de Natonae ombudsman
De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport t.a,v. de heer mr. J,A. Janssen, ply. directeur WJZ en hoofd Afdeling Sectorale Wetgeving en Wetstoepassing Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG
Postadres Postbus 93122 2509 AC Den Haag Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 151 2594 AG Den Haag Tel: (070) 356 35 63 Fax: (070) 360 75 72 bureau@nationaleombudsman nl ww.nationaleombudsman, nI Doorkiesnummer (070) 356 36 19 tN/B/ste
Geachte mevrouw Schippers, Tijdens ons kennismakingsgesprek op 31 januari ji heb ik uw aandacht gevraagd voor de problemen van Nederlanders in het buitenland, die sinds 2006 vallen onder de verdragsregeling Zorgverzekeringswet (Zvw). Naar aanleiding van uw verzoek om een toelichting op dat signaal kom ik in deze brief graag op dit onderwerp terug.
Datum Ons nummer 2011.02052 002 Uw brief Uw kenmerk Bijiagen
In het afgelopen jaar heb ik veel signalen ontvangen van deze groep verdragsgerechtigden. Mijn signaal aan u luidt dat de huidige wettelijke regeling van hun zorgverzekering voor veel betrokkenen grote financiele problemen oplevert. Het lijkt mij verstandig om aan die problemen aandacht te besteden en met deze brief wil ik daaraan graag een bijdrage leveren. 1k zal hieronder de belangrijkste knelpunten schetsen. Daarbij geef ik u tevens enkele voorbeelden. Onbetaalbare zorgkosten VOOr de komst van de Zorgverzekeringswet op 1 januari 2006 waren de meeste Nederlands in het buitenland goed verzekerd tegen een redelijke premie: ofwel via het ziekenfonds, ofwel een vrije of collectieve particuliere ziektekostenpolis ofwel via de standaard(pakket)polis. Vanaf 2006 viel deze groep verplicht onder de buitenlandregeling van de Zvw. De meeste particuliere verzekeraars maakten gebruik van deze gelegenheid om de lopende verzekering op te zeggen of de premie fors te verhogen. Daar kreeg men een matig tot slechte woonlandverzekering voor terug. In de landen waar veel verdragsgerechtigden wonen (Belgie, Duitsiand, Frankrijk en Spanje) vergoedt de woonlandverzekering slechts 40 tot 77% van de zorgvoorzieningen, die in Nederland onder de Zvw en de AWBZ zijn verzekerd. In de Oost-Europese landen is die dekking nog veel lager.
Behandelend medewerker Dhr. W.C.P. van den Berg Onderwerp Zorgverzekeringswet buitenland
de Natonae ombudsman
A
2
Particulier bijverzekeren in het woonland was en is voor de meesten onmogelijk of te duur. Het gaat hier immers voor het overgrote deel om gepensioneerden (60+), die voor commerciele zorgverzekeraars een onverzekerbaar of een duur risico vormen. In de loop van 2010 is definitief duidelijk geworden dat de zorgkosten voor veel verdragsgerechtigden hoog zijn en dat zij financieel zijn getroffen. Vorig jaar heeft het College voor zorgverzekeringen (CVZ) eindelijk de definitieve jaarafrekeningen Zvw over de jaren 2006 en 2007 verstuurd aan de ongeveer 72.000 verzekerden in het buitenland. Daaruit bleek dat voor bijna iedereen de kosten voor de opgelegde Zvw-bijdrage plus de eventuele premie van de bijverzekering veel hoger zijn dan de premiekosten, die zij vóOr 1 jan uari 2006 betaalden. De ‘woonlandfactor’, die na een rechterlijke uitspraak in 2006 met terugwerkende kracht is ingevoerd, heeft slechts een deel van het probleem opgelost. Het zorgt ervoor dat de hoogte van Zvw-bijdrage wordt aangepast aan de omvang van de zorgpakket in het woon land. Maar nog steeds betalen de verdragsgerechtigden veel meer dan vOór 2006 en zijn zij uitermate slecht verzekerd. Dhr C. Woont in Franknjk, is alleenstaand en 71 jaar. H was in 2005 particulier verzekerd via een Neder/andse zorgverzekeraar voor slechts €835 perjaar. Ter verge/eking: de gangbare standaardpakketpolis kostte in datjaar voor 65+-ers: € 1.808 perjaar. Per 2006 viel hi] onder de verdragsrege/ing Zvw en moest hi] in totaal €3. 687 perjaar gaan beta/en voor zijn zorgverzekeringen (€ 965 premie aan zIjn zorgverzekeraar p/us €2272 Zvw-bijdrage aan CVZ). Het verzekerde pakket was en is minder uitgebreid dan het gemiddelde Zvw-pakket inclusief een gemiddelde aanvu//ende verzekering in Neder/and. De kosten kunnen dus nog hoger uitpakken a/s h ziek wordt. De kosten van de zorgveizeke ring van de heer C. waren in 2007 dus veivie,voudigd ten opzichte van 2005.
