De schakel tussen kennis, markt en maatschappij
“Valorisatie is het proces waarbij toegevoegde waarde wordt gecreëerd door kennis geschikt of beschikbaar te maken voor economische of maatschappelijke benutting en door deze kennis daadwerkelijk aan te wenden in producten, diensten en processen of anderszins met deze kennis nieuwe bedrijvigheid te creëren.” - Ministerie van Economie, Landbouw en Innovatie
/ Illustraties & Layout - Thomasbijen.com / Fotografie pagina 1 en 2 - Richard Theemling
In het OESO-rapport ‘Higher Education in Regional and City Development, Rotterdam 2010’ wordt geconcludeerd dat de regio Rotterdam de potentie heeft om zich te ontwikkelen tot een van de grootste kennis- en innovatieregio’s in de wereld. Meer samenwerking en synergie tussen de stakeholders is dan wel een eerste vereiste. De kennis- en onderwijsinstellingen van Rotterdam hebben daarom in 2012, via het Valorisatieprogramma Rotterdam (VPR), de handen ineen geslagen om te zorgen dat meer kennis vertaald kan worden naar economisch en maatschappelijk nut. Het VPR is een stimuleringsprogramma dat ons als kennisinstellingen de mogelijkheid geeft om tot 2017 een sterke impuls te geven aan het innovatief vermogen van de regio. Door te zorgen voor verankering binnen de instellingen worden de opgebouwde structuren en entiteiten ook na het programma voortgezet.
Pauline van der Meer Mohr Voorzitter College van Bestuur Erasmus Universiteit Rotterdam
We zijn verheugd u met behulp van deze uitgave kennis te laten maken met het programma.
Valorisatieprogramma Rotterdam | Voorwoord
Voorwoord
Pauline van der Meer Mohr Voorzitter stuurgroep Valorisatieprogramma Rotterdam (VPR)
3
Inhoudsopgave
Valorisatieprogramma Rotterdam | Inhoudsopgave
Voorwoord
3
Inhoudsopgave
4
Opbouw programma
7
Ondernemerschap 11 Onderwijs 13 Faciliteiten 19 Kennisbenutting 27 Interne organisatie 29 Samenwerking binnen kennisthema’s 31 Organisatie 39 Uitgelicht
43
/ Fotografie - Richard Theemling
Rotterdam als innovatieregio
6
Kennis- en innovatieregio. De regio Rotterdam heeft, met een enorme diversiteit aan ondernemingen en meerdere kennisinstellingen, de potentie zich te ontwikkelen tot een van de grootste kennis- en innovatieregio’s in de wereld. Twee facetten die van groot belang zijn voor een innovatieregio zijn ondernemerschap en het benutten van kennis (valorisatie). Kennisinstellingen. Rotterdamse kennisinstellingen hebben samen met de gemeente in 2012 het Valorisatieprogramma Rotterdam (VPR) opgezet. Dit stimuleringsprogramma heeft als doel een structurele impuls te geven aan meer en kwalitatief hoogwaardig ondernemerschapsonderwijs. Een betere ondersteuning van startende en groeiende bedrijven en het beter beschikbaar maken en benutten van kennis vormen de overige speerpunten. 2017. Rotterdam moet in 2017, mede door de impuls van het VPR, meer studenten tellen met een ondernemende houding, meer startende en snel groeiende bedrijven herbergen en een aantal grote maatschappelijke uitdagingen hebben aangepakt door de kennis van de instellingen beter in te zetten.
In deze brochure staat omschreven wat de instellingen onder de vlag van het programma doen op het terrein van ondernemerschapsstimulering en kennisbenutting (valorisatie).
“This region has everything it needs, and now needs to get its act together to deliver on its promises.” | OECD-Review Rotterdam 2010
Valorisatieprogramma Rotterdam | Opbouw programma
Opbouw programma
7
/ Fotografie - Richard Theemling
Ondernemerschapsstimulering in Rotterdam
Regulier Onderwijs
Additioneel Onderwijs
Startersfaciliteiten
Financieringsfaciliteiten Evenementen
Groeifaciliteiten
ONDERNEMERSCHAP Ondernemerschap is een cruciale en schaarse factor in de Nederlandse economie. De essentie van ondernemerschap is het zoeken en benutten van kansen. Dat kan als ondernemer, maar ook als ondernemende medewerker binnen een organisatie. Een belangrijke uitdaging voor de Nederlandse onderwijsinstellingen is het vergroten van hun maatschappelijke effectiviteit. Het stimuleren en voorbereiden van studenten om op ondernemende wijze hun kennis en vaardigheden passen, kan een belangrijk instrument zijn. ‘Het is goed dat toe er intehet onderwijs aandacht is voor ondernemerschap. Voor een sterke economie zijn ambitieuze ondernemers nodig’ aldus minister van EZ Henk Kamp. De vraag is daarbij hoe houden we het aantal ondernemers op Om en te komen we tot tot (nieuwe) snel groeiende bedrijven Hierin die bijdragen de economische van nodig; Rotterdam, dient peil meer ambitieuze ondernemers? is vooralaan kwaliteit in plaats vanpositie kwantiteit niet alleen er ingezet te worden op ambitieus maar ondernemerschap. Kwaliteit gaat(internationaal) in dat opzicht groeiend boven kwantiteit, want juist de zo veel mogelijk ondernemerschap, goed, overlevend en vooral ondernemerschap. kwaliteit van nieuwe bedrijven is van belang voor economische groei. Het VPR zet in op het verbeteren van ondernemerschapsonderwijs (pagina 13) binnen de instellingen en ondersteunende faciliteiten (pagina 19) voor de start en groei van bedrijven.
