De nieuwsbrief van het Vlaams Patiëntenplatform vzw November 2013 nr. 70. Infomoment levenseinde p. 2

Afzendadres: Vlaams Patiëntenplatform vzw – Groenveldstraat 15 – 3001 Heverlee v.u. G. Reynders-Broos – Residentie Borgeind, Borgeindstraat 13/5 – 2900 Schoten nummer 70 – november 2013 – verschijnt per jaar in jan - ma - jun - sept en nov Afgiftekantoor 3000 - Leuven Mail Erkenningsnummer: P2A8311

De nieuwsbrief van het Vlaams Patiëntenplatform vzw

November 2013 – nr. 70

Infomoment levenseinde

p. 2

Denkdag kwaliteit van zorg in het dagziekenhuis

p. 5

Patiëntgerichtheid bij zorginnovatie

p. 6

Een patiëntenrecht in de kijker: het recht op toestemming of weigering

p. 7

Wist je dat…

p. 8

Petitie Test-Aankoop over kwaliteit van ziekenhuizen

p. 9

Naar de school van mijn keuze!

p. 10

Infomoment levenseinde Tegenwoordig is het debat rond levenseinde niet meer weg te denken in de media. Het is een onderwerp dat ons allen aanbelangt, maar vaak moeilijk bespreekbaar is. Bovendien heerst nog heel wat onduidelijkheid over het thema levenseinde. Daarom organiseerde het Vlaams Patiëntenplatform op donderdag 19 september 2013 een infomoment over de beslissingen die bij het levenseinde komen kijken.

LEIF (LevensEinde InformatieForum) Paul Destrooper van LEIF (LevensEinde InformatieForum) gaf een boeiende lezing over de mogelijke beslissingen bij het levenseinde en over voorafgaande zorgplanning. LEIF is een initiatief van mensen en verenigingen die streven naar een waardig levenseinde voor iedereen, waarbij respect voor de wil van de patiënt vooropstaat. De organisatie werd tien jaar geleden opgericht naar aanleiding van de wetten inzake patiëntenrechten, palliatieve zorg en euthanasie, die in 2002 van kracht werden. Het was immers snel duidelijk dat heel wat zorgverleners, patiënten en familieleden niet vertrouwd waren met de inhoud van deze wetten. LEIF organiseert een opleiding rond het levenseinde voor artsen, verpleegkundigen en andere zorgverleners. Als je vragen hebt over het levenseinde kan je telefonisch contact opnemen met de LEIFlijn (078 15 11 55) of het LEIFblad doornemen.

Beslissingen bij het levenseinde Door de vooruitgang in de geneeskunde leven we allemaal langer. Lang leven is mooi, maar we willen ook goed kunnen leven. Dankzij de wetenschap kan men niet alleen het leven verlengen, maar kan men ook veel leed vermijden en kwaliteit van leven bieden. Deze evoluties hebben geleid tot het huidig maatschappelijk debat over therapeutische hardnekkigheid, palliatieve zorg en beslissingen bij het levenseinde. Uit cijfers blijkt dat het stervensproces van bijna de helft van de mensen vandaag de dag beïnvloed wordt door één of andere medische beslissing. Er zijn zes mogelijke beslissingen bij het levenseinde, namelijk het stoppen van een zinloos geworden behandeling, het niet opstarten van een zinloos geworden behandeling, aanpassing van de pijnstilling tijdens de stervensfase en palliatieve sedatie, levensbeëindiging zonder verzoek, hulp bij zelfdoding en euthanasie.

Het stoppen van een zinloos geworden behandeling Iedere patiënt heeft het recht om op eender welk moment te beslissen een behandeling te stoppen. Zo kan een terminale nierpatiënt bijvoorbeeld beslissen om de nierdialyse stop te zetten.

Het niet opstarten van een zinloos geworden behandeling Als patiënt heb je het recht om een behandeling niet op te starten of te weigeren. Zo kan een patiënt beslissen dat hij geen kunstmatige voeding of vocht toegediend wil krijgen of dat hij geen chemotherapiekuur wil opstarten.

