informatie boekje
de noodzaak van SUR+
Geleidelijk maakt het tijdperk van oneindige groei plek voor een duurzamere manier van leven. We zijn ons inmiddels bewust van de menselijke impact op de aarde, en de beperkingen van diezelfde aarde. We zullen met veel mensen, organisaties en overheden hard op zoek moeten naar mogelijkheden om in de komende decennia op een toekomstbestendige wijze met onze omgeving om te gaan. Technologie is daarin geen beperking meer. De kennis van de hele wereld is overal te vinden, en het wordt steeds makkelijker om technologie aan te wenden voor nieuwe ontwikkelingen. SUR+ is zo’n ontwikkeling, ontstaan door de koppeling van twee eenvoudige observaties: • Waarom verspillen we zoveel voedsel? • Waarom zijn er tegelijkertijd zoveel mensen die behoefte hebben aan gezond voedsel? SUR+ zet daarin een belangrijke stap door dit gat te overbruggen.
het maatschappelijke probleem productie
€ 2 miljard per jaar wordt verspild tijdens de productie
opslag
verwerking
1/3 van al het voedsel in Nederland wordt weggegooid
distributie
consument
€ 2,4 miljard per jaar wordt verspild door consumenten
grote verspilling in de voedselketen
de Nederlandse bevolking telt
16,8 miljoen mensen
1,4 miljoen mensen
leven onder de armoedegrens
grote voedselarmoede
daarvan ontvangt slechts
7% een voedselpakket
geen inzicht in verspilling op agrarisch niveau Om voedselverspilling tegen te gaan is in eerste instantie kennis nodig over waar en waarom die verspilling plaatsvindt. Verzamelen van gegevens daarover is de eerste stap. Over de gehele voedselketen van productie tot gebruik is veel bekend over verspilling en van de verspilling bij consumenten zijn accurate schattingen te maken. Grote onbekende in de keten is nog de verspilling op agrarisch niveau. Deze gegevens worden zelden gedigitaliseerd en in ieder geval niet gedeeld. Het opbouwen van een database maakt het mogelijk om hierover nieuwe inzichten te verkrijgen, alleen ontbreekt op dit moment nog de aanleiding voor landen tuinbouworganisaties om gegevens over hun verspillingstroom te delen.
het sterker verbinden van telers en voedselbanken zou zowel voedselverspilling als voedselarmoede verminderen
hoe kunnen we dit bereiken?
heldere communicatie
bewustwording
tussen lokale voedselbanken en telers of producten met een overschot aan gezond voedsel
bij consumenten en telers over de waarde van voedsel dat nu vaak verspild wordt
kwantitatieve inzichten
over de hoeveelheid verspilling in verschillende stappen van de voedselketen
het
platform als verbindende factor
verbindt
werking van het SUR+ platform Het SUR+ project heeft als doel het verminderen van voedselverspilling, het verminderen van voedselarmoede en het verbeteren van de samenwerking in de keten. Om dit te bereiken werkt SUR+ aan verbindende initiatieven. In de eerste fase richt SUR+ zich door de ontwikkeling van een intelligent digitaal platform op de verbinding tussen telers met een overschot en lokale voedselbanken. Dit creëert meer inzichten in de beschikbaarheid van voedsel om de tekorten van de voedselbanken aan te vullen. Hun grootste uitdaging is om voldoende verse groente en fruit te verkrijgen voor de ontvangers van de voedselpakketten. Als SUR+ eenmaal is gelanceerd kunnen ook producenten worden betrokken bij het platform en in latere fases ook transportbedrijven en vrijwilligersorganisaties.
