De valkuilen van offshoring NIEUWS

B+P=100% Projecten slagen 100%, zoals het hoort

onderbouwt it-beslissingen Ga op zeker, ga voor B+P www.benp.nl

2 5

a p r i l

2 0 0 7

•

n u m m e r

1

•

j a a r g a n g

1

•

w w w . i t - e x e c u t i v e . n l

De valkuilen van offshoring

NIEUWS INTERNET OS Ex-Microsoft-medewerkers werken hard aan een aanval op de software-industrie. Xcerion staat op het punt een besturingssysteem in de browser uit te brengen compleet met duizenden bedrijfsapplicaties. p. 9

MANAGEMENT IT RENDEERT... SOMS Producten en diensten steunen allemaal op it. Door een nieuw it-proces op een zelfde manier te benaderen als een aanpassing van de bedrijfsstructuur is meer succes te behalen. p. 21

TECHNOLOGIE

foto netphotograph.com

Uitbesteding is vaak veel duurder dan gepland. De ontevredenheid van Westerse bedrijven over offshoring naar India groeit gestaag.

V

orig jaar besteedden Nederlandse bedrijven voor meer dan 400 miljoen euro aan it-projecten uit aan het bui-

tenland. Naar schatting 80 procent daarvan ging naar India. In India verdient een programmeur ongeveer een kwart van wat zijn Nederlandse collega krijgt. Tel uit je winst. Wie alleen voor het geld naar India gaat, komt vaak bedrogen uit. De werkelijke kosten vallen vaak veel hoger uit dan tevoren

OPTIMISME ALS PLICHT Columnist René Diekstra vindt dat de mensheid een morele plicht tot optimisme heeft. Jezus, Lao-tse, Gandhi en Mandela gingen ons voor. Veel mensen schieten moreel tekort. p. 45

3 8 4 6

www.ngva.nl

0

voor de NGVA op 31 mei in Nunspeet kijk in het hart of surf naar

1

n e e n i W rd a c d l i W

0

lll#kVa^Y#ca

MENS & WERK

1

C^Zi]ZiZZghiZ ]ZiWZhiZcjbbZg %-%%"*)('&%&

begroot. Er zijn tal van ‘verborgen’ kosten, zoals reiskosten en extra regiekosten, om nog maar te zwijgen van de teleurstellingen over de geleverde diensten. Veel problemen ontstaan door slechte voorbereiding. Offshoring is namelijk geen makkelijke manier van werken. p. 14

CJIB OMARMT SOA Het Justitieel Incassobureau brengt toepassingen, database, opslag en presentatie in afzonderlijke lagen onder in een Service Oriented Architecture. Besparingen, meer interoperabiliteit en flexibiliteit zijn het resultaat. p. 30

ICT-oplossingen waar u op kunt bouwen Succesvol zakendoen betekent slagvaardig handelen. Uw medewerkers moeten altijd en overal kunnen communiceren en toegang hebben tot bedrijfsinformatie. En u wilt profiteren van de voordelen van moderne technologie zonder voortdurend te moeten investeren in uw netwerk en de ICT-kennis binnen uw organisatie. KPN biedt uitkomst. Met jarenlange ervaring met vaste, mobiele én datanetwerken, biedt KPN een zeer compleet pakket aan beheerde ICT-oplossingen. Perfect afgestemd op uw behoeften en voorbereid op de ontwikkelingen van morgen. Zo kunt u zich zorgeloos concentreren op dat wat u echt belangrijk vindt: succesvol zakendoen. Kijk op kpn.com.

REDACTIONEEL

INHOUD KORT NIEUWS

Hier zijn we dan

4-13 5 7 9 11

Nieuwsoverzicht Column Fred van der Molen Trends en feiten Wannahave Column Dominique Deckmyn

MANAGEMENT

Weer een nieuw blad? Hebben we al niet meer dan genoeg bladen in de automatiseringssector? Toegegeven. Dat was ook onze eerste gedachte toen we werden gevraagd mee te denken over dit nieuwe tijdschrift. Maar als je er wat langer over nadenkt, zie je de logica. Een echt vakblad voor it-managers en business managers is er eigenlijk niet in Nederland. Er zijn natuurlijk de it-weekbladen maar die richten zich op een veel grotere en diffuse groep it-professionals. En er zijn talrijke nichebladen voor vakspecialisten die veelal in de marge opereren. Maar een vakblad dat zich exclusief richt op de informatiebehoefte van de 20 tot 25 duizend it-managers in Nederland? Niet dus.

14 17 19

Met IT Executive willen we een blad maken voor de hoofden automatisering, de CIO’s, de projectleiders en vergelijkbare functies. We hebben daarbij leidinggevenden voor ogen die lang niet altijd een puur technische achtergrond meer hebben en die niet perse alle producthypes willen volgen en technische details willen horen. We hebben lezers op ons netvlies die op de hoogte willen en moeten blijven van de belangrijke technologische ontwikkelingen en die graag willen weten wat hun collega’s doen en vooral hoe ze dat doen. IT-managers en business managers zijn in onze optiek in de eerste plaats managers: u bent niet alleen verantwoordelijk voor de huidige productieomgevingen, maar u moet ook commitment verwerven voor de noodzakelijke nieuwe investeringen; u moet personeel kunnen houden en motiveren en zonodig een deel van uw productiewerk extern onderbrengen. Het is die toegespitste combinatie van management- en it-informatie die het nieuwe tijdschrift onderscheidend moet maken.

TECHNOLOGIE

Alleen u, de lezer, kan beoordelen of dat gaat lukken. Hierbij het eerste nummer. Natuurlijk zijn we er nog niet. Een eerste nummer is een kindje dat moet groeien. We gaan er hard aan trekken het format en de kwaliteit verder te ontwikkelen. Dat willen we in samenwerking met u doen. We horen graag van u. We hopen dat de eerste kennismaking naar meer zal smaken. Fred van der Molen Hoofdredacteur [email protected] Sytse van der Schaaf Adjunct-hoofdredacteur [email protected]

20 21 22 26 27

De valkuilen van offshoring Column Charles Groenhuijsen Vaak wrijvingen tussen it-managers en creatieveling Management Kort 1 IT rendeert…. soms IT Governance matrix moet beheer effectiever maken Management Kort 2 Column Georges Ataya

29 Virtueel kapitalisme bij Second Life 30 Justieel incassobureau gaat met SOA eilandautomatisering te lijf 33 Column Ron Tolido 34 Open Source betreedt EAI-wereld 36 Ontwikkelstraat maakt hergebruik software mogelijk 39 Interview Peter Weill: bedrijfsstrategie is een gevaarlijk vertrekpunt voor IT

MENS & WERK

43 Mens&Werk Kort 44 Portret van een it-manager 45 Column René Diekstra

ESCAPE

46 Nerdville 46 Colofon

ADVERTEERDERSINDEX 48 01 12 06 47 02 42 24 10 38 28 01

nr 1 • 25 april 2007

Accenture B+P e-Office Hewlett-Packard IT-Staffing KPN Match 4 NGVA SLTN Sun Microsystems System Force Valid

3

nieuws

Flash krijgt concurrent

Acer doet het goed in laptops Acer heeft in het vierde kwartaal van vorig jaar Toshiba van de derde plaats verdrongen als het gaat om de verkoop van draagbare pc’s, aldus marktonderzoeker iSuppli. Het Taiwanese Acer verkocht in dat kwartaal 3,37 miljoen laptops. Nummer één in dit segment blijft Hewlett-Packard met 5,05 miljoen stuks en nummer twee is Dell (3,52 miljoen).

Microsoft gaat software   uitbrengen die direct de   concurrentie aangaat met de populaire animatiesoftware Flash van Adobe. Het is opmerkelijk dat het concern pas zo laat de aanval inzet.

Microsoft’s tegenhanger voor Adobe’s Creative Suite 3. Expression moet in juni beschikbaar komen. Een bèta van Silverlight is vorige week uitgekomen. Jarenlang leverde het concern Flash mee met Windows zonder

M

De concurrentiestrijd tussen Microsoft en Adobe verhevigt

icrosoft heeft actief meegeholpen aan het succes van Flash. De nieuwe techniek, die Microsoft nu nog ‘Silverlight’ noemt, is een ‘plug-in’ voor de browser. Microsoft zegt een versie voor verschillende browsers te maken, waaronder de Internet Explorer, Firefox en Safari. Microsoft Expression wordt de omgeving om applicaties voor het nieuwe formaat in te bouwen. Dit wordt dus

Salesforce koopt Koral Salesforce.com heeft Koral Inc. overgenomen. De techniek van Koral zal in een nieuwe dienst worden ingezet, waarmee gebruikers van Salesforce documenten kunnen beheren en terugzoeken. Met de diensten van Salesforce. com kunnen klant-, verkoopen marketinggegevens via het internet worden beheerd.

direct de concurrentie aan te gaan met Adobe. Gezien deze stap moet het concern tot de conclusie gekomen zijn dat het online in beeld brengen van beeld en geluid, cruciaal is bij het aanbieden van applicaties via internet. Microsoft wil in de toekomst software voor een

belangrijk deel online gaan aanbieden. Adobe Systems zit ondertussen niet stil. Het bedrijf heeft een mediaplayer ontwikkeld, waarmee Flash-filmpjes zonder internetverbinding af te spelen zijn, al dan niet voorzien van advertenties. Dit moet het product interessant maken voor mediabedrijven. Juist deze sector maakt bovengemiddeld gebruik van Flash. In 80 tot 90 procent van de gevallen gebruiken zij Adobe Flash om hun content te tonen. Veel gebruikers zal het product niet trekken, doordat de software alleen in staat is om Flashmedia af te spelen en niets kan met andere populaire formaten voor beeld en geluid.

•

OESO: ‘weinig vrouwen in ict’ Er blijft een groot verschil bij het aantal mannen en vrouwen in ict-beroepen en op­ leidingen. Dat blijkt uit een studie van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). Opvallend laag scoort Nederland; nog geen vier procent van de vrouwen bezit hier een aanbiederspecifiek certificaat van bijvoorbeeld Cisco, Microsoft of SAP. Alleen in Maleisië, de Filipijnen en Oeganda benadert het percentage vrouwen met een dergelijk certificaat de 50 procent.

Google My Maps Google Maps is uitgebreid met My Maps, waarmee het heel eenvoudig is om een landkaart te voorzien van aantekeningen. Met My Maps kunnen ‘punaises’ in een kaart worden geprikt, of kan een lijn of een figuur op de kaart worden getekend. Die objecten kunnen worden voorzien van een aantekening, een foto, een audioof een videofragmentje.

Microsoft bracht het nieuws over zijn alternatief voor Flash naar buiten op het jaarlijkse congres van de National Association of Broadcasters die vorige week plaatsvond in Las Vegas. Op hetzelfde moment meldde Adobe dat het een mediaplayer uitbrengt waarmee Flash-filmpjes zonder internetverbinding af te spelen zijn.

  

nr 1 • 25 april 2007

COLuMn     

telindus koopt isit telindus heeft alle aandelen  verworven van de nederlandse  specialist in informatie-opslag  isit. Met de aankoop verstevigt moederbedrij f Belgacom  zij n it-activiteiten in nederland.

I

SIT is gespecialiseerd in netwerkopslagoplossingen, Storage Area Networks, gecentraliseerde backup en archivering met certificeringen van NetApp en EMC. Het bedrijf haalde in 2006 met zeventig medewerkers een omzet van 26 miljoen euro. “Toetreden tot Telindus verbreedt ons internationaal perspectief”, geeft ISITdirecteur Roelof Borggreve op als motief voor de verkoop. ISIT

belgAcoM WorDt itspeler vAn forMAAt in neDerlAnD zal worden geïntegreerd met de Nederlandse tak van Telindus, dat op dit moment 137 medewerkers telt. Telindus Nederland legt zich toe op beveiliging en beheer van infra structuur, netwerken en

systemen. Het bedrijf was vooral actief in de telecomsector, maar bedient steeds meer andere organisaties. Telindus ziet opslag convergeren met netwerken en wil met ISIT de kennis binnenhalen om deze ook in het buitenland te kunnen verkopen. Met de overname van ISIT komt Belgacom steeds meer tegenover KPN te staan. Belgacom kocht Telindus in januari 2006 aan, omdat het telecombedrijf door de dalende inkomsten uit traditionele activiteiten meer it-diensten aan wil gaan bieden. Telindus had vorig jaar een omzet van 702 miljoen euro, met 2.753 medewerkers in veertien landen. Ook KPN heeft recent te kennen gegeven dat it-diensten het antwoord zijn op de slinkende inkomsten uit spraak en data.

•

Google breidt uit Google was al een grootmacht  als het ging om online advertenties. Met de overname van  DoubleClick wordt deze positie  fl ink versterkt.

G

oogle is bereid om 3,1 miljard dollar in contanten voor DoubleClick te betalen. Waar Google groot is in het verkopen van tekstgebaseerde ‘pay-per-click’ advertenties, ligt de kracht van DoubleClick bij banners en videoreclame. De uiteindelijke prijs van 3,1 miljard dollar betekent een winst van meer dan 200 procent voor de investeerders die twee jaar geleden voor 1,1 miljard dollar eigenaar werden van DoubleClick. Omdat de fi nanciële posi-

tie van DoubleClick niet openbaar is, is onduidelijk hoe het bod van Google zich verhoudt tot de daadwerkelijke waarde van het overgenomen bedrijf. Adverteerders, die vaak van zowel de diensten van Google als die van DoubleClick gebruik maken, hebben te horen gekregen dat beide organisaties geintegreerd zullen worden om betere analyses te kunnen maken. “Google staat voor prestaties en meetbaarheid,” zei de Google-ceo Eric Schmidt na afloop van de aankondiging van de voorgenomen overname, die overigens nog door de Amerikaanse overheid moet worden goedgekeurd.

•

FReD VAn DeR MOLen

Het imago van CA Hoe vaak kun je publiekelijk zeggen dat je nu echt iets aan je reputatie gaat doen, en nog altijd serieus genomen worden? “De reputatie van CA moet een slag maken”, verzuchtte de nieuwe Nederlandse directeur Frank Fidder in november 2006 in Automatisering Gids. Koud een half jaar later kondigt zijn opvolger (de derde filiaalchef binnen een jaar) Bennie Peleman aan dat CA nu echt iets aan zijn imago gaat doen. Maar voorlopig blijft het dweilen met de kraan open, want het verleden van fraude, piraterij en keiharde handelspraktijken blijft het concern achtervolgen. De voormalige topman Sanjay Kumar werd vorig jaar veroordeeld tot twaalf jaar gevangenisstraf en 8 miljoen dollar boete voor het kunstmatig oppompen van de omzet. De omzet over 1999,2000 en 2001 wordt later met 2,2 miljard dollar afgewaardeerd. Berucht binnen CA waren de ‘red-het-kwartaal’ sessies. Tovenaarsleerling Kumar en zijn volgelingen wisten daarbij zelfs de tijdrekening naar hun hand te zetten door de 35-daagse maand in te voeren. Aan de strafmaat droeg bij dat Kumar bewijs verduisterde en zwijggeld betaalde. Aan de keerzijde stond een volledige bekentenis. Opvallend was dat de oprichter van CA, Charles Wang, de dans wist te ontspringen. De sluwe vos droeg de leiding van zijn bedrijf met veel gevoel voor timing in 2000 over aan zijn rechterhand Kumar. Het jaar daarvoor had Wang aan zichzelf, Kumar en een derde lid van de bedrijfstop nog een miljard dollar aan bonus uitgekeerd, 333 miljoen per persoon! Inmiddels ligt er een lijvig intern onderzoeksrapport op tafel waarin Wang niet alleen als een despoot wordt neergezet, maar bovendien als medeschuldige wordt aangewezen voor de malafide boekhoudpraktijken. De opstellers concluderen dat op zijn minst moet worden geprobeerd een deel van de 1 miljard dollar(!) die Wang zich in zijn 25-jarig leiderschap door het concern liet uitbetalen, terug te halen. Zakkenvuller Wang had zich in de decennia daarvoor al de reputatie van aasgier van de software-industrie verworven vanwege de wijze waarop hij in moeilijkheden verkerende softwarebedrijven overnam en uitkleedde. Tussen 1980 en 2002 namen CA zo’n 180 bedrijven over. Aan het ongure imago hadden Wang c.s. lang lak, maar vanaf midden jaren negentig deden Wang c.s pogingen het bedrijf aan een vriendelijker imago te helpen. CA ging aan charitas en sponsoring doen. Zo liet Wang operatietreinen met chirurgen door China rijden. Maar het begin van goodwill dat CA op deze wijze kweekt, is in één klap weg als de boekhoudfraude aan het licht komt. Daarna gaat het roer definitief om. Maar imago komt te voet en gaat te paard. En zo kan elk jaar een nieuwe country-manager vaststellen dat hij eerst maar eens moet beginnen met het winnen van het vertrouwen van zijn klanten. Dat zal een hele toer worden. nr 1 • 25 april 2007

5

We hebben de IT op zijn kop gezet. De IT-regels zijn van boven tot onder omgedraaid. IT gaat niet langer over beschikbaarheid en connectiviteit. IT helpt nu bedrijven om hun ROI te verbeteren, de risico’s laag en de winst hoog te houden. IT is geen kostenpost meer – het is een investering. Het is nu tijd om uw IT te runnen als een bedrijf. En informatietechnologie wordt vanaf nu bedrijfstechnologie. Kijk voor meer informatie op www.optimizetheoutcome.com. Technology for better business outcomes.

© 2007 Hewlett-Packard Development Company, L.P.

tRenDs en Feiten 

RFiD verrij kt zorg Rfi d, mits zorgvuldig toegepast, kan de patiëntveiligheid  en de logistiek in de zorgsector fl ink verbeteren.

D

it concluderen het Acade misch Medisch Centrum (AMC), Capgemini, Geodan, Oracle en Intel, die in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport de afgelopen twee jaar onderzoek hebben gedaan naar de bruikbaarheid van automati-

sche identificatie via radiotechnieken binnen een ziekenhuisomgeving. De conclusies zijn gebaseerd op drie pilots met Rfid in het AMC die plaatsvonden tussen september 2005 en januari 2007. Bij de eerste test konden de bewegingen van de patiënten en de zorgverleners door het ziekenhuis worden gevolgd dankzij het meedragen van actieve Rfid-tags. Registratie wordt daarmee efficiënter en operaties kunnen beter worden gecontroleerd. Het logistieke proces werd verbeterd met een andere test, waarbij de materiaalstroom rond een operatiekamer werd gevolgd. Bij de derde test werden bloedproducten voorzien van temperatuurgevoelige, actieve tags.

•

nederland beter in it europese landen doen het  steeds beter als het gaat om  het toepassen van it. Dat blij kt  uit een rapport van het world  economic Forum.

D

enemarken steeg op de ‘Networked Readiness Index’ naar de eerste plaats en Nederland klom van twaalf naar zes. Het World Economic Forum deed onderzoek onder

P

enryn is sneller omdat de klokfrequentie tot boven de 3 GHz wordt uitgetild. Daarnaast is het Level 2 cache geheugen 50 procent vergroot dan in de Core 2Duo en is de snelheid van de frontside bus verhoogt tot 1,600 MHz. In de bestaande generatie

Bron: Capgemini

Welke factor vindt u de belangrijkste voor een wendbare IT? Welke factor vindt u de belangrijkste voor een wendbare IT?

24%

24%

27%

27%

mensen mensen processen processen systemen systemen

49%

49%

linux steeds vAker op MoBieltJe Over vijf jaar hebben meer dan 127 miljoen mobieltjes een besturingssysteem dat gebaseerd is op Linux. Dat gelooft althans het onderzoeksbureau ABIresearch. Een explosieve groei, als je weet dat dit in 2007 voor amper 8,1 miljoen stuks het geval zou zijn. Bron: ABIresearch

122 landen en keek naar zakelijke omgevingen, wetgeving en de it-infrastructuur, en in welke mate bedrijven, over140 heid en burgers gebruik maken van de huidige technie- 120 100 ken. De VS deed het in dat opzicht slecht en daalde op de 80 lijst van nummer één naar ze- 60 ven. Opvallend is de goede 40 score van alle Scandinavische 20 landen. 0

•

intel vernieuwt chips eind dit jaar start intel de productie van een nieuwe lij n processoren, de ‘Penryn’ genaamd.  Deze zij n zuiniger en sneller dan  de huidige Core 2 en Xeon chips.

veel grote BedrIJven niet wendBAAr genoeg Vier op tien bedrijven noemt de eigen IT niet wendbaar (agile) genoeg om alle veranderingen bij te benen. Dat blijkt uit de Global CIO Survey 2007 van Capgemini, waarvoor de dienstverlener CIO’s ondervroeg uit 301 bedrijven uit 21 landen, met een gemiddeld IT-budget van meer dan 100 miljoen euro per jaar.

chips zit 1,066 MHz of 1,333 MHz. De Penryn wordt zuiniger, omdat hij de applicaties die één thread aanspreken herkent en vervolgens een rekenkern uitschakelt. Naast dit nieuws liet Intel weten dat in de opvolger van de bestaande Core-architectuur, de zogenaamde ‘Nehalem’ architectuur, de processor gecombineerd wordt met een ingebouwde grafische kaart en geheugencontroller. Het concern werkt deze opzet in 2008 uit.

