Wat treffen we aan? Het bedrijf: NDC Mediagroep NDC Mediagroep is een uitgever van regionaal nieuws in het noorden van Nederland. Zij hebben 3 dagbladen, te weten Leeuwarder Courant, Friesch Dagblad en Dagblad van het Noorden en een 50-tal weekbladen. Naast de geprinte versie, die de hoofdmoot vormt, wil het bedrijf over naar digitaal waarbij ze al beschikken over een web editie, mobiele website en een app (iOS en Android) voor 2 van de 3 dagbladen.
de Noordelijke Dagblad Combinatie concurreren in een veranderende wereld Dit rapport is een opdracht als onderdeel van de elective New Business Models van de Amsterdam Business School. Het beschrijft de huidige situatie van een regionale uitgeverij de Noordelijke Dagblad Combinatie, die momenteel in zwaar weer verkeert. Door de huidige macro omgeving en verwachte disruptieve veranderingen in kaart te brengen wordt er een aantal scenario’s geschetst. Aan de hand van deze scenario’s wordt bepaald of het huidige business model nog gehandhaafd kan worden en wat een alternatief kan zijn voor de huidige situatie. Als laatste wordt beschreven hoe het bedrijf van de “ist” naar de “soll” situatie gebracht kan worden. In een “business model sessie” met het management van NDC, personeel van de afdeling business development, studenten media en innovatie, een canvas instructeur en een student van de ABS is er een work2
shop geweest waarin het huidige businessmodel in kaart is gebracht en er ideeën zijn gegenereerd, om een nieuw business model op te baseren. Informatie uit de interne analyse is gebaseerd op informatie die tijdens deze middag is verkregen als ook twee interne rapporten, die vanwege concurrentiegevoeligheid, niet bijgevoegd mogen worden.
Adriaan Boertjes
10528725
Charelle Bruijn
10399232
Jilles Visser
10475699
Ad Vrijsen
10475710
Sake Jan Velthuis
10475818
De waardepropositie volgens het bedrijf was in eerste instantie ‘het verbinden van mensen in het noorden van Nederland’. Deze mission statement lijkt meer ideëel van aard en wordt weinig concreet. Na een verdere exercitie kwamen we met het management uit op: “Het maken van regionaal nieuws of wereldnieuws indien mogelijk gerelateerd aan de regio. Hierbij wil NDC een betrouwbare leverancier zijn van de achtergronden van het nieuws om te zorgen dat mensen overzicht hebben en “bij” zijn.” NDC heeft haar klantengroep volgens het management zelf niet duidelijk gesegmenteerd. Bekend is dat de leeftijdsopbouw van hun klanten een opwaartse lijn vertoont naar de groep van mensen boven de 40 jaar. Mensen onder de 40 jaar zijn ondervertegenwoordigd. In het bieden van content houdt het bedrijf geen rekening met klantsegmenten, het is voornamelijk een massa product gericht op de lokale lezer. De relatie die onderhouden wordt is voornamelijk gericht op acquisitie en retentie. Het bedrijf heeft een lezerspanel, maar deze wordt niet op een frequente manier ingezet om het product vorm te geven. Verder schrijven redacteuren soms columns met als doel reacties van lezers te krijgen, zodat er een dialoog ontstaat met de lezers en tussen lezers onderling. De omzet wordt behaald uit de verkoop van advertenties, abonnementen, losse verkoop en familieberichten en zogeheten zoekertjes. Er wordt geprobeerd om content via het web te gaan verkopen, maar vooralsnog zijn de webdiensten van het bedrijf gratis.
De “key activities” van het bedrijf richten zich zoals te verwachten op de nieuwstrechter. Dit houdt in dat een redactie data verzamelt, filtert, relateert, interpreteert, transformeert en distribueert. Het verkopen van abonnementen en advertenties behoort tot de hoofdactiviteiten van de marketing afdeling. De hierbij behorende “key resources” zijn natuurlijk de redactie, die een sterk netwerk van bronnen heeft om het nieuws uit te halen waaronder het journalistennetwerk. De verschillende merken die NDC voert worden sterk gewaardeerd en als betrouwbaar gezien. Het ICT netwerk is wel aanwezig ook al is het nog niet het primaire kanaal. De drukpers is nog altijd een belangrijk middel om de krant te maken en dit heeft het bedrijf in eigen bezit. De partijen met wie NDC samenwerkt zijn persbureaus als ANP en Reuters. Een deel van het nieuws wordt geschreven en gefotografeerd door freelancers. Ook de nieuwsbronnen van het netwerk worden gezien als “keypartner”. Het bedrijf is de laatste jaren behoorlijk gekrompen. Naast dat het uitgever was van boeken en tijdschriften was het ook eigenaar van een aantal radiostations en een lokale televisiezender. Om weer terug tot de kern te komen zijn al deze bedrijfstakken afgestoten. Om het bedrijf gezond te houden zijn er in een tweetal rondes veel ontslagen gevallen en probeert het bedrijf nu eerst te overleven om op een later tijdstip weer te kunnen groeien. Het management van het bedrijf geeft zelf aan dat de journalisten en het netwerk aan bronnen wat zij hebben een erg sterk punt is. Voor een nieuwsorganisatie ligt hier een focus op en dat is iets wat gelukt is. Een ander sterk punt van de organisatie is het merk. Doordat het al sinds 1752 actief is, is het een instituut in de samenleving. Mensen zien NDC als betrouwbare voorziener van de regionale actualiteit. Een zwak punt is de klantrelatie die men onderhoudt met de lezer, die bestaat nauwelijks.