Leerwerkbedrijf NEWb
Minor Ondernemerschap van de HR op de Startup Campus
Get in the Ring tijdens de GEW
Ondernemerschapsonderwijs
Associate Degree Bachelor Master PhD Post initieel
Studeren & Ondernemen
Startersfaciliteiten
Ondernemerschapsvaardigheden Financieringsfaciliteiten
Regulier Onderwijs
Global Entrepreneurship Week Get in the Ring Evenementen
Additioneel Onderwijs
Valorisatiebijeenkomsten 24HourBusinessGame
Groeifaciliteiten
Toekomst. Ondernemerschapsonderwijs is het onderwijs van de toekomst. In een kenniseconomie waar de kennis snel veroudert en de markt snel verandert, is het essentieel ervoor te zorgen dat mensen toegerust zijn om zelf kansen te zien en te benutten. Ondernemende vaardigheden zijn hierbij van groot belang. Kwalitatief hoogstaand ondernemerschapsonderwijs staat aan de basis van ambitieus en groeiend ondernemerschap. Binnen het VPR werken de kennisinstellingen aan de versterking en verankering van ondernemerschapsonderwijs binnen de instellingen. Regulier onderwijs. Er wordt ingezet op meer en kwalitatief beter ondernemerschapsonderwijs in de Bachelor-, Master- en PhD-fase. Het ontwikkelen van nieuwe (verplichte) vakken, minoren en masterprogramma’s past bij dat streven. De instellingen gaan daarnaast meer samenwerken en dragen zorg voor een doorlopende leerlijn ondernemerschap, onder andere via een Associate Degree Ondernemen (MBO-HBO). Een van de ambities is om elke student in zijn studieloopbaan minimaal een keer in aanraking te laten komen met ondernemerschap. Dit wakkert een ondernemende houding aan bij alle studenten en leidt tot het besef dat ondernemerschap een carrière optie is.
Additioneel onderwijs. Voor ambitieuze studenten die zich verder willen ontwikkelen en verdiepen op het gebied van ondernemerschap gaan de instellingen extra programma’s aanbieden. Een voorbeeld is het StEEP-programma, dat studenten ondersteunt bij het combineren van studeren en ondernemen op een hoog niveau.
“Het is goed dat er in het onderwijs aandacht is voor ondernemerschap. Voor een sterke economie zijn ambitieuze ondernemers nodig.”
Valorisatieprogramma Rotterdam | Onderwijs
Onderwijs
| Minister van EZ Henk Kamp
13
Uitgelicht Minor Entrepreneurship
Valorisatieprogramma Rotterdam | Uitgelicht 14
De instellingen zetten allen in op het creëren en verbeteren van minoren (keuzevakken) op het gebied van ondernemerschap. Naast theoretische kennis over de laatste inzichten rond ondernemerschap hebben de minoren als doel om studenten bedrijfsideeën te laten testen in de markt waarin ze een bedrijf zouden kunnen starten. De eerste resultaten laten zien dat het aantal deelnemende studenten aan de (nieuwe) minoren ondernemerschap groeide van 247 in 2012 naar 422 in 2013.
Global Entrepreneurship Week
De Rotterdamse instellingen organiseren elk jaar onder leiding van de Hogeschool Rotterdam de Global Entrepreneurship Week Rotterdam. De derde week van november staat traditiegetrouw bol van activiteiten om studenten te inspireren tot ondernemerschap. Het hoofdevenement in deze week is Get In The Ring, een happening waarbij men ondernemers uit de hele wereld kan zien pitchen voor een groep van internationale investeerders voor een investering tot €1.000.000,-.
Associate Degree Ondernemen
Deze tweejarige, praktijkgerichte Associate Degree is bedoeld voor professionals en afgestudeerden vanuit het MBO en de HAVO, die zich als zelfstandig ondernemer willen vestigen of hun werkervaring willen onderbouwen. Dit traject is ontwikkeld door het Albeda College en de Hogeschool Rotterdam.
Erasmus Centre for Entrepreneurship
Het Erasmus Centre for Entrepreneurship (ECE) is opgericht met als doel het stimuleren en ondersteunen van ambitieus en innovatief ondernemerschap. Vanuit dit centrum wordt ondernemerschapseducatie gegeven en onderzoek gedaan naar ondernemerschap. Ook biedt het ECE diverse verschillende diensten aan voor de start, groei en vernieuwing van bedrijven.