•

140 120 100 80 60 40 20 0

Aantal mobieltjes met Linux OS Aantal mobieltjes met Linux OS

2007

2007

2012

2012

kAn uw BedrIJf 1 dAg Zonder it? De helft van de bedrijven vreest voor haar voortbestaan indien hun IT-systemen 24 uur lang dienst zouden weigeren. Dat blijkt uit een onderzoek van het Britse onderzoeksbureau EIU dat hiervoor 181 risicomanagers ondervroeg. Enkele opmerkelijke bevindingen: • Minder dan een derde van de risicomanagers zegt hun collega’s te informeren over risicobeheer; • 27 procent stelt dat een stroomstoring hen het afgelopen jaar heeft aangezet om de aandacht voor risicomanagement te vergroten; • Reputatieschade is de belangrijkste motivatie (47%) voor het maken van robuuste continuïteitsplannen. Bron: Economist Intelligence Unit (EIU) nr 1 • 25 april 2007

7

nieuws

Afrika groter in offshoring

Lenovo opereert ‘groenst’ Uit de nieuwe ‘groene elektronica’-lijst van Greenpeace blijkt dat het Chinese Lenovo het beste scoort als het gaat om milieuvriendelijkheid. Bekeken wordt in welke mate er giftige materialen worden gebruikt en of oude apparatuur weer wordt teruggenomen. Apple staat onderaan de lijst. Volgens een woordvoerder van Apple scoort Apple juist het beste in het EPEAT waarderingssysteem, dat internationale standaards van IEEE gebruikt.

Zuid-Afrika is tot nu toe op het Afrikaanse content de bekendste speler in Business Proces Outsourcing (BPO). Andere Afrikaanse landen zijn in opkomst. Met name Egypte en Kenia zullen het opnemen tegen Zuid-Afrika.

Ryan verwacht dat BPO-activiteiten in Kenia, mede dankzij een stabiele zakelijke omgeving, in de komende vijf jaar dan ook fors zullen groeien. De Wereldbank gaat Afrika 123 miljoen euro ter beschikking stellen voor het aanleggen van

de Afrikaanse economie de elektronische achterstand in kunnen halen. Momenteel heeft hooguit 1 procent van de Afrikaanse bevolking de beschikking over breedbandinternet vaak nog via een dure satellietverbinding. Van de

D

e sterke kanten van Egypte en Kenia zijn de grote aantallen inwoners. Egypte telt 75 miljoen inwoners en Kenia 30 miljoen. Dit is voor de industrie een grote bron van potentieel talent. Daarnaast hebben inwo-

Dell gaat Linux op desktops meeleveren

Kenia in een gunstige positie

Dell heeft bekend gemaakt dat zij Linux op pc’s en notebooks voorgeïnstalleerd gaat meeleveren. Dell voldoet hiermee aan een verzoek van klanten die op een website konden aangeven wat zij van Dell verwachten. Linux op de desktop kreeg op die website de meeste stemmen. In de komende weken komt Dell met meer details.

ners van deze beide landen een goede en brede beheersing van talen en zijn de telefoontarieven redelijk. Volgens Peter Ryan, analist van Datamonitor bevindt Kenia zich vooral in een gunstige positie. In dit land zijn een flink aantal financiële instellingen gevestigd. Verder is het toerisme goed ontwikkeld en zijn de telecommunicatie- en infrastructuurvoorzieningen op orde.

OpenOffice.org 2.2 De 2.2 versie van OpenOffice. org is verschenen. Deze versie van de open source suite met de tekstverwerker, spreadsheet en presentatiepakket bevat naast nieuwe functionaliteit ook een reparatie van drie veiligheidsproblemen. Bezitters wordt daarom het installeren van de nieuwe versie aanbevolen.

In de binnenstad van de Keniase hoofdstad Nairobi zijn relatief veel financiële instellingen gevestigd.

breedband internet, dat de voorzieningen voor datacommunicatie moet verbeteren en de kosten moet verlagen. Dit is een belangrijke voorwaarde wil

drie Afrikaanse landen Kenia, Madagaskar en Burundi die de beschikking krijgen over dit geld krijgt Kenia het grootste deel.

•

Icann verzelfstandigen Een intern comité heeft de beheerder van het domeinnaamsysteem Icann geadviseerd zich te hervormen tot een private internationale onderneming met een zetel in de VS.

Intel Centrino Pro Intel past haar beheerplatform ‘vPro’nu ook toe op notebooks. De notebooks voor de zakelijke markt die geschikt zijn voor vPro krijgen het predikaat ‘Intel Centrino Pro’. Via vPro zijn pc’s onder meer van afstand te starten, te testen en te controleren op beveiligingseisen. De stap is volgens Intel met name ingegeven door het feit dat zakelijke klanten steeds vaker voor een notebook kiezen in plaats van een desktop.

I

cann (Internet Corporation for Assigned Names and Numbers) overweegt een andere organisatievorm. Het voorstel ligt in het verlengde van het besluit van vorig jaar om het toezicht van de Amerikaanse overheid op Icann met nog drie jaar te verlengen. Die beslissing was een doorn in het oog van critici die liever zien dat Icann een onafhankelijke internationale organisatie wordt, zonder de inmenging van welke   

nr 1 • 25 april 2007

overheid dan ook. Critici zeggen dat het omvormen tot een private onderneming een prima stap is om alle verantwoordelijkheid af te schuiven. Dat is onder meer de mening van Michael Froomkin, professor van de universiteit van Miami. Froomkin is gespecialiseerd in internetrecht. Hij schrijft dat in een commentaar

Amerikaanse overheid houdt voorlopig nog invloed op de website Icannwatch.org. Icann zou als private internationale onderneming gelijk komen te staan met organisaties als het IOC (Olympische Spe-

len) en de Fifa (voetbal), een model waarbij de afwezigheid van verantwoordelijkheid zorgt voor een klimaat van schandalen en het verduisteren van gelden, aldus Froomkin. Bovendien is het maar de vraag of de Amerikaanse overheid met zo’n reorganisatie akkoord gaat, omdat ICANN juridisch veel moeilijker ter verantwoording te roepen zou zijn. Het interne comité van Icann heeft zelf aanbevelingen gedaan voor controlemechanismen, zoals het instellen van internationale arbitragegroepen en het verwerken van relevant Amerikaans recht in het arbitrageproces.

•

wannahaves

Acht-core Mac

A

pple heeft een nieuwe ultrasnelle desktop-computer op de markt gebracht. Deze Mac Pro kan worden voorzien van twee van de snelste Intel quadcore Xeon processors, processors met vier ‘cores’, vier rekenkernen elk. Het is voor het

Cameratelefoon of telefooncamera?

eerst dat een Mac kan worden gekocht met in totaal acht processor cores. Apple richt zich met de snelle machine op ontwikkelaars, of op mensen die zich met animatie of met wetenschappelijke toepassingen bezighouden.

door Dick Simonis  Een bellende, muziekspelende camera met agenda? Hoeveel functies kun je in een telefoon kwijt, of in een camera? Het is maar hoe je het bekijkt. Heel veel in ieder geval volgens Sony Ericsson. Binnenkort komt de K810i uit, een elegant gestyleerd kleinood dat ondanks alle mogelijkheden nog goed past in de zak van een overhemd of spijkerbroek. De K810i heet een Cyber-shot telefoon en heeft inderdaad veel functies die je in de digitale camera’s van Sony vindt. Specificaties Met de pittige 3,2 megapixel Formaat: sensor heb je met deze telefoon 106 x 48 x 17 mm ook een zeer bruikbare camera op Gewicht: zak. Je kunt in de BestPic-modus 115 gr zelfs negen hoogresolutie foto’s Geheugen: per seconde maken! vanaf 64MB Zijn communicatie-instrumentaGSM 900/GSM 1800/ rium is zeer compleet: Triband GSM 1900 en GSM en UMTS, (push)e-mailen, pcUMTS 210 synchronisatie via Bluetooth of USB, verwerking van RSS-feeds en hij kan video’s maken of vertonen en functioneert ook als fm-radio. In de ‘vliegtuigmodus’ wordt de telefoonfunctie uitgeschakeld waardoor je toch je agenda kunt raadplegen of naar muziek kunt luisteren. Bedenk wel dat het nog veel overredingskracht kost om het boordpersoneel van de werking van die modus te overtuigen. Het geheugen kan worden uitgebreid met de allergrootste van Sony’s eigen Memory Stick Micro-kaartjes. De K8101i is tot in finesses instelbaar, maar oogt niettemin eenvoudig en bescheiden.

•

Het web als besturingssysteem Het Zweedse Xcerion is vastbesloten het op te nemen tegen de complete gevestigde software-industrie. Het bedrijf staat op het punt om een op XML gebaseerd besturingssysteem in de browser uit te brengen dat de drager moet worden van duizenden applicaties.

X

cerion zegt met enige geheimzinnigheid al sinds 2001 in ‘stealth mode’ te werken aan een via het internet te starten besturingssysteem, met behulp waarvan honderden applicaties zijn te starten. Voor het gebruik van dit alles is geen bijzondere pc nodig en het is bovendien gratis, of heel goedkoop. Enige voormalige Microsoft-medewerkers zijn betrokken bij Xcerion, zoals Lou Perazzoli, een van de architecten van Windows NT en John Connors, voormalig financieel directeur (CFO) van Microsoft. Het besturingssysteem XIOS (Xcerion Internet Operating

S­ ystem) wordt via een browser gestart, waarna het contact maakt met de servers in het datacenter van Xcerion. Vervolgens kunnen de applicaties worden gestart. Deze software draait lokaal op de pc, niet op de servers. In de komende jaren wil Xcerion honderden open source applicaties introduceren, die zelf aan te passen zijn. Daarnaast bevat het systeem een complete ontwikkelomgeving waarmee zelf applicaties te maken zijn, die bij Xcerion worden gehost. Redelijk uniek is dat het systeem een transactie-tracker bevat, waardoor de applicaties ook offline kunnen worden gebruikt. Wordt de verbinding hersteld, dan worden de gegevens weer gesynchroniseerd. Ontwikkelaars die zelf applicaties voor het Xcerion maken, kunnen meedelen in de opbrengsten uit reclame of abonnementen. Xcerion zegt ook een versie van XIOS te ontwikkelen die kan draaien op een uitgeklede versie van Linux, waardoor relatief eenvoudige pc’s ook voor XIOS kunnen worden gebruikt. Eén van de grote voordelen van de techniek van Xcerion is dat iedere willekeurige pc met een internetverbinding kan worden gebruikt om de ‘eigen’ omgeving tevoorschijn te halen. Xcerion denkt officieel met een dienst te kunnen beginnen in het derde kwartaal van 2007. De Amerikaanse investeringsmaatschappij Northzone Ventures heeft recent tien miljoen dollar in Xcerion gestoken.

•

Meer informatie > www.sonyericsson.nl

Goedkope hardware

H

ewlett-Packard heeft speciaal voor het mkb en opkomende markten nieuwe hardware uitgebracht. De nieuwe HP ProLiant ML115 server kost afhankelijk van de configuratie 499 dollar. Daarnaast is er een nieuwe desktop die in een winkel als kassa kan dienen voor onder de 1000 dollar. De hardware is gezien deze prijzen vanzelfsprekend niet de meest-geavanceerde. Zo heeft de server een gewone single-core processor, terwijl nr 1 • 25 april 2007

HP’s overige servers allemaal minstens een dual-core processor hebben. Naast de servers komen er twee nieuwe notebooks uit die 649 dollar kosten. Deze notebooks krijgen een versleutelingsfunctie aan boord, die gebruikers in staat stelt om alle opgeslagen informatie te coderen. HP verwacht dat dit mkb’ers de nodige toegevoegde informatie biedt omdat deze gebruikers hun gegevens altijd overal mee naar toe nemen.

•



VIRTUALISATIE?

organiseert de volgende themadagen rondom virtualisatie: High Availability

Backup and Restore



VDI



Financial Management Inschrijven of meer informatie via: www.sltn.nl of bel 036-8800222

pre m i e r

PARTNER

COLuMn    

‘Virtueel  is vaak  onveiliger’ Bedrij ven die virtualisatie toepassen zonder extra aandacht  te schenken aan beveiliging  zij n volgens onderzoeksbureau Gartner slechter af dan  met fysieke servers.

B

eveiligingstechnieken voor virtuele omgevingen zijn op dit moment nog onvolwassen. Daarnaast nemen bedrijven ook zelf nog onvoldoende beschermingsmaatregelen in deze nieuwe opzet. Het is met name die combinatie die een extra risico oplevert. Bedrijven maken een fout als ze denken dat ze virtuele omgevingen op dezelfde manier kunnen beschermen als fysieke servers, aldus Gartner. Virtualisatie stelt bedrijven in staat om meer server-functies op een fysieke server te consolideren. Dat heeft als voordeel dat minder fysieke servers hoeven te worden ingezet, rekenkracht efficiënter kan worden benut en dat maatregelen voor een hogere beschikbaarheid eenvoudiger kunnen worden toegepast.

•

nieuwe  BlackBerry

E

r wordt meer mogelijk met een BlackBerry, doordat ontwikkelaars van de makers van de BlackBerry meer API’s (Application Programming Interface) in de Java ontwikkelomgeving krijgen. Met de nieuwe API’s kunnen programmeurs software maken op het gebied van audio, messaging en landkaarten, waardoor locatiegebaseerde- en multimedia-toepassingen mogelijk worden. Applicaties kunnen dan ook overweg met foto’s die met de BlackBerry zijn gemaakt. Er wordt nog aan nieuwe API’s gewerkt, bijvoorbeeld voor 3D-graphics, MMS en SMS.

•

DOMiniQue DeCKMYn

is het oorlog ODF en Open XML? Wij in de IT-vakpers houden van oorlog. Of tenminste: wij maken onze verhalen graag interessanter door een conflict uit te vergroten. Neem nu de zogenaamde browseroorlog van de jaren ‘90. Die gaf aanleiding tot pittige stukjes over wie er nu aan de winnende hand was – Microsoft of Netscape. Elk procentje marktaandeel dat één van de twee erbij won, was een artikel waard. Terwijl dat eigenlijk irrelevant was. Ook toen al was de browser een commodity die gratis werd weggegeven, er viel dus niets te winnen of te verliezen. En u, als IT professional, las de berichtjes van de ‘oorlogsverslaggevers’ hooguit voor hun entertainmentwaarde. Nu hebben we weer een oorlog: die van de documentformaten. Open XML van Microsoft versus ODF. In de pers, maar vooral in sommige blogs, voorgesteld als de ultieme slag tussen goed en kwaad (met Microsoft uiteraard getypecast als de booswicht). Ik merk dat gebruikers – en met name IT managers – er amper van wakker liggen. En dat is dit keer onterecht. Want nu staat er wél heel wat op het spel. We staan voor een fundamentele doorbraak: na meer dan vijftien jaar gesloten formaten, incompatibiliteit en dus gedwongen keuzes, bestaat er opeens een begin van consensus over open, gepubliceerde documentformaten op basis van XML. België speelde en speelt een sleutelrol in deze doorbraak. Niet onze bedrijven, want die hebben de heerschappij van .doc en .xls jarenlang – soms knarsetandend - gedoogd. Het was de overheidsdienst Fedict die vorig jaar besloot om het gebruik van open standaarden op te leggen. Op dit moment beantwoordt alleen ODF aan de gehanteerde definitie van een standaard, maar de deur wordt op een kier gelaten voor Microsoft en zijn Open XML. Ondertussen wordt geen van beide ‘standaarden’ al op grote schaal gebruikt. Maar de situatie wordt complexer. Lees er de boze open brief van Microsoft maar eens op na. Microsoft beschuldigt IBM van kwade trouw: terwijl Microsoft het pad van ODF naar de status van ISO-standaard geen strobreed in de weg legde, probeerde IBM ervoor te

zorgen dat Open XML geen standaard kon worden – zo klinkt het toch in die brief. Tegenstanders vinden in ieder geval dat, nu ODF ‘de’ ISO-standaard is, er geen behoefte – zelfs geen plaats – is voor een tweede.

geen vAn De ‘stAnDAArDen’ WorDt op grote schAAl gebruiKt Microsoft voert aan dat er meerdere ISOstandaarden zijn voor beeldformaten, dus waarom niet voor tekstformaten? Veel van de bekritiseerde punten van Open XML (te ingewikkeld, te zeer gebonden aan oudere versies van Microsoft Office) hebben te maken met het feit, dat alle oudere Office documenten naar Open XML geconverteerd moeten kunnen worden. ODF mist dat historische perspectief, maar biedt een simpelere norm voor uitwisselbare documenten. Er lijkt dus plaats te zijn voor twee. Ik ben geneigd om Microsoft in deze discussie het voordeel van de twijfel te geven. Het bedrijf besliste pas onder grote druk om een open koers te varen met Open XML. Maar het heeft die beslissing uiteindelijk wél genomen en ik geloof dat iedereen daar beter van wordt. Er bestaan bovendien al goede instrumenten die ODF naar Open XML vertalen en omgekeerd. Dat kan onmogelijk een slechte zaak zijn. De huidige campagne om Open XML zijn positie als ISO-standaard te ontzeggen, om zo de zuiverheid van de ODFstandaard te bewaren, heeft daarentegen weinig voordelen. Het kan alleen het begin van consensus in de industrie weer doen vervliegen. Niemand heeft belang bij een oorlog. Ook al levert het misschien pittigere kopij op. nr 1 • 25 april 2007

11

Hoe ziet uw ideale digitale werkplek eruit?

neem contact op met e-office: ICT-specialist met visie

Vragen? U kunt direct met ons chatten via onze website: www.e-office.com

chat

e-mail

nieuwe inkt-technologie voor bedrij fsprinters Hewlett-Packard heeft zij n eerste bedrij fsprinters geïntroduceerd gebaseerd op de nieuwe  edgeline ‘ink-based’ printtechnologie. De nieuwe technologie zou de voordelen van inkt  en laser combineren: snel,  hoge kwaliteit, lage bedrij fskosten en uiterst betrouwbaar.  De eerste edgeline-printers  zij n highend modellen.

daarentegen in razende vaart langs de printkop. HP heeft vele miljoenen geïnvesteerd in de ontwikkeling van de nieuwe technologie. De marktleider hoopt zich hiermee te onderscheiden van de concurrentie, die in het

topsegment uitsluitend laserprinters aanbiedt. De bedrijfskosten van de nieuwe multifunctionele kleurenprinters zouden beduidend lager uitkomen dan zwartwit- of kleurenlaserprinters met dezelfde ca-

V

orig jaar introduceerde HP de Edgeline-technologie in fotoprint-apparatuur voor de detailhandel. Met de eerste generatie zakelijke Edgeline-printers mikt HP op bedrijven die met hoge volumes zwartwit of kleurenprints werken. Anders dan bij de inkjet-printers zijn de brede printkoppen gefi xeerd; het papier beweegt

paciteiten. De ingebouwde administratiesoftware maakt het bovendien mogelijk een lage prijs te rekenen voor zwartwit-prints met kleuraccenten. HP kon overigens bij de introductie in Parijs geen kostenvergelijkingen leveren: “Dat is afhankelijk van teveel individuele factoren”, aldus de Europese topman Michael Hoffmann van HP’s Imaging and Printing Group. De snelste machine, de HP CM8060, haalt 60 pagina’s per minuut in zwartwit en 50 in kleur.

•

HP CM8060 MFP kleurenprinter met de Edgeline Inkt-technologie. Anders dan bij een inkjetprinter is de inkt direct droog en bestand tegen vocht.