doel van het SUR+ project
Het doel van SUR+ is niet om bestaande systemen in lokale voedselbanken te vervangen. Het biedt daarentegen een overkoepelend systeem voor het gehele netwerk van Voedselbanken Nederland. SUR+ is een gecentraliseerd systeem dat de momenteel decentrale werkwijzen zal ondersteunen. Hierbij zullen ook de persoonlijke afspraken met donateurs en lokale onafhankelijkheid van de voedselbanken gewaarborgd worden. Via het platform, bestaande uit een website en mobiele applicatie, krijgen telers een simpele en snelle methode aangereikt om hun overschotten te melden. Vanuit de website en het SUR+ systeem kunnen zowel lokale als de nationale Voedselbank tekorten inzien en aanvullen van locaties waar men bepaalde overschotten heeft. Het platform zal onafhankelijke voedselbanken een grotere aanvoer van gezond voedsel opleveren, inclusief een efficiente manier om voedsel te delen en ruilen met andere lokale vestigingen.
waarom we samenwerken met Voedselbanken Nederland
In Nederland zijn veel kleine organisaties en projecten bezig met het bestrijden van voedselarmoede en voedselverspilling. Voedselbanken Nederland is daarvan de grootste en tevens enige organisatie die op landelijk overkoepelend niveau werkt en daarom de aangewezen partij om in het SUR+ project mee samen te werken.
2010 50.000 2005 20.000
2003 10.000 2002 eerste voedselbank in Nederland
sel
ers voed ont va ng
2011 60.000
2012 70.000
2012 1.100.000 mensen leven onder armoedegrens
pakketten
dec 2005 al 40 voedselbanken
dec 2008 Stichting Voedselbanken Nederland opgericht
155 lokale voedselbanken
2014 5000 vrijwilligers
2013 30% groei in pakket ontvangers
Groei Nederlandse Voedselbanken
8 distributiecentra
2013 85.000
2014 100.000
480 uitgiftepunten
zij aan zij met het LTO om telers te bereiken Nederland telt in totaal 30.622 fruit- en groentetelers. Naast oogsten, landbewerking, voedselverwerking en opslag, kost het management van afvalstromen en voedseloverschotten veel tijd. Voedseloverschotten op agrarisch niveau kunnen bijvoorbeeld ontstaan door teleurstellende orders, onverwacht grote oogst of groente en fruit die net een beetje anders zijn qua vorm, kleur of formaat. Helaas is er nog geen specifieke data over de hoeveelheid voedseloverschot op agrarisch niveau Door gebrek aan bewustzijn en slechte communicatielijnen, doneert slechts een heel klein percentage van de telers hun overschotten op dit moment aan lokale voedselbanken. En dat terwijl donatie goedkoper is dan afvalverwerking. Donatie levert een sterk gevoel van maatschappelijke bijdrage op en van inkomstenderving is geen sprake door zeer zwakke financiële positie van de ontvangers van de voedselpakketten. De samenwerking met de Voedselbank en het LTO is significant om een doelgerichte werkwijze te vormen waardoor alle telers in Nederland geïnformeerd worden over het SUR+ platform.
een voorbeeldscenario: van teler tot voedselpakket
een teler heeft een voedseloverschot
hij gebruikt de SUR+ app voor een melding
een lokale voedselbank ziet de melding
en regelt het benodigde transport
het transport vertrekt naar de teler
de voedselbank geeft hierna een melding aan de teler
(plus eventuele vrijwilligers voor hulp)
het transport levert het overschot af
de voedselbank zorgt voor de verdeling
voedselpakket ontvangers profiteren van het overschot
de teler levert een maatschappelijke bijdrage door overschot te doneren
de eerste conceptversie van het platform: doneren via de website 24 donaties dit jaar
Donatiemelding Mijn donaties Oogst & overschot Mijn omgeving
April
16-04-2015
appels
6 pallets
24-04-2015
aardappels
3 pallets
kiwi’s
200 kilo
Maart
Nieuws
Wat wil je doneren?
