!reizen
Vík, IJsland in het Mýrdal
De vissers van Dyrholaye, burcht van papegaaiduikers
Nergens in IJsland manifesteert de schoonheid, maar ook wreedheid van de kust zich zo nadrukkelijk als bij Vík. Het dorpje op de meest zuidelijk punt van IJsland ligt in een onwaarschijnlijk mooie omgeving. En het verleden van Vík en omgeving is al net zo fascinerend. TEKST & FOTOGRAFIE NIELS BAKKER
30 - Kijk op www.Nordicmagazine.nl
Franse schipbreukelingen in Vík
Vík
D
e Franse zeelieden op de foto
het dan op zee nog net vol te houden. De
kijken enigszins verslagen in
vissers, die dit uitzonderlijk zware werk
de camera. Aangespoeld als
deden, waren eigenlijk van oorsprong
schipbreukelingen en gered
boeren, maar omdat het boerenbedrijf in
door dorpelingen poseren ze
deze geïsoleerde streek te weinig ople-
zichtbaar zonder veel enthousiasme. Er
verde om van te leven, moest er daar-
zijn nog foto’s bewaard gebleven van ge-
naast nog gevist worden. Sinds de jaren
strande vissers en zeelui bij Vík. De por-
vijftig van de vorige eeuw is de visserij
tretten maken onderdeel uit van een ex-
in Vík voorbij. De boten komen niet meer
positie in Brydebud, het oudste huis van
van het strand en de netten blijven
Vik (1831), tegenwoordig een gezellig
droog. In de moderne tijd wegen de vis-
kaffi. Naast foto’s en ander beeld- en ge-
opbrengsten niet langer op tegen de ri-
luidmateriaal zijn er ook aangespoelde
sico’s.
voorwerpen zoals schilderijen, nacht-
Een visserman uit Vík
kastjes en verrekijkers te bewonderen.
Schipbreuk
De geschiedenis van de vissers en schip-
Ook schipbreuk wordt in Vík sinds 1982
breukelingen is op een prachtige manier
niet meer geleden en ook dat was vroe-
in beeld gebracht en maakt indruk.
ger wel anders. Decennialang spoelden
Ook de eigen vissers van Vík komen
schepen hier als potvissen aan op het
weer tot leven, want visserij bestaat hier
strand. IJslander Kristinn Helgason, ge-
niet meer. Vroeger wel, maar vraag niet
boren en getogen in Vík, verzamelde alle
hoe. Vík had en heeft geen haven, dus de
verhalen over schipbreuk in de regio en
zware boten moesten met alle macht het
schreef er een boek over. Bij de expositie
water worden ingeduwd. Was dat uit-
zijn delen van het boek geëxposeerd en
eindelijk gelukt, dan moesten de vissers
dat leest als een avonturenroman zonder
plaatsnemen in open boten, vaak in bar
weerga. Helgason deed uitgebreid on-
koud weer. In dikke wollen kleding en
derzoek en wist het schipbreukverleden
bedekt met vet ingesmeerde huiden was
goed in beeld te brengen, vaak tot in de- ›
Kijk op www.Nordicmagazine.nl - 31
!reizen
tail. Hij komt in totaal tot 112 schipbreu-
Ontroerende verhalen
werd gered door een pastoor uit het na-
ken in de periode 1898-1982. Schepen uit
Helgason heeft talloze, soms schokken-
bijgelegen Sandfell. Na repatriëring van
Frankrijk, Duitsland, Engeland, Dene-
de, soms ontroerende schipbreukverha-
Yves naar Frankrijk kreeg de pastoor uit
marken, België en IJsland leden schip-
len opgetekend, waarvan er twee zeer
Sandfell (Jon Johannesen) een brief uit
breuk in de buurt van Vík. De meeste
bijzonder zijn. Zo staat de stranding van
Frankrijk. Daarin verhaalde Yves le
schepen strandden in de wintermaan-
de Friedrich Albert uit het Duitse Gee-
Roux uitgebreid over dat hij tijdens de
den bij slecht weer. Omdat de schepen
stemünde te boek als een van de gruwe-
Eerste Wereldoorlog nogmaals schip-
daarbij vaak in zandstranden vastliepen
lijkste. Het schip strandde op 19 januari
breuk had geleden (als gevolg van een
en daardoor niet braken, zijn er door de
1903. De mannen kwamen daarna door-
torpedoaanval) en tijdens de Tweede
schipbreuk zelf niet heel veel slachtof-
Wereldoorlog luchtaanvallen ternau-
fers gevallen. De meeste opvarenden
wernood overleefde als krijgsgevange-
kwamen om nadat ze op al op het vasteland waren aangekomen. In vaak natte kleding (soms alleen ondergoed) en geen dorpen of boerderijen in de verre omgeving waren velen kansloos. Toch zijn er in al die jaren ongeveer vijftienhonderd mensen gered door IJslanders;
‘Decennialang spoelden schepen hier als potvissen aan op het strand’
‘slechts’ 57 overleefden de schipbreuk
ne. Al die jaren was hij de hartelijkheid en zorg die hij ooit van de IJslanders had ontvangen nooit vergeten. In 1979 kwam hij op uitnodiging nog een keer terug naar IJsland en werd opnieuw hartelijk ontvangen. In 1981 verscheen een biografie over zijn leven. Het voorwoord werd daarin geschreven door de
niet. Na de schipbreuk werden de zeelie-
toenmalige IJslandse presidente Vigdis
den over het algemeen hartelijk door de
weekt op het strand in winters weer en
IJslandse boerenbevolking opgevangen
met weinig voedsel. Na een helse tocht
en daarna via Reykjavík gerepatrieerd.
