! !! ! ! !! ! ! ! ! ! ! !
De Tijdmachine Amsterdam 2014
! !
!
!
!
!! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !
Stichting De Tijdmachine
!
! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! Dit!is!een!uitgave!van!Stichting!De!Tijdmachine.! Anne!Elschot!&!Tim!Trooster! Amsterdam,!december!2014!
! ! De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
2!
!
Vooraf Voor!u!ligt!het!verslag!van!Stichting!De!Tijdmachine!van!het!project!De!Tijdmachine!Amsterdam.!Het! project!is!uitgevoerd!van!1!januari!tot!1!november!2014.!! ! De! Tijdmachine! is! een! mobiele! kamer,! helemaal! ingericht! in! de! stijl! van! de! jaren! ‘60.! Aan! de! drie! buitenzijden!van!de!kamer!bevinden!zich!een!keuken,!filmzaal!en!dancing!met!platenspeler.! ! In!De!Tijdmachine!halen!we!daadwerkelijke!wensen!en!interesses!van!ouderen!naar!de!oppervlakte! en!verbinden!deze!aan!mogelijkheden!in!het!heden.!We!werken!samen!met!zorgorganisaties!om!het! activiteitenprogramma!zo!goed!mogelijk!aan!te!laten!sluiten!bij!de!wensen!van!bewoners.!De!oudere! staat!centraal!en!we!gaan!uit!van!wie!iemand!is,!en!van!wat!hij/zij!nog!wil!en!kan.!Zo!dragen!we!bij! aan!een!plezierige!en!uitdagende!oude!dag.!! ! In!2014!reisden!we!met!een!heuse!Tijdmachine!door!Amsterdam!en!omstreken.!In!De!Tijdmachine! Amsterdam!zijn!2.032!ouderen!op!reis!gegaan!naar!de!jaren!’60.!Tijdens!de!interviewdagen!gingen! ouderen!onder!begeleiding!van!vrijwilligers!terug!in!de!tijd!naar!de!jaren!’60.!Gevoelens,!interesses! en! ervaringen! werden! teruggehaald,! herbeleefd! en! gekoppeld! aan! mogelijkheden! in! het! heden.! Vrijwilligers!zijn!op!basis!van!drie!vragen!in!gesprek!gegaan:!! Q Q Q
Wat!deed!u!in!de!jaren!60?! Wat!vond!u!leuk!om!te!doen?! Wat!zou!u!nog!steeds!wel!willen!doen?!
! In!ieder!gesprek!hebben!vrijwilligers!ook!gevraagd!wat!mensen!voor!elkaar!of!het!huis!willen!doen.! De! uitkomsten! van! ieder! gesprek! zijn! door! de! vrijwilligers! beschreven! in! tijdcapsules.! In! totaal! zijn!! 648! ouderen! geïnterviewd! en! zijn! 991! wensen! omhoog! gehaald.! De! uitkomsten! zijn! verwerkt! in! rapportages! per! woonzorgcentrum.! In! samenwerking! met! de! woonzorgcentra! zijn! verschillende! matches! gemaakt! tussen! wensen! van! ouderen! en! al! bestaande! programma’s.! Ook! zijn! bestaande! activiteiten! aangepast! en! nieuwe! activiteiten! opgestart.! Er! is! een! goede! start! gemaakt! met! de! koppeling!met!maatjes!voor!individuele!wensen.!! ! We!willen!iedereen!die!heeft!bijgedragen!heel!hartelijk!bedanken!!Door!de!inzet!en!bijdrage!van!vele! bedrijven,! vrijwilligers,! activiteitenbegeleiders! en! fondsen! hebben! we! er! een! mooi! project! van! kunnen!maken.!We!danken!in!het!bijzonder!de!medewerkers!van!Woonz!BV.!die!ons!vanaf!het!eerste! moment!hebben!gesteund.!Vooral!de!input!in!het!verspreiden!van!het!verhaal!via!!de!media!is!van! veel! waarde! geweest.! Ook! willen! we! enkele! mensen! in! het! zonnetje! zetten,! zoals! het! bestuur! van! onze! stichting:! Naomi! Stal,! Yvonne! Wijland! en! Han! Pelster.! Zij! hebben! niet! alleen! praktische,! maar! ook! zeker! inhoudelijke! ondersteuning! geboden.! Tevens! danken! we! onze! vrienden! en! familie! voor! hun! steun! en! geduld.! We! zijn! een! jaar! (bijna)! alleen! bezig! geweest! met! dit! project! ! en! hebben! ze! misschien!wel!een!beetje!verwaarloosd.!Tot!slot!willen!we!onze!oma’s!bedanken!voor!hun!input!en! kritische!noten.!! ! In! dit! stuk! nemen! we! u! graag! mee! op! onze! reis! van! het! afgelopen! jaar.! Ook! beschrijven! we! onze! plannen!voor!de!toekomst,!want!we!zijn!nog!lang!niet!uitgereisd!! ! We!wensen!u!veel!leesplezier!! ! !
De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
3!
!
Inhoudsopgave ! VOORAF!
3!
1.!VOORBEREIDINGSFASE! 1.1!WERVING,!SELECTIE!EN!TRAINING!VRIJWILLIGERS! 1.2!BOUW!DE!TIJDMACHINE! 1.3!RESULTATEN! ! 2.!OP!LOCATIE! 2.1!LOCATIES! 2.2!OPENINGEN! 2.3!INTERVIEWDAGEN! 2.4!UITKOMSTEN!INTERVIEWS! 2.5!ERVARINGEN!MET!PG! 2.6!BIJZONDERE!MENSEN!EN!VERHALEN! 2.7!EFFECT!SLUITING!WOONZORGCENTRA! 2.8!SAMENVATTING!MET!RESULTATEN,!KWANTITATIEF! ! 3.!TERUGKOPPELING!EN!VERBINDING! 3.1!TERUGKOPPELING! 3.2!VERBINDING!MET!HUIDIGE!ACTIVITEITEN! 3.3!AANTAL!AANPASSINGEN!HUIDIGE!ACTIVITEITEN! 3.4!OPZETTEN!NIEUWE!ACTIVITEITEN! 3.5!MAATJESAANPAK! 3.6!RESULTATEN! ! 4.!HOE!IS!OP!DE!TIJDMACHINE!GEREAGEERD?! 4.1!BEWONERS!&!OMWONENDEN! 4.2!FAMILIE!&!VRIENDEN!BEWONERS! 4.3!ZORGPROFESSIONALS! 4.4!ACTIVITEITENBEGELEIDERS! 4.5!GEESTELIJK!VERZORGERS/HUMANISTISCH!MEDEWERKERS! 4.6!FACILITAIR!BEDRIJF! 4.7!DIRECTIE!EN!RAAD!VAN!BESTUUR! 4.8!VRIJWILLIGERS! ! 5.!IN!DE!MEDIA! 5.1!MEDIA!CAMPAGNE! 5.2!SOCIALE!MEDIA! 5.3!WEBSITE! 5.4!SFEERIMPRESSIE!DE!TIJDMACHINE!AMSTERDAM! ! 6.!FINANCIEEN! 6.1!BEGROTING!EN!DEKKINGSPLAN! 6.2!!TOELICHTING!OP!DE!PROJECTBEGROTING! 6.3!TOELICHTING!OP!HET!DEKKINGSPLAN! ! 7.!BLIK!IN!DE!TOEKOMST! 7.1!DOORONTWIKKELING!STICHTING!DE!TIJDMACHINE! 7.2!DE!TIJDMACHINE!REIST!VERDER;!GAAT!U!MEE!OP!REIS?! !
5! 6! 6! 6!
De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
7! 8! 8! 9! 10! 14! 15! 16! 16! 17! 18! 18! 19! 20! 21! 22! 23! 24! 24! 24! 25! 25! 25! 25! 25! 27! 28! 30! 30! 30! 31! 32! 33! 33! 35! 36! 37!
4!
! ! ! ! ! !
! !! ! ! !! ! ! ! ! !
1. Voorbereidingsfase
!
!
! !
De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
5!
! ! ! Na! het! schijven! van! alle! plannen! in! 2013! zijn! we! in! januari! 2014! concreet! gestart! met! de! voorbereidingen!voor!De!Tijdmachine!Amsterdam.!Op!het!moment!dat!de!financiering!rond!was,!zijn! we! in! gesprek! gegaan! met! de! locatiemanagers! en! activiteitenbegeleiders! van! de! verschillende! woonzorgcentra.!We!zijn!ook!direct!gestart!met!de!werving!van!vrijwilligers.!! ! 1.1 Werving, selectie en training vrijwilligers De! ‘echte’! start! van! het! project! was! het! werven,! selecteren! en! trainen! van! vrijwilligers.! Omdat! we! slechts!een!paar!maanden!de!tijd!hadden!voordat!het!project!op!locatie!van!start!ging,!hebben!we! hier! veel! inspanningen! voor! verricht.! Gelukkig! met! resultaat:! een! groep! van! 79! enthousiaste! vrijwilligers!die!hebben!bijgedragen!aan!ons!project!!De!leeftijd!loopt!van!17!tot!67!jaar.!! ! Werving!! Stichting! de! Tijdmachine! heeft! drie! verschillende! vrijwilligersvacatures! opgesteld.! Stewards! en! Stewardessen!voor!de!openingen,!Reisleiders!voor!de!interviews!en!Aanpakkers!van!het!verplaatsen! van!de!kamer.!De!werving!van!vrijwilligers!is!verlopen!via!Facebook,!LinkedIn,!de!Vrijwilligerscentrale! en! via! het! eigen! netwerk! van! De! Tijdmachine.! Ook! hebben! we! gesprekken! gehad! met! Amsterdam! Care’s!en!de!Hogeschool!van!Amsterdam!HBOQV!en!Dynamo!Amsterdam.!Door!oproepjes!te!plaatsen! in!onder!andere!nieuwsbrieven!en!vrijwilligerskrantjes!hebben!we!ook!vrijwilligers!geworven!via!de! woonzorgcentra.!Daarnaast!heeft!een!jongere!zijn!maatschappelijke!stage!bij!ons!ingevuld.!! ! Training!! Voor!de!22!reisleiders!hebben!we!een!training!ontwikkeld!die!ze!voorbereidt!op!de!gesprekken!met! bezoekers.!De!training!startte!met!een!reis!door!de!jaren!’60.!Daarna!zijn!we!ingegaan!op!de! communicatie!met!ouderen!en!de!gesprekstechnieken.!Vrijwilliger!Pim!(14!jaar!werkervaring!als! geestelijk!verzorger)!heeft!zijn!ervaringen!met!de!andere!vrijwilligers!gedeeld.!Tot!slot!hebben!we! alle!onderdelen!geoefend!in!een!rollenspel.!! 1.2 Bouw De Tijdmachine Het!decor!van!De!Tijdmachine!Amsterdam!is!gebouwd!door!Wie!Weet!Decor!uit!Haarlem.!Wie!Weet! Decor! werkt! met! jongeren! die! een! afstand! hebben! tot! de! arbeidsmarkt,! om! ze! op! die! manier! structuur!te!geven.! ! Aan!de!inrichting!van!De!Tijdmachine!hebben!de!volgende!bedrijven!een!bijdrage!geleverd:!Grotzooi,! Historisch! Archief,! Zo! goed! als! Oud,! Wie! Weet! Decor,! Photoflyer,! RetroQOnline,! Fotolab,! Internationaal! Instituut! voor! Sociale! Geschiedenis,! Second! Life! Music,! Qwool! en! Exota.! Een! groot! gedeelte! van! de! inrichting! komt! van! Grotzooi,! een! initiatief! van! Arjan! Pronk! en! Stichting! Grotzooi.! Grotzooi! is! een! dagbesteding! voor! mensen! met! een! verstandelijke! beperking.! Samen! met! zijn! medewerkers!gaat!Arjan!dagelijks!op!pad!om!spulletjes!uit!de!jaren!’50,!’60!en!’70!te!zoeken!en!op!te! knappen.!Die!verkopen!ze!uiteindelijk!in!de!winkel.!
!
1.3 Resultaten ! Thema! Vrijwilligers! Aantal!ingezette! vrijwilligersuren!in! voorbereidingsfase! De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
Omschrijving!
Resultaat!!
Aantal!geworven!vrijwilligers! !
79! 187!uur!! ! ! ! 6!
! !
!!
!
! ! !! ! ! ! ! ! ! !
2. Op locatie ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !
De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
7!
! ! ! Na! alle! voorbereidingen! was! het! eindelijk! zover:! De! Tijdmachine! ging! voor! het! eerst! draaien! op! locatie.! Spannend;! omdat! we! de! volledig! ingerichte! Tijdmachine! nog! niet! eerder! hadden! gezien,! vrijwilligers!elkaar!niet!kenden!en!het!op!dat!moment!allemaal!op!zijn!plek!moest!vallen.!Het!werd! een!mooie!eerste!opening!en!week!in!De!Rietvinck.!! ! 2.1 Locaties Na! de! Rietvinck! hebben! we! op! nog! 9! andere! locaties! gestaan! volgens! een! vast! ritme:! op! vrijdagmiddag!werd!De!Tijdmachine!opgebouwd,!op!zaterdagmiddag!volgde!de!feestelijke!opening.! Van!maandag!tot!en!met!donderdag!werden!in!de!ochtend!en!middag!de!interviews!afgenomen.!Op! vrijdagochtend! werd! De! Tijdmachine! vervolgens! weer! afgebroken! om! naar! de! volgende! locatie! te! gaan.!Tussen!5!april!en!!4!juli!heeft!De!Tijdmachine!in!10!verschillende!woonzorgcentra!gestaan.! 2.2 Openingen Iedere!feestelijke!opening!van!De!Tijdmachine!vond!op!zaterdag!plaats.!Omdat!de!verschillen!tussen!! de! woonzorgcentra! erg! groot! zijn,! mede! door! de! cultuur! in! het! huis! en! de! bewoners,! heeft! de! Tijdmachine!telkens!het!programma!van!de!opening!afgestemd!op!de!situatie.!Dat!heeft!er!toe!geleid! dat!elke!opening!een!heel!eigen!karakter!heeft!gekregen.! ! De!rol!van!de!vrijwilligers!van!De!Tijdmachine,!de!stewards,!was!te!zorgen!voor!de!hapjes!en!drankjes! en!de!bewoners!in!de!watten!te!leggen.!De!vrijwilligers!en!professionals!van!de!zorglocatie!hadden! een!vrije!rol,!juist!omdat!zij!de!bewoners!en!het!huis!zo!goed!kennen.!Aan!hen!hebben!we!gevraagd! de!bewoners!te!halen!en!te!brengen!en!vooral!ook!samen!te!genieten!van!de!feestelijke!middag.!!! De!Tijdmachine!is!op!iedere!locatie!officieel!geopend,!bijvoorbeeld!met!een!druk!op!een!grote!knop! of! het! doorknippen! van! een! lint.! We! hebben! hierbij! vaak! de! hulp! ingeroepen! van! een! bewoner! of! bezoeker.! Daarna! was! het! tijd! voor! de! muzikanten,! De! Tijdmachinisten.! Ze! speelden! van! ‘Amsterdamse! Grachten’! tot! ‘Let! it! be’! en! ‘When! the! saints! go! marching! in’.! De! Tijdmachinisten! is! een!groep!van!negen!muzikanten!die!in!verschillende!duo’s!de!openingen!hebben!verzorgd.!! ! De!opening!is!niet!alleen!een!leuk!feestje,!het!is!tevens!een!goede!manier!om!bewoners!en!vooral! ook! omwonenden! vast! kennis! te! laten! maken! met! De! Tijdmachine.! Ze! worden! vervolgens! uitgenodigd! om! in! de! week! erop! langs! te! komen! omdat! we! benieuwd! zijn! naar! hun! verhalen,! ervaringen! en! wensen.! Tijdens! elke! opening! is! er! wel! iets! speciaals! gebeurd,! we! willen! graag! een! aantal!hoogtepunten!benoemen.!!
