De Natuurvriend
februari 2006
De Natuurvriend
Aanbiedingen, vragen, ……!!! Voor de leden is de plaatsing gratis. Leden kunnen ook gebruik maken van het gastenboek op de website. Aanbiedingen door niet leden, € 1,50 per plaatsing, te voldoen via een lid aan de penningmeester.
Te koop aangeboden: Juwel aquarium compleet Afm. 80 x 35 x 40cm (bxdxh) 120 liter bak Met pomp, filter, verlichting en verwarming Inclusief beuken meubel met 5 laden Afm. Meubel 88 x 38 x 82cm (bxdxh) Inclusief vissen, planten, inrichting en extra accessoires. Richtprijs 99,- euro compleet 06-15061578
[email protected]
Presentatie uitslag keuring District Zuid-Holland Noord. De presentatie van de keuring 2006 zal plaats vinden in Waddinxveen. Datum: 18 maart 2006, aanvang 20.00 uur. Zaal open: 19.15 uur. De locatie is: Anne Frankcentrum Jan van Bijnenpad 1 2742 VS Waddinxveen. Routebeschrijving: Vanuit Leiden. Neem N11 richting Alphen a/d Rijn. Neem de afslag Hazerswoude en volg dan de borden richting Hazerswoude – Zoetermeer. Door Hazerswoude heen de weg volgen en bij de T kruising linksaf richting Boskoop. Bij de rotonde aan het begin van Boskoop rechts richting Waddinxveen. Volgende rotonde rechtdoor en in Waddinxveen de bocht naar links volgen. Na deze bocht ziet u links een winkelcentrum. Hier is ruime parkeergelegenheid. Vanaf de parkeerplaats loopt u naar de rotonde, het bruggetje rechts hiervan oversteken en u bent bij het Anne Frankcentrum. 16
februari 2006
“DE NATUURVRIEND” is een maandelijkse uitgave voor de leden van de Leidse Aquarium & Terrarium Vereniging “De Natuurvriend” aangesloten bij de N.B.A.T. Oprichting 11-7-1930
76e jaargang
Uitgave februari 2006, no. 2 Samenstelling van het bestuur tot april 2006: Voorzitter: H. v. d. Plas Sparrenlaan 4, 2224 EP Katwijk telefoon: 071 4073998, 06 26316078 e-mail:
[email protected] 2e Voorzitter: R. Sieval Hoogtij 1, 2201 WB Noordwijk telefoon: 071 3648016, 06 15061044 e-mail:
[email protected] Secretaris: C. Simmerman Anna van Bossepad 3, 2331 MT Leiden telefoon: 071 5318110 e-mail:
[email protected] Penningmeester: L. Coenraadts Zoeterwoudseweg 22, 2321 GP Leiden telefoon: 071 5763487 e-mail:
[email protected] Commissaris algemeen: vacant
Comm. Materiaal beheer en Loterij vacant
Overname van artikelen is alleen toegestaan met bronvermelding.
Postbank 79924
contributie: € 49,50
Blad
Inhoudsopgave Inhoud Bestuur en commissariaat Activiteiten teams Van de bestuurstafel Steeds meer zee voor steeds minder vis vervolg vervolg De komende clubavonden Maanvissen vervolg vervolg Wat ook is geweest Aktiviteiten Uitnodiging Aanbiedingen, vragen
1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
WEBSTEK: via www.latv-natuurvriend.tk en www.nbat.nl/verenigingen/clubsites/lnatuur vriend/index.html Kopij clubblad: Uiterste inlever datum voor het eerstvolgende clubblad is de 3e dinsdag van de maand.