Vista met thin client

weP snel gekraakt

Microsoft heeft in zij n abonnementsvorm software Assurance het gebruik van het nieuwe besturingssysteem Vista in  een thin client opzet opgenomen. Het omzeilen van de harde schij f kan het beheer van  desktops aanzienlij k vereenvoudigen.

Duitse onderzoekers hebben  een methode bedacht die het  beveiligingsprotocol weP voor  draadloze wi-Fi binnen luttele  seconden kan kraken. Voorheen was daar meer tij d voor  nodig.

M

icrosoft biedt klanten met een Software Assurance abonnement twee nieuwe licentievormen aan die het mogelijk maken om het

het gebruiK vAn DisKless pc’s levert grote bespAringen op besturingssys teem in een thin client opzet te gebruiken. Zo is het mogelijk om Windows Vista Enterprise te draaien op een computer zonder harddisk. Bij een andere variant, de ‘Vista Enterprise Centralized Desktop’ (VECD), draait Vista

in een virtuele machine op een server. Gebruikers kunnen in dit geval met een gewone pc, maar ook met een thin client Vista gebruiken. VECD vertoont functioneel grote overeenkomsten met Terminal Server. Het gebruiken van diskless pc’s levert bij het beheer grote besparingen op, omdat de complete inhoud van de harddisks op een centrale plek in het netwerk wordt opgeslagen. Voor het draaien van Windows Vista Enterprise op een diskless pc is nog wel software van derden nodig, zoals van Citrix. Microsoft ziet geen grote markt voor deze licentievormen, maar verwacht dat ‘early adopters’ er wel mondjesmaat gebruik van gaan maken. De ‘Vista Enterprise Centralized Desktop’-licentie komt in juli beschikbaar voor geringe extra kosten, die afhangen of er gebruik wordt gemaakt van een thin client of niet.

•

D

e onderzoekers van de universiteit van Darmstadt geven het advies om het krachtiger beveiligingsprotocol WPA of WPA2 toe te passen in draadloze netwerken. De kraakmethode van WEP zou inmiddels zo weinig rekenkracht vergen dat ook een pda of een mobiele telefoon voor dit klusje te gebruiken is. Hoewel WEP al enige jaren door de komst van WPA is achterhaald, blijken nog veel draadloze netwerken dit protocol te gebruiken. Uit een onderzoek uit september 2006 nr 1 • 25 april 2007

van 15.000 draadloze netwerken in een grote Duitse stad, blijkt dat de beveiliging van 59 procent van de aangetroffen netwerken op WEP gbaseerd was. Niet meer dan 18 procent gebruikte WPA. Ongeveer eenvijfde van die netwerken bleek geen enkele vorm van beveiliging te hebben.

•

13

management

‘Help, mijn medewerkers   zitten in India’

Voor veel bedrijven is kostenbesparing nog steeds de voornaamste reden om de IT te verplaatsen naar India. In de praktijk blijken er veel verborgen kosten. Wie bovendien het proces niet goed in de hand houdt, ziet elke besparing verdwijnen als sneeuw voor de zon. Maar hoe doe je dat: het managen van een afdeling in India? door Ben Kuiken

foto Hollandse Hoogte

14  

nr 1 • 25 april 2007

V

orig jaar besteedden Nederlandse bedrijven voor meer dan 400 miljoen euro aan IT-projecten uit aan het buitenland. Naar schatting 80 procent daarvan ging naar India. In India verdient een programmeur ongeveer 2.000 euro per maand, een kwart van wat zijn Nederlandse collega krijgt. Kostenbesparing is daarom nog steeds de belangrijkste reden voor bedrijven om (een deel van) hun IT-afdeling te offshoren. Wie echter alleen maar voor het geld naar India gaat, komt vaak bedrogen uit. Er zijn tal van ‘verborgen’ kosten, zoals reiskosten en extra regiekosten, om nog maar te zwijgen van de teleurstellingen over de geleverde diensten. De ontevredenheid van Westerse bedrijven over offshoring naar India groeit dan ook gestaag, maar volgens Paul Tjia van adviesbureau GPI Consultancy en mede-auteur van het boek Offshoring Information Technology komt die ontevredenheid vooral voort uit een slechte voorbereiding. “Offshoring is geen makkelijke manier van werken. Je haalt je allerlei problemen op de hals, zoals de grote afstand en de verschillen in cultuur. Als je je niet goed voorbereidt, is de kans groot dat het tegenvalt. Ik bedoel: wie het over verborgen kosten heeft, heeft zijn huiswerk niet goed gedaan. Mijn ervaring is dat veel bedrijven te snel tot offshoring besluiten en zich daarmee heel veel problemen op de hals halen.” Wat, Een Diagnose behandel combinatie? Frans Martens is Solution Director van iSoft Nederland, een ontwikkelaar van software voor de zorgsector. Dit bedrijf is in 2004 ontstaan uit een fusie van het Britse iSoft en het Nederlandse Hiscom. De Britse tak laat al jaren software ontwikkelen in India en heeft in Chennai (Madras) een eigen ontwikkelafdeling, waar meer dan 1300 man werkt. Het lag dan ook voor de hand dat ook de Nederlandse tak zijn software daar liet ontwikkelen. “We hebben dat in een eerste project gedaan, met de bedoeling om al onze software in India te laten ontwikkelen. Zover is het niet gekomen. De besparingen bleken uiteindelijk nogal tegen te vallen en, nog belangrijker, het maakte ons een stuk minder flexibel. De zorgsector is sterk in beweging. Als je vandaag een product bedenkt en je hebt een jaar nodig om het te ontwikkelen, moet je vaak binnen een half jaar al weer aanpassingen doen. Die flexibiliteit heb je niet in India, daarvoor moet je de programmeur binnen handbereik hebben.” Begrijp Martens goed: het hangt sterk af van het product dat je ontwikkelt. Een standaard softwarepakket of een geheel nieuw programma kun je prima in India laten ontwikkelen. De mensen werken er hard, zijn secuur en verdienen een kwart van een Nederlandse ontwikkelaar. Als je die Nederlandse ontwikkelaars al vindt, want dat is volgens Martens het grootste probleem in de Nederlandse IT. Maar je moet je niet blindstaren op die lage lonen, want er zijn nogal wat bijkomende kosten. “Je moet alles specificeren en vastleggen. Je moet

zelfs uitleggen hoe de Nederlandse zorg werkt. Nou leg maar eens uit wat een dbc is, een diagnose behandel combinatie. Dan moet je er vervolgens bovenop zitten. Je moet er dus naartoe, minimaal een week per maand, om wat je hebt opgeschreven uit te leggen en om de voortgang te monitoren. De Indiër heeft de neiging om op alles ‘ja’ te antwoorden. Dus als je vraagt of iets volgende week klaar is en het antwoord is ja, weet je eigenlijk nog niets. Als je al die kosten erbij optelt, dan wordt het verschil al een stuk kleiner. Dat, opgeteld bij de grotere flexibiliteit die we hebben als we het zelf doen, deed voor ons de balans naar Nederland uitslaan.” Er dan is er nog een moeilijk in euro’s uit te drukken argument: het verlies van kennis. “Als ik mijn software voortaan in India zou laten ontwikkelen,

De Zeven valkuilen bij offshoring

1. U onderschat de cultuurverschillen India is een sterk hiërarchische samenleving waar de baas altijd gelijk heeft, ook al heeft hij ongelijk. De Indiër zal niet snel ‘nee’ zeggen. Sterker nog: hij zal vooral zeggen wat hij denkt dat u graag wilt horen. 2. U onderschat de afstand E-mail is gewillig, maar ook nogal vrijblijvend. Het tijdsverschil met India is vier uur, waardoor u soms een hele dag moet wachten voordat u antwoord op uw vraag krijgt. En even naar India vliegen, is makkelijker gezegd dan gedaan. 3. U heeft alleen oog voor de kostenbesparing Offshoring brengt veel extra kosten met zich mee: reiskosten, het vertalen van documentatie en het opstellen van uitgebreide specificaties, een cultuurtraining. Als u vervolgens niet krijgt waar u om had gevraagd, is elke euro die u betaalt er een teveel. 4. Sabotage door het eigen personeel U heeft besloten om een deel van uw IT-afdeling te verplaatsen naar India. De overige werknemers zien de bui al hangen en gaan de boel saboteren. Ze maken een slordige documentatie, grijpen niet in als dingen fout dreigen te gaan. Kortom: u bent verder van huis dan ooit. 5. Een gebrekkige regie Indien u niet wilt dat het offshoringproject gierend de bocht uit vliegt, dan zult u er bovenop moeten zitten. Daar moet u wel zin in hebben. Als u in uw vakantie nooit verder bent geweest dan de Vaalserberg, dan is offshoring naar India sterk af te raden. 6. Diefstal van intellectueel eigendom en andere bedrijfsgeheimen In veel populaire offshorelanden bestaat er geen wettelijke bescherming van intellectueel eigendom. En als het er wel is, dan heeft de politie vaak wel wat anders aan zijn hoofd dan een rijk Westers bedrijf te helpen bij het opsporen van de dader. 7. Drank en vrouwen De manager die enkele maanden in India verblijft, voelt zich de koning te rijk. Met zijn inkomen kan hij zich daar veel veroorloven: sjieke diners, dure appartement, wilde feesten en mooie vrouwen... Volgens Hans van Nek van Lizatec strandt 70 procent van de huwelijken van uitgezonden managers. nr 1 • 25 april 2007

15

management

India: de mensen werken er hard, zijn secuur en verdienen een kwart

foto ANP

zoeken onze ontwikkelaars een andere baan. Dan loopt er een schat aan kennis het bedrijfspand uit. En wat als een klant dan een probleem heeft? Of als een klant om een specifieke aanpassing vraagt? Dan heb ik hier niet meer de kennis in huis om aan die vraag te voldoen.” Beleefdheid Volgens Tjia zijn de kosten van de regievoering, het managen van het proces dus, in het geval van offshoring twee keer zo hoog als wanneer het project wordt uitbesteedt aan een locale partij. En die vormen met zo’n 5 tot 7 procent van de totale kosten toch al een belangrijke kostenpost. De les van Martens van iSoft en andere ervaringsdeskundigen is dat je het project alleen kunt managen, als je zelf in India aanwezig bent. Want ondanks alle moderne communicatiemiddelen als e-mail, msn en videoconferencing, voor het juiste begrip van wat de Indiase partner écht bedoeld is het absoluut noodzakelijk om hem in de ogen te kunnen kijken. Tjia: “Als een Indiër ‘ja’ zegt, weet je nooit of dat echt ‘ja’ is of een ‘ja’ uit beleefdheid. De Indiër zal ook niet snel zeggen dat hij het niet weet. Dat is in die cultuur niet beleefd. Als je je niet verdiept in die cultuurverschillen, leidt dat onvermijdelijk tot grote misverstanden en teleurstellingen.” Kevin Bonfield is VP Business Workforce en Capacity Management bij EDS. Dit Amerikaanse bedrijf nam vorig jaar het Indiase Mphasis over, volgens Bonfield mede vanwege zijn Indiase management. “Zij kennen de locale omstandigheden, de cultuur en hadden een goed geoliede wervingsafdeling. Als je duizend man per maand inhuurt zoals zij doen, dan moet dat ook wel.” Bonfield wil maar zeggen: je kunt je als buitenstaander nog zo verdiepen in die andere cultuur, je blijft altijd een relatieve buitenstaander. Daarom hebben bedrijven als EDS, CapGemini en IBM de afgelopen jaren hun eigen 16  

nr 1 • 25 april 2007

vestigingen geopend in India, die zoveel mogelijk worden geleid door locale managers. De Nederlandse klant heeft te maken met een Nederlandse adviseur en die zorgt voor de vertaling en de communicatie met de vestiging in India. In reactie hierop hebben Indiase bedrijven als Tata en Infosys overigens weer vestigingen geopend in Europa en de VS en die eveneens bemand met locale medewerkers, zodat ook zij hun klanten in hun eigen taal en cultuur kunnen bedienen. EDS heeft niet alleen vestigingen in India, maar ook in Brazilië, Argentinië, Hongarije, Marokko, China en Mexico. Aan Bonfield de schone taak om voor iedere specifieke klant een ideale mix samen te stellen van ‘ best shores’. Dat valt absoluut niet altijd in het voordeel uit van India. Een bedrijf bijvoorbeeld dat zijn Europese contactcenter wil uitbesteden, is meestal beter uit in Hongarije omdat daar veel aanbod is van jonge mensen die hun talen spreken. ‘Kosten’ is volgens Bonfield allang niet meer het belangrijkste argument. Dat wordt meer en meer de vraag: waar haal ik het talent vandaan? “In Europa en de VS studeren steeds minder jonge mensen af, en gaan de babyboomers met pensioen. Daarom zullen we moeten zoeken naar nieuwe ‘pools of talent’. Soms is dat in India, maar steeds vaker ook elders.”

•

Meer lezen?

De klassieker op het gebied van Offshoring is het boek Offshoring Information Techology van Erran Carmel en Paul Tjia. Cambridge University Press, 2005, ISBN 0521843553. Een absolute aanrader is het boek Succesvol managen van offshoresoftwareprojecten van Hans van Nek. Te bestellen op http://www.utn. nl/boeken/besteloffshore.html.

column

Charles Groenhuijsen

SEPA: chaos bij Europese banken op komst Ik was een dagje in gezelschap van bankiers, financieel-directeuren, CFO’s, en allerhande andere financiële baasjes. Die verdienen allemaal meer dan ik maar in ruil hebben ze ook veel meer akelige dingen aan hun hoofd. Niet jaloers dus! Waar hebben zij hoofdpijn van en ik niet? Over het altijd opwindende onderwerp van Europees betalingsverkeer. Ho, ho! In slaap vallen kan altijd nog. Deze column kan u op het spoor zetten van jarenlang leedvermaak. Wie wil dat nou niet? Het internationale spektakel dat alle geleerde rekenaars ons voorspiegelen, is te leuk en te spannend om ongemerkt voorbij te laten gaan. Waar hebben we het dan wel over, meneer Groenhuijsen? We hebben het over SEPA. Wat? Over SEPA! De ‘Single European Payment Area’. Bankieren in Noord-Noorwegen of Zuid-Spanje Straks kun je overal in Europa rechtstreeks geld overmaken en ontvangen. Ook creditcards en debitcards zijn dan in elk land onbeperkt geldig. Het maakt niet uit of je bankiert bij de bank op de hoek of in Noord-Noorwegen of Zuid-Spanje. Reuze makkelijk dus. Na het vrije verkeer van personen en goederen volgt - voor particulieren en bedrijven - het vrije verkeer van geld. So far, so good. Helemaal logisch. Maar Europese logica heeft een hele eigen dynamiek. U weet dat we het in Europa nooit ergens echt over eens zijn. SEPA is geen uitzondering. Het gaat bijvoorbeeld om de belangen van dikdoenerige bankmeneertjes in Zuid-Europa. Banken daar zijn veel duurder dan onze Nederlandse banken in Nederland. Soms wel zes keer zo duur voor een eenvoudige bankrekening! Zelfs tijdens hun urenlange siësta’s verdienen die opgewonden zuidelijke meneertjes geld als water; pardon, als witte wijn. Maar onder de strenge SEPA-regels moeten ze ineens Europees concurreren. Weg winst. Weg onbezorgde siësta’s! En daar voelen ze niks voor. Dus pesten ze de efficiëntere Noord-Europese banken waar ze maar kunnen: óf je moet als Nederlandse bank een idioot aantal gehandicapten aannemen. En niet zo maar gehandicapten; nee, gehandicapten uit dát zuidelijke land; óf je moet in een bepaald stadscentrum een kantoor hebben, anders mag je niet eens meebankieren in zo’n land. Creatief Pesten voor Gevorderden dus.

Onbedaarlijke chaos slecht nieuws? Ik voorspel voor de korte termijn een onbedaarlijke chaos. Is dat slecht nieuws? Wél voor alle bankiers en politici die er hoge bloeddruk van krijgen. Níet voor journalisten en columnisten voor wie de chaos niet groot genoeg kan zijn. Hommeles in de bankwereld. Enig!

in europa zijn we het nooit ergens over eens. sepa is geen uitzondering. Nederlandse instellingen als de Sociale Verzekeringsbank (SVB) weten nog niet eens of ze wel mee willen doen. Stel je voor: door dat SEPAgedoe krijgen Tante Bep en Oom Jan, die rentenieren aan een zonnige Spaanse Costa, hun AOW-tje ineens ietsje later. Of er is een paar euro aan kosten ingehouden. Ik zie de kop in De Telegraaf al: “Pensioenoorlog aan Hollandse Costa’s”. Philip Freriks begint om Acht Uur spontaan te hakkelen als hij ons het laatste oorlogsnieuws van het Spaanse pensioenfront voorleest. En dan hebben we het nog niet eens over die zestien miljoen Nederlanders die in eigen land worstelen met die nieuwe SEPA-regeltjes. En dat komt allemaal van de EU? En van dure bankmeneren die per maand meer verdienen dan wij in een jaar? Pikken we dat? Never nooit niet! Biertje, knabbeltje en patatjeoorlog weer duurder? SEPA, vertellen gestudeerde banktypes me, zal op den duur wel wennen. Tsja, maar ze zeggen ook dat het veel ingrijpender zal zijn dan de invoering destijds van de euro. Bij de euro maakten we ons al lekker boos dat ons biertje, knabbeltje en patatje-oorlog ineens veel duurder werden. Dat snapt iedereen. Maar SEPA is ongrijpbaar totdat het er ineens is. U bent gewaarschuwd!

nr 1 • 25 april 2007

17

Actuele kennis Scherpere geest

Kluwer Financieel Management scherpt de geest van financiële professionals met de meest actuele opleidingen. Kijk voor een compleet overzicht van praktijkdagen, cursussen en congressen op KluwerFinancieelManagement.nl/Opleidingen

/Opleidingen

Cultuurkloof

Vaak wrijvingen tussen it-managers en creatieveling Een bekend verschijnsel in internet- en ICT-intensieve bedrijven is dat er wrijvingen en misverstanden zijn tussen managers en het creatief-technische personeel. Robert Austin en Richard Nolan (Harvard University) deden onderzoek naar (internet)innovatie in technologie-intensieve bedrijven en stuitten daarbij op de (cultuur)kloof tussen – wat zij noemen - stewards (managers) en creators (gespecialiseerde, zeer bekwame medewerkers).

V

roeger kwamen supervisors vaak voort uit de gelederen van gespecialiseerde werknemers en waren zij dus zelf expert in de te managen activiteiten. Men sprak dezelfde taal. Maar tegenwoordig staan creatieve activiteiten vaak onder leiding van iemand met een heel andere achtergrond. En zelfs als een manager dezelfde specialistische achtergrond heeft als zijn ondergeschikten, dan nog gaan de ontwikkelingen zo snel dat deze manager na een jaar of vier vijf echt geen expert meer is. Managers hebben er meestal simpelweg geen tijd voor om alle ontwikkelingen in hun oorspronkelijke specialistische gebied gedetailleerd bij te houden. Wrijvingen tussen creators en stewards ontstaan onder andere doordat managers sterk op financiële eindresultaten zijn gericht terwijl creatieftechnische mensen vooral inhoudelijk gericht zijn, voor ‘de grote visie’ en de hogere doelen gaan en ‘de business’ minder belangrijk vinden. Zij streven naar technische perfectie, terwijl een manager tevreden is als iets goed genoeg is – en commercieel exploiteerbaar. Managers snappen er soms helemaal niets van hoe techies werken en waar ze mee bezig zijn. Zoals één CEO zegt: “Soms hangen ze wat rond met een kop koffie, dan weer rennen ze druk in het rond – en ik heb geen idee wat het allemaal te betekenen heeft.” De cultuurkloof is groot. De steward-creatorrelatie managen Hoe moeten managers hiermee omgaan? Austin en Nolan geven tal van tips voor het minimaliseren van conflicten tussen stewards en creators. Houd creatievelingen vooral binnenboord is hun belangrijkste advies. Managers die getalenteerde nerds uit pure irritatie de laan uitsturen zijn dom bezig. Evenzeer moet de bedrijfscultuur of het werkklimaat zodanig worden veranderd dat creators zich er niet meer thuis voelen. Tot de vele andere ‘richtlijnen’ horen: • Zorg voor een redelijk evenwicht tussen de invloed van managers en creators. Creators zien vaak in een zeer vroeg stadium disruptieve technologieën aankomen, waar managers vervolgens geen business case in zien. Gevolg: gemiste

door Yvonne Halink

kansen. Vuistregel: laat de stewards niet altijd winnen. Maar laat de creators ook niet altijd winnen (al is de neiging daartoe in de meeste organisaties kleiner). • Er zijn altijd mensen in het bedrijf die het met beide kampen goed kunnen vinden. Geef deze mensen een actieve rol als ‘overbruggers’.