3
Het huidige business model van NDC :
Key Partners
Key Activities Vergaren
Value Proposition
Filteren
Verkopen
Relateren
n/ Abonnemente
Interpreteren
Advertenties
Customer Relationships
Customer Segments
Op de hoogte Overzicht
Acquisitie
Mass-market
Achtergronden
Retentie
Huis-aan-huis
Betrouwbaar
ier
Papierleveranc
regio
Adverteerders bedrijven / consumenten
Transformeren Advertenties
Distribueren
(bereik lezers) Persbureaus
Key Resources
Redacteurs
Freelancers Overige bronnen
Het huidige macroveld De industrie van uitgeverijen is sterk veranderd. De krachten die er nu spelen zijn wezenlijk anders dan die van 10 jaar geleden. Het aantal abonnees en losse verkopen neemt sterk af, waardoor adverteerders minder geld willen betalen voor het plaatsen van advertenties. Een bedreiging voor nieuwkomers in het oude business model was de drukpers. Deze is schrikbarend duur (€ 30 miljoen), maar tegenwoordig geen echte barrière meer in het internettijdperk, aangezien nieuws gemaakt kan worden zonder dat daar een printversie voor nodig is. Daarnaast had de krant samen met televisie en radio een monopolie op een goed bereik van mensen. Tegenwoordig is het publiek op vele andere manieren te bereiken. Adverteren is goedkoper door de huidige SEO en SEA technieken, politici krijgen bijvoorbeeld hun boodschap bij de kiezer via sociale media en veel bedrijven hebben hun eigen webshop en zoeken naar digitale manieren, om klanten in hun winkel te krijgen. Hierdoor is het voor meerdere partijen minder interessant om in een krant te investeren. Aan de andere kant van het medium als multi-sided platform staan de lezers, die veranderd zijn in hun behoeftes en de manieren waarop ze het nieuws tot zich nemen. Desktop, tablet en mobiel zijn de apparaten, die veel gebruikt worden en waar NDC zich nu ook naar toe aan het bewegen is. Op het moment van schrijven is het bedrijf gestart met de verkoop van artikelen via Blendle. Een ander fenomeen is, dat men meer en meer behoefte heeft aan een vorm van 4
Merk
Journalisten
Reputatie
Netwerk
Distributeurs Bezorgers
Drukpers
o/ Nieuws uit regi
Web
Wereldnieuws
App
voor regio
nieuws, die bij het individu past. De krant is nu een “one size fits all” product, maar voornamelijk jongeren vinden niet meer wat ze zoeken in het product. Zij gebruiken verschillende kanalen om verschillende soorten nieuws te vergaren. Social media zijn nog niet de hoofdmanier van verkrijgen van nieuws, maar hoe lang dat nog zo blijft weet niemand. Feit is wel dat internet de printmedia voorbij is geschoten als het gaat om ontvangen van nieuws. Op lokaal gebied staat het op de eerste of tweede plaats (Olmstead, K, Sasseen, J., Mitchell, A., & Rosenstiel, T., 2012). Dit levert een complexe vraag op voor NDC, namelijk: wie wil welk nieuws op welke manier ontvangen? Een ander groot probleem is dat het publiek minder bereid is, om te betalen voor content in de online wereld. Daar waar men dat wel doet, gaat het erom dat
(10%)
Thuisbezorgd
Infrastructuur
n
Abonnemente
Vastgoed
Grondstoffen
Losse verkoop
Retail
ICT Revenue Streams
Drukpers
n
Print
Cost Structure
Personeel
Abonnemente
Channels
Distributie
Content
Advertenties
Familieberichten
Losse verkoop
Zoekertjes
de artikelen van belang zijn voor de lezer. De huidige generatie ouderen blijkt meer bereid om te betalen dan jongeren, maar deze eerste is een doelgroep die langzaam zal verdwijnen. Daarnaast dragen gratis kranten als Spits! en Metro bij aan de devaluatie van het nieuws. Betaalmethodes zijn steeds diverser geworden. Vroeger had men een abonnement of kocht men een los exemplaar, tegenwoordig is er een variëteit aan betaalmogelijkheden, zoals micro-payments, metersystemen etc die het mogelijk maken om op artikelniveau producten af te nemen. Een trend waar in een later stadium op in zal worden gegaan zijn de hyperlocals. In het kort zijn het burgers, die journalistiek gaan bedrijven op een stads- of straatniveau en daarmee een functie van de uitgever overnemen.
Kijkend naar de branche van uitgevers kunnen we stellen dat de barrières voor nieuwkomers aan het wegvallen zijn, de klanten hun nieuws zelf bij de bron van de krant halen, de adverteerders direct bij de doelgroep kunnen komen en dat er veel substituten zijn om aan het nieuws te komen. Kortom een branche die zwaar onder druk staat. Wanneer het bedrijf niet gaat handelen zal het einde van het bedrijf spoedig naderen. Als NDC gebruik gaat maken van haar kerncompetenties, zijn mogelijkheden te bedenken waarin het weer een florerend bedrijf kan worden, maar dan zal er wel veel moeten gebeuren. In volgende hoofdstukken zal er ingegaan worden op de toekomstige veranderingen en welke effecten dit heeft op NDC.
5
Disruptieve veranderingen
3. Prosumership: consumenten als producent en leverancier, hyperlocals, cocreatie
en de impact op de dag- en weekbladenindustrie De laatste decennia hebben zich verschillende ontwikkelingen voorgedaan die een disruptieve en significante invloed uitoefenen op de dag- en weekbladenindustrie. Wij noemen een zestal veranderingen die al plaatsvindt en waarvan de toekomstige ontwikkeling met een hoge mate van zekerheid kan worden bepaald. Voor een tweetal veranderingen is het niet duidelijk welke kant deze op zal gaan. Hiervoor hebben we zogenaamde continuüms gemaakt op basis waarvan in een volgend hoofdstuk scenario’s worden onderkend en beschreven.
1. Exponentiële groei van informatieaanbod en devices De afgelopen jaren heeft het informatietijdperk een enorme vlucht genomen. De hoeveelheid data die wordt vastgelegd is exponentieel gegroeid en bovendien breed toegankelijk. Net als de processing power, om deze om te zetten in bruikbare informatie en op het juiste moment beschikbaar te stellen. De snelheid waarop deze factoren zich ontwikkelen maakt dat elke kwantitatieve schatting hierover op moment van publicatie in feite al is verouderd en daardoor achterhaald. Traditionele mobiele telefoons, desktops en laptops zijn aangevuld met smartphones, tablets en e-readers, allen met een continue verbinding met het internet. The internet of things is in volle gang. Nog op de rol staan de Google watches, Google glasses en waarschijnlijk nog wel meer. Gemiddeld hebben we 6,9 devices (http://www.it-tevredenheid.nl/index.php/ devices) per persoon ter beschikking. Deze explosie van informatie aanbod en mogelijkheden, om deze te nuttigen, verandert de omgeving van dag- en weekbladen drastisch. De klantsegmenten veranderen, omdat meer mensen langdurig online actief zijn, waardoor zij de informatie via andere kanalen beschikbaar wensen te hebben. Dit is terug te zien in het gebruik van regionale print nieuwsmedia (Huysmans, 2014). Ten opzichte van 2000 is de oplage met 40% gedaald naar 1.425.000. Daarnaast is er sinds 2010 een groei te zien van 44% in het aantal online nieuwsmedia, met hierop informatie, die traditioneel ook in de krant staat. Door de digitalisering en gebruik 6
van internet verandert automatisch ook de traditionele klantrelatie en de waarde propositie. Nieuwsbladen zullen zich verder moeten richten op de technologische veranderingen, die hiermee gepaard gaan, zowel in doen va investeringen als het opbouwen van competenties.