jeugd € 28,50
inschrijving: € 5,00
De Natuurvriend JAARPROGRAMMA
Maand Februari Maart
dag 2 8 9 14 8 14
Juli
18 5 11 25 3 9 23 7 13 27 11
Augustus
8
April Mei Juni
September Oktober November December Januari
22
6 12 28 4 10 24 8 14 25 6 15 3 9
(doorlopend)
februari 2006
onderwerp Cursus aquariumhouden – locatie Hortus Bestuursvergadering Cursus aquariumhouden – locatie Hortus Van de HAK op de TAK, door Willem van Wezel Bestuursvergadering jaarlijkse algemene ledenvergadering – locatie Hortus virtueel bezoek aan de Vijvertuinen van ADA Hofman uitslag Districtskeuring DZHN in Waddinxveen Bestuursvergadering Verrassende presentatie door WIM TOMEY – locatie Hortus praatje bij de bak, info volgt Bestuursvergadering Onderwerp nog open – door Wim Tomey praatje bij de bak, info volgt Bestuursvergadering Onderwerp nog open – locatie Hortus praatje bij de bak, info volgt praatje bij de bak, info volgt groot onderhoud aan de aquaria praatje bij de bak, info volgt praatje bij de bak, info volgt groot onderhoud aan de aquaria praatje bij de bak, info volgt Bestuursvergadering Onderwerp nog open – locatie Hortus praatje bij de bak, info volgt Bestuursvergadering Onderwerp nog open – locatie Hortus praatje bij de bak, info volgt Bestuursvergadering Onderwerp nog open – locatie Hortus Huiskeuring Bestuursvergadering Feestavond met uitslag huiskeuring. Bestuursvergadering Nieuwjaarsreceptie – locatie Hortus Districtskeuring DZHN
14
De Natuurvriend
februari 2006
Van de bestuurstafel
Oproep
We zoeken kandidaten, vrouwen en/of mannen, voor een aantal bestuursfuncties. Misschien dat u buiten het op peil houden van uw aquarium ook wel een stukje ondersteuning aan de vereniging wil of kan geven. Denkt u er eens over na en vraag aan het bestuur wat het een en ander zoal inhoudt, de volgende functies hebben versterking nodig: 1. Secretaris 2. Penningmeester 3. Commissaris materiaalbeheer 4. Commissaris algemeen We streven ernaar om een vaste tweede secretaris en tweede penningmeester in het bestuur te krijgen. Samen met de commissarissen kunnen we dan aan een betere verdeling van de taken werken. De aangekondigde plannen o.a. voor de huisbezoeken kunnen dan goed ingevuld gaan worden. Vele handen maken licht werk, gaat nog steeds op. uw voorzitter, Huig van der Plas
3
De Natuurvriend (vervolg van bladzijde 11).
februari 2006
Verzorging
Door de hoge lichaamsbouw hebben maanvissen ook een hoog aquarium nodig. Een hoogte van 50 tot 60 cm voor gewone maanvissen is aan te bevelen. As beplanting kunnen Vallisneria en Amazone-zwaardplanten gebruikt worden. Kienhoutstronken kunnen gebruikt worden voor de afscheiding van de territoria. Op mooie gladde stukken hout willen de dieren weleens hun eieren afzetten. Een koppel met jongen in de bak is fraai. Het water moet licht zuur zijn (pH 6,6 6,8) met een hardheid tussen de 6 en 1O° DH. De temperatuur houden we op 25° a 26° C. Door zijn hogere bouw zal het aquarium voor de Pterophyllum altum een stuk hoger moeten zijn. Ze kunnen een spanwijdte hebben van 45 cm. Dat is imponerend. Omdat de soort zeer gevoelig is, moeten we hem in water houden met een pH tussen de 6,0 en 6,8, met een hardheid die niet boven de 6° DH mag komen. De temperatuur stellen we rond de 28° C. Maanvissen zijn geen moeilijke eters. Levend voer afgewisseld met goed droogvoer zullen ze met graagte eten. Het spreekt vanzelf dat we bij deze rustige vissen geen drukke vissen moeten plaatsen. Maanvissen kunnen van schrik als dood aan de oppervlakte liggen en de strepen zijn dan verdwenen. Als we ze met rust laten, komen ze langzaam weerbij van hun verdovingstoestand. Het is wel even schrikken als je dit voor het eerst meemaakt. Wat is geweest
De eerste clubavond op de nieuwe locatie. Met een te verwachten grote opkomst. Zo aan te voelen gaan we daar zeker wennen. De koffie of thee smaakte in ieder geval goed met een lekker koekje erbij. En wat later op de avond een frisje of iets dergelijks. Na de opening en de beste wensen, door Huig de voorzitter, kreeg Rob de ruimte om in grote stappen de aanloop naar de jubileumtentoonstelling in beeld te brengen, toch best wel indrukwekkend. Daarna werden de nodige plaatjes getoond van de opbouw en de tentoonstelling zelf. Kortom, een goede start in de Hortus Botanicus. Jan van der Poel
De Natuurvriend (vervolg van bladzijde 4).