Managers snappen soms totaal niet hoe ‘techies’ werken en waar ze mee bezig zijn • Werk (mede) met collegiale toetsing (peer review) bij de evaluatie van creators. Dat werkt beter dan top-downbeoordeling. • Structureer het innovatieproces zo dat creators op vaste punten concrete ‘artefacten’ moeten tonen (uiteenlopend van documenten met projectbeschrijvingen tot prototypes). Dat geeft managers ‘controlecheckpoints’ en daarmee meer zekerheid over de goede afloop van projecten. • Accepteer dat er altijd enige mate van conflict zal zijn. Geeft niet – verschil van mening is goed - zolang wrijvingen niet te emotioneel worden. • Vermijd overdreven prescriptieve beheersmechanismen. Bureaucratie is fnuikend voor de creativiteit.

•

Bron: MIT Sloan Management Review (winter 2007)

management

groeien via off fshoring

CORPORATE BLOGGING KOMT NIET VAN DE GROND Gemiddeld werkt wereldwijd minder dan 5% van de middelgrote en grote bedrijven momenteel met een corporate blog. Dit blijkt uit onderzoek van Lewis PR. Van de ondervraagde Europese bedrijven heeft slechts 2,5% een of meerdere corporate blogs. Azië-Pacific scoort iets hoger (5,5%), de VS loopt ver voorop (14%).

OMZET WEBWINKELS GROEIT FORS In 2006 hebben Nederlandse consumenten 2,82 miljard euro uitgegeven in internetwinkels. Dat is

Bouwblitz in China

Bedrijven ontdekken dat er een nog betere reden dan kostenbesparing kan zijn om bedrijfsprocessen te verplaatsen naar lagelonenlanden: groei.

28% meer dan in 2005. Het aantal online kopers is met 1 miljoen gegroeid naar ruim 6,4 miljoen. Er worden ook steeds meer bestellingen gedaan. Het gemiddeld bestede bedrag per koper steeg van 433 euro in 2005 naar 441 euro in 2006. De reisbranche zet het meest om (1,2 miljard euro), gevolgd door elektronica, verzekeringen en kleding.

D

e belangrijkste reden voor ondernemingen om bedrijfsprocessen over te brengen naar landen waar de lonen (nog) laag zijn – offshoring - is kostenbesparing. Maar ondernemingen komen er nu achter dat er nog een andere zeer goede reden is om te ‘offshoren’: groei. Het

ELKE 39 SECONDEN HACKER OP BEZOEK

Amerikaanse Offshoring Research Initiative heeft onderzoek gedaan naar offshoringmotieven. Daaruit blijkt dat 97% van de bedrijven die aan offshoring doen kostenbesparing als een van de motieven noemt. Tegelijkertijd noemt inmiddels al 73% daarnaast ook ‘ondersteuning van onze groeistrategie’ als reden. Andere belangrijke motieven zijn ‘concurrentiedruk’ (71%) en ‘toegang tot gekwalificeerd personeel’ (70%).

Bij bedrijven die (mede) offshoren om te groeien, gaat het vaak om initiatieven op het gebied van productinnovatie, productdesign, R&D en engineering. Hoe kan offshoring groei genereren? Stel dat een bedrijf een aantal goed opgeleide Chinese ingenieurs inschakelt die acht keer zo goedkoop zijn als hun collega’s in Europa. Het bedrijf plaatst deze teamleden in zijn productiefaciliteit in China. Eerst krijgen ze simpel werk (zoals 3D-tekenen en producten aanpassen). Dat bespaart het bedrijf geld, en bovendien kunnen de dure ingenieurs in Europa zich daardoor met hoogwaardiger werk bezighouden. Maar al snel komen de Chinese ingenieurs met plannen voor betere manieren om te werken en met goede ideeën voor procesverbetering. Het bedrijf krijgt steeds meer vertrouwen in hen en ze krijgen steeds complexere taken. Op een gegeven moment komen de Chinese ingenieurs met de eerste geweldige ideeën voor producten die speciaal worden ontwikkeld voor de Chinese markt... Groei!

•

Bron: Harvard Business Review

tien nederlandse bedrij ven in europese high-techtop

Bij pc’s die met internet zijn verbonden, probeert iedere 39 seconden een hacker een van de pc-poorten binnen te komen. Dat blijkt uit onderzoek aan de universiteit van Maryland. Per pc worden er gemiddeld 2244 inbraakpogingen per dag uitgevoerd. De meeste aanvallen zijn niet erg ingenieus: meestal wordt de pc bevraagd door een script dat met een lijst standaardgebruikersnamen en -wacht-

Tien Nederlandse bedrijven zijn genomineerd voor opname in de prestigieuze Red Herring 100, een lijst met Europa’s meest innovatieve technologiebedrijven.

R

ed Herring publiceerde in maart de lijst met 200 genomineerden voor de jaarlijkse Red Herring 100. Alleen private ondernemingen komen in aanmerking voor selectie. De genomineerde Nederlandse ondernemingen zijn in alfabetische volgorde: Backupagent (backupdiensten voor hosters en providers) Ebuddy (webgebaseerde instant messenging) Hyves (social-networksite)

woorden binnen probeert te komen. Meest gebruikte namen: ‘root’ en ‘admin’. Bij de wachtwoorden zijn cijfercombinaties het populairst (met name 123...) en woorden als ‘test’, ‘wachtwoord’ en ‘gast’.

20  

nr 1 • 25 april 2007

I-wood (banneradverteren op smartphones) Joost (p2p-televisie) Momac (betaalde webdiensten op mobiel) Polymer Vision (oprolbare beeldschermen) Oprolbaar beeldscherm van Polymer Vision

Q-Go (vraag-antwoordhelpdesks op sites in natuurlijke taal) Spill Group (webgebaseerde casual games) Xanadu Wireless (halfgeleiders voor Zigbee-technologie)

•

IT rendeert… soms Nieuwe businessmodellen, producten en diensten: ze steunen allemaal op informatietechnologie. Maar hoe een it-proces op de juiste manier in een bedrijf kan worden gerealiseerd, is vaak onduidelijk. Managers gaan ervan uit dat de bedrijfsstructuur niet hoeft te worden aangepast. Ten onrechte, blijkt uit talrijke it-rampen in niet de minste bedrijven en uit de dagelijkse praktijk van managers.

E

erst het goede nieuws: een onderzoek van het Chartered Management Institute - getiteld Business leadership of technological change: five key challenges facing CEO’s – laat zien dat it voordelen oplevert. Op voorwaarde dat informatietechnologie intelligent wordt toegepast. De beloning: een grote sprong voorwaarts op het vlak van productiviteit en competitiviteit. Het onderzoek is gebaseerd op een analyse van tien cases, waaronder British Telecom en winkelgigant Tesco. Ondanks de overvloed aan it-adviezen en ondanks alle tools, methoden en checklists blijft ‘it-enabled’ verandering vaak ongrijpbaar. Vaak wordt de term ‘it-projecten’ gebruikt voor wat in feite elementaire bedrijfsprocessen zijn. Personele en procesmatige verandering en de organisatiestructuur spelen een belangrijke rol. Omdat al deze processen onder de noemer ‘it-projecten’ worden geschaard, veronderstellen directies ten onrechte dat die processen gebaseerd zijn op technologie. Terwijl de technologie slechts een hulpmiddel is. Het onderzoeksrapport benoemt uitdagingen voor senior executives die meer uit it-gedreven projecten willen halen. Allereerst moeten zij verandering goed voorbereiden in plaats van klakkeloos projecten implementeren. Zo moeten zij eerst draagvlak creëren bij het personeel en de directieleden en ervoor zorgen dat iedereen begrijpt wat er moet gebeuren en waartoe het moet leiden. Daarnaast moeten zij continue verandering faciliteren en toekomstige eisen en de mogelijke rol van it daarin kunnen voorspellen. Dat betekent dat zij overzicht moeten houden op alle veranderingen en dat zij de wisselwerking tussen processen in de gaten moeten houden. Dat vergt een top-downbenadering - voordat op details wordt ingegaan, moeten de hoofdlijnen duidelijk zijn. Open communicatie Open communicatie kan scepsis en cynisme onder werknemers voorkomen. De CEO moet zich actief betrokken tonen bij de ontwikkelingen. Vertrouwen en risico moeten worden gemanaged, en de invloed van externe veranderingen moet duidelijk zijn. Een goed team van adviseurs is hierbij essentieel. Ook de kennis en vaardigheden van het per-

in 2005 mislukte 75% van de itprojecten – evenveel als in 1980... soneel moeten worden bijgehouden. Misschien is nog wel de belangrijkste uitdaging om genoeg tijd vrij te maken om leermethoden de kans te geven. CEO’s moeten meer begrijpen van het strategisch gebruik van it als zij ervoor willen zorgen dat hun organisaties er klaar voor zijn om nieuwe kansen te benutten. Alleen met actief en zichtbaar leidinggeven omzeil je twee valkuilen: eindeloos de termijn bijstellen waarbinnen it-gedreven veranderingen moeten plaatsvinden en de veranderingen niet volledig benutten.

•

Optimaal rendement halen

• toegevoegde waarde creëren, niet klakkeloos it-projecten implementeren • het vermogen opbouwen om continu te veranderen • een klimaat van open communicatie creëren • het vertrouwen in en de risico’s van verandering managen • de impact van externe verandering begrijpen • persoonlijke vaardigheden, leervermogen en vertrouwen ontwikkelen nr 1 • 25 april 2007

21

management

IT Governance matrix moet Dagelijks worden in organisaties beslissingen genomen die de behoefte aan informatietechnologie én de waarde ervan beïnvloeden. Hoe zorg je ervoor dat al die beslissingen aansluiten bij de strategische ondernemingsdoelen? Ofwel: hoe zorg je ervoor dat je it-beheer effectief is? Peter Weill en Jeanne Ross ontwikkelden een it governance-matrix.

W Aanbevelingen voor   effectief it-beheer

1. Bepaal de ondernemingsbehoefte aan synergie en autonomie. 2. Bepaal de rol van de organisatiestructuur. 3. Bepaal het gewenste it-gerelateerde gedrag dat buiten de scope van organisatiestructuren valt. 4. Ontwerp zorgvuldig het it-beheer op één A4-tje.

anneer is it-beheer effectief? Als it-investeringen zijn afgestemd op algemene bedrijfsprioriteiten. En: als je via je het beheer bepaalt wie welke beslissingen neemt en wie waarvoor resultaatverantwoordelijk is. Peter Weill en Jeanne Ross (Mit Sloan School of Management) ontwikkelden een it governance-matrix, waarmee bedrijven beslissingsbevoegdheden en verantwoordelijkheden op it-gebied kunnen toewijzen. De matrix zet vijf beslissingsgebieden af tegen vijf klassieke besluitvormingsbenaderingen. Dit zijn de vijf it-beslissingsgebieden van Weill en Ross: • it-principes: topniveaubeslissingen over de strategische rol van it in het bedrijf. • it-architectuur: een geïntegreerde reeks techni-

sche keuzes, als leidraad om in businessbehoeften te voorzien. • it-infrastructuur: de centraal gecoördineerde, gedeelde it-services die de basis van het it-vermogen van het bedrijf vormen. • Businessapplicatiebehoeften: de businesseisen voor ingekochte of intern ontwikkelde it-applicaties. • Prioriteits- en investeringsbeslissingen: beslissingen over hoeveel en waar in it wordt geïnvesteerd. De vijf besluitvormingsbenaderingen: • Businessmonarchie: een (groep) senior executive(s) neemt alle it-gerelateerde beslissingen voor de onderneming. • it-monarchie: een (groep) it-executive(s) neemt deze beslissingen. • Federaal systeem: corporate executives en businessvertegenwoordigers van alle operationele groepen werken samen met de it-afdeling. • it-duopolie: it-executives werken samen met een groep businessleiders die de operationele units vertegenwoordigen. • Feodaal systeem: businessunit- of procesleiders beslissen afzonderlijk, op basis van businessunit- of procesbehoeften.

Kernissues per beslissingsgebied

Om te bepalen wie over welk gebied beslissingen neemt en wie waarvoor resultaatverantwoordelijk is, moeten de volgende vragen worden beantwoord. it-principes

Hoe kunnen bedrijfsprincipes worden vertaald in it-principes die it-beslissingen aansturen? Welke rol heeft it in het bedrijf? Welk it-gedrag is gewenst? Hoe wordt it gefinancierd?

it-architectuur

Wat zijn de core-businessprocessen van de onderneming? Hoe hangen ze samen? Welke informatie stuurt deze core-processen? Hoe moeten deze data worden geïntegreerd? Welke technische capaciteiten moeten ondernemingsbreed worden gestandaardiseerd om de it-efficiency te bevorderen en om processtandaardisatie en integratie te bevorderen? Welke activiteiten moeten ondernemingsbreed worden gestandaardiseerd om data-integratie te bevorderen? Welke technologiekeuzes zijn bepalend voor de wijze waarop het bedrijf it-initiatieven benadert?

it-infrastructuur

Welke infrastructuurservices zijn het meest cruciaal om de strategische ondernemingsdoelen te halen? Welke infrastructuurservices zouden ondernemingsbreed moeten worden geïmplementeerd? En wat zijn de onderhoudseisen aan die services? Wat moeten infrastructuurservices kosten? Hoe moeten onderliggende technologieën up-to-date worden gehouden? Welke infrastructuurservices moeten worden uitbesteed?

Businessapplicatie-behoeften

Welke markt- en businessproceskansen zijn er voor nieuwe businessapplicaties? Hoe zijn strategische experimenten ontworpen om het succes te bepalen? Hoe kan op businessbehoeften worden ingespeeld binnen de architectuurstandaarden? Wanneer rechtvaardigt een businessbehoefte een uitzondering op de standaard? Wie is verantwoordelijk voor de uitkomsten van elk project en voert organisatieveranderingen door om de waarde te garanderen?

it-investering en prioriteitstelling

Welke procesveranderingen of verbeteringen zijn strategisch het belangrijkst voor de onderneming? Hoe is de spreiding in de huidige it-portfolio? Stemt deze portfolio overeen met de strategische ondernemingsdoelen? Wat is het relatieve belang van ondernemingsbrede investeringen versus businessunitinvesteringen? Wordt dat relatieve belang ook weerspiegeld door de feitelijke investeringspraktijk? Hoe wordt de businesswaarde van it-projecten na implementatie bepaald?

22  

nr 1 • 25 april 2007

beheer effectiever maken it-beheer op één A4-tje In de it governance-matrix worden de it-beslissingsgebieden en it-besluitvormingsbenaderingen tegen elkaar afgezet. Als voorbeeld nemen we UPS. Het it-beheer bij UPS is vrij gecentraliseerd. Een deel van het seniormanagement is verantwoordelijk voor het definiëren van it-principes en it-investeringen. Het team van de CIO is verantwoordelijk voor it-architectuur en it-infrastructuur. BU-leiders en managers van ondernemingsbrede processen zijn verantwoordelijk voor het definiëren van businessapplicatie­ behoeften. Met de ingevulde matrix kan een onderneming een samenhangende reeks beheersmechanismen ontwerpen en implementeren waarmee managers in de dagelijkse praktijk kunnen werken. Meestal gaat het daarbij om drie soorten beheersmechanismen: besluitvormingsstructuren, afstemmingsprocessen en formele communicatie. Best practices Hét it-beheersmodel bestaat niet. Onder de best presterende bedrijven verschillen de beheersstijlen al naar gelang het performancecriterium: winst, groei of assetgebruik. De meest winstgevende bedrijven in het onderzoek van Weill en Ross hebben meestal een gecentraliseerde benadering van it-beheer. Hun strategie stelt efficiënte operaties centraal. Het it-beheer is daarom gericht op een hoge mate van standaardisatie, om businesskosten laag te houden. Kernmechanismen zijn bijvoorbeeld executive commissies voor besluitvorming, gecentraliseerde processen voor architectuurstandaarden (en uitzonderingen), ondernemingsbrede besluitvormingsprocessen voor it-investeringen en formele postimplementatie-evaluaties van aan it verwante processen. De snelst groeiende bedrijven focussen op innovatie en time-to-market. Ze benadrukken lokale verantwoordelijkheid en meten succes af aan inkomstengroei (vaak uit recent geïntroduceerde producten). Deze bedrijven willen maximaal inspelen op lokale klantenbehoeften en willen de creativiteit en autonomie van businessunits zo min mogelijk beperken. Daarom hebben ze nauwelijks ondernemingsbrede standaarden voor technologie en businessprocessen. Ze hebben dus weinig beheersmechanismen nodig en vertrouwen vaak uitsluitend op een investeringsproces dat de belangrijkste strategische projecten identificeert en risico’s managet. Bedrijven die excelleren in assetgebruik focussen op het gebruik van shared services om in te spelen op klantbehoeften of om schaalvoordelen te bereiken - of beide. Zij benadrukken het delen van pro-

it governance-matrix: voorbeeld UPS BESLISSINGSGEBIED Benadering besluitvorming

it-prin- it-architectuur cipes

Business-monarchie

X

it-monarchie

it-infrastructuur

Business-appli- it-investecatie-behoeften ringen X

X

X

Federaal

X

it-duopolie Feodaal

cessen, systemen, technologieën en data. Assetgebruik vereist een mix van gecentraliseerd en gedecentraliseerd beheer. Deze bedrijven zijn meestal gestoeld op duopolies en federale beheersontwerpen. Hun beheersmechanismen spelen in op spanningen tussen ondernemings­brede en lokale controle. De ‘hybride’ benadering van deze bedrijven vraagt veel management­aandacht. Vooral in grote, mondiale bedrijven is het hybride it-beheersmodel vaak nodig om zowel de synergieën van meer gecentraliseerde modellen (zoals shared services) als de autonomie van meer gedecentraliseerde modellen te realiseren. Daartoe wordt het it-beheer vaak geïmplementeerd op drie niveaus: onderneming, regio/groep/businesses en business­ unit.

de kern

• Met de it governance-matrix kunnen bedrijven hun itbeheer verbeteren. • De matrix helpt bedrijven om toe te wijzen wie op welk itbeslissingsgebied bevoegd en verantwoordelijk is.

•

Bron: Mit Sloan Management Review nr 1 • 25 april 2007

23

Donderdag 31 mei 2007 Het Rijk van Nunspeet te Nunspeet

Nationale G

voor Automa

Op donderdag 31 mei aanstaande rollen er minder ballen over de mousepads. Op de greens van Het Rijk van Nunspeet des te meer: de ICT-top van Nederland slaat af voor de twaalfde Nationale Golfdag voor Automatisering. In sportieve, informele sfeer worden nieuwe contacten gelegd en bestaande versterkt. Beginners krijgen eerst les van een professional en spelen daarna een wedstrijd op de golfbaan.

Stichting Nationale Golfdag voor Automa

That day I’ll change the digital highway for the fairway!

Golfdag

atisering Surf naar www.ngva.nl

en win nu 2 wildcards!* *zowel clinic als wedstrijd Inschrijven is niet mogelijk, deelname geschied alleen op persoonlijke uitnodiging door een van de sponsoren of door het winnen van een wildcard via IT Executive.

atisering • Info: www.ngva.nl

management

bedrij ven benutten Ict-mogelij kheden nog lang niet optimaal 

MANNEN ZIJN STRESSBESTENDIGER DAN VROUWEN Mannelijke werknemers zijn beter bestand tegen stress dan vrouwelijke werknemers. Daardoor zijn mannen beter inzetbaar op het werk. Vrouwen hebben de neiging om zich bij problemen afwachtender op te stellen dan mannen, die vaker direct op zoek gaan naar een oplossing. Dat blijkt uit de Bedrijfsgezondheidsindex van adviesbureau LifeGuard. Qua lichamelijke gezondheid doen vrouwen het echter beter. Vrouwelijke werknemers eten over het algemeen beter en zij drinken minder al-

nederlandse bedrij ven maken steeds intensiever  gebruik van Ict. Zij  benutten echter lang niet alle  mogelij kheden, blij kt uit onderzoek van het cbs. 