Aanpassing van de pijnstilling tijdens de stervensfase en palliatieve sedatie Door de pijnstilling tijdens de stervensfase aan te passen kan de patiënt pijnvrij overlijden. De patiënt kan ook slaapverwekkende producten toegediend krijgen tijdens deze fase. We spreken dan over palliatieve sedatie. Door het toedienen van pijnstilling maakt de patiënt onbehandelbare, ondraaglijke klachten niet 2 | Samenspraak

meer bewust mee. Het aanpassen van de pijnstilling en palliatieve sedatie noemt men ook het verlichten van het stervensproces of ‘barmhartige stervenshulp’. Het is mogelijk dat dit het stervensproces verkort zonder dat dit de oorspronkelijke bedoeling was van de pijnstilling.

Levensbeëindiging zonder verzoek Ook levensbeëindiging zonder verzoek kan men beschouwen als ‘barmhartige stervenshulp’. In dit geval kan de patiënt niet vragen om levensbeëindiging, zoals een pasgeborene die zeer ernstige afwijkingen heeft waaraan hij na een intense lijdensweg van weken of maanden toch zal bezwijken.

Hulp bij zelfdoding Wanneer een patiënt aan de voorwaarden van de euthanasiewet voldoet, kan de arts hem een dodelijk middel geven of voorschrijven. De patiënt kan dan zelf het moment kiezen waarop hij het middel inneemt.

Euthanasie We spreken van euthanasie wanneer een arts opzettelijk levensbeëindigend handelt op uitdrukkelijke vraag van de patiënt zelf. Een patiënt kan enkel om euthanasie vragen wanneer aan de volgende voorwaarden voldaan is, namelijk dat hij • meerderjarig is, • handelingsbekwaam en wilsbekwaam is, • vrijwillig, herhaald en duurzaam (schriftelijk) zijn verzoek geuit heeft, • ondraaglijk lijden ervaart en • een medisch uitzichtloze (ongeneeslijke) aandoening heeft.

Voorafgaande zorgplanning Je kan vandaag al verschillende zaken regelen voor wanneer je later niet meer zelf kan beslissen. Dit heet voorafgaande zorgplanning of advance care planning. Zo kan je vooraf in een verklaring bepalen op welke wijze jouw lichaam ter aarde besteld moet worden en welke uitvaartplechtigheid je wil hebben of kan je (een deel van) je lichaam aan de wetenschap schenken. Je kan op het gemeentehuis ook een verklaring voor orgaandonatie invullen. Bovendien kan je een voorafgaande negatieve wilsverklaring en een wilsverklaring inzake euthanasie laten optekenen en kan je een LEIFkaart aanvragen.

Voorafgaande negatieve wilsverklaring Je kan vooraf bepalen welke behandelingen je later niet meer wil indien je bijvoorbeeld ooit in coma zou belanden of dement zou worden. Op die manier kan je bepaalde behandelingen weigeren. Je zorgverlener zal jouw beslissing dan moeten respecteren. Deze wilsverklaring kan je zelf schriftelijk opstellen en is onbeperkt geldig. Wanneer je zelf niet meer in staat bent om je wil te uiten, zal je vertegenwoordiger in jouw plaats moeten handelen. Iedereen heeft in dat geval een vertegenwoordiger: je kan er zelf een aanduiden of een wettelijke vertegenwoordiger hebben. Bezorg een exemplaar van de negatieve wilsverklaring aan je vertegenwoordiger zodat die op de hoogte is van je wens. Je kan best ook een kopie van de verklaring aan je huisarts of behandelende arts geven en een kopie in je portefeuille bewaren. Meer informatie over hoe je een vertegenwoordiger kan aanduiden, vind je in onze brochure ‘Ken je rechten als patiënt’. Deze brochure kan je downloaden op onze website of bestellen door een e-mail te sturen naar [email protected]. Samenspraak | 3