! 2.2.1 Amsterdamse Grachten in De Rietvinck De! Rietvinck! was! de! eerste! locatie! van! De! Tijdmachine,! wat! betekende! dat! we! hier! voor! het! eerst! gingen!ervaren!hoe!de!ouderen!op!de!opening!en!de!jaren!’60!kamer!zouden!reageren.!Vlak!voor!de! opening! zagen! we! een! man! met! een! aantal! plaatjes! in! zijn! rollator! richting! de! platenspeler! in! de! dancing! lopen.! Voorzichtig! zette! hij! een! van! zijn! favoriete! platen! op! en! begon! er! zachtjes! bij! te! zingen.!Een!van!onze!muzikanten!hoorde!dat!en!nodigde!de!man!uit!om!later!bij!de!opening!! een! liedje! mee! te! zingen.! In! eerste! instantie! wilde! meneer! er! niets! van! weten,! maar! bij! het! openingsnummer! werd! hij! nogmaals! gevraagd! mee! te! doen.! Meneer! stond! op,! nam! plaats! bij! de! muzikanten! en! samen! zongen! zij! het! nummer! ‘Amsterdamse! Grachten’,! wat! later! het! vaste! openingsnummer!van!De!Tijdmachine!zou!worden.!Een!mooier!begin!van!De!Tijdmachine!hadden!we! ons!niet!kunnen!indenken.!Deze!meneer!bleek!vroeger!een!bekende!volkszanger!in!de!Jordaan!te!zijn! geweest.! Door! zijn! Parkinson! is! hij! gestopt! met! zingen! omdat! hij! naar! eigen! zeggen! geen! krachtige! stem!meer!heeft.!Toch!wist!hij!de!mensen!nog!te!raken!toen!hij!zong.!Het!was!erg!mooi!om!te!zien! hoe! hij! langzaamaan! meer! rechtop! ging! zitten! en! zijn! kracht! leek! terug! te! vinden.! Hij! voelde! zich! uiteindelijk!zo!goed!dat!hij!de!hele!tweede!set!met!de!muzikanten!mee!heeft!gezongen.! De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
8!
! ! 2.2.2 Voetjes van de vloer in Het Willem Dreeshuis Tijdens!de!voorbespreking!gaven!de!activiteitenbegeleiders!van!het!Willem!Dreeshuis!aan!dat!er!in! dit!huis!nooit!gedanst!werd.!Niets!bleek!minder!waar.!In!het!begin!hebben!de!ouderen!rustig!zitten! kijken,!maar!al!gauw!waren!er!meerdere!mensen!aan!het!dansen.!In!de!rolstoel,!met!rollator!of!met! een! van! de! vrijwilligers! waarbij! er! tot! aan! de! grond! werd! geboogied.! Er! werden! nummers! aangevraagd!bij!de!muzikanten!en!aan!het!einde!werd!er:!‘meer,!meer,!meer!’!geroepen!!! ! 2.2.3 Officiële opening in De Venser Op!10!mei!is!De!Tijdmachine!officieel!geopend!door!wethouder!Eric!van!der!Burg!in!De!Venser.!Na! alle! plichtplegingen! en! het! te! woord! staan! van! de! ! aanwezige! pers! ging! het! dak! er! al! snel! af.! Voor! deze!officiële!opening!waren!er!niet!2!maar!4!muzikanten,!zij!speelden!perfect!in!op!de!wensen!van! de!aanwezigen.!Dat!er!muzikale!bewoners!zijn!op!de!Venser!is!wel!duidelijk.!Zo!kroop!een!mevrouw! van! 101! jaar! achter! het! keyboard! bij! de! band! en! speelde! diverse! nummers,! van! ‘Amsterdamse! Grachten’! tot! ‘In! een! groen! knollenland’.! Daarna! nam! een! andere! dame! het! over! met! haar! mondharmonica!die!ze!al!78!jaar!bij!zich!draagt.!Ze!zette!‘He’ll!have!to!go’!van!Jim!Reeves!in,!waarna! de! aanwezigen! zachtjes! mee! begonnen! te! zingen.! Nog! steeds! krijgen! we! bij! het! ! bekijken! van! het! filmpje! kippenvel.! ! Aan! het! einde! van! de! middag! werd! ! de! polonaise! nog! ingezet! op! het! nummer! ‘Those!were!the!days!my!friend’.!Duidelijk!is!dat!de!bewoners!van!De!Venser!zo!lang!als!ze!kunnen! willen!blijven!dansen!en!!zingen...!!! 2.2.4 Door de achterdeur in De Groenelaan De! Groenelaan! was! de! laatste! locatie! van! dit! project! en! dat! gaf! de! opening! voor! ons! een! speciaal! tintje.!Op!de!Groenelaan!wonen!vooral!veel!dementerende!ouderen.!De!zaal!zat!vol,!er!waren!veel! vrijwilligers!van!zowel!De!Tijdmachine!als!van!de!locatie!zelf!aanwezig,!en!iedereen!had!het!naar!zijn! zin.!Op!een!man!na.!Hij!zat!ergens!achter!in,!vond!dat!er!te!veel!herrie!was,!stond!op!en!verliet!via!de! achterdeur! de! zaal.! Nog! geen! 2! minuten! later! kwam! de! man! via! de! voorkant! de! zaal! weer! in,! verbaasd!om!hem!heen!kijkend!dat!er!een!feestje!was.!Hij!nam!plaats!op!dezelfde!stoel!als!daarvoor! en!heeft!een!fantastische!middag!gehad.!!
! 2.3 Interviewdagen Na!de!opening!op!zaterdag,!zijn!er!op!maandag!tot!en!met!donderdag!interviews!gehouden.!Hierbij!is! rekening! gehouden! met! het! ritme! en! de! structuur! van! de! locaties! waar! De! Tijdmachine! heeft! gestaan.! Vaak! was! er! in! de! ochtend! tussen! 10.00! en! 12.00! uur! tijd! voor! een! bezoek! aan! De! Tijdmachine!en!in!de!middag!tussen!14.00!en!16.00!uur.!Op!de!meeste!locaties!is!van!te!voren!een! bezoekschema!opgesteld,!zodat!het!programma!inhoudelijk!nog!beter!kon!worden!afgestemd!op!de! bezoeker.! Waar! mogelijk! heeft! De! Tijdmachine! op! een! centrale! plek! in! het! woonzorgcentrum! gestaan.! Dit! zorgde! voor! een! constante! stroom! van! bezoekers! omdat! men! er! vaak! ’s! ochtends! al! koffie!kwam!drinken.!Waar!men!soms!in!eerste!instantie!vond!dat!de!kamer!maar!in!de!weg!stond,! waren!de!reacties!aan!het!einde!van!de!week!heel!positief!en!vonden!de!meeste!bewoners!het!zelfs! jammer!dat!we!weer!weg!gingen.!! ! Met! meerdere! bewoners! is! in! dat! korte! tijdsbestek! een! band! ontstaan,! zij! kwamen! dagelijks! terug! voor!een!praatje!en!een!kopje!koffie.!Of!om!het!verhaal!aan!te!vullen!of!spulletjes!uit!de!jaren!’60!te! brengen!om!De!Tijdmachine!nog!verder!in!te!richten.!Elk!dagdeel!waren!meerdere!vrijwilligers!van! De!Tijdmachine!aanwezig!om!de!bezoekers!rond!te!leiden,!muziek!met!ze!te!luisteren,!een!filmpje!te! kijken! en! uiteindelijk! het! gesprek! aan! te! gaan! en! de! tijdcapsule! in! te! vullen.! De! tijdcapsule! is! een! vragenlijst!die!de!wensen!van!de!bewoners!omhoog!moet!halen.!! ! De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
9!
! De!tijdcapsule!bestaat!uit!de!volgende!vragen:! 1. Hoe!zag!uw!leven!er!uit!in!de!jaren!’60?!!(Werk,!hobby’s,!gezinssituatie,!woning!etc.)! 2. Wat!vond!u!leuk!om!te!doen?! 3. Wat!zou!u!nog!steeds!wel!willen!doen?!En!hoe!zou!u!dit!willen!doen?! 4. Zijn!er!dingen!of!activiteiten!die!u!voor!anderen!zou!willen!doen?! 5. Bijzonderheden/!opmerkingen! ! Naast!het!invullen!van!het!interview!werden!er!door!de!Reisleider!twee!polaroidfoto’s!gemaakt!van! de!bezoeker.!Een!van!de!foto’s!kreeg!de!bezoeker!mee,!de!andere!werd!aan!het!interview!geniet!om! later!een!goed!beeld!te!hebben!van!de!geïnterviewde.!Dit!zorgde!voor!veel!leuke!reacties.! 2.4 Uitkomsten interviews De!tijdcapsules!die!door!de!Reisleiders!zijn!ingevuld,!zijn!zorgvuldig!geanalyseerd.!Er!zijn!een!aantal! belangrijke!thema’s!naar!voren!gekomen!die!we!hieronder!kort!benoemen.!De!thema’s!zijn,!met!een! uitzondering!daargelaten,!breed!gedeeld!onder!de!bewoners!van!de!tien!locaties.!Daarnaast!zijn!er! ook!mooie!individuele!wensen!naar!boven!gekomen.!! 2.4.1 Breed gedragen thema’s ! Muziek! Het! grootste! thema! binnen! De! Tijdmachine! is! muziek.! In! ieder! woonzorgcentrum! gaven! bezoekers! aan! meer! livemuziek! te! willen! horen.! Hierbij! is! de! interactie! belangrijk! tussen! muzikanten! en! bewoners.!Dat!is!ook!wat!er!gebeurde!tijdens!de!opening!van!De!Tijdmachine.!Dansen!of!bewegen! op!muziek!vinden!de!bewoners!belangrijk,!bij!bijna!alle!openingen!gingen!de!voetjes!van!de!vloer.!!! ! Op! nagenoeg! alle! locaties! zijn! liedjes! aangevraagd! door! de! bewoners! en! bezoekers.! Zo! was! er! een! meneer!in!het!Willem!Dreeshuis!die!niet!genoeg!kon!krijgen!van!The!Beatles,!ook!in!het!Sint!Jacob! werd!er!veel!muziek!aangevraagd!bij!de!muzikanten.!Van!Boudewijn!de!Groot!tot!The!Rolling!Stones.!! De!interactie!zie!je!ook!terug!als!bewoners!het!‘podium!pakken’!en!zelf!een!nummer!gaan!zingen!of! spelen.!Een!dame!van!De!Drie!Hoven!vertelde!ons!dat!ze!het!zo!fijn!vond!dat!ze!als!bezoekers!echt! onderdeel!waren!van!de!activiteit!omdat!het!veel!meer!was!dan!een!optreden!waar!je!alleen!maar!! naar!zit!te!kijken.!Meerdere!bewoners!hebben!na!de!opening!gevraagd!wanneer!De!Tijdmachinisten! weer!terugkomen!voor!een!optreden!of!hebben!zelfs!visitekaartjes!gevraagd!om!het!optreden!zelf!te! organiseren.! Het! is! duidelijk! dat! muziek! belangrijk! is! voor! de! ouderen.! Er! zijn! veel! mensen! die! plaatjes! hebben! gedraaid! bij! de! platenspeler! van! De! Tijdmachine.! Hier! werden! ervaringen! die! de! muziek!oproept!gedeeld.!! ! We!hebben!ook!veel!met!dementerende!ouderen!naar!muziek!geluisterd.!Zo!was!er!op!een!middag! een!bezoek!gepland!voor!bewoners!van!de!PG!afdeling!van!woonzorgcentrum!Groenelaan.!Een!van! de!heren!was!in!een!ver!gevorderd!stadium!van!dementie.!Wij!hebben!de!meneer!in!kwestie!naar!de! platenspeler!gebracht!en!daar!samen!met!hem!verschillende!platen!beluisterd.!Opvallend!was!dat!hij! onze!handen!zocht!en!ze!voorzichtig!aftastte.!Je!voelde!de!kracht!nog!in!zijn!handen.!! ! Op!een!aantal!momenten!tilde!hij!zijn!hoofd!op!en!keek!ons!minutenlang!aan,!heel!indringend,!alsof! hij!je!echt!zag.!Dat!was!een!heel!bijzonder!moment!dat!indruk!op!ons!heeft!gemaakt.!Later!hoorden! we!dat!deze!meneer!vroeger!beeldhouwer!was!en!heeft!gewerkt!aan!het!monument!op!de!Dam.! ! De!voorkeuren!voor!een!bepaald!genre!muziek!zijn,!net!als!de!bewoners,!erg!divers.!Bijzonder!is!dat! veel! bewoners! aangeven! meer! reuring! te! willen! en! muziek! zien! als! belangrijk! middel,! men! wil! de! sfeer!proeven!van!de!dancing!of!het!café!van!vroeger.!! ! De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
10!