H

et merendeel van de bedrijven komt niet verder dan het bezit van een website. Het aandeel bedrijven dat de mogelijkheden van ICT bij hun externe datacommunicatie volledig benut, was in 2005 nog vrij laag (17%). Deze bedrijven hebben hun automatiseringssysteem geïntegreerd met dat van klanten. Ze zitten daarmee in de zogeheten 5de (en hoogste) ontwikkelingsfase van ICT-gebruik. Voor 56% van de bedrijven was in 2005 een website (2de fase) het eindstation. Computerservicebureaus en energie- en waterleidingbedrijven benutten de ICT-mogelijkheden bij hun externe datacommunicatie het best. In deze bedrijfstakken deed in 2005 ongeveer twee derde van de bedrijven aan elektronische verkoop (3de fase), online klantondersteuning (4de fase) of integratie van automatiseringssystemen met die van afne-

cohol. Op het gebied van roken zijn de emancipatiedoelen inmiddels bereikt: gemiddeld roken evenveel vrouwen als mannen. Slechts 38% van de werknemers voldoet aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (half uur matige lichamelijke inspanning per dag).

mers/klanten (5de fase). Voor heel Nederland was dit gemiddeld 44%. Achterblijvers zijn vooral de gezondheids- en welzijnszorg en de bouwnijverheid, maar ook de vervoerssector en de horeca. Voor alle bedrijfstakken geldt: hoe groter het bedrijf, hoe geavanceerder het ICT-gebruik.

•

analytisch vermogen als  concurrentievoordeel analytisch vermogen kan een  competentie zij n die bedrij ven  doorslaggevend concurrentievoordeel biedt. 

EUROPESE CEO WIL ACTIEVERE ROL VAN DE EU Topbestuurders uit het Europese bedrijfsleven hebben vertrouwen in de economische toekomst van Europa maar ze zijn sceptisch over de politieke bijdrage daaraan vanuit de EU. Dat blijkt uit de CEO Survey 2007 van Roland Berger. Europese CEO’s wil meer eenvoud in regels, ‘meer Europa’ om ondernemerschap te stimuleren en opvallend genoeg een leidende rol van de EU om Europa concurrerend te maken op het gebied van ‘groene industrie’. 70% wil

D

at zegt Thomas Davenport, verbonden aan het Babson College en aan adviesbureau Accenture. Hij heeft onderzoek gedaan naar een aantal organisaties die volledig toegewijd zijn aan een dergelijke vorm van analysegebaseerd concurreren. Voorbeelden zijn Wal-Mart, Amazon, Barclays, Marriott, Honda, Intel, UPS en Procter & Gamble, die op basis van kwantitatieve, sterk statistische analyse concurreren. Deze bedrijven weten net als andere bedrijven welke producten hun klanten willen, maar ook welke prijzen die klanten willen betalen, hoeveel artikelen een klant tijdens zijn levenscyclus zal kopen en welke triggers maken dat mensen meer kopen. Zij kennen net als andere bedrijven hun beloonkosten en verloopcijfers, maar ze kun-

dat de EU ondernemingen actiever helpt om te investeren in alternatieve energiebronnen. 91% vindt dat de EU en de lidstaten onvoldoende progressie boeken op het gebied van liberalisering en deregulering.

26  

nr 1 • 25 april 2007

nen óók berekenen hoeveel personeel positief en negatief bijdraagt aan het financiële eindresultaat en hoe salarisniveaus gerelateerd zijn aan de prestaties van afzonderlijke medewerkers. Zij weten net als andere bedrijven wanneer hun voorraden beginnen te slinken, maar ze kunnen ook vraag- en aanbodproblemen in de supplychain voorspellen en hun voorraadniveaus minimaal houden. Het is duidelijk dat de it-systemen hierin een centrale rol spelen. Natuurlijk doen alle bedrijven wel aan een of andere vorm van analyse. Er zijn echter maar weinig bedrijven die analytisch vermogen op strategisch niveau hebben omarmd en hun vakkundigheid op dit gebied tot een hoog niveau hebben ontwikkeld. Zogeheten analytics competitors hebben de volgende kenmerken: • Ze maken wijdverbreid gebruik van predictive modeling en (supplychain)optimaliserin

g. Daarbij worden geavanceerde statistische technieken ingezet. • Ze hanteren een ondernemingsbrede aanpak en beseffen dat bijna alle bedrijfsfuncties (inclusief marketing) kunnen worden verbeterd via geavanceerde kwantitatieve technieken. • Het executive management gelooft heilig in de kwantitatieve aanpak en gaat daar volledig voor. • Ze hebben de juiste focus (een aantal functies of initiatieven die samen dienstdoen als een overkoepelende strategie), de juiste cultuur (bedrijfsbreed respect voor het meten, testen en evalueren van kwantitatieve gegevens), de juiste mensen (analytische talenten) en de juiste technologie (met een robuuste datastrategie, geavanceerde business-intelligencesoftware en krachtige computerhardware).

•

Bron: Harvard Business Review

 

    column 

georges ataYa

Ict-projectmanagement:  De cio als strateeg het blij ft tobben anno 2007 blij kt het nog  steeds moeilij k te zij n om Ictprojecten succesvol uit te voeren en tot een goed eind te  brengen.

goedkeuring van het investeringsvoorstel verdwijnt de businesscase meestal in de kast. Prince2 wordt veel gebruikt maar meestal als legodoos. Vaak gaat het om een PINO-uitvoering n eerder onderzoek is her(Prince2 In Name Only) en wordt haaldelijk gebleken dat bede methodiek vooral pragmatisch droevend weinig projecten op toegepast. MPS is – voorzichtig – tijd, binnen het gestelde budget in opmars. en met de gewenste functionali- Procesmanagers pur sang worden teit de eindstreep halen. Bisnez nog steeds niet gewaardeerd als Management onderzocht onlangs projectmanager van ICT-projecten. in samenwerking met het BusiBelangrijke eigenschappen van ness & it Trends Institute en de projectmanagers zijn inlevings- en Vrije Universiteit welke factoren motiveringsvermogen. Deze kwalivan belang zijn voor het slagen teiten worden echter onderge– en falen - van ICT-projecten. waardeerd: de nadruk ligt meestal Een gestructureerde enquête on- op technische en communicatieve der zo’n 2000 it-medewerkers vaardigheden. leidde tot onder meer de volgen- De tevredenheid over projecten de conclusies: neemt al toe door projecten simDe tevredenheid over projectuit- pelweg te evalueren. Ook toepasvoering en projectresultaat is sing van cyclisch risicomanageonverminderd laag. Gemiddelde ment voorafgaand aan en tijdens score: 5,5. de projectuitvoering leidt tot In 27% van de gevaleen hogere mate van len werd grotendeels tevredenheid. of volledig gebruikgeBron: Bisnez Management maakt van een busiProjectmanagementenquête nesscase. In 2004 was 2006-2007: handvatten dit nog slechts 12%. voor succesvolle projecten. Dit lijkt een positieve Het volledige rapport is te ontwikkeling... máár: na de downloaden op bisnez.com.

I

•

labiele it’ers grootste  gevaar voor  netwerken Vrij wel alle interne it-aanvallen  en it-sabotages worden uitgevoerd door werknemers die  boos of paranoïde zij n en/of  ruzie zoeken.

D

e Amerikaanse geheime dienst en het Software Engineering Instituut van Carnegie Mellon hebben de ‘mentale stabiliteit’ van it-professionals onderzocht. In het onderzoek had 86% van de saboteurs een technische functie; 90% was systeemadministrator of had een of andere vorm van toegang tot

het bedrijfsnetwerk. 40% van de personen die een aanval op het bedrijfsnetwerk uitvoerden, waren tijdens het incident in dienst van het bedrijf. De meerderheid van de misdrijven werd gepleegd nadat men was ontslagen. Bij 64% van de incidenten probeerden labiele it’ers te infiltreren via een VPN-verbinding het netwerk, waarbij wachtwoorden werden gebruikt die nog steeds werkten. Les 1: verander de wachtwoorden als een it’er met toegang tot het bedrijfsnetwerk is ontslagen.

•

De goede tijden zijn terug. IT-managers mogen weer denken aan groei voor hun afdeling en uitbreiding van hun dienstenaanbod in plaats van aan het inkrimpen van de kostprijs, zoals de afgelopen jaren. En de ondernemers zijn weer op jacht naar nieuwe mogelijkheden op het internet. Maar desondanks zijn de it-investeringen in ondernemingen nog steeds niet gericht op strategische innovatie, maar vooral op verbetering van de bedrijfsprocessen. Dat is een klassieke, vertrouwde manier om de omzet te verbeteren, de kosten te verminderen en de productiviteit te verhogen. Vanuit die benadering investeert men in nieuwe architecturen en betere infrastructuur. Strategische innovatie is iets anders. Dat vereist namelijk dat de cio niet alleen betrokken is bij de uitvoering van de bedrijfsstrategie, maar deze ook helpt opstellen. Toch zien heel weinig cio’s het als één van hun kerntaken om actief deel te nemen aan het bepalen van de strategie van hun onderneming. Zij hebben met het dagelijkse management van hun afdeling al genoeg te stellen. Niettemin heeft een onderzoek van Deloitte vastgesteld dat er een belangrijke correlatie bestaat tussen de financiële gezondheid van de onderneming en het feit dat de raad van bestuur it regelmatig op de agenda zet. Als de huidige trend zich voortzet en bedrijven het operationele werk steeds meer gaan uitbesteden, zullen it-managers zich waarschijnlijk als vanzelf meer gaan bezighouden met strategische vraagstukken. Niettemin is het zo dat verbetering van de productiviteit aanleiding is voor het toepassen van nieuwe ‘best practices’ op het vlak van it-beheer. Bijvoorbeeld de integratie van systemen en van gegevens, het homogeniseren van de gegevens, de invoering van concepten zoals ‘service oriented architecture’ (en af en toe zelfs een echte implementatie van die concepten). Vaak worden it-initiatieven op gang gebracht door mensen buiten de it-afdeling. Zij dragen de ideeën aan om de technologie op een productieve manier in te zetten. Van hun kant beschikken de informatici steeds meer kennis van de business, en nemen ze actief deel aan de strategische afstemming waar zo lang op gewacht is. Praten gebruikers al noodzakelijkerwijs meer met hun informatici, hetzelfde kan niet worden gezegd van de raden van bestuur. De it-strategie van het bedrijf en de kansen die daaruit voortkomen, worden er zelden besproken. Cio’s zullen niet altijd door de grote poort binnenkomen in de kringen waar de strategische beslissingen voor de onderneming worden genomen. Maar vroeg of laat kruipen ze wel binnen via het raam. Georges Ataya ([email protected]) is hoogleraar aan de Solvay Business School, internationaal vice-president van het IT Governance Institute en afgevaardigd bestuurder van ICT Control SA-NV. nr27  1 • 25 april 2007

nr27 1 • 25 april 2007

 

 

UW IT SECURITY LEVERANCIER

Complete bescherming tegen web-bedreigingen.

Het ultieme Intrusion Prevention System (IPS).

Wereldleider in VPN-SSL oplossingen.

Marktleider op het gebied van webfiltering.

De ultieme beveiliging van uw database.

WWW.SYSTEM-FORCE.NL

Alle bovenstaande oplossingen bieden wij u ook in managed services aan.

Postbus 40, 7468 ZG Enter, The Netherlands Rijssenseweg 37c, 7468 AB Enter, The Netherlands Tel: +31 (0)547 38 6050, Fax: +31 (0)547 38 4826 E-mail: [email protected] Internet: www.system-force.nl

De eerste organisaties experimenteren met branding, marketing en samenwerking in de virtual reality omgeving Second Life. In deze game zijn geen monsters te verslaan, geen verborgen schatten te ontdekken en geen schone vrouwen te redden. In deze virtuele kun je een online bestaan opbouwen - ook als bedrijf.

Virtueel kapitalisme A

ls Second Life al een doel heeft, dan is dat het verdienen van geld. Inwoners die niet met het ontwikkelen van hun avatar - hun virtuele ik - en hun virtuele onroerend goed bezig zijn, geven hun Linden dollars uit. Er zijn evenementen, winkels, casino’s, porno en prostitutie. Second World heeft een economie die twee miljoen Linden dollars per dag groot is. Dat is dan ook het enige dat echt is in deze virtuele wereld. De koers van de Linden dollar staat ongeveer 370 tegen één Amerikaanse dollar. Niet voor niets wordt Second Life wel het spel van het kapitalisme genoemd. Het heeft ook zijn negatieve kant. Eén analist vergeleek het economische systeem achter Second Life met een pyramidespel. Hoe meer toetreders des te meer Linden dollars naar de beginners zullen vloeien. Volgens eigenaar Linden Lab zijn er inmiddels 5,5 miljoen accounts geopend en zijn er elke dag wereldwijd enige tienduizenden inwoners online.

In Second Life kan op termijn iedereen een eigen wereld bouwen Het mag niet verbazen dat een groot aantal concerns zich op dit nog onontgonnen land heeft gestort. Onder de bedrijven die er een eigen paviljoen hebben neergezet, zijn grote merken te vinden als Adidas, Audi, Cisco, Dell, IBM, Intel, MTV, Sony, Toyota en Vodafone. Ook Nederlandse ondernemingen en overheden hebben een digitale vertegenwoordiging in Second Life. Naast ABN-

AMRO, Philips en Randstad is er zelfs een compleet winkelcentrum uit Alphen aan de Rijn te vinden. De gemeente Den Haag heeft er een virtuele strandtent en Zoetermeer heeft zojuist 25 duizend euro uitgetrokken om een digitaal stadhuis te laten bouwen. De hele sfeer doet denken aan de opkomst van het web. Pioniers sluiten het bedrijf er op aan. Voor je het weet zijn de eerste koppelingen naar de backoffice gereed. Houdbaar Wat Second Life fundamenteel anders maakt dan andere online werelden, is het eigendom van de karakters en de bouwsels. Dat berust bij de deelnemers aan het spel. Bovendien worden zowel programmacode als formaten gaandeweg open gemaakt. Deze opzet biedt fascinerende mogelijkheden. Op termijn kan iedereen een eigen wereld bouwen, die vervolgens als grids weer aan elkaar geknoopt worden. Deze open opzet geeft bedrijven de garantie van houdbaarheid. Dat is nodig om de investeringen in Second Life te kunnen verantwoorden. Hun maaksels blijven hun eigendom en gaan niet verloren als iemand anders later een betere maar incompatibele wereld schept. Wie nu al aan de slag wil, moet zich goed bedenken dat de investeringen misschien wel houdbaar zijn, maar zeker niet eenmalig. Een paviljoen zonder bemanning draagt niet bij aan het merk. Een grote organisatie moet voor zijn vertegenwoordiging in Second Life al gauw een paar ton per jaar uit zijn marketingbudget snijden. Tegelijkertijd kunnen de verwachtingen niet al te hoog liggen. Voorlopig is Second Life vooral een mooi experiment dat een nieuwe draai geeft aan branding en online samenwerking.

•

nr 1 • 25 april 2007

door Onno Breedveld

Een tweede leven

• open een account, ontwikkel je avatar en koop wat grond om een gebouw neer te zetten; • werk eerst aan je branding, niet aan je sales; • leer de cultuur kennen; • bepaal je business doelen; • trek publiek, bijvoorbeeld door evenementen te organiseren; • maak een koppeling naar de real-world strategie; • experimenteer met branding en marketing concepten; • experimenteer met samenwerkingsverbanden, zowel met eigen werknemers als bezoekers; • experimenteer in participatie van bezoekers bij productontwikkeling. 29

technologie

Sneller schakelen

Justitieel incassobureau gaat eilandautomatisering te lijf door Patrick Linders

Aan de voorkant snel moeten schakelen en aan de achterkant te maken hebben met starre systemen die niet communiceren. Dat is de situatie in veel organisaties. Een service oriented architecture (SOA) kan uitkomst in bieden, maar het is prettig als je een diepe portemonnee hebt en kunt bouwen vanaf de tekentafel.

H Snelheidsmetingen. Binnenkort verschijnen de eerste digitale flitspalen langs de weg, een volgende stap naar volledige geautomatiseerde boete-oplegging.

et zal geen automobilist in Nederland zijn ontgaan: het regent tegenwoordig brieven van het justitieel incassobureau CJIB. Wie drie kilometer te hard voorbij een flitspaal rijdt kan een boete van een paar tientjes tegemoet zien. Een bedrag dat de kosten voor administratieve

verwerking ervan op geen enkele manier dekt, maar het moet dan ook tot gedragsverandering leiden. De politie handhaaft verkeersovertredingen op een aantal speerpunten die samen Helmgras worden genoemd (helm, gordel, rood licht, alcohol en

snelheid). Dat heeft volgens het jaarverslag van het CJIB in 2005 al tot meer dan 11 miljoen schikkingen geleid.

Foto ANP

Om dit beleid op een adequate manier te ondersteunen, moest de ICT-architectuur van het CJIB drastisch worden gemoderniseerd. Daartoe werd enkele jaren geleden een ambitieus programma gestart onder de naam NoorderWint. Een voornaam onderdeel daarvan was de vervanging van oude legacy-systemen door een service oriented architecture (SOA). Dat werd hoog tijd ook, meent Tjerk Zwanenburg, ICT-architect van het CJIB. “Dit jaar moet er weer een nieuwe wet worden geïmplementeerd, de Wet OM-afdoening. Daar moest sowieso een nieuw systeem voor komen dus hebben we ervoor gekozen om dat samen met dit programma te laten lopen.” Strafbeschikking OM-afdoening treedt dit jaar in werking. Het geeft het Openbaar Ministerie de mogelijkheid bepaalde strafzaken buiten de rechter om af te handelen door een zogeheten ‘strafbeschikking’ op te leggen. Een werkgroep van het ePV-programma (‘Elektronisch Proces Verbaal’, een samenwerking tussen OM, ZM, politie en de ministeries van BZK en Justitie) schat dat er per jaar zo’n 600 tot 700 duizend zaken verwerkt moeten worden. Na de Wet OM-afdoening gaat het CJIB de Wet Mulder op het nieuwe systeem implementeren. Dan zal het op zijn ware merites kunnen worden beoordeeld, stelt Zwanenburg, “want dan hebben we het over miljoenen transacties per jaar.” Maar er is meer. Steeds meer overheidsinstellingen laten het innen van bestuurlijke boetes

30    

nr 1 • 25 april 2007

met SOA over aan het CJIB. Dat geldt al voor verschillende gemeentes, de Inspectie Verkeer en Waterstaat, de Voedsel en Waren Autoriteit en het College Bescherming Persoonsgegevens. En ook het innen en uitbetalen van aan slachtoffers toegekende schadevergoedingen wordt door het CJIB gedaan. Binnenkort verschijnen de digitale flitspalen langs de weg, die een foto van een snelheidsovertreding meteen afleveren bij de politie of mogelijk zelfs rechtsreeks naar het CJIB. Verder wil het CJIB aanhaken bij het Persoonlijke Internet Pagina initiatief van de overheid en moeten burgerservicenummer en DigiD worden ondersteund. Oud Trabantje Je kunt met een Trabantje geen Formule 1 wedstrijd rijden. De ICT bij het overheidsincassobureau kenmerkte zich door starheid, gebrekkige interoperabiliteit en hoge onderhoudskosten van maatwerkapplicaties. De infrastructuur kon je op zijn minst verouderd noemen, de resultante van een lange geschiedenis. Het CJIB startte in 1990 met één applicatie voor de uitvoering van de Wet Administratiefrechtelijke Handhaving Verkeersvoorschriften (Wahv of Wet Mulder). Als er taken bijkwamen dan werd de Mulder-applicatie ‘gekloond’ en aangepast. Informatie was opgeslagen in data-silo’s en het combineren van gegevens uit applicaties als Trias (transacties), of Strabis (geldboetevonnissen) was puur handenarbeid. De eilandstructuur vond je ook terug in de organisatie. Medewerkers die bezig waren met de uitvoering van bijvoorbeeld de Pluk-ze-wetgeving, werkten niet als vanzelfsprekend samen met de mensen die met ‘Mulder’ werken. Deze

verkokering werd misschien niet door de automatisering veroorzaakt, maar er ook niet mee doorbroken. Die mogelijkheid is er nu wel, stelt Zwanenburg. In plaats van de oude situatie waarin applicaties, opgeslagen gegevens en hardware onlosmakelijk aan elkaar zijn gekoppeld, worden toepassingen, database, opslag en presentatie afzonderlijke lagen die met elkaar kunnen communiceren. Daarmee kan niet alleen veel worden bespaard op hardware en onderhoud, maar wordt ook een niveau van interoperabiliteit en flexibiliteit gecreëerd die voorheen ondenkbaar was. Daarnaast biedt het een interface naar systemen van andere partijen in de justitieketen. Partners ‘Partners in crime’ bij de implementatie zijn huisleverancier Hewlett-Packard en ICT-dienstverlener Capgemini. HP leverde servertechnologie en opslagsystemen, Capgemini begeleidde de uitwerking van de architectuur van het systeem dat verder op generieke pakketten als de Oracle eBusiness Suite en een netwerk van Cisco wordt gebaseerd. Aan een belangrijke voorwaarde voor succes was voldaan volgens Zwanenburg. Het management was sterk doordrongen van het besef dat er moest worden geïnvesteerd in ICT. Een eerder gedane poging tot modernisering bij het CJIB in 2000 was juist vanwege het gebrek aan commitment op managementniveau mislukt. Zwanenburg: “De organisatie is er nu veel rijper voor dan vijf jaar geleden. Die ziet dat we anders nieuwe wetgeving gewoon niet kunnen bijbenen. Het aantal taken en de omvang ervan blijft groeien.”