Sinds 1 mei 2010 hebben verdragsgerechtigden recht op de verstrekkingen uit het basispakket van de Nederlandse zorgverzekering, maar daarvoor moeten ze wel naar Nederland komen en vaak ook een periode in Nederland verblijven. Lang niet iedereen kan zich de hiermee gepaard gaande reis- en verblijfskosten veroorloven. Personen met hoge leeftijd kunnen vaak vanwege hun gezondheid of beperkte mobiliteit niet naar Nederland reizen. Kortom: op papier misschien een mooie uitbreiding van het zorgpakket, maar voor lang niet iedereen is deze verzilverbaar. Liever zouden deze gepensioneerden in het woonland gebruik kunnen maken van betere zorgvoorzieningen.
de Nationae ombudsman
3
Dhr en mw K. Zij wonon in Spanjo on zijn beiden 78jaar. In 2005 waren zIj good vorzokord via oon colloctiovo zorgvorzokoring via do ex-workgever. Dat kostte hun €2. 400 perjaar voor hun beiden. Vanaf 2006 vielen zij onder do Spaanso ‘Soguridad social’ on botaaldon in datjaar eon verplichto Zvw-bijdrage van ongovoor€2.500 aan hot CVZ. Vanwogo do slechte gezondhoid van do hoer K. hobbon zij in 2006 daamaast twoo aanvullende particuliere zorgvorzokeringon afgosloten. Hieraan betaalden zo € 4.242 in 2006 on €7781 in 2011. Hun kosten voor do zorgverzekering zjn gostegon van €2. 400 (2005), naar € 6.742 (in 2006), naar€ 10.281 (in 2011). Moor dan voviorvoudigd, dus.
De indirecte gevolgen Een aantal verdragsgerechtigden konden de zorg- en premiekosten echt niet betalen en hebben hiervoor een oplossing moeten zoeken. Een deel van hen remigreerde naar Nederland. Anderen hebben zich op een adres in Nederland ingeschreven, terwiji ze feiteiijk of het grootste deel van hetjaar in het buiteniand wonen. Mog&ijk verklaart dit het verschil tussen het grote aantal personen, dat feitelijk in het buitenland woont en het kleine aantal verdragsgerechtigden dat bij het CVZ bekend is als verdragsgerechtigde. Het Iijkt me duidelijk, dat dit ongewenste doch begrijpelijke gevolgen van de wettelijke regeling zijn. -
-
-
-
Dhr on mw S. Zijn 81 en 72 jaar. In 2000 omigroordon zijnaar Spanjo om daar van hun oude dag te genieten. Per 1 januari 2006 werd hun zorgverzekedng opgezegd en moesten zU zich aanmoldon bij do ‘Seguridad social’. Omdat de hoer S. op dat moment 75jaar was, kondon zij zich in Spanjo met moeite alleen nog godooltolijk aanvullond vorzokoron. Door diverse ziokonhuisopnames en medische bohandelingen was hot ochtpaar in 2007 circa € 10.000. kw(jt aan zioktokoston(promios) en in 2008 circa €8. 000.-. Hiervan was slechts eon paar hondord euro aftrekbaar voor de lnkomstonbolasting. Vanwege de dreiging van nog moor hoge zorgkosten besloot het echtpaar om in april 2009 naar Nedorland to romigroron. Vanaf die tijd zUn ze als ‘Nedorlandso ingozetonon’ weer good verzokerd togon eon rodolijko premie. -
In do wintormaanden verblijven zij nog in Spanje in hun huis, dat zU nog steeds niet hobbon kunnen verkopen. Hun ziektekoston zijn woliswaar woor op eon aanvaardbaar niveau, maar hun Spaanso droom is in duigen gevallon.