Wilsverklaring inzake euthanasie Je kan op voorhand een wilsverklaring opstellen om euthanasie te laten uitvoeren wanneer je niet meer in staat bent om het zelf te vragen. Let wel: deze wilsverklaring geldt alleen in een beperkte situatie, namelijk wanneer je in een onomkeerbare coma terecht zou komen. De verklaring is bovendien slechts vijf jaar geldig. Bij het opstellen van een wilsverklaring inzake euthanasie moeten twee getuigen het document mee ondertekenen. Je kan ook een of meerdere vertrouwenspersonen aanstellen. Zij zullen je wilsverklaring bekendmaken aan de arts en voor je opkomen wanneer je in coma ligt. Je kan de wilsverklaring ook op de gemeente laten registreren, maar dit is niet verplicht. Meer informatie over hoe je een vertrouwenspersoon kan aanduiden, vind je in onze brochure ‘Ken je rechten als patiënt’. Deze brochure kan je downloaden op onze website of bestellen door een e-mail te sturen naar [email protected].

De LEIFkaart Een LEIFkaart biedt een bijkomende garantie dat artsen en hulpverleners op de hoogte zijn van je wettelijk ingevulde wilsverklaringen zodat ze er zeker rekening mee kunnen houden. Op de LEIFkaart staat naast je naam ook een lijst van alle wettelijke documenten waarover je beschikt en die je kenbaar wil maken. De naam en contactgegevens (telefoonnummer of e-mailadres) kan ook op de kaart aangeduid zijn. Je bewaart je LEIFkaart best in je portefeuille.

Meer informatie? Voor meer informatie over de mogelijke beslissingen bij het levenseinde en over voorafgaande zorgplanning kan je terecht op de website van LEIF (www.leif.be). Bovendien vind je op de website van de Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen (www.palliatief.be) meer inlichtingen over het thema levenseinde.

4 | Samenspraak

Denkdag kwaliteit van zorg in het dagziekenhuis Het Vlaams Patiëntenplatform vzw organiseerde op 21 september 2013 een denkdag voor zijn leden over het thema ‘kwaliteit van zorg in het dagziekenhuis’. Anno 2013 beweegt er heel wat op vlak van kwaliteit in ziekenhuizen. Het Vlaams Patiëntenplatform (VPP) streeft ernaar om de kwaliteit van de zorg te verhogen en transparant te maken vanuit het perspectief van chronisch zieke patiënten. Zo werkt het VPP mee aan kwaliteitsindicatorenprojecten voor de algemene ziekenhuizen en de geestelijke gezondheidszorg. Binnen deze kwaliteitsindicatorenprojecten pleit het Vlaams Patiëntenplatform om ook indicatoren 1 op te nemen die voor patiënten van belang zijn (bv. rond patiëntenervaringen, communicatie, dienstverlening en bejegening). Daarom ontwikkelde het VPP de Vlaamse Patiënten Peiling, een instrument om patiënttevredenheid en patiëntervaringen te meten. 2 De vragenlijst vertrekt vanuit het perspectief van de patiënt en werd opgesteld op basis van bestaande vragenlijsten, gecombineerd met ervaringen van patiënten (o.a. onze denkdagen van 2005 en 2011). De vragenlijst is momenteel alleen geschikt voor een ziekenhuisopname van meer dan één dag in een algemeen ziekenhuis. Daarom starten we nu met de aanpassing van de vragenlijst zodat deze ook bruikbaar is voor het dagziekenhuis binnen algemene ziekenhuizen. De bedoeling van de denkdag in september was om na te gaan wat voor patiënten elementen van kwaliteitsvolle zorg in het dagziekenhuis zijn. Kwaliteit is immers een abstract begrip, dat voor iedereen een andere invulling kan hebben. Zo kunnen we bij de aanpassing van de vragenlijst vertrekken van wat belangrijk is voor patiënten.

