De Molenaar. Voorbeschouwing Eurotier. Uitfasering gemedicineerde voeders Roemeense voerproductie met Westerse invloeden

omslag 1:omslag 1 20-10-08 15:36 Pagina oms 1

111 de jaargang, 24 oktober 2008 www.demolenaar.nl nummer

21

De Molenaar vakblad voor de graanverwerkende en diervoederindustrie

Voorbeschouwing Eurotier Uitfasering gemedicineerde voeders Roemeense voerproductie met Westerse invloeden

omslag 2:omslag 2 20-10-08 08:18 Pagina oms 2

“Er is niets mooiers dan gezond jongvee!”

In de veehouderij worden de beste resultaten behaald als het welzijn en de gezondheid van de dieren vanaf het prilste begin centraal staan. Denkavit, internationaal toonaangevend producent van kwaliteitsvoeders voor kalveren, biggen en andere jonge dieren, wil daar een bijdrage aan leveren. Innovatie staat daarbij in ons denken en doen bewust centraal. Aan de hand van onderzoek in onze laboratoria en op onze proefbedrijven ontwikkelen we inzichten die aansluiten op de eisen van deze tijd. En die inzichten delen we met de mengvoederindustrie, de distributeurs en de veehouders zelf. Zo maken we ons als collectief sterk voor het jonge dier. Logisch, want groeien doe je samen.

G R O E I E N

D O E

J E

S A M E N www.denkavit.nl

131 00 442 C

Ad K lf i dd 1

05 03 2008 15 24 00

03•Inhoud:03 21-10-08 10:33 Pagina 3

De Molenaar

24 oktober 2008

In dit nummer Combinatie

8

Algemeen 16 27 28 32 41 48

Voorbeschouwing Eurotier Nevedi bepleit uitfasering gemedicineerd voer Nanotechnologie in strijd tegen mycotoxinen Duurzaamheid pijler voor gezond ondernemen Kapitaalkosten van voorraden onderschat Kweek en eet meer vis

Diervoeding 20 24 44

Educatie

14

Specialist

24

Voer in relatie tot dierwelzijn Selko’s visie op aanzuren Orffa, handelsbedrijf met innovatieve kracht

Techniek 14

Nieuwe educatieve mengmachine PTC+

Wereldwijd 36

Buitenlandse invloed in Roemeense veevoerproductie

Reportage 8 50

Adifo biedt combinatie van verticale en horizontale software Afscheid Otto Hoogland als directeur Hoogland BV

Vaste rubrieken 4, 5 6 13 42 53 54 56 58

Actueel In kort bestek Zaken en mensen Uit het bedrijfsleven Heden en verleden Samengevat Markt en trends Agenda

Coverafbeelding

Voorbeschouwing Eurotier

16

04-05•Actueel:04-05 21-10-08 10:35 Pagina 4

Actueel

Groenvoederdrogerijen onder druk Ontkoppeling Europese steun Door de afbouw van de steun voor het drogen van verse groenvoeders neemt de productie van deze voeder-

Actu

middelen in Nederland verder af. Dat concludeert het LEI op basis van onderzoek. Verdere afschaffing van de droogsteun, zoals de steunmaatregel wordt genoemd, leidt tot een verhoging van de prijs van het gedroogd product. Hierdoor wordt het volgens het LEI voor drogerijen moeilijk concurrerend te zijn. Het LEI onderzocht wat de gevolgen zijn van de ontkoppeling van de steun voor het drogen van verse groenvoeders. Deze maatregel is onderdeel van de Health Check van het Europese landbouwbeleid (GLB). Het drogen van groenvoeders voorziet in een klein deel van het tekort aan eiwitrijke veevoeders binnen de EU. Om minder afhankelijk te zijn van eiwitbronnen van buiten de EU, werd in de jaren ’70 de droogsteun in het leven geroepen. Spanje maakt het meest gebruik van deze steunregeling. Andere EU-landen, waaronder Nederland, benutten al een aantal jaren niet de maximumhoeveelheden die voor de steun zijn vastgesteld. Door het wijzigen van de regeling bij de hervorming van het GLB in 2003 is de ‘onderbenutting’ van de maatregel de laatste jaren toegenomen. Sinds 2005 ontvangen de drogerijen minder dan de helft van het eer-

KORT8

dere steunbedrag per ton gedroogd product. Door verdere ontkoppeling van de droogsteun neemt de kostprijs voor de drogerijen met 33 euro per ton gedroogd product toe. Het wordt dan voor drogerijen nog moeilijker concurrerend te opereren, afhankelijk van de prijzen van granen, mengvoeders en energie. Om concurrerend te zijn, moet de drogerij een voldoende hoge prijs in vergelijking tot graan bieden aan akkerbouwers, het loondrogen tegen een voor de veehouders acceptabel tarief uitvoeren of het gedroogde pro-

duct tegen concurrerende prijzen aanbieden op de markten van veevoeders. De vanaf het jaar 2000 sterk gestegen energieprijzen leveren op zichzelf al een forse kostenstijging op. ,,Uitgaande van de veevoederprijzen en de droogkosten kan de Europese droogsteun doorslaggevend zijn voor het functioneren van Nederlandse drogerijen’’, stelt het LEI. ,,Zonder de EU-steun zijn bij de energieprijzen van 2008 de kosten van het gedroogde product hoger dan de prijs die voor een verglijkbaar mengvoeder wordt betaald.’’

Lastenboek ggo-vrije soja op komst Bemefa heeft met de distributiesector onderhandelingen aangeknoopt over een alternatief lastenboek voor het gebruik van duurzame soja in mengvoeders. Eerder dit jaar werd het lastenboek voor de productie van ggo-vrij voeder opgeschort. De meerprijs voor deze voeders en de moeilijkheid om grondstoffen

Vo o r h e t l a a t s t e n i e u w s , z i e : w w w. d e m o l e n a a r. n l

De vaccinatie tegen Q-koorts in de omgeving van Uden is van start gegaan. De vaccinatie begint op grote melkgeiten- en melkschapenbedrijven. Vanaf 3 november komen ook andere bedrijven aan bod. De vaccinatie blijft beperkt tot een straal van 45 km rondom Uden. De definitieve melkprijs 2007 van Zuivelcoöperatie Friesland Foods bedraagt 37,07 euro (inclusief BTW) per honderd kilogram melk bij 4,411 procent vet en 3,506 procent eiwit. De Nederlandse inflatie is in september uitgekomen op 3,1 procent. In augustus bedroeg dat 3,2 procent. Dit blijkt uit de consumentenprijsindex van het CBS. De belangrijkste oorzaak van deze afname is de prijsontwikkeling van benzine. Het Productschap Diervoeder meldt dat merknamen op GMP+ certificaten niet mogen worden vermeld of gevoerd.

in te voeren die niet gecontamineerd zijn met transgene bestanddelen lieten volgens Bemefa geen andere keuze. Met het alternatieve lastenboek wil de Belgische mengvoedersector een marktaandeel van 90 procent dekken, terwijl het oude lastenboek na zes jaar slechts een marktaandeel van 10 procent had bereikt. Het nieuwe lastenboek zal gebaseerd zijn op de internationale standaard die wordt uitgewerkt door van de Round Table on Responsible Soy. In die standaard zitten een reeks criteria die de duurzaamheid van de soja garanderen: het mag niet afkomstig zijn uit kritische regio's, er mag geen slavernij aan te pas komen, de biodiversiteit mag niet worden bedreigd en de goede landbouwpraktijken moeten worden toegepast. Alle betrokkenen werken mee aan dit project, ook de Braziliaanse en Argentijnse boeren en NGO's, zoals Solidaridad en WNF. Intussen wordt ook overleg gevoerd tussen Duitsland, Nederland en België om de afgeleide nationale standaarden op elkaar af te stemmen.

04-05•Actueel:04-05 21-10-08 10:35 Pagina 5

Aveve: ‘Elke kilo voer moet duurzaam zijn’ Greenpeace heeft met een actie bij de locatie Marksem van Aveve Veevoeding aandacht gevraagd voor ggo-vrije soja en de rol die de diervoederindustrie speelt bij de ontbossing van tropisch regenwoud. In een reactie op het gebeuren geeft Aveva aan het te betreuren dat Greenpeace onaangekondigd de terreinen heeft betreden en leuzen op de gevels heeft achtergelaten. ,,Wij staan altijd open voor dialoog en vinden het jammer dat Greenpeace zijn toevlucht heeft genomen tot een dergelijke actie met blijvende schade tot gevolg’’, aldus Aveve. Het diervoederbedrijf sluit zich aan bij het standpunt van brancheorganisatie

Bemefa. ,,Wij moeten er naar streven dat elke kilo ingevoerde soja in Europa duurzaam is en dat het niet enkel gaat over een nichemarkt, zoals ggo-vrij. Een nichebenadering zal de ontbossing van het Amazonewoud niet tegengaan.’’ Aveve meent dat de diervoedersector nadrukkelijk de maatschappelijke verantwoordelijkheid neemt. Zelf heeft het bedrijf in 2008 een substantieel deel van het gebruikte soja ingevuld met duurzame soja. ,,Wij zullen dit ook de komende jaren blijven doen.’’ Daarnaast spant Aveve zich in Bemefa-verband in voor een duurzame productieketen, waarvan een nieuw ggo-lastenboek deel zal uitmaken.

ueel Daling graanprijs niet vertaald in mengvoederprijs

Mengvoederprijzen zullen geen gelijke tred houden met de graanprijzen, voorspelt Yvan Dejaegher van Bemefa. De daling van de graanprijs zal wel enig corrigerend effect hebben, maar daar staan kostprijsverhogingen van grondstoffen en energie tegenover. ,,Dierlijke vetten zijn fors duurder geworden, de prijs van fosfaten is verdubbeld, voor aminozuren wordt 70 à 80 procent meer betaald en eiwitrijke grondstoffen blijven ook duur.’’ Graan maakt gemiddeld niet meer uit dan 45 procent van de voederformules. Volgens Bemefa hebben ook de mengvoederfabrikanten de afgelopen maanden zwarte sneeuw gezien als gevolg van de crisis in de veehouderij. ,,Het is logisch dat de bedrijven op dit ogenblik proberen om hun marges wat te herstellen, hoewel er genoeg concurrentie is om te voorkomen dat die winstmarges een hoge vlucht nemen.’’

Uitbreiding Vlaamse varkensstapel Vlaams minister van Leefmilieu Hilde Crevits gaat akkoord met uitbreiding varkensstapel na bewezen mestverwerking. De toegestane uitbreiding zorgt voor een totaal aan bijkomende stikstofproductie van 3,5 miljoen kg op een totale stikstofproductie van ongeveer 157,1 miljoen kg. Veehouders kunnen bij de Mestbank een aanvraag indienen om uit te breiden na bewezen mestverwerking. Ze moeten daarbij wel voldoen aan hun mestverwerkingsplicht en de volledige uitbreiding moet worden verwerkt. Volgens Crevits geven recente cijfers over de kwaliteit van het oppervlaktewater aan dat de uitbreiding, mits bewezen is dat het mest

kan worden verwerkt, verzoenbaar is met de ecologische doelstellingen. De minister wil oog blijven houden voor de Europese NEC-richtlijn die het nationale emissiemaximum oplegt. De Mestbank ziet volgens haar nog mogelijkheden tot uitbreiding zonder dit maximum te bereiken. ,,Veehouders krijgen weer ruimte om te ondernemen.” De vermindering van de stikstofproductie bedraagt sinds 2000 in totaal 33,4 miljoen kg, waarvan 19,4 miljoen kg door natuurlijke afbouw, 7,5 miljoen kg door het gebruik van eiwitarm voeder en slechts 6,5 miljoen kg door warme sanering.

4

5

Injectie In de omgeving van Uden heerst Q-koorts. Dit jaar zijn er meer gevallen van de ziekte geconstateerd dan ooit tevoren. Niet iedereen wordt er ziek van, maar de besmetting kan leiden tot longontsteking of ziekenhuisopname. De minister van Landbouw neemt daarom het zekere voor het onzekere en laat geiten en schapen in deze Brabantse regio vaccineren om besmetting te voorkomen. Voor het programma is een beperkte hoeveelheid vaccins beschikbaar. Het vaccin is nog niet officieel geregistreerd, maar het bureau Diergeneesmiddelen heeft de veiligheidsaspecten rond het gebruik van het vaccin beoordeeld en goedgekeurd. Op basis daarvan heeft het ministerie ontheffing gekregen. Vanaf september volgend jaar kunnen meisjes vanaf 12 jaar zich daarmee laten vaccineren tegen de veroorzaker van baarmoederhalskanker. Het vaccin daarvoor is wel goedgekeurd. Nog nooit is een vaccin zo snel door de politiek geaccepteerd als dit. En dat terwijl diverse onderzoekers en artsen het gebruik ervan vooralsnog afraden, omdat het nog niet is getest bij deze jonge leeftijd. Zowel de duur als de mate van bescherming op lange termijn zijn onvoldoende bekend, stellen de deskundigen. Volgens tv-programma Zembla is de snelle toelating het resultaat van een sterke lobby van de farmaceutische industrie. De minister, in navolging van de Gezondheidsraad, wijst er echter op dat met de vaccinatie op jaarbasis zo’n honderd sterfgevallen kunnen worden voorkomen. Verder onderzoek zou te lang duren en de gevraagde antwoorden niet opleveren, meent de Gezondheidsraad. Afgelopen weekend manifesteerde ook minister Bos van Financiën zich weer als geneesheer. Hij gaf een kapitaalinjectie van 10 miljard euro aan ING. Dit resulteerde, in ieder geval op de eerste handelsdag na de bekendmaking, in herstel van de koers. Het motto ‘het doel heiligt de middelen’ lijkt voor de overheid de belangrijkste drijfveer van dit moment. Maar als die middelen niet aan de juiste kwaliteitseisen voldoen, kan het gewenste resultaat uitblijven. In alle gevallen geldt: ‘Resultaten uit het verleden, bieden geen garantie voor de toekomst’. Jacqueline Wijbenga

D e M o l e n a a r n r. 2 1 2 4 o k t o b e r 2 0 0 8

06•IKB:06 20-10-08 12:18 Pagina 6

In kort bestek Vrees voor verstoring handelsstromen

Vogelgriep in Duitsland In de Duitse deelstaat Saksen is het vogelgriepvirus H5N1 aangetroffen. Het gaat om een gemengd bedrijf met ganzen, eenden, kippen en kalkoenen in Markensdorf, tegen de Poolse grens. Alle ruim 1400 dieren zijn inmiddels geruimd, er is een vervoersverbod ingesteld, een beschermingsgebied van drie kilometer en een toezichtgebied van tien kilometer. Door de uitbraak is in Nederland onmiddellijk de dubbele reiniging en ontsmettingsmaatregel van kracht. Minister Gerda Verburg van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) heeft bekendgemaakt dat transportauto's waarmee in héél Duitsland levend pluimvee of broedeieren zijn vervoerd, onmiddellijk na terugkomst in Nederland een extra reiniging en ontsmetting moeten ondergaan. In Duitsland wordt onderzocht of ook bij andere bedrijven het H5N1-virus is aangetroffen. De afgelopen drie weken is er geen pluimvee vervoerd van of naar het bedrijf in Markensdorf.