“De politie wil bijvoorbeeld ook midden in de nacht kunnen opvragen of een verbalisant nog

‘Wie niet over diepe zakken of een heldere business case beschikt, moet van SOA’s afzien.’ wat op zijn kerfstok heeft. We gaan verder steeds meer naar ‘persoonsgericht werken’ toe. Dat is ook een wens vanuit de politiek. Die wil een veelpleger anders behandelen dan iemand die in vijftig jaar nog nooit met justitie in aanraking is geweest. Met de huidige losse silo’s kan dat niet, want je mist het overzicht.” Reorganisatie Parallel aan het programma is het CJIB intern aan het reor­ ganiseren. Dat is prettig merkt Zwanenburg, want dan is de

Integratie of eiland­automatisering

Veel organisaties hebben van oudsher voor iedere bedrijfsactiviteit een aparte platformafhankelijke applicatie. Toepassingen en data berusten op een andere datamodel en spreken elkaars taal niet. De IT-geschiedenis is vol van initiatieven om een eind te maken aan deze zogenaamde ‘eilandautomatisering’. De laatste loot aan deze stam heet ‘webservices’. Daarbij wordt de software zelf opgedeeld en de data gescheiden van de uitvoerbare code. Die brokken code worden webservices genoemd en zijn goed te hergebruiken. Webservices zijn samengebracht in wat de enterprise service bus (ESB) is gedoopt. Dat vormt het hart van een service oriented architecture (SOA). De ESB fungeert als een soort wegwijzer die verzoeken van applicaties (remote procedure calls) doorstuurt naar andere gedistribueerde applicaties of data. Wat het moet opleveren? Met behulp van een SOA moeten organisaties in staat worden geacht snel en efficiënt zakelijke processen aan te passen, te integreren met ketenpartners of naar keuze uit te besteden.

organisatie toch al bezig met een groot verandertraject. Er was voldoende geld om van de grond af iets nieuws op te bouwen. Voor het programma is in nr 1 • 25 april 2007

31

Effectief en doeltreffend werven van it-management vacatures doet u in

IT Executive

het magazine voor 24.500 it-managers en businessmanagers met veel verantwoordelijkheid en weinig tijd

bel Erik van Heest 06 13221012 of Rob de Kleijnen 06-53403470 voor een aantrekkelijke aanbieding

www.it-executive.nl

onderbouwt it-beslissingen

column  totaal een kleine 29 miljoen euro gereserveerd, genoeg voor een bescheiden feestje bij leveranciers. Hoeveel daarvan al is uitgegeven weet Zwanenburg niet precies, maar de koek is nog lang niet op en het programma loopt nog tot 2010. Wie niet over diepe zakken of een heldere business case beschikt, moet ervan afzien. Je kunt immers ook prima met een Trabant door Monaco rijden.

Nog een mogelijk obstakel vormt de mate van automatisering van ketenpartners. Het CJIB moet weer andere beperkingen omzeilen. Het ePV heeft becijferd dat een strafbeschikking circa 35 keer heen en weer wordt geschoten tussen verschillende systemen van de politie, het CJIB en het OM. Zwanenburg gaat daar niet over, maar ook dat proces moet geautomatiseerd worden.

•

Soa: stand van zaken 30% 42%

10% 14%

4%

Geen aandacht Substantieel/operationeel Beperkt operationeel Pilot Project Onderzoek naar mogelijkheden Bron: IDC 2006. Nederlandse organisaties werd gevraagd in hoeverre soa’s werden ingezet?

‘SOA is like your wardrobe’

De ICT-manager die zijn baas maar niet kan uitleggen wat een SOA is, bevindt zich niet in goed maar wel in een groot gezelschap. Uit een onderzoekje dat marktonderzoeker IDC vorig jaar hield, blijkt dat twee van de drie algemeen managers bij het begrip SOA vooral aan venerische ziekten denkt. Gelukkig dat ruim zeventig procent van de ondervraagde IT’ers en 59 procent van de IT-directeuren het wel begrijpt. Dat wil dan weer niet zeggen dat ze de bestuursvoorzitter gelukkig maken met een betoog over het nut van data-integratie, webservices en enterprise service busses. Het is misschien beter de Raad van Bestuur cool en casual te verwijzen naar YouTube. Zoek met de volgende code: dyHWAiG6c-Y. SOA is like your wardrobe. Voor wie dat wat al te opppervlakkig is, wendt zich tot de Capgemini Academy. Voor een slordige 750 euro kunt u daar in twee dagdelen het SOA Management Game spelen. Kennis van IT is niet vereist, maar een WO denkniveau en ruime ervaring als manager wel. Na afloop moeten de deelnemers in staat zijn te beoordelen of er geld moet worden gestoken in een service oriented architecture. Of niet.

ron tolido

Wachten op Godot Heeft uw organisatie ondertussen al een eigen zakelijk optrekje in Second Life laten ontwerpen? Zelfs de gemeente Zoetermeer heeft al een flinke hap uit de innovatiepot genomen door een virtueel gemeentehuis neer te zetten, dus ik bedoel maar. En reken maar dat het druk is in de virtuele gangen: journalisten, consultants, marketeers: hun haastig in elkaar geflanste avatars krioelen om elkaar heen om vooral maar niet de pointe te missen. Bewoners van Zoetermeer zul je er niet snel tegenkomen. En al helemaal geen raamambtenaren. Dat laatste zou wel eens een kwestie van tijd kunnen zijn, want in Second Life is Niets het altaar en draaien de hogepriesters er al lanterfanterend kringetjes omheen.

mensen processen systemen Geld verdienen met niets, het is eerder vertoond in de IT. Met Second Life kan het op veel manieren. Je kunt er bijvoorbeeld columns over schrijven; of er een televisierapportage aan wijden. Ook kun je erover adviseren aan organisaties die hebben gehoord dat een niet te missen revolutie voorbij dendert. Of nog mooier, je specialiseert je in het bouwen van presences in Second Life, voor al die hijgerige, oningewijde klanten die als de dood zijn de boot te missen. En anders kun je er altijd nog een baantje nemen. Zo heeft Randstad uitzendbureau een virtuele vestiging. Heel inspirerend. Kun je bijvoorbeeld fietsenmaker worden. Dan verkoop je in een virtuele winkel virtuele fietsen aan virtuele klanten (opvallend vaak spectaculaire blondines) die er daarna al virtueel manoeuvrerend mee door de straten van Second Life paraderen. Iedereen jaloers! En heel begrijpelijk: eindelijk de wereldbaan die je in het normale leven allang niet meer tegenkomt. Jammer van de bank ABN-AMRO. Die hebben het net niet helemaal begrepen. Zoeken ze iemand om in de huid te kruipen van hun 3D gastvrouw Amber (proef even van de krankzinnige creativiteit achter deze naam, bij de ING-bank hebben ze strak Inge), krijgen ze er tientallen sollicitaties op. Op het scherm is de een nog vlotter dan de ander. Maar de finale kandidaten moeten wel even op het echte kantoor van ABN Amro langskomen. In Real Life dus. Dat zal een paniek hebben gegeven in al die schuwe koppetjes. Volgens de bank moet je de kandidaten ‘toch in het echt zien om de keus te kunnen maken’. Typisch geval van het punt op straatlengte missen. Na alle doorstane emoties is er ’s avonds gelukkig weer de escapistische vertrouwdheid van Second Life. Vlak naast het gemeentehuis is een 3D schouwburg opgericht en heden speelt Wachten op Godot: twee lusteloze, als zwervers ontworpen avatars wachten de komst van de mysterieuze meneer Godot af. Die schijnt eindelijk alle antwoorden te hebben. Ron Tolido is Chief Technology Officer bij Capgemini nr 1 • 25 april 2007

33

technologie

Open source betreedt eaiwereld Open source software speelt al langer een belangrijke rol in onder meer serverinfrastructuur, databases en embedded software, en ook de gemiddelde desktop bevat wel een of andere open source tool. Dit concept duikt ook op in de wereld van ‘service oriented architecture’ (soa), webservices en applicatie-integratie. Hoe presteren die tools in vergelijking met hun commerciële equivalenten? door Stijn Muys en Koert Van Espen

E

nterprise application integration (eai) helpt problemen op te lossen die de evolutie van logge alomvattende monolithische blokken van applicaties naar een set gespecialiseerde best of breed toepassingen met zich meebrengt. Die gespecialiseerde toepassingen draaien vaak op verschillende hardware- en softwareplatformen, voor verschillende soorten gebruikers. Middleware-technologie slaat bruggen tussen de applicaties en systemen, die het mogelijk maken informatie uit te wisselen en om te vormen, of zelfs bedrijfslogica te implementeren. SOA Service oriented architecture (soa) – wordt vaak in een adem genoemd met eai. Een soa is echter niet zozeer een set tools, maar behelst eerder een set richtlijnen voor het vlot op elkaar afstemmen van businessprocessen en it. Typisch voor een soa zijn ondermeer losjes gekoppelde componenten die zich manifesteren in de vorm van een service met duidelijk gedefinieerde en gestandaardiseerde interfaces. Services doordacht afbakenen voor maximaal hergebruik bevordert op termijn dan weer het onderhoud en de

34    

nr 1 • 25 april 2007

aanpasbaarheid, zonder de autonomie van de applicaties in het gedrang te brengen. De bindings, de lijm die nodig is om met behulp van deze services de processen samen te stellen, zijn taal- en platformonafhankelijk. Simple Object Access Protocol (Soap) is inmiddels de de facto soa-lijm geworden. Een enterprise service bus (esb) wordt soms verkeerd beschreven als een voorverpakte soaimplementatie. Het is een betrouwbare integratie-

‘Free software, as in free speech, not free beer’ Richard Stallman oplossing voor heterogene applicaties met mogelijkheden tot routing en transformatie. Hij kan via open standaarden worden aangeroepen en heeft op zijn minst ondersteuning voor webservices. Open standaarden zijn daarbij cruciaal, evenals betrouwbaarheid: er moet een garantie zijn dat de informatie over de bus daadwerkelijk wordt afgeleverd. Hoe open is die source? Open source software en free software (‘as in free speech, not free beer’, volgens Richard M. Stallman, oprichter Free Software Foundation) zijn telkens onderhevig aan licentiemodellen met zeer uiteenlopende verplichtingen en beperkingen. Als u deze software overweegt voor businesskritische toepassingen is het absoluut aan te raden om grondig na te gaan welke licentiemodellen van toepassing zijn, om achteraf onaangename verrassingen te vermijden. Een voorbeeld: Omdat de GNU

GPL-licentie op dit moment het populairste licentiemodel is (65 tot 70 procent van open source projecten) moet men zeker het ‘virale’ aspect ervan niet vergeten. Er zijn echter vele licentievormen, elk met zijn eigen nuance. Op het moment zijn er geen complete, volwaardige open source oplossingen voor eai. Enterprise application integration is een breed begrip, en geen enkele bedrijfsgebonden of open source tool bedekt momenteel het volledige spectrum. Hier beperken we ons dan ook tot twee aspecten binnen eai, namelijk de providers van esb’s (enterprise service bus) en JMS (Java Message Service). Al sinds 2003 spreken we over esb’s. Commerciële bedrijven zijn ondertussen sterk vertegenwoordigd op de esb-markt. Te denken valt aan spelers zoals Tibco, Sonic, IBM, BEA, webMethods, Fiorano, Cape Clear, Software AG, Oracle en Iona. Hun producten zijn inmiddels volwassen geworden. Bij de open source alternatieven zijn er momenteel maar twee koplopers: Mule en ServiceMix. Andere spelers zoals Celtix, OpenESB, JBoss ESB, Apache Synapse verschijnen aan de horizon, maar hebben nog een lange weg te gaan. De open source esb’s beschikken nog lang niet over alle features die we in de commerciële tegenhangers min of meer standaard verwachten (bijvoorbeeld monitoring, rapportering, een portaal). Bedrijven die overwegen om voor open source esb te gaan en tevreden zijn met de aanwezige functionaliteit, zullen niet teleurgesteld zijn: op ‘feature’-basis presteren de open source producten even goed als de commerciële tegenhangers. Aan bedrijven de keuze Een bedrijf verwacht echter meer van software dan het al dan niet aanwezig zijn van bepaalde features. Typerend aan open source producten in volle ontwikkeling is dat er minder aandacht wordt besteed aan documentatie en onderhoud. Dat kan uiteindelijk hogere eigendomskosten tot gevolg hebben. Wanneer men beschikt over de broncode, heeft men nog steeds goede documentatie nodig. Op termijn kunnen deze aspecten doorslaggevend zijn; de commerciële esb’s winnen hier meestal met glans. De beperktere volwassenheid van open source esb’s manifesteert zich ook door de afwezigheid van eye candy: in plaats van de gelikte grafische interfaces van hun commerciële tegenhangers moeten zij het stellen met saaie – maar daarom niet minder goede – XML-configuratiebestanden. Die lijn kan worden doorgetrokken naar een beperktere ontwikkelomgeving, wat een lagere productiviteit kan betekenen. Open source esb-implementaties evolueren in de juiste richting. De features die ze bevatten werken goed, maar het geheel ontbeert nog rijpheid. Voor echte commerciële projecten is het misschien nog wat vroeg. Maar voor bedrijven die de technologie willen leren kennen, zijn ze zeker van

nut. Open source esb’s zijn nog niet in staat om hun commerciële tegenpolen te evenaren, maar als de huidige trend wordt voortgezet, kan dat snel gebeuren. Naast de (complexe) esb’s loont het de moeite om ook de open source JMS-providers even onder loep te nemen. Een JMS-provider of broker verzorgt de berichtenlaag binnen een eai-oplossing. JMS is de

Nog geen volwaardig open source alternatief voor eai de facto standaard geworden om berichten betrouwbaar en persistent te verhandelen, en dit via point to point of via het publish/subscribe model. Open source als concurrent JMS-providers doken al op rond 2001 en zijn eenvoudiger, maar ook een stuk volwassener dan de esb’s. Er zijn tegenwoordig dan ook zeer interessante open source alternatieven voor JMS-providers: producten als ActiveMQ, OpenJMS, JBoss Messaging, Joram en Mantaray zijn op alle vlakken volwaardige concurrenten van hun commerciële tegenhangers (de commerciële JMS-providers worden door dezelfde bedrijven geleverd als de esb’s). Door de eenvoud zijn de features van de commerciële brokers rechtstreeks te vergelijken met die van de open source tegenhangers. Belangrijke aspecten zijn robuustheid, persistentie, monitoring en berichtgrootte. Telkens wezen testen uit dat sommige open sourceproducten beter presteren dan de commerciële alternatieven. De resultaten spreken ook voor zich: een aantal open source JMS-providers scoort over het algemeen beter dan sommige commerciële, dit in tegenstelling tot de esb’s. Het feit dat de open source broker-ontwikkelaars ook tijd hebben geïnvesteerd in het maken van een mooie, administratieve gebruikersinterface is een bijkomende indicatie dat deze producten rijp zijn.

de kern

• Kijk uit bij open source licenties! • Het eai-landschap is groot en complex, verwacht geen alomvattende commerciële of open source oplossing. • Geef open source projecten nog even tijd, maar blijf voorzichtig en kritisch. • Open source kan wel degelijk concurreren met commerciële producten, zeker voor wat betreft message brokers

Toekomst De architectuur van het product Fuse van LogicBlaze toont wellicht de richting die open source eai-oplossingen lijken op te gaan: best of breed open source producten worden geselecteerd en samengevoegd als de licenties van de onderdelen dat toelaten, en als het technisch mogelijk is. Voortbouwend op de volwassenheid en kwaliteit van de open source JMS-technologie is te verwachten dat op korte termijn ook de esb’s zullen kunnen concurreren met de commerciële tegenhangers. Men moet wel bedenken dat de initiële investering in een esb veel lager ligt dan de uiteindelijke onderhoudskosten, en dat deze nu net gevoelig kunnen liggen bij open source producten. Gespecialiseerde dienstverleners kunnen hier eventueel bijspringen.

•

nr 1 • 25 april 2007

35

technologie

Naar een assemblage Ontwikkelstraat maakt hergebruik componenten mogelijk Nog altijd beginnen veel softwareontwikkelaars aan applicaties alsof het de eerste in zijn soort is. Vaak hebben projecten echter veel gemeen in aanpak en technische opbouw. Er is dus alle reden voor hergebruik. In de praktijk zijn grote delen van het ontwikkelproces te formaliseren en te automatiseren.

