De Openbare Geestelijke Gezondheidszorg Noord-Holland Noord in 2010
1
De Openbare Geestelijke Gezondheidszorg Noord-Holland Noord in 2010
Inleiding
De Openbare Geestelijke Gezondheidzorg (OGGZ) staat volop in de belangstelling. In de kranten is regelmatig te lezen over problemen die veroorzaakt worden door zwervers of verslaafden. Vaak gaat het om mensen die problemen hebben op verschillende gebieden, zoals psychische problemen, verslavingsproblematiek, schulden, dreigende huisuitzetting en/ of problemen met de omgeving. Het kan gaan om alleenstaande volwassenen, maar ook om gezinnen met kinderen.
De bevolkingsgroep waar de OGGZ zich op richt, kenmerkt zich door een grote diversiteit aan problemen. Daarvoor is niet altijd een pasklare oplossing voorhanden. Het gaat meestal om kwetsbare personen die niet zelfstandig of vrijwillig van de beschikbare voorzieningen gebruik maken. Meestal is het de omgeving, familie, politie of hulporganisatie die vindt dat er iets moet gebeuren omdat de situatie onhoudbaar is en andere hulpverlening heeft gefaald.
3
Ria: “Ik ben jong getrouwd om weg te zijn van thuis. Ik kon niet met mijn stief vader opschieten. Mijn man bleek later manisch depressief te zijn. Hij sloeg de kinderen en mij. Ik wilde weg, maar wist niet waar naartoe. Voor een heel g ezin was geen opvang, de kinderen en ik konden wel apart opgenomen worden, maar dat wilde ik niet. Om het nog enigszins dragelijk te houden, ben ik gaan drinken. Ik raakte verslaafd aan alcohol en ben daardoor uit de o uderlijke macht gezet. Door alles ben ik in een psychose geraakt en opgenomen in een psychiatrische inrichting.” “Vanaf dat moment had ik geen thuis meer. Na mijn ontslag uit de inrichting heb ik eerst bij een boer in Wognum in een schuur gewoond. In de winter was het te koud en ik ben weggegaan. Daarna ben ik naar Alkmaar gegaan naar de opvang in de Jan de Heemstraat. Niet mijn publiek, dus ik ben er weer vertrokken. Tegenover de Hema heb ik nog een tijdje in een pension gezeten, maar ik kon de huur niet meer betalen. Ze hebben me nog geprobeerd te helpen, we zijn samen naar de sociale dienst gegaan, maar ik vertrouwde het niet. Het ging over geld, iets met budget. Nou daar hebben ze niets mee te maken!”.
“Je wordt zo naar behandeld door die instanties, je voelt je net een bedelaar. Je hebt er dan
OGGZ medewerker over Ria:
wel recht op geld, maar als je een formuliertje niet goed invult, dan hup, krijg je niets. Als je
“Ik vond Ria na een melding van een mij onbekende
dan opbelt, zeggen ze ‘u hebt uw formuliertje
mevrouw. Iedere avond zat ze daar maar in een hoekje
niet goed ingevuld’. Ja, maar dat is omdat ik
van de tunnel bij het station. Eerst wilde ze niets van
er niets van begrijp. ‘Daar zitten hier mensen
me weten, maar op een gegeven moment raakte ik in
voor’, zeggen ze dan. Dat weet ik toch niet! Ook
gesprek met haar. Nou ja, in gesprek, ze praatte meer
belde ik iedere keer een ander nummer. Later
met zichzelf en gaf niet altijd antwoord op mijn vragen.
begreep ik dat er meer mensen en instanties
Ze was sterk vervuild, heel mager en aan de drank. Ook
zijn die iets met budgetten doen. Je weet niet
leek ze psychotisch.”
waar je recht op hebt, en die instanties behandelen je vaak zo neerbuigend. Uiteindelijk ben
“Ik wilde haar onderbrengen bij de nachtopvang, maar
ik met de trein naar Den Helder gegaan naar
daar is ze nooit aangekomen. Bovendien had ze geen
een andere opvang. Ik had dit adres gekregen
geld bij zich, de nachtopvang kost 5 euro. Ik probeerde
van iemand in Alkmaar. Daar zou ik goed zit-
haar mee te nemen naar de gemeente om een identi-
ten omdat ze daar geen mensen weigeren. Ik
teitsbewijs aan te vragen, zodat we een uitkering kon-
raakte daar helemaal in de war en moest naar
den regelen. Maar een ID kost geld, en dat had ze niet
de crisisopvang.”
want daarvoor gingen we er juist een aanvragen.”