Bodemfosfaat beter beschikbaar Wormen kunnen bodemfosfaat beter beschikbaar maken. Dat blijkt uit een literatuurstudie van de Animal Sciences Group van Wageningen UR naar de mogelijkheden om de opname van bodemfosfaat door grasland te verhogen. Het onderzoek werd gefinancierd door het Productschap Zuivel. Inoculatie van grasland met fosfaatoplossende micro-organismen kan mogelijk ook bijdragen aan een hogere fosfaatopname. Het potentieel van inoculatie met mycorrhizaschimmels lijkt beperkt te zijn. Op zure gronden kan bekalking eveneens een hogere fosfaatopname tot gevolg hebben, maar dit effect is niet eenduidig. De keuze voor andere grassoorten dan Engels raaigras, of andere rassen Engels raaigras, lijkt op dit moment weinig meerwaarde te hebben om een hogere fosfaatopname te realiseren. Bij lage niveaus van stikstofbemesting kan witte klaver de fosfaatopname van grasland verhogen. Van de bestudeerde mogelijkheden kan het stimuleren van de activiteit van wormen al praktisch worden toegepast. Wormen dragen niet alleen relatief veel bij aan de beschikbaarheid van bodemfosfaat, maar hebben ook andere positieve effecten op grasgroei en bodem.

De Nederlands-Duitse Handelskamer (DNHK) en ondernemersorganisatie EVO maken zich zorgen over de belemmeringen die het goederenvervoer tussen Nederland en Duitsland ondervindt. ,,Als beide landen niet snel de knelpunten op het gebied van transport en logistiek oplossen, wordt de groei van de handelsstromen ernstig verstoord”, aldus Axel Gerberding, directeur van de DNHK. De DNHK en EVO roepen de Nederlandse en Duitse regeringen op om snel de belangrijkste knelpunten in het goederenvervoer tussen Nederland en Duitsland weg te nemen. Het gaat daarbij om slechte bereikbaarheid van logistieke knooppunten, trage afhandeling van vracht, onvoldoende veilige parkeerplaatsen, verkeerde besteding van financiële middelen die door de vervoerssector worden gegenereerd en slechte afstemming van milieuzones in steden. Het handelsvolume tussen Nederland en Duitsland kwam in 2007 neer op rond de 140 miljard euro. Voor Nederland is de Bondsrepubliek veruit de belangrijkste handelspartner. Andersom zal Nederland dit jaar met meer dan 65 miljard euro waarschijnlijk voor de eerste keer Frankrijk kunnen verdringen als de grootste exporteur naar Duitsland. ,,Zonder goederenvervoer is handel echter niet mogelijk. Grondstoffen komen niet bij de fabriek en producten niet in de winkelschappen”, benadrukt EVO-directeur Dick van den Broek Humphreij.

Alternatieven voor doden van eendagskuikens Minister Gerda Verburg van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) heeft laten onderzoeken of er een realistisch en maatschappelijk verantwoord alternatief is voor het doden van eendagskuikens. In Nederland worden ieder jaar dertig miljoen hennen geboren die bestemd zijn voor de productie van eieren. Omdat er evenveel hanen als hennen geboren worden, worden er jaarlijks ook dertig miljoen haantjes als eendagskuiken gedood. Uit het onderzoek bleek dat er drie min of meer maatschappelijk aanvaardbare alternatieven zijn voor het doden van eendagskuikens. Door het nemen van monsters van verse eieren kunnen de mannelijke eieren worden geselecteerd. Deze worden niet uitgebroed. Ook is het mogelijk de omgevingsfactoren, zoals licht, te beïnvloeden waardoor een kip minder mannelijke eieren legt. Genetische modificatie kan ervoor te zorgen dat mannelijke eieren te herkennen zijn aan een oplichtend eiwit. Tijdens het onderzoek kwam nog een vierde optie naar voren: de combinatiekip. Deze optie komt erop neer dat er in de pluimveesector gewerkt wordt met minder gespecialiseerde kippenrassen. De hennen kunnen worden gebruikt voor de eierproductie en de haantjes voor de vleesproductie. Deze optie is op grote schaal economisch echter niet haalbaar, omdat deze kip nooit het productieniveau kan halen van een gespecialiseerde kip. De legkip is niet geschikt als vleeskip en omgekeerd. Van de overige drie opties is nog niet vastgesteld of zij technisch haalbaar en dierenwelzijnsvriendelijk zijn. Om daar inzicht in te krijgen, gaat de Animal Sciences Group in opdracht van het ministerie vervolgonderzoek doen.

6

7

D e M o l e n a a r n r. 2 1 2 4 o k t o b e r 2 0 0 8

07•adv:07 20-10-08 08:28 Pagina 7

Wij nodigen U graag uit voor een informatief gesprek op Eurotier 2008. U kunt ons vinden op de volgende stands in hal 14 en 15.

Hal 14, stand 14A10 AP 820, plasma-eiwit, volwaardig alternatief voor AMGB’s. AP 301, hoogwaardig hemoglobinepoeder.

Internationale DLG-vaktentoonstelling voor dierhouderij en Management

Hal 15, stand 15G44 Balchem, functionele pensbestendige ingrediënten Reashure, Niashure , Vitashure, Nitroshure en Aminoshure (Nieuw, Europese introductie!)

Hal 15, stand 15F13 Bergafat gefractioneerd vetpoeder al of niet gecombineerd met lecithine. Bergafit en Bergapur lecithine poeders, Bergazym enzymen.

Hal 14, stand 14D35 Diamond V Gistcultuur volledig gefermenteerde gist. Inclusief alle goede zaken voor een optimale vertering.

Hal 15 , Stand 15F07 Digestarom, volwaardige kruidenmengsels. Revestarom, diverse soorten aroma en smaakstof. Neosweet, zoetstof zeer scherp geprijsd.

Postbus 160, 8530 AD Lemmer, www.speerstra.com Tel 0514 569001 Fax 0514 569002, [email protected]

08-09-10•Nieuwe software:08-09-10 20-10-08 15:31 Pagina 8

De ontwikkelingen in de diervoedersector vragen om standaardisatie van informatiestromen en een goed beheer ervan. Software biedt daarbij uitkomst. Maar niet alleen binnen een bedrijf is sprake van informatieuitwisseling, juist ook tussen bedrijven. Daarop speelt Adifo in met verticale software modules en de transformatie van horizontale softwarepakketten naar sectorspecifieke oplossingen.

Reportage

[Jacqueline Wijbenga]

‘Nieuwe software speelt in op Nieuwe diermodellen zijn steeds vaker een geïntegreerd onderdeel van verticale, sectorspecifieke software.

Meten is weten, dat adagium geldt ook zeker voor de diervoederindustrie, constateert softwareleverancier Adifo, gevestigd in het Belgische Maldegem. ,,Binnen het bedrijf wil iedereen over zoveel mogelijk gegevens beschikken om goed afgewogen beslissingen te

kunnen nemen. En dat kan met behulp van de juiste software’’, stelt Adam Sneep. Sinds 1 augustus is hij verantwoordelijk voor de Feed-afdeling bij Adifo. Sneep, die zelf een lange carrière achter de rug heeft in de diervoederindustrie, kent uit eigen ervaring de waarde van het beschikken over de goede informatie op het juiste moment. ,,Zeker op momenten zoals nu, wanneer de

grondstofprijzen enorm fluctueren, probeer je als inkoper zoveel mogelijk informatie mee te nemen bij je beslissing om bijvoorbeeld wel of niet een grote hoeveelheid op termijn te kopen.’’ Het uiteindelijke besluit ligt bij de persoon, maar met de juiste sectorspecifieke modules – bijvoorbeeld geïntegreerd contractbeheer en termijnoptimalisatie wordt dit beter onderbouwd, meent

08-09-10•Nieuwe software:08-09-10 20-10-08 15:31 Pagina 9

De Molenaar 110 jaar Ter gelegenheid van het 110-jarige bestaan van De Molenaar blikken we deze jaargang een aantal keer terug op de ontwikkelingen in de molenaarswereld. Per decennium wordt een bedrijf uit de sector belicht. Dit keer Adifo, dat in 1974 werd opgericht.

Adifo biedt combinatie van verticale en horizontale software

op evoluerende technologie’ softwareproducent Adifo. Het bedrijf heeft een lange staat van dienst in de diervoederindustrie, onder andere met de pakketten Bestmix (optimalisatie en rantsoen) en Milas (ERP). Evaluatie Niet alleen grondstofprijzen beïnvloeden de besluitvormingsprocessen in de branche, ook consolidatie en internationalisering spelen een rol, aldus Sneep. ,,Alles bij elkaar betekent dit dat de behoefte aan informatie, standaardisatie en transparantie alleen maar toeneemt.’’ Bij die ontwikkeling moet bovendien worden voorkomen dat zogenoemde ‘kenniseilandjes’ ontstaan binnen ondernemingen. ,,Veel bedrijven hechten er grote waarde aan dat iedereen de beschikking heeft over informatie die voor de betreffende functionaris van belang is. Toch blijft het belangrijk om op ieder ogenblik het totale plaatje te evalueren. Ieder bedrijf beschikt over veel detailinformatie in diverse systemen. Sectorspecifieke software modules en de mogelijkheden van internet ontsluiten deze informatie, die vervolgens beschikbaar is voor multiplant - en multiperiod optimalisatiemodellen. Op deze manier kunnen de toekomstige behoeftes worden afgezet tegen huidige voorraadsituaties. Zowel globaal alsook lokaal.’’

Opschalen Adifo is in de diervoederindustrie met name bekend van de Bestmix Feed Formulation Software, die momenteel al door meer dan 500 verschillende bedrij-

Van links naar

Nieuwe ERP-oplossing

rechts: Adam

Adifo werkt momenteel aan een totaal nieuwe ERP-oplossing: een integratie van het horizontale ERP-pakket MS Dynamix AX aangevuld met specifieke verticale functies. Het pakket is gebaseerd op een standaard template waarbij Bestmix optimalisatie en productie zijn geïntegreerd. ,,De ontwikkeling hiervan gaat in nauwe samenwerking met de branche. Op basis van hun en onze ervaringen kiezen we de meest betekenisvolle verticale aanvullingen. Zo ontstaat een pakket dat sectorspecifieke processen beheerst en rekening houdt met wensen uit de markt, zoals tracking en tracing en diermanagement’’, aldus Adifo-directeur Adam Sneep. Dit nieuw ontwikkelde pakket, maar ook de verticale modules en sectorgerichte aanpak worden door Adifo gepresenteerd op Eurotier.

Vanhauwen -

ven wordt gebruikt. ,,Het pakket richtte zich eerst vooral op inkoop en productievoorbereiding. Nu er steeds snellere processoren op de markt komen en internettechnologie centrale gegevens-

8

9

Sneep, Kathleen

verwerking mogelijk maakt, neemt ook de potentiële kracht van een programma als Bestmix toe’’, meent productmanager Jean Broers. ,,Er zit veel geld in grondstoffen.

D e M o l e n a a r n r. 2 1 2 4 o k t o b e r 2 0 0 8

huyse en Jean Boers van Adifo Feed.

08-09-10•Nieuwe software:08-09-10 20-10-08 15:31 Pagina 10

>> ‘Nieuwe software speelt in op evoluerende technologie’

Logistiek en financiën basis ERP

Bestmix kan marktsimulaties doorrekenen, rekening houden met voorraadposities, ingeboekte orders, historisch orderverloop en assortiment, verdeling over locaties enzovoort. Al die informatie samen onderbouwt de beslissing.’’ Een dergelijke berekening houdt echter niet op bij de grenzen van het eigen bedrijfsterrein, maar kan ook worden ingezet door bedrijven met meerdere productie- en/of opslaglocaties. ,,Het gaat zelfs nog verder. Je kunt het concept uitrollen naar geografische eenheden die je zo groot kunt maken als je wilt. Een multinational kan al zijn productielocatie laten meewegen in de beslissing wel of niet een bepaalde hoeveelheid graan of soja ergens op de wereld te kopen. De technologie maakt het mogelijk op te schalen van klein naar groot.’’ Uitwisseling Adifo denkt bij de ontwikkelingen mee met de klant en probeert het pakket af te stemmen op de specifieke bedrijfssituaties. Daarnaast innoveert de onderneming op eigen kracht vanuit een eigen visie op markt. ,,Wij zien dat de diervoedersector meer en meer ketengericht werkt. Afnemer en toeleverancier zijn nadrukkelijk onderdeel van het denk- en werkproces. Beide partijen voegen informatie toe, maar hebben tegelijk hun eigen specifieke informatie-

Door gebruik te maken van internettechnologie is de gegevensuitwisseling tussen leverancier en afnemer te optimaliseren.

behoefte. Ook die informatiestromen vragen begeleiding in het eigen proces’’, legt Sneep uit. Om hierop in te spelen, heeft Adifo verticale, sectorgerichte software ontwikkeld, die aansluit op de bestaande horizontale standaard pakketten. ,,Wij beschouwen niet alleen de diervoederindustrie als onze doelgroep, maar alle relaties binnen de agrarische sector behoren daartoe. Dat betekent niet dat we pakketten ontwikkelen die we direct aan de boer verkopen. In plaats daarvan leveren we software die aansluit bij onze huidige klanten en die – door gebruik te maken van de huidige internettechnologie – door hun afnemers kan worden gebruikt. Op die manier realiseer je een optimale geïntegreerde gegevensuitwisseling’’, aldus Sneep. Rantsoenoptimalisatie Gegevensuitwisseling is tegenwoordig een vereiste van rantsoenoptimalisatie, zoals dat ook door Bestmix-software wordt gedaan. Het beschikbare ruwvoer en eventueel aangekochte bijproducten moeten in de berekening worden meegenomen. Dit kan door slimme gegevensuitwisseling met de veehouder of zijn leveranciers. ,,In veel gevallen kan dat zelfs zonder dat de boer daarvoor iets hoeft te doen. Onze software bij het diervoederbedrijf wisselt de gegevens uit met die op de computer van de veehouder, bijvoorbeeld als het gaat om melkcijfers of analyses van kuil en bijproducten.’’ Sneep verwacht dat die ontwikkeling nog verder zal gaan. ,,Doordat grondstoffen niet alleen voor voer, maar ook voor biobrandstof en voedsel worden gebruikt, komen er nieuwe bijproductstromen op de markt. Dat betekent dat de taak van de diervoederindustrie verandert. Voeroptimalisatie verschuift meer en meer richting optimalisatie van aanvullende voeders.” Broers vult aan: ,,Onze Bestmix-software voorziet daar al

10

11

Voer is de basis en daarom kan rantsoenoptimalisatie niet meer worden weggedacht uit de moderne diervoederbedrijven. Daarnaast is echter Enterprise Resource Planning (ERP) een onmisbaar onderdeel geworden van de bedrijfsvoering. Het ERP-pakket van Adifo wordt onder de naam Milas op de markt gebracht. ,,Het pakket kan los worden gebruikt, maar ook volledig zijn geïntegreerd met het gebruik van Bestmix’’, vertelt Kathleen Vanhauwenhuyse. Milas voorziet in logistieke en financiële informatie, waarbij ook aanvoerplanning en contractafspraken zijn opgenomen. ,,Bovendien kunnen we via Milas gedetailleerde mineraleninformatie beschikbaar stellen aan de veehouder die dat nodig heeft voor zijn mineralenboekhouding.’’ Ook voor Milas-informatie geldt dat de beschikbaarheid van internet eenvoudige gegevensuitwisseling tussen diervoederbedrijf en veehouder mogelijk maakt. Milas4 is de nieuwste versie van het softwarepakket en is sectorspecifiek van opzet.

in, deze ontwikkeling wordt al geïntegreerd in ons pakket.’’ De diervoederindustrie zal de komende jaren alleen maar meer en sneller moeten inspelen op de wensen van de individuele boer, denkt Sneep. ,,Wil een nutritionist vat houden op het rantsoenadvies en garant kunnen blijven staan voor de kwaliteit van het geleverde product, dan zal hij moeten beschikken over zoveel mogelijk parameters.’’ De nieuwe diermodellen spelen hierop in, stellen de softwareleveranciers vast. ,,Ook die modellen zijn daarom steeds vaker een geïntegreerd onderdeel van de verticale, sectorspecifieke software.’’