GUESS-Survey
GUESSS is een grootschalig internationaal onderzoeksproject naar de ondernemerschapsintenties en –activiteiten onder studenten. Nederland deed vanuit het VPR voor het eerst mee in 2012. In Nederland vulden 13.000 studenten van universiteiten en hogescholen de vragenlijst in. Wereldwijd werden 1,3 miljoen studenten uit 26 landen benaderd. Uit het onderzoek bleek dat 3 % van de studenten ondernemer is en 1 op de 10 ondernemer wil worden na hun studie.
Valorisatieprogramma Rotterdam | Uitgelicht
Uitgelicht
Online Ondernemen
Online Ondernemen is een project van Hogeschool Inholland dat MKBondernemers ondersteunt bij hun online activiteiten. Ondernemers werken intensief samen met een groep van onderzoekers, docenten en studenten van Hogeschool Inholland. Ook de ICT-opleiding van ROC Zadkine is als partner verbonden aan dit project. Uitgangspunt is het werken aan meer, nieuwe en betere bedrijven.
15
Initiatieven vanuit en ondersteund door VPR
Onderwijsprogramma’s
Studenten/deelnemers 2012-2013
Associate Degree Ondernemen Certificaat Ondernemerschap 8 Minoren Ondernemerschap
150 288 422
- Entrepreneurship & New Business Venturing - Entrepreneurship in the Modern Economy - Cultural Entrepreneurship - Ondernemerschap - 3 Minor+ (innovation, revitalisatie) - Sociaal Ondernemerschap Meerdere Leerwerkbedrijven (o.a. Rotterdamse Zaak en Rotterdam Creative)
Oriëntatie op Ondernemerschap (verplicht Bachelor vak) 3 Masters Ondernemerschap
45 680 77
- Entrepreneurship and New Business Venturing - Entrepreneurship and Strategy Economics - Cultural Economics and Entrepreneurship
MBA Startup bootcamp Student Entrepreneurs Excellence Program (StEEP) Valorisatie- en ondernemerschapstrainingen docenten en onderzoekers
45 9 339
Events
Bezoekers/deelnemers 2012-2013
Global Entrepreneurship Week Get in the Ring, The Investment Battle Erasmus Entrepreneurship Congress Netwerkevents in Rotterdam Science Tower Summerschool Psychologie van ondernemerschap Startup Kids Rotterdam Valorisatiebijeenkomsten
1150 550 438 166 35 148 54
Onderstaand de doelstellingen die het programma in 6 jaar wil bereiken.
Wat
0-meting
Doelstelling 2017
Studenten in aanraking geweest met ondernemerschapsonderwijs
9.700
15.000
Studenten kiezen voor ondernemerschapsonderwijs
922
1.850
Docenten getraind op valorisatie en ondernemerschap
56
360
Valorisatieprogramma Rotterdam | Doelstellingen
Doelstellingen Onderwijs 2012-2017
17
Start- en groeifaciliteiten Colleges Trainingen Masterclasses
Regulier Onderwijs
Additioneel Onderwijs
Startersprogramma’s
Accelerator
Incubators
Revitalisering
Startersfaciliteiten
Groeifaciliteiten
Evenementen
Pre-seed
Seed
Financieringsfaciliteiten
18
Proof of concepts
Ondersteunen. Startende en vooral groeiende bedrijven kunnen een sterke impuls geven aan het innovatie- en concurrentievermogen van een regio. Het VPR zet dan ook in op extra faciliteiten om ondernemers (in spe) te ondersteunen in hun ambities. Start. Er wordt gewerkt aan nieuwe voorzieningen om de start van bedrijven te stimuleren en te faciliteren. Daarnaast zet het programma in op een betere doorstroming vanuit het onderwijs naar startersprogramma’s. Een van de beschikbare faciliteiten is de Startup Campus waar studenten, (alumni) ondernemers, investeerders en onderzoekers samen komen om te werken aan nieuwe innovaties en bedrijven. Groei. Het VPR initieert verschillende activiteiten om de groei van bedrijven in stroomversnelling te brengen. Deelname aan het accelerator-programma kan daar aan bijdragen, net als het volgen van colleges, trainingen en masterclasses of het inschakelen van leerwerkbedrijven. Doel is ondernemers gebruik te laten maken van de kennis, ervaring en het netwerk van gevestigde ondernemers en instellingen. Revitalisering. Het Nederlandse mkb beslaat een breed spectrum, van bedrijven die de wind vol in de zeilen hebben,
tot ondernemers die het zwaar hebben in moeilijke tijden en in de ‘slaapstand’ zijn beland. Om die impasse te doorbreken, ontwikkelen de instellingen programma’s die zorgen voor ondersteuning en vernieuwing van juist deze bedrijven. Voorbeelden zijn de Rotterdamse Zaak, de Makers van Rotterdam en de Scholingswinkel. Financiering. Nieuwe innovatieve bedrijven bestaan bij de gratie van de beschikbaarheid van risicodragend kapitaal. Alleen dan zullen ze komen tot een goede start en vervolgens groei doormaken. Het VPR zet daarom in op een netwerk van informal investors, een alumni investeringsfonds, crowd funding en een proof of concept-fonds voor de technische haalbaarheid van ideeën.