“Ook heb ik nog een tijdje zonder uitkering ge-
“Met veel moeite wist ik haar over te halen om naar de
zeten omdat ik de papieren niet had ingevuld.
crisisopvang te gaan. Helaas zat deze vol. Bovendien
Ik wist niet eens dat ik ze had ontvangen….”
had ze een zogenaamde contra-indicatie: alcoholmisbruik. Ik had geen idee of ze familie had of bekend was bij instanties. Uiteindelijk heb ik begeleid wonen voor haar kunnen regelen en is de ambulante verslavingszorg ingezet. Het gaat nu een stuk beter met Ria, maar er is nog een lange weg te gaan!”
4 De Openbare Geestelijke Gezondheidszorg Noord-Holland Noord in 2010
2
De OGGZ en GGD Hollands Noorden
De GGD Hollands Noorden is de intermediaire orga-
aan de versnippering van de uitvoeringsregie. Omdat
nisatie tussen de 24 gemeenten, bevolking, zorg en
de teams een verschillende achtergrond hebben, zijn
welzijnsinstellingen in Noord-Holland Noord. De GGD
de afspraken met de ketenpartners over verwijzing,
heeft de uitvoeringsregie over de OGGZ. Dat wil zeg-
diagnostiek, en consultatie nog niet in alle regio’s
gen dat wij de drie regionale OGGZ-teams aansturen
hetzelfde. In 2010 hebben we een begin gemaakt
en zorgen voor samenwerkingsafspraken met onder
met het uniformeren van de werkwijzen. Daarnaast
andere GGZ Noord-Holland Noord, Brijder versla-
hebben we afspraken gemaakt met Brijder Versla-
vingszorg, DNO Maatschappelijke opvang en politie.
vingszorg en de GGZ over verwijzing, diagnostiek en
Daarnaast werken we samen met bijvoorbeeld Mee
consultatie.
Noord-Holland Noord en verschillende woningbouwcorporaties. De GGD Hollands Noorden heeft vanuit de uitvoerende regiefunctie een rol bij het opzetten en onderhouden van ketens. Dit doen we door:
OGGZ-meldpunt en teams Vangnet & Advies Het OGGZ-meldpunt en de teams Vangnet & Advies
Partijen bij elkaar te brengen, kennis uit te wisse-
(V&A) hebben een belangrijke functie in de hulp-
len en voorstellen te doen voor effectieve samen-
verlening. Bij het team komen meldingen binnen
werking in de keten.
over mensen die zelf geen hulpvraag hebben. De
Het signaleren en agenderen van problemen op het
hulpvraag komt dan ook meestal van derden, zoals
gebied van de beschikbaarheid, toegankelijkheid en
familie, buren, politie of professionals. Iedereen die
doelmatigheid van de zorgvoorzieningen in NHN.
zich zorgen maakt over bijvoorbeeld een familielid,
De schaal van Noord-Holland Noord te benutten
buurman/-vrouw of een onbekende, kan dit melden
door het neerleggen van een krachtige regionale
bij het OGGZ meldpunt. Bij meldingen is vrijwel altijd
OGGZ-ambitie.
sprake van problematiek op één of meerdere leef
Uitvoeren van de OGGZ-monitor die inzicht geeft
gebieden (psychisch, verslaving, huisvesting, financi-
in de aard en omvang van de OGGZ- doelgroep.
ën, sociaal). Elke melding wordt in casuïstiek-overleg
Deze informatie wordt gebruikt om de hulp aan
besproken met ketenpartners uit de hele regio.
deze groep zo goed mogelijk te organiseren. Uitvoering van het OGGZ-meldpunt en teams Vangnet en Advies.