2. Andere manieren van informatieoverdracht: de rol van tijd, plaats en realiteit In de ‘oude’ wereld is de krant een medium op papier dat je op een vast moment van de dag thuisbezorgd krijgt of zelf op een bepaalde locatie kocht. Door de vaste tijdscyclus van het redactie- en drukproces is de actualiteit van de informatie beperkt tot het moment van sluiten van de aanlevering van kopij. In de online wereld kan de consument op ieder moment van de dag de informatie tot zich nemen en accepteert hij niet meer dat informatie ontbreekt omdat deze nog niet bekend was ten tijde van het starten van de persen. Uitgeverijen worden uitgedaagd, om hun nieuws niet meer aan te bieden in vaste tijdsblokken met beperkte houdbaarheid, maar daarentegen een continue en actuele stroom van informatie aan te bieden. Hiervoor zullen zij hun interne processen aan moeten passen. Een ander verschijnsel is dat de grenzen tussen de fysieke en de digitale wereld vervagen (Georgia Tech, 2012). Zo wordt het mogelijk, om digitaal een museum te bezoeken zonder fysiek aanwezig te zijn op de specifieke locatie. Fysieke en culturele barrières worden doorbroken. De complete wereld wordt toegankelijk voor een nieuwsconsument, mensen beleven de wereld en hun omgeving op een wijze, die zij zelf door middel van verschillende technologieën hebben gecreëerd. Meer en meer zullen mensen zelf een opinie vormen gebaseerd op vrij toegankelijke gegevens en informatie dan dat zij de opinie van een dagblad volgen. De uitgeverij industrie zal moeten inspelen op deze veranderde informatie behoefte van de klanten en hiervoor nieuwe proposities aan moeten bieden.
Waar voorheen het contact tussen nieuwsbladen en lezers overwegend eenrichtingsverkeer was, is er meer en meer sprake van een dialoog tussen beiden. Voorheen bediende een krant het lezerspubliek (Atos, 2013). In de toekomst heeft de krant vooral een relatie met de individuele lezer.Consument en producent werken samen om in co-creatie het nieuws te maken. Door redacteuren geschreven stukken worden aangevuld door consumenten die hierop reageren. Dit is het sterkst zichtbaar daar waar nieuwe media actief zijn. Via verschillende kanalen wordt er direct gereageerd op het nieuws, hierdoor krijgt de oorspronkelijke content (het nieuws) een andere betekenis. De betekenis die de consument en de producent aan het nieuws geven wordt steeds meer geïntegreerd (Villasenor, 2013). In de toekomst kan de consument eenvoudig zelf verslag doen van gebeurtenissen met nieuwswaarde. De consument wordt dan tevens producent van informatie (prosumership). Zo is het eenvoudig om een video opname te maken en deze te delen met het professionele medium. Op deze wijze vervult de consument in feite de rol van correspondent. Het wordt wel onduidelijker wie nu rechtenhouder is van content. Naast dat de rol van de consument in de dag- en weekbladenindustrie in voorkomende situaties verschuift naar die van keypartner, veranderen ook de kanalen. Via de eigen kanalen van burgers bereikt het nieuws weer andere lezers. Inmiddels is het zo, dat het aantal berichten op Facebook dat links naar websites deelt, groter is dan de statusupdates van vrienden. Via deze gedeelde links worden mensen verwezen naar blogsites en nieuwssites als nu.nl en meer, waarvandaan men het nieuws kan lezen.
4. Informatie is vrij beschikbaar/intellectual property, opkomst van aggregatie sites Lokaal en regionaal zijn de aggregatiesites en hyperlocals in opkomst (Bakker & Van Kerkhoven, 2013). Aggregatie sites (zoals startpagina.nl of nu.nl) bevatten per definitie geen eigen nieuws, deze sites nemen enkel nieuws over van andere media. Hyperlocals bestaan uit gedeeltelijk of volledig zelf geproduceerd lo-
kaal nieuws. Hyperlocals hebben weinig winstgevend perspectief, het blijkt financieel zeer lastig haalbaar, om lokaal eigen nieuws te produceren. Waar consumenten gratis toegang krijgen tot informatie heeft dit verregaande consequenties voor het verdienmodel van de uitgeverij industrie. De consumenten zijn in afnemende mate bereid om te betalen voor informatie, die elders gratis te verkrijgen is en adverteerders zullen minder bereid zijn te betalen voor nieuwsuitingen, die minder vaak gelezen gaan worden. Er zijn ook enkele beperkingen te noemen van de aggregatie sites en hyperlocals. Omdat het niet duidelijk zichtbaar is welke partijen achter deze sites zitten ontbreekt het hen aan autoriteit. Lezers zijn bovendien niet geneigd om zelf content te delen met deze sites. Op regionaal niveau slagen deze initiatieven er niet in om een waakhondfunctie met succes te vervullen. Dit laatste is een belangrijke meerwaarde die regionale dagbladen kunnen spelen, blijkend uit het feit dat Iets meer dan 16% van het nieuws van lokale onlinenieuwsmedia betrekking heeft op lokaal politiek beleid (Kik & Landman, 2013).
5. Van bezit van nieuws naar gebruik van nieuws Een algemene tendens, die breed in de samenleving merkbaar is, is de verschuiving van productbezit naar productgebruik. Net zoals muziek liefhebbers die ondemand kunnen luisteren naar hun favoriete nummers steeds minder behoefte hebben aan het bezitten van de muziek en men in plaats van het aankopen van een auto de voorkeur gaat geven aan het inkopen van mobiliteit op verzoek, geldt dat ook voor nieuws. Consumenten hebben in afnemende mate behoefte aan een eigen krant, maar zijn meer gericht op het hebben van de juiste informatie op het juiste moment. Gekoppeld hieraan is de mogelijkheid voor de consument om zelf te bepalen welke informatie op dat moment voor hem interessant is. Websites als myjour.com, Blendle en Flipboard geven de mogelijkheid om nieuws te filteren naar je eigen interesse.Voor de uitgeverij industrie betekent dit een verschuiving van een productgericht naar service gerichte dienst. Niet de fysieke krant met een schat aan informatie moet centraal staan in de waardepropositie, maar de relevante informatie op het juiste moment in de juiste dosering.