! ! ! Veel!ouderen!hebben!aangegeven!dat!er!vaak!oude!Nederlandstalige!muziek!wordt!gespeeld,!al!dan! niet! live.! Muziek! van! Willy! Alberti! en! Johnny! Jordaan.! Deze! muziek! kennen! ze! al! goed! genoeg,! bovendien!geven!ze!aan!dat!er!in!de!jaren!’60!nog!zo!veel!meer!goede!muziek!was.!De!ouderen!die! een!bezoek!hebben!gebracht!aan!De!Tijdmachine!willen!muziek!van!onder!andere!The!Beatles,!! The!Rolling!Stones,!Aretha!Franklin!en!Elvis!Presley.!! ! Een! aantal! woonzorgcentra! heeft! ook! een! belangrijke! wijkfunctie.! Dit! is! het! meest! zichtbaar! in! de! Venser! in! de! Venserpolder.! Naast! de! Venser! zit! een! opvang! voor! (ex)verslaafden! en! (ex)daklozen.! Een!van!deze!bewoners!komt!dagelijks!een!kopje!koffie!drinken!in!de!Venser!en!een!praatje!maken.! Vanaf! dag! 1! was! hij! te! vinden! bij! de! platenspeler.! Waar! de! gevolgen! van! zijn! verslaving! vaak! merkbaar! zijn! wanneer! je! met! hem! praat,! verandert! dat! direct! wanneer! je! over! muziek! praat.! Hij! wordt!rustiger!en!komt!beter!uit!zijn!woorden.!Welke!plaat!je!ook!op!zet,!hij!weet!altijd!de!artiest,! titel!en!jaar!van!opname!te!noemen.!Hij!is!een!wandelende!muziekencyclopedie.!! ! Naast!rock!’n!roll!en!popmuziek!is!klassieke!muziek!erg!populair!onder!de!bewoners!van!Amstelring.! Op! het! activiteitenprogramma! staat! wel! eens! een! dvd! van! Andre! Rieu,! toch! willen! veel! bewoners! graag! nog! een! concert! bijwonen! of! live! klassieke! muziek! beluisteren! op! de! woonzorglocatie.! Een! bewoner!gaf!aan!dat!er!wellicht!studenten!van!het!Conservatorium!gevraagd!kunnen!worden!langs! te!komen.!Hij!vertelde!tijdens!zijn!bezoek!aan!De!Tijdmachine!over!hoe!hij!in!aanraking!is!gekomen! met!klassieke!muziek.!Hij!was!nog!een!kleine!jongen,!toen!hij!tijdens!de!oorlog!voor!het!eerst!naar! een! klassiek! concert! mocht.! Vanaf! de! eerste! toon! was! hij! verkocht.! Later! tijdens! zijn! werk! als! accountant,! gooide! hij! de! deuren! naar! de! tuin! open! als! hij! thuis! kwam! en! zette! zijn! favoriete! klassieke!muziek!op.!Goed!hard!om!lekker!te!kunnen!ontspannen.!Dat!de!bewoners!van!de!Venser! nog!goed!kunnen!swingen!op!rythm!&!blues!werd!tijdens!de!opening!wel!duidelijk.!Ook!dat!ze!van! zeer! verschillende! muziek! houden! is! merkbaar,! de! roots! van! de! bewoners! komen! sterk! terug! in! de! muzieksmaak.! Veel! van! de! Surinaamse! bewoners! houden! van! blues! of! soul! zoals! Jimi! Hendrix! en! Carlos!Santana.!Muziek!van!Ella!Fitzgerald!en!Louis!Armstrong!wordt!ook!zeer!gewaardeerd!door!de! ouderen.!Vooral!de!bewoners!van!het!Leo!Polak!geven!aan!meer!jazzmuziek!te!willen!horen.!Dit!kan! via!de!platenspeler!zijn!of!in!een!mooie!setting!waarbij!je!terug!lijkt!te!zijn!in!een!schemerige!! jazzclub!met!kleine!tafeltjes!en!een!goede!band.! ! Met! name! op! de! Rozenholm! in! Aalsmeer! houden! de! bewoners! van! Duitstalige! muziek.! Heintje! en! Freddy!zijn!de!grote!favorieten.!“Wie!gaat!er!mee!naar!Parijs?”!vroegen!we!op!een!middag!aan!een! groep!bewoners!van!de!PG!afdeling!.!Dat!kon!toch!helemaal!niet,!was!de!reactie!van!velen.!“Dat!is! veel!te!ver!weg.”!Toch!ontstonden!er!!levendige!herinneringen!bij!!bewoners!bij!het!horen!van!Franse! Chansons.!Zo!was!er!een!dame!die!vertelde!dat!ze!op!jonge!leeftijd!vaak!naar!Parijs!ging!omdat!ze! daar!familie!in!de!buurt!had!wonen.!Helaas!lagen!alle!leuke!Franse!mannen!onder!een!steen,!want!ze! was! er! geen! een! tegen! gekomen.! Ook! bewoners! van! de! Drie! Hoven! willen! graag! meer! Franstalige! muziek!horen,!het!liefste!met!een!goed!glas!wijn!en!een!stukje!kaas!erbij.! ! Eten! “Wat! zou! ik! graag! weer! eens! ouderwets! lekker! willen! eten,! zoals! vroeger! bij! moeder! thuis”.! Dat! is! een! veel! gehoorde! opmerking! in! De! Tijdmachine.! De! oud! Hollandse! pot! met! stamppot! rauwe! andijvie,! hutspot! en! gehaktballen! met! vette! jus,! wil! men! graag! weer! op! tafel! zien.! Dit! eten! brengt!! herinneringen! boven! bij! de! bewoners;! met! de! hele! familie! aan! tafel.! Het! eten! in! de! meeste! woonzorgcentra! wordt! in! grote! hoeveelheden! gemaakt! en! moet! aansluiten! op! de! diëten! van! iedereen,! dat! betekent! vaak! zoutloos! en! vetarm,! wat! het! eten! niet! veel! smakelijker! maakt.!! Daarnaast!vinden!bewoners!het!fijn!om!aan!tafel!te!zitten!met!vers!brood!en!er!dan!een!flinke!laag! pindakaas!op!te!smeren!in!plaats!van!!voorgesneden!en/of!voorverpakt!brood!en!beleg.!! ! De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
11!
! ! ! Een!van!de!bewoners!van!De!Venser!is!dol!op!Indonesisch!eten!en!zou!dit!graag!vaker!op!het!menu! willen!zien!staan.!Een!goede!vriend!van!hem!neemt!regelmatig!een!bakje!Indonesisch!eten!mee.!Hij! vertelde! dat! er! nu! vooral! Surinaamse! gerechten! worden! geserveerd! vanwege! de! vele! Surinaamse! bewoners!in!het!huis.! ! Op!een!aantal!locaties!worden!er!met!enige!regelmaat!themaQavonden!gehouden!waarbij!een!land! centraal!staat.!Muziek,!aankleding!en!het!eten!worden!afgestemd!op!het!land!naar!keuze.!Zo!was!er! onlangs!een!Italiaanse!dag!in!De!Rietvinck,!waarbij!er!verse!pasta!en!pizza!op!het!menu!stonden,!de! muziek!van!Eros!Ramazzotti!door!de!speakers!te!horen!was!en!dat!alles!in!de!tuin!op!een!zomerse! dag.!Bewoners!geven!aan!dit!heel!leuk!te!vinden!omdat!het!de!dagelijkse!sleur!doorbreekt.!! ! Ouderen! willen! zo! lang! mogelijk! hun! zelfstandigheid! bewaren.! Dat! betekent! ook! dat! ze! graag! zelf! willen! koken.! Een! aantal! bewoners! gaf! aan! graag! eerst! naar! de! markt! te! willen! en! daar! langs! de! kraampjes!gaan!om!te!bepalen!wat!er!die!avond!op!het!menu!staat.!Daarna!willen!ze!thuis!zelf!de! maaltijd! bereiden.! In! veel! woonzorgcentra! is! dat! niet! toegestaan! in! verband! met! veiligheid! en! hebben! de! bewoners! enkel! de! mogelijkheid! om! aan! te! schuiven! in! het! restaurant.! Hier! kunnen! ze! dan!kiezen!uit!!een!tweetal!gerechten.!Op!de!Rietvinck!worden!de!bewoners!van!de!PG!afdeling!vaak! betrokken!bij!het!bereiden!van!de!maaltijd!of!het!dekken!van!de!tafel.!De!bewoners!krijgen!hierdoor! het!gevoel!dat!ze!bijdragen!aan!het!huis.! ! Bioscoop! Als! jongere! in! de! jaren! ’50! of! ’60! ging! je! als! uitje! vaak! naar! de! bioscoop,! met! vrienden! of! met! je! verkering.! Vele! relaties! zijn! in! het! donker! van! de! filmzaal! ontstaan.! Op! bijna! elke! locatie! hebben! bewoners! aangegeven! dat! ze! vroeger! graag! naar! de! bioscoop! gingen.! In! De! Tijdmachine! hing! een! foto!van!bioscoop!Nöggerath,!bij!deze!foto!vertelden!de!bewoners!welke!films!ze!er!hadden!gezien.! Populaire! films! uit! die! tijd! waren! de! Westerns! (‘The! Good,! the! bad! and! the! ugly’)! en! romantische! films! als! ‘Breakfast! at! Tiffany’s’.! Dit! was! natuurlijk! ook! de! tijd! van! James! Bond! en! films! met! Elvis! Presley.! In! de! jaren! ’60! kwamen! ook! familiefilms! in! de! bioscoop! zoals! ‘Mary! Poppins’! en! ‘Jungle! Book’.! Bewoners! willen! graag! vaker! naar! de! bioscoop,! de! echte! bioscoopervaring! weer! opdoen.! Ze! willen!dan!wel!graag!een!oude!film!zien,!want!zoals!een!van!de!bezoekers!aan!De!Tijdmachine!zei,!er!! zit!in!de!films!van!nu!veel!te!veel!seks!en!poespas.! ! Uitjes!! Op! de! vraag! wat! de! ouderen! nog! willen! doen,! roepen! ze! vaak! dat! ze! er! vaker! op! uit! willen.! Uitjes! naar! de! stad! en! de! natuur! worden! vaak! genoemd.! Veel! van! de! ouderen! die! in! De! Tijdmachine! zijn! geweest!hebben!in!de!stad!gewoond!voordat!zij!naar!het!woonzorgcentrum!verhuisden.!Een!deel!van! deze!mensen!wil!graag!terug!naar!de!stad,!wandelen!door!de!Haarlemmerstraat,!naar!de!NoorderQ!of! Dappermarkt! en! daarna! een! kopje! koffie! drinken! op! het! terras! en! lekker! mensen! kijken.! Het! bezoeken! van! Artis! staat! ook! hoog! op! het! lijstje.! Daar! ging! men! vaak! heen! met! de! familie.! Veel! ouderen! zijn! benieuwd! hoe! het! Rijksmuseum! er! tegenwoordig! uitziet! of! willen! weer! een! bezoek! brengen!aan!het!Concertgebouw!of!Carré!voor!een!mooie!voorstelling.! ! ! Voordat!men!op!vakantie!ging!naar!de!Middellandse!zee,!trokken!hele!families!naar!de!Nederlandse! kust.!Veel!ouderen!willen!nu!nog!graag!naar!de!zee!en!de!duinen!om!vervolgens!een!visje!te!eten!op! de! boulevard.! De! ouderen! willen! vaker! de! natuur! in,! een! fijne! boswandeling! maken,! naar! de! bollenvelden!of!een!wandeling!maken!in!het!park!om!de!hoek.!Fietsen!wordt!ook!vaak!genoemd!als! activiteit.!Op!veel!locaties!zijn!duoQfietsen!aanwezig,!er!zijn!helaas!vaak!te!weinig!vrijwilligers!om!de! bewoners!mee!te!nemen!voor!een!ritje!door!de!buurt.!!
! De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
12!
!
2.4.2 Bijzondere individuele wensen Naast!de!wensen!die!we!hebben!onderverdeeld!in!thema’s!zijn!er!ook!individuele!wensen!naar!boven! gekomen.! De! meeste! wensen! gaan! over! hobby’s! en! interesses! uit! de! jaren! ‘60.! Een! aantal! voorbeelden!uit!deze!wensen:! ! Rondje!om!IJsselmeer! Een!dame,!nu!wonend!in!Het!Schouw,!reed!vroeger!rondjes!om!het!IJsselmeer.!Dit!zou!ze!graag!nog! eens!willen!doen.!Vooral!in!Friesland,!waar!ze!is!opgegroeid,!wil!ze!oude!stekkies!opzoeken.!! ! Dansen!in!een!cocktailjurk! Je!optutten,!je!mooiste!jurk!aan!en!dan!naar!de!dancing.!Veel!jonge!vrouwen!hebben!op!deze!manier! hun! zaterdagavond! gevuld! of! zelfs! hun! man! leren! kennen.! Het! lijkt! een! van! de! dames! die! we! gesproken! hebben,! heerlijk! om! zich! weer! een! keer! op! te! doffen! en! lekker! te! gaan! dansen! in! een! cocktailjurk.!! ! Luisteren!naar!en!praten!over!klassieke!muziek!! Een!bewoner!van!de!Rozenholm!raakte!al!op!jonge!leeftijd!verslingerd!aan!klassieke!muziek.!Hij!wil! graag!samen!met!iemand!naar!muziek!luisteren!en!er!over!praten.!En!als!er!een!klik!is!misschien!ook! wel!naar!een!klassiek!concert.!! ! Samen!sleutelen!! Een! oud! inwoner! van! Aalsmeer! heeft! de! kwekers! in! de! omgeving! vroeger! vaak! geholpen! bij! het! repareren! van! hun! machines.! Hij! heeft! nog! steeds! veel! interesse! in! techniek.! Hij! wil! weer! graag! sleutelen.!! Racen! Een! meneer! die! dagelijks! met! zijn! scootmobiel! door! het! woonzorgcentrum! rijdt,! is! op! zoek! naar! iemand!die!met!hem!naar!het!circuit!in!Zandvoort!wil!om!een!echte!race!bij!te!wonen.!Zijn!passie!is! snelheid!en!alles!wat!daarmee!samenhangt.!! ! Met!Sjaak!Swart!naar!Ajax! In! De! Tijdmachine! hebben! we! een! mevrouw! gesproken! die! jarenlang! de! oppas! is! geweest! van! de! kinderen! van! Sjaak! Swart! en! is!nog! steeds! groot! fan! van! Ajax.! Ze! wil! graag! nog! eens! een! wedstrijd! bijwonen!van!haar!clubje!en!hierbij!Sjaak!Swart!en!zijn!kinderen!ontmoeten.!! ! Sommige!bewoners!voelden!zich!zo!krachtig!in!De!Tijdmachine!dat!er!ook!nieuwe!wensen!naar!voren! kwamen.!Een!van!de!leukste!en!opvallendste!wensen!is!van!een!mevrouw!van!93!jaar.!!Ze!wil!graag! een! keer! waterskiën!! Het! lijkt! haar! heerlijk! om! over! het! water! te! scheren.! Een! andere! bijzondere! wens!is!‘op!hoge!hakken!door!de!Bijenkorf’!van!een!meneer!van!83!jaar.!! !