van elf dagen kwam een handjevol man-
Schoonheid
Ondertussen was de lading van het
nen uiteindelijk totaal uitgeput en half-
Het verleden, hoe roerig ook, is echter
schip al geconfisceerd, geveild en ver-
bevroren aan bij een boer in Brunasan-
ook in Vík voorbij en tegenwoordig kun
kocht door de IJslandse autoriteiten.
dur. Nog aangrijpender is het verhaal
je genieten van de schoonheid van de
Voor de bevolking uit de dorpen waren
over de Franse jongen Yves le Roux. Hij
kust en omgeving. De beroemde pape-
de veilingen vaak buitenkansjes om aan
was nog maar veertien jaar oud, toen
gaaiduikers bijvoorbeeld hebben hun
producten te komen, die ze anders nooit
zijn schip, de Aurora, op 27 februari 1912
burcht vlakbij Vík gevonden. Naast
zouden kunnen bemachtigen.
bij Skeidarasandur strandde. De jongen
Húsavik in het noorden, waarboven het
Prachtige basaltkolommen bij Vík
32 - Kijk op www.Nordicmagazine.nl
Vík in het Mýrdal
Finnbogadóttir.
papegaaiduikereiland Lundey ligt, kun
palend zijn voor Vík. Net zo indrukwek-
je bij Vík deze wonderlijke, grappige vo-
kend is de grot Halsanefshellir, die
gel van dichtbij zien op Dyrholaey, een
vlakbij Reynisdrangar ligt. Deze enorme
enorme rots die hoog boven de zwarte
holte in de rotsen wordt ook nog eens
stranden uit torent. Tot midden augus-
omgeven door prachtig gevormde ba-
tus zitten de niet zo schuwe vogels op de
saltkolommen, die trapsgewijs omhoog-
rots zelf, daarna kun je nog even zien
klimmen. Op sommige plekken zijn al
hoe ze hun jongen leren vliegen. Met
deze natuurmonumenten in een blik te
honderden tegelijk scheren ze af en aan
vangen. Een onvergetelijk gezicht en je
langs de hoge rots, duiken omhoog en
begrijpt onmiddellijk waarom de stran-
omlaag en rusten dan even in holtes tus-
den van Vík tot de top tien van Europa
sen groen op de rots. Het is een schitte-
behoren.
rende afscheidsvoorstelling van de papegaaiduikers, die hierna voor meer dan
Zandvlakten en lavavelden
een half jaar naar open zee verhuizen.
Het dorp Vík verlatend richting het oosten levert weer totaal verschillende pa-
Zwarte stranden
norama’s op. Het landschap verandert
De zwarte stranden, waar de vogels
na een aantal kilometers dramatisch.
overvliegen vormen ook een wonderlij-
Van de mooie groene omgeving trans-
ke aanblik. Kilometers lang, tot ver
formeert de natuur in de zandvlakten
voorbij Vík, kun je erover wandelen en
van Mýrdalssandur. Grijszwart zand zo-
de combinatie van witte branding,
ver je kunt zien. De IJslanders proberen
zwart strand en grijsblauwe zee is
de zandverstuivingen, die nogal eens
prachtig. En alsof de natuur al niet gul
voorkomen, nog enigszins te temperen
genoeg is geweest, is er langs deze won-
door lupines te zaaien. Echt helpen doet
derschone kust nog een aantal spectacu-
het niet. Nog iets verder oostwaarts ver-
laire natuurfenomenen te zien. Net bui-
andert het landschap weer in de enorme
ten
grillige
lavavelden van Eldhraun. Ronde bollen,
basaltzuilen op uit zee, die Reynis-
de
branding
rijzen
begroeid met mos en gras, liggen als reu-
drangar worden genoemd en beeldbe-
zenknikkers verspreid over het land.