-

D e M o l e n a a r n r. 2 1 2 4 o k t o b e r 2 0 0 8

11•adv:11 20-10-08 09:09 Pagina 11

PALLETISEERLIJNEN DE leverancier voor na de afzakmachine.

Door het uitgekiende

Palletiseermachines, palletmagazijnen, palletrollenbanen en transportbanden.

ontwerp van onze machines bieden wij vele mogelijkheden en oplossingen voor het stapelen van uw product.

Postbus 39 2750 AA Moerkapelle Tel. (079) 593 28 84 Fax (079) 593 34 15 e-mail: [email protected] www.herdi.nl

Your key to a world of ingredients

CALSPORIN

®

...the global probiotic

EU-registratie voor vleeskuikens U-«œœÀۜÀ“i˜`iÊL>VÌiÀˆl˜Ê (Bacillus Subtilis C-3102) Uœ}iÊVœ˜Vi˜ÌÀ>̈iÊ (1,0 x 1010 CFU/g) U­ˆÌÌi®ÃÌ>LˆiÊÊ U"«Ìˆ“>iÊL>>˜ÃʓˆVroflora -ˆ}˜ˆwV>˜ÌÊÛiÀLiÌir`iÊ}roei i˜Êۜi`irVœ˜ÛiÀÈi

Nederland Vierlinghstraaat 51, 4251 LC Werkendam Ì\ʳΣʭ䮣nÎÊ{{ÊÇÇÊÈÈÊUÊv\ʳΣʭ䮣nÎÊ{{Ê£ÓÊ£ä i\ʈ˜vœJœÀvv>°Vœ“ België WiÛiÀÃÌÀ>>ÌÊÎn]Ê£n{äÊœ˜`iÀâii Ì\ʳÎÓÊ­ä®xÓÊΣʙxÊ£™]Êv\ʳÎÓÊ­ä®xÓÊÎäÊ{ÓÊÇx i\ʈ˜vœJœÀvv>°Vœ“ www.orffa.com

12•adv:12 20-10-08 08:43 Pagina 12

Frequentieregelaars? Helmke levert maatwerk!     

grote voorraden enorme know-how prima service 24 uurs service snelle levertijden

      

Vermogens van 0,18 t/m 10.000 kW Uitvoeringen van IP 00 t/m IP 68 Ook in combinatie met ATEX motoren ABB frequentieregelaars t/m 355 kW uit voorraad leverbaar Van losse componenten t/m turn-key projecten Wij zijn fabrikaat onafhankelijk Eigen engineering, training en opleiding

Aalbosweg 24, Postbus 195, NL - 8170 AD Vaassen, Tel. 0578 578 578, Fax 0578 578 585, E-mail: [email protected]

www.helmke.nl

r u o v a l F My Greenmakelijk voer or s

vo een neus

Meer weten over ons nieuwe aromaconcept? Kijk op www.mygreenflavour.nl of bel 0317-479 732 My Green Flavour is een initiatief van Greenvalley International B.V.

13•Z&M:13 20-10-08 13:35 Pagina 13

Zaken en mensen

KrakendePersen

Hans Alders voorzitter taskforce biodiversiteit

Dichtbij is ver weg

Hans Alders wordt voorzitter van de taskforce biodiversiteit en natuurlijke hulpbronnen. De taskforce moet het kabinet concrete suggesties aanreiken voor het behoud en duurzaam gebruik van biodiversiteit op de langere termijn. Alders wordt in zijn functie benoemd door de ministers Gerda Verburg (LNV), Jacqueline Cramer (VROM) en Bert Koenders (Ontwikkelingssamenwerking). De taskforce, die mede op initiatief van het Nederlandse bedrijfsleven in het leven is geroepen, zal een visie ontwikkelen op de manier waarop Nederland zijn beslag op natuurlijke hulpbronnen kan verminderen. Ook zal de taskforce aangeven welke extra inspanning Nederland kan leveren aan het behoud van waardevolle ecosystemen in binnen- en buitenland. Alders gaat daarnaast platforms instellen waarin betrokken maatschappelijke partijen en het bedrijfsleven verschillende relevante thema's uitdiepen en op zoek gaan naar innovatieve wegen om het verlies van dieren, planten en micro-organismen tegen te gaan. De taskforce wordt eind dit jaar geïnstalleerd.

Martin Scholten directeur ASG Dr. Martin Scholten is benoemd tot algemeen directeur van de Animal Sciences Group van Wageningen UR. Hij volgt prof.dr. Ruud Huirne op die de Social Sciences Group is gaan leiden. Naast de functie van algemeen directeur van ASG blijft Scholten directeur van Wageningen Imares, het instituut voor kust- en zeeonderzoek van Wageningen UR. Scholten (49) is sinds 2006 directeur van Imares. Van 2002 tot 2005 was hij directeur van het visserij-instituut Rivo. Daarvoor werkte hij in diverse functies bij TNO, waaronder als onderzoeker en leidinggevende van de unit Ecologische Risico’s. Scholten studeerde Biologie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en behaalde in 1984 cum laude zijn doctoraal. In 2004 promoveerde hij aan de VU.

Vion Retail wint titel Buitendienst van het Jaar Vion Retail Nederland heeft de titel Buitendienst van het Jaar 2008 gewonnen in de categorie vlees, vleeswaren, salades, maaltijden en vleesvervangers. Dit is bekend gemaakt tijdens het Field Sales Event, een initiatief van Distrifood. Vion Retail won de prijs al vijf keer eerder sinds 2002. Alleen in 2005 lukte het niet de prijs te bemachtigen. Supermarktondernemers beoordeelden het salesteam van Vion Retail op zes aspecten. Op de aspecten klantgerichtheid, aanbieden van acties en het nakomen van afspraken scoorde het bedrijf beter dan vorig jaar. In totaal werden 71 fabrikanten, verdeeld over twaalf categorieën, door de belangrijkste Nederlandse supermarkten langs de meetlat gelegd.

Food Valley Award voor ei tegen blindheid

Mijn wijn koop ik de laatste jaren regelmatig bij een Duitse wijnboer. Hij ontvangt een keurige prijs, en wij lekkere wijn. Als we met een dergelijk flesje bij vrienden aankomen, worden we vreemd aangekeken, want tegenwoordig moet er minstens Zuid-Afrikaanse, Chileense en Australische wijn op tafel. Water komt niet meer gewoon uit de kraan, maar uit IJsland of van gesmolten ijs op de Zuidpool. Uit een proefschrift van een student van de TU Delft blijkt dat een flesje water 30 tot 1000 keer belastender is voor het milieu en 150 keer duurder dan kraanwater. Toch wordt er jaarlijks wereldwijd honderd miljard euro aan uitgegeven. Wat we van ver halen is blijkbaar beter, lekkerder of heeft een beter imago. Door de overheid wordt dit soort energieverspillend gedrag gestimuleerd door verregaande liberalisering van de wereldhandel. Ontwikkelingslanden moeten meer toegang op onze markten krijgen, zodat we sperziebonen uit Egypte en Ethiopië halen, bloemen uit Kenia, of rundergehakt uit Namibië. Zo wordt de goedkoopste producent leverancier. Toch vreemd, want juist die producten van ver weg zijn slechter controleerbaar, duurder en meestal milieuvervuilender. Denk aan Chinese snoepjes en melk met melamine of de verrotte Chinese (kerst) konijnen, vervuild speelgoed en hondenvoer. Ook ons diervoer komt van heinde en ver. Maar liefst 77 procent van de EU eiwitbehoefte moet worden geïmporteerd, aldus het LEI. Die import wordt moeilijker, aangezien er wereldwijd steeds meer genetisch gemodificeerde gewassen worden geteeld en de EU achterblijft in de toelating. De aanvoer van sojameel wordt daardoor duurder en onze dierlijke productie prijst zich langzamerhand uit de markt ten opzichte van bijvoorbeeld pluimvee- en varkensvlees uit Brazilië. Toch vreemd dat noodzakelijke import op deze manier wordt beperkt, terwijl volkomen onzinnige invoer van flesjes water wel probleemloos mogelijk is. Overigens halen we niet alleen van ver, we brengen ook graag ver weg, zoals blikjes Heineken bier naar de VS of zelfs (publiek)geld naar IJsland. In sommige gevallen is dichter bij huis blijven toch verstandiger.

Newtricious uit Oirlo heeft de Food Valley Award 2008 gewonnen. Het bedrijf verrijkt eieren met natuurlijke pigmenten die preventief werken tegen Macula Degeneratie (LMD), een oogafwijking bij ouderen die blindheid veroorzaakt. De winnaar werd bekend gemaakt tijdens de zesde Food Valley Conferentie in Ede. Newtricious scoorde slechts enkele punten meer dan EBI Food Safety uit Wageningen en Solanic uit Foxhol. ,,Deze prijs is een geweldige waardering voor alle inzet en creativiteit”, als Jos Nelissen van Newtricious. Hij benadrukte niet alleen trots te zijn op het eigen Lourens Gengler bedrijf, maar ook op alle partijen waarmee wordt samengewerkt. Die samenwerking is een van de criteria om in aanmerking te komen voor de Food Valley Award. Tevens worden de inzendingen In de rubriek ‘Krakende Persen’ worden periodiek, door verschilbeoordeeld op innovatief karakter, levensvatbaarheid en lende redacteuren van De Molenaar, onderwerpen aangesneden Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Juryvoorzitter Rudy die in het nieuws zijn en enige relatie hebben met de graanverRabbinge, hoogleraar aan Wageningen Universiteit, onderstreepte werkende- en/of diervoederindustrie. dat de drie genomineerden aan al de criteria voldeden.

12

13

D e M o l e n a a r n r. 2 1 2 4 o k t o b e r 2 0 0 8

14•PTC:14 20-10-08 12:24 Pagina 14

Nieuwe educatieve mengmachine PTC+ Techniek

[Geert Jan Konen]

Het hart van een mengvoederfabriek is de mengmachine. Dat geldt ook voor de educatieve mengvoederfabriek van praktijktrainingsinsituut PTC+ in Barneveld. Afgelopen zomer werd daar een nieuwe mengmachine geplaatst, aangepast aan onderwijsdoeleinden.

Voor de installatie van de nieuwe menger moest de vloer deels worden gesloopt.

Tot afgelopen zomer beschikte PTC+ over een dertig jaar oude Ottevangermengmachine in de educatieve mengvoederfabriek te Barneveld. ,,Maar als trainingsinstituut moet je meegaan met de nieuwste ontwikkelingen. Het werd dus hoogtijd voor vervanging van deze machine’’, aldus Hans Vink, die niet alleen de molenaar, maar ook trainer en mengvoederspecialist is bij PTC+. Het vervangen van een dergelijke machine bleek niet veel minder dan het verrichten van een soort ‘open hartoperatie’ in het bedrijf. Vo o r b e re i d i n g Aan de ingrijpende verandering gingen bijna zes jaar vooraf van ideevorming, plannen maken en voorbereiden. Vink draait al lang mee in de diervoederindustrie en heeft op basis van die ervaring een goed beeld van de ontwikkelingen in de sector. Ottevanger, die zelf ook met regelmaat studenten naar Barneveld stuurt, bood een paar jaar geleden aan de oude machine ‘om niet’ te vervangen door een nieuwe. ,,Een

prachtig aanbod natuurlijk, maar dan ben je er nog lang niet. Je moet ruimte maken om de oude machine te demonteren en weg te halen. Voor de installatie van de nieuwe moest de vloer deels worden gesloopt en dan moet de nieuwe machine worden geplaatst en aangesloten. Ook de elektriciteit moest worden aangepast.’’ Mede vanwege alle extra ingrepen heeft het enige tijd geduurd, voordat de daadwerkelijke vervanging plaatsvond. Uniek In de educatieve mengvoederfabriek staat nu een mengmachine die aan de bovenzijde met plexiglas is afgedekt. Verlichting maakt het mengproces zichtbaar. ,,Normaal gesproken zit alle techniek verborgen achter blauwe platen. Een fabrikant wil immers niet alle geheimen prijsgeven. Maar onze nieuwe menger heeft daar plexiglas, zodat een cursist kan zien wat er aan apparatuur in de mengmachine zit.’’ Vink is mede daarom erg blij met de nieuwe apparatuur.

-

Schoepen

De mengmachine bij PTC+ is voorzien van plexiglas en verlichting

De nieuwe mengmachine bij PTC+ werkt met schoepen, een methode die intensiever mengen mogelijk maakt en resulteert in een constantere mengkwaliteit. ,,Die mengkwaliteit is voor ons niet zo heel belangrijk omdat wij niet voor de markt mengen. Maar voor de mengvoederfabrikant is dat wel van grote waarde. Onze cursisten zien de werking ervan nu al in de opleiding.” Hans Vink is dan ook blij te kunnen beschikken over deze relatief nieuwe techniek. ,,Dit verhoogt de kwaliteit van onze trainingen.’’

zodat cursisten kunnen zien wat er in de machine gebeurt.

14

15

D e M o l e n a a r n r. 2 1 2 4 o k t o b e r 2 0 0 8

15•adv:15 20-10-08 10:59 Pagina 15

Bezoek ons op Eurotier Hal 15 stand B1 1

9'#&&8#.7'61;174(''&

0764#%+&+06'56+/

7KVIGDTGKFGRTQFWEVKPHQ QRYYYCITKOGZDG

%#.%+7/$76;4##6'007%.'16+&'0 +0''05.194'.'#5'/#64+: 5NQYTGNGCUGCCPIGVQQPFDKLDKIIGP

8#4-'05-).'78'0

2QUKVKGHGHHGEVXCP0WVTCEKF+PVGUVKOQRFGFCTO

RTGUVCTVGTUVCTVGT

0GICVKGXGEQPVTQNG

RRO0WVTCEKF+PVG5VKO

FCIVQVFCI





FCIVQVFCI





FCIVQVFCI













)TQGK IFCI

&$"%&&%
&
"#
#("
&$.!