Valorisatieprogramma Rotterdam | Faciliteiten
Faciliteiten
“Success cannot come from standstill people. Methods change and people must change with them.” | James Cash Penney - Co-founder – J.C. Penney
19
Uitgelicht Startup Campus
Valorisatieprogramma Rotterdam | Uitgelicht 20
Startup Campus is de plek waar onderwijs, start- en groeiprogramma’s, onderzoek en expertise samen komen. Gevestigd in de Rotterdam Science Tower op het Marconiplein moet deze plek gaan voorzien in de groeiende behoefte aan een bruisende (fysieke) ontmoetingsplaats in Rotterdam. Daarbij hoort uiteraard toegang tot ondersteunende faciliteiten en diensten, relevante netwerken en kennis.
Erasmus Investment Fund
Via het Erasmus Investment Fund wil het VPR testen of het mogelijk is om een combinatie te maken tussen crowdfunding en professioneel investeren. Het op te zetten fonds geeft alumni van de Erasmus Universiteit en de mensen die wonen of werken in Rotterdam de mogelijkheid te investeren in de toekomstige groeibedrijven van Rotterdam. Het streven is om tussen de 1 en 5 miljoen euro op te halen voor het fonds.
De Scholingswinkel
De Scholingswinkel van het Albeda College verzorgt scholing voor de in het winkelgebied ‘Nieuwe Binnenweg’ gevestigde allochtone ondernemers. Op deze manier begeleidt de docent /coach van het Albeda College een specifieke groep ondernemers naar beter ondernemerschap. De Scholingswinkel geeft onder meer taal- en computerles, creëert extra stageplekken en spijkert mensen bij op het gebied van commerciële presentatie.
De Makers van Rotterdam
De Makers van Rotterdam is een initiatief van Hogeschool Inholland. Het platform stimuleert kennisontwikkeling en kennisdeling rondom ondernemend burgerschap en sociaal ondernemerschap in de grote stad. Mensen die zich zonder zelfbelang inzetten voor de stad Rotterdam, onder andere op het gebied van zorg, energie en leefbaarheid, vormen samen De Makers van Rotterdam.
De Rotterdamse Zaak
De Rotterdamse Zaak is een leerwerkbedrijf dat zich richt op de begeleiding van ondernemers die met de inkomsten uit hun bedrijf op of onder de bijstandsgrens zitten. Het management van het leerwerkbedrijf is in handen van studenten en docenten, die samen met de ondernemer de bedrijfsvoering bekijken en advies geven.
Valorisatieprogramma Rotterdam | Uitgelicht
Uitgelicht
Proof of Concept fonds
Het POC-fonds geeft leningen uit om technische haalbaarheid van een technologie in een bepaalde toepassing te kunnen testen. De uitkomst van een dergelijk traject kan bijvoorbeeld een uitvoerig haalbaarheidsonderzoek of de totstandkoming van een prototype zijn.
21
Initiatieven vanuit en ondersteund door VPR 22
Startersprogramma’s
Starters 2012-2013
Get Started programma Get Business programma
49 5
Groeiprogramma’s
Ondernemers/bedrijven 2012-2013
Colleges Trainingen en Masterclasses Accelerator Programma The Entrepreneurial Firm
189 26 38 11
Revitalisering MKB Rotterdamse Zaak Online Ondernemen Scholingswinkel De Makers van Rotterdam Masterclass Turnaround Management
150 40 150 50 12
Financiering
Investeerders/bedrijven 2012-2013
Informal network Proof of Concept fonds
12 1
Onderstaand de doelstellingen die het programma in 6 jaar wil bereiken.
Wat
0-meting
Doelstelling 2017
Studentondernemers direct uit onderwijsprogramma’s (per jaar)
25
60
Bedrijven die groeiprogramma’s volgen
21
350
Bedrijven in groeiaccelerator (per jaar)
35
60
Bedrijven gerevitaliseerd
-
50
Ondernemers financieringsadvies gehad
-
650
Investeerders in informal network
-
15
Deelnemingen via pre-seed faciliteiten
-
15
Proof of Concept aanvragen
-
8
Valorisatieprogramma Rotterdam | Doelstellingen
Doelstellingen Faciliteiten 2012-2017
23
Testimonials “Tijdens de colleges van het Erasmus Centre for Entrepreneurship kwam ik op verfrissende nieuwe ideeën voor ons bedrijf. Door de colleges word je gedwongen om even afstand te nemen van de operationele zaken. Er was ruimte om kennis met de sprekers of andere ondernemers te maken, waarbij ik leuke en inspirerende contacten heb opgedaan.” - Jan-Willem Kruithof, oprichter Stagemotor “Wat ik prettig vond aan de sessies, is dat ik zelf aan het werk werd gezet. Ik stel nu andere vragen aan mijn klanten, waardoor ik meer verkoop.” - Pim van Keulen, Van Keulen zien en horen - Online Ondernemen Inholland “Voor het ondersteunen van ondernemers op operationeel niveau komt u langs de scholingswinkel van het Albeda College.” - Linda Koo, Het lokaal
24