! 2.4.3 Wat kunt en wilt u nog betekenen voor een ander of voor het huis? Naast!de!vraag!“Wat!vond!u!leuk!om!te!doen”!hebben!de!reisleiders!ook!aan!de!bewoners!! gevraagd!wat!ze!nog!kunnen!betekenen!voor!anderen!of!voor!het!huis.!! ! Hier!kwamen!de!meest!uiteenlopende!antwoorden!op.!De!ene!bezoeker!vindt!het!wel!goed!zo!terwijl! de! andere! bezoeker! nog! graag! wat! wil! bijdragen.! Het! gaat! dan! om! het! ondersteunen! van! de! medewerkers! en! vrijwilligers! bij! het! dekken! van! de! tafel,! andere! mensen! leren! handwerken! of! voorlezen!tot!de!innige!wens!van!veel!mensen!die!vroeger!in!de!zorg!hebben!gewerkt!om!te!zorgen.!! ! De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
13!
! ! ! In! een! van! de! huizen! kwamen! we! een! prachtig! voorbeeld! tegen! van! hoe! daar! invulling! aan! kan! worden! gegeven:! Een! bewoner! van! de! PG! geeft! aan! dat! ze! vroeger! verpleegkundige/zuster! is! geweest!en!hier!warme!herinneringen!aan!koestert.!Op!dezelfde!afdeling!ligt!een!bewoner!die!weinig! bezoek! krijgt! en! net! een! CVA! heeft! gehad.! De! activiteitenbegeleiding! heeft! geregeld! dat! de! oudQ! verpleegkundige!nu!voor!de!andere!mevrouw!zorgt.!Natuurlijk! niet!de!medische!handelingen!maar! ze!houdt!de!dame!gezelschap,!biedt!hulp!bij!het!eten!en!drinken!en!haalt!af!een!toe!een!nat!doekje! over! haar! hoofd.! Dit! voorbeeld! nemen! we! mee! naar! andere! locaties,! om! te! laten! zien! dat! er! vaak! meer!kan!dan!mensen!denken.!! ! Daarnaast!hebben!veel!bezoekers!een!behoorlijk!arbeidsverleden!achter!de!rug.!Zo!gaf!een!meneer! aan! dat! hij! wel! radio’s! wil! repareren! voor! andere! bewoners,! een! andere! meneer! gaf! aan! dat! hij! vroeger! altijd! in! de! werktuigbouw! heeft! gewerkt! en! dat! hij! zijn! kennis! graag! overbrengt! aan! de! jongere!generatie.!Of!een!mevrouw!die!een!doctoraat!heeft!in!de!Engelse!taal!en!wel!vertaalwerk!wil! doen.! Het! gaat! daarbij! niet! om! de! absolute! kwaliteit! die! wordt! geleverd! maar! om! het! feit! dat! bewoners! hier! hun! bestaansrecht! en! trots! uit! kunnen! halen.! Om! nog! even! terug! te! komen! op! de! verzorgende! op! de! PG! afdeling.! We! hoorden! dat! mevrouw! zich! zo! verantwoordelijk! voelt! dat! ze! veelal!de!hele!dag!bij!haar!“patiënt”!blijft!en!niet!meer!rusteloos!over!de!gangen!dwaalt.!Daar!draait! het!toch!om?! ! 2.5 Ervaringen met PG Bij!het!eerste!woonzorgcentrum,!De!Rietvinck,!hebben!we!!gemerkt!dat!we!onze!doelgroep!konden! verbreden.!Oorspronkelijk!was!de!doelgroep!van!zelfstandig!wonend!tot!en!met!het!eerste!stadium! van! dementie.! Tijdens! ons! werk! met! mensen! die! in! een! verder! gevorderd! stadium! van! dementie! zitten,!merkten!we!dat!we,!samen!met!onze!vrijwilligers,!mooie!dingen!konden!realiseren.!Belangrijk! is!rust!en!aandacht!voor!de!mensen.!!En!door!zintuiglijke!prikkeling;!!ruiken,!proeven,!stoffen!voelen,! foto’s!en!kranten!kijken,!muziek!luisteren!te!kijken!waar!de!mensen!op!reageren.!Door!de!activiteit! constant!af!te!stemmen!op!de!bezoeker,!ontstond!er!contact!en!wisten!mensen!zich!weer!dingen!te! herinneren.!Een!kleine!greep!uit!de!reacties:!! ! 2.5.1 Associatie Op!de!Rietvinck!nam!een!van!de!verzorgenden!(tegen!alle!adviezen!van!collega’s!in)!een!meneer!mee! naar! beneden! om! samen! een! bezoek! te! brengen! aan! De! Tijdmachine.! Deze! meneer! is! in! een! ver! gevorderd! stadium! van! dementie! en! heeft! al! meerdere! jaren! niet! gesproken.! Volgens! de! collega’s! was!hij!te!onrustig!voor!zoveel!prikkels!en!zou!hij!daarna!helemaal!van!slag!zijn.!Deze!verzorgende! dacht!daar!anders!over.!Samen!met!meneer!heeft!ze!een!rondje!door!de!kamer!gemaakt.!Waar!hij! normaal! gesproken! erg! onrustig! is! en! niet! stil! kan! zitten,! heeft! hij! 20! minuten! op! een! stoel! bij! de! keuken!gezeten.!Ineens!stond!hij!op,!liep!naar!de!koffiemolen!en!zei:!“Mijn!moeder.”!Bij!het!zien!van! de!koffiemolen!maar!ook!de!stamppotstamper!kwamen!er!weer!wat!herinneringen!naar!boven.!Niet! alleen!de!verzorgende!was!onder!de!indruk,!ook!wij!van!De!Tijdmachine!waren!geraakt.!De!ervaring! met!deze!meneer!heeft!ervoor!gezorgd!dat!we!in!De!Tijdmachine!vaker!bewoners!van!de!PG!afdeling! hebben!ontvangen.!Elke!keer!weer!zoekend!naar!wat!de!mensen!prikkelt.!!
2.5.2 Lichtjes gaan aan bij de muziek In! het! Sint! Jacob! ontvingen! wij! 10! bewoners! van! de! PG! afdeling.! Omdat! het! een! groep! zwaar! dementerenden!was,!hadden!we!extra!vrijwilligers!ingepland!om!één!op!één!terug!te!gaan!in!de!tijd.! Annemiek!Schut!en!Andrea!Tegel!van!Woonz! BV.!hebben!zich!deze!middag!ingezet!als!vrijwilligers.! Directeur!Annemiek!Schut!heeft!er!een!blog!over!geschreven.!Een!stuk!uit!deze!blog:! De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
14!
! ! Ouderen!met!stralende!ogen!door!tijdmachine! Een!bijzondere!middag.!Dat!was!het.!Ik!was!deze!middag!aanwezig!in!de!tijdmachine.!Samen!met!een! groep!senioren!ging!ik!50!jaar!terug!in!de!tijd.!En!wat!ik!toen!beleefde!zou!ik!graag!met!de!wereld! delen.! Een!jaren!‘60!woonkamer! De!tijdmachine!is!een!verplaatsbare!woonkamer!uit!de!jaren!‘60!die!rondtrekt!langs!zeven!locaties!in! Amsterdam.!Ouderen!die!in!deze!kamer!komen,!herbeleven!de!tijd!waarin!zij!actief!en!vitaal!waren.! Dit!zorgt!ervoor!dat!mensen!herontdekken!waar!hun!ogen!van!gaan!stralen.!Zelf!bracht!ik!de!middag! in!de!tijdmachine!door!met!een!groep!dementerende!bewoners!van!woonzorgcentrum!Sint!Jacob.!We! begonnen!met!een!kopje!koffie!uit!kopjes!‘van!toen.!Gezellig.!Vervolgens!kwamen!oude!’Margrieten’,! ‘Rosita’s’!en!kranten!met!het!nieuws!uit!de!jaren!60!op!tafel.!De!herkenning!was!groot,!de!mensen! gingen!rechtop!zitten!en!waren!duidelijk!‘gegrepen’!door!de!kranten!en!tijdschriften.!Een!man!in!ons! midden!spelde!de!krant!en!verdiepte!zich!in!het!verkiesbaar!stellen!van!John!F.!Kennedy.!De!sfeer!was! ontspannen.! ! De!Twist! In! de! woonkamer! staat! uiteraard! een! pickUup! met! daarbij! een! fijne! collectie! LP’s.! Samen! met! de! bewoners!kozen!we!plaatjes!uit.!Boudewijn!de!Groot,!Max!Woiski!(BB!en!R)!en!Chubby!Checker!(The! Twist)! klonken! al! snel! in! de! kamer! die! zich! langzaam! vulde! met! warmte! en! vrolijkheid.! Er! werd! gezongen!èn!gedanst.!Herinnering!kwamen!boven:!vakantie!in!Parijs,!dansen!in!de!kerk,!zwieren!met! je! man,! kletsen! met! vriendinnen.! De! lichtjes! in! de! ogen! gingen! aan.! Aan! het! einde! van! de! middag! hielp!ik!mee!de!bewoners!weer!naar!hun!afdeling!te!brengen.!Wat!een!contrast.!Waarom!staan!daar! geen!oude!dressoirs?!Waarom!zie!ik!daar!geen!behang!met!sixtiesUpatroon?!Een!dame!van!in!de!90! waarmee!ik!die!middag!muziek!had!geluisterd!zag!mij!lopen,!ze!maakt!een!kleine!“twistUbeweging”! als!groet!in!het!voorbijgaan.!
! 2.5.3 Er wonen twee motten… Op! de! Groenelaan! hebben! we! een! intensieve! middag! gehad! met! de! bewoners! van! de! PG.! Een! mevrouw!herkende!alle!foto’s!van!Amsterdam!aan!de!muur.!Toen!we!bij!de!muziek!gingen!zitten!en! Cor! Steyn! uit! de! pickQupspeler! klonk! ging! mevrouw! los.! Bij! alle! nummers! wist! ze! de! bijbehorende! dansjes!en!gebaren.!Vooral!bij!het!nummer!‘Twee!Motten’!had!ze!erg!veel!plezier.!Er!kwam!zelfs!veel! terug! van! vroeger,! ze! had! een! kroeg! op! het! Rembrandtplein! en! heeft! daar! jaren! achter! de! bar! gestaan.!De!kroeg!is!ooit!geopend!door!Elton!John.!De!dag!erop!kwam!ze!samen!met!haar!dochter!en! zoon!een!neutje!drinken!in!De!Tijdmachine,!ze!hebben!toen!ook!samen!herinneringen!opgehaald.!!!
! 2.6 Bijzondere mensen en verhalen De! Tijdmachine! heeft! vele! prachtige! mensen! gesproken.! Hun! verhalen! hebben! ervoor! gezorgd!! dat!de!jaren!’60!echt!gingen!leven,!voor!iedereen.!Van!vrijwilligers!tot!medebewoners.!Veel!van!deze! mensen!hebben!echt!een!indruk!op!ons!nagelaten,!die!we!graag!met!u!willen!delen.! ! 2.6.1 De roze ouderen De!Tijdmachine!heeft!in!haar!eerste!week!een!groep!‘roze!ouderen’!mogen!ontvangen.!Deze!! heren!ontmoeten!elkaar!regelmatig!in!De!Rietvinck.!Ditmaal!stond!de!bijeenkomst!in!het!teken!van! de!jaren!’60.!Dat!de!jaren!’60!niet!alleen!maar!leuk!en!liefdevol!waren,!bleek!uit!de!vele!verhalen!van! deze!groep.!Homoseksualiteit!was!een!enorm!taboe!in!die!tijd.!Een!groot!deel!van!deze!heren!is!dan! ook!getrouwd!geweest!en!heeft!kinderen!gekregen!om!maar!te!voldoen!aan!het!plaatje!dat!van!ze! verwacht! werd.! Ze! hebben! hun! ware! gevoelens! vaak! moeten! onderdrukken.! De! verhalen! van! deze! groep!heren!waren!heftig,!intens,!en!eerlijk!maar!geven!ook!een!completer!beeld!van!de!jaren!’60.!! De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
15!