Het koude water blijft weg en het voedselarme warme water krijgt de overhand. In 1983 was het verschijnsel sterker dan anders. De zee werd weliswaar maar 1,6 graad warmer, maar de gevolgen waren enorm. Boven het anders zo droge eiland Santa Cruz braken enorme onweersbuien los en de zeespiegel steeg ter plekke 35 centimeter. Gierende stromen hapten grote stukken uit de kust. Mangrovebossen en vogelkolonies werden weggespoeld. In het warme, door de regen net iets zoeter geworden zeewater, raakte de voedselketen ontwricht en talloze dieren vonden de hongerdood. Dat is maar een voorbeeld van de invloed van de zee. Dichter bij huis is de noordelijke golfstroom die langs onze kusten naar IJsland spoelt, een ander voorbeeld. Die begint zich de laatste jaren steeds wispelturiger te gedragen en het is niet ondenkbaar dat het broeikaseffect hier iets mee heeft te maken. Wat de gevolgen zijn is moeilijk te overzien. De zee als bron van leven
Om enigszins te begrijpen hoe het leven in de Oceanen in elkaar steekt, is het goed het begin en het einde van de grote voedselketens te kennen. Het zeeleven kan zich het best ontwikkelen in zuurstofrijk zeewater. In koud water zit meer zuurstof dan in warm. Op veel plaatsen welt dat op uit de diepzee en is dan maar een paar graden boven nul. Daarin zit vaak een grote hoeveelheid voedseldeeltjes, die opwervelen vanaf de oceaanbodem. In dat water ontwikkelen zich in hoog tempo zwevende plantjes, die vaak niet groter zijn dan één cel. Ze worden fytoplankton genoemd; net als landplanten groeien ze van het zonlicht en voeden zich met mineralen uit het water. Ze worden gegeten door massa’s kleine waterdiertjes, die zoöplankton worden genoemd. Het zoöplankton wordt weer gegeten door iets groter diertjes, die vervolgens worden opgehapt door grote scholen haringen of ansjovissen. Tenslotte worden die weer gegeten door tonijnen, makrelen, zeehonden, dolfijnen, sommige soorten walvissen en de mens. Als er dus iets gebeurt met de zeestromingen of de water temperatuur kan dit fataal zijn voor dit systeem. De oceanen worden leeggevist
Het belangrijkste voor het zeeleven zijn de ondiepe wateren boven de zogenaamde continentale platten. Indonesië levert daar een prachtig voorbeeld van. Tussen de duizenden eilanden strekt zich een ondiepe zee uit, die behoort tot de kleurrijkste en levendigste ter wereld. Vooral aan de kusten is het onderwaterleven van een uitbundigheid die kan wedijveren met die van het tropisch regenwoud. Ook de betrekkelijk ondiepe koude wateren rond de polen zijn rijk aan leven. Hier geen kleurige soortenrijkdom, maar dichte wolken garnalen en grote scholen vis (vervolg op bladzijde 6)
12
februari 2006
5
De Natuurvriend
DE MAANVIS
februari 2006
Tekst: Herman Stephan. Gelezen in Vivaria. De geslachtsnaam van de maanvis is Pterophyllum en die is samengesteld uit twee Griekse woorden: pteron, wat “zeil” en phyllon, wat “blad” betekent. De als een zeil uitgespreide vinnen deed de onderzoeker bij het determineren van de vis aan een blad denken. Met een beetje fantasie zou je in deze vis een zeilend blad kunnen zien. De vissen hebben een zijdelings samengedrukt lichaam, met een ronde tot ovale vorm. De lichaamslengte kan 12 tot 15 cm bedragen, maar meestal blijven ze kleiner. De rug- en aarsvin zijn sikkelvormig en recht afstaand en vaak voorzien van enkele verlengde vinstralen. De buikvinnen zijn uitgegroeid tot voelsprieten. De sprieten kunnen tot achter de staartvin reiken. De doorzichtige borstvinnen zijn goed ontwikkeld, wat belangrijk is voor de verplaatsing tussen obstakels. Ze kunnen bijna haaks om een hindernis heen. De staartvin is tamelijk groot, met een verlenging van de tweede en derde buitenste vinstralen. In de rug-, aars- en staartvin zien we duidelijke streeptekeningen. De vissen hebben een spitse snuit en kleine mond. Zoals bij veel vissen is de mond uitstulpbaar, waardoor zelfs kleine visjes en andere prooien naar binnen gezogen kunnen worden. De lichaamskleur is zilverachtig met een metaalachtige glans. De buikvinnen hebben een lichtblauwe kleur. Over het Lichaam lopen, niet altijd duidelijk zichtbaar, een zevental verticale dwarsbanden. Enkele banden zijn duidelijk te zien, dat zijn de eerste, die door het oog loopt, de derde, vanaf de harde rugvinstralen tot de buik, de vijfde, van de top van de rugvin tot diep in de aarsvin en de zevende over de staartwortel. Als de vissen schrikken kunnen alle banden plotseling verdwijnen.