7
Twee Continuüms
6. Big data wordt smart data De online wereld brengt met zich mee dat er een overload is aan beschikbare informatie. Zodanig dat de consument het aanbod van nieuws niet langer volledig kan verwerken en gedwongen is tot een of andere manier van filtering. Dit heeft consequenties hoe de informatie moet worden aangeboden. Boersma (2009) stelt dat regionale dagbladen zich in de toekomst niet meer moeten zien als producenten van een krant maar van een database. Informatie in de database moet via verschillende manieren te raadplegen zijn. De omvang van het nieuws neemt toe omdat alle (ruwe) informatie van redacteuren in de database verschijnt. Hierdoor is het beter mogelijk, om lezers beter te voorzien in een nog meer specifieke regionale nieuwsbehoefte. Die big data moet dan wel omgezet worden in smart data (Georgia Tech, 2012). De analyse en filtering van big
data zorgt voor informatie, die consumenten nieuwe verhalen en inzichten kunnen bieden. Bovendien is de consument door middel van “smart data” tools in de gelegenheid om specifieker over zijn interesses geïnformeerd te worden. Het is zelfs mogelijk dat nieuwsartikelen qua inhoud en stijl worden aangeboden op een wijze, die bij de individuele consument past, wat leidt tot gepersonaliseerde zoek-services (Atos, 2013).
EN
K TA C
ND
Wat raakt mij als individu?
Connectiviteit kan beschouwd worden vanuit een technologisch en sociaal cultureel perspectief. Technologisch is het al mogelijk om continu bereikbaar te zijn. Via internet kan iedereen altijd en overal in contact zijn met de wereld. Er zijn nauwelijks technische beperkingen om continu het nieuws te volgen, om te communiceren via social media. Vanuit een sociaal cultureel perspectief is het echter onduidelijk hoe de consument hier in de toekomst mee om wil gaan.
INFORMEREN Wat interesseert mij?
SCENARIO 2
TRANSFORMEREN
.FILTEREN
SCENARIO 1
Lokaal
zullen nieuwsconsumenten meer met elkaar samenwerken. Groepen mensen zijn meer in staat om maatschappelijke issues aan te kaarten en oplossingen te bedenken (Georgia Tech, 2012). De leefwereld van burgers wordt steeds groter en internationale dialogen nemen toe. Hiermee neemt de kwantiteit van de beschikbare informatie enorm toe en wordt de consument gedwongen om een filtering in te bouwen op die zaken die zijn interesse hebben.
Connected versus disconnected
Connected RELATEREN.
Naast de bovengenoemde disruptieve veranderingen, zijn er twee veranderingen te meten waarvan de uitkomst een hoge mate van onzekerheid heeft. Deze veranderingen zijn te beschouwen als een continuüm gemaakt met extremen aan weerszijden van de assen. De twee continuüms waarover gesproken wordt, zijn wat wij noemen lokale versus globale informatie en de mate van connectiviteit.
Globaal
SCENARIO 3
SCENARIO 4
Zo is er een tegenbeweging waarneembaar waarbij mensen bewust momenten van ‘rust’ willen hebben en de verbinding alleen op gezette tijden maken. Dit gedrag zal consequenties hebben voor de manier waarop informatie opgenomen wordt en derhalve de eisen die hieraan gesteld zullen worden. Personen die continu verbonden zijn willen constant en real time op de hoogte gehouden worden van de onderwerpen waarin ze geïnteresseerd zijn. Het nieuws dat zij willen ontvangen zal relatief oppervlakkig en vluchtig zijn, zodat ze kunnen koppensnellen. De groep van ‘disconnected’ mensen wil op momenten, dat het hen uitkomt de tijd nemen om te focussen. Zij hebben behoefte aan meer diepgang en achtergrond in de artikelen. Welke beweging de overhand gaat krijgen is niet duidelijk, maar het is zeer waarschijnlijk dat beide vormen van connectiviteit in de toekomst te verwachten zijn. Vanuit een scenario perspectief is het dan ook verstandig om met beide opties rekening te houden.
Aan de andere kant zijn er geluiden dat mensen meer behoefte hebben aan het regionale nieuws van de dag met een wat meer triviale lading (Meijer, Ilievski & Kreemers, 2013). Daarnaast wil de lezer nieuws dat aanzet tot een gesprek en het “wij-gevoel” van de regio/dorp/stad versterkt. De lezer heeft behoefte aan nieuws dat wordt beschreven vanuit het perspectief en de vraagstukken van de regionale bevolking. Het “wij- gevoel” kan ook worden versterkt door in de regionale taal verslag te doen (bijv. in het Fries). In het volgende hoofdstuk scenarioplanning wordt gekeken hoe deze twee continuüms verbonden zijn met elkaar en hoe hier mee om kan worden gegaan.
Globaal versus lokaal
Disconnected 8
Aan de ene kant zien we door het gebruik van online media dat we met de hele wereld verbonden kunnen zijn. Gedreven door technologische ontwikkelingen 9
Scenario-denken
Scenario 3: Globaal - Disconnected
Scenario 4: Lokaal - Disconnected
In deze wereld vormen interesses van individuele consumenten de centrale nieuwsbehoefte. Individuen zullen geïnteresseerd zijn in fenomenen, die extreem divers van aard zijn: de nieuwsbehoefte en het nieuwsspectrum zijn nadrukkelijk verbreed. De keerzijde van vrije informatie voor en door iedereen is dat nieuwsconsumenten niet meer goed kunnen bepalen welk nieuws en welke informatie betrouwbaar is. Hoewel het nieuwsaanbod door voortschrijdende communicatietechnologieën zal blijven groeien is er dus juist daardoor een toenemende behoefte aan meer diepgang en minder oppervlakkigheid. Het is een wereld waarin de nieuwsconsument actief zal onthaasten en kwaliteit zal prefereren boven kwantiteit. De consument zal van media verlangen, dat zij nieuws over zijn persoonlijke interessegebieden uit velerlei bronnen inclusief platforms, social media en globale bronnen niet alleen verzamelt, maar vooral ook transformeert, uitdiept en betrouwbaar maakt. De media die dat goed kunnen, zijn daarmee voor de nieuwsconsument onderscheidend en bieden meerwaarde. Nieuwsconsumenten zullen in deze wereld zich steeds vaker ook willen afzonderen van de clouds, de (sociale) netwerken en online omgevingen en kiezen voor “offline” om de behoefte naar diepgang ook daadwerkelijk invulling te kunnen geven.