Testimonials “Jullie zijn een ‘stepping stone’. Zonder hulp was ik nu vastgelopen bij het opstarten van mijn bedrijf.” - Eldrion Regina, bezig met een online webshop en -community, student Inholland “De jonge werknemers van De Rotterdamse Zaak dragen bij aan een vernieuwde frisse blik op ons bedrijf!” - Van Ommeren Optiek, Rotterdam “The Get Started programme gave me a structured view on the startup process. Furthermore the contact with other starters was really good. Every week I improved my pitch and the coaching was a real plus of the programme.” - Frank Lagendijk, Globo Web
25
Kennisinstellingen in Rotterdam EUR
EMC
Albeda
kennis
HR 26
Inholland
KENNISBENUTTING Valorisatie wordt in veel gevallen geassocieerd met de ‘’harde’’ bèta vorm van benutting van kennis via bijvoorbeeld het licenseren van intellectueel eigendom of spin-offs. De term reikt echter veel verder dan dat; de maatschappelijke en culturele valorisatie van kennis is van groot belang voor de ontwikkeling van een stad, regio en ons land. Kennis uit de alfa- en gammawetenschappen vindt bijvoorbeeld gretig aftrek in het recht, het onderwijs, de gezondheidszorg en de politiek. Rotterdam is een stad waarin juist het alfa- en gamma domein sterk vertegenwoordigd zijn. Deze kennis kan goed kan worden ingezet voor de versterking van de stad. Het VPR is een pionier in het ondersteunen en stimuleren van alfa- en gammavalorisatie; vier kennisthema’s komen daarbij in het bijzonder aan de orde. Het VPR richt zich op de organisatie en verankering van valorisatie binnen de instelling (pagina 29) en samenwerking tussen de instellingen binnen de vier kennisthema’s (pagina 31).
Serious Gaming in healthcare
e-Health tool
Knowledge Exchange platform
27
Het valorisatieproces Valorisatieprogramma Rotterdam | Het valorisatieproces 28
IMPACT Society at large
Sociale valorisatie
Harde valorisatie Kenniswerkplaats
Initieel onderwijs Fundamenteel onderzoek
Social Valorisation Value Chain® Het VPR heeft onder leiding van het Erasmus Centrum voor Valorisatie een concept ontwikkeld om valorisatie een vast onderdeel van de organisatie te maken, genaamd de Social Valorisation Value Chain (SVVC®). Dit is een cyclisch en interactief model binnen faculteiten en tussen disciplines die uitgaat van wederzijdse beïnvloeding in verschillende stadia van onderzoek. Hiervoor zijn vijf treden geïdentificeerd die doorlopen dienen te worden: 1. Maatschappelijke/sociale valorisatie; 2. Contractonderzoek / -onderwijs: economische valorisatie; 3. Patiëntenzorg / kenniswerkplaatsen; 4. Initiële kennisoverdracht / onderwijs; 5. Nieuwsgierig gedreven, fundamenteel onderzoek. Het is in dit concept essentieel dat de middelen die verworven worden via sociale en economische valorisatie in zeer belangrijke mate terugvloeien naar het fundamenteel onderzoek. Zodoende wordt een vliegwiel gecreëerd, waarmee het cyclisch proces op gang kan worden gehouden en te zijner tijd de keten selfsupporting wordt. De investeringsimpuls in het primair proces vindt in de toekomst in dit model dus vooral plaats via een gesloten en zichzelf financierende SVVC® keten.
Kennissamenleving. Welvaart en welzijn worden in toenemende mate bepaald door het vermogen om baanbrekende kennis te ontwikkelen, beschikbaar te stellen en geschikt te maken voor toepassingen in nieuwe producten, processen en diensten. Steeds meer wordt dan ook onderkend dat valorisatie een uitgelezen middel is om de motor van de economie op gang te houden en de kennissamenleving uit te bouwen. In de strategische agenda van de Rijksoverheid is expliciet aangegeven dat economische en maatschappelijke impact centrale waarden in het wetenschapssysteem moeten worden. De ambitieuze doelstellingen van het VPR kunnen alleen gerealiseerd worden als bestuur en management van de kennisinstellingen hun strategie veranderen en valorisatie tot een wezenlijk onderdeel van hun bedrijfscultuur maken. De instellingen werken daarom binnen het VPR aan een strategisch model en een structuur om een vaste plek voor kennisvalorisatie te waarborgen.
van de kennis (‘scouting’). Het Erasmus Centre for Valorisation is een sprekend voorbeeld van een recent opgezette structuur die ervoor zorgt dat kennis beschikbaar is en benut kan worden in alfa en gamma disciplines. Het centrum, onder leiding van hoogleraar kennisvalorisatie prof. dr. Eric Claassen, heeft voor het VPR het SVVC® model ontwikkeld (zie linkerpagina). Tool. Via een nieuw te ontwikkelen tool, het knowledge exchange platform, is het mogelijk om interactief en online door de beschikbare kennis en het netwerk van de instellingen te zoeken. Door het aanstellen van valorisatiemanagers en oprichten van structuren is het mogelijk om beter en meer georganiseerd samen te werken.