De Natuurvriend (vervolg van bladzijde 6)
Beide zijn ze ervan overtuigd dat het leven in de oceanen moet worden beschermd. Ze zijn gekomen tot de oprichting van de ‘Marine Stewardship Council’, waarin de belangen van commercie en natuur op elkaar worden afgestemd. De ene organisatie is het Wereld Natuur Fonds, ‘s werelds grootste particuliere natuurbeschermingsorganisatie, de andere is Unilever, een voedselconcern dat wereldwijd opereert en producent is van ingevroren visproducten door Iglo, Birdies Eye en Gortons. Unilever ziet in dat het rampzalig zou zijn als de zeeën leeggevist zouden worden. Beide organisaties hebben een verschillend uitgangspunt, maar ook een gemeenschappelijk doel: de bescherming van het gevoelige ecosysteem in de oceanen. Dit is een belangrijke stap voorwaarts waarvan op den duur alle zeedieren, van garnalen tot dolfijnen, zullen profiteren!
Soorten
Momenteel bestaat het Pterophyllum-geslacht uit drie soorten: de gewone Pterophyllum scalare, de door een vlek gekenmerkte Pterophyllum leopoldi en de hoger gebouwde Pterophyllum altum. De Pterophyllum durnerlii en Pterophyllum eimekie moeten evenwel als synoniem van Pterophyllum scalare beschouwd worden. Pterophyllum scalare (Lichterstein, 1823) De soortnaam scalare betekent: trapvormig, dat verwijst naar de stuk voor (vervolg op bladzijde 11)
10
februari 2006
7
De Natuurvriend
februari 2006
De komende clubavonden. Al jaren organiseert het bestuur de maandelijkse clubbijeenkomsten. Daarnaast organiseren zij bijna jaarlijks ook een aquariumcursus voor nieuwe leden en geïnteresseerden. Dit is bij elkaar een hele belasting voor een bestuur dat al erg dun bezet is. Zelf zit ik niet in het bestuur, maar was er het afgelopen jaar, met de organisatie van onze prachtige tentoonstelling AquaHortus 2005, wel heel erg nauw bij betrokken. Voor die tentoonstelling heb ik ook contact gezocht met een heleboel sprekers om alle weekenden in de Hortus te vullen. Als je veel sprekers begint te kennen, is het ook makkelijker om die contacten te onderhouden. Ik heb daarom aan het bestuur aangeboden om de komende tijd de clubbijeenkomsten te organiseren. Dat kan een verlichting betekenen voor deze harde werkers. Mijn voorstel werd aanvaard, met de kanttekening dat het bestuur wel een paar eigen dingen wil kunnen organiseren. Zo blijft de nieuwjaarsreceptie in januari, de ledenvergadering in maart en de huiskeuring, een bestuursverantwoordelijkheid. Dan blijven er nog vele avonden over om een leuke invulling te geven. Ik sta daarbij open voor alle suggesties. Bel of mail me, of spreek me aan tijdens een bijeenkomst en vertel waar je interesse in hebt. De komende drie maanden heb ik alvast ingevuld om een goede start te maken. Voor daarna is er nog zat inspraak mogelijk. Zoals jullie elders in dit blad kunnen lezen, komt deze maand Willem van Wezel een voordracht houden. Dat wordt zeker ontzettend leuk. Hij is een heel ontspannen spreker en maakt er een soort huiskamergesprek van, maar heeft ook heel interessante beelden. Gecombineerd met zijn enorme ervaring kan dit alleen maar een boeiende en leerzame avond worden. 8
De Natuurvriend februari 2006 In maart is de ledenvergadering. Het bestuur streeft ernaar om dit niet de hele avond te laten duren. Na de pauze heb ik gepland om beelden te vertonen van twee bezoeken van Huig en mij in twee verschillende seizoenen aan de Vijvertuinen van Ada Hofman. Een prachtig onderwerp voor maart, als we allemaal weer uitzien naar het nieuwe tuinseizoen. Voor april heb ik Wim Tomey vastgelegd. Zoals jullie allemaal weten, kan hij over bijna elk onderwerp uit onze hobby een avond vol praten en van prachtige beelden voorzien. Als jullie bepaalde voorkeuren hebben, laat het mij dan weten. Ik heb er in ieder geval zin in. Ik hoop jullie ook. Dan kunnen we er de komende tijd in ons gezellige nieuwe onderkomen in de Hortus iets moois van maken. Verder kunnen we ook buiten de Hortus nog bijeenkomsten houden, maar daarover later meer. Rob Otten.