De verregaande connectiviteit en globalisering in de letterlijke zin van het woord hebben in deze wereld een tegenreactie teweeggebracht. Het overweldigende aanbod van informatie heeft de werkelijke nieuwswaarde ervan doen verkleinen. Individuele nieuwsconsumenten zijn ontheemd geraakt van hun lokale identiteit en verlangen terug naar geïnformeerd te worden over nieuwsfeiten, die hen werkelijk raken en die van invloed zijn op hun directe fysieke omgeving en leefwereld. Het is niet meer van belang, om zoveel mogelijk nieuws te verwerken, het is van belang betekenisvol nieuws onder ogen te krijgen. Het terugverlangen naar lokale hechting betekent ook dat nieuwsconsumenten weer een betekenisvolle en actieve rol willen hebben in hun regionale gebied. Dit in tegenstelling tot het betekenisloze “(dis)liken” of “(un) sharen” van zaken die hen niet werkelijk raken. Om dit te kunnen faciliteren is het de taak van de media om (lokale) nieuwsfeiten te verrijken met achtergronden, uit te diepen en te transformeren naar een voor de nieuwsconsument betekenisvolle context. Participeren betekent in dit scenario uitdiepen, om vervolgens die betekenisvolle bijdrage te kunnen leveren. Hyperlocals hebben een belangrijke rol hierin, omdat zij als geen ander de verbinding met de regionale samenleving kunnen maken.
De continuums gekruist Aangezien we niet precies weten hoe de continuüms zich ontwikkelen, moet er met meerdere scenario’s rekening worden gehouden. In dit hoofdstuk zetten we uiteen hoe deze scenario’s eruit zouden zien.
Scenario 1: Lokaal - connected In deze wereld is het lokale individu voornamelijk gericht op zijn/haar (geografisch lokale) omgeving. Individuen zijn geïnteresseerd in lokale fenomenen, die hen direct raken. Individuen staan midden in de lokale omgeving en dragen direct bij aan nieuwswaarde en verslaglegging van regionale ontwikkeling, zij zijn zowel onderwerp als afnemer van het nieuws. Hierbij vormen de hyperlocals de hubs in de samenleving. Lokale platformen zijn belangrijker dan ooit. Regionale media brengen hyperlocals en lokale platformen bijeen en filteren het nieuws op regionaal niveau. Zij zijn hierdoor in staat om de persoonlijke en regionale identiteit te versterken en waken ervoor dat deze identiteit niet verloren gaat. Informatieoverdracht vindt voornamelijk plaats via de lokale hubs naar NDC en hierdoor blijft NDC in staat om te peilen wat er in de omgeving speelt (beter dan een nationaal medium). Dit komt ook omdat lokale consumenten een betere bijdrage kunnen leveren met hogere en meer betrouwbare nieuwswaarde. Individuen zijn meer en beter op de hoogte van wat er speelt en lokale media als NDC kunnen dit gebruiken en/of transformeren naar een hogere lokale waarde. Hoge connectiviteit in een lokale setting betekent ook, dat er via veel informele kanalen data wordt vergaard. In een dergelijke lokaal gerichte omgeving verwachten individuen van een medium als NDC op de hoogte gehouden te worden van zaken, die hen direct raken, met een hoge mate van betrouwbaarheid en actualiteit. Doordat het de individuen direct raakt, willen zij frequent en continu, via verschillende kanalen op de hoogte gehouden worden van wat er in de lokale samenleving speelt. Lokaal nieuws heeft in deze wereld een hogere nieuwswaarde en zal dus niet alleen eerder en sneller gedeeld worden door ‘highconnected’ individuen, maar ook beter en met meer belangstelling ontvangen worden, met een hoger en effectiever bereik als gevolg.
10
Scenario 2: Globaal - Connected In deze wereld is de individuele nieuwsconsument voornamelijk gericht op zijn eigen interesses en houdt dit bij via vele technologische vormen van verbondenheid. Deze interesses zijn niet onlosmakelijk verbonden met of gerelateerd aan een geografische lokale omgeving van het individu en ook niet noodzakelijkerwijs aan de traditionele perceptie van “nieuws”. Individuen zullen geïnteresseerd zijn in fenomenen die extreem divers van aard zijn: de nieuwsbehoefte en het nieuwsspectrum zijn nadrukkelijk verbreed. Nieuws zal daarom ook niet meer gecategoriseerd kunnen worden in traditionele nieuwskaternen, zoals binnenland, buitenland, sport, et cetera. Niet alleen de behoefte van nieuwsconsumptie is veranderd. Ook zullen in deze wereld nieuwsconsumenten met hoge connectiviteit in extreme mate bijdragen bij aan nieuwscreatie: nieuws is en wordt van iedereen. Het nieuwsaanbod blijft exponentieel groeien en verbreedt en fragmenteert tegelijkertijd in hoge mate. Individuen zullen nieuws dan ook meer kwantitatief dan kwalitatief consumeren: meer headlines over hun interessegebieden, maar tegelijkertijd minder diepgang. Individuen zullen nieuws daarom ook meer gericht kiezen en ad hoc consumeren, hoe het hen uitkomt, naar gelang het interessegebied en onafhankelijk van een kanaal of aanbieder. NDC krijgt in deze wereld dus te maken met vele concurrenten, die niet noodzakelijkerwijs in de kranten-, journalistiek-, of uitgeverij business te vinden zijn. De vervangers voor de traditionele aanbieders zijn platforms, die specifieke onderwerpen (one-topic-forums) of een diversiteit aan onderwerpen aanbieden. Het individu zal hier uithalen wat aansluit bij zijn interessegebieden. Flipboard en Blendle zijn voorbeelden van dit soort vervangers. Deze hubs ontvangen, van alles en iedereen, informatie met nieuwswaarde en bieden individuen de mogelijkheid om per interessegebied de informatie eruit te destilleren. In dit scenario filtert, relateert en transformeert de consument zelf de beschikbare data.
Urgent en Relevant ? De noodzaak om een nieuw business model te bedenken lijkt evident. NDC media is een bedrijf wat de afgelopen jaren de omzet sterk heeft zien dalen. Vanuit alle hoeken staat het huidige business model onder druk door de technologische ontwikkelingen en de gevolgen die dit heeft op de gehele externe omgeving. Een aantal veranderingen heeft het bedrijf laat doorgevoerd, waardoor het nu met een inhaalslag bezig is. NDC zal strategische keuzes moeten maken om op elk van de vier beschreven scenario’s voorbereid te zijn op de aankomende ontwikkelingen. Er zal een solide plan gemaakt moeten worden, die NDC laat overleven en in de toekomst laat groeien. Wat bij alle scenario’s een terugkerend thema is, is dat het NDC klantgericht zal moeten zijn. Daar waar er vroeger een oligopolie positie was op het gebied van nieuws is het nu een markt van volledige concurrentie. Zo’n verandering vraagt van een bedrijf om markt georiënteerd te werken. Er zijn verschillende mensen met verschillende wensen als het gaat om nieuwsconsumptie. Er zal gekeken moeten worden naar de “job to be done” van de lezer en een manier bedacht moeten worden, om hen hier zo goed mogelijk in te helpen. Gezien het verleden van NDC is het belangrijk zich te positioneren naar aanleiding van de jobs to be done, die komen uit de twee lokale scenario´s, omdat deze het best aansluiten bij de identiteit/ het DNA van het bedrijf. Door hier voor te kiezen heeft NDC een grotere kans van slagen om de marktpositie te behouden en te verstevigen. 11
Klantdenken: twee persona’s Vanuit de keuze te positioneren in de lokale markt ontstaan er twee klantsegmenten, namelijk lezers die lokaal georiënteerd zijn en ‘connected’ en lezers die lokaal georiënteerd zijn en ‘disconnected’ zijn. We beschrijven hieronder deze twee persona’s.