Valorisatieprogramma Rotterdam | Interne organisatie
Interne organisatie
Valorisatiemananagers. Binnen de instellingen worden valorisatiemanagers aangesteld die aanwezige kennis zoeken en beoordelen (‘screenen’). Om die daadwerkelijk te benutten gaat de zoektocht vervolgens verder naar mogelijke afnemers
29
Samenwerking in kennisbenutting
Instellingen
EUR
4 kennisthema’s
EMC
Albeda
Gezamenlijk kennisaanbod
HR
Inholland
Bedrijfsleven & Maatschappij
Deze terreinen komen overeen met de speerpunten van het gemeentelijke beleid en geven het Valorisatieprogramma meer focus. Uniek. De vereniging van de instellingen binnen deze thema’s is uniek. Door de verschillende instellingen en niveaus samen te brengen ontstaat er een compleet palet aan kennis. Dat biedt mogelijkheden om maatschappelijke problemen op te lossen en het bedrijfsleven een eenduidig aanbod van kennis aan te bieden. Binnen de thema’s zijn werkgroepen geformeerd die bestaan uit vertegenwoordigers van de verschillende instellingen. Zij hebben als doel samenwerking op activiteiten/projecten te activeren en waar nodig nieuwe activiteiten te initiëren. Op de volgende pagina’s worden de kennisthema’s kort uitgelicht.
Vier Kennisthema’s.
Valorisatieprogramma Rotterdam | Samenwerking in kennisbenutting
Speerpunten. De kennisinstellingen hebben gezamenlijk veel en complementaire kennis in huis. Door de oprichting van de op pagina 29 beschreven structuren is het mogelijk om georganiseerd samen te werken. Vraag- en aanbodgestuurd onderzoek kan op deze manier beter en vaker ten goede komen van bedrijven en maatschappelijke organisaties. Binnen het VPR werken de instellingen samen binnen vier kennisthema’s: - Medisch, zorg & welzijn; - Haven & Industrieel complex; - Creatieve industrie; - Talentontwikkeling.
31
Valorisatieprogramma Rotterdam | Kennisthema’s 32
Het VPR heeft binnen het thema Medisch, zorg & welzijn de ambitie antwoord te geven op problemen en vragen vanuit de zorgsector. Zowel vanuit economisch als maatschappelijk perspectief is deze sector in de regio Rotterdam van toenemend belang gezien de demografische en maatschappelijke ontwikkelingen. Daarmee is de Rotterdamse zorgeconomie buitengewoon waardevol voor de stad. Het kennisthema Medisch, zorg & welzijn streeft naar een verbeterde samenwerking tussen kennisinstellingen, midden- en kleinbedrijf en zorgorganisaties met als doel om meer (wetenschappelijk) onderzoek te vertalen naar innovatie en verbetering van patiëntenzorg. Binnen het thema wordt ingezet op een gezamenlijke aanpak van de Wet maatschappelijke ondersteuning, de ontwikkeling van een toolbox om tot zorginnovatie te komen en het opzetten van een zorginnovatienetwerk. Deze activiteiten moeten een betere samenwerking tot stand brengen tussen zorgverleners en kennisinstellingen en zo resulteren in aanzienlijke verbeteringen in de zorg. Rechts een voorbeeld van een ontwikkelde zorginnovatietool ondersteund door het VPR.
Slimmer Zwanger Een goed voorbeeld van project ‘Slimmer Zwanger ehealth tool, die in 2012 Slimmer Zwanger te begeleiden bij hun eetp Een goed voorbeeld van het werk binnen dit thema wijst uit dat ge is het project ‘Slimmer Zwanger’. DitOnderzoek is een e-Health problemen omtrent vermi tool, die in 2012 is ontwikkeld om zwangere vrouwen vruchtbaarheid, te begeleiden bij hun eetpatroon. Onderzoek wijst miskrame Slimmer Zwan uit dat gezonde voeding rond devoorkomen. zwangerschap een voorbeeld problemen omtrent verminderde vruchtbaarheid,van een ge miskramen en congenitale aandoeningen kan voorkomen. Slimmer Zwanger is een voorbeeld van een geslaagde innovatie binnen de zorg.
De Smart Port Postersessies hebben als doel de zichtbaarheid van onderzoek en kennis op haven gebied te vergroten door deze op een overzichtelijke manier te presenteren. Tijdens de sessies komen 70 genodigden, waaronder promovendi, hoogleraren en vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven bij elkaar met als doel meer samenwerking tussen het havengebied en kennisinstellingen te realiseren.
n het werk binnen dit thema is het r’. Dit is een is ontwikkeld om zwangere vrouwen patroon. ezonde voeding rond de zwangerschap inderde en en congenitale aandoeningen kan nger is eslaagde innovatie binnen de zorg.