8QGFGTEQPXGTUKG

$ !$
#"#&"%%
(!
("
"!&)
!&$"*&!

FCIVQVFCI /GUVUEQTG FCIVQVFCI

 


  










  
  




  


 




  

    


  
 
 


  


&"!!
)"$!
. !$
""$
&
 ''!%*%&


$'%
"$$
!+* %
)"$!
!
(""!
&
($%& 
!'&$.!&!
)"$!
,.!&
%"$$ 

  
 

    #%*6'456'0*1'-$'.+..'6'. #%*6'456'0*1 $' '

  (#:    

16-17-18•Eurotier:16-17-18 21-10-08 11:47 Pagina 16

Eurotier is ‘s werelds grootste veehouderijbeurs. Dit jaar telt het vierdaagse evene-

Internationale b

ment een recordaantal standhouders. Het unieke programma, de vooruitstrevende informatie en goede bereikbaarheid moeten bezoekers uit alle windstreken naar Hannover trekken.

Algemeen

De toegangskaarten voor de ‘Young Farmers Day’ waren drie weken voor aanvang uitverkocht.

[Anneke van der Schaaf]

Eurotier 2008 wordt van 11 tot en met 14 november gehouden in Hannover. Volgens de organisatie is de beurs internationaler dan ooit met 715 standhouders uit 45 landen. Nederland behoort tot de best vertegenwoordigde landen met 87 bedrijven. De afvaardiging uit Frankrijk is dit jaar gestegen met 20 procent en het aantal standhouders uit China en de Verenigde Staten is verdubbeld. ,,Dit is het evenement voor internationale marktspelers uit Europa, Rusland, het Midden-Oosten en Oost-Azië. Voor hen is EuroTier dé beurs voor de branche", aldus dr. Reinhard Grandke, van de Deutsche Landwirtschafts-Gesellschaft (DLG). Hij voegt daaraan toe dat het een ontmoetingsplaats is voor agrarische ondernemers, investeerders, grote industriële klanten, handelaren en onderzoeksfaciliteiten van over de hele wereld, maar ook voor vertegenwoordigers uit de politiek, consultants, organisaties en federaties.

Wo r l d P o u l t r y S h o w Eurotier dankt de groei van het evenement dit jaar ook aan de terugkeer van het unieke pluimvee-evenement de ‘World Poultry Show’. In totaal 220 pluimveespecialistische bedrijven en organisaties uit de hele wereld zijn aanwezig. Bezoekers kunnen in ‘cross-species’ segmenten alles vinden over voeren, voederopslag en diergezondheid voor de pluimvee-, varkens- en rundveehouderij. Ook het bio-energie onderdeel van Eurotier biedt voor veehouders allerlei informatie over mogelijkheden voor verwerking van mest. De World Poultry Show toont de nieuwe technische ontwikkelingen op gebied van pluimveehouderij. ,,Eurotier kent medailles toe aan de meest innoverende technieken in de branche. In deze sector zijn een paar bedrijven die gouden of zilveren medailles hebben gewonnen”, vertelt Grandke. ,,De innovaties in de pluimveehouderij zijn

dit jaar met name op het gebied van ‘handling’ van het verse product”, voegt hij daaraan toe. Dit jaar vielen Schuitemaker en Big Dutchman in de prijzen voor hun innoverende bijdrage aan de sector. Voor optimaal productiemanagement wordt het steeds belangrijker de meest up-to-date informatie over productie en kwaliteit te hebben. Dit is een trend in de pluimveesector. De ontwikkelingen maken het mogelijk om zo vroeg mogelijk in het proces kwaliteitscategorieën te

16-17-18•Eurotier:16-17-18 21-10-08 11:47 Pagina 17

e beurs veehouderij Voorbeschouwing Eurotier 2008 Hannover Dierenartsen ,,We hebben nog meer nieuwe evenementen. Naast de bekende onderdelen van Eurotier wordt dit jaar voor het eerst het jaarlijks congres voor praktiserende dierenartsen gehouden: de ‘Veterinarian Medicine Exhibition’ ”, vertelt Reinhard Grandke. Het congres voor dierenartsen biedt een breed aanbod aan seminars en lezingen. Een gedeelte is alleen toegankelijk voor praktiserende dierenartsen en handelt zich voornamelijk om praktijk en operaties. Daarnaast hebben de dierenartsen toegang tot de beurs, kunnen zij zich laten informeren over de meeste recente ontwikkelingen in de veehouderij en over het aanbod van medicatie op recept. Het is de bedoeling om Europese en Chinese experts op de ‘Pig Summit’ samen te brengen.

benoemen. Verder is er een innoverende vernieuwing voor voorzichtige behandeling van eieren die resulteert in minder productuitval. Ook efficiëntie en hygiëne tijdens het productieproces komen aan bod. Genetica ,,Innovaties en ontwikkelingen in de diergenetica worden steeds meer van belang voor toekomstgerichte melkveehouderijen”, licht Grandke toe. ,,Met name als het gaat om de fok van robuuste langlevende koeien.” Ook dit jaar geeft Eurotier weer een overzicht van topfokkerij in Europa. Bij elkaar laten 33 organisaties hun dochterkoeien zien op de ‘TopTierTreff’. Dit evenement is een effectief instrument voor presentatie van moderne diergenetica. ,,Het is één publiekstrekker voor Eurotier”, zegt Grandke. Presentaties worden dagelijks gegeven in het Duits, Engels en Russisch. Rassen die onder andere de revue passeren, zijn de Holstein (Simmental), Flek Vie en Brown Swiss rassen en een verscheidenheid aan vleeskoeien. ‘ B i o E n e r g y E u ro p e ’ Een andere grote publiekstrekker is ‘BioEnergy Europe’, de internationale

beurs voor bioenergie en lokale energielevering. Ongeveer 200 specialisten inclusief de belangrijkste spelers in de branche, zijn vertegenwoordigd in Hannover. De deelnemers brengen een alomvattend programma dat alle nieuwe ontwikkelingen op het gebied van technologie in de bioenergievoorziening en hergebruik van energie laat zien. ‘BioEnergy Europe’ wordt in nauwe samenwerking met VDMA Power Systems georganiseerd. Het programma spreekt volgens de organisatie bioenergieproducenten, landbouw, lokale autoriteiten, commercie en industriële gebruikers en leveranciers aan. Het is de eerste keer dat een beurs deze doelgroepen bij elkaar brengt. Het doel van ‘BioEnergy Europe’ is een platform te creëren om voor transparantie in de markt te zorgen door een breed aanbod van technische oplossingen en services. Door de gehele keten te dekken, is het de bedoeling om de vertegenwoordigers in biomassaproductie en de leveranciers en eindgebruikers dichter bij elkaar te brengen en daar waar nodig tussen deze partijen een brug te slaan. Naast het beursprogramma organiseert DLG samen andere partijen een aantal technische hoogtepunten en een sym-

16

17

posium dat speciaal gericht is op een dialoog over de toekomst van bioenergieproducenten en tussen lokale energieleveranciers. Aquacultuur ,,Een ander evenement dat aansluit op ‘Bioenergy Europe’ is het evenement voor aquacultuur. Dit onderdeel krijgt, net als de rest van de beurs, steeds meer internationale bezoekers uit de visvoerindustrie, milieuingenieurs, instituten op het gebied van aqua- en marinecultuur en viskwekerijen”, aldus Grandke. ,,Het concept om informatie- en adviesservice te combineren met een internationaal beurslandschap in een sterk agrisegment draagt sterk bij aan de behoefte van de branche. Daarnaast is het mogelijk voor vertegenwoordigers uit deze branche te netwerken op de ‘BioEnergy Europe’-beurs. In de aquacultuur speelt warmte een voorname rol tijdens het reguleren van de warmwatervoorziening in de viskwekerij”, licht hij toe. Te c h n i e k ,,EuroTier wordt gezien als platform voor toekomstontwikkelingen in de veehouderij. Techniek speelt daarin een belangrijke rol en is daarom ruimschoots vertegenwoordigd in Hannover”, aldus

D e M o l e n a a r n r. 2 1 2 4 o k t o b e r 2 0 0 8

16-17-18•Eurotier:16-17-18 21-10-08 11:48 Pagina 18

>> Internationale beurs veehouderij Prijsuitreikingen Grandke. ,,Technologische trends en ontwikkelingen in de veehouderij komen uitgebreid aan bod.” Er worden onder meer Oost-Europese workshops georganiseerd met als onderwerp de internationale samenwerking gericht op perspectieven, uitdagingen en concepten in Oekraïne en Rusland. Ook staat een Europees-Chinese conferentie met de varkenshouderij als onderwerp op het programma. Vertegenwoordigers uit verschillende vakgebieden, waaronder research, consultancy, industrie en veehouderij zullen op Eurotier dagelijks presentaties geven over alle onderwerpen. De presentaties worden tegelijkertijd ook in het Engels en Duits vertaald.

De ontwikkeling van fermentatietechnologie voor voeders is een van de winnaars van de zilveren medailles.

Jonge veehouders In navolging op het succes van de vorige Eurotier wordt ook dit jaar weer de ’Young Farmers Day’ georganiseerd. Dit evenement is bedoeld voor jonge veehouders en studenten in het vakgebied. Naast het reguliere bezoek aan de beurs worden voor deze doelgroep discussies, meeting points en een ‘Young Farmers

Jaarlijks worden er op Eurotier gouden en zilveren medailles uitgereikt voor de meest innoverende ontwikkelingen bestemd voor de veehouderij. Gouden medailles worden uitgereikt aan nieuwe concepten waarvan wordt verwacht dat ze op essentiële punten zijn veranderd en wezenlijk bijdragen aan een verbetering van het proces. Cruciale beoordelingspunten zijn: praktische toepassing, dierwelzijn en impact op bedrijfs- en arbeidsmanagement en bijdragen aan duurzame bedrijfsvoering. Impact op werkverschaffing en arbeidsomstandigheden worden eveneens getoetst. Zilveren medailles worden uitgereikt wanneer een bestaand product dusdanig is aangepast dat het een substantiële verbetering van de functie en het proces tot gevolg heeft. Deze producten voldoen niet aan de volledige eisen van een gouden medaille. De economische bijdrage aan werkprestatie, -kwaliteit en operationele betrouwbaarheid zijn belangrijk bij de selectie. Gouden prijswinnaars op Eurotier 2008 zijn te vinden op het gebied van positiebepaling van individuele dieren, schoonmaken van vloeren in de stal, het tellen van eieren en een automatisch voersysteem. Zilveren medailles zijn gewonnen voor een automatische schoonmaak van klauwen en hoeven, automatisering door koppeling van klimaatbeheersing en voeren, meten van waarden in melk met infraroodtechnologie, spermatechnieken, een nieuwe manier van melken, ontwikkelingen om het sociale gedrag van vee waar te nemen, ontwikkeling op individueel melken, transport van eieren, automatische toediening van insecticiden, ontwikkeling fermentatietechnologie van voeders, een calciumdrank voor kalveren, een nieuwe ontwikkeling bij een melkrobot en op het gebied van meting van psychologische gegevens met een sensor.

Party’ georganiseerd. Een ontmoetingsplek waar deelnemers elkaar kunnen leren kennen en ervaringen uitwisselen. Voor dit evenement waren 2300 kaarten beschikbaar die drie weken voor de aanvang van Eurotier waren uitverkocht. Pig Summit Een ander hoogtepunt in Hannover is de Chinees-Europees ‘Pig Summit’. Het is de bedoeling om Europese en Chinese experts samen te brengen om over het hele proces van conceptie tot en met slachten van gedachten te wisselen. Het evenement is bedoeld voor experts werkzaam in de varkensbranche. Deelnemers aan dit onderdeel zijn fokbedrijven, voederspecialisten, onderzoekers, vertegenwoordigers uit de financiële wereld en marketeers. Verscheidene delegaties uit China hebben al ingetekend voor deelname aan dit evenement. Drastische prijsstijgingen van voeders en uitbraak van ziektes hebben de productie van varkensvlees en de marges wereldwijd aangetast. De hedendaagse ontwikkelingen en problematiek voor deze twee grootmachten in deze bedrijfstak worden tijdens deze ChineesEuropese ‘Pig Summit’ aan orde gesteld.

18

19

Productie-efficiëntie en ziektecontrole in relatie tot de wereldhandel en marketing strategieën staan op het programma. ,, De vraag naar varkensvlees neemt toe, net als het consumentenbesef van traceerbaarheid, dierwelzijn, voedselveiligheid en kwaliteit. China is de grootste producent in deze sector, Europa is de tweede exporteur van varkensproducten. Een uitgelezen kans om deze twee partijen bijelkaar te brengen”, licht Grandke toe.