! ! 2.6.2 Onderzoeker bij Defensie Soms!kom!je!van!die!bijzondere!mensen!tegen!die!een!onuitwisbare!indruk!op!je!maken.!Een!meneer! uit!de!Rozenholm!is!er!zo!een.!Deze!man!is!relatief!jong,!als!je!hem!vergelijkt!met!andere!bewoners.! Vanwege! zijn! lichamelijke! klachten! is! hij! in! een! woonzorgcentrum! terecht! gekomen.! Hij! heeft! jarenlang!in!het!leger!gewerkt!als!onderzoeker!en!daarvoor!heeft!hij!de!hele!wereld!afgereisd!en!is! betrokken!geweest!bij!belangrijke!misdrijven,!rampen!en!ongelukken.!In!de!Tijdmachine!heeft!hij!hier! uitvoerig!over!verteld,!er!waren!zelfs!meerdere!afspraken!voor!nodig.!Het!was!erg!mooi!om!te!zien! hoe!hij!opbloeide!wanneer!hij!kon!vertellen!over!de!tijden!dat!hij!bezig!was!met!zijn!werk,!het!werk! waar!hij!erg!goed!in!was,!maar!ook!dat!hij!hierover!kon!praten!op!gelijkwaardig!niveau.!Hij!gaf!aan! dat!hij!in!dit!huis!voornamelijk!tussen!ouderen!zit!die!dementerend!zijn.!Op!een!later!moment!zijn! we! nog! terug! geweest! om! te! kijken! hoe! het! met! hem! ging.! Direct! waren! daar! de! analyses! over! de! strijd!in!Syrië!en!Irak!en!de!vliegtuigramp!in!Oekraïne.!Hij!heeft!het!nodig!om!mentaal!geprikkeld!te! worden! en! zoekt! verdieping! op! het! gebied! van! politiek! en! zingeving.! En! dan! met! name! in! de! achtergrond! van! de! Molukkers! omdat! hij! als! onderzoeker! ook! betrokken! was! bij! de! treinkaping! en! graag!meer!wil!weten!over!hun!geschiedenis!en!beweegredenen.!! ! 2.6.3 Reminiscentiemiddag met basisschoolkinderen Op!woensdagmiddag!was!het!in!De!Venser!erg!druk.!De!Tijdmachine!zat!echter!niet!vol!met!ouderen! maar!met!basisschoolleerlingen.!Deze!kinderen!hebben!het!samen!met!een!groep!van!10!bewoners! gehad!over!de!verschillen!in!tijd.!Er!stond!een!oude!bakelieten!telefoon!waar!een!iPhone!naast!lag!en! een! typemachine! naast! een! laptop.! De! leerlingen! waren! erg! geïnteresseerd! in! vroeger! en! in! de! verhalen!van!de!ouderen.!Toen!de!lerares!na!afloop!vroeg:!“Wat!vonden!jullie!vanmiddag!het!leukst,! zeker!de!snoepjes?”!antwoordden!de!kinderen!dat!de!oud!Hollandse!snoepjes!lekker!waren,!maar!de! verhalen!het!leukst.!! ! 2.7 Effect sluiting woonzorgcentra De! locaties! Willem! Dreeshuis,! Sint! Jacob! en! Drie! Hoven! worden! de! komende! tijd! gefaseerd! gedeeltelijk!of!helemaal!gesloten.!Dat!heeft!natuurlijk!invloed!op!het!personeel,!waarvan!sommigen!! op!zoek!moeten!naar!een!nieuwe!baan,!maar!zeker!ook!op!de!bewoners!die!moeten!verhuizen.!! ! De! (gedeeltelijke)! sluiting! van! deze! woonzorgcentra! zorgt! voor! spanning! en! onrust.! Dit! is! vaak!! ter!sprake!gekomen!tijdens!de!interviews!met!de!bewoners!en!heeft!ook!invloed!!op!de!resultaten! van! De! Tijdmachine.! In! het! Sint! Jacob! en! Willem! Dreeshuis! zie! je! al! een! terugloop! van! aantal! bewoners,!waardoor!we!op!deze!locaties!minder!bezoekers!hebben!mogen!ontvangen!dan!gehoopt.!
!
2.8 Samenvatting met resultaten, kwantitatief Thema! Omschrijving!
Resultaat!!
Omschrijving!
Aantal!deelnemers! !
! Bezoekers!openingen!!
2032! 812!
! !
!
Bezoekers!door!de! weeks! ! !
1220! 648! 991!
Waarvan!234!extern!en!936!intern! (inclusief!aanleunwoningen)! ! !
!
1423!uur!
!
Aantal!geïnterviewden! Aantal!omhoog! gehaalde!wensen! Aantal!ingezette! vrijwilligersuren! !
De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
16!
! ! ! ! !! ! ! !
3. Terugkoppeling en verbinding
! ! !
!
!!!!! !
! ! De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
17!
! ! ! Het!doel!van!De!Tijdmachine!is!een!verbinding!te!leggen!tussen!de!wensen!en!behoeften!van!toen!en! mogelijkheden!van!nu.!Op!deze!manier!wordt!er!meer!vanuit!de!vraag!van!bewoners!gewerkt.!.!
! 3.1 Terugkoppeling Per! woonzorgcentrum! hebben! we! de! uitkomsten! van! de! interviews! en! de! ervaringen! tijdens! de! opening! en! gedurende! de! week,!gebundeld!in!een!verslag.!Dit!verslag!gaat!in!op!wat!bewoners!en! omwonenden! ons! hebben! aangegeven.! We! hebben! hierbij! geen! rekening! gehouden! met! de! activiteiten!die!al!worden!georganiseerd!in!het!woonzorgcentrum.! Elk!verslag!is!per!locatie! met!de! activiteitenbegeleiders! doorgenomen.! Daarbij! is! gekeken! welke! wensen! direct! konden! worden! gekoppeld! aan! het! huidige! activiteitenprogramma,! waar! familie! kon! worden! ingeschakeld! om! een! wens!in!vervulling!te!laten!gaan!of!waar!een!maatje!moest!worden!gezocht.! ! 3.2 Verbinding met huidige activiteiten In! een! aantal! gevallen! weten! bewoners! en! activiteitenbegeleiders! niet! van! elkaar! welke! wensen! er! leven!of!wat!het!aanbod!is.!Daarom!kan!er!soms!een!snelle!verbinding!worden!gemaakt!tussen!een! wens!van!een!bewoner!en!het!bestaande!aanbod!van!activiteiten.! !! Een! van! de! bewoners! van! Het! Schouw,! vertelde! in! De! Tijdmachine! dat! ze! vroeger! veel! aan! sport! deed.!Ze!was!vooral!dol!op!zwemmen.!Dat!zou!ze!nu!nog!het!allerliefste!doen,!maar!ze!gaf!aan!dat! het! zwembadwater! in! de! meeste! gevallen! te! koud! is! waardoor! het! te! lang! duurt! voordat! ze! weer! helemaal!is!opgewarmd.!In!het!gesprek!met!de!activiteitenbegeleider!bleek!dat!hij!elke!twee!weken! gaat! zwemmen! bij! het! Only! Friends! bad! in! Amsterdam! Noord.! Een! zwembad! speciaal! voor! gehandicapten!en!ouderen!met!speciale!faciliteiten!en!lekker!warm!water.!Hij!was!niet!op!de!hoogte! van!deze!wens!en!heeft!er!direct!voor!gezorgd!dat!zij!in!het!vervolg!mee!kan!naar!het!zwembad.! ! In! Het! Schouw! zijn! een! aantal! dames! slechtziend! en! doen! daardoor! minder! snel! mee! aan! gezamenlijke! activiteiten.! Voor! deze! dames! zijn! spelletjes! aangeschaft! die! meer! inspelen! op! de! zintuiglijke!beleving,!een!andere!dame!is!meegenomen!naar!de!bibliotheek!voor!een!grootletterboek! zodat!zij!zich!weer!kan!verliezen!in!een!goede!detective.!! ! Ook! op! de! Venser! is! er! naar! aanleiding! van! de! terugkoppeling! een! verbinding! gemaakt! tussen! een! wens!van!een!bewoner!en!het!bestaande!activiteitenprogramma.!Het!huis!houdt!veel!rekening!met! de!Surinaamse!bewoners!en!sluit!daar!ook!deels!de!activiteiten!en!het!menu!op!aan.!Een!bewoner! van! Indonesische! afkomst,! houdt! erg! van! het! eten! uit! zijn! geboorteland.! De! activiteitenbegeleiders! hebben!dit!direct!opgepakt!met!de!keuken.! ! Een!aantal!bewoners!van!het!Leo!Polak!wil!graag!vaker!fietsen.!In!het!huis!is!een!duofiets!aanwezig.! Naar! aanleiding! van! de! terugkoppeling! gaan! de! activiteitenbegeleiders! actief! op! zoek! naar! een! vrijwilliger!die!met!deze!bewoners!een!rondje!door!de!buurt!wil!maken.!! ! Ook!familieleden!worden!gevraagd!mee!te!denken!of!te!helpen!bij!het!realiseren!van!wensen.!! Zo!was!daar!een!meneer!die!vertelde!dat!hij!vroeger!vaak!op!vakantie!ging!naar!Texel.!Hij!vindt!het! fijn! om! naar! het! strand! te! gaan! en! doet! dat! het! liefst! in! een! korte! broek.! Deze! meneer! gaat! regelmatig!met!zijn!familie!op!pad,!de!activiteitenbegeleiders!hebben!hen!gevraagd!hem!binnenkort! mee!te!nemen!naar!het!strand.! !
De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
18!
!
3.3 Aantal aanpassingen huidige activiteiten Waar! het! voor! de! activiteitenbegeleiders! niet! mogelijk! was! om! een! directe! verbinding! te! leggen! tussen! de! wens! van! de! bewoner! en! het! huidige! activiteitenprogramma,! lukt! dat! vaak! wel! met! een! kleine!aanpassing!of!als!aanvulling!op!het!bestaande!aanbod.!! ! 3.3.1 Vraaggestuurde verdiepingsgroep Op!de!Venser!is!er!een!breed!aanbod!in!het!activiteitenprogramma.!Opvallend!is!dat!op!deze!locatie! wordt!gevraagd!naar!meer!verdieping!in!gesprekgroepen.!Bewoners!willen!inspraak!hebben!in!welke! onderwerpen! besproken! worden! in! de! diverse! gesprekgroepen.! De! activiteitenbegeleiders! hebben! een!afspraak!met!de!geestelijk!verzorger!ingepland!om!dit!te!bespreken.!Daarnaast!worden!er!op!de! verschillende! locaties! nieuwe! activiteiten! georganiseerd! om! meer! ! tegemoet! te! komen! aan! de! wensen!en!behoeften!van!de!bewoners.!! ! 3.3.2 De Tijdmachinisten Veel!mensen!hebben!aangegeven!meer!te!willen!swingen!op!livemuziek.!Eerder!schreven!we!over!de! zanger! in! de! Rietvinck.! Hij! heeft! opgetreden! bij! de! eerste! opening! van! De! Tijdmachine! in! De! Rietvinck.!Hij!had!al!ruim!twee!jaar!niet!meer!gezongen!en!het!ging!hem!bijzonder!goed!af.!Toen!we! weer! terug! waren! in! de! Rietvinck! voor! de! terugkoppeling,! zijn! we! ook! nog! even! bij! hem! langs! geweest.!We!hebben!hem!filmpjes!van!zijn!optreden!laten!zien.!Eerst!reageerde!hij:!‘Zwak!he,!ik!heb! helemaal!geen!kracht!meer.’!Een!paar!minuten!later!zei!hij:!‘Eigenlijk!is!het!nog!best!wel!zuiver!he,!dit! is!een!hele!andere!manier!van!optreden.!’We!stonden!op!het!punt!om!weg!te!gaan!toen!Henk!ons! vroeg!of!we!er!geen!geld!mee!konden!verdienen.!We!hebben!hem!een!week!bedenktijd!gegeven!en! toen!we!een!week!later!terugkwamen!zat!meneer!uitgeput!op!de!bank,!we!vroegen!wat!er!aan!de! hand!was.!Meneer:!‘Ik!kom!net!van!de!fitness,!als!ik!ga!optreden!moet!ik!wel!een!beetje!fit!zijn.’!Als! hij!zich!goed!genoeg!voelt,!staan!de!activiteitenbegeleiding!en!locatieleiding!zeer!positief!tegenover! een! optreden! en! willen! ze! de! bandkosten! voor! hun! rekening! nemen.! De! muzikanten! zijn! ook! erg! enthousiast.!Het!optreden!staat!nu!voor!half!januari!gepland.!Voor!het!optreden!worden!niet!alleen! de!bewoners!van!De!Rietvinck!uitgenodigd,!maar!ook!de!buurt.!Hij!was!immers!een!bekende!zanger! in!de!Jordaan!en!veel!mensen!zien!er!naar!uit!om!hem!weer!te!zien!schitteren!op!het!podium.! ! 3.3.3 Oude nieuwsuitzendingen en cabaretvoorstellingen In!het!Leo!Polak!zijn!er!veel!mensen!die!vroeger!vaak!naar!het!theater!zijn!geweest,!cabaret!van!de! Grote!Drie:!Wim!Kan,!Wim!Sonneveld!en!Toon!Hermans!maar!ook!!toneelstukken.!Bewoners!hebben! aangegeven! vaker! een! conference! te! willen! zien,! zoals! we! ook! op! een! middag! in! De! Tijdmachine! hebben! gedaan.! Het! samen! kijken! naar! een! voorstelling! levert! veel! gespreksstof! op.! De! activiteitenbegeleiding! heeft! aangegeven! dvd’s! van! deze! voorstellingen! aan! te! schaffen! en! mee! te! nemen!in!het!programma.!Ook!zijn!er!bewoners!die!graag!zelf!in!een!toneelstuk!willen!meespelen.! Om! aan! hun! wens! tegemoet! te! komen,! wordt! er! een! maatje! gezocht! die! kan! helpen! bij! het! regisseren! van! een! voorstelling.! Ook! in! de! Bornholm! wordt! een! tv/cabaretmiddag! toegevoegd! aan! het! huidige! programma! naar! aanleiding! van! De! Tijdmachine.! Bewoners! willen! graag! vaker! de! polygoonjournaals!terugkijken,!omdat!het!zoveel!herinneringen!oproept.!Zo!was!er!een!bewoner!die! bij!het!zien!van!de!opening!van!het!metronetwerk!in!Rotterdam,!van!begin!tot!eind!alle!stations!kon! opnoemen.!Hij!was!destijds!betrokken!bij!de!aanleg!van!de!lijn.!De!activiteitenbegeleiders!hebben!via! Beeld&Geluid!dvd’s!besteld!van!de!oude!journaals!(‘Geboortejaar!in!beeld’).! ! ! ! ! De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
19!