Brydebud in Vík, tegenwoordig een gezellig kaffi
De zwarte stranden van Vík gezien in vogelvlucht
›
De lavavelden Eldhraun
De vuurtoren op de vogelrots
Kijk op www.Nordicmagazine.nl - 33
!reizen
De vulkaan Katla richting van IJsland kijkt. De twee beelnog zorgvuldig onder het ijs verborgen, oude Amerikaanse schoolbussen die zelfs. Er zijn hier echt heel veel verschilLaugavegur gaan lopen. Al met al een bont Veel van de hiervoor beschreven natuurden staan symbool voor de meer dan maar de vraag is voor hoe lang. Gelukdienst doen als winkel en cafeetje. Wij lende soorten mensen: Zeer bescheiden gezelschap. Het is wel erg gezellig, sfeervol fenomenen rondom Vík zijn niet vanzelf duizend jaar verbintenis die Vík en Hull kig zijn de waarschuwingssystemen tehebben een plekje in de hut gereserveerd, mensen die bijna wat bangig rondlopen, en bijzonder allemaal. Op een kleine honontstaan. De beruchte vulkaan Katla is met elkaar hadden, vooral dankzij de genwoordig een stuk beter dan in 1918 en zeg inderdaad maar gerust plekje want of mensen die een fotovakantie doen en derd meter van de hut brengt een houten hier veroorzaker van veel natuurschoon, visserij. Dat begon al met Deense Vikinen dus wordt de onvermijdelijke uitbarhet matrasje is negentig centimeter breed slechts een paar uur in Landmannalaugar vlondertje je naar de warme beek van Landmaar ook van veel problemen vanwege gen die vrouwen uit Noord-Engeland sting hopelijk niet meer dan een indruken 190 centimeter lang. Verder slapen we zijn; ze willen niet klimmen of aan enige mannanalaugar waarin je na een lange uitbarstingen. De Katla, die verstopt ligt (waarvan velen uit de regio Hull) ‘roofwekkend schouwspel. Over indrukwekin een veertigpersoonsbed. Gelukkig is vorm van ‘moe worden’ doen maar toch wandeldag erg lekker kunt badderen. onder de gletsjer Mýrdalsjökull, boeden’, ze meenamen naar IJsland en daar kend schouwspel gesproken: voor het het wel lekker warm in de hut (natuurlijk wel ‘iets bruins’ (de ryolietbergen) op hun zemde de IJslanders vroeger al angst in. kolonies stichtten. Later kwamen vissers laatste stukje Vík dat blijvende indruk Klimmen over obsidiaan verwarmd door het warme water dat in foto’s hebben. Wandelaars die helemaal Elk moment kon het monster vuurspuuit Hull generaties lang vissen voor de maakt, moeten we toch even terug naar In Landmannalaugar begint ook IJslands de grond zit) en dat is fijn als je weet dat overdressed zijn met allerlei dure en overwen en dat was levensgevaarlijk. Ook kust bij Vík. Velen van hen zijn daar ooit het strand bij het dorp. meestgelopen wandelroute, de Laugavehet hier ’s nachts al flink kan vriezen eind bodige wandelgadgets en groepjes jongenu nog wordt de Katla angstvallig contigered door mensen uit Vík, of vonden er gur naar Þorsmörk, vijftig kilometer zuiaugustus. Ik ben dan ook even niet jaloers ren die allemaal met een iPod oplopen en Voyage nue in de gaten gehouden, want in theotijdelijk onderdak. Die visserij ontaardde delijker gelegen. Laugavegur betekent op de kampeerders, al heeft dat natuur- maar naar Landmannalaugar zijn gegaan Daar staat sinds een aantal jaren het rie barst hij elke tachtig jaar een keer uit. veel later in de jaren vijftig van de twin‘warme bronnenweg’ doordat er veel warlijk ook wel weer wat. omdat het nou eenmaal een van de highstandbeeld Voyage. De ranke sculptuur De laatste grote uitbarsting vond plaats tigste eeuw in de zogeheten ‘kabeljauwme bronnen liggen op deze route. De Laulights is van IJsland, maar geen benul hebvan aluminium verbeeldt een persoon in 1918 (hoewel men vermoedt dat in oorlog’, over de rechten over visgronden Hippieachtig gavegur is tevens de naam van de drukste ben wat hen te wachten staat. Verder ook die tuurt naar de zee in de richting van 1955 een kleine uitbarsting plaatsvond) tussen IJsland en Groot-Brittannië. Pas Het valt bij aankomst gelijk al op dat er nog heel veel mensen die erg slecht voorwinkelstraat van Reykjavík. Velen starten Hull. In het Noord-Engelse Hull staat en die was echt een stuk heviger dan die in 1976 kwam hieraan een eind. Hull zou een heel bijzondere sfeer hangt in Land- bereid zijn en op Van Bommel-schoenen dan ook in Landmannalaugar deze vier exact hetzelfde beeld (maar dan in van de Eyjafjallajökull in 2010. Tot op hedie visserijoorlog overigens niet overle› mannalaugar, een beetje hippieachtig en met Bristol- of Scapino-slaapmatjes de dagen durende trip. brons), waarbij de persoon over zee in de den houdt de Mýrdalsjökull de Katla ven en de visindustrie zou er nooit her- › (advertentie) (advertentie)
NEEM UW EIGEN VOERTUIG MEE NAAR IJSLAND!