D

door Jeroen Wyseur

e automobielindustrie is een vaak gebruikte metafoor in de IT-industrie. Zo wordt moderne softwareontwikkeling vaak vergeleken met een assemblagelijn. Die vergelijking slaat niet op de massaproductie aan de lopende band, maar vooral op het hergebruik van componenten. Zo’n algemeen ontwikkelproces voor software heet een ontwikkelstraat. Zo’n ontwikkelstraat is mogelijk als verschillende softwareprojecten gelijksoortige technische eisen hebben. Te denken valt aan beveiliging, foutafhandeling, databasetoegang, lay-out en stijl van de schermen, opdeling in lagen of modules, enzovoort. Het is dan ook mogelijk om eenzelfde architectuur te hanteren bij diverse projecten. Het heeft een aantal voordelen om het gemeenschappelijke deel van nieuwe applicaties te ontwikkelen als componenten, en het variabele deel op basis van templates en ontwerpdocumenten, Zo is het makkelijker om tijd, kwaliteit en kostprijs te voorspellen vanwege een minder specifieke ontwikkeling en meer ervaring binnen het proces. Hergebruik is ook ingebakken in het proces, en komt in de plaats van unieke, ad-hoc implementaties. Een bijkomend voordeel is dat de applicaties gemakkelijker onderhouden kunnen worden, omdat ze allemaal op dezelfde manier zijn opgebouwd.

technical architect bij AE NV

Nog altijd beginnen er softwareontwikkelaars aan applicaties alsof het de eerste in zijn soort is Een dergelijke ontwikkelingsstrategie bepaalt ook het proces waarin een teamlid een bepaalde rol opneemt en modellen, code en documenten aanmaakt. De verantwoordelijkheden en de producten van elk teamlid zijn dus vastgelegd. De meeste bedrijven volgen al een bepaald proces, maar dit is niet altijd als zodanig gedocumenteerd. Door een proces te documenteren ontstaat meer inzicht, en is het eenvoudiger te optimaliseren en te automatiseren. 36    

nr 1 • 25 april 2007

automatiseren is automatiseren Het automatiseren van softwareontwikkeling is op dezelfde manier aan te pakken als het automatiseren van welk bedrijfsproces dan ook. Begin met het documenteren van het proces en bekijk vervolgens welke stappen in aanmerking komen voor automatisering, en met welke tools. Het soort project, de cultuur van het bedrijf en de beschikbare mensen beïnvloeden de keuze van het proces. Zo kan uitgegaan worden van een bestaand proces (het traditionele watervalmodel), of gekozen worden voor een meer iteratieve aanpak (rational unified process) of één van de ‘agile methods’, die men steeds aanpast aan de noden van het team. Een andere mogelijkheid is om de bestaande processen van vroegere projecten te evalueren en te combineren, om zo bijvoorbeeld tussentijdse producten te elimineren als hun toegevoegde waarde klein is. Vervolgens kan worden bepaald welke stappen het meest in aanmerking komen voor automatisering. Productiviteits- en kwaliteitsverhoging zijn hierbij doorslaggevend. Hier kunnen ontwikkeltools helpen. Bij de eventuele toolkeuze is het belangrijk te kijken hoe het staat met de configureerbaarheid en uitbreidbaarheid. Op die manier is te verhinderen dat het proces te veel moet worden bijgestuurd op basis van de tools. Het proces aanpassen aan de tool is weliswaar goedkoper dan omgekeerd, maar leidt waarschijnlijk tot een niet optimale situatie. Als toch hiervoor gekozen wordt, is het belangrijk dat het team verandering aanvaardt. Want het betekent vaak (tijdelijk) meer werk. Zo is het mogelijk dat voor het automatiseren van bepaalde stappen, producten uit voorgaande stappen meer detail moeten bevatten. Denk aan codegeneratie, waarvoor de analysedocumenten voldoende detail en structuur moeten bevatten. Elk softwareproject heeft zijn eigen kenmerken. In plaats van te proberen alle mogelijkheden en behoeftes te voorzien, is het beter het proces iteratief te implementeren. Effectief gebruik leert of de genomen keuzes correct zijn; na iedere iteratie is vervolgens bij te sturen. Zo komt men stap voor stap en efficiënter tot de beste oplossing. De Tools markt Slechts enkele leveranciers hebben een toolsportfolio die het volledige softwareontwikkelingstraject beslaat: projectmanagement en -rapportage, eisenbeheer, analyse en ontwerp, versiebeheer, veranderingsverzoeken- en defec-

lijn voor software tenbeheer, test-tools en natuurlijk een geïntegreerde ontwikkelomgeving. Die integratie heeft grote voordelen, maar er staat tegenover dat men een ingebakken integratieproces moet volgen om de meerwaarde te realiseren. Daarbij moet wel vermeld worden dat sommige tools maatwerktemplates toelaten om beter aan te sluiten bij het bestaande proces. Aan het andere uiteinde van het spectrum staat de doe-het-zelf-strategie. Daarbij stelt men een ontwikkelstraat samen uit verschillende losse tools. Het integreren daarvan is een grote uitdaging, maar dan heb je wel een maatwerkoplossing. IN DE PRAKTIJK Voor elk onderdeel in de softwareontwikkeling bestaan tools. Om de ontwikkelstraat zo soepel mogelijk te laten verlopen is het belangrijk deze goed op elkaar af te stemmen. Op die manier kan de output van een voorgaande stap als input dienen voor de volgende stap. Als voorbeeld de automatisering van enkele stappen: In de analysefase maakt men op basis van de algemene eisen modellen die na verfijning voldoende duidelijk moeten zijn om te implementeren. Tot nu toe worden analyses vaak in documenten beschreven. Door de analyse in een formeel model te gieten, zijn richtlijnen rond het opstellen van de analyse automatisch te controleren. Een model kan dan ook als basis dienen om code automatisch te genereren. De ontwikkelingsfase is in de meeste gevallen al de meest geautomatiseerde fase, omdat die zich er het best toe leent. Ontwikkelaars beschikken over geavanceerde ide’s die een snelle ontwikkeling toelaten. In een verder gevorderd proces is gedefinieerd hoe de verschillende elementen van de analyse passen in de gekozen technische architectuur. Het omzetten van deze definities naar code kan geautomatiseerd of handmatig plaatsvinden, met ondersteuning van richtlijnen en templates. Door code te genereren is sneller in te spelen op een veranderende analyse of wijzigingen in de architectuur. Het eerste heeft enkel het opnieuw genereren van de code als gevolg, het tweede een aanpassing in de transformatie, waardoor men ook de al gegenereerde code up to date maakt. Het automatiseren van testen zorgt ervoor dat tests vaker zijn uit te voeren, wat resulteert in een vroegere foutdetectie en een betere kwaliteit. Integratie van de tools maakt het tijdens de testfase mogelijk om bij het rapporteren van een bug

Verschillende softwareprojecten hebben vaak dezelfde technische eisen terug te verwijzen naar de desbetreffende functionaliteit. Bij het oplossen van de bug linkt men de codewijzigingen aan het bug-rapport. Door code te bewaren in een versiebeheer-tool, en continu te integreren en te testen op een build server, houdt men de kwaliteit onder controle. Elke aanpassing van een ontwikkelaar wordt automatisch getest, niet enkel op functionaliteit maar ook op het volgen van de richtlijnen. Hierdoor zijn fouten snel te detecteren. Indien een versie voor alle automatische testen slaagt, gebruikt men die voor verdere handmatige testen en de uiteindelijke productieversie. Versiebeheer maakt het mogelijk te achterhalen welke versie van de applicatie productief is en met welke code en analyse deze overeenstemt. Om softwareontwikkeling op een efficiënte manier ten dienste te stellen van de business dient men het proces dus continu te verbeteren en te automatiseren. Op deze manier kan de business snel inspelen op de veranderende markt.

•

nr 1 • 25 april 2007

De Tools-markt

Het bekendste voorbeeld van end-to-end ontwikkelingsondersteuning is de Rationalreeks van IBM. Rationals gebruik van UML als modelleringstaal zorgt ervoor dat modellen in elk businessdomein en voor elke architectuur toepasbaar zijn. Die flexibiliteit is in te perken door regels te definiëren die een manier van werken, geschikt voor een bepaalde context, vastleggen. Binnen de Windows-omgeving komt Microsoft met zijn Visual Studio-omgeving op een andere manier tot een vergelijkbaar resultaat. CollabNet is een samenstelling van verschillende open-sourcetools. 37

‘s werelds eerste datacenter in 30 minuten up-and-running; project ‘blackbox’. 10 tons of compute power. Build once, run anywhere.

Just add power, water and bandwidth. 100% recyclable and energy efficient.

Up-and-running in 30 minutes.

Deze zomer in Nederland. Ga naar www.sun.nl/blackbox

© 2006 Sun Microsystems, Inc. All rights reserved.

Enterprise architecture is cruciaal

Peter Weill: de bedrijfsstrategie is een gevaarlijk vertrekpunt voor IT

Hoe kan een bedrijf het meeste voordeel halen uit zijn IT-investeringen? Dat is de vraag die Peter Weill bezig houdt. Hij analyseert de IT-aanpak van ’s werelds meest succesvolle bedrijven, en probeert daar algemene principes uit af te leiden. Enterprise architecture is een belangrijk stuk van de puzzel, argumenteert hij in zijn jongste boek ‘Enterprise Architecture as Strategy’. IT Executive sprak met hem in België. door Dominique Deckmyn

D

e Australiër Peter Weill is directeur van het Center for Information Systems Research aan de beroemde Sloan School of Management in Cambridge (Massachusetts). Voor zijn laatste boek ging op zoek naar bedrijven die het dilemma rond het op één lijn brengen van IT en strategie hebben opgelost. Zijn ploeg vond uiteindelijk een aantal bedrijven die sneller groeien dan hun branchegenoten, sneller handelen (agility) en winstgevender zijn. Ze hadden allemaal iets gemeen: hun kernprocessen waren gedigitaliseerd. Enterprise architecture is ‘dus’ een sleutelcomponent van hun succes: zij creëerden een robuuste, gestandaardiseerde IT-basis die hen toelaat om snel nieuwe producten of diensten te ontwikkelen. Weill noemt dat de agility paradox: hoe strakker de basisprocessen worden gestandaardiseerd, hoe flexibeler een bedrijf wordt. Standaardiseren levert ook budgettaire ruimte op. Bedrijven besteden gemiddeld 70 procent van hun IT-budget aan het onderhouden van bestaande systemen en 30 procent aan nieuwe systemen. Het ideaal ligt volgens Weill ergens rond 50/50. Maar hoe bepaal je de juiste enterprise architecture, en hoe realiseer je die? Hierover ontwikkelde Weill een aantal theorieën die hier en daar afwijken van de ingeburgerde visie. De IT moet afgestemd zijn op de bedrijfsstrategie, zo luidt een veel geciteerde wijsheid. Maar volgens Weill lukt dat eigenlijk niet. “Het is erg moeilijk om een strategie te formuleren, en zelfs de allerbeste bedrijven hebben daar problemen mee”, zegt Peter Weill. Wat de ‘strategie’ van een bedrijf heet, is vaak een samenraapsel van doelstellingen en ideetjes van verschillende afdelingen. Bij de meeste bedrijven bestaat de IT-infrastructuur dan ook uit silo’s: afzonderlijke, vaak zeer goede, systemen die op plaatselijk niveau uitstekend werken, maar die aan elkaar zijn gekoppeld

via een ingewikkelde spaghetti van verbindingen. Daardoor wordt het steeds moeilijker om nieuwe systemen toe te voegen, omdat het effect op de rest onvoorspelbaar wordt. De strategie is dus een gevaarlijk vertrekpunt voor IT.

Peter Weill besprak onlangs zijn nieuwste theorieën voor een select gezelschap CIO’s in Antwerpen.

WERKMODEL Volgens Peter Weill moet een enterprise architecture liever niet op de bedrijfsstrategie worden gebaseerd maar op wat hij het operating model of werkmodel van een onderneming noemt. Hij onderscheidt vier typen, die uitgezet kunnen worden op twee assen: de mate waarin de bedrijfsprocessen gestandaardiseerd zijn (dat wil zeggen: dat alle onderdelen van

Hoe strakker processen zijn gestandaar­ diseerd hoe flexibeler een bedrijf wordt de onderneming dezelfde processen delen) en de mate waarin de bedrijfsprocessen geïntegreerd zijn (met andere woorden: dat gegevens worden doorgegeven van het ene proces naar het andere). Het eerste type dat Weill onderscheidt, is unification. Zo heeft het Amerikaanse koerierbedrijf UPS nr 1 • 25 april 2007

39

Plan uw HR-opleiding! HR OPLEIDING

2007

EN

HR Sturen van Opl

HR W W en Ont sla

g

Directeur en O

eiding en Ont wi

kkeling

nemin id bij (onder)aan Aansprakelijkhe n personeel va werk en inlenen

R Diversiteitsman

agement

anagement HR Metric s

et een ZZP-er

Beloningsman

Ziek teverzuim:

ziekte en verzui

agement

Moderne Pers

Arbeidsrecht vo

oneelsselectie

Adviesvaardigh

Coaching met

asterclass Basiscursus & M

m

or de P&O -pra

ktijk

ef fect!

eden Expatriates en

igheden voor de Mediationvaard

g van

N HR OP LE ID IN GE

Competentiem Zaken doen m

2007

EN HR OPLEIDING

Inpatriates

nals P&O professio

Collectieve Pe

- en uitstroom Sturen van door

nsioenen

Kijk op www.gidsonline.nl onder ‘opleidingen’ voor actuele data en het complete aanbod HR-opleidingen. Naast het reguliere aanbod verzorgt Kluwer ook Incompany trajecten. Neem voor meer informatie contact op met Frédérique Zeemans: 06-12965966.

‘Zelfs de beste bedrijven hebben moeite hun strategie te formuleren’ zeer veel IT governance en het is niet noodzakelijk voor elke onderneming om zo ver te gaan. Het absoluut tegengestelde model is diversification, een model waarbij de bedrijfsprocessen niet geïntegreerd worden en ook niet gestandaardiseerd. Dit laat nog steeds toe om efficiënt te werken in sommige bedrijven. Men kan namelijk nog altijd de technologie zelf standaardiseren en in de vorm van shared services aanbieden. De afdelingen kunnen dan doen wat ze willen met de componenten die de informatietechnologie aanbiedt. Resultaat: de verschillende vestigingen en afdelingen krijgen veel vrijheid om hun eigen systemen uit te bouwen. Weill noemt Johnson & Johnson als voorbeeld. En ook de IT-afdeling van Carlson Companies, een zeer gediversifieerde groep, zou op deze manier werken. Een catalogus van 89 diensten wordt aangeboden met duidelijke service level agreements. De prijs van die diensten wordt bovendien elk jaar vergeleken met de marktprijs. Het replication model houdt in, dat individuele afdelingen los van elkaar werken (weinig data-integratie), maar wel allemaal met dezelfde, zeer gestandaardiseerde processen. McDonalds, hotelketen Mariott en ING Direct werken op die manier. ING Direct, een filiaal van de bankgroep, startte in 1997 als internetbank in Canada en is sindsdien het op één na snelst groeiende bedrijf ter wereld (na e-Bay). In een nieuw land starten, betekent bij ING Direct dat op modulaire manier dezelfde processen worden opgestart als in de andere landen. Het model van coordination, ten slotte, betekent dat gegevens sterk zijn geïntegreerd, maar dat de afdelingen grote vrijheid hebben om hun eigen processen te definiëren. De bank Merrill Lynch en de verzekeraar Met Life zijn voorbeelden. EEN ARCHITECTUUR IN VIER STAPPEN Elk van die vier modellen kan voor een bepaald bedrijf de juiste keuze zijn. Welke keuze een onderneming ook maakt, daarna begint het eigenlijk pas.

Volgens Weill moeten bedrijven vervolgens door vier stadia heen om bij een volwassen raamwerk uit te komen. Elk van die stadia neemt een drietal jaren in beslag, en eentje overslaan lukt moeilijk, zegt Weill. Geen programma van snelle successen dus. Fase 1 is die van de business silos: het bedrijf heeft afzonderlijke IT-systemen die elk hun functie goed vervullen. Fase 2 is die van gestandaardiseerde technologie. Er worden technologische standaarden afgesproken voor de hele onderneming. Ongeveer de helft van de bedrijven zou zich momenteel in dat tweede stadium bevinden. Het levert grote besparingen op in vergelijking met fase 1. Fase drie noemt Weill de optimized core. Daarbij zijn, naast de technologie, ook de bedrijfsprocessen en/of de gegevens gestandaardiseerd. Ook dat levert forse besparingen op. Fase 4, tenslotte, is business modularity. Daarbij worden grote brokken van de bedrijfsactiviteit gevat in herbruikbare componenten. Dat levert minder grote besparingen op dan de voorgaande fases, meent Weill, maar heeft wel andere positieve gevolgen. De verschillende afdelingen, die in de vorige fases steeds meer vrijheid moesten inboeten, winnen in deze vierde fase een flink stuk zelfstandigheid terug. Zij kunnen namelijk zelf op flexibele manier beslissen om een bepaalde component al dan niet te gaan gebruiken. Weill: “Die componenten zijn bij voorkeur zo groot mogelijk; in de banksector bijvoorbeeld de verwerking van creditcardtransacties.”

operating models business process integration

zijn basisprocessen (die te maken hebben met het verschepen van pakketten) volledig gedigitaliseerd. Weill: “Dat laat het bedrijf toe om zeer snel nieuwe diensten toe te voegen bovenop de infrastructuur, bijvoorbeeld de mogelijkheid voor klanten om te vragen waar hun pakket op een gegeven moment zit. Hebben die nieuwe diensten succes, dan worden ze zelf deel van de basisinfrastructuur.” Bij UPS zou die werkwijze volgens Weill aanzienlijk bijdragen tot het resultaat, namelijk dat het bedrijf al vijf jaar lang drie keer zo veel winst maakt als het sectorgemiddelde. “Maar het unification model is moeilijk realiseerbaar”, weet Weill: “Het vergt

coordination

unification

diversification replication

business process standardization Het ‘operating model’ van Peter Weill

WEILL’S WEG NAAR ENTERPRISE ARCHITECTURE

• De best presterende bedrijven, zijn degenen die hun basisprocessen hebben gedigitaliseerd. • ‘Strategie’ is niet het beste vertrek voor de architectuur. • Een bedrijf dient eerst zijn werkmodel te kiezen: in welke mate wil het bedrijfs processen standaardiseren en integreren. • De ontwikkeling van een volwassen bedrijfsarchitectuur neemt veel tijd: men moet door verschillende fases heen die elk verscheidene jaren duren. In de latere stadia van dit model verschuiven de IT-investeringen naar meer gedeelde systemen en minder locale toepassingen. Ook de vaardigheden die van een CIO worden verwacht, veranderen. Peter Weill benadrukt wel, dat bedrijven niet absoluut naar dat vierde stadium moeten evolueren: “Stoppen bij de tweede fase, gestandaardiseerde technologie, is goed verdedigbaar.” DYNAMISCHE MODULES Weill voorziet dat er in de toekomst een vijfde stadium komt: “Ik heb dat dynamic venturing genoemd. In die fase wordt de modulariteit verder doorgedreven. Bedrijven gaan, op zoek naar nog meer flexibiliteit, voortdurend nieuwe, tijdelijke joint ventures aan met veranderende partners om in te spelen op nieuwe markttendenzen.” Die joint ventures moeten modulair verbonden worden met de IT-systemen van beide partners. Dow Chemical zou één van de zeer weinige bedrijven ter wereld zijn die al een flink eind in deze richting zit.

•

nr 1 • 25 april 2007

41

Wat zoekt u? U bent werkgever en zoekt de juiste IT professionals. U wilt snel handelen. Maar maakt u de beste match?

Match4 is hét bureau voor projectdetachering en werving & selectie in de IT sector. Wij zijn gespecialiseerd in de search naar projectmanagers en IT specialisten voor een tijdelijk of vast dienstverband. Tot onze klanten behoren grote IT organisaties, multinationals en gespecialiseerde kleinere bedrijven en instellingen. De consultants van Match4 hebben hun ervaring opgedaan binnen IT organisaties, banken en verzekeraars en kennen daarmee de werkprocessen en cultuur binnen deze sectoren. Werving & Selectie

Projectdetachering

Bij het zoeken naar de juiste kandidaten hanteren

Op tijdelijke basis detacheren wij flex professio-

wij een actieve en gecombineerde wervings-

nals. Het kan gaan om een korte inzet of om

methodiek. Deze bestaat onder meer uit een

langere projecten. Ook detavast constructies zijn

gerichte search in de Match4 database, werving

mogelijk. Uit ons omvangrijke eigen bestand

via onze website, doelgroepgerichte advertising

selecteren wij de juiste professionals. Dat doen we

en persoonlijke benadering via ons netwerk. Het

binnen 48 uur na de ontvangst van uw aanvraag.

gaat niet alleen om het vinden van de kandidaat.

De match is er wanneer zowel technische kennis,

Hij of zij moet ook passen binnen uw organisatie.

ervaring als motivatie overeenkomen met het

Want naast kennis is de persoonlijkheid van de

gewenste profiel. Het gaat er immers om dat uw

kandidaat van doorslaggevend belang. Daarom

project op tijd en binnen budget wordt opgeleverd.

maken wij gebruik van diverse instrumenten zoals interviews, persoonlijkheidstesten en raadplegen

Benieuwd of wij iets voor u kunnen betekenen?

wij referenties. Uiteindelijk gaat het immers om

Mail uw aanvraag naar [email protected] of

het aangaan van een bestendige relatie tussen u

neem vrijblijvend contact op met Mariska van

en de kandidaat.

Wilpe via 020 671 1422.

Projectdetachering Werving & Selectie w w w. m a t c h 4 . n l

[email protected]

sex op de werkvloer Affaires op het werk zijn van alle tijden. Alleen zijn de regels van het spel veranderd.

M

anagers zien het meestal niet zitten als werknemers een affaire met elkaar hebben. Te ingewikkeld, en niet goed voor de zuiverheid in werkrelaties. Maar de realiteit is dat het werk voor veel mensen de belangrijkste datingplek is geworden. Mensen laten hun seksualiteit niet meer thuis. Flirten maakt het werk spannender voor ze. Onlangs bleek nog uit onderzoek dat ruim 60% van de Nederlandse werknemers wel eens seks op de werkvloer zegt te hebben gehad met een collega. Uit Brits onderzoek komen soortgelijke trends naar voren: steeds meer mannen en vrouwen zoeken dates en mates op het werk, en romances tussen werknemers zullen dan ook steeds vaker voorkomen. In plaats van de ogen hiervoor te sluiten, moeten bedrijven er expliciet beleid voor ontwikkelen. Janet Lever (auteur van de Elle/

MSNBC.com Office Sex and Romance Survey) en twee collega’s geven het dringende advies om een breed ‘persoonlijke-relatiesbeleid’ op te zetten dat mensen verplicht stelt om zowel seksuele relaties als nauwe puur vriendschappelijke relaties te melden. De supervisor en/of personeelsmanager gaat dan na of er sprake is van potentiële conflicten, belangenverstrengeling of compromitterende situaties. Zo nee, dan wordt de werknemer gewaarschuwd om privé en werk gescheiden te houden en wordt er een oogje in het zeil gehouden. Zo ja, dan wordt bekeken of mensen nauw kunnen blijven samenwerken of uit elkaar moeten worden gezet (andere afdeling bijvoorbeeld). Als dat niet kan, moet aan een van beiden worden gevraagd om elders een baan te zoeken. Essentieel is dat werknemers 100% garantie hebben dat hun ‘relatieaanmelding’ achter gesloten deuren blijft en strikt vertrouwelijk wordt behandeld. Bron: Across the Board.