”
Persona 1: lokaal georiënteerd en connected
”
Ik wil continu op hoofdlijnen op de hoogte zijn van alles wat er in mijn omgeving gebeurt. Ik moet tijdig kunnen reageren op deze gebeurtenissen. Ik wil overal over mee kunnen praten met mijn vrienden omdat het voor mij belangrijk is dat ik kan laten zien dat ik al deze kennis heb. Daarnaast wil ik graag als eerste weten wat er is gebeurd, waarna ik het aan hen kan vertellen, om zo mijn sociale status te verhogen. Informatie moet makkelijk en snel voor handen zijn. Ik wil zeker zijn dat het nieuws dat ik lees waar is. Ik heb geen behoefte aan irrelevante zaken zoals wereldpolitiek. Ik heb daar geen invloed op, dus hoef ik het ook niet nauwgezet te volgen. Voor mijn nieuwsbehoefte verwacht ik dat NDC mij op de hoogte houdt van de actualiteiten die mij en mijn omgeving direct raken, met een hoge mate van betrouwbaarheid en actualiteit.
Daarom wil ik in één oogopslag overzicht over het nieuws van nu, en een melding krijgen op het moment dat er iets belangrijks gebeurt. Ik heb behoefte aan een makkelijke manier om nieuws te kunnen delen met vrienden. Het nieuws moet naar mij toekomen op mijn devices die onderling samenwerken om mij goed van dienst te zijn. De huidige voorzieningen van het NDC voldoen hier niet aan, gezien de online krant dezelfde inhoud toont als de printversie en mij daarom niet voorziet van korte headlines, maar lange, diepgaande teksten. Daarnaast wil ik zelf berichten versturen naar de redactie om te plaatsen en als dit gebeurt, denk ik dat dit leidt tot het verhogen van mijn sociale status.
Persona 2: lokaal georiënteerd en disconnected Ik wil snappen wat er in mijn omgeving gebeurt en wil kunnen voorspellen hoe de omgeving zich zal ontwikkelen. Ik ben bereid moeite te doen om het nieuws te snappen en doordat ik de verbanden zie tussen verschillende betekenisvolle nieuwsfeiten lukt mij dit. Kwaliteit gaat bij mij boven kwantiteit. Ik wil mijzelf ontwikkelen en dit lukt mij door het nieuws tot in detail te bestuderen. Ik heb een moment van rust nodig waarbij ik ga zitten om de wereld te overdenken en dit te bespreken met de mensen om mij heen; ik verkrijg status op het moment dat ik alle facetten ken en een gefundeerde mening ten toon kan spreiden. Hier moet ik voldoende ruimte voor krijgen. Een echte mening kan je niet kwijt in 140 tekens. De realiteit kan ik beïnvloeden en samen met anderen zal ik dit ook proberen te doen. Ik wil meerdere perspectieven en meningen lezen, zodat ik daarna mijn eigen mening kan vormen. Daarom wil ik in één overzicht lokaal nieuws hebben en de perspectieven en meningen van voor en tegenstanders over deze onderwerpen. Je kan mij tijd besparen door de artikelen bij elkaar te zetten, zodat ik het niet zelf hoef te doen of een abonnement moet hebben op alle kranten en tijdschriften. Je maakt het mij makkelijker als je deze stukken aan elkaar relateert en met een gefundeerde conclusie komt. De positieve consequentie hiervan is dat ik weloverwogen mijn mening kan geven aan anderen en actief deelneem in discussies, die evt. overgenomen worden door de uitgever.
Naar een nieuw business model 12
13
Key Partners
Key Activities
Customer profiling
Hyperlocals
Value Proposition
Filteren Taggen
Advertentieruim
te
Distribueren
Persbureaus Papierhandelaar
Relateren
Het nieuws op Volledige nieuwstrechte
het moment dat r
Highlights
(data) Key Resources
hoogte
Netwerk van
Nieuws Redactie ICT infra Merk
Vastgoed
Distributie Profiling
weekendtoeslag Beloning hyperlocal
Drukpers Grondstoffen Content
in
weekblad Channels
“Connected” en
App:
App: ed
Keep me post
News on demand
“Disconnected”
Dagblad app.
rum berichtencent Weekblad (pa-
op maat
pier) aan huis
naar behoefte
bezorgd
Content
“Disconnected”
gemaakte info
tablet / mobile
Revenue Streams
Avond- en
ICT infra
artikelen
Op maat
digitaal
Cost Structure
Redactie
gemaakte info
Value Proposition 1: de App “Keep me posted”
(persona 1: lokaal georiënteerd en connected)
en op maat
Verdiepende
Distributie
Profiling
“Connected”
Klantprofielen Discussieren
Volledig op de
Value propositions
Co-creatie
services
het gebeurt
Transformeren
nieuwsbronnen
Customer Segments
Community
Verkoop abonnementen Interpreteren
Customer Relationships Automated
Adverteerders
Community Advertenties/
Basisprijs
op maat n
abonnemente
Basisprijs
Toeslag voor
Extra stuksprijs
extra artikelen
Combinatie pakket
per maand
Toelichting op het canvas Het canvas is opgebouwd in verschillende kleuren. die staan voor de mogelijke (paralelle)business oplossingen. Groen doelgroep die lokaal georiënteerd is en ‘connected’ is, (app met headlines) Oranje doelgroep die lokaal georiënteerd is en ‘disconnected’ is, (weekblad printversie) Grijs beide doelgroepen, m.a.w. alle lokaal georiënteerde lezers (dagblad app) geeft aan dat dit voor alle drie de Wit oplossingen geldt.