! ! 3.3.4 Landenthema feestjes Op!de!Drie!Hoven,!Groenelaan!en!Willem!Dreeshuis!worden!er!landenthemaQdagen!georganiseerd.! Het! hele! huis,! de! activiteiten! en! het! eten! worden! aangepast! op! het! thema! van! die! keer.! De! activiteitenbegeleidster!van!de!Drie!Hoven!gaf!aan!dat!je!zo!met!relatief!weinig!middelen!een!groot! effect! kan! hebben! op! de! bewoners.! Ook! op! de! Rozenholm! wordt! het! landenthema! een! nieuwe! activiteit.!Zo!staat!daar!binnenkort!een!Surinaamse!dag!op!het!programma.!Om!niet!zelf!het!wiel!uit! te! vinden! gaan! de! activiteitenbegeleiders! contact! opnemen! met! De! Venser! waar! ze! veel! ervaring! hebben!met!deze!activiteit.!De!Rozenholm!kan!ook!gebruik!maken!van!de!diverse!materialen.! ! 3.3.5 Activiteiten in het park Verschillende!bewoners!van!Het!Leo!Polak!hebben!aangegeven!dat!ze!meer!activiteiten!willen!! doen!in!het!tegenover!gelegen!park.!Vooral!de!wekelijkse!yoga!les!leek!de!bewoners!fijn!om!buiten! te!doen.!Maar!ook!voor!schilderen!binnen!en!buiten!is!er!veel!animo.!De!activiteitenbegeleiding!gaat! de!komende!zomer!meer!activiteiten!buiten!organiseren.!En!dan!niet!alleen!in!de!binnentuin!maar! ook!in!het!park.!Ook!wordt!er!op!dit!moment!gekeken!of!er!een!schilderclubje!kan!worden!opgezet.!! ! 3.3.6 Filmmiddagen in Rietvinck en Sint Jacob Meerdere!bewoners!van!de!Rietvinck!en!Sint!Jacob!hebben!in!de!interviews!aan!de!reisleiders!verteld! dat!ze!graag!vaker!gezamenlijk!naar!films!willen!kijken.!Eerder!werd!er!op!Sint!Jacob!al!een!filmavond! gehouden!maar!door!bezuinigingen!en!minder!personeel!is!besloten!met!deze!activiteit!te!stoppen.! De!bewoners!willen!vooral!de!oude!films!zien,!zoals!ze!deze!vroeger!in!de!bioscoop!ook!zagen.!!Oude! westerns!en!natuurfilms!worden!vooral!genoemd.!De!Rietvinck!gaat!vanaf!het!najaar!filmmiddagen! inplannen,!net!als!Sint!Jacob.!! ! 3.3.7 Samen voetbal kijken In! de! Rietvinck! willen! de! mannen! vaker! samen! voetbal! kijken.! De! meeste! bewoners! hebben! dit! vroeger!ook!gedaan!in!het!café!op!zondagmiddag.!Café!de!Zon!aan!de!Lindengracht!is!zo’n!café!waar! je!heerlijk!voetbal!kan!kijken.!Voor!de!dames!is!er!al!een!HighQTea!activiteit!in!de!Noorderkerk,!maar! voor! de! mannen! wordt! gekeken! of! er! een! herenclub! kan! worden! opgericht! waarbij! ze! in! het! café! samen!voetbal!kunnen!kijken.!! ! 3.3.8 Vissen Enkele!bewoners!van!het!Willem!Drees!!zien!graag!een!visactiviteit!op!het!programma,!dit!geldt!ook! voor!bewoners!van!onder!andere!Rozenholm.!Bewoners!van!Bornholm!doen!dit!al!jaarlijks.!Ze!maken! dan!gebruik!van!een!speciale!steiger!in!de!buurt.!Met!deze!activiteitenbegeleiders!is!afgesproken!te! kijken! naar! de! mogelijkheden! om! een! Amstelring! competitie! op! te! zetten! waarbij! bewoners! tegen! elkaar!kunnen!gaan!vissen.! ! 3.4 Opzetten nieuwe activiteiten Uit! de! terugkoppelingen! met! de! activiteitenbegeleiders! bleek! dat! ze! op! dit! moment! te! weinig! capaciteit!en!middelen!hebben!om!in!te!spelen!op!de!grote!thema’s.!Dit!hebben!we!voorgelegd!aan! de!directie!en!Raad!van!Bestuur!van!Amstelring.!Zij!hebben!gevraagd!of!Stichting!De!Tijdmachine!na! afloop! van! het! project! de! activiteitenbegeleiders! kan! ondersteunen! om! tot! een! organisatieQbrede! aanpak!te!komen!voor!bijvoorbeeld:!! " Bioscoopbezoek!! " Uitjes!in!de!stad,!Carre,!Rijksmuseum,!Artis! " Uitjes!naar!de!natuur,!naar!het!bos,!bloembollenvelden!en!de!zee.!! De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
20!
! ! 3.5 Maatjesaanpak De!Tijdmachine!probeert!samen!met!de!activiteitenbegeleiders!de!wensen!en!vragen!van!bewoners! te!koppelen!aan!bestaande!activiteiten!of!wanneer!dat!niet!mogelijk!is!het!aanbod!zo!aan!te!passen! dat!de!vraag!van!de!bewoner!wordt!beantwoord.!Helaas!ligt!dat!niet!altijd!binnen!de!mogelijkheden! van!de!woonzorgcentra.!Daarom!heeft!Stichting!De!Tijdmachine!een!maatjesaanpak!opgezet;!het!zou! zonde! zou! zijn! als! bepaalde! vragen! of! wensen! niet! uitgevoerd! kunnen! worden.! Daarnaast! is! de! stichting!uit!op!een!structurele!en!duurzame!verbinding!tussen!de!vraag!en!het!aanbod,!ook!wanneer! de!stichting!niet!meer!betrokken!is!bij!het!huis.!We!vinden!het!van!groot!belang!dat!Amstelring!dit! binnen!de!eigen!organisatie!belegd!omdat!de!uren!van!Stichting!De!Tijdmachine!beperkt!zijn!en!de! kans!op!verduurzaming!via!Amstelring!groter!is.!De!Tijdmachine!wil!zich!graag!meer!misbaar!maken.!! ! De! bedoeling! van! de! maatjesaanpak! is! dat! er! mensen! worden! gezocht! die! op! basis! van! gemeenschappelijke! interesse! en! hobby! gekoppeld! kunnen! worden! aan! een! bewoner! met! een! duidelijke!vraag!of!wens.!Als!er!een!match!kan!worden!gemaakt!en!het!klikt!tussen!beide!personen,! kan!de!vraag!of!wens!worden!uitgevoerd.!Bijvoorbeeld!wanneer!het!gaat!om!het!bezoeken!van!een! jazz!concert,!gaat!het!maatje!in!eerste!instantie!een!keer!mee.!Als!het!van!beide!kanten!goed!bevalt!! kan!de!gezamenlijke!activiteit!een!structureler!karakter!krijgen.!Op!alle!locaties!waar!De!Tijdmachine! heeft!gestaan!zijn!vragen!en!wensen!geselecteerd.!Voor!deze!wensen!hebben!we!oproepjes!gemaakt! die!zijn!afgestemd!met!de!bewoner!over!gebruik!naam,!foto!enzovoort.!Veel!van!deze!wensen!zijn!al! in!de!persoonlijke/familie!sfeer!opgepakt.! ! 3.5.1 Willem Drees Op! een! van! de! locaties! hebben! we! een! mevrouw! gesproken! die! vroeger! in! de! binnenstad! heeft! gewoond!en!nu!graag!nog!eens!naar!de!stad!zou!willen!gaan.!Ze!wil!dan!het!liefst!een!kopje!koffie! met!een!gebakje!nuttigen!in!Café!Americain!,!zoals!ze!vroeger!ook!wel!eens!deed.!Ze!vond!het!altijd! zo! heerlijk! om! daar! ! naar! de! mensen! op! het! Leidseplein! te! kijken.! Voor! deze! mevrouw! zijn! we! op! zoek!gegaan!naar!een!maatje!die!dit!met!haar!wilde!doen.!Al!snel!hoorden!we!dat!familieleden!van! mevrouw!het!een!erg!leuk!idee!vonden!en!dit!graag!met!haar!wilden!doen.!Inmiddels!heeft!mevrouw! met!familie!een!High!tea!gehad!in!Café!Americain.!!
! !
3.5.2 Leo Polak! In!het!Leo!Polak!was!!een!dame!die!graag!nog!zelf!wilde!koken.!Omdat!ze!wat!vergeetachtig!aan!het! worden! is! en! ze! last! heeft! van! haar! handen,! zijn! we! samen! met! de! activiteitenbegeleiders! op! zoek! gegaan!naar!een!manier!om!tegemoet!te!komen!aan!de!wens!van!deze!mevrouw.!Het!bleek!dat!haar! zoon! graag! met! haar! samen! wilde! koken,! inmiddels! doet! ze! dat! elke! week.! Eerst! samen! koken! en! daarna!gezellig!samen!genieten!van!het!resultaat.!
! 3.5.3 Het Schouw In!het!Schouw!was!een!bewoonster!die!in!het!interview!aangaf,!dat!ze!vroeger!erg!genoten!heeft!van! motorrijden.! Dat! zou! ze! nu! ook! nog! wel! willen! doen.! Deze! wens! hebben! we! bij! de! activiteitenbegeleider! van! het! huis! neergelegd.! Inmiddels! heeft! mevrouw! een! ritje! achterop! de! motor!gemaakt!samen!met!haar!nichtje!en!heeft!haar!zoon!contacten!met!een!aantal!leden!van!de! Hells!Angels,!zodat!ze!vaker!mee!kan.!!
! ! ! ! De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
21!
! ! ! 3.6 Resultaten Thema!
Omschrijving!
Resultaat!!
Omschrijving!
Koppelingen! !
! Huidige!activiteiten!
! 143!
! !
!
Aanpassing!huidige! activiteiten! Nieuwe!activiteiten! Maatjes/familie!
67!
!
23! 38!
!
131!uur!
! Tot!1!oktober!2014.!Woonzorgcentra! pakken!dit!zelf!op.! !
! ! Aantal!ingezette! vrijwilligersuren! ! ! ! !
! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !
De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
22!
! ! !! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! ! !
4. Hoe is op De Tijdmachine gereageerd? ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !
De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
23!
! ! We!hebben!alle!betrokkenen!bij!De!Tijdmachine!gevraagd!om!hun!ervaringen!op!te!schrijven.!! In!dit!onderdeel!een!greep!uit!de!reacties.!! 4.1 Bewoners & omwonenden " “Ik!dacht!dat!we!een!film!gingen!kijken!vanmiddag,!maar!dit!is!veel!leuker.!Er!komt!een!! hele!film!van!mijn!leven!voorbij.”!(Bewoner!Groenelaan)! " “Dat! is! helemaal! geen! jaren! ’60! die! kinderwagen! en! gordijnen,! bij! mij! thuis! zag! het! er! heel! anders!uit!”!(Bezoeker!Sint!Jabob)!! " “Voordat! De! Tijdmachine! langs! kwam! wist! ik! mij! niets! te! herinneren! van! mijn! leven! in! de! jaren! ’60.! Nu! gaan! er! allemaal! luikjes! open! waar! ik! het! bestaan! niet! meer! van! wist.”! (Bewoner!Willem!Dreeshuis)! " “Kom! maar! op! met! het! telefoonnummer! van! de! jongens! van! de! band,! kunnen! we! ze! mooi! boeken!voor!volgend!jaar!”!(Bewoners!De!Drie!Hoven)!! ! 4.2 Familie & vrienden bewoners ! 4.2.1 Broer zanger in De Rietvinck De!broer!van!de!zanger!in!de!Rietvinck!was!helaas!niet!in!de!gelegenheid!om!aanwezig!te!zijn!tijdens! de! opening! van! De! Tijdmachine.! Hij! hoorde! echter! van! het! optreden! van! zijn! broer! en! werd! emotioneel! bij! het! zien! van! de! filmpjes! die! we! gemaakt! hadden.! Hij! zag! zijn! broer! eindelijk! weer! stralen,!zoals!hij!hem!kende!van!vroeger.!Hij!heeft!naar!aanleiding!van!het!zien!van!de!filmpjes!nog! een!eQmail!gestuurd!naar!een!van!onze!muzikanten:! ! Beste!Gertjan,! ! Ik!hoop!dat!jullie!nog!eens!komen!om!te!musiceren!in!het!huis.! Jammer!dat!ik!het!gemist!heb,!maar!ik!heb!de!filmpjes!van!zijn!optreden!gezien.! Het!is!hard!om!mijn!broer!daar!zo!te!zien,!ik!herinner!me!mijn!broer!als!een! grote!sterke!vent!met!een!geweldige!uitstraling,!je!ziet!wat!Parkinson!met!mensen!doet.!Maar!laten! we!hopen!dat!hij!er!nog!een!tijd!is.!Ik!hoop!jullie!weer!eens!te!zien,!als!jullie!nog!eens!komen!laat!het! me!s.v.p.!weten!ik!geef!je!ons!telefoonnummer.! ! Met!vriendelijke!groet,! Dick!! ! 4.2.2 Gift in Leo Polak In! woonzorgcentrum! Leo! Polak! hebben! we! van! een! dochter! van! een! van! de! bewoonsters! veel! spulletjes! gekregen! om! de! kamer! verder! aan! te! kleden! in! de! jaren! ’60! stijl.! Haar! moeder! lag! op! sterven! en! ze! vond! De! Tijdmachine! een! fijne! bestemming! voor! de! spulletjes! van! haar! moeder.! Het! bezoeken!van!De!Tijdmachine!was!voor!haar!een!prettige!afwisseling!met!het!verdriet!en!de!zorgen! om!haar!moeder.!! ! 4.3 Zorgprofessionals " Hoofd!verzorging:!“Dit!is!het!mooiste!project!dat!we!in!huis!hebben!gehad.“! " Hoofd! verzorging:! “Door! de! herinneringen! die! zijn! opgehaald! in! De! Tijdmachine! is! het! voor! het! verzorgend! personeel! makkelijker! om! een! praatje! te! maken! tijdens! de! dagelijkse! handelingen.! We! hebben! nu! andere! haakjes! om! een! gesprek! te! beginnen! en! leren! onze! bewoners!nog!beter!kennen.”!! De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
24!