•

Gezond: slapen op het werk

V

olgens onderzoekers van Harvard University vermindert een dutje na de lunch het risico op een hartaanval substantieel. Wie drie keer per week na de lunch een dutje van een half uur doet, heeft 37% minder kans om aan een

hartaanval te overlijden. In het onderzoek, dat is gepubliceerd in Archives of Internal Medicine, zijn 23.000 Griekse mannen en vrouwen van 20 tot 86 jaar bestudeerd over een periode van (gemiddeld) zes jaar.

•

niet gevraagd: meer vrouwelijke managers

N

ederlandse ondernemers zitten niet te wachten op meer vrouwen aan de top. Dat blijkt uit onderzoek van BNR Nieuwsradio en Intomart GfK. Slechts 16% van de ondernemers zegt meer vrouwelijke managers in het bedrijf te willen. Een derde geeft expliciet aan niet meer vrouwen aan de top te willen. Ruim 40% maakt het niet uit of mannen of vrouwen op managementposities zitten. Een grote meerderheid zegt wel dat vrouwen op zich ambitieus genoeg zijn om aan de top te komen. De helft van de managers vindt dat vrouwen die aan de top komen dit vooral aan hun uiterlijk te danken hebben.

•

Oproep: Heb je ook een nieuwe functie. Mail je naam en contactgegevens en de overstap naar [email protected].

Banencaroussel Triple P heeft Frans Hulshof benoemd tot algemeen directeur. Hij gaat de koers en visie die het afgelopen jaar zijn ontwikkeld verder vormgeven. Hij wordt direct verantwoordelijk voor de strategie, marketing en sales. Hulshof (53) was het laatst vice president Samsung Electronics Benelux en nauw betrokken bij de grote omzetgroei die deze organisatie meemaakte. Hij is bestuurslid van NOC* NSF.

E.Novation Lifeline Networks heeft Ron meijsen benoemd tot adjunct-directeur. Meijsen werkt vanaf 1998 bij deze organisatie. Als manager integration services was hij nauw betrokken bij de groei van het bedrijf in de afgelopen jaren. De voormalige directeur van het ict-onderzoeksbureau Comparison Research in Delft Geert nielander gaat bij het Centraal Bureau voor de Statistiek een project leiden dat de innovatieprocessen

binnen de Nederlandse overheid moet gaan inventariseren. Naast deze inventarisatie gaat hij de effecten van deze veranderingen op de bedrijfsvoering meten. Opslagspecialist Hitachi Data systems (HDS) heeft Johannes Kunz tot Senior Director Solutions & Business Development EMEA benoemd. Kunz wordt verantwoordelijk voor het in lijn brengen van de product- en marketingstrategie van HDS. Hij gaat vooral letten op business continuity, virtualisatie, compliance en Network Attached Storage (NAS). Kunz heeft meer dan twintig jaar

marketing- en managementervaring, waarvan meer dan 15 jaar op het gebied van storage. Voor zijn komst naar HDS was hij als EMEA Marketing Director bij Network Appliance verantwoordelijk voor de regionale channel-, product- en geïntegreerde marketing. Verder bekleedde hij nationale en internationale managementfuncties bij Computer Associates, Cheyenne Software, Conner Peripherals en Computer 2000. Johan Doruiter, algemeen directeur van Oracle Nederland, is lid geworden van het bestuur van Samenleving & Bedrijf (S&B). S&B is het lannr 1 • 25 april 2007

43

delijke netwerk van grootbedrijven die maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) met elkaar ontwikkelen en deze kennis ook willen delen. Deze deelname past in Oracle’s Vision 2010 waarmee het bedrijf duidelijk heeft gekozen voor het nemen van maatschappelijke verantwoordelijkheid. Oracle is in dit kader al actief met een aantal projecten. Het lidmaatschap van Samenleving en Bedrijf is hierop een logisch vervolg.

mens & WeRk foto Nico Boink

De it-manaGeR Van kWF kankeRBestRIJDinG

Naam: Jan van Kolck Leeftijd: 50 jaar Organisatie: KWF Kankerbestrijding Favoriete it-gadget: Ik heb een smartphone voor mijn werk, maar daar heb ik niet zoveel mee. Mijn favoriete speeltje is een eigen website waar ik foto’s over uitstapjes en andere activiteiten publiceer. In de winter kan ik hier heel wat uurtjes zoet mee zijn. In de zomer sport en fiets ik veel meer.

It-manager Jan van

strijding omringd s) van KWF Kankerbe

Kolck (recht

. rs van de organisatie

door de andere it-e

Portret van een it-manager (1) menig it-manager moet als een ware jongleur meerdere ballen in de lucht houden. De directie wil waar voor zijn geld, gebruikers betere ondersteuning en it-medewerkers minder stress. Hoe mensen hun balans vinden tussen deze belangen ziet u terug in een aantal portretten van it-managers. in aflevering 1 vertelt Jan van kolck van kWF kankerbestrijding hoe hij het management over de it-afdeling én de facilitaire dienst combineert. door Sytse van der Schaaf

Wat voor team en it-voorzieningen heb je onder je hoede? “Ik ben verantwoordelijk voor alles wat riekt naar infrastructuur en logistiek bij KWF Kankerbestrijding. Er werken op dit moment vier automatiseerders, die de it van honderd medewerkers ondersteunen. Na een herstructuering vorig jaar zijn mijn managementtaken uitgebreid. Ik geef nu ook leiding aan de vier medewerkers van de facilitaire dienst en ben verantwoordelijk voor logistieke zaken. 44

Het systeem van KWF bestaat uit een externe database met gegevens van 3,5 miljoen donateurs. Deze DB2-database draait extern op het door Centric beheerd AS400-systeem BestMate genaamd. Naast deze database, is er een op een Progress-database gebaseerd systeem dat voor allerlei interne activiteiten gebruikt wordt. Verder zijn Microsoft Office en de boekhoudsoftware Exact belangrijke applicaties. Medewerkers werken op een thin client. In de computerruimte zijn 5 terminal servers nr 1 • 25 april 2007

die alle Citrix-sessies van de clients verwerken.” Waar ben je goed in en wat gaat je wat minder af? “Ik vind het leuk om complexe en langdurige ict-projecten tot een goed einde te brengen. Grotere projecten moet je opdelen in verschillende fasen. Daar heb je overzicht voor nodig. Teambuilding en het aangeven waar ik naar toe wil gaan me goed af. Het is belangrijk om medewerkers vertrouwen te geven door ze de verantwoordelijkheid over taken te geven. Dat is goed voor hun motivatie en een goede basis om de neuzen dezelfde kant op te houden als er een keer onenigheid is over de te volgen koers. Keerzijde van deze aanpak is wel dat mensen hun verantwoording ook moeten nemen. In het geven van directe opdrachten en het controleren van medewerkers ben ik minder goed.”

Wat zijn de belangrijkste issues op dit moment in je organisatie? “De Kankerbestrijding wil het komend jaar overstappen op één centrale database, die via een portal ontsloten moeten worden. De bestaande DB2-database met informatie van donateurs moet ook de basis worden voor alle interne processen. Donateurs moeten via Mijn KWF meer informatie over zichzelf en hun projecten kunnen vinden. De interne organisatie moet uit ditzelfde systeem één klantenkaart destilleren die de basis wordt voor alle processen. Om dit te realiseren moet het AS400-systeem ontsloten worden en aangesloten op de nieuwe website. Hiervoor moeten alle bestaande Progressfuncties opnieuw geprogrammeerd worden, zodat ze kunnen functioneren als webservices die in een Software Oriented Architecture kunnen functioneren. Centric heeft net mondeling toegezegd dat het deze ontsluiting van het BestMate systeem de komende jaren gaat ondersteunen.” Hoe overtuig jij de directie van je plannen? “Een jaar of drie geleden had je zo een handtekening onder een

kort René F.W. Diekstra

column  A4-tje met je plannen. Dat is nu anders. Het informatiseringsplan waar ik nu mee werk, bespreek ik om de week met het hoofd bedrijfsvoering, waar ik verantwoording aan afleg. Dit plan moet goed aansluiten bij de algemene beleidsstrategie van de organisatie. Als er een akkoord is voor een vernieuwing heb ik redelijk vrij spel. Zo zijn we nu bezig om te kijken of de virtualisatiesoftware VMWare in te zetten is om applicaties naar de clients te streamen. Dit is een mogelijk alternatief voor de Citrix-omgeving waarvan volgend jaar de garantie op de servers vervalt.” Tegen welk struikelblok ben je kortgeleden aangelopen? “Enige weken terug heeft de directie het plan om de informatiehuishouding te vernieuwen vier weken stop gezet. Met de ontwikkeling van de nieuwe webservices is dertigduizend euro gemoeid. De directie was op dat moment niet overtuigd van de noodzaak van deze investering. Achteraf gezien heb ik bij de presentatie van het vernieuwingsplan niet genoeg doorgevraagd of de directie goed begreep waarvoor die webservices precies nodig zijn. Nu weten ze dat deze software klantenkaarten uit één centrale bron laat komen en dat het aansluit bij hun plan om donateurs via internet beter te informeren. Groen licht voor het project is er dus uiteindelijk wel gekomen.” Wie neemt bij jou thuis de beslissingen? “Dat ligt aan het onderwerp. De dagelijkse zaken en het geld worden door mijn vrouw geregeld. Bij belangrijke onderwerpen en grote uitgaven schuif ik aan en beslissen we samen.”

•

IT-managers gezocht: De redactie van IT Executive zoekt it-managers die hun verhaal voor deze serie portretten die de komende tijd in het blad te vinden zullen zijn. Vind jij het leuk om je verhaal te doen of heb je iets te melden stuur dan een e-mail naar [email protected].

Optimisme als plicht Hebben wij een morele plicht tot optimisme? Tot de houding dat mensen zich in de toekomst beter zullen gedragen, dat ze de conflicten die nu nog hardnekkig zijn, zullen oplossen? Er zijn in de loop van de geschiedenis steeds opnieuw mensen opgestaan die op deze plicht gewezen hebben. Laotse, de grondlegger van het Taoïsme was er een. Zoals ook Jezus van Nazareth er een was. Mahatma Gandhi en Nelson Mandela behoren eveneens tot deze groep. Die bestaat overigens niet alleen uit geestelijk leiders en staatslieden. Ook vooraanstaande wetenschappers behoren ertoe. De belangrijkste onder hen zijn de filosoof Karl Popper en de politicoloog-econoom Francis Fukuyama. De laatste is vooral bekend geworden om zijn theorie dat de geschiedenis binnenkort af is, dat de mensheid haar problemen met behulp van wetenschap en techniek zal hebben opgelost en ‘happily’ zal leven ‘ever after’. Popper is degene geweest die onomwonden heeft gesproken over ‘Optimism as a moral duty’. Het is inmiddels in allerlei kringen, van politiek via wetenschap en techniek tot management, een gevleugelde uitdrukking geworden. Maar ook een die op allerlei manieren wordt misbruikt. Voor Popper gaat het niet om een soort van materieel vooruitgangsgeloof, in de zin van dat de economie zal blijven groeien, de mensen steeds rijker worden, en steeds langer en gezonder zullen leven. Het gaat veel meer om de manier waarop de mensen zich tot elkaar verhouden. Optimisme als een morele plicht betekent dat we op zoek gaan naar het beste (optimus is de overtreffende trap van het latijnse bonus = goed) in de ander. Dat we ons committeren aan positieve verwachtingen ten opzichte van elkaar en zo bijdragen aan een zelfvervulling van die profetie. Want verwachtingen, zo heeft een massale hoeveelheid sociaalwetenschappelijk onderzoek overtuigend bewezen, zijn belangrijke bepalers van gedrag en daarmee van feiten. Ouders en leerkrachten die positieve verwachtingen van kinderen hebben, beïnvloeden daarmee de ontwikkeling van die kinderen in positieve zin. Werkgevers die positieve verwachtingen hebben van hun werknemers,

bevorderen daarmee zowel hun arbeidsvreugde als productiviteit. Burgers die positieve verwachtingen van hun medeburgers hebben, bevorderen daardoor een veiligere en socialere omgang met elkaar. Verwachtingen verwijzen naar de toekomst en de toekomst is onzeker, open. Ze is niet vastgelegd door het verleden en staat daarmee open voor menselijke interventies. Het is precies die combinatie van een open toekomst en de kracht van verwachtingen, die maakt dat wij ten opzichte van onze medemensen en de mensen die na ons komen, de morele plicht tot optimisme hebben. Pessimisme en cynisme staan gelijk aan het verzaken van die plicht want, eveneens door de kracht van hun werking als verwachtingen, vergroten ze de waarschijnlijkheid dat de toekomst inderdaad slechter, minder sociaal, minder veilig, minder solidair zal zijn. Dat brengt me op een cruciale vraag. Hoe komt het dat niemand in onze samenleving, in ieder geval geen instantie en geen overheid, ons op deze plicht wijst, ons leert hoe ons die eigen te maken en waar te maken? En hoe komt het dat we het goed vinden voortdurend omringd en geïndoctrineerd te worden door media die vooral het slechte in mens en wereld benadrukken? Anders gezegd: als optimisme inderdaad een morele plicht is, dan zijn er op dit moment nogal wat mensen die moreel tekortschieten. Diekstra is psycholoog en oa hoogleraar psychologie aan de Roosevelt Academy Middelburg

nr 1 • 25 april 2007

45

escaPe

Wetgeving voor robots door Onno Breedveld De Zuidkoreaanse overheid werkt aan wetten voor robots, zo meldt de BBc. Volgens het ministerie van economische Zaken, industrie en energie worden robots zeer snel intelligenter en zal in 2020 iedereen daar zo’n ding in huis hebben. tijd voor wetgeving dus.

I

n de Robots Ethics Charter wordt de rol van robots en hun plaats in de maatschappij vastgelegd. Dichter bij huis doet het European Robotics Research Network vergelijkbaar onderzoek. Dergelijke initiatieven doen natuurlijk denken aan de robot-serie van science fiction-

coloFon IT Executive is een uitgave Adformatie Groep, onderdeel van Kluwer

grootheid Asimov. Daarin maakt hij uitvoerig gebruik van de Drie Wetten van de Robotica. Bijna al die verhalen draaien om het spelen met de door hem bedachte wetten en de uitwerking ervan in praktische situaties. Het is echter te hopen dat de aanbevelingen van de Zuid-Koreaanse denktank waarin inderdaad ook een science fiction-schrijver aan deelneemt- het niveau van de wetten van Asimov ontstijgt. Die blijven toch niet meer dan een lapmiddel voor robots die wel participeren in de maatschappij maar daar nog niet intelligent genoeg voor zijn.

•

Buurman, mag ik je DigiD? door Sytse van der Schaaf eind maart ontstond grote ophef toen bekend werd dat de Belastingdienst particulieren adviseerde om de DigiD-code van een kennis te gebruiken voor het versturen van de belastingaangifte.

V

eel mensen waren vergeten om op tijd een DigiD-code aan te vragen. Deze code was dit jaar nodig om de belastingaangifte via internet te kunnen versturen. Het aanvragen en activeren van deze digitale identiteit, bestaande uit een gebruikersnaam en wachtwoord, nam een werkweek in

beslag. Wie niet kon wachten kreeg tot eind maart via de informatielijnen van de Belastingdienst en de organisatie achter DigiD het advies om de inlogcode van bijvoorbeeld de buurman te gebruiken. Na een storm van protesten liet het verantwoordelijke ministerie

van Binnenlandse Zaken weten dat niemand meer zijn DigiD zo maar mag afstaan. DigiD is een authenticatiemiddel dat burgers en bedrijven op termijn toegang geeft tot tal van elektronische overheidsdiensten. Mis-

misbruik krijgt grote consequenties bruik van deze elektronische identiteit zal met het toenemen van toepassingen die er gebruik van maken steeds grotere consequenties krijgen.

•

REDACTIE Fred van der Molen hoofdredacteur E [email protected] Sytse van der Schaaf adj.hoofdredacteur E [email protected] MEDEWERKERS Ben Kuiken, Charles Groenhuijsen, Dick Simonis, Dominique Deckmyn, Ed Kerkman, George Attaya, Jeroen Wyseur, Koert van Espen, Onno Breedveld, Patrick Linders, René Diekstra, Ron Tolido, Ron Onrust, Ruben Acohen, Stijn Muys, Yvonne Halink FOTOGRAFIE Nico Boink REDACTIEADRES Postbus 75462 1070 AL Amsterdam tel 020-5733665 E [email protected] ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Rob de Kleijnen salesmanager T 06-53403470 E [email protected] Erik van Heest sr. accountmanager T 06-13221012 E [email protected] Postbus 75462 1070 AL Amsterdam E [email protected] F 020-5733603 E [email protected] (advertentiemateriaal) UITGEVER Patrick van Tuijl E [email protected] ABONNEMENTEN Jaarabonnement € 89,- excl. 6% BTW (verschijnt 23 keer per jaar) Studentenabonnement € 39,Los nummer € 7,50 zie ook www.kluwer.nl/shop Kluwer afd. klantenservice Postbus 878 7400 DW Deventer T 0570-673358 E [email protected] IT Executive wordt gratis toegezonden aan personen die vallen binnen de doelgroep. Aanmelden kan via www.it-executive.nl Abonnementen kunnen schriftelijk tot uiterlijk drie maanden voor het aflopen van het abonnement worden opgezegd. Daarna wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd. MARKETING Ceesjan de Vos E [email protected] VORMGEVING Twin Design, Miranda van Agthoven DRUKWERK Senefelder Misset Auteursrecht voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever worden openbaar gemaakt of verveelvoudigd. Op iedere inzending van een bijdrage of informatie zijn van toepassing de Standaard-publicatievoorwaarden van Wolters Kluwer Nederland BV, gedeponeerd ter griffie van de arrondissementsrechtbank te Amsterdam onder nr. 217/1999; een kopie kan kosteloos bij de uitgever worden opgevraagd. Op al onze aanbiedingen en overeenkomsten zijn van toepassing de Algemene Voorwaarden van Kluwer BV, gedeponeerd ter griffie van de Rechtbank te Amsterdam op 6 januari 2003 onder depotnummer 3/2003. Op alle overeenkomsten tussen Uitgever en Afnemer met betrekking tot advertentie-plaatsingen (daaronder begrepen alle overeenkomsten met adverteerders en bemiddelaars) zijn in aanvulling op deze Algemene Voorwaarden van toepassing de laatstgeldende versie van de Regelen voor het Advertentiewezen, uitgegeven door de raad van Orde en Toezicht voor het Advertentiewezen (ROTA), hierna: ‘de Regelen’. Bij tegenstrijdigheid van de Algemene Voorwaarden met de Regelen prevaleren de Regelen. Een exemplaar van de Algemene Voorwaarden en de Regelen zal op eerste verzoek gratis worden toegezonden. U kunt beide ook vinden op www. adformatie.nl/algemene-oorwaarden.html. Een deel van de inhoud wordt gepubliceerd onder licentie van Minoc Business Press N.V. Copyright 2007, IT Executive, ISSN 1570-6737

46

nr 1 • 25 april 2007

;Ykccb[cYX ]gV]^cbg b]YhV]^ncbXYf De IT-Staffing Groep is de grootste IT-detacheerder van Nederland met zo’n 2500 freelancers onder contract, van helpdeskmedewerker tot projectmanagers. De IT-Staffing Groep kan putten uit een database met meer dan 9.000 IT-specialisten. Wij selecteren, contracteren en detacheren zelfstandige IT-professionals bij ondernemingen. De IT-Staffing Groep bestaat uit zes ISO-gecertificeerde intermediairs: ABC Team, Bariton, Centor, Geo-ICT, Info Motion, Paxton en Software Pool. Kijk voor meer informatie op: www.it-staffing.nl

nr 1 • 25 april 2007

47

© 2007 Accenture. All rights reserved.

XaVhh^XVa ,*

_Voo '*

We know what it takes to be a Tiger. Our proprietary research on over 500 of the world’s most successful companies finds that high performers not only excel at fundamentals, they’re also brilliant at improvisation. For an in-depth look at our study of and experience with high performers, visit accenture.com/research