14
Voor de persona’s zijn value propositions gemaakt om pains te verminderen en gains te vergroten. Op basis van bovenstaande producten zijn we tot het volgende canvas gekomen. Er zijn een drietal value propositions gemaakt die gezamenlijk een goed aanbod in het nieuws moeten kunnen brengen. Een aantal onderdelen uit het canvas zijn van toepassing op alle onderdelen. Deze zullen hieronder genoemd worden. Voor iedere lezer zit er iets van zijn gading bij, waardoor een breed publiek toch op een persoonlijke manier kan worden bereikt. Hiervoor kunnen prijsstrategieën voor de combi worden gemaakt. Osterwalder gebruikt
hier de term “mass customization” voor. Om markt gericht te werken is het belangrijk om te weten wat de lezer wil ontvangen. Alle relaties hebben een “automated service” door de creatie van klantprofielen. Dit is dan ook meteen een key-activity die toegevoegd is, maar wel door een key partner. Daarnaast blijft het belangrijk om lezers en adverteerders aan het blad te verbinden. Kosten die voor alle onderdelen van het bedrijf gemaakt moeten worden zijn de redactie, de infrastructuur, vastgoed en het bijhouden van klantprofielen.
Deze app plaatst continu, als een soort twitterstream met alleen headlines, nieuwsupdates gerelateerd aan het interessegebied van de desbetreffende lezer. De berichtgeving kan ‘geliked’ of ‘gedisliked’ worden, zodat de persoonlijke voorkeur iedere keer steeds scherper wordt. Daarnaast kan de lezer tegelijkertijd optreden als een hyperlocal, door middels de app verslag te doen van actualiteiten zoals voetbalverslagen, onder vermelding van de eigen naam en deze kan, na een snelle beoordeling door de redactie van NDC, aan alle gebruikers beschikbaar gesteld worden. Wanneer de lezer ook de dagkrant heeft kan hij aangeven welke artikelen hij zou willen lezen. De interessegebieden worden bepaald aan de hand van consumentenprofielen en de klantrelatie kenmerkt zich door co-creatie. Lezers schrijven korte nieuwsberichten en sturen dit naar de redactie, die deze vervolgens filtert, reviewt, van tags voorziet en vervolgens als nieuwsbericht op de app aanbiedt. Ook de redactie zorgt voor korte nieuwsupdates, deels gebaseerd op hun eigen veelvoud aan bronnen. De redactie is hierdoor ook in de avonduren en weekenden aan het werk, om het nieuws ook op die momenten up-to-date te houden. De belangrijkste key resource in deze is de online infrastructuur. De kosten zullen hoger worden door de verlenging van de bezetting van de redactie, maar wanneer NDC jongere redacteuren aanneemt om deze nieuwe media te managen kan er ook worden bespaard. De opbrengsten van de app worden gehaald uit op maat gemaakte advertenties op basis van de persoonlijke interessegebieden; en een abonnementsprijs per maand voor het gebruik van de app. De hyperlocals, degene die de nieuwsberichten schrijven, ontvangen een korting voor het gebruik van de app.
15
Value proposition 2: Eens per week geprint weekblad
Value Proposition 3: ‘News on demand’
Een korte Roadmap
Een geprinte krant die iedere zaterdag wordt thuisbezorgd. Per pagina worden er achtergrond artikelen geschreven, die verdiepend zijn op een gebeurtenis van de afgelopen week. Iedere week wordt er een aantal onderwerpen uitgediept waarmee de krant wordt gevuld. Op vrijdag is bekend wat de onderwerpen zullen zijn en dan kan de lezer zelf kiezen uit een beperkt aantal combinaties, die in zijn persoonlijke krant zullen komen te staan. De inhoud kan op een forum bediscussieerd worden en ingezonden stukken kunnen naar de redactie worden gestuurd. Op basis van het forum en de brieven zal een redacteur in de versie van een week later een nieuwsbericht schrijven met wellicht nieuwe inzichten en de mening en het sentiment van de groep beschrijven. Wanneer de lezer geen keuze maakt voor zijn krant wordt naar aanleiding van zijn profiel een samenstelling gemaakt. Het profiel wordt aan het begin van het abonnement vastgesteld middels een vragenlijst.
Een digitale krant is in grote lijnen gelijk aan de krant zoals die nu is alleen is het digitaal via een app, mobile of desktop. Er gebruik wordt gemaakt van specifieke klantprofielen die de interesses registreren zodat de lezer het nieuws ontvangt dat hem interesseert. De lezer geeft naast zijn interesses per dag aan hoeveel tijd hij beschikbaar heeft om te lezen. Op basis hiervan wordt een samenstelling van artikelen gemaakt. Zo is hij dagelijks op de hoogte van de meest belangrijke informatie en het verhaal er achter. Wanneer de gebruiker ook de weekeditie leest kan hij in de app persoonlijke wensen en ideeën doorgegeven, die in de weekeditie, bij voldoende reactie, op papier extra belicht zouden kunnen worden.
Om de transitie te maken van het oude naar het nieuwe business model zal NDC een aanzienlijke transitie moeten doormaken.
benaderen van klantgroepen, adverteerders en het opzetten van de community van hyperlocals. Deze worden hieronder verder uitgewerkt.
De meest cruciale verandering is dat het bedrijf nu klantgericht moet gaan werken. Hiervoor zullen een aantal fundamentele veranderingen doorgevoerd moeten worden. Het nieuwe business model zal een groot beroep doen op de ICT infrastructuur, die aan de ene kant moderne apps moet bouwen en onderhouden incl. de tools om deze te gebruiken. Aan de andere kant zal er voor het opzetten en toepassen van klantprofielen en datamining voorzieningen opgezet moeten worden. Big data toepassingen voor het snel kunnen verwerken van data en deze kunnen relateren aan klantprofielen en de gespecificeerde nieuwsvoorkeur van de klanten.
De bestaande klantengroep moet benaderd worden, om de verschillende business proposities aan te bieden. De huidige abonnementhouders zullen gemigreerd moeten worden naar de verschillende oplossingen en bij voorkeur ook de grote groep van lezers die de huis-aan-huis bladen ontvangt, omdat zij potentiële nieuwe klanten zijn. Dit dient gepaard te gaan met het opzetten van een klantprofiel om gericht nieuws aan te kunnen aanbieden. Een voorstel is om de dagelijkse papieren versie langzaam uit te faseren.