Rotterdam en de haven zijn onafscheidelijk met elkaar verbonden. In de stad en binnen de regio is er bij bedrijven, overheden en kennisinstellingen veel kennis op het gebied van haven gerelateerde onderwerpen en de logistieke processen en vervoersstromen die daarmee samengaan. Het kennisthema Haven & industrieel complex heeft als doel zoveel mogelijk partijen daarvan te laten profiteren. Inzet is de totstandkoming van een kennisportal waar het bedrijfsleven eenvoudig en snel kan zoeken naar kennis en terecht komt bij de juiste contactpersoon binnen een instelling. Daarnaast ondersteunt het thema activiteiten voor het offline beschikbaar maken van kennis door het organiseren van postersessies waarin onderzoek op een heldere manier wordt gepresenteerd (zie kader links). Bedrijven worden bovendien ondersteund door inzetten van studenten op gerichte projecten.
Valorisatieprogramma Rotterdam | Kennisthema’s
300 pagina’s proefschrift op A1 formaat
33
Valorisatieprogramma Rotterdam | Kennisthema’s 34
Met ruim 10.000 banen en een omzet van 500 miljoen euro per jaar is de creatieve sector in Rotterdam sterk vertegenwoordigd. De bedrijven in deze branche groeien harder dan die in andere sectoren. Het doel van het kennisthema Creatieve industrie is om de groei van de creatieve sector in Rotterdam verder te versterken en vooral te verduurzamen door het bijbrengen van ondernemerschapscompetenties bij jong en creatief talent. Zij krijgen vanuit de creatieve opleidingen nog geen ondernemerschapscompetenties aangeleerd, maar worden vaak wel ondernemer (zzp’er). De ambitie van het thema Creatieve industrie is om, naast de eigen activiteiten, andere initiatieven in de stad te versterken, mits zij uiteraard interessant zijn voor de doelgroep.
Rotterdam Creative Het leerwerkbedrijf Rotterdam Creative richt zich vanuit multidisciplinaire samenstelling op diverse vraagstukken uit de creatieve industrie. De studenten van de commerciële opleidingen ondersteunen gevestigde ondernemers met vraagstukken op het gebied van de bedrijfsvoering en commercie. Tevens richt het leerwerkbedrijf zich op startende ondernemers, waarbij bijzondere aandacht is voor studenten met ondernemersambitie. Het leerwerkbedrijf wordt opgezet en gerund door studenten. Deze worden begeleid door docenten van de Hogeschool Rotterdam. De ambitie is om gebruik te maken van de expertise van alle deelnemende instituten binnen het valorisatieprogramma.
Rotterdam bruist van het talent en wil dit bijzondere talent in het zonnetje zetten. De Battle of Excellence is een aansprekend programma gericht op honoursstudenten. Tijdens de Rotterdamse Battle of Excellence strijden excellente Rotterdamse studenten in teams via businesscases. Excellente Rotterdamse bachelor studenten (WO en HBO) kunnen worden aangemeld via hun onderwijsinstelling. In teams werken de ‘winnaars van de battle’ samen met hun casepartner (in 2013 waren dat Shell, Nationale Nederlanden, Mangrove, Banning en Randstad) aan een uitdagende business case. The Battle of Excellence maakt onderdeel uit van het programma Rotterdam Carrièrestad.
Rotterdams talent moet de kans krijgen zich te ontwikkelen. Binnen het thema Talentontwikkeling richt het VPR zich op de Kenniswerkplaats Rotterdams Talent, die kennisontwikkeling stimuleert en probeert bij te dragen aan de uitwisseling en de toepassing ervan. Vanuit het VPR wordt tevens Rotterdam Carrièrestad ondersteund om te zorgen dat meer hoogopgeleid talent in Rotterdam blijft werken en wonen. De basisvraag binnen het thema luidt ‘Welke kwaliteit van onderwijs en aansluiting is nodig om ervoor te zorgen dat meer Rotterdamse jongeren hun talent ontwikkelen?’.
Valorisatieprogramma Rotterdam | Kennisthema’s
The Battle of Excellence
35
Initiatieven vanuit en ondersteund door VPR Algemeen
Kennisthema Creatieve industrie
Oprichting van Valorisatiecentra Ontwikkeling van de Social Valorisation Value Chain® Knowledge Exchange tool Studium Generale - Wetenschapscafé
Leerwerkbedrijf Rotterdam Creative Community of Practice Creatieve Industrie Kennisthema Talentontwikkeling
Kennisthema Haven & industrieel complex KennisLoket Haven Smart Port poster- en ontbijtsessie Pressure Cooker Haven en Maritiem Mainport Talenten Diner Kennisthema Medisch, zorg & welzijn Gezamenlijke aanpak Wmo Toolbox Zorginnovatie Zorginnovatienetwerk Slimmer organiseren in de zorg LabHotel
36
Kenniswerkplaats Rotterdams Talent Rotterdam Carrièrestad
Onderstaand de doelstellingen die het programma in 6 jaar wil bereiken.
Wat
0-meting
Doelstelling 2017
Leads (per jaar)
34
150
Business cases
5
30
Spin-offs (per jaar)
2
10
Bedrijven voorgelicht/ondersteund met kennis
347
750
Projecten rond maatschappelijke problematiek
8
50
Valorisatieprogramma Rotterdam | Doelstellingen
Doelstellingen Kennisbenutting 2012-2017
37
Samenwerkingspartners VPR De kennis- en onderwijsinstellingen werken binnen het VPR samen met diverse andere partijen en initiatieven uit de regio Rotterdam. Onderstaand een greep uit de lijst van initiatieven en organisaties waar het programma mee samenwerkt of bij aansluit.