Werkwijze van de teams Wanneer iemand is aangemeld, onderzoeken we eerst
Historie
of hij/zij elders al hulp krijgt. Is dit het geval, dan nemen we contact op met de desbetreffende organi-
In de afgelopen twee jaar zijn de teams Vangnet &
satie. Is dit niet het geval, dan gaat een medewerker
Advies uit West-Friesland en Noord-Kennemerland
van het team naar de cliënt toe. We bespreken de
bij de GGD ondergebracht. Het team Kop van Noord-
melding met de cliënt en maken een analyse van de
Holland viel al onder de GGD. Met het onderbrengen
problemen. Dit leidt tot een plan van aanpak.
van de drie teams bij de GGD is een einde gekomen
Het uiteindelijk doel is om de cliënt toe te leiden naar
5
2
De OGGZ en GGD Hollands Noorden
een (meer) passende vorm van hulpverlening. Dit kan
Depressiepreventie (in samenwerking met keten-
in de thuissituatie zijn, maar ook in een instelling.
partners zoals zorg en welzijnsinstellingen).
Het team adviseert ook burgers en professionals over de aanpak van complexe problemen. Alle meldingen
De signalerende rol van de eerste lijn (o.a huisarts,
worden geregistreerd en er wordt een dossier bijge-
thuiszorg, maatschappelijk werk) voor zelfverwaarlo-
houden over de genomen stappen na de melding.
zing en psychische problematiek van thuiswonende ouderen is van groot belang. Daar is in 2010 veel aandacht aan besteed.
Casuïstiek-overleg De GGD en de politie zijn een nieuwe vorm van casuïstiek-overleg gestart in Medemblik. Aanleiding
Trends
hiervoor zijn de zeer goede resultaten met eenzelfde
Het aantal mensen met schulden neemt toe. Dit leidt
soort overleg in Schagen en Wieringerland. Deel
tot huisuitzettingen en alle problemen die daarbij
nemers aan het casuïstiek-overleg zijn een mede-
horen. We hebben daarom afspraken gemaakt met
werker Vangnet & Advies van de GGD, GGZ, Brijder
woningbouwcorporaties. Bij dreigende huisuitzet-
verslavingszorg en de wijkagenten. Dit zijn de
tingen nemen zij bijtijds contact op met het team
belangrijkste ketenpartners als het gaat om signale-
Vangnet & Advies.
ren, aanmelden en toeleiden. De voornaamste meerwaarde van het overleg is dat er wijkagenten aan
We zien ook een toename van meldingen door politie
tafel zitten. Zij hebben een belangrijke signalerende
en justitie. De lijnen van politie en justitie naar de
rol. Het doel van het overleg is vroegsignalering
OGGZ zijn verkort, onder andere door de nieuwe
van OGGZ problematiek. Door het beperkte aantal
vorm van casuïstiek-overleg. We verwachten dat deze
deelnemers kan snel geschakeld worden tussen de
trend zich in de toekomst voort zal zetten.
verschillende organisaties. De deelnemers zijn positief en de werkwijze krijgt ook landelijk de aandacht.
Samenwerking Twee belangrijke samenwerkingspartners zijn het
Preventie
Veiligheidshuis en het Centrum voor Jeugd en Gezin
De GGD houdt zich ook bezig met het voorkomen van
(CJG). Doel van deze samenwerking is efficiencywinst
maatschappelijke uitval door bijvoorbeeld depressie,
en kwaliteitsverbetering. Het Veiligheidshuis richt
eenzaamheid, verslaving, schulden en of huisuit
zich op het voorkomen en aanpakken van criminali-
zetting. Dit gebeurt onder andere in de volgende
teitsproblemen, samen met justitie en zorgpartners
projecten/ activiteiten:
zoals de GGD. Het CJG is een netwerkorganisatie van waaruit onder meer zorg voor 0-19 jarigen plaats-
Vroegsignalering ouderen om eenzaamheid te
vindt. Zowel bij het CJG als bij het Veiligheidshuis
voorkomen en maatschappelijke participatie te
kunnen daardoor meldingen binnenkomen met
stimuleren.
OGGZ- aspecten.
6 De Openbare Geestelijke Gezondheidszorg Noord-Holland Noord in 2010
De samenwerking richt zich op de volgende thema’s: Risicojeugd; Zwerfjongeren; Huiselijk geweld; Multiprobleemgezinnen; Volwassenen met meervoudige problemen; Ex-gedetineerden. Bij elk van deze thema’s zijn diverse ketenpartners betrokken bij de aanpak (politie, justitie, gemeente, zorg en onderwijs). Al deze ketenpartners geven hier prioriteit aan. Ook geldt voor al deze thema’s dat op de lange termijn de meeste winst valt te boeken met een persoonsgerichte aanpak.