(persona 2: lokaal georiënteerd en disconnected)
De value proposition voor dit segment brengt met zich mee dat er een community relatie ontstaat. Het kanaal is helder, namelijk print. Wat het belangrijkste is aan vaardigheden uit de nieuwstrechter is het relateren, interpreteren en transformeren. Hier gaat de redactie aan de slag met eigen werk, om gebeurtenissen te koppelen aan de regio en dit te transformeren naar een interessant en leesbaar bericht. We kiezen ervoor om vijf versies van de krant te maken waardoor in plaats van een oplage van 200.000 er vijf versies van gemiddeld 40.000 worden gedrukt. De kosten van dit product komen voort uit de redactie, drukpers, grondstoffen en distributie. De distributie zal uitbesteed worden doordat het niet rendabel is een eigen distributiesysteem aan te houden voor één bezorging per week. De kosten worden terugverdiend door abonnementsgelden en advertentieopbrengsten.
(beide persona’s)
De app bevat dagelijkse informatie die verder gaat dan een headline maar niet de meest diepgaande informatie bevat. Hiermee is het een tussenoplossing die de seconde versie en de weekversie met elkaar verbindt. De lezer is daarmee op de hoogte van de informatie die hij belangrijk vindt. De informatie in deze app is afkomstig van persbureaus en de eigen redactie. De key activity is om dit nieuws te trechteren naar wat geplaatst wordt en voor welke interessegebieden. De belangrijkste resources hierbij zijn de redacteuren die het nieuws filteren en het aanbieden van het nieuws via de online infrastructuur (app, mobiel, desktop). De kostenstructuur bestaat uit het betalen voor de content afkomstig van de persbureaus, de personele kosten en de online ICT infrastructuur. De opbrengsten worden gehaald uit een vaste prijs voor een basispakket aan artikelen en een prijs per artikel voor het lezen van meer artikelen. In het volgende hoofdstuk gaan we in op de fases die NDC zal moeten doorlopen, om deze drie oplossingen op te zetten.
Intern zal er sprake zijn van een grote cultuurverandering bij de eigen medewerkers van NDC. Redacteuren dienen zich meer te richten op klantspecifieke wensen en nieuwsaanlevering door partijen, die oorspronkelijk niet als zodanig erkend werden. Ons inziens zal dit een van de ingrijpende veranderingen worden. Daarnaast verwachten we dat er nieuwe jonge medewerkers gerekruteerd gaan worden die open staan voor de specifieke eisen gesteld aan filteren, beoordelen, taggen en gebruiken van alle input van lezers middels nieuwe media. Op financieel gebied zal het verdienmodel expliciet uitgewerkt moeten worden. Vaststellen van de abonnementsprijs en de tarieven behorende bij nieuwsprofielen, kortingen bij gecombineerde afnames van opties en een compensatieregeling voor de hyperlocals. De drukpers zal in de toekomst minder volume te verwerken krijgen, hiervoor kunnen alternatieve opties onderzocht worden om een aanvaardbare economy of scope te behouden. Verder zal als gevolg van het verkleinen van het aantal thuis te bezorgen geprinte kranten het traditionele distributienetwerk ontmanteld moeten worden en zal een partner gezocht moeten worden voor de verspreiding.
De adverteerders krijgen te maken met nieuwe advertentieproducten. De verschillende waardeproposities hebben een duidelijk herkenbaar effect op de manier van reclame maken. Korte oneliners in de connected versie, gerichte reclame-uitingen op basis van profielen voor de app ‘news on demand’ versie. Dit alles moet worden besproken met adverteerders zodat zij de toegevoegde waarde leren kennen van de verschillende producten, om de doelgroep te bereiken. De hyperlocals zullen geïdentificeerd moeten worden en benaderd om zich aan NDC te committeren, zodat zij berichten kunnen maken en versturen. Natuurlijk zal dit een groeiende en zichzelf vernieuwende groep van mensen zijn, maar vanaf de start is een bepaalde omvang van deze groep mensen die nieuws aanbieden nodig om de optie te laten slagen. Het is cruciaal dat NDC rekruteert en hier een community voor creëert.
De veranderingen die doorgevoerd moeten gaan worden zullen niet altijd makkelijk zijn, maar wel noodzakelijk. Onze opvatting is dat deze oplossingen NDC helpen richting een groeiende toekomst.
Vanuit deze fundamentele keuzes en de ontwikkeling van de oplossingen, bestaat de volgende fase uit het 16
17
Bronnen Atos. (2013). Media Metamorphosis. Retrieved 29-03-2014 from: http://atos.net/content/dam/global/ascent-whitepapers/ascent-whitepaper-media-metamorphosis.pdf Bakker, P., & Kerkhoven van, M. (2013). Hyperlocal in Nederland: De nieuwe nieuws-websites in de praktijk. In Q. Kik, & L. Landman (Eds.), Nieuwsvoorziening in de regio (pp. 75-91). Diemen: AMB. Boersma, M.J. (2009). Betrokken en gericht: Regionale journalistiek in de toekomst. Retrieved 29-03-2014 from: http://www.rug.nl/staff/m.j.broersma/artikel_tegen_de_ stroom.pdf Georgia Tech. (2012). Future Media Outlook 2012: Transforming the way content is created, distributed and consumed. Retrieved 29-03-2014 from: http://www.nxtbook. com/nxtbooks/gtri/2012futuremedia_outlook/index. php#/1 Huysmans, F. (2014). Media, informatie en communicatie: trends en beleid. Retrieved 29-03-2014 from: http://warekennis.nl/wordpress/wp-content/uploads/2013/03/140124_RvC_TrendsMedia_WK_def.pdf
Veel inzichten in het macrolandschap en het bedrijf NDC Mediagroep is verkregen door interviews en brainstormsessies met het management van dit bedrijf. Wij bedanken hen voor de blik in hun keuken en de bereidheid ons van bedrijfs- en branche informatie te willen voorzien.
Kik, Q., & Landman, L. (2013). Wie waakt er in de regio?. In Q. Kik, & L. Landman (Eds.), Nieuwsvoorziening in de regio (pp. 29-60). Diemen: AMB. Olmstead, K, Sasseen, J., Mitchell, A., & Rosenstiel, T. (2012). Digital: News Gains Audience but loses Ground in Chase for Revenue. Pew Research Center’s project for excellence in journalism. Retrieved from http://stateofthemedia.org/2012/digital-news-gains-audiencebut-loses-more-ground-in-chase-for-revenue/ Osterwalder, A., Pigneur, Y., Kranen-van den Ham, H., & Clark, T. (2010). Business Model Generatie : een handboek voor visionairs, game changers en uitdagers. Deventer: Kluwer. Villasenor, J. (2013). Six “Megatrends” that will shape the future of digital media. Retrieved 29-03-2014 from: http://www.forbes.com/sites/johnvillasenor/2013/05/01/6megatrends-that-will-shape-the-future-of-digital-media
18
19