Juridische stappen In zijn prejudiciele beslissing van 14 oktober 20101 heeft het Europese Hof van Justitie bij verrassing de uitspraak gedaan, dat de Nederlandse staat voor wat -
Zaaknummer: C-345/09
de Nationale ombudsman
4
betreft de globale dekking tegen ziektekosten in de overgang naar het nieuwe zorgstelsel (Zvw) geen ongerechtvaardigd onderscheid mag maken tussen ingezetenen en niet-ingezetenen. Dit betekent dat van belang is de vergelijking van de hoogte van de kosten voor de zorgverzekering van Nederlanders in Nederland en Nederlanders die bij voorbeeld in andere Europese landen wonen. De Centrale Raad van Beroep zal over enige tijd uitspraak doen in de lopende procedure waarin het Hof deze prejudiciele uitspraak heeft gedaan. Het is echter zeer onwaarschijnlijk dat de Raad een uitspraak zal doen over het al dan niet discriminatoire karakter van de verdragsregeling. Dit aspect van de regeling is immers niet aangevochten door de belanghebbende verdragsgerechtigden en vormt daarom geen voorwerp van het geschil. -
Om diezelfde reden heeft de Stichting belangenbehartiging Nederlandse gepensioneerden in het buitenland (SBNGB) u op 2 december 2010 aansprakelijk gesteld voor de extra kosten, die deze groep sinds 2006 heeft moeten maken en in de toekomst nog zal maken voor de zorgkosten. Ook heeft de SBNGB u in deze brief uitgenodigd om de mogelijkheid van een minnelijke regehng te verkennen. U heeft dit voorstel afgewezen in uw brief van 10 februari jI. De SBNGB heeft hierover vervolgens een klacht bij mij ingediend op 25 februari jI. Zij kiagen erover dat u niet bereid bent om met hen in gesprek te gaan en dat u uw afwijzing niet heeft toegelicht. Een afsch rift van dit schrijven vindt u als bijlage bij deze brief. De kortste weg naar een oplossing Alles overziende ben 1k van oordeel dat er snel iets moet gebeuren. De groep gepensioneerden waarom het gaat wordt steeds ouder en is daarom kwetsbaar. Het probleem van hun hoge zorgkosten doet zich van jaar tot jaar steeds sterker voelen en is te groot om aan voorbij te gaan. Een toekomstige uitspraak van de CRvB zal naar in redelijkheid verwacht mag worden op deze problemen geen antwoord geven. En een normale juridische procedure over de aansprakelijkheid van de staat zal zo leert de ervaring veel tijd en geld kosten, dus ook die weg biedt geen soelaas voor dit dringende probleem. Daarom dring ik er bij u op aan om te erkennen dat er reden is tot grote zorg, om de problemen van de verdragsgerechtigden op korte termijn te inventariseren en op zoek te gaan naar oplossingen, in ieder geval voor de toekomst. Ook pleit ik ervoor dat u op korte termijn in gesprek gaat met vertegenwoordigers van de
de Nationaje ombudsman
5
SBNGB voor bet vinder, van een minnelijke oplossing. Zij kiagen
al jarenlang en z verdienen bet cm serieus genomen te worden. 1k bled aan cm zo nodig als
bemiddelaar op te treden zodat het gesprek met de SBNGB goed op gang komt. Graag ontvang 1k van u binnen drie weken een reactie. Een afschrift van deze brief heb 1k gezonden aan de Vaste commissle voor VWS van de Tweede Kamer.
Met vri ndelijke roet, de N ionale o budsman,
dr.
F.
.
8renninkmeer
de Nationale ombudsman
Aan de leden van de vaste commlssle voor Volksgezondhejd, Wetzijn en Sport van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG
Postadres Postbus 93122 2509AC Den Haag Bezoekadres Bezuldenhoutseweg 151 2594 AG Den Haag Te[ (070) 356 35 63 Fax, (070) 360 75 72
Geachte heer/n,evrouw Hierb stuur 1k u een afschrift van mn brief aan de minister van VoFksgezondhejd WeIzn en Sport over de uitvoering van de Zorgverzekeringswet buitenlanci.
bureau@natjonajeombudsman ni www nationajeombudsman ni Doorkiesnummer (070) 85069 12 TVIgn Datum
4 ART 2011
Ons nummer
2011 02052002 11w brief 11w kenmerk
Met vri9 delijke g et, de N lonale om dsman,
Bijiagen Behandejend medewerker Dhr. T. Vet Onderwerp
dr. A.F.
Brenninkmeer
Uitvoerng Zorgverzekerjngswet buitenland