Samenstelling van het team De teams die werkzaam zijn in de regio WestFriesland en Noord-Kennemerland bestaan uit sociaal-psychiatrisch verpleegkundigen en administratieve ondersteuning. Het team Vangnet & Advies Noord-Kennemerland bestond in 2010 uit 6 personen (5,09 fte). Het team West-Friesland bestond in 2010 uit 5 personen, (3,91 fte, waarvan in 2010 door ziekte 1 fte niet is ingevuld). In de Kop van Noord Holland is de situatie anders. Daar bestaat het team uit een maatschappelijk werker en twee sociaal-verpleegkundigen, zonder administratieve ondersteuning. Het team Vangnet & Advies van de regio Kop van Noord-Holland bestond in 2010 eerst uit 4 personen, totaal 2,9 fte. Met het stoppen van het project Stedelijk Kompas verdween echter 0,5 fte. Vervanging is helaas om budgetredenen niet mogelijk. De GGD is hierover in gesprek met centrumgemeente Den Helder.
7
3
Financiering Team Vangnet & Advies
Regio Kop van Noord-Holland De gemeenten financieren de activiteiten vanuit de WMO-gelden. De budgetten hiervoor worden toegekend aan GGZ Noord-Holland Noord. Het werk wordt gedaan door de wijkteams van de GGZ in samenwerking met het OGGZ-team van de GGD en Brijder verslavingszorg.
Regio Noord-Kennemerland Per 1 juli 2009 is het team Vangnet & Advies inclusief budgetten overgeheveld van GGZ Noord-Holland Noord naar GGD Hollands Noorden.
Regio West-Friesland Het team Vangnet & Advies West-Friesland valt vanaf 1 april 2010 onder de GGD. Er moeten nog afspraken worden gemaakt over de financiering van de werkzaamheden voor de toeleiding naar de GGZ, als het gaat om cliënten die nog niet ingeschreven zijn bij de GGZ.
8
4
Meldingen in regio Noord-Holland Noord
Het totaal aantal meldingen in Noord-Kennemerland
Melders
was 503, in de Kop van Noord-Holland 526 en in
Familie 48
West-Friesland 390. De meldingen gaan vaker over
Buren 15
mannen dan vrouwen. Meldingen komen incidenteel
Wooncorporaties 134
ook van buiten het werkgebied van de GGD Hollands
GGZ 20
Noorden zoals uit Haarlem.
Brijder 12 Politie 94
De registratiesystemen van de teams zijn nog niet
Wering 4
geüniformeerd. Hierdoor is de presentatie van de
Cliënt 23
jaargegevens verschillend, en is vergelijking niet mogelijk. Toch geven de cijfers inzicht in de aard en omvang van de meldingen. De meeste meldingen komen vanzelfsprekend uit de centrumgemeenten waar
Aard van de melding
de OGGZ-doelgroep het grootst is.
Bezorgdheid
265
Consultatie 17
In Noord-Kennemerland worden de meeste meldingen
Combinatie 95
gedaan door woningbouwcorporaties en in de Kop
Overlast 126
van Noord-Holland door politie. Over het algemeen kunnen we zeggen dat de reden van melding in de meeste gevallen ongerustheid/bezorgdheid is en of dat er sprake is van opvallend bijzonder gedrag. In
Problematiek
een groot aantal gevallen ligt hier psychisch lijden
Opvallend bijzonder gedrag
129
aan ten grondslag.