Wat is een dagziekenhuis? Een dagziekenhuis is een ziekenhuis(afdeling) waar een aantal eenvoudige behandelingen, onderzoeken of operaties uitgevoerd kunnen worden zonder dat de patiënt er moet overnachten. De opname, de behandeling, het onderzoek of de operatie en het ontslag gebeuren op één dag. De meeste patiënten verblijven vier tot zes uur in het dagziekenhuis. Er zijn verschillende soorten dagziekenhuizen, namelijk chirurgische en niet-chirurgische. In chirurgische dagziekenhuizen worden eenvoudige operaties uitgevoerd, in niet-chirurgische dagziekenhuizen worden behandelingen en onderzoeken uitgevoerd. Typische voorbeelden van ingrepen in een dagziekenhuis zijn knieoperaties en cataractoperaties.

De visie van patiënten over kwaliteit van zorg in het dagziekenhuis De aanwezigen brachten zowel positieve als negatieve ervaringen met de zorg in het dagziekenhuis ter sprake. In twee groepen dachten ze na over de kwaliteitsinformatie die belangrijk is voor patiënten. Daaruit kwamen vier elementen van kwaliteitsvolle zorg in het dagziekenhuis naar voren, namelijk: • goede informatie en open communicatie (bv. over de ingreep, neveneffecten, kosten, wachttijden en het nakomen van beloften), • respectvolle en vriendelijke bejegening (bv. geen betutteling, beleefdheid, nette kledij, gelijkwaardige behandeling van alle patiënten en respect voor privacy),

Indicatoren zijn meetbare elementen van een bepaald aspect van de zorg. Het zijn als het ware thermometers die iets zeggen over de kwaliteit van de geleverde zorg. 2 Meer informatie vind je op http://www.zorg-en-gezondheid.be/Beleid/Kwaliteit/Ziekenhuisbreed-domein/#ervaringen. 1

Samenspraak | 5

• •

goede planning en organisatie van de zorg (bv. gedeeld medisch dossier, interdisciplinaire communicatie, combinatie van verschillende onderzoeken op een dag en voldoende tijd nemen voor de patiënt) en medische deskundigheid.

Een specifieke vragenlijst voor het dagziekenhuis Na een korte presentatie over de bestaande Vlaamse Patiënten Peiling voor de algemene ziekenhuizen, dachten de aanwezigen samen na over de nodige aanpassingen van deze vragenlijst voor de afdeling dagziekenhuis. De conclusie was dat de meeste bestaande vragen behouden kunnen blijven. De vragenlijst moet dus slechts lichtjes aangepast worden om bruikbaar te zijn voor het dagziekenhuis. Eventueel kunnen wel bijkomende vragen toegevoegd worden die niet relevant waren voor meer langdurige opnames. Het Vlaams Patiëntenplatform gaat nu verder aan de slag om de Vlaamse Patiënten Peiling aan te passen voor het dagziekenhuis.

Andere versies van de Vlaamse Patiënten Peiling Naast een versie voor het dagziekenhuis, wil het Vlaams Patiëntenplatform nog andere versies van de vragenlijst ontwikkelen. Zo werkt het VPP in het kader van het QIP GGZ kwaliteitsindicatorenproject ook aan een versie die sectorbreed geschikt is voor de geestelijke gezondheidszorg (bv. psychiatrische ziekenhuizen, psychiatrische afdelingen van algemene ziekenhuizen (PAAZ), Centra Geestelijke Gezondheidszorg (CGG), psychiatrische verzorgingstehuizen (PVT) en Beschut Wonen). De twee volgende trajecten die gepland staan, zijn een versie voor kinderen die opgenomen zijn in een algemeen ziekenhuis en een versie voor patiënten die gebruikmaken van thuiszorg. Het Vlaams Patiëntenplatform zal de Vlaamse Patiënten Peiling verder blijven optimaliseren en uitbreiden.