9
De Natuurvriend
februari 2006
. zoals kabeljauwen, haringen, lodden en pijlinktvissen. Zoogdieren als zeeleeuwen, zeehonden en walvissen hoeven hier hun bek maar open te houden en ze hebben weer een maaltje binnen. Ook voor de bewoners van die kusten is die rijkdom een zegen. Heel wat eilandbewoners van de Indonesische archipel leven van rijst en vis. Inuit en Siberiërs eten vrijwel niets anders dan kabeljauw, zalm en zeehondenvlees. Ze kunnen niet anders. Dat is duizenden jaren goed gegaan zonder dat de delicate onderwaterwereld eronder had te lijden. Maar in onze eeuw is de jacht op zee en de Visserij drastisch veranderd. Naast andere aantastingen van de natuur doet zich nu ook het verschijnsel ‘overbevissing’ voor. Zo zijn op dit moment 13 van de 17 belangrijkste visgronden vrijwel leeggevist.
(vervolg van bladzijde 5)
De zinloze dood van dolfijnen
Het zijn niet langer de kleine scheepjes van de kustbewoners die hun deel van het rijke waterleven oogsten. Er varen complete fabrieksschepen rond, die geholpen door echopeilingen en satellieten jacht maken op de grootste scholen vis. Aan de kust hebben moderne methodes hun intrede gedaan: vissen met vergif en waterbommen. Totale ecosystemen worden kapot gemaakt voor een betrekkelijk kleine vangst. De industriële vissers hangen kilometers lange drijfnetten in het water waaraan geen ontsnappen mogelijk is. Zo raken ook dolfijnen en zeeschildpadden verstrikt in de netten en sterven ze een langzame verstikkingsdood. In deze grootschalige Visserij zijn de ‘bijvangsten’ enorm: ongeveer 30%. Dat wil zeggen dat voor elke twee gevangen vissen een derde zeedier onnodig moet sterven. Wereldwijd vindt een hoeveelheid van 30 miljoen ton zeedieren een zinloze dood in netten of aan haken. Van dolfijnen tot zeeschildpadden en vogels. Er komen pIm. 44.000 albatrossen per jaar om aan haken waarmee pijlinktvissen worden gevangen. Een positieve ontwikkeling
Als onderdeel van de ‘Living Planet Campaign’ startte het W.W.F. een programma dat aan deze bedreigende misstanden in de wereldvisserij een einde moet maken. Natuurlijk zijn er lokale wetten, vangstbeperkingen en afspraken, maar op de grote oceanen lijkt iedereen zijn gang te kunnen gaan. Niemand voelt zich verantwoordelijk voor de langzame, maar zekere vernietiging van het leven in de zeeën. Michael Sutton, van het Internationale W.W.F., is de man die dagelijks bezig is met de bedreigingen van de zee. Hij ziet het begin van een positieve ontwikkeling: ‘Nog maar pasgeleden hebben twee wereldomspannende organisaties elkaar gevonden. ( vervolg op bladzijde 7)
6
De Natuurvriend (vervolg van bladzijde 10)
februari 2006
stuk iets verlengde hardere vinstralen in de aanloop van de rug- en aarsvin. Bij uitgespreide vinnen is duidelijk te zien dat die korte harde vinstralen een soort trap vormen. Het lichaam is iets langer dan hoog. In het voorhoofd zit een duidelijke deuk. De vis heeft een groot verspreidingsgebied. Het beslaat de hele Amazone met bijrivieren tot in Peru en Colombia, omgeving van Belem, de Rio Araguaia in Zuid Brazilië en de Guyanalanden. Deze soort is in de aquariumliefhebberij wel het meest verspreid. Bovendien worden hiervan in de handel zeer veel kleurvormen aangeboden. Ze zijn een stuk kleiner dan de oorspronkelijke soort. Persoonlijk vind ik de wildvorm toch het mooist. Pterophyllum altum (Pellegrin, 1903) Altum als