Donatiemelding
Contact & service Mijn SUR+ account
Mijn donaties Oogst & overschot Mijn omgeving Nieuws
18-03-2015
donatie opgehaald: 19-03-2015 door: Voedselbank Eindhoven 07-03-2015
appels
2 pallets
Februari
Product
Uitloggen
Hoeveelheid
12-02-2015
kiwi’s
01-02-2015
rode kool
200 kilo
Eenheid 10 pallets
Beschikbaar vanaf DD
MM
JJJJ
Hulp nodig Contact & service Mijn SUR+ account
Ja
Nee
Wat voor hulp heb je nodig?
of gewoon via de smartphone
Uitloggen
Meld mijn donatie
Donatiemelding
Wat wil je doneren?
Donatiemelding
Wat wil je doner en? Mijn donaties Oogst & overschot Mijn omgeving Nieuws
Product Hoeveelheid
Bedankt voor je donatie! Eenheid
Beschikbaar vanaf DD
Er wordt zo spoedig mogelijk contact met je opgenomen
MM
JJJJ
Mijn SUR+ account
Ja
wachtwoord
Log in >
Hulp nodig Contact & service
[email protected]
blijf ingelogd
Hoeveelheid
MM
Account aanmaken
Uitloggen
Meld mijn donatie
Oogst & overschot Mijn omgeving
JJJJ
Nieuws
Hulp nodig Ja
Nee
Wat voor hulp heb je nodig?
Eenheid
Beschikbaar vanaf DD
Donatiemelding Mijn donaties
Product
Nee
Meld mijn donatie
Contact & service Mijn SUR+ account Uitloggen
B
SUR+ zal de Voedselbank verschillende voordelen opleveren. Allereerst zal er meer bewustzijn gecreëerd worden onder telers over de waarde van hun overschotten, waardoor de drempel om te doneren wordt verlaagd. Daarnaast zal meer overzicht ontstaan in nieuwe partners en de aanvoer van overschotten naar de distributiecentra. Ook zal het platform lokale voedselbanken de mogelijkheid geven om op simpele wijze voedsel te verzamelen en te verspreiden, als ondersteuning van hun eigen aanpak. Verder kunnen er gemakkelijker vrijwilligers gekoppeld worden aan het verwerken van overschotten of andere werkzaamheden vanwege een grotere transparantie in vraag en aanbod. Tenslotte zal SUR+ de voedselbank bijstaan om meer en gezondere voedselpakketten samen te stellen voor hun groeiende klantenbestand.
wat betekent SUR+ voor de voedselbank?
en voor de telers? Dankzij het SUR+ platform groeit het bewustzijn bij telers over de waarde van hun overschotten voor gebruikers van de voedselbanken. Het gat tussen de waarde van overschotten en voedselarmoede zal hierdoor makkelijker te overbruggen zijn. De SUR+ applicatie maakt het telers zeer gemakkelijk om hun overschotten te melden en te laten ophalen. Zij zullen geen geld ontvangen voor hun donaties, maar worden onderdeel van een gemeenschap die een bijdrage levert aan het verminderen van voedselverspilling en -armoede. Dit levert telers niet alleen een gevoel van maatschappelijke bijdrage op, maar geeft hen ook de mogelijkheid om voedsel waar hard voor gewerkt is haar waarde terug te geven waar het anders verspild zou worden. Het platform maakt donerende telers publiekelijk zichtbaar door hun donaties op de website te plaatsen. Hierdoor wordt hun maatschappelijke bijdrage inzichtelijker voor klanten van de voedselbanken, reguliere consumenten en bedrijven.