Patiëntgerichtheid bij zorginnovatie Innovatie binnen de zorg- en welzijnssector krijgt momenteel veel aandacht. Innovatie is een breed begrip en kan onder andere gaan over het ontwikkelen of vernieuwen van producten (bv. hulpmiddelen), diensten (bv. vormen van thuishulp) of processen (bv. zorgpaden). Door innovatie in de zorg te stimuleren willen overheden oplossingen bieden voor de uitdagingen waar onze gezondheidszorg mee kampt. Bovendien willen ze zo de kwaliteit van zorg verbeteren en economische meerwaarde creëren. Ondanks goede bedoelingen van het zorgaanbod – met name zorgverleners, onderzoekers, overheden en bedrijven – stellen we vast dat de ontwikkelingen op het gebied van zorginnovatie niet steeds op maat van patiënten en hun omgeving gebeuren. Omdat het patiëntenperspectief niet of onvoldoende aan bod komt bij zorginnovatie bestaat de kans dat nieuwe of vernieuwde producten, diensten of processen niet gebruikt zullen worden. Via het project ‘Patiëntgerichtheid bij zorginnovatie’ wil het Vlaams Patiëntenplatform de innovatienoden van patiënten en hun mantelzorgers verbinden met het zorgaanbod. Het project heeft als doel om: • patiënten(verenigingen) te ondersteunen bij het vertalen van behoeften van chronische patiënten naar innovatienoden, • innovatienoden van patiënten realistisch in beeld te brengen, • bedrijven, onderzoekers, zorgverleners en overheden te ondersteunen om bij zorginnovatie het aspect van ‘patiëntgerichtheid’ op een goede manier in de praktijk om te zetten en

6 | Samenspraak

•

ideeën voor vraaggestuurde innovatieprojecten te lanceren.

Het resultaat van het project, dat loopt van september 2013 tot april 2014, zal een praktische handleiding voor zorgaanbieders zijn met participatieve methodieken en tips en aandachtspunten om patiënten bij innovatie te betrekken. Bovendien zullen we aan het einde van het project ideeën voor de zorginnovatieagenda binnen Flanders’ Care (www.flanderscare.be) kunnen formuleren. Voor meer informatie over het project kan je terecht bij Roel Heijlen (016 23 05 26 of [email protected]). Het project ‘Patiëntgerichtheid bij zorginnovatie’ van het Vlaams Patiëntenplatform vzw kadert binnen Flanders’ Care. Flanders’ Care is één van de voornaamste pijlers van ViA (Vlaanderen in Actie), het ambitieuze toekomstproject van Vlaanderen.

Een patiëntenrecht in de kijker: het recht op toestemming of weigering Ik ben getuige van Jehovah. Volgens mijn geloof moet ik iedere bloedtransfusie weigeren. De behandelende arts zegt dat ik zonder de transfusie niet lang meer te leven heb. Kan ze mij verplichten om de behandeling te ondergaan? (Jos, 66 jaar) De patiëntenrechtenwet garandeert iedere patiënt het recht op geïnformeerde toestemming. Dit betekent dat je als patiënt het recht hebt om bij iedere tussenkomst van een zorgverlener je toestemming te geven of te weigeren. Geen enkele handeling kan zonder je toestemming opgestart, voortgezet of stopgezet worden. Je kan dus niet verplicht worden om een behandeling te ondergaan. Je moet uitdrukkelijk toestemming geven, behalve wanneer de zorgverlener uit je gedrag kan afleiden dat je akkoord gaat. We spreken van uitdrukkelijke toestemming wanneer je expliciet je toestemming geeft. Je antwoordt bijvoorbeeld “ja” wanneer de arts vraagt of hij een bloedstaal mag nemen. Wanneer je impliciet je toestemming geeft, spreken we van stilzwijgende toestemming. Zo kan je je arm uitsteken, wanneer de arts zegt dat hij een bloedstaal wil nemen. Zowel jij als de beroepsbeoefenaar kunnen vragen om de toestemming (of weigering) schriftelijk vast te leggen. Dat document wordt dan toegevoegd aan je patiëntendossier. De zorgverlener moet je vooraf en tijdig alle informatie geven die nodig is om een goede beslissing te nemen. Voor je kan toestemmen, moet de zorgverlener je volledig informeren over het doel, de aard, de graad van urgentie, de duur, de frequentie, de relevante tegenaanwijzingen, nevenwerkingen en risico’s verbonden aan de tussenkomst, de nazorg, de mogelijke alternatieven, de financiële gevolgen en andere relevante verduidelijkingen.