38
ORGANISATIE De omvang van het aantal partners en activiteiten vraagt om een heldere overlegstructuur.
Stuurgroep Wetenschappelijke Adviesraad Managementteam
Werkgroepen
Organisatie Stuurgroep
Valorisatieprogramma Rotterdam | Organisatie 40
Leden van de Stuurgroep: v.l.n.r. Pauline van der Meer Mohr (EUR), Jaap Verweij (Erasmus MC), Gerard van Drielen (Hogeschool Rotterdam), Marcel Nollen (Inholland) en Renata Voss (Albeda)
Managementteam
Leden van het Managementteam: v.l.n.r. Hendrik Halbe (Projectcoördinator), Martin Luxemburg (EUR), Hanneke de Graaf (Erasmus MC), Guy Bauwen (Hogeschool Rotterdam), Roelof Eleveld (Inholland) en Jan de Jager (Albeda)
Initiatiefnemers
Heldere overlegstructuur
De Stuurgroep, bestaande uit de leden van de verschillende Colleges van Bestuur, geeft richting aan het VPR en zorgt indien nodig voor bijsturing. Het dagelijks management van het programma is in handen van het Managementteam. Elke instelling levert een vertegenwoordiger die geldt als aanspreekpunt, voor zowel de instelling als de buitenwereld. De Stuurgroep en het Managementteam worden geadviseerd door een Wetenschappelijke Adviesraad. Dit gremium, bestaande uit wetenschappers van de verschillende instellingen, fungeert als een vraagbaak rond de aanpak van kennisbenutting en de stimulering van ondernemerschap.
Kennisthema’s. Elk kennisthema heeft een eigen werkgroep. De kern van ieder kennisthema bestaat uit vertegenwoordigers van de kennisinstellingen en is, daar waar nodig, uitgebreid met leden van gelieerde partners. Via deze kennisthema’s worden de reeds bestaande initiatieven op de gekozen thema’s in kaart gebracht, met als doel samenwerking of samenvoeging van activiteiten/projecten.
Valorisatieprogramma Rotterdam | Organisatie
Organisatie
Naast verkennen en verbinden wordt in de kennisthema’s besproken hoe het VPR het thema en haar activiteiten verder kan versterken.
41
42/ Fotografie - Richard Theemling
Het VPR is een stimuleringsprogramma met als doel een impuls te geven aan het huidige valorisatiesysteem in Rotterdam. Een beproefde voorwaarde voor succes van een dergelijk systeem is fysieke samenkomst stimuleren. Zo heeft Rotterdam meerdere hotspots waar kennis, ondernemerschap en bedrijfsleven elkaar ontmoeten. Een van deze hotspots is de Rotterdam Science Tower. Veel activiteiten die vanuit het VPR worden gestart of ondersteund, vinden hun brandpunt in de toren. Daarnaast is het secretariaat van het programma hier gevestigd. De Rotterdam Science Tower huisvest een unieke mix van partijen met een focus op innovatieve bedrijvigheid en snelgroeiend ondernemerschap. Het is een plek waar kennis wordt omgezet in nieuwe innovaties. Initiatiefnemers van het VPR, zoals het Erasmus MC en Erasmus Universiteit, zijn hier met hun incubators te vinden. Daarnaast vinden meerdere spin-offs van de Erasmus MC, onder andere ViroClinics, er onderdak.
De toren biedt jonge medische bedrijven de mogelijkheid voor korte periodes een lab en kantoorruimte te huren via het LabHotel. Bijkomend voordeel is de aanwezigheid van het Erasmus Centre for Entrepreneurship (ECE). Het ECE ondersteunt bedrijvigheid en kennisoverdracht door wetenschappers uit de verschillende vakgebieden (alfa, gamma en bèta), ondernemende studenten, ervaren ondernemers, investeerders en het bedrijfsleven fysiek samen te laten komen op de Startup Campus. Ook het recent opgezette valorisatiecentrum van de Erasmus Universiteit gaat zich vestigen in de toren. Op de eerste 7 verdiepingen van de toren geeft Zadkine onderwijs. De fysieke samenkomst van al deze partijen in de Rotterdam Science Tower is uniek voor Rotterdam en gaat een belangrijke bijdrage leveren aan het succes van het VPR. Overige door het programma ondersteunde activiteiten vinden plaats bij andere hotspots in de stad, zoals de RDM Campus.
Valorisatieprogramma Rotterdam | Rotterdam Science Tower
Uitgelicht: Rotterdam Science Tower
43
Praktische info Een initiatief van
Voor meer informatie over het programma verwijzen wij u naar de website. Mocht u specifieke vragen hebben, dan bent u van harte welkom om contact op te nemen via onderstaande gegevens.
W valorisatierotterdam.nl E
[email protected] T 010 408 1971 (EUR) Bezoekadres: Rotterdam Science Tower 11e verdieping Marconistraat 16, 3029 AK Rotterdam 44