georganiseerde excursies
sociaal bijdragende organisatie in de maatschappij
geld ondersteunen van hulpbehoevenden
vrijwilligers werk
mogelijkheden voor sociale excursies
bewustzijn over voedselverspilling
gevoel van bijdragen
groter hoeveelheden aan overschotten gevoel van bijdragen verminderde kosten verwijderen overschotten
mogelijkheden voor nieuwe samenwerkingen
distributie centrum meer voedsel
maatschappij die meer participeert en bijdraagt
(kleinere) voedseloveschotten DIR EC TE
DIR EC TE toegenomen waarde SUR+ toegevoegde waarde SUR+ waarde voor de toekomst
subsidies
lokale Voedselbank verminderde verwijderingskosten
GEB RUIK ERS & OR GANISATIES BEG UNS TIGD
IN EN DI RE CT EB EG UN STI GD EN
informatie over grote aantallen van voedseloverschot
voedselpakket
transport service
gevoel van bijdragen aan de maatschappij
lokaal transport
transport partner
SUR+ in de maatschappij: korte & lange termijn Het SUR+ platform is in eerste instantie ontstaan uit een vraag van Voedselbanken Nederland. Het platform creëert echter waarden voor alle betrokken partijen. SUR+ helpt verspilling tegen te gaan door telers bewuster te maken en te verbinden aan voedselbanken. Daarnaast wordt een betere uitwisseling tussen voedselbanken en distributiecentra gewvaarborgd. Ook geeft het platform betrokkenen het gevoel dat zij daadwerkelijk kunnen bijdragen om het gat tussen verspilling en armoede te dichten. SUR+ vermindert kosten van telers die zij maken om overschotten te verwijderen. Verder krijgt de Voedselbank een veerkrachtiger keten van hun voedselaanvoer. Een sterke business-tobusiness samenwerking wordt gefaciliteerd in de voedselketen door het creëeren van meer bewustzijn en een verlaagde drempel om bij te dragen.
SUR+ biedt ook veel mogelijkheden na de lancering van het platform. Data van transportbedrijven kan bijvoorbeeld gekoppeld worden aan SUR+ data om vervoer van voedsel te faciliteren. Informatie van weerinstanties kan gebruikt worden om overschotten te voorspellen. Daarnaast kunnen bedrijfsuitjes-organisaties gekoppeld worden om meer vrijwilligers te bereiken voor het verwerken van overschotten. Lokale restauranten en supermarkten kunnen een rol spelen in de aanvoer van kleinere donaties. Op langere termijn kan SUR+ data gebruikt worden door de (Z)LTO om het landelijke overschot op agrarisch niveau in kaart te brengen. Hiermee kunnen passende oplossingen tegen overproductie en verspilling ontworpen worden. Telers zullen de mogelijkheid krijgen om hun kennis gemakkelijkerwijs te delen met collega’s om verspilling tegen te gaan. Daarnaast kan het ontwikkelen van deze win-win-situaties, het koppelen van vraag en aanbod, andere instanties inspireren in vergelijkbare sociale uitdagingen. Het SUR+ platform heeft de capaciteit om een groot en betrokken netwerk te vormen waarin diverse partijen op hun eigen manier een steentje bijdragen aan deze maatschappelijke uitdagingen.
geïnteresseerd, helpen, of gewoon wat vragen?
bekijk het laatste nieuws op: surplusproject.nl stuur ons een email:
[email protected] of bel onze project manager: 06 - 41814861
het SUR+ team
Jochem van Kapel technisch project manager
Bart Jakobs
back-end ontwikkelaar
Johnny Nas
front-end ontwikkelaar
Philippe Rol
project manager
Fiona Jongejans
interaction designer
Yasemin Arslan
interaction designer
Michiel Bloemendaal business integrator
Vereniging Voedselbanken Nederland
Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie
Alliantie Verduurzaming Voedsel
het project wordt gesteund door: EU FInish project: Future Internet Accelerator for Food, Perishables and Logistics
1/3 van al het voedsel in Nederland wordt verspild. Tegelijkertijd leeft een groot aantal inwoners onder de armoedegrens, zonder beschikking over voldoende gezond voedsel. Enkele organisaties waaronder Voedselbanken Nederland maken zich sterk om de voedselarmoede tegen te gaan, maar een goede koppeling tussen verspilling en behoefte ontbreekt. Het SUR+ project overbrugt dat gat. SUR+ is als platform de verbindende factor tussen telers, producenten, transportbedrijven, lokale voedselbanken en haar gebruikers.