-

D e M o l e n a a r n r. 2 1 2 4 o k t o b e r 2 0 0 8

19•adv:19 20-10-08 13:26 Pagina 19

<[hj_b_joFhe]hWccW

Ec[]W#l[jpkh[d leehlhkY^jXWWh^[_Z AecdWWhZ[Fhel_c_ijWdZef0

GjcYkZZ :jgdI^Zg GZaVi^ZYV\Zc

=VgYZcWZg\ '-d`i# " (%d`i# hiVcYcg/

Dcil^``ZaZZckgjX]iWVVg]Z^Yhegd\gVbbVdeWVh^hkVc HigViV"<9gnEZg^dYZcHigViV"<AVXiVi^dc#KZgWZiZg]^ZgbZZ YZkgjX]iWVVg]Z^Yde]ZibZa`kZZWZYg^_[bZilZa&* CZZbkVcYVV\cd\XdciVXidebZiZZckVcdcoZgjcYkZZheZX^Va^hiZc/ >ZlZ=d[hiZYZ/%+ "*()'%&,.$7ZgijhAZc[Zg^c`/%+ "*&(&'.(*$6aaVgY:hhZa^c`/%+ "(%*.,+)&

=VccdkZg

&&cdk#  "&)cdk# =Va/

HiVcY/

'). &*<&'   Fhel_c_8$L$  J[b0  &'&*()/+&&  ;#cW_b0 _d\e6fhel_c_$db  ?dj[hd[j0 mmm$fhel_c_$db

20-21•Workshop:20-21 20-10-08 12:35 Pagina 20

Voer in relatie tot d Diervoeding

[F. Lidian]

Diervoeders kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan het dierwelzijn door het voorkomen van gezondheidsproblemen of kannibalisme. Dit verbetert niet alleen het dierwelzijn, maar heeft ook een positief effect op de rendabiliteit van de veehouderij. Kosten voor milieu en dierenwelzijn zijn kenmerkend voor de moderne veehouderij. Meestal worden deze gezien als belemmering voor goede rendabiliteit. Tijdens het ‘Welfare Assessment on Farm Level’-symposium in Gent bleek echter dat heel wat dierenwelzijns- en milieunormen geen aanleiding geven tot een verlaagde rendabiliteit. In de Orffaworkshop ‘Animal Feed and Welfare’ werd nader ingegaan op de relatie tussen diervoeding en –welzijn. Daaruit blijkt voer een belangrijke rol kan spelen bij het voorkomen of tegengaan van dierwelzijnsproblemen. Dit komt de winstgevendheid van de veehouderij ten goede. K l a u w p ro b l e m e n Een van de voornaamste dierenwelzijnsnormen is het comfortabel en pijnloos kunnen bewegen van dieren. Ze moeten daarvoor beschikken over voldoende ruimte. Tevens moet het motoriek stelsel

van de dieren een pijnloze verplaatsing toelaten. Klauwaandoeningen en –letsels zijn daarbij een belangrijke belemmering. Dieren met gezonde klauwen bewegen zich niet alleen beter, maar hebben bovendien een langere levensduur. Opfok- of aanschafkosten kunnen daardoor over meer nakomelingen worden verdeeld, hetgeen de rendabiliteit van de onderneming ten goede komt. Melkvee Klauwproblemen bij melkvee zijn pijnlijk voor het dier en kosten de veehouder veel geld. In Engeland wordt de kostprijs van klauwaandoeningen geschat op 250 tot 300 euro per aangetast dier of 20 tot 30 euro per gemiddeld aanwezig dier. Omgeving, koegedrag, ras, opfok, infectiegraad en voeding spelen een rol bij klauwaandoeningen. Klauwbevangenheid treedt vooral op bij koeien met uier- of baarmoederontste-

Kannibalisme Bij verschillende diersoorten treedt kannibalisme op, waardoor het welzijn van deze dieren onder druk komt te staan. In analogie met de bewegingsmogelijkheden van dieren is kannibalisme gerelateerd aan voeding en een algemeen welbehagen. In de leghennensector varieert het verenpikken van een bijna onschuldig spelen tot ernstige of volledige veerbeschadiging. Deze laatste vorm benadeelt het welzijn en veroorzaakt economische schade door extra sterfte, gereduceerde eileg en toename van voergebruik. Van verschillende factoren, zoals hoge lichtintensiteit, slechte ventilatie, hoge bezettingsgraad, grote groepen en stress, is al bekend dat ze verenpikken in de hand werken. Ook voedingsfactoren, zoals de eiwitbron (dierlijk of plantaardig) en aminozuursamenstelling (evenwicht), hebben invloed op verenpikken. Bij varkens komt kannibalisme tot uiting via staartbijten. Meer staartbijten worden in verband gebracht met een tekort aan of een onbalans van aminozuren. Tryptofaan, als precursor van serotonine, reduceert de agressiviteit van varkens en heeft zo een effect op het verlagen van de staartbijtfrequentie.

king of acetonaemie. Deze aandoeningen zorgen voor wijzigingen in de stofwisseling van het dier die bevangenheid kunnen bevorderen. Klauwbevangenheid blijkt vaker voor te komen bij verandering van het rantsoen, bijvoorbeeld bij sterke stijging van de krachtvoedergift. Ook overmaat aan eiwit in het rantsoen of afkalven in te vette toestand kunnen aanleiding zijn voor de aandoening. Voer met veel snel verteerbare koolhydraten in combinatie met een gebrek aan structuurhoudende ruwvoeders, verstoort de pensgisting (pensacidose). Dit gaat gepaard met verhoogde aanwezigheid van giftige stoffen (histamine) en met een verminderd functioneren van de lever. Dit schijnt een vrij directe invloed te hebben op de circulatie in de hoornlederhuid, speciaal op die plaatsen die toch al onder druk staan. Additieven als levende gisten of een pensbuffer kunnen bijdragen aan het voorkomen van pensacidose. Ook de voorziening van mineralen (calcium, fosfor, zink en selenium), vitaminen (A,D, E en biotine) en zwavelhoudende aminozuren die noodzakelijk zijn voor een goede ontwikkeling van de klauw, zijn belangrijk. Gebruik van diervoederadditieven, bijvoorbeeld organisch gebonden spoorelementen, kan in veel gevallen uitkomst bieden. Va r k e n s Klauwaandoeningen bij varkens komen vrij algemeen voor en zijn dikwijls de reden van vroegtijdige afvoer van zeugen. In analogie met melkvee speelt voer een bijzondere rol bij het voorkomen van klauwproblemen bij varkens. Het toevoegen van biotine na het gebruik van organische koper- en zinkbronnen, geeft extra bescherming. Pluimvee Bij pluimvee worden voetzoolaandoeningen in de eerste plaats in relatie gebracht met een slechte strooiselkwali-

20-21•Workshop:20-21 20-10-08 12:35 Pagina 21

t dierwelzijn Orffa-workshop ‘Animal feed and welfare’

teit. Deze wordt ondermeer bepaald door voedingsfactoren, zoals hoog eiwit- en zoutgehalte, slechte vetkwaliteit en aanwezigheid van niet-zetmeelkoolhydraten. Deze voerfactoren resulteren in een hogere wateropname en verminderde strooiselkwaliteit. Additieven, zoals probiotica, etherische oliën en enzymen die de verteerbaarheid van het voer verbeteren, hebben een positieve invloed op de kwaliteit van de feces. Daarnaast kunnen producten zoals kleimineralen (clinoptilolieten) door hun waterabsorberend vermogen en binding van ammoniak in de darm een positieve invloed hebben op de strooiselkwaliteit. Uit diverse studies blijkt dat verdunnen van voer met kleimineralen een positief effect heeft op strooiselkwaliteit, het voorkomen van voetzoollesies en de ernst daarvan. Bepaalde voedercomponenten, zoals biotine en (organisch) zink, hebben ook invloed op de kwaliteit van de voetzolen bij pluimvee. Stallucht Gebrekkige ventilatie of een verhoogde emissie van metabole gassen en ammoniak hebben eveneens een grote invloed op het welzijn van landbouwhuisdieren en hun verzorgers. Ammoniak heeft een sterk irriterende invloed op de mucosale slijmvliezen van ogen en luchtwegen, waardoor de gevoeligheid voor onder andere ademhalingsziekten kan toenemen. De dagelijkse voeropname en -omzet worden negatief beïnvloed door een hoog ammoniakgehalte in de stallucht. Het ammoniakgehalte in de stallucht is voornamelijk afkomstig van overtollig eiwit of van een niet uitgebalanceerd aminozuurpatroon in het rantsoen. Overtollig eiwit (aminozuren) wordt gebruikt als energieleverancier voor het dier. Tevens ontstaat bij de desaminatie van aminozuren ammoniak. Het overtollige eiwit draagt zo bij aan de ammoniakemissie.

Een laag eiwitgehalte in het rantsoen en een geoptimaliseerd aminozuurpatroon beperken het overschot aan niet benutbare aminozuren. Hierdoor worden de hoeveelheid urinezuur en ureum die worden uitgescheiden, beperkt. Het stimuleren van de ontwikkeling van micro-organismen in de dikke darm bij varkens kan ervoor zorgen dat er meer microbieel eiwit wordt gevormd, waardoor minder stikstof in de vorm van ureum het dier verlaat. Daarnaast zijn er middelen, zoals kleimineralen (clinoptilolieten), die de vrijgekomen ammoniak binden waardoor de stallucht een betere kwaliteit krijgt. Het vermoeden bestaat dat ook probiotica, bijvoorbeeld Bacillus subtilis, en yuccaextracten hierin een rol kunnen spelen door inactivering van microbieel urease of het urease dat aanwezig is in het voeder, zoals bijvoorbeeld bij slecht getoast sojaschroot. U i t g e b a l a n c e e rd Duidelijk is dat een rantsoen met een lager, maar goed uitgebalanceerd, eiwit-

gehalte een positief effect heeft op het metabolisme van het dier en de kwaliteit van stallucht. Een lager ammoniakgehalte in stallucht is bij alle diersoorten duidelijk in relatie te brengen met het welzijn van de dieren en de rendabiliteit van de dierlijke productie. Bepaalde aminozuren, zoals tryptofaan, hebben een rechtsreeks effect via de beïnvloeding van het zenuwstelsel. Additieven, zoals kleimineralen, probiotica, enzymen, biotine en organische mineralen (koper en zink), leveren eveneens een bijdrage aan dierenwelzijn en rendabiliteit. Dierenwelzijnaspecten zoals poot- en klauwaandoeningen, ammoniakvorming, kannibalisme, maar ook beperkt voederen van zeugen of vleeskuiken(groot)ouderdieren, zijn factoren die goed via diervoeding kunnen worden verbeterd, zo concluderen de sprekers tijdens de Orffaworkshop.

-

Bij pluimvee worden voetzoolaandoeningen veroorzaakt door slechte strooiselkwaliteit. Deze wordt ondermeer bepaald door voedingsfactoren.

20

21

D e M o l e n a a r n r. 2 1 2 4 o k t o b e r 2 0 0 8

22•adv:22 20-10-08 15:07 Pagina 22

bestendigheid %

DVE (07) g/kg*

MervoBest Soja

80

370

MervoBest Raap

83

256

* voor toepassing in meelvoeders

Bestendig Eiwit Hoge bestendigheid

Uitstekende verteerbaarheid

Concurrerende prijsstelling

Uit voorraad leverbaar

Levering/informatie:

Verkoopadres: Tel. +31 (0)10 - 40 07 929

003.488PM_adv_MB_Eiwitbest.indd 1

Gecoate zuren: MICROACID 455, MICROACID 650 en MICROFORM 350 Gecoate zuren en essentiële oliën: MICROACID 455 HE en MICROACID 650 HE Bel ons voor meer informatie. 18-07-2008 09:14:20

Bezoek ons op Eurotier Hal 14 stand C1 0

De beste voerspecialisten geven mij raad! • • • • • •

BANDWEGERS DOSEERWEGERS BUNKERWEGERS AFZAKWEGERS WEEGBRUGGEN CIVIEL WERK, SERVICE, KEURINGEN

Het antwoord voor ieder weegproces PRECIA-MOLEN Postbus 3246, 4800 DE Breda Franse Akker 1, 4824 AL Breda Nederland

Telefoon Fax E-mail Website

076 524 25 20 076 522 80 39 [email protected] www.preciamolen.nl

Kies ook voor het eigentijdse productengamma van Sila Advanced Nutrition. Onze gecoate producten ondersteunen de gezonde en efficiënte groei van huisdieren. Alle producten zijn onderworpen aan een grondige en voortdurende kwaliteitscontrole. Wij bespreken graag met u de voor u meest geschikte samenstelling. Het gamma van SILA wordt exclusief door Tessenderlo Group aangeboden. Tessenderlo Group Bergstraat 32 B-3945 HAM – België Tel. +32 13611316 fax +32 13611327 [email protected] www.tessenderlogroup.com

23•adv:23 20-10-08 09:35 Pagina 23

Over ons

Abonneren

Adverteren

Nieuwsbrief

Contact

FAQ

De Molenaar Vakblad voor de graanverwerkende en diervoederindustrie

brengt u het nieuws in hapklare brokken… …dé informatiebron voor de graanverwerkende en diervoederindustrie:

111 de jaargang, 22 augustus 2008 www.demolenaar.nl nummer

16/17

www.demolenaar.nl

De Molenaar vakblad voor de graanverwerkende en diervoederindustrie

De Molenaar digitale nieuwsbrief

Inhoud De Molenaar 2008-18

Beste abonnee, Hierbij ontvangt u de eerste digitale nieuwsbrief van Gebouwbeheer. Mocht u mij betrappen op een spelfoutje, mail mij dit dan naar: [email protected]. Met vriendelijke groet, Jacqueline Wijbenga, Hoofdredacteur

Actueel Voedsel van gekloonde dieren veilig Het eten van een stukje vlees en andere afgeleide producten van gekloond vee levert geen gevaar op voor de gezondheid. Dit definitieve advies gaf de EFSA aan de Europese Commissie (EC). Lees meer 쑺쑺

Meer nieuws Graanoogst hoger dan verwacht De Europese graanoogst pakt dit jaar ongeveer een zesde hoger uit dan die van vorig jaar. Dit meldt de Europese Commissie op basis van de jongste ramingen van het eigen Joint Research Centre (JRC). Lees meer 쑺쑺

Danis: innovatief en veelzijdig Vijand en vriend

Hongersnood treft 14 miljoen in Afrika Ruim 14 miljoen mensen in Afrika zijn afhankelijk van voedselverstrekking en andere hulp door verwoestende droogte en stijgende voedselprijzen. Lees meer 쑺쑺

Zelfreinigend vermogen noodzakelijk

Vakblad De Molenaar is al 111 jaar hét vakblad voor de graanverwerkende en diervoederindustrie in Nederland en België. Iedere twee weken verschijnt er een uitgave met een gevarieerd aanbod van artikelen over o.a. transport en opslag, diervoeders en additieven, machinebouw en automatisering.

Gratis digitale nieuwsbrief Blijf op de hoogte met de digitale nieuwsbrief van De Molenaar. Ontvang het laatste nieuws in uw mailbox. Klik hier om u aan te melden.

Afmelden Ik wil mij afmelden.

Website Nieuws, achtergronden, dossiers, een overzicht van bedrijven en organisaties in de branche en aantrekkelijke kortingsacties: u vindt het allemaal op www.demolenaar.nl, hét multimediale platform voor de graanverwerkende en diervoederindustrie.

ePaper

Digitale nieuwsbrief

Het gehele vakblad is nu ook online te lezen, verrijkt met extra informatie en beeld + een digitaal archief waarin u oude uitgaven vanaf begin 2007 kunt doorbladeren.

Objectieve vakinformatie, interessante project- en bedrijfsreportages en belangrijke product- en marktinformatie. Geheel gratis en altijd actueel!

Neem voor alle advertentiemogelijkheden contact op met Siebolt Nieuwenhuis via 06 - 53 26 20 47 of via [email protected].

24-25•Viesie op aanzuren:24-25 20-10-08 13:16 Pagina 24

Visie op aanzuren Diervoeding

[Pascal Philipsen]

Historie van Selko

Selko is al 25 jaar specialist op het gebied van organische zuren. Het Tilburgse bedrijf organiseerde onlangs een symposium ‘Organische zuren anno 2008’. Daarbij werd aandacht besteed aan bekende producten en nieuwe inzichten.

1983 1994 2002 2005

Oprichting door Ad Kolen Productiestart in Tilburg Verkoop aan Nutreco Lancering Selacid Green Growth 2008 Lancering Trouw Nutrition Feed Additives: combinatie van Selko en Trouw Nutrition Feed Ingredients

Daarnaast werd Selko’s visie op aanzuren uit de doeken gedaan.