Samenspraak | 7

Je mag steeds je toestemming voor een bepaalde tussenkomst weigeren of intrekken. De zorgverlener is verplicht je te informeren over de mogelijke gevolgen van je weigering of intrekking van je toestemming, maar hij moet je beslissing volledig respecteren. Het weigeren of intrekken van je toestemming mag er niet toe leiden dat je recht op kwaliteitsvolle zorg in het gedrang komt. Misschien heb je nu al beslist dat je bepaalde behandelingen wil weigeren wanneer je bijvoorbeeld ooit in coma zou raken of dement zou worden. Dit kan je schriftelijk in een wilsverklaring vastleggen. Zo kan je vooraf je zorg plannen. Het is belangrijk dat deze verklaring ondubbelzinnig is opgesteld zodat er over je wil geen twijfel mogelijk is. De wilsverklaring moet volledig gerespecteerd worden. Je geeft best een kopie van je wilsverklaring aan je vertegenwoordiger en aan je huisarts of behandelende arts. Bewaar ook een kopie in je portefeuille. Wanneer een zorgverlener je toestemming niet kan vragen omdat je bijvoorbeeld bij een ongeval bewusteloos raakt maar je toch dringend behandeld moet worden, moet de zorgverlener alle behandelingen starten die hij noodzakelijk acht. De zorgverlener moet steeds handelen in het belang van de gezondheid van de patiënt. Hij moet dan in je patiëntendossier vermelden dat er geen toestemming werd gegeven en dat het om een spoedgeval ging.

Wist je dat… ... je voortaan ook bij je ziekenfonds terechtkan voor aanvragen van parkeerkaarten of integratietegemoetkomingen? Sinds 16 oktober hebben alle ziekenfondsen toegang tot Communit-e. Via deze online toepassing worden aanvragen geregistreerd bij het Directie-generaal Personen met een Handicap (FOD Sociale Zekerheid). Deze aanvragen kon je voordien enkel bij de gemeente, het OCMW of het Sociaal Huis indienen. Als je bijvoorbeeld een integratietegemoetkoming of een parkeerkaart voor personen met een handicap wil aanvragen, kan je voortaan terecht bij je ziekenfonds. … de SIS-kaart langzaam zal verdwijnen? Aan de hand van de SIS-kaart kunnen zorgverleners hun patiënt identificeren en achterhalen welk terugbetalingsstatuut – zoals bijvoorbeeld verhoogde tegemoetkoming – deze persoon heeft bij de ziekteverzekering. Vanaf 1 januari 2014 zullen er echter geen nieuwe SIS-kaarten meer uitgereikt worden, en zal de elektronische identiteitskaart (eID) deze taken overnemen. Wie niet beschikt over een eID (bv. kinderen of grensarbeiders) zal een nieuwe kaart ontvangen, namelijk de isi+-kaart. Belangrijk: gooi je SIS-kaart niet weg op 1 januari! Zolang je SIS-kaart geldig is (er staat een vervaldatum op deze kaart) kan je hem best bewaren. Er wordt immers een overgangsperiode ingelast, waarin zorgverleners nog steeds je SIS-kaart kunnen vragen als ze nog niet zijn overgeschakeld op het nieuwe systeem met de eID. … het makkelijker wordt om beroep te doen op buitenlandse gezondheidszorg? Er is sinds 25 oktober een Europese richtlijn die de grensoverschrijdende gezondheidszorg regelt. Dit wil zeggen dat het voortaan makkelijker zal zijn om bijvoorbeeld met een Belgisch voorschrift medicatie te kopen in een andere Europese lidstaat. Ook de terugbetaling van een doktersbezoek op vakantie in het buitenland of een spoedopname in een ander Europees ziekenhuis wordt vastgelegd met deze richtlijn. Toch is het erg belangrijk om je uitgebreid te informeren vooraleer je naar een ander land trekt voor een 8 | Samenspraak

