke bevolking er in miste. In 2011 zegt hij: “Ik had toen de kans moeten grijpen om de Nederlanders te laten weten hoe wij verbeten onze plicht tegenover de aan ons toevertrouwde Papoea’s bleven doen.” Door de roman te bewerken en alsnog te laten publiceren, wilde hij deze geschiedenis alsnog aan de vergetelheid ontfutselen. Helaas stierf hij voor de daadwerkelijke publicatie. De roman geeft voor veteranen een andere kant van het toenmalige Nieuw-Guinea weer en is daarom juist voor ons een erg lezenswaardige roman. Gezien vanuit het bestuur beschrijft hij een stammenstrijd in het bergland van Nieuw-Guinea. Met vlotte pen, droge humor en een vleugje romantiek, geschreven. Uitgeverij Querido . www.querido.n Verget ons niet

Schrijver: Casper van Bruggen Een speurtocht naar unieke dia’s uit 1962 rond de strijd op Nederlands Nieuw-Guinea tegen Indonesische infiltranten, bracht de auteur in 2004 in aanraking met het Papoea Vrijwilligers Korps (PVK) Op zoek naar literatuur over dit intrigerende korps bleek dat er slechts marginaal over was gepubliceerd. “Verget ons niet”. Met deze woorden besloot op 7 februari 1963 Papoea soldaat Marere een brief aan zijn voormalige pelotonscommandant in Nederland. Met dit boek hoopt de auteur enigszins gehoor te geven aan deze hartenkreet en het PVK aan zijn “vergettelheid” te onttrekken. Casper van Bruggen (1966) schreef al diverse artikelen rond de strijd op Nederlands Nieuw-Guinea. Sinds 2010 is hij conservator bij het Legermuseum. Informatie over dit boek: Andreas Schelfhout: [email protected]

37

Paradijsvogels en kroonduiven

Indische Nederlanders in voormalig Nieuw-Guinea Tjaal Aeckerlin 2010 KIT Publishers Amsterdam ISBN 978 94 6022 049 4

Nieuw Guinea

De Marinierskant van het verhaal G.K.R.de Roos Bureau Maritieme Historie 1979 Den Haag”

Musea Museum Bronbeek Arnhem

Vaste expositie “Het verhaal van Indië” Bronbeek 150 jaar

Expositie “Wonen tussen trofeeën” en “Bronbekers in beeld “ Het Koninklijk Tehuis voor Oud-militairen haar en Museum Bronbeek viert dit jaar haar 150e verjaardag. Hiervoor is de expositie 150 jaar Bronbeek “Wonen tussen trofeeën” ingericht. Deze expositie is te zien vanaf 19 februari t/m 31 december 2013. Ook is vanaf 6 april de expositie “Bronbekers in beeld “ te zien. Het museum is geopend: dinsdag t/m zondag 10.00 - 17.00 uur Velperweg 147, 6824 MB in Arnhem Mariniersmuseum Rotterdam

Patrouilleren voor de Papoea´s

De Koninklijke Marine in Nederlands Nieuw-Guinea 1945-1960 R.E.van Holst Pellekaan & I.C.de Regt & J.F.Bastiaans 1989 De Bataafse Leeuw Amsterdam ISBN 90 6707 197 8 gebonden

Verhalend verleden. Herinneringen aan Nieuw-Guinea Tot en met 29 september 2013 www.mariniersmuseumrotterdam.nl Kazematten museum

Het museum is geopend van 1 mei tot en met 31 oktober op woensdag en zaterdag van 10.00-17.00 uur. Op zondagen (alleen in juli en augustus) van 13.00-17.00 uur. Voor groepsbezichtigingen met een rondleider is het museum het gehele jaar door geopend na afspraak. 06-81246870 en 0517-452852 de heer Ton Henni. www.kazemattenmuseum.nl Welke militaire musea zijn er nog meer in Nederland?

Patrouilleren voor de Papoea’s

De Koninklijke Marine in Nederlands Nieuw-Guinea 1960-1962 R.E.van Holst Pellekaan & I.C.de Regt & J.F.Bastiaans 1990 De Bataafse Leeuw Amsterdam ISBN 90 6707 243 5 gebonden

Hieronder vermelden we enkele van de musea. Informatie over deze musea is te vinden op internet. Militaire luchtvaartmuseum in Soesterberg www.militaireluchtvaartmuseum.nl Marine en mariniersmuseum in Den Helder www.defensie.nl/marine/cultureel Marechausseemuseum in Buren Stoottroepenmuseum in Assen Cavaleriemuseum in Amersfoort Artilleriemuseum in ’t Harde Bronbeek in Arnhem Kazemattenmuseum Kornwerderzand Mariniers Museum

38

www.marechausseemuseum.nl www.stoottroepers.nl/RSPB-Museum www.cavaleriemuseum.nl www.nederlandsartilleriemuseum.nl www.defensie.nl/cdc/bronbeek www.kazemattenmuseum.nl www.mariniersmuseumrotterdam.nl 39

Sociale Commissie

40

voorzitter

Ad Bouterse 0224-215621

Lindenlaan 110, 1741TX Schagen [email protected]

secretaris

Gijs Elders 035-5383830

Wakkerendijk 18, 3755DC Eemnes [email protected]

Friesland

Peter Beers 0517-413506

Welgelegen 36, 8861XR Harlingen [email protected]

Overijssel

Wouter Wanrooy Pr Beatrixlaan 25, 7437CA Bathmen 0570-543072 [email protected]

Gelderland-oost Jaap Visser 026-3114123

de Rosmolen 25E, 6932 NA Westervoort [email protected]

Gelderland-west Kees Hermens 024-3564001

Karnstraat 3, 6532TX Nijmegen [email protected]

Utrecht/’t Gooi

Gijs Elders 035-5383830

Wakkerendijk 18, 3755DC Eemnes [email protected]

Noord Holland

Jan van Gils 020-4972654

Wilhelminalaan 38, 1161TX Zwanenburg [email protected]

Zuid Holland

Alex Muller 070-3019477

De Tol 365, 2266EG Leidschendam [email protected]

Zeeland

Adri Poortvliet 0118-463259

Henri Dunantstr. 32, 4388NK Oost Souburg [email protected]

Noord Brabant NB West

Jan Wouters Com. de Quaylaan 290, 5224CZ Den Bosch 073-6212997 [email protected] Koos Dortmont Vorensaterstraat 51, 3312NV Dordrecht 078-6135704, 0648790422 [email protected]

Limburg-zuid

John Snackers 045-5252557

Groesweg 26, 6451GG Schinveld [email protected]

Merapi Tour & Travel

Dé Indonesië reisspecialist

Merapi maakt reizen naar het voormalig Nederlands Nieuw-Guinea weer gemakkelijk! Merapi Tour & Travel is de Indonesië specialist en biedt onder andere reismogelijkheden naar Papua. Enkele keren per jaar organiseren we groepsreizen naar o.a. Biak, Jayapura en de Baliemvallei, maar het gehele jaar door kunt u bij ons terecht voor individuele reizen. Op verzoek stellen we ook graag reizen samen voor kleinere groepen.

Merapi Tour & Travel Prinses Irenestraat 58 6611 BK Overasselt 06-53262692 www.merapi.nl E-mail: [email protected]