Het Selacid Green portfolio bestaat uit com-

Selko werd in 1983 opgericht. De afgelopen 25 jaar heeft het bedrijf een reputatie opgebouwd op het gebied van organische zuren. Tijdens het symposium ‘Organische zuren anno 2008’ werd ingegaan op deze rijke historie, de hedendaagse praktijk en nieuwe inzichten. ,,We staan ook in de toekomst niet stil. Zo gaan we de komende twee jaar investeren om de productiecapaciteit te verdubbelen”, aldus Tine Snels, general manager van Trouw Nutrition International, divisie Feed Additives, waarvan Selko tegenwoordig deel uitmaakt. Snels gaf tijdens het symposium uitleg over de expansie en verwevenheid tussen Trouw, Selko en Nutreco.

binaties van kortketenige vetzuren en middellang keten vetzuren.

To e p a s s i n g e n Naast de toevoeging van organische zuren in petfood, dier- en visvoeder, worden deze producten ook toegepast

in bijproducten uit de levensmiddelenindustrie. Selko werkt hiervoor samen met een groot aantal levensmiddelenbedrijven om de ‘reststromen’ te verwaarden tot geconserveerde hoogwaardige coproducten voor varkenshouders die brijvoer verstrekken. Op het boerenerf werken Selko’s productspecialisten samen met veehouders om bederf in bijproducten en/of brijvoer door gist en bacterieën te voorkomen. Rundveehouders worden ondersteund om broei in silage en het rundveerantsoen tegen te gaan. Daarbij kijkt Selko niet alleen naar het voer, ook drinkwater wordt nadrukkelijk meegenomen. Ongewenste microben kunnen door toevoeging van Selko pH aan 2 liter per m3 drinkwater worden bestreden. Rondleiding Hay Kleuskens, global sales manager, gaf een virtuele rondleiding door de fabriek in Tilburg. Van order-entry tot uitlevering bij de klant, van aanleveren van grondstoffen tot opslag gereed product en de complete kwaliteitscontrole. Niets werd overgeslagen tijdens de filmpresentatie. De fabrikage van zowel vloeibare als vaste zurencombinaties gebeurt bij Selko volautomatisch. Niet alleen snel en efficiënt, maar ook veilig. ,,Dat vereist de nodige aandacht, temeer daar het soms etsende en corrosieve stoffen betreft die deel uitmaken van onze

organische zurencombinaties’’, aldus Kleuskens. Per dag wordt er 120 tot 130 ton gereed product geproduceerd. In totaal is de opslagcapaciteit zo’n 2000 ton. „Deze grote opslag heeft vooral te maken met export naar landen buiten Europa”, legt Kleuskens uit. „Risico en veiligheidsinformatie moeten voor de ontvanger leesbaar zijn, dus in de eigen taal worden verstrekt. Dan heb je al snel een groot assortiment.” Selko heeft een eigen technische dienst die zorgt voor de implementatie van doseersystemen bij veehouders en mengvoerbedrijven. „Onze producten hebben een lage dosering. Een goede verdeling in voer of water is van groot belang voor de optimale werking. Een goede doseertechniek zorgt voor een homogene verdeling.” In het eigen laboratorium worden diverse testen en onderzoeken uitgevoerd, zoals houdbaarheidsonderzoeken, HPLCanalyses, microbiologische tellingen van voer en drinkwater, gistonderzoek in bijproducten en testen van nieuwe producten. Sommige analyses worden uitbesteed aan Masterlab. P ro d u c t i e De enkelvoudige grondstoffen die Selko gebruikt voor haar productconcepten, maakt het bedrijf niet zelf. Propion- en mierenzuur komen van BASF in Ludwigshafen. ,,Beide zuren worden

24-25•Viesie op aanzuren:24-25 20-10-08 13:16 Pagina 25

Selko, 25 jaar organische zurenspecialist

niet alleen in de diervoederindustrie gebruikt’’, vertelt dr. Matthias Conrad, global product manager BASF. ,,Organische zuren zijn breed inzetbaar. Zo wordt mierenzuur bijvoorbeeld toegepast in batterijen voor mobiele telefoons, maar ook in farmaceuticals, papier en textiel.’’ Als het gaat om de productie van organische zuren, richt BASF zich met name op propion- en mierenzuur, puur en afgebufferd. Het is deels geneutraliseerd om minder corrosief te krijgen. Het fabrikageproces is complex. Alleen al voor de productie van mierenzuur is een productiecapaciteit nodig van 160.000 ton. De twee zuren worden via controleerbare processen gemaakt. Toch zijn propion- en mierenzuur niet per definitie ‘chemische stoffen’. ,,Deze zuren komen ruimschoots in de natuur voor. Rode - en bosmieren, maar ook de brandnetelplant beschermen zichzelf door de productie van mierenzuur. Propionzuur zit bijvoorbeeld in zuurkool en kaas.’’ Ook in de pens van koe worden grote hoeveelheden propionzuur gevormd, wat een belangrijke energiebron is voor de koe. We r k i n g Organische zuren kenmerken zich onder andere door hun antimicrobiële werking. Niet-gesplitste zuurmoleculen dringen een bacteriecel binnen en doden deze van binnenuit af. Daarnaast zorgen de organische zuren voor een daling van de pH. Combinaties van zuren hebben vaak meer effect dan zuren afzonderlijk. Bij een grotere effectiviteit volstaat een lagere dosering. Om meer veiligheid in te bouwen en de vluchtigheid tijdens hitteprocessen te minimaliseren, worden organische zuren deels geneutraliseerd en afgebufferd. Dit doet Selko met ammoniumhydroxide. Testen wijzen uit dat de gewenste antimicrobiële activiteit behouden blijft

en de aantasting op metalen minimaal is in vergelijking met bijvoorbeeld lignosulfaat. Innovatie Het kennisnetwerk van Selko’s innovatieteam onder leiding van Hans van Dam is multidisciplinair. Het Nutreco Ingredient Research Centre met onderzoeksfaciliteiten op meerdere locaties voor verschillende diergroepen, wordt ingezet om Selko-producten te testen. „We zijn ooit begonnen om de buffercapaciteit van biggenvoer te verlagen. Nu, met het verbod op antimicrobiële groeibevorderaars achter ons en de huidige discussie over een hoog medicijngebruik in met name de varkenshouderij, zijn we veel kennis over organische zuren rijker”, aldus Van Dam. „Weten wie je vijand is en inspelen op een kostenefficiënte werkwijze zijn de enig juiste manieren om met deze materie om te gaan. Wij willen daarbij dicht bij de klant staan om gezamenlijk oplossingen te vinden.” Voordat nieuwe concepten in de markt worden geïntroduceerd, wordt de werkzaamheid ervan gekwantificeerd via kengetallen als groei, voederconversie,

De fabrikage van zowel vloeibare als vaste zurencombinaties gebeurt bij Selko volautomatisch.

gezondheid, mestkwaliteit, werkingsmechanisme en kosteffectiviteit. Een aantal kengetallen zijn via in vitro testen te achterhalen, andere via een gecontroleerde infectie-, voer- of veldproef. Veldproeven zijn het sluitstuk. „Zo’n compleet proces kan wel twee jaar duren, maar dan hebben wij wel de zekerheid die we wensen.”

-

Zuren in praktijk Iwan van den Tillaart, areamanager Noord-Europa, belicht de effecten van Selko-producten in de dagelijkse praktijk. „Afhankelijk van de ziektedruk in de stal is er een andere dosering en een ander product.” Zo kan een mengvoerbedrijf kiezen voor een standaard en een safe voerlijn over de biggen-, start-, groei- en eindfase. In de safe lijn bij de biggen bijvoorbeeld, adviseert Van den Tillaart 0,2 procent Selacid Green Growth plus 0,3 procent Selacid en in de standaard-biggen 0,6 procent Selacid. Deze combinaties zijn geschikt om de darmgezondheid te sturen bij zowel varkens als kippen. Mengvoerbedrijven zetten organische zuren ook in om de houdbaarheid van het voer te garanderen en in de strijd tegen Salmonella. Daarbij kan ook het drinkwateradditief Selko pH van betekenis zijn. „Bedrijven met hoge Salmonella-titers waren door het aanzuren van water met dit product, vrij van deze vervelende ziekteverwekker”, besluit Van den Tillaart.

24

25

D e M o l e n a a r n r. 2 1 2 4 o k t o b e r 2 0 0 8

26•adv:26 20-10-08 09:36 Pagina 26

RIJK AAN SMAAK

RIJK AAN ENERGIE

RIJK AAN KRACHT

R I J K A A N K WA L I T E I T

Honderd procent natuurlijk en gezond met een uitstekende verteerbaarheid. Dat is de kracht van BrandPLUS® producten. Door een verfijnde techniek van microniseren en extruderen wordt het zetmeel in de grondstoffen ontsloten en blijft de smaak bewaard. De aanwezige nutritionele kennis wil Brandenburch met u delen. Graag zelfs. Want samen met u producten ontwikkelen en markten uitbreiden, is de basis voor een succesvolle samenwerking. P.O box 106, 5710 AC Someren • Kanaalweg 6, 5721 MZ Asten • P (+31) 493 69 37 84 • F (+31) 493 69 56 95 • I www.brandenburch.com • E [email protected]

27•Nefedi:27 20-10-08 12:21 Pagina 27

Uitfasering gemedicineerde voeders Nevedi neemt maatregelen om verbod te realiseren Algemeen

[Jacqueline Wijbenga]

Brancheorganisatie Nevedi pleit voor een uitfasering van gemedicineerde voeders. Nevedi noemt nog geen datum voor een definitief verbod. ,,Dat willen we afstemmen

Maatregelen Om te komen tot een uitfasering van gemedicineerde voeders, neemt Nevedi een aantal maatregelen: - in beeld brengen van het gebruik van gemedicineerde voeders - onderzoek naar alternatief gebruik van spoelcharges - informeren van voervoorlichters over het gebruik van gemedicineerde voeders en de alternatieven zoals verstrekken van medicijnen via topdressing of drinkwater - in beeld brengen van de logistieke meerkosten van gemedicineerd voer en berekenen van economisch omslagpunt van alternatieven.

met ketenpartners en de overheid.’’ Het gebruik van medicijnen in de veehouderij staat ter discussie. De laatste jaren wordt er steeds vaker een verband gelegd tussen antibioticaresistentie bij de mens en het gebruik van geneesmiddelen in de veehouderij. Deze maatschappelijke discussie is voor Nevedi aanleiding om de productie en het gebruik van gemedicineerde voeders onder de loep te nemen en een visie te ontwikkelen op het gebruik ervan. Op basis van die analyse stelt Nevedi vast dat de sector moet streven naar een uitfasering van gemedicineerde voeders. Ve r s l e p i n g Aan de productie van gemedicineerde voeders worden strenge eisen gesteld. Diervoederfabrikanten moeten beschikken over een vergunning en mogen uitsluitend produceren op basis van een attest van de dierenarts. Na de productie van gemedicineerde voeders wordt een spoelcharge –niet bedoeld als eindvoedergedraaid om de kleine hoeveelheid gemedicineerd voer die op de productielijn achterblijft, te verwijderen. Uit onderzoek van Thomas van der Poel (Wageningen UR) blijkt dat de gemiddelde versleping op productielijnen in de diervoederindustrie uitkomt op 5,6 procent. De GMP-richtlijnen stellen eisen aan de maximale residuniveaus (MRL) voor medicijnen in eindvoeders. Door gebruik te maken van spoelcharges worden MRL’s in dierlijke producten niet overschreden. ,,Hoe goed je de richtlijnen ook opvolgt, versleping is niet te voorkomen. Je blijft wel onder de toegestane norm, maar wettelijk gezien geldt er een nulnorm

voor medicijnen in niet-gemedicineerd voer’’, aldus Frank Jorna van Nevedi. In het licht daarvan en met het oog op de discussie rondom antibioticaresistentie pleit Nevedi voor het tot een minimum beperken van het produceren van gemedicineerde voeders en op termijn een ban op die productie. Alternatieven ,,Eigenlijk is het niet de taak van de diervoederindustrie om medicijnen toe te dienen. Die functie is voorbehouden aan de dierenarts.’’ Volgens Nevedi wordt te vaak gekozen voor toediening via het voer -,,de gemakkelijke weg’’-, terwijl orale toediening via topdressing of drinkwater residuvorming voorkomt. ,,Dit verdient dan ook de voorkeur.’’ De brancheorganisatie wil daarom samen met ketenpartners en overheid onderzoeken hoe de orale toediening van medicijnen kan worden gestimu-

26

27

leerd. Nevedi is zich ervan bewust dat de orale toediening niet voor alle medicijnen mogelijk is; sommige medicijnen moeten vanwege registratievoorschriften via het voer worden verstrekt. Het geven van medicijnen via het drinkwater is bovendien (nog) niet op alle veehouderijbedrijven mogelijk omdat de faciliteiten daarvoor ontbreken. Vandaar dat Nevedi pleit voor een redelijke overgangstermijn. In die periode kunnen veehouders investeren in drinkwatersystemen. Ondertussen kunnen ketenpartners en overheid zich inspannen voor de noodzakelijke veranderingen in registraties en onderzoek doen naar mogelijk vervangende middelen. ,,We streven wel naar een harde einddatum, maar die kan pas worden vastgesteld als we samen met ketenpartners en overheid een inschatting hebben gemaakt van hoeveel tijd we nodig hebben om de veranderingen door te voeren.’’

-

Wettelijk geldt er een nulnorm voor medicijnen in niet-gemedicineerd voer.