! 4.4 Activiteitenbegeleiders ! 4.4.1 Annette Visser, woonzorgcentrum de Rietvinck Conclusie:! Een! geweldig! initiatief! en! voor! herhaling! vatbaar!! De! Tijdmachine! heeft! echt! een! meerwaarde!voor!onze!bewoners.! ! 4.4.2 Rachel en Stephanie, woonzorgcentrum Leo Polak ! Stephanie:!“De!Tijdmachine!heeft!een!grote!indruk!achtergelaten!op!onze!bewoners/familieleden!en! personeel.!Er!werd!door!de!tijdmachine!veel!aandacht!geschonken!aan!individueel!contact!en!dat!was! erg! fijn! voor! bewoners.! Iedereen! kon! zijn! verhaal! kwijt! en! er! werd! naar! geluisterd.! Niet! alleen! het! praten!over!maar!ook!het!decor,!de!voorwerpen!en!beelden!maakten!het!voor!de!bewoners!makkelijk! om!mee!!terug!in!de!tijd!te!gaan”.! Rachel:! “De! bewoners! hebben! de! tijdmachine! als! zeer! prettig! ervaren.! Oude! herinneringen!! ophalen! en! die! met! elkaar! delen.! Helaas! hebben! wij! er! maar! 3! dagen! van! kunnen! genieten! (in! verband!met!feestdagen)!dat!was!wel!jammer.!Naar!mijn!idee!is!De!Tijdmachine!voor!onze!bewoners! zeker!voor!herhaling!vatbaar”.!! 4.5 Geestelijk verzorgers/humanistisch medewerkers Humanistisch!raadsvrouw:!“De!kwaliteit!en!professionaliteit!van!de!vrijwilligers!en!medewerkers!van! De! Tijdmachine! is! bewonderingswaardig.! In! gesprek! met! onze! bewoners! maar! ook! in! de! terugkoppeling!naar!mij!wanneer!er!heftige!zaken!naar!boven!zijn!gekomen.”!! ! 4.6 Facilitair bedrijf Katinka!van!Meurs!Hoofd!Centraal!Distributiecentrum!Amstelring:! “Het! is! een! pracht! van! een! project.! Ik! ben! trots! dat! mijn! teamleden! mee! mogen! helpen! met! het! vervoer!van!de!tijdmachine,!van!locatie!naar!locatie.”! ! 4.7 Directie en Raad van bestuur Annemiek!Beukman,!directeur!Amstelring:! “De!Tijdmachine!geeft!onze!bewoners!een!verhaal!en!een!gezicht.”!! ! Eric!Hisgen,!Voorzitter!van!de!Raad!van!Bestuur!Amstelring:! “De!Tijdmachine!is!veel!meer!dan!een!leuke!activiteit”! ! 4.8 Vrijwilligers Ook! de! vrijwilligers! van! De! Tijdmachine! hebben! op! papier! gezet! hoe! ze! hun! rol! in! De! Tijdmachine! hebben!ervaren.!Hieronder!een!aantal!uitspraken.!!! ! 4.8.1. Marjolein “De! opzet! van! het! project! verdient! alle! lof.! De! insteek! om! te! zoeken! naar! datgene! wat! mensen! vroeger!vreugde!bezorgde!en!wat!zij!op!de!een!of!andere!manier!ook!nu!nog!zouden!kunnen!doen,!is! een! benadering! die! uitgaat! van! het! positieve! en! de! bewoner! centraal! stelt.! De! wijze! waarop! het! project!is!vormgegeven,!is!er!een!die!de!bewoners!erg!aanspreekt.!De!huiskamer!trekt!de!aandacht!en! is! vaak! een! uitstekend! startpunt! om! de! gesprekken! te! beginnen.! Alledaagse! voorwerpen! roepen! herinneringen! op,! van! waaruit! gemakkelijk! koppelingen! gemaakt! kunnen! worden! naar! het! meer! persoonlijke.!! De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
25!
! ! ! Ontroerend! was! het! te! zien! hoe! belangrijk! de! foto! achteraf! voor! de! bewoners! was.! Een! tastbaar! bewijs!van!het!gesprek!(en!dus!de!aandacht)!dat!gevoerd!was.!De!foto’s!werden!steeds!vol!trots!aan! anderen!getoond!en!vaak!werd!gevraagd!of!er!nog!eentje!gemaakt!kon!worden!voor!de!kinderen.!Ik! hoop! dat! het! project! op! grotere! schaal! voortgezet! kan! worden! onder! leiding! van! deze! twee! en! structureel!ingezet!kan!worden!in!de!zorg!voor!de!ouderen.”!!
4.8.2 Esther “Na! een! training! met! nog! een! aantal! vrijwilligers,! waarin! er! werd! uitgelegd! wat! we! konden! verwachten,!wat!er!van!ons!werd!verwacht,!en!hoe!we!vraag!het!beste!omhoog!konden!halen!bij!de! ouderen,!zijn!we!aan!de!slag!gegaan!de!eerste!locatie!“De!Rietvinck”!in!het!hartje!van!de!Jordaan.! De! allereerste! keer! was! ik! nog! wel! zenuwachtig! en! een! beetje! onwennig,! maar! dat! werd! al! snel! minder!doordat!Tim!en!Anne!er!ook!waren!en!die!wisten!mij!te!ondersteunen!op!afstand.! ! Op!1!locatie!na!ben!ik!in!alle!locaties!geweest!waar!de!Tijdmachine!heeft!gestaan,!en!kan!ik!alleen! maar!zeggen!dat!ik!een!geweldig!leuke!tijd!heb!gehad,!met!de!collega!”reisleiders!en!stewards”,!met! alle!bewoners!die!ik!heb!gesproken,!maar!ook!met!Tim!en!Anne!(die!ook!echt!feeling!hebben!met!de! doelgroep)! en! ook! met! de! meeste! vrijwilligers! in! de! huizen! zelf.! Ook! is! het! een! leerproces! voor! me! geweest.!Juist!omdat!ik!even!op!een!punt!in!mijn!leven!stond!waar!ik!even!niet!meer!wist!wat!ik!wilde,! kwam!dit!voor!mij!als!een!kadootje.”!! ! 4.8.3 Erik “Ik! heb! met! veel! plezier! deelgenomen! aan! De! Tijdmachine! ondanks! dat! ik! het! afnemen! van! de! interviews! in! een! aantal! gevallen! best! een! uitdaging! vond.! Het! was! bijzonder! te! ervaren! dat! de! gesprekken!met!de!oudere!mensen!in!de!zorgcentra!toch!veelal!anders!verlopen!als!gesprekken!met! leeftijdsgenoten.! Er! vallen! soms! stiltes,! en! dat! bleek! helemaal! niet! erg.! Toch! moest! ik! soms! wel! schakelen.! ! Wat!ik!erg!mooi!vond!om!mee!te!maken,!is!wat!de!huiskamer,!en!alle!spullen!die!er!in!stonden,!bij!de! mensen!heeft!losgemaakt.!Zoals!een!man!met!dementie,!ik!had!gezien!dat!hij!op!de!gesloten!afdeling! eigenlijk!alleen!druk!rond!schuifelde!en!niet!verstaanbare!dingen!zei.!Bij!de!huiskamer,!aan!de!kant! van!het!keukentje,!zo!vertelde!een!medewerkster!van!het!betreffende!zorgcentrum,!hoorde!zij!de!man! om! zijn! moeder! vragen.!En! dan! de! zanger! van! De! Rietvinck,! die! bij! de! band! het! voortouw! nam! en! gewoon! zijn! medebewoners! een! erg! leuke! middag! bezorgde! door! zijn! repertoire! van! vroeger! met! professionele!flair!zong!!Of!de!dame!van!over!de!100!jaar!die!het!dak!er!af!speelde!achter!de!piano.! En,!niet!te!vergeten,!de!dame!die!op!haar!mondharmonica!eigenlijk!hetzelfde!deed.!! ! Natuurlijk!zijn!er!bij!de!interviews!veel!mooie!dingen!verteld,!over!hoe!men!zijn!of!haar!partner!leerde! kennen,!trouwde,!kinderen!kreeg!en!welke!leuke!dingen!ze!met!het!gezin!deden.!Maar!ook!de!trieste! ervaringen! die! zijn! gedeeld! door! veel! mensen,! zoals! de! 2e! Wereldoorlog,! of! meer! persoonlijke! nare! ervaringen!(bijv.!het!door!een!ongeluk!verliezen!van!familie),!maakte!dat!ik!het!erg!bijzonder!en!mooi! vond!om!mee!te!kunnen!werken!aan!De!Tijdmachine!”!! ! ! ! ! ! ! ! De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
26!
! ! !
!
! !! ! ! !! ! !
5. In de media ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !
De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
Stichting De 27! Tijdmachine November 2014
! ! ! Vanaf!de!start!van!het!project!is!De!Tijdmachine!flink!in!de!media!geweest.!We!hebben!ingezet!op! een!mediacampagne,!sociale!media!en!een!eigen!website!met!veel!filmQ!en!fotomateriaal.!! 5.1 Media Campagne Speciaal!voor!de!officiële!opening!hebben!we!een!persaankondiging!en!persbericht!laten!opmaken.! Deze!dienst!is!aangeboden!door!Woonz!BV.!en!uitgevoerd!door!Wim!Conraads!Communicatie.!Een! week!voor!de!grote!lancering!in!woonzorgcentrum!de!Venser!werd!een!persaankondiging!verstuurd.!! ! 5.1.1 Websites Naar! aanleiding! van! de! media! campagne! is! het! verhaal! van! De! Tijdmachine! op! 15! verschillende! websites!geplaatst.!Dit!zijn!websites!op!het!gebied!van!Zorg!&!Welzijn.!Stuk!op!www.zorgvisie.nl:!! !
! ! ! ! ! ! De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
!
28!
! 5.1.2 Kranten en clips Daarnaast!zijn!er!een!dag!voor!de!opening!journalisten!en!fotograven!van!Het!Parool!en!het!! NRC! Handelsblad! langs! geweest,! we! stonden! in! beide! zaterdagedities.! Tijdens! de! opening! was! Novem! er! om! een! kort! filmpje! te! maken.! Dit! filmpje! heeft! op! zie.nl! gestaan! en! is! verstaald! in! het! Engels! en! Duits.! Vooral! in! Duitsland! heeft! het! filmpje! het! erg! goed! gedaan.! De! Stern! heeft! het! op! haar!site!geplaatst!waar!het!meer!dan!1.500!keer!is!gedeeld.!! ! Telegraaf!12!mei!2014:! !
! ! NRC!Handelsblad!10!mei!2014:! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! Ook! De! Telegraaf! en! het! Reformatorisch! Dagblad! waren! aanwezig! bij! de! opening.! Dit! heeft! geresulteerd!in!twee!artikelen!en!een!filmpje!voor!Telegraaf!TV.!De!Westerpost!is!bij!onze!opening!in! De!Drie!Hoven!geweest!en!heeft!hier!een!mooi!artikel!over!geschreven.!!! ! De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
29!
! ! ! Met! name! tijdens! de! openingen! hebben! we! korte! filmpjes! gemaakt.! Deze! filmpjes! hebben! we! geplaatst! op! een! Vimeo! kanaal! en! op! de! Facebookpagina! van! de! stichting.! Deze! verschillende! filmpjes!zijn!in!totaal!ruim!600!keer!bekeken.!!!
5.1.3 Magazines Eind!september!zijn!we!geïnterviewd!voor!een!tweeQpagina!groot!artikel!in!AS,!Maandblad!voor!de! Activiteitensector.!Het!artikel!wordt!in!januari!2015!geplaatst.!Tevens!hebben!we!in!weekblad!Libelle! gestaan.! ! 5.1.4 Radio Ook!de!radio!heeft!De!Tijdmachine!opgepikt.!Het!is!gestart!met!Amsterdam!FM!met!een!telefonisch! interview.!Na!de!opening!is!Radio!1Vandaag!een!middag!langs!geweest!in!De!Tijdmachine!en!heeft! daar! een! mooi! verslag! van! gemaakt.! Ook! zijn! we! in! het! programma! Hemelbestormers! van! Radio! 2! geweest.!En!is!Radio!Steunkous!langs!geweest!bij!een!opening!om!daar!verslag!van!te!doen.!! ! 5.2 Sociale Media Vanaf!de!start!van!het!project!hebben!we!gebouwd!aan!onze!sociale!media!sites.!We!hebben!vooral! ingezet!op!Facebook!waar!we!een!pagina!!hebben!aangemaakt.!In!een!tijdsbestek!van!zes!maanden! hebben! we! ruim! 450! actieve! volgers! geworven.! Op! onze! Facebookpagina! hebben! we! alle! stappen! van! het! project! bijgehouden,! maar! ook! veel! vrijwilligers! geworven.! Ruim! de! helft! van! onze! vrijwilligers! heeft! zich! via! dit! kanaal! aangemeld.! Daarnaast! maakt! De! Tijdmachine! ook! gebruik! van! Twitter!en!LinkedIn.!! ! 5.3 Website Voor!ons!project!was!er!een!nieuwe!website!nodig.!Van!maart!tot!oktober!2014!zijn!er!2.281!unieke! sessies! geweest! op! onze! website.! De! Jongens! van! de! TU! hebben! de! bouw! en! het! ontwerp! van! de! website!op!zich!genomen.!! ! 5.4 Sfeerimpressie De Tijdmachine Amsterdam Om!onze!boodschap!nog!beter!over!te!brengen!hebben!we!een!clip!laten!maken!van!ons!project.!In! de!clip!vertelt!de!coördinator!van!De!Tijdmachine!hoe!het!project!inhoudelijk!werkt!en!komt!er!een! vrijwilliger! aan! het! woord.! De! sfeerimpressie! bestaat! uit! beelden! van! de! opening! in! het! Willem! Dreeshuis!en!bewoners!van!het!Sint!Jacob!die!een!bezoek!brengen!aan!De!Tijdmachine.!Deze!clip!is! gemaakt!door!Studio!Pressplay!en!is!ruim!1.400!keer!bekeken.! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !
De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
30!
! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !
! !!
6. Financiën ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !
!
!
!
! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !
De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
Stichting De 31! Tijdmachine November 2014
! ! 6.1 Begroting en dekkingsplan
! Begroting! 1.!Personeelskosten!! Deze!post!is!als!volgt!opgebouwd:! Korting!van!Stichting!De!Tijdmachine!op!de!uurprijs!van!16%! Ureninzet!Woonz!BV.! Bureau!Tim!Trooster!&!DuQ!Producties! ! 2.!Uitvoeringskosten! !! 3.!Bureaukosten! !! 4.!Onvoorziene!kosten! !! Totaal!
BEGROTING! REALISATIE! 90085! 93220,64! !!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!14.430! !!!!!!!!!!!!!!!!!!4.840! !!!!!!!!!!!!!!!!73.950! !! ! 33100! 31924,64! !! !! 7865! 6299,47! !! !! 3630! 3235,25! !! !! 134680! 134680!
! !Dekkingsplan!
! !!!
1.!Eigen!inkomsten! !Eigen!bijdrage!aanvrager! !Eigen!bijdrage!partners! !! totale!eigen!bijdrage! !! 2.!Bijdragen!van!derden! Subsidies/bijdragen!van!fondsen:! a.!SKAN!Fonds! b.!VSB!Fonds! c.!RCOAK!! d.!Anoniem!fonds! e.!Fonds!Sluyterman!van!Loo! !! totale!bijdrage!van!derden! !! Totale!dekking!