gespecialiseerde behandeling. Er zijn immers enkele voorwaarden en uitzonderingen opgenomen in de regelgeving. Hiervoor klop je best even aan bij je ziekenfonds. … de wet patiëntenrechten aangepast is? Recent zijn er enkele beperkte wijzigingen aangebracht aan de wet patiëntenrechten, die in werking trad in 2002. Een eerste wijziging is de definitie van ‘gezondheidszorg’. In de wet patiëntenrechten wordt gezondheidszorg begrepen als ‘diensten verstrekt door een beroepsbeoefenaar met het oog op het bevorderen, vaststellen, behouden, herstellen of verbeteren van de gezondheidstoestand van een patiënt, om het uiterlijk van een patiënt om voornamelijk esthetische redenen te veranderen of om de patiënt bij het sterven te begeleiden’. Nieuw in deze definitie is dat uiterlijke veranderingen om voornamelijk esthetische redenen nu ook in de definitie opgenomen zijn. Bovendien voegde de wetgever een artikel toe aan de wet waarin duidelijk omschreven staat welke informatie de patiënt moet krijgen voor het opstarten van een behandeling of het uitvoeren van een ingreep.

Petitie Test-Aankoop over kwaliteit van ziekenhuizen Het Vlaams Patiëntenplatform ondersteunt de petitie van Test-Aankoop voor één centrale website die duidelijke informatie en resultaten over kwaliteit van zorg van alle ziekenhuizen ter beschikking stelt. Het VPP werkt actief mee in het kwaliteitsindicatorenproject van de Vlaamse overheid. In dat project werken we samen met ziekenhuiskoepels, de Vereniging van Hoofdgeneesheren en de Vlaamse overheid aan indicatoren die kwaliteit kunnen meten. We vinden het erg belangrijk dat deze kwaliteit ook transparant gemaakt wordt voor alle patiënten en burgers in Vlaanderen. Hieronder vind je de oproep van TestAankoop. Wil je hun petitie ondertekenen? Surf dan naar de link in onderstaand bericht.

Ziekenhuizen vergelijken? Moet kunnen! De kwaliteit van de zorg is niet even goed in elk ziekenhuis. Cijfers hierover worden niet publiek gemaakt. Nochtans hebt u recht op deze informatie. Teken onze petitie en steun onze eis voor een website om ziekenhuizen te vergelijken. Je hebt recht op veilige en efficiënte zorg binnen een redelijke termijn, waarin je als patiënt centraal staat. Maar de kwaliteit van de zorg die je kan krijgen, verschilt van ziekenhuis tot ziekenhuis. En het is voor jou momenteel niet mogelijk om te achterhalen op welke gebieden een ziekenhuis goed, matig of ondermaats presteert. Je hebt het recht om dat te weten. Daarom eisen wij dat de overheid een website creëert waar je ziekenhuizen met elkaar kunt vergelijken. Kom op voor je rechten en teken hieronder onze petitie! Een aantal voorbeelden die aantonen dat meer transparantie erg belangrijk is: Ziekenhuisinfecties In het ene ziekenhuis leidt 4% van de opnames tot een ziekenhuisinfectie, in het andere kan dat oplopen tot 10%. Niet alle ziekenhuizen doen evenveel inspanningen om deze infecties te voorkomen.

Samenspraak | 9

Kunstheupen In het ziekenhuis met de slechtste cijfers voor het plaatsen van kunstheupen heb je 28 keer meer kans om opnieuw onder het mes te moeten dan in het ziekenhuis met de beste cijfers. Ervaring van arts en team soms doorslaggevend Voor de behandeling van bepaalde complexe aandoeningen zijn de ervaring van de arts, die van het behandelende team en hun onderlinge samenwerking cruciaal voor de overlevingskansen. Als patiënt weet je echter niet of je terechtkomt in een ziekenhuis met veel of weinig ervaring.

Teken de petitie van Test-Aankoop Ja, ik wil dat de overheid een website ontwikkelt om de kwaliteit van ziekenhuizen te vergelijken. De petitie vind je op www.testaankoop.be/petitieziekenhuizen.