D e M o l e n a a r n r. 2 1 2 4 o k t o b e r 2 0 0 8

28•Nanotechnologie:28 17-10-08 11:10 Pagina 28

Nanotechnologie in strijd tegen mycotoxinen Algemeen

[Carolien Makkink]

Uitgaande van het vermogen van klei om toxinen te binden, heeft Olmix een

Ook namen de zeugen tijdens de lactatie meer voer op. Bij melkvee zijn er aanwijzingen dat MT.X+ gezondheidsproblemen als gevolg van mycotoxinenbesmettingen kan verlichten.

proces ontworpen om kleimateriaal te manipuleren. Deze aanpassing kan een bijdrage leveren in de strijd tegen mycotoxinen. Nanotechnologie wordt wel beschouwd als de nieuwste industriële revolutie. Het gaat hierbij om piepkleine structuren (0,1 tot 100 nanometer; een nanometer is 109 meter, oftewel een miljoenste millimeter) met specifieke eigenschappen. Nanotechnologie wordt al toegepast in cosmetica, waterfiltratie, inkt, vlekbestendige kleding, tennisrackets, et cetera. In de natuur komen veel nanostructuren voor. Spinnenwebben, lotusbladeren en klei zijn slechts enkele voorbeelden. Nanomateriaal heeft een grote mechanische weerstand, maar ook een hoge temperatuurstabiliteit, een sterke chemische reactiviteit en zeer goede elektrische geleidingseigenschappen. Olmix, opgericht in 1995, heeft op basis van nanotechnologie een product ontwikkeld voor toepassing in diervoeders. Ve r b e t e rd e k l e i Olmix richt zich op de ontwikkeling van natuurlijke producten, meestal op basis van kleimineralen, voor de veehouderij (voeding en hygiëne). Uitgaande van het natuurlijke vermogen van klei om endoen mycotoxinen te binden en vast te houden, hebben de onderzoekers bij Olmix een proces ontworpen om de structuur van kleimateriaal te manipuleren. Klei is opgebouwd in laagjes, net als mica. Macromoleculen (‘ulvanen’) die geëxtraheerd werden uit zeewier, worden in de ruimte tussen de kleilaagjes gebracht. Deze ulvanen modificeren de structuur van de klei, waardoor een nieuw ‘hybride’ composietmateriaal ontstaat. Hierdoor neemt de ruimte tussen de kleilaagjes toe en wordt de absorptiecapaciteit van de klei (Montmorillonite) tien

keer zo groot (figuur 1). Het product heet Amadéite en is wereldwijd gepatenteerd. To e p a s s i n g e n Vanuit Amadéite heeft Olmix in Frankrijk een mycotoxinebinder ontwikkeld, genaamd MT.X+. In dit product is Amadéite gecombineerd met andere actieve ingrediënten, zoals diatomeeënaarde, Montmorillonite en gistcelwanden. De werkzaamheid van Amadéite is bewezen in onderzoek bij TNO Kwaliteit van Leven met behulp van de verteringssimulatie. Hiermee is vastgesteld dat de absorptie van deoxynivalenol uit varkensvoer met 40 procent afneemt, als het voer 0,1 procent Amadéite bevat. De absorptie van fumonisinen wordt met meer dan 50 procent geremd. Hiermee is de werkzaamheid van MT.X+ als breed spectrum mycotoxinebinder vastgesteld. De bevindingen van TNO worden bevestigd door de Universiteit Utrecht, die MT.X+ onderwierp aan standaard bindingsproeven. MT.X+ bindt specifiek aan myco- en endotoxinen, en laat nutriënten, zoals vitaminen, glucose en eiwitten, ongemoeid, zo bleek uit het onderzoek van TNO. De absorptie van vitamine B1 verbeterde met 30 procent als 0,1 procent Amadéite was toegevoegd aan het voer. MT.X+ is ook getest op praktijkbedrijven. In Vietnam is onderzoek gedaan met gelten die gedurende tien maanden met mycotoxine besmet voer kregen (125 ppb T-2 toxine, 125 ppb zearalenon, 510 ppb fumonisine B, 50 ppb deoxynivalenol). Toevoeging van 0,5 kg MT.X+ verbeterde de reproductieresultaten. Drachtpercentage, toomgrootte en het geboortegewicht van biggen namen toe.

Multi-target Wereldwijd is 30 procent van de graanoogst besmet met één of meer mycotoxinen. Een besmetting is meestal niet beperkt tot één toxine; juist de combinatie van meerdere mycotoxinen in één grondstof levert gezondheidsrisico’s. Daarom is het van belang om multi-target mycotoxinebinders ter beschikking te hebben. Toepassing van MT.X+ in diervoeders leidt tot efficiënt afvangen van endotoxinen en mycotoxinen in het maagdarmkanaal en daarmee tot bescherming en stabilisatie van de darmwand. Professor FinkGremmels van de Faculteit Diergeneeskunde, een autoriteit op het gebied van mycotoxinen, merkt op dat er behoefte is aan gestandaardiseerd onderzoek om de werking van verschillende mycotoxinebinders te onderbouwen. De Universiteit van Utrecht werkt, evenals andere instituten, momenteel aan gestandaardiseerde in vivo proeven, waarmee de waarde van mycotoxinebinders voor de praktijk kan worden vastgesteld. In dergelijk onderzoek worden de bindingseigenschappen gemeten, gekoppeld aan gezondheidsindicatoren bij varkens en pluimvee.

-

De gelaagde structuur van Amadéite, met ‘pilaartjes’ van zeewier-ulvanen die de tussenruimtes vergroten.

29•adv:29 20-10-08 09:39 Pagina 29

Bezoek ons op Eurotier B11 Hal 15 - stand

BENT U ZEKER

VAN UW SYSTEEM? SGS IS THE WORLD`S LEADING INSPECTION, VERIFICATION, TESTING AND CERTIFICATION COMPANY SGS is recognized as the global benchmark for quality and integrity. With more than 50’000 employees, SGS operates a network of over 1’000 offices and laboratories around the world. AgroControl is, als onderdeel van de SGS Nederland Groep, actief in de meest uiteenlopende gebieden voor wat betreft certificatie en auditing. AgroControl is o.a. geaccrediteerd om u te certificeren tegen systemen als GMP, HACCP en ISO welke u helpen bij het waarborgen van de kwaliteit. SGS NEDERLAND B.V. AgroControl t 0181 – 69 32 97 e [email protected]

WWW.SGS.COM

30•adv:30 20-10-08 09:40 Pagina 30

LMÄJPwU[WHSSL[PZLYLU& 34//-6,/%)34/&$/3%2).'%. 4(%2-)3#(%!+/%34)3#(%)3/,!4)%

- gespecialiseerd in stapelen van zakgoed - overlappend stapelen - modulaire opbouw van machines

COMPLETE DOSEERINSTALLATIES

- capaciteit tot 2000 eenheden per uur - minimale omsteltijden - lage onderhoudskosten

MICRO DOSERINGEN

- 24 uurs servicedienst met uitzondering van zondag

STOOMDOSERINGEN

$% -/2'%.34/.$ $% -/2' % .34/. $   s s   (% (% % $).4 $).4(%2 (% 2 (/,,!.$ (/,,!. $ 4%,    s s & &! !8    777)63).34!,,!4)%3., )63).34!,,!4)%3., 777 )63).34 4!,,! ! !4 4)%3., , s).&/ s ).&/ )63).34 4! !,,! !4 4)%3.,

SYMACH Palletizers B.V. Deltahoek 4 4511 PA Breskens www.symach.nl

T +31(0)117 383265 F +31(0)117 382234 E [email protected]

31-32•Toekomst rundveehouderij:31-32 20-10-08 17:25 Pagina 31

De dierlijke productieketen staat de komende jaren voor grote uitdagingen. Met het afschaffen van het melkquotum breken voor de rundveehouderij onzekere tijden aan. Tegelijkertijd neemt de maatschappelijke druk om duurzaam te ondernemen toe. Beide ontwikkelingen kunnen op gespannen voet met elkaar staan.

Algemeen

[Albert Bouwman]

Toekomstverkenning melkveehouderij en diervoederindustrie

Duurzaamheid pijler voor gezond ondernemen De markt voor rundveehouders is volop in beweging en zal dat ook de komende jaren zijn. De afschaffing van het melkquotum in de EU in 2015 leidt tot een vrije markt waarin melkveehouders zullen opereren. Verwacht wordt dat het aanbod van melk daardoor toeneemt. Als de vraag niet meegroeit met het aanbod, zal de melkprijs dalen. Daarmee komt de rentabiliteit van de rundveehouderij onder druk te staan. Dat effect wordt in Europa nog eens versterkt door de hoge kostprijs. Het traag verlopende Europese toelatingsproces voor nieuwe ggo’s in combinatie met de nultolerantie voor (nog) niet-toegelaten ggo’s is de dierlijke productieketen daarbij een doorn in het oog. Hoe kan de rundveehouderij inspelen op deze uitdagingen? David de Glint, Nevedi-beleidscoordinator Duurzaamheid en Hans de Bie, sectormanager Landbouw bij Rabobank Nederland, gaven tijdens een Agrivaknet-bijeenkomst hun visie op een duurzame toekomst voor de rundveehouderij.

onder de winstmaximalisatie van een bedrijf (profit), de invloed van een bedrijf op zijn omgeving (planet) en de invloed ervan op mensen (people). „Als de werkwijze van een bedrijf winstmaximalisatie beoogt en daarbij tegemoetkomt aan het welzijn van mensen en de aarde, kunnen we spreken van een duurzame onderneming”, stelt De Glint.

Soja Wat bijdraagt aan het welzijn van mensen en de aarde is lang niet altijd even duidelijk, zegt De Glint. Zo kent Europa een nultolerantie voor nog niet toegelaten ggo’s, onder andere vanwege onvoldoende inzicht in de risico’s ervan voor de voedselveiligheid. „Maar juist nieuwe varianten van genetisch gemodificeerde

„Juist nieuwe varianten van genetisch gemodificeerde soja kunnen mogelijk

Duurzaamheid De Glint spreekt over de uitdagingen voor de diervoederindustrie als het gaat om duurzaamheid. Nevedi verstaat hier-

bijdragen aan duurzaamheid”, aldus David de Glint.

30

31

D e M o l e n a a r n r. 2 1 2 4 o k t o b e r 2 0 0 8

31-32•Toekomst rundveehouderij:31-32 20-10-08 17:25 Pagina 32

>> Duurzaamheid pijler voor gezond ondernemen

Hans de Bie:„Geen duurzaamheid zonder plezier.”

soja kunnen mogelijk bijdragen aan duurzaamheid. Er zijn minder gewasbeschermingsmiddelen nodig in vergelijking tot non-ggo. Ook de kwaliteit van de bodem is vaak beter, de teelt is relatief makkelijk en de opbrengst is hoger. Vanuit dit oogpunt dragen nieuwe ggovarianten mogelijk zelfs bij aan alle drie dimensies van duurzaamheid”, aldus De Glint. In de discussie over wel of niet toelaten van nieuwe varianten van genetisch gemodificeerd soja, wil Nevedi daarom zoveel mogelijk feiten boven tafel halen. „In dergelijke maatschappelijke discussies wordt op emoties ingespeeld en feiten verzanden op plaatsen waar je ze niet wilt hebben”, vertelt De Glint. Zo wordt de diervoederindustrie vaak als enige verbruiker van soja aangewezen. „Kijkend naar de feiten, dan blijkt de werkelijkheid complexer”, betoogt De Glint. Nederland importeert ongeveer 3,5 miljoen ton soja. Hiervan wordt maar ongeveer 200.000 ton verwerkt in rundveevoeding. Hoeveel er daadwerkelijk wordt gebruikt voor humane producten is onduidelijk. Wel weet De Glint dat een aanzienlijk aandeel daarvoor is bestemd: „Veel producten uit de supermarkt bevatten extracten van soja.” Ggo „Omdat we in Europa een nultolerantie kennen wat betreft nog niet toegelaten ggo’s en een daaraan gekoppeld asynchroon toelatingsbeleid, dreigt het gevaar dat we onszelf uit de markt spe-

len”, gaat De Glint verder. „Dit beleid kan er in de toekomst toe leiden dat grote hoeveelheden grondstoffen, waaronder mogelijk ook soja, in Europa moeten worden vernietigd omdat er sprake is van sporen van niet toegelaten ggo’s.” Andere landen en werelddelen kennen deze nultolerantie niet. Hierdoor hebben zij een economisch voordeel ten opzichte van Europa, stelt De Glint. „Europa moet dan noodgedwongen duurdere vervangende grondstoffen importeren. Dit brengt Europa in een achtergestelde positie”, aldus De Glint. „Dit is een reden om te blijven lobbyen bij overheden om af te stappen van de nultolerantie en te pleiten voor een versnelde toelatingsprocedure.” Financiële duurzaamheid Aan de drie dimensies van duurzaamheid (people, planet en profit), voegt De Bie een vierde toe: plezier. „Zonder ple-

zier, maar ook zonder winstmaximalisatie, kan geen enkel bedrijf op lange termijn blijven voortbestaan.” De Bie gaat in op de vraag hoe melkveehouders na de afschaffing van het melkquotum in 2015 toch hun winsten kunnen maximaliseren. Hiervoor kunnen melkveehouders diverse financiële maatregelen nemen. Een belangrijke criterium om te peilen hoe gezond een onderneming in de toekomst is, is de reserveringscapaciteit. Dit is het bedrag dat kan worden gebruikt voor aflossingen en vervangingsinvesteringen en wordt berekend door de brutowinst en de afschrijvingen op te tellen en daar de privé-uitgaven vanaf te trekken. Volgens De Bie is de reserveringscapaciteit een goede economische maatstaf om te beoordelen hoe de toekomstmogelijkheden voor het bedrijf liggen. Wanneer er daarnaast een financiële analyse van de afgelopen drie jaar plaatsvindt, kan aan de hand daarvan de kasstroom worden berekend en worden gepeild of investeren mogelijk is. „Hoewel het een goede indicatie geeft, is het uiteraard geen garantie”, aldus De Bie. Een goede financiële analyse vraagt een langetermijnvisie. „Mijn ervaring is dat die nogal eens ontbreekt op een agrarisch bedrijf. Investeren in kortetermijnoplossingen draagt op lange termijn lang niet altijd bij aan de duurzaamheid van het bedrijf. Juist langetermijndenken is een wezenlijk onderdeel van streven naar duurzaamheid”, aldus De Bie.

-

Duurzame ambities Nevedi gaat het convenant ‘Schoon en Zuinig’ ondertekenen. In het kader van het streven naar een bijdrage aan duurzaamheid, onderzoekt de brancheorganisatie welke rol de sector daarin kan spelen. Onderwerp van onderzoek zijn onder andere: - energie-efficiëntie en mogelijkheden voor duurzame energie (inclusief transport) - roetfiltergebruik - mineralengebruik.

32

33

D e M o l e n a a r n r. 2 1 2 4 o k t o b e r 2 0 0 8

0

33•adv:33 20-10-08 09:43 Pagina 33

Clinacox 0.5% Premix can be used in several ways: t
*O
TUBSUFS
GFFE
BT
TIVUUMF
DIFNJDBMJPOPQIPSF

t
JO
B
GVMM
QSPHSBN t
JO
B
[FSP
EBZ
XJUIESBXBM
QSPHSBN

DAYS Zero no longer means nothing

BENEFITS of Clinacox® 0.5% Premix

t
*O
WJWP
PPDZTU
DMFBOVQ
SFTVMUT
JO
B
MPXFS
JOGFDUJPO
QSFTTVSF
GPS
UIF
OFYU
n
PDL t
)BOEMJOH
BOE
UIJOOJOH
JT
NPSF
n
FYJCMF
GPS
QSPEVDFSTJOUFHSBUPST t
&DPOPNJD
CFOFm
U
JODSFBTFE
QFSGPSNBODF
MFTT
PVUCSFBLT
MPXFS
USBOTQPSU
BOE
IBOEMJOH
DIBSHFT t
.VMUJQMF
VOMPBEJOH
UIJOOJOH
UP
NBJOUBJO
PQUJNBM
EFOTJUZ

Clinacox 0,5% premix Z E RO DAYS WITH D R AWAL FO R O P TI M AL FLE XI B I LIT Y & PE R FO R M AN CE

www.huvepharma.com

Huvepharma NV Uitbreidingstraat 80, 2600 Antwerp, Belgium tel. +32 3 288 18 49 fax +32 3 289 78 45 e-mail [email protected]

Huvepharma AD 33 James Boucher Blvd, 1407 Sofia, Bulgaria tel. +359 2 862 5331 fax +359 2 862 5334 e-mail [email protected]

Clinacox® 0.5% Premix is a registered trademark of Janssen Pharmaceutica NV.