Bent u er al geweest? Heeft u al geprobeerd overweldigd door indrukken midden in de ruige en fascinerende natuur te staan op IJsland? Heeft u de unieke klippeneilanden in het onvoorspelbare weer al verkend? Heeft u het licht van het ene moment op het andere zien veranderen? Heeft u het gevoel gehad ergens te zijn waar nog nooit iemand eerder is geweest? Geen files van toeristen, alleen serieuze reizigers op jacht naar die speciale belevenis. Dat is nu precies wat Smyril Line in het Noord-Atlantische gebied te bieden heeft. Met Smyril Line heeft u de kans om IJsland van haar beste kant te beleven. Vooral als u uw eigen voertuig bij u heeft. T R O L L T R AV E L · R O T T E R D A M S E W E G 1 9 1 · 3 3 3 2 A H Z W I J N D R E C H T · N E D E R L A N D T 34 E L +- 3Kijk 1 7 8op6 1www.Nordicmagazine.nl 9 8 5 2 5 · FA X + 3 1 7 8 6 1 9 8 5 1 0 · I N F O @ S M Y R I L - L I N E . N L · W W W. T R O L LT R A V E L . C O M
IJSLAND · FÆRØER CRUISE W W W. S M Y R I L - L I N E . N L
stellen. Daarentegen investeren IJslandse visserijbedrijven tegenwoordig veel in Hulls industrie. Die pleister op de wonde zorgde ervoor dat het standbeeld, dertig jaar na afloop van de kabeljauwoorlog, werd onthuld door hoogwaardigheidsbekleders uit IJsland en Engeland. Het is toch vooral een eerbetoon aan die zeelieden die de zeeën trotseerden en daarbij soms het leven lieten. En het zorgt ervoor dat de vissers van Vík voor altijd in de herinnering blijven van de IJslanders. n
Voyage, ode aan de vissers van Vík en Hull
Praktische Informatie Vík en omgeving Ligging en bereikbaarheid
Accommodaties
Vík ligt in het Mýrdal aan de zuidkust van
In Vík en regio zijn vele overnachtingsmoge-
IJsland. Via hoofdweg 1 zijn dorp en omgeving
lijkheden. Raadpleeg daarvoor www.vik.is
goed bereikbaar. In de prachtige omgeving van Vík is veel te zien en beleven. De
Tips
Katlavulkaan ligt niet heel ver van Vík en
Vík en omgeving lenen zich uitstekend om wat
wordt beschouwd als potentieel de meest
langere tijd door te brengen. Voor wandelaars
actieve vulkaan van IJsland.
en sportievelingen is deze regio een paradijs. De gletsjer Myrdalsjökull biedt mogelijkheden
Vervoer
om te gaan skiën (in de zomer) en voor
Vík is met de (huur)auto prima te bereiken.
gletsjerwandelen. Wandelaars met minder
De hoofdweg 1 is uitstekend berijdbaar. Ook
ambitie kunnen uit de voeten op de zwarte
secundaire wegen zijn hier redelijk, maar een
stranden, de vogelrots en prachtige omgeving.
terreinauto is geen overbodige luxe als je bijvoorbeeld de vogelrots Dyrholaye wilt
Informatie
bedwingen.
Voor meer informatie over IJsland kun je het beste terecht op http://nl.visiticeland.com.
Klimaat en beste reistijd
En wil je met de eigen auto naar IJsland? Voor
De beste reistijd om Vík en omgeving te
informatie, tarieven en het boeken van de
bezoeken valt tussen mei en september. Het
overtocht met Smyril Line kun je in Nederland
weer is dan op z’n best. Het zuiden van IJsland
uitstekend terecht bij Generaal Agent Troll
heeft een aanmerkelijk milder klimaat dan het
Travel BV te Zwijndrecht,
noorden van het land. Wel staat Vík bekend
tel.: (078) 619 85 25, www.smyril-line.nl,
als de plaats waar gemiddeld de meeste regen
[email protected]
valt. Om de papegaaiduikers te bewonderen, Reynisdrangar, basaltzuilen en zwarte stranden in een blik gevangen
moet je voor midden augustus in IJsland zijn. Daarna zijn ze tot het voorjaar naar zee.
Kijk op www.Nordicmagazine.nl - 35