Psychisch lijden
124
Dak/thuisloosheid 69 Alcohol/drugs gebruik
Noord-Kennemerland
88
Sociaal maatschappelijk
Meldingen
Problemen 80
Alkmaar 323
Woningvervuiling 65
Heerhugowaard 78
Agressie
Heiloo 30
Schulden 55
Langedijk 28
Burenconflict 22
Bergen 7
Gevaar pgz
Egmond 15
Geluidsoverlast 14
Schermer 13
Somatisch lijden
15
Graft-De Rijp
3
Huiselijk geweld
9
Schoorl (BES gemeenten)
6
Pedagogische verwijzing
TOTAAL 503
54
15
10
Relatieprobleem 27
9
4
Meldingen in regio Noord-Holland Noord
Kop van Noord-Holland Leeftijd
Mannen
1-18 18-65 65+
Vrouwen
0 1
Meldingen Den Helder
178
257 120
Harenkarspel 49
32 27
Schagen 49 Anna Paulowna
28
Niedorp 36
Looptijd1 1 dag
Noorder-Koggenland 1 5%
Texel 38
1 week
16%
Wieringen 24
1 maand
32%
Wieringermeer 43
3 maanden
15%
Zijpe 39 Onbekend 33
Looptijd wil zeggen van het begin van de melding totdat
Alkmaar 1
cliënten toegeleid zijn naar een andere organisatie.
Amsterdam 2
1
Goirle 1 Haarlem 1
Reden van afsluiting
Haarlemmermeer 1
GGZ 46
Hardenberg 1
Brijder 14
Schermer 1
Verstandelijk gehandicaptenzorg
TOTAAL 526
8
Wering 9 DNO 6 Elders 19
Melders
Reeds ingeschreven
42
Anders 20
Uit beeld (verdwenen)
82
Buren
10
Ingetrokken cliënt
30
Cliënt zelf
14
Verdwenen 22
Familie/ vrienden
29
Onoplosbaar 16
Geestelijke zorg
12
Doorverwezen 26
Gemeente 37
Overleden 5
Hulpverleners instellingen
Geen contact
Justitie/ politie
6
72 274
Verhuisd 4
Maatschappelijke opvang
7
Ongegrond 15
Meldpunt OGGZ
6
Somatische zorg
10
Verslavingszorg 3 Woningbouwvereniging 41
10 De Openbare Geestelijke Gezondheidszorg Noord-Holland Noord in 2010
West-Friesland Leeftijd
Mannen
1-18 18-65
Vrouwen
Meldingen
9 7
Hoorn 126
222 159
Zwaag 16
55 56
Blokker 5
65+
Berkhout 1 Medemblik 64
Problematiek
Twisk 4
Opvallend bijzonder gedrag
193
Zwaagdijk 4
Psychisch lijden
142
Opperdoes 1
Dak/thuisloosheid 42
Wognum 6
Dreigende huisuitzetting
24
Hensbroek 5
Alcohol/ drugsgebruik
24
Benningbroek 3
Sociaal maatschappelijk
Avenhorn 4
Problemen 80
Oudendijk 1
Woningvervuiling 6
Abbekerk 1
Agressie
--
Oostwoud 1
Schulden 1
Obdam 8
Burenconflict 22
Wervershoof 28
Gevaar pgz
15
Spierdijk 1
Geluidsoverlast 14
Hoogkarspel 5
Somatisch lijden
16
Spanbroek 3
Huiselijk geweld
15
Hoogwoud 4
4
Nibbixwoud 3
Relatieprobleem --
Midwoud 7
Pedagogische verwijzing
Westwoud 2 Andijk 9
Reden van afsluiting
Hauwert 2
GGZ 96
Wijdenes 1
Verslavingszorg 32
Schellinkhout 2
MEE Noord-West Holland
11
Hem 4
Naar reguliere zorg
96
Venhuizen 3
Ingetrokken melding
45
Oosterblokker 1
Onoplosbaar 14
Bovenkarspel 18
Probleem opgelost
22
Grootebroek 11
Geen contact
17
Enkhuizen 29
Verhuisd 16
De Goorn
2
Ongegrond 17
Buiten West-Friesland
5
Anders 69
TOTAAL 390
11
4
Meldingen in regio Noord-Holland Noord
Melders
Problematiek
Politie 146
Psychische problematiek
Gemeente 33
Suicidaal 12
Woningbouwvereniging 56
Financiele problematiek
Familie/ vrienden
51
Dak-thuisloos 35
Plangroep 9
Verslavingsproblematiek 54
Maatschappelijk werk
11
Bezorgdheid 59
Cliënt zelf
16
Huiselijk geweld
74
14
25
Huisarts 8
Ontruiming 16
Brijder 6
Opvoedingsproblematiek 3