soortnaam betekent: hoog of verheven. Dit slaat op de duidelijk hogere lichaamsbouw. Typisch voor de soort is, dat het lichaam hoger is dan de lengte, evenals de Pterophyllum scalare heeft P. altum ook een deukje in het voorhoofd. In het Nederlands wordt hij dan ook wel zadelneus maanvis genoemd. Het verspreidingsgebied is tot de bovenloop van het Orinoco bekken en de bovenloop van de Rio Negro, beiden zijn door de Casiquiare-rivier met elkaar verbonden, beperkt. In het begin heeft men in twijfel getrokken of de Pterophyllum altum wel een zelfstandige soort was. Men dacht eerst met een lokale variëteit van Pterophyllum scalara te maken te hebben. De Pterophyllum altum bewoonde immers een volledig gescheiden gebied (Orinoco), waar de gewone Pterophyllum scalare niet voorkomt. Toen er tussenvormen in de Rio Negro werden gevonden, dacht men het bewijs te hebben van de lokale vorm van de gewone Pterophyllum scalare. Nu wordt de Pterophyllum altum als een aparte soort beschouwd. Pterophyllum leopoldi (Gosse, 1963) De soortnaam leopoldi is vernoemd naar koning Leopold III van België. Hij had grote belangstelling voor de aquariumliefhebberij. Samen met J.P. Gosse heeft hij op 24 november 1962 deze vis in de Amazone gevangen. Daarom heeft Gosse de vis, als eerbetoon aan de koning, de soortnaam leopoldi gegeven. Kenmerken zijn: het lichaam is langer dan hoog; het voorhoofd loopt recht, dus zonder deuk zoals bij de andere soorten, verder is een duidelijke, afgeronde vlek zichtbaar in de vierde dwarsband onder de rugvin. Als vindplaats is alleen de omgeving van Manacapuru, op de hoofdstroom van de Amazone opgegeven. Het is evenwel niet uitgesloten dat de soort een grotere verspreiding heeft. (vervolg op bladzijde 12) 11
De Natuurvriend
februari 2006
Steeds meer zee voor steeds minder vissen Voor u gelezen in Danio Rerio Delft
bron: Panda, kwartaalblad van het W.N.F.
Overbevissing is een gigantisch probleem. Zeventig procent van alle visgronden ter wereld is leeggevist. Tel daarbij op, dat door de stijging van de zeespiegel, de wetlands - de kraamkamers voor talloze soorten zeedieren - worden aangetast en de noodkreet is duidelijk: ‘W.W.F.: The Living Planet Campaign’ moet de zeeën redden. De zee is groot, te groot om helemaal te kunnen worden begrepen. Sta je aan het strand en kijk je uit over die altijd woelige grijze plas, dan kan een mens zich maar moeilijk een beeld vormen van wat zich onder water afspeelt. Kijk je naar de wereldbol, naar al dat blauw van de Grote Oceaan, dan begint het helemaal te duizelen. Ze hebben het eens uitgerekend. Alleen al die Grote Oceaan beslaat 166 miljoen vierkante kilometer met een gemiddelde diepte van ruim 4 kilometer. Bij elkaar bedekken alle zeeën en oceanen 70,8 % van de aarde met een gemiddelde diepte van 3.810 meter. Om u een idee te geven hoeveel water dat is: als je de zeebodem en alle landen op een gelijk niveau zou egaliseren, bleef de wereldbol bedekt met een laag water van 2 kilometer. Naar schatting is er 1.370.000.000 kubieke meter zeewater, hoeveel zeedieren en vissen daarin rondzwemmen zullen we wel nooit te weten komen. We kennen nog maar een fractie van alle soorten. Pas sinds enkele tientallen jaren is het onderzoek van de oceanen goed op gang gekomen en beginnen we enig idee te krijgen van het enorme belang dat die grote waterplas heeft voor alles wat leeft, ook op het land!