Naar de school van mijn keuze! Het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor Racismebestrijding maakte onlangs een interessante brochure over rechten in het onderwijs voor personen met een handicap bekend. In dit artikel vind je korte samenvatting van deze brochure. Sinds het Verdrag van de Verenigde Naties over de Rechten van Personen met een Handicap goedgekeurd is in België, mogen personen met een handicap niet worden uitgesloten van het gewoon onderwijssysteem. Indien nodig moeten er zelfs redelijke aanpassingen voorzien worden. Leerlingen met een handicap kunnen dus kiezen om les te volgen in het gewone onderwijs. Dit heet ‘inclusief onderwijs’.

Wat verstaat men onder ‘handicap’? Handicap mag niet eng geïnterpreteerd worden. Het Verdrag definieert handicap als ‘personen met een langdurige fysieke, mentale, verstandelijke of zintuiglijke beperkingen die hen in wisselwerking met diverse drempels kunnen beletten volledig, daadwerkelijk en op voet van gelijkheid met anderen te participeren in de samenleving’. Dit houdt in dat niet enkel leerlingen die erkend zijn door RIZIV, RSZ of het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap recht hebben op redelijke aanpassingen. Ook leerlingen met een chronische ziekte, een leerstoornis, autisme, ADHD of andere ontwikkelings- of gedragsstoornissen hebben recht op redelijke aanpassingen.

10 | Samenspraak

Wat is een redelijke aanpassing? Een redelijke aanpassing is ‘een maatregel die het effect van de beperking neutraliseert waarmee een persoon met een handicap te maken krijgt in een onaangepaste (school)omgeving’. Het voorzien van een redelijke aanpassing is verplicht door de antidiscriminatiewetgeving en door het Verdrag van de Verenigde Naties. Op school kan een aanpassing heel uiteenlopend zijn. Het kan gaan om aanpassingen aan de school- en klasomgeving (bv. hetzelfde klaslokaal, geen verplaatsingen), aanpassingen in wat de leerkracht doet in de klas (bv. opdrachten spreiden in de tijd) en aanpassingen naar de leerling toe (bv. student krijgt meer tijd voor een test). Achteraan in de brochure vind je een reeks voorbeelden van redelijke aanpassingen! Het is mogelijk dat er discussie ontstaat over wat ‘redelijk’ is. Om dit te beoordelen, zijn er enkele criteria, namelijk kostprijs, gebruiksfrequentie en gebruiksduur, impact op de school- en klasomgeving, impact op andere leerlingen en alternatieven. De redelijkheid van een aanpassing wordt steeds individueel en in overleg met alle betrokkenen beoordeeld. Een aanpassing kan enkel geweigerd worden als ze onredelijk is, anders is er sprake van discriminatie! Tip: Maak in overleg met alle betrokkenen steeds duidelijke afspraken wanneer er een redelijke aanpassing wordt toegestaan!

Wat als een redelijke aanpassing niet wordt toegestaan? Wanneer er problemen zijn met het voorzien van een redelijke aanpassing, kan je contact opnemen met het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor Racismebestrijding. Dit is een onafhankelijke openbare instelling die je kan informeren en advies kan geven over verdere stappen die genomen kunnen worden. Een beroep doen op het Centrum betekent niet dat je meteen ook een formele klacht neerlegt (zoals bij politie of rechtbank). Zij zullen eerst met jou de mogelijkheid van bemiddeling bekijken. Deze brochure kan opgevraagd worden op www.diversiteit.be. Je kan ze ook telefonisch bestellen op 02 212 30 00 Bron: Met een handicap naar de school van je keuze. Redelijke aanpassingen in het onderwijs. Brussel, juni 2013. Auteur: Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding.

Samenspraak | 11

12 | Samenspraak

Schriftelijk

Vlaams Patiëntenplatform vzw Groenveldstraat 15 3001 Heverlee

Bel naar

+32 (0)16 23 05 26

Mail naar

[email protected]

Surf naar

www.vlaamspatientenplatform.be