De Vlaamse strategische adviesraden: Organisatie, werking en resultaten

Studiedag Steunpunt Bestuurlijke Organisatie – Slagkrachtige overheid 20 juni 2014 Naar een performante beleidsadvisering bij de Vlaamse overheid: Vraag en aanbod van beleidsadvies doorgelicht

De Vlaamse strategische adviesraden: Organisatie, werking en resultaten Ellen Fobé Onderzoeker KU Leuven Instituut voor de Overheid Steunpunt Bestuurlijke Organisatie – Slagkrachtige overheid

“De Vlaamse strategische adviesraden : organisatie, werking en resultaten”

Ellen Fobé Onderzoeker KU Leuven Instituut voor de Overheid Steunpunt Bestuurlijke Organisatie Vlaanderen – Slagkrachtige Overheid

Studiedag: Naar een performante beleidsadvisering bij de Vlaamse overheid

1

Inhoud presentatie • SBOV II project Het nieuwe strategische adviesstelsel: een verbeteringsgerichte procesanalyse (Ellen Fobé, Marleen Brans, Diederik Vancoppenolle, Jan Van Damme)

– Onderzoeksopzet – Context van het strategische adviesstelsel – Analyse – Resultaten & Aanbevelingen


2

1

Onderzoeksopzet • Opdracht – Vlaamse Regering & Verenigde Verenigingen – Februari – september 2009

• Doelstellingen: Verkennen en optimaliseren werking nieuwe SAR Instrument aanleveren voor toekomstige zelfevaluaties

• Methode: – Documentenanalyse m.b.t. achterliggende decretale kader en motivering – Survey + interviews leden over werking SAR Studiedag: Naar een performante beleidsadvisering bij de Vlaamse overheid

3

Context : Hervorming adviesstelsel

• BBB (1999-2003) – Hervorming structuren Vlaamse administratie – Herdefiniëring relatie middenveld-politiek

• Kaderdecreet strategische adviesraden (2003) – – – – – –

Rationalisering van aantal adviesorganen Transparantie van adviesstructuur Onafhankelijk statuut en werking Formele inbedding bij VO Expliciete erkenning rol en waarde middenveld Verplichte adviesvragen door minister


4

2

Context: Belang van beleidsadvies • Waarom beleidsadviezen inwinnen? – Instrumenteel – Democratisch

beleid verbeteren legitimiteit beleid versterken

– Strategisch

steun voor genomen beslissingen

Leden maken deel uit van de SAR teneinde… …het beleid inhoudelijk te verbeteren

96%

…het beleid te beïnvloeden

91%

…de uitvoering van het beleid te verbeteren

83%

…inzichten te krijgen in de visie en standpunten van anderen

82%

…hun kennis of die van hun organisatie te verhogen

76%

…het draagvlak voor het beleid te vergroten

69%

…aan netwerking te kunnen doen

66%

…contacten te onderhouden met beleidsverantwoordelijken

57%


5

Context: Analysekader Input

Throughput

• • • •

• Gelijkwaardigheid & betrokkenheid • Conflictmanagement • Vertrouwen & veiligheid • Leren en luisteren • Consensus • Procedureregels • Terugkoppeling • Transparantie • Inhoudelijke diepgang • Facilitator • Voortgang en taakgericht • Eigenaarschap • Nazorg en communicatie • Verantwoording & feedback

• • • • •

Inclusiviteit Representativiteit Ondersteuning Gelijke toegang tot informatie Engagement Onafhankelijkheid Beleidsruimte Tijd Belasting

Output • Inhoudelijke sterkte • Leesbaarheid & begrijpbaarheid • Relevantie & bruikbaarheid • Draagvlak • Doorwerking


6

3

Analyse : werking SAR

• Pilootcases MORA en VLOR obv. interviews • Survey – 9 SAR – 72,4% respons = 147 leden Alg. Raden SAR – Inhoud • • • • •

Samenstelling raad Kenmerken van de interactie Kenmerken van de adviesprocedure Ervaringen als deelnemers Tevredenheid


7

RESULTATEN

Interactie & verloop adviesproces Draagvlak & impact Adviescontext


8

4

Resultaten 1: Bestendigen interactie tijdens adviesproces


9

Veiligheid & betrokkenheid leden tijdens adviesproces Ik voel me Ik voel me sterk voldoende veilig betrokken bij het tijdens de discussies hele adviesproces om mee te praten

Ik ben tevreden over de mate waarin rekening wordt gehouden met de bijdragen die ik lever.

(Helemaal) niet

2%

3%

7%

Eerder niet

3%

9%

8%

Noch wel / noch niet

10%

14%

13%

Eerder wel

20%

37%

48%

(Helemaal) Wel

64%

38%

24%


10

5

Voorzitter & secretariaat als facilitatoren adviesproces Score (1-7) De voorzitter structureert het debat in de algemene raad goed en komt de vorming van het advies ten goede.

5,62

Het secretariaat levert voldoende inhoudelijke ondersteuning om adviezen te geven en die de voortgang van het adviesproces stimuleert.

5,86


11

Aanbevelingen (1)

Blijf aandacht hebben voor een goed procesverloop • • •

Transparantie van adviesprocedure Rol van voorzitter en secretariaat Betrokkenheid en participatie leden

 Versterkt verder de legitimiteit van het adviesproces bij de leden van de SAR


12

6

Resultaten 2 : optimaliseer het verloop van het adviesproces


13

Type en mate van belasting van de leden van de SAR

(schaal 1- 7)

Onderwerpen zijn te complex.

2,90

Er worden te veel adviesvragen behandeld.

3,70

Er worden te veel adviezen op eigen initiatief behandeld.

2,55

Er zijn te veel vergadermomenten.