Rentree 6
Multiproblematiek 3
Opmaat 1
Burenconflict 15
Nuon 1 Baanbreker 1 Thuiszorg 2
Reden van afsluiting
Bewindvoering 2
Probleem opgelost
38
Jeugdzorg 2
Toegeleid Brijder
17
UWV 7
Doorverwezen Brijder
9
DNO 2
Opgenomen Brijder
1
Steunpunt Huiselijk Geweld
5
Toegeleid GGZ
Leger des Heils
1
Opgenomen GGZ
41 5
RIBW 4
Ontruimd 3
GGD buiten WF
Overleden 2
4
GGZ 6
Probleem onoplosbaar
20
School 2
Melding ongegrond
19
Mee 5
Melding ingetrokken
11
Heopol 1
Doorverwezen jeugdzorg
16
Actief Talent
Doorverwezen diversen
57
2
Toegeleid MEE
8
Verhuisd 11 Verdwenen 3 Anders 11 Consult
18
Steunpunt Huiselijk Geweld
8
Wil geen zorg
9
Openstaande casussen
68
12 De Openbare Geestelijke Gezondheidszorg Noord-Holland Noord in 2010
Financiële verantwoording
Financiële verantwoording team V&A Noord-Kennemerland Begroting 2010
Verantwoording (realisatie)
Uitgaven
Uitgaven
Personeelskosten (GGD)
€ 376.512
Personeel derden
Personeelskosten (GGD)
Overige personeelskosten
€
19.536
Materialen Huisvestingskosten
€
24.632
Kapitaalslasten Overhead Bedrijfsvoering
€ 133.200
Accountantskosten
Overige personeelskosten
€
15.478
Materialen
€
8.051
Huisvestingskosten
€
24.014
Kapitaalslasten
€
3.293
Overhead Bedrijfsvoering
€ 126.288
Accountantskosten -
Totaal uitgaven
5 553.880
Totaal uitgaven
Inkomsten
Inkomsten
Gemeente Alkmaar
Gemeente Alkmaar
€ 546.103
subsidie Vangnet & Advies
Totaal inkomsten
€ 397.259
Personeel derden
5 574.382 € 546.103
subsidie Vangnet & Advies
5 546.103
Totaal inkomsten
5 546.103
Saldo:
€ -28.279
Financiële verantwoording team V&A West-Friesland Begroting 2010
Verantwoording (realisatie)
Uitgaven Specificatie onbekend
Uitgaven € 262.391
begroting opgesteld door Hoorn
Personeelskosten (GGD) Personeel derden
€ 175.000
-
Overige personeelskosten
€
Materialen
€
1.618
Huisvestingskosten
€
15.265
Kapitaalslasten
€
1.695
Overhead Bedrijfsvoering
€
60.682
Accountantskosten
€
2.500
5 263.741
Totaal uitgaven
5 262.391
Totaal uitgaven
Beschikking subsidie Hoorn
€ 262.391
Inkomsten Hoorn
6.981
€ 262.391
subsidie Vangnet & Advies
Totaal inkomsten
5 262.391
Totaal inkomsten
5 262.391
Saldo:
€ - 1.350
13
4
Financiële verantwoording
Financiële verantwoording team V&A Kop van Noord-Holland Begroting 2010
Verantwoording (realisatie)
Uitgaven
Uitgaven
Specificatie onbekend
Personeelskosten (GGD) Personeel derden Overige personeelskosten
€ 164.076
-
€
6.695
Huisvestingskosten
€
8.739
Kapitaalslasten
€
1.576
Overhead Bedrijfsvoering
€
53.886
Materialen
Accountantskosten -
Totaal uitgaven
5
0
Totaal uitgaven
5 234.972
Inkomsten Gemeente Den Helder
€ 196.390
subsidie Vangnet & Advies
Totaal inkomsten
5
0
Totaal inkomsten
5 196.390
Saldo:
€ - 38.582
14 De Openbare Geestelijke Gezondheidszorg Noord-Holland Noord in 2010
15
Dit is een uitgave van GGD Hollands Noorden, juli 2011 GGD Hollands Noorden Grotewallerweg 1 Postbus 324 1740 AH Schagen T (088) 01 00 500 E
[email protected] I www.ggdhollandsnoorden.nl Foto voorzijde: Michel van Zwieten
De Openbare Geestelijke Gezondheidszorg Noord-Holland Noord in 2010