!! 14430! 32250! !! 46680! !! !! !! 25000! 25000! 15000! 15000! 8000! !! 88000! !! 134680!
! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !
Alle!bedragen!zijn!inclusief!btw.!! ! ! ! ! ! ! De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
32!
! 6.2 Toelichting op de projectbegroting
!
Personeelskosten! De!personeelskosten!zijn!hoger!uitgevallen!dan!begroot.!Dat!komt!doordat!er!meer!uren!in!de! voorbereiding!en!uitvoering!zijn!gaan!zitten.!Een!groot!deel!van!de!uren!hebben!Bureau!Tim!Trooster! en!DuQ!Producties!dan!ook!op!eigen!investering!gedaan!om!binnen!de!begroting!te!blijven.!Andere! posten!zijn!lager!uitgevallen!waardoor!het!bestuur!ven!Stichting!De!Tijdmachine!heeft!besloten!een! deel!van!het!overgebleven!bedrag!uit!te!keren!aan!Bureau!Tim!Trooster!en!DuQ!Producties!om! gedeeltelijk!tegemoet!te!komen!in!de!extra!uren.! ! Uitvoeringkosten! De!uitvoeringskosten!zijn!lager!uitgevallen!dan!begroot.!Dit!komt!doordat!we!goede!prijsafspraken! hebben!kunnen!maken!met!onder!andere!de!decorbouwer.!Bijna!alle!bedrijven!die!een!dienst!of! product!hebben!geleverd!aan!De!Tijdmachine!hebben!dit!met!korting!gedaan.!Als!wederdienst!voor! hun!bijdrage!hebben!we!ze!opgenomen!in!onze!Wall!op!Fame!op!onze!website!en!hebben!we!ze! betrokken!op!de!Facebookpagina.!! ! Bureaukosten! Op!deze!post!hebben!we!kunnen!besparen!doordat!we!zelf!veel!voorwerk!hebben!gedaan!waardoor! de!accountant!aanzienlijk!minder!tijd!nodig!had!om!de!begroting!te!controleren.!!! ! Onvoorzien! Het!methodische!onderdeel!van!de!training!die!onze!vrijwilligers!hebben!voorbereid!op!hun! werkzaamheden!hebben!we!zelf!ontwikkeld.!Daarnaast!leek!het!ons!belangrijk!dat!de!vrijwilligers! meer!te!weten!kwamen!over!de!jaren!’60!en!zelf!ook!ervoeren!hoe!het!was!om!terug!te!gaan!in!de! tijd.!Voor!dit!onderdeel!hebben!we!Oud!Wasgoed!ingeschakeld.!Deze!kostenpost!was!niet!voorzien.! We!hebben!van!Oud!Wasgoed!nog!1!training!tegoed!en!zullen!deze!volgend!jaar!bij!een!nieuw! project!inzetten.! ! Een!deel!van!de!inrichting!heeft!in!de!vakantie!in!de!opslag!gestaan.!Inmiddels!hebben!we!met!het! CDC!van!Amstelring!afgesproken!dat!we!kosteloos!gebruik!mogen!maken!van!hun!opslag.!Aangezien! het!Sint!Jacob!gaat!sluiten!zal!deze!opslag!tijdelijk!zijn.!! ! Tot!slot!hebben!we!300!euro!gereserveerd!voor!kosten!die!nog!gemaakt!worden!ten!aanzien!van!! onder!andere!de!hosting!van!de!website.!! ! 6.3 Toelichting op het dekkingsplan ! De!begroting!is!gedekt!door!de!bijdrage!in!korting!op!de!uren!van!Stichting!De!Tijdmachine!en!een! bijdrage!van!Woonz!BV!en!Amstelring!in!middelen!en!financiën.!Daarnaast!heeft!de!stichting! bijdragen!gekregen!van!vijf!fondsen!waarvan!er!vier!in!de!openbaarheid!willen!treden:!SKAN!Fonds,! VSB!Fonds,!RCOAK!en!Fonds!Sluyterman!van!Loo.! ! ! ! ! ! ! ! ! ! De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
33!
! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
34!
! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !
! !! !
7. Blik in de toekomst ! ! ! ! ! ! ! !
De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
Stichting De 35! Tijdmachine November 2014
!
7.1 Doorontwikkeling Stichting De Tijdmachine ! Sinds! de! start! van! het! project! hebben! meer! dan! 20! woonzorgcentra,! verspreid! over! het! hele! land,!! contact! met! ons! opgenomen! met! de! vraag! of! De! Tijdmachine! ook! bij! hun! langs! kan! komen.! Ook! hebben!we!een!middag!verzorgd!op!de!beurs!“Welkom!in!de!Zorg”!in!de!Jaarbeurs!in!Utrecht.!Naast! onze!positieve!ervaringen!in!ons!pilotproject!is!er!dus!een!bredere!vraag!naar!De!Tijdmachine.!! ! Belangrijke!pijlers!in!2015:! ! 1.!Doorontwikkeling!De!Tijdmachine!Amsterdam! Van! de! woonzorgcentra! die! hebben! gereageerd! komen! er! zeven! uit! ! Amsterdam! e.o..! Hier! hebben! we!in!september!en!oktober!gesprekken!mee!gevoerd.!Zes!zorgorganisaties!willen!graag!deelnemen! aan! de! doorontwikkeling! van! De! Tijdmachine! Amsterdam.! In! totaal! gaat! het! om! minimaal! 40! woonzorgcentra.! ! We! hebben! afgesproken! dat! Stichting! De! Tijdmachine! een! projectplan! gaat! opstellen! en! dat! alle! deelnemende!zorgorganisaties!hier!input!aan!leveren!en!later!meeschrijven/bijsturen!zodat!het!voor! hun! passend! is.! Er! zijn! organisaties! die! nu! lokale! financieringsmogelijkheden! in! kaart! brengen.! We! willen!ook!graag!de!fondsen!betrekken!die!bij!hebben!gedragen!aan!het!pilotproject.!! ! 2.!Uitrol!De!Tijdmachine! Zoals!duidelijk!naar!voren!komt!uit!ons!strategisch!plan!willen!we!De!Tijdmachine!gefaseerd!uitrollen! over!Nederland.!We!werken!vraaggestuurd!dus!de!vraag!vanuit!de!bewoners!en!zorgorganisaties!is! leidend.! We! zijn! verrast! door! de! hoeveelheid! reacties! uit! het! werkveld! in! Nederland! maar! ook! uit! België.!Zonder!enige!vorm!van!acquisitie!hebben!zich!meer!dan!20!zorgorganisaties!bij!ons!gemeld.!! In!2015!willen!we!graag!van!start!in!een!nieuwe!regio!en!we!hebben!een!aantal!mogelijkheden:! " Drenthe! " Stedendriehoek!(Deventer,!Apeldoorn!en!Zutphen)! " Noord!Brabant! " Zuid!Holland! In!deze!regio’s!zijn!meerdere!organisaties!die!interesse!hebben!om!mee!te!doen!aan!De!Tijdmachine.!! ! 3.!Start!De!Tijdmachine!Vlaanderen,!samenwerkingsproject!Stichting!De!Tijdmachine!! en!de!Katholieke!Hogeschool!Limburg! Vanaf! januari! 2014! hebben! 5! studenten! van! de! hogeschool! in! het! kader! van! hun! afstudeerproject! onderzoek!gedaan!naar!de!toepasbaarheid!van!De!Tijdmachine!in!België.!Uit!het!onderzoek!blijkt!dat! er!een!brede!vraag!is!maar!dat!zorgorganisaties!zich!vooral,!in!verband!met!de!beperkte!budgetten,! zorgen! maken! om! de! kosten.! Ook! hebben! de! studenten! een! dag! proefgedraaid! met! een! kleine! Tijdmachine.! Dit! was! een! spannend! moment! omdat! de! mentaliteit! van! Belgische! ouderen! niet! te! vergelijken! is! met! die! van! bijvoorbeeld! de! bewoners! uit! de! oude! Jordaan.! Maar! het! werkte,! de! ouderen!reageerden!!spontaan!en!er!kwamen!in!een!dag!zaken!naar!boven!die!de!professionals!nog! niet!eerder!hadden!vernomen.!De!studenten!hebben!zelfs!na!het!afstuderen!nog!een!aantal!wensen! op!vrijwillige!basis!uitgevoerd.!De!KHLIM!is!nu!zo!enthousiast!dat!ze!graag!een!project!met!ons!willen!! starten.!Hiervoor!hebben!we!op!6!oktober!een!serieuze!stap!gezet!door!gezamenlijk!een!seminar!te! organiseren!over!meer!vraaggestuurd!werken!in!de!ouderenzorg.!Hier!hebben!ruim!70!professionals! aan! deelgenomen.! We! maken! nu! een! inventarisatie! van! het! aantal! zorgorganisaties! dat! deel! wil! nemen.!! ! ! ! De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
36!
! ! ! 4.!Start!project!‘Gouwe!Ouwe’!! Onze! huisband! De! Tijdmachinisten! heeft! De! Tijdmachine! in! ieder! woonzorgcentrum! feestelijk! geopend.!Dit!was!iedere!week!weer!bijzonder.!In!het!ene!huis!werd!er!meegezongen!en!werden!er! nummers! aangevraagd,! terwijl! in! andere! huizen! het! dak! eraf! ging.! Vaak! speelden! bewoners! mee,! zoals!een!mevrouw!van!87!op!haar!mondharmonica.!! ! Uit!de!uitkomsten!van!onze!interviews!kwam!muziek!als!belangrijkste!thema!naar!voren!en!dan!met! name! live! muziek.! Mensen! geven! aan! dat! ze! interactie! willen! met! de! band! maar! ook! met! nieuwe! (jonge)!mensen.!Lekker!in!de!watten!gelegd!met!een!hapje,!drankje!en!een!leuk!gesprekje.!Uit!deze! wens!en!onze!ervaring!is!het!idee!ontstaan!om!De!Tijdmachinisten!los!als!activiteit!in!te!gaan!zetten.! Met!ondersteuning!van!onze!stichting!om!te!zorgen!dat!het!de!ouderen!aan!niets!ontbreekt.!! ! We!noemen!de!activiteit!Gouw!Ouwe!en!er!hebben!zich!tot!nu!toe!al!meer!dan!15!woonzorgcentra! gemeld! die! ons! graag! willen! boeken.! Om! het! betaalbaar! te! houden! voor! de! verschillende! woonzorgcentra! zijn! we! in! gesprek! met! een! Nederlandse! bank! over! partnerschap.! Erg! spannend,! wellicht!kunnen!we!binnenkort!meer!vertellen!!We!willen!met!Gouwe!Ouwe!onderzoeken!of!we!een! mooie! activiteit,! enkel! met! bijdragen! van! het! bedrijfsleven,! particulieren! en! woonzorgcentra! op! kunnen!zetten!zodat!deze!minder!afhankelijk!is!van!tijdelijk!geld.!! ! 7.2 De Tijdmachine reist verder; gaat u mee op reis?
!
We! zijn! de! fondsen! dankbaar! voor! het! vertrouwen! en! de! bijdragen.! Na! onze! pilot! reist! De! Tijdmachine! weer! verder.! Om! onze! plannen! waar! te! maken! en! De! Tijdmachine! mogelijk! te! maken! voor!meer!ouderen!zijn!we!afhankelijk!van!financiering.!Zoals!we!eerder!hebben!beschreven!zijn!we! volop!bezig!met!het!betrekken!van!partners,!zorgorganisaties,!bedrijfsleven,!overheid!en!fondsen.! We! werken! volgens! de! 4+1! methodiek! van! “De! Rem! op! de! Projectencarrousel”! van! het! Ministerie! van! Binnenlandse! Zaken,! 2012.! Deze! methodiek! gaat! over! het! herkennen! en! vervolgens! verduurzamen!van!goede!aanpakken/projecten!binnen!het!sociale!domein!om!zo!het!fenomeen!van! de!projectencarrousel!tegen!te!gaan.!De!4!criteria!voor!het!herkennen!van!een!goede!aanpak/project! zijn!opgesteld!naar!aanleiding!van!onderzoek!naar!succesvolle!projecten.!Wat!zijn!de!4!belangrijkste! overeenkomsten?! Ze! gebruikten! een! effectieve! manier! van! werken! voor! en! door! de! doelgroep,! ze! meten! de! resultaten! in! uitkomst! en! impact,! ze! zijn! ingebed! in! een! strategische! coalitie! van! stakeholders,!ze!worden!geleid!door!creatieve!entrepreneurs.!Wij!werken!in!de!organisatieopbouw! en! projectontwikkeling! aan! al! deze! punten.! In! 2015! gaan! we! onze! methodiek! beschrijven,! een! onderzoek!starten!naar!het!effect!van!De!Tijdmachine!op!welbevinden!en!onze!partners!uitbreiden!in! de!zorgbranche!en!daarbuiten.!De!plus!1!staat!voor!de!verduurzamingsstrategie;!hoe!zorg!je!ervoor! om!minder!afhankelijk!te!zijn!van!tijdelijk!geld.! ! Door!deze!methodiek!te!volgen,!werken!we!aan!het!verstevigen!van!onze!stichting.!Ervaring!leert!dat! het!realiseren!van!structurele!inkomsten!tijd!kost,!zeker!voor!een!jonge!organisatie.!We!zijn!blij!met! de! bijdragen! van! Woonz! BV.! en! andere! bedrijven! die! ons! werk! mede! mogelijk! maken.! In! het! afgelopen!jaar!hebben!ook!verschillende!mensen!aangegeven!dat!ze!ons!werk!graag!willen!steunen.! We!hebben!hiervoor!verschillende!mogelijkheden!gecreëerd.!Onze!stichting!is!aangewezen!als!ANBI! wat! ervoor! kan! zorgen! dat! een! donatie! (gedeeltelijk)! aftrekbaar! is! bij! de! Belastingdienst.! Door! donaties! kunnen! we! (nog)! meer! ouderen! bereiken.! Begin! 2015! starten! we! ook! met! een! speciale! crowdfundingsactie!voor!het!project!Gouwe!Ouwe.!! ! Informatie!over!doneren!en!onze!crowdfundingsactie:!www.stichtingdetijdmachine.nl.!!
De!Tijdmachine!Amsterdam!2014! Stichting!De!Tijdmachine!! !
37!