3,51


14

7

Tevredenheid over de inhoudelijke discussieruimte bij…

Score (1-7)

… adviesvragen

4,54

… adviezen op eigen initiatief

5,24

Tevredenheid over het strategische karakter van…

Score (1-7)

…adviezen uitgebracht na een adviesvraag

4,26

…adviezen uitgebracht op eigen initiatief.

4,95


15

Aanbevelingen (2)

Hanteer het werkprogramma als strategisch instrument • • •

Stem af met de minister en speel in op beleidsvragen Zorg voor een praktische en strategische selectie van adviezen op middellange termijn Behoud intern het evenwicht in de inspraakmogelijkheden van de verschillende leden

 Versterkt de positie van de SAR als adviesorgaan in het besluitvormingsproces en bij de leden Studiedag: Naar een performante beleidsadvisering bij de Vlaamse overheid

16

8

Resultaten 3 : aandacht voor draagvlak en impact


17

Terugkoppeling en draagvlak Score (1-6) Beschikt u over een duidelijk mandaat van uw achterban?

5

Overlegt u met uw achterban alvorens een standpunt in te nemen?

4,59

Koppelt u terug naar uw achterban over het adviesproces?

4,37


18

9

“De [SAR] is een belangrijk orgaan, maar als organisatie kan je niet altijd tijd vrijmaken. Ik doe dat allemaal in mijn vrije tijd. Niet iedereen heeft er tijd voor om dat allemaal tussendoor te doen.”

“Het draagvlak is voor mij belangrijker dan de specialiteit [in een advies] te brengen. Wij moeten tegen de regering zeggen: zie dat het in orde is, maar wij waarschuwen dat er geen draagvlak is voor in het middenveld in Vlaanderen.”


19

Doorwerking van beleidsadviezen •

Inhoudelijk verbeteren van het beleid – Verwachting voor 96% van de respondenten

•

Uitvoering van het beleid verbeteren – Belangrijk voor 83% van de respondenten


20

10

“Of het advies gebruikt wordt door de minister hangt af van diverse factoren. Bij echt fundamentele kritiek moet je ook beseffen dat in een coalitieregering de minister het niet ingaan op bepaalde punten van het advies ook moet verantwoorden aan zijn collega’s in de regering.

“Deze SAR is een niet te versmaden of te negeren factor in de beleidsvorming. Voor nieuwe strategische adviesraden zal men moeten knokken om de plaats te krijgen die men verdient. Dat zal afhangen van wie er in zit, wat er van afhangt, wat de minister wil, enzovoort. Deze SAR heeft zijn strepen al verdiend. Dat wil niet per se zeggen dat alles koek en ei is, of er geen verbeteringen nodig zijn.” Studiedag: Naar een performante beleidsadvisering bij de Vlaamse overheid

21

Andere vormen van doorwerking Score (1-6) De media besteedt aandacht aan het onderwerp in het advies of er komt een politiek of maatschappelijk debat op gang

2,34

Adviezen leiden tot de legitimering van het beleid. OF Tot het bepleiten van beleidsverandering.

3,19 3,03


22

11

Aanbevelingen (3)

Laat voldoende ruimte voor terugkoppeling naar de achterban • •

Aftoetsing op voorhand door de leden is belangrijk Representativiteit van leden én van (adviezen van) de SAR

Heroriënteer de aandacht voor doorwerking • •

Meer dan instrumentele doorwerking Adviesraden positioneren als volwaardige actor in het beleid

 Versterken de interne en externe legitimiteit van de SAR Studiedag: Naar een performante beleidsadvisering bij de Vlaamse overheid

23

Resultaten 4 : optimalisering adviesprocedure door beleidsmakers


24

12

Komen vragen voor advies op het Beleidsmakers geven Voldoende tijdin het Adviesvraag komt op feedback over of zij juiste moment beleidsproces? om advies uit te brengen?

het juiste moment in het beleidsproces?

al dan niet rekening houden met adviezen?

Nooit Bijna nooit

46%

18%

54%

Soms

34%

42%

20%

Vaak

13%

21%

11%

Bijna altijd Altijd

7%

18%

15%


25

“De wettelijke termijn van 30 dagen is vrij kort. Als de SAR mijn enige taak zou zijn, dan is dat geen probleem. Het is zeker te kort als het om materies gaat die je zelf niet goed kent. Je hebt gewoon de tijd niet om volwaardig aan de discussie te kunnen deelnemen als mensen die de hele historiek van een onderwerp hebben meegemaakt.”

“In een aantal dossiers wordt er te gemakkelijk spoedadvies ingeroepen. Als de SAR buiten spel wordt gezet, dan wij, als kleine middenveldorganisatie, drie keer.”


26

13

Aanbevelingen (4) Pas de adviesprocedure aan • •

Uitbreiding adviestermijn is aangeraden Benut mogelijkheid om meer te werken met conceptnota’s en green papers i.k.v. goede samenwerking en afstemming

Hecht meer belang aan gemotiveerde feedback • •

Bij ontvangst en op inhoud van de adviezen In kader van betrokkenheid van de leden en legitimiteit

 Bestendigen het bestuurlijk engagement t.a.v. beleidsadvies en t.a.v. officiële adviesorganen Studiedag: Naar een performante beleidsadvisering bij de Vlaamse overheid

27

Dank voor uw aandacht!

BESTUURLIJKE ORGANISATIE VLAANDEREN – SLAGKRACHTIGE OVERHEID Parkstraat 45 - B-3000 Leuven Tel: 0032 16 32 36 15 - Fax: 0032 16 32 36 11 www.steunpuntbov.be

[email protected]


28

14

De Vlaamse strategische adviesraden: Organisatie, werking en resultaten

Recommend Documents