De Natuurvriend
Waar een kleine club groot in kan zijn! Vlak voor de jaarwisseling stond onderstaand artikel in het Leidsch Dagblad. De boodschap was dat de musea het goed doen. Grote uitschieter was de Hortus botanicus. Er waren sinds 1590 nog nooit zoveel bezoekers in één jaar binnen geweest als in 2005. Wel 84.000 tegenover 75.000 in 2004. Een stijging van 9.000 bezoekers. Als je dan bedenkt dat onze tentoonstelling ongeveer 11.500 bezoekers trok, dan kun je wel bedenken hoe dat is gekomen. We krijgen ook de eer door de zin: “Het spetterende vissenfestijn ‘AquaHortus’ in de Hortus Botanicus Leiden zorgde dit jaar voor een recordaantal van maar liefst 84.000 bezoekers.” Rob Otten.
De thermostaat van de wereld Water heeft de eigenschap dat het veel minder snel opwarmt en ook veel minder snel afkoelt dan bijvoorbeeld land. In een woestijn kan het overdag 50 graden heet zijn en ‘s nachts vriezen. Op zee is dat ondenkbaar. Daardoor bepaalt die enorme watermassa van de oceanen in belangrijke mate de gemiddelde temperatuur op aarde. Het is de thermostaat van de wereld. Als die wordt ontregeld, zijn de gevolgen verschrikkelijk. U kent waarschijnlijk het verschijnsel El Niño. Langs de westkust van ZuidAmerika stroomt een koude, voedselrijke zeestroom, die vanaf de bodem allerlei voedseldeeltjes opwervelt. Die ontmoet bij de Galapagoseilanden een warme zeestroming uit het noordoosten. Rond de eilanden spoelt een buitengewoon vruchtbaar watermengsel. Maar eens in de 3 tot 15 jaar wordt dat patroon verstoord door een oostenwind vanaf de Grote Oceaan. (vervolg op bladzijde 5) 4
februari 2006
13
De Natuurvriend
Keurings commissie: H. v. d. Plas telefoon: 071 4073998 R. Sieval telefoon: 071 3648016 Rob Otten telefoon: 071 5171378
Sparrenlaan 4 2224 EP Katwijk Hoogtij 1 2201 WB Noordwijk Plantage 8 2311 JC Leiden
Foto en Video: Rob Otten telefoon: 071 5171378
Plantage 8 2311 JC Leiden
PR: Th. van Rooijen telefoon: 071 5126870 J. Beij telefoon: 071 5313618 W. Filarski telefoon: 071 5314699
Hartmanstraat 15 2313 NA Leiden Boshuizerkade 116 2321 TZ Leiden Petr. Moensweg 1 2331 DT Leiden
Technische commissie: Th. van Rooijen telefoon: 071 5126870 R. Sieval telefoon: 071 3648016
Hartmanstraat 15 2313 NA Leiden Hoogtij 1 2201 WB Noordwijk
Bibliotheek, Videotheek: W. Filarski telefoon: 071 5314699
Petr. Moensweg 1 2331 DT Leiden
februari 2006
De Natuurvriend
Dinsdag 14 februari 2006
en de plaats: ”Hortus botanicus” via de Sterrenwachtlaan (zijstraat Kaiserstraat) in Leiden, parkeren tussen 19.45 en 20.00 uur via de slagboom aanvang avond: 20.00 uur.
“Van de hak op de tak” Op deze avond neemt Willem van Wezel ons mee door de wondere aquariumwereld. Willem is een rasechte hobbyist. Zijn huis staat vol met aquaria, de tuin ligt overhoop om een vijver te graven, hij kweekt diverse tropische vissen en planten, weet alles over water bereiden en kan een aquarium inrichten als geen ander. Afgelopen jaar is hij tweede geworden bij de landelijke huiskeuring gezelschapaquaria. Moeten we nog meer zeggen om Willem te introduceren? Willem heeft mooie plaatjes, kletst graag over zijn hobby en kan de gekste vragen beantwoorden. Hij gaat gewoon ‘los’ en springt daarbij regelmatig van de hak op de tak. Komt dat zien, komt dat zien! Neem gerust familie, kennissen, introducés mee. Hoe meer zielen, hoe meer vreugd.
Rob Otten. Redactie & Lay-out: J. van der Poel Brederolaan 6 telefoon: 071 3313913 2371 HC Roelofarendsveen E-mail:
[email protected]
2
februari 2006
15