MICRO DOSEER-INSTALLATIES

MENGERS

HAMERMOLENS

Mengvoederinstallaties Premixfabrieken Bloemfabrieken Silo's (glad- en damwand) Transportinstallaties Hamermolens (3000/1500 t/min) Doseerinstallaties Mengers Pers- en extrudeerinstallaties Vloeistofopslag/dosering

Postbus 3 2750 AA Moerkapelle T +31 (0)79 593 22 21 F +31 (0)79 593 11 47 E [email protected]

U W PA R T N E R V O O R Z O W E L C O M P L E T E FA B R I E K E N A L S V O O R H O O G W A A R D I G E M A C H I N E S

34•adv:34 20-10-08 09:43 Pagina 34

TOTAL N U T RI T I O N feeding animals for health and growth

Nutrikem®

Quadrion™

Myco CURB®

Sal CURB®

Acid LAC®

DE OPTIMALISATIE VAN VOEDERS VOOR GEZONDE DIEREN

www.kemin.com

Werkervaring opdoen? Ben jij een pas afgestudeerde journalist en wil je werkervaring opdoen bij een vaktijdschrift? Meld je dan aan bij de uitgever van dit blad. In samenwerking met de Nederlandse Vereniging van Journalisten en het Nederlands Uitgeversverbond biedt de redactie je een werkervaringsplek aan. Heb je een journalistieke of agrarische opleiding? Dan kun je bij ons ervaring opdoen en je verder specialiseren in de agrarische journalistiek. Je komt voor een periode van 6 tot 9 maanden in dienst en ontvangt een financiële beloning volgens de CAO Vaktijdschriftjournalisten.

Postbus 47 7120 AA Aalten T +31 (0)543 47 26 88 F +31 (0)543 47 54 75 E [email protected]

w w w. o t t e v a n g e r. c o m

Je standplaats wordt het kantoor van Eisma Businessmedia in Leeuwarden, maar je zult ook op pad gaan om interviews af te nemen en reportages te maken. Ook het verzorgen van teksten voor op onze internet site behoort tot de werkzaamheden. Kortom: we bieden zeer gevarieerd werk, zodat je all-round werkervaring opbouwt.

Enthousiast? Kijk voor meer informatie over onze uitgeverij op www.eisma.nl. Of neem contact op met hoofdredacteur Jacqueline Wijbenga via telefoonnummer 058-2954862 of per mail via [email protected].

35•adv:35 20-10-08 09:47 Pagina 35

CUXAROM Refines and stimulates

>“«iÊ/iV…˜ˆV>Ê/iÝ̈iÃ

the senses

/œÊLi˜ivˆÌÊޜÕÊ ˆ˜ÊvˆÌÀ>̈œ˜Ê>˜`ÊÃi«>À>̈œ˜° 1ÜÊۜœÀ`ii˜Êœ«Êii˜ÊÀˆ\

ÊÊiÌʜ˜âiʘˆiÕÜÃÌiʘ>>`ۈÌi˜Êۜ}i˜Ê܈Ê`iÊ
ÌiÝʘœÀ“
/“œÃ«…iÀiÊ 8«œÃ>LiÊi˜ÊÃ̜vi“ˆÃÈiÊiˆÃʐÊxʓ}Ê«iÀÊ “ΰ

ÊÊ
ÃÊÛ>˜œÕ`ÃʏiÛiÀi˜Ê܈ÊÃޘ̅ïÃV…iÊâiiv}>âi˜ œ˜`iÀÊ>}i˜ÌÃV…>«Ê­-iv>À®°Ê7ˆÊ}iÛi˜ÊvՏÊÃiÀ‡ ۈViʜ«Ê…iÌÊ}iLˆi`ÊÛ>˜Ê…iÌʅiÀLië>˜˜i˜É ÛiÀâi}ii˜ÊÛ>˜ÊâiivÀ>“i˜]ÊâœÜiÊ“iÌÊ “iÌ>>}>>ÃÊ>ÃʓiÌÊÃޘ̅ïÃV…Ê}>>ð

 "˜âiÊ«ÀœviÃȜ˜iiʓœ˜Ì>}iÊÛ>˜Ê`iÊÃ̜v‡ i˜ÊÕV…ÌvˆÌiÀâ>ŽŽi˜°

6"",Ê-/"/ ,7>>Àœ˜`iÀ\ÊvˆÌiÀÏ>˜}i˜]Ê vˆÌiÀ“>««i˜Êi˜ÊvˆÌiÀŽœÀÛi˜ "œŽÊۜœÀʈ˜`ÕÃÌÀˆliÊÃ̜vâՈ}iÀÃ

6"",Ê1 // ,7>>Àœ˜`iÀ\ʏÕV…ÌÛiÀ`ii‡ Ï>˜}i˜Êi˜ÊvˆÌiÀ“>ÌÌi˜

OUR INGREDIENTS FOR YOUR SUCCESS

6"",Ê"6 ,-
‡Ê

LAH’s extensive know-how on a broad range of feed additives

Ê/,
-*",/-9-/  Ê 7>>Àœ˜`iÀ\ʓ>˜V…iÌÌi˜]Ê Li>`ˆ˜}ÃL>}i˜Êi˜Ê vÕ‹`ˆÃ>̈i`œiŽ

and their correct application under a wide spectrum of different conditions is the solid basis for the benefit of our customers. The CUXAROM® range of quality flavours offers long lasting, effective and attractive aromas with the aim to ensure optimum feed intake and performance. 6 "",Ê-/" ‡ Ê

Ê 1 / /,
/

œ˜âiÊ/ 8ÁÊ/ ,   /

6"",Ê<



-/

/ -

7 > > À œ ˜ ` i À \Êâiiv À >“ i˜] â i i v } > > Ã]Êâiiv À iˆ˜ˆ}iÀ à ÊiÌ V °

When creating the various CUXAROM® recipes we not only take the olfactory and gustatory preferences of the animal into consideration, but also factors like the quality of raw materials, conditions of feed processing and market trends. Each of the four product lines Lac, Fruit, Spice and Sweet provides a number of different characteristic flavour notes to improve the sensory properties of all types of feed for all species.

*œÃÌLÕÃÊÓäÓÊÊ ‡nÈääÊ
ÊÊ-˜iiŽÊ /iÊ³Î£Ê­ä®x£xÊ{{ÊxxÊ{{ÊÊ>ÝʳΣʭä®x£xÊ{{ÊxxÊ{xÊ ÜÜÜ°>“«i°˜Êʈ˜vœJ>“«i°˜Ê LOHMANN ANIMAL HEALTH GmbH & Co. KG Heinz-Lohmann-Str. 4 · 27472 Cuxhaven · Germany Tel. +49 4721 - 747 0 · Fax +49 4721 - 747 124 www.lah.de

36-37-38•Fatrom:36-37-38 20-10-08 12:28 Pagina 36

Buitenlandse invloed in Roe m Wereldwijd

[Arend Waninge]

De groeipotentie van de Roemeense veehouderij is groot. Het zijn vooral buitenlandse investeerders die, met hulp van de Roemeense overheid, druk bezig zijn deze mogelijkheden te benutten. Ze hanteren hierbij de ketengedachte.

al in het zuidoosten, in de Donaudelta tussen Boekarest en de Zwarte Zee. Maar ook westerse bedrijven deden hun intrede. De Amerikaanse supermarktketen Smithfield houdt rond Timisoara bijvoorbeeld circa 35.000 zeugen.

Het vergt nog een hele inhaalslag, zeker nu de strengere EU-regels ook in Roemenië van kracht zijn.

De Nutricomfabriek aan de oevers van de Donau. Aan de overkant ligt Bulgarije.

De veehouderij in Roemenië staat nog op een laag niveau. De vleesproductie is lang niet voldoende om aan de binnenlandse vraag te kunnen voldoen. Zo produceert Roemenië de helft van het benodigde varkensvlees in eigen land. De Roemeense overheid wil dat graag veranderen. Zij is hiervoor echter in belangrijke mate afhankelijk van buiten-

landse investeerders. Vanuit de Ceausescu-tijd heeft Roemenië traditiegetrouw veel contact met het MiddenOosten en Zuidoost-Europa. Het is dan ook niet vreemd dat veel van de investeerders uit deze regio komen. Zo is circa zestig procent van de vleeskuikenproductie in handen van Libanese bedrijven. Deze activiteiten concentreren zich voor-

Investeringen De Roemeense overheid stimuleert de investeringen in de veehouderij enorm. Zo is er voor ieder in Roemenië gemest en geslacht varken een slachtpremie van circa dertig euro. Voor investeringen in de veehouderij bestaan premies die kunnen oplopen tot vijftig procent. Voor het verder laten groeien van de veehouderij is de structuur van de keten belangrijk. De slachterijen zijn vaak nog kleinschalig, maar ook in de productie van veevoer is een hele ontwikkeling nodig. De oude

36-37-38•Fatrom:36-37-38 20-10-08 12:28 Pagina 37

e meense veevoerproductie

Het lossen van big bags aan het begin van de premixlijn van Fatrom.

„Het streven is per productiegang een ton premix aan te maken”, aldus bedrijfsleider Andrei Soare van Fatrom.

Roemeense staatsbedrijven beschikten meestal over een eigen voerfabriek, waar vooral eigen geteelde granen werden verwerkt. De oude staatsbedrijven gingen verloren, hoewel de productielocaties wel weer meer en meer worden opgeknapt. Binnen Roemenië zijn verschillende initiatieven om de veevoederproductie te moderniseren. Drie voorbeelden hiervan zijn de bedrijven Fatrom, Nutricom en Galanakis. Fatrom: premixfabriek Net buiten de Roemeense hoofdstad Boekarest, in het plaatsje Stefanestii, staat sinds 2006 de premixfabriek van Fatrom feed additives. Aan de buitenkant is er weinig dat wijst op een voerfabriek. Dat verandert wanneer de deuren open gaan. Pallets vol zakken en big bags met mineralen, vitaminen, fosfaten, aminozuren en andere voerbestanddelen wachten hier om te worden verwerkt tot premixen. „Mixen en verpakken, dat is eigenlijk alles wat we hier doen”, vertelt manager Andrei Soare. De premixfabriek, eigendom van een Griekse investeerder, is volledig op westerse leest geschoeid. De hele installatie is ontworpen door het Nederlandse bedrijf

Ottevanger Milling Engineers uit Aalten/Moerkapelle. Het is niet de enige link met het westen. Fatrom heeft ook de Roemeense distributie van Denkavit en Selko organische zuren in handen. DSM is de belangrijkste leverancier van vitaminen en komt twee keer per jaar langs voor een fabrieksaudit. Soare hecht hieraan veel waarde. „We willen graag een keurmerk en werken aan ISO 9001 en HACCP. Dat is goed voor onze naam en het imago richting onze klanten.” Certificering is ook meer en meer noodzaak nu Roemenië lid is van de EU en daardoor te maken heeft met de Europese wetgeving en hogere kwaliteitseisen. We r k w i j z e Fatrom beschikt voor de opslag van de ingrediënten over 48 silo’s, met een inhoud die varieert van 200 tot 5000 kilo. De ingrediënten komen in zakken of big bags aan in de fabriek. Aan het begin van de installatie staat een stortbak met een operator. Hij krijgt via een beeldscherm door welk ingrediënt hij moet lossen. Een ventilator zorgt voor de afzuiging van het stof, dat later weer wordt uitgefilterd. „Om kruisbesmetting te voorkomen en om zo weinig mogelijk

36

37

uitgangsmateriaal te verliezen.” Een vijzel of luchtgestuurd transport brengt de ingrediënten voor tussenopslag naar de silo. Kleine hoeveelheden ingrediënten zijn handmatig boven de silo’s te lossen. Een transportsysteem brengt de ingrediënten vervolgens op afroep in één van de vijf wegers met capaciteiten van 50 tot 1000 kg en een afwijking onder de 0,5 procent. De mixer, met een capaciteit van een ruim een ton, mengt de verschillende ingrediënten. Fatrom voegt per ton voer 5 tot 10 liter olie en antioxidanten toe. „Zo proberen we de hoeveelheid stof te beperken, de moleculen beter te binden en de statische elektriciteit tussen de bestanddelen weg te halen. Dat helpt mee ontmenging te voorkomen”, aldus Soare. Een kleine hopper op de menger maakt het mogelijk handmatig een kleine afgewogen hoeveelheid van een ingrediënt toe te voegen, tot 10 gram per 1000 kilo. De operator moet zich hiervoor echter eerst melden, de installatie is hiervoor uitgerust met een alarmsysteem. Aan het eind van de lijn staan medewerkers klaar voor het afvullen van 25 kilozakken en big bags. „Het streven is per

D e M o l e n a a r n r. 2 1 2 4 o k t o b e r 2 0 0 8

36-37-38•Fatrom:36-37-38 20-10-08 12:28 Pagina 38

>> Buitenlandse invloed in Roemeense veevoerproductie

Het afvullen van 25 kilo zakken in premixfabriek Fatrom.

productiegang een ton premix aan te maken.” De uiteindelijke premix verlaat de fabriek in zakken van 25 kilo of in big bags, voorzien van uitvoerige labels met informatie over de samenstelling. Monsters van iedere charge zorgt voor een hoge mate van tracebility. Griekse technologie De installatie wordt aangestuurd door Griekse technologie. Een veelheid aan sensoren houdt het proces nauwkeurig

Galanakis: van voer tot vlees De Griekse investeerder George Galanakis startte deze zomer met de bouw van een gloednieuwe voerfabriek die met West-Europese technologie circa 30 ton voer per uur produceert. Galanakis vestigt de fabriek in het gebied Glodeanu-Silistea, in het vruchtbare zuidoosten van Roemenië tussen de hoofdstad Boekarest en de Zwarte Zee. Galanakis kocht hier de afgelopen jaren verdeeld over het gebied 500 hectare grond. Doel is hier op locaties van zes tot tien hectare bedrijven te starten met 10.000 vleesvarkens of 1500 zeugen. De bouw van het eerste vleesvarkensbedrijf, samen met een Nederlandse investeerder, start dit najaar. Galanakis: „In deze regio, dichtbij Boekarest, ligt een markt van twee miljoen consumenten die in toenemende mate vlees eten. Hier ligt een gouden toekomst. In de gespannen graanmarkt lijkt het mij beter om een vuist te maken bij de inkoop van granen. Individuele varkenshouders zijn daartoe minder in staat. Een centrale voerfabriek kan dat veel beter. Samen met de verwerking van premixen leveren wij dan een kant en klaar voer aan.”

in de gaten. Het interne transport is frequentiegestuurd. Op basis van afwijkingen in de weging stuurt de installatie zichzelf bij. De vaste vrouwelijke operator controleert het proces vanuit de regelkamer. Zij stelt ook ’s ochtends het programma voor de dag samen. Het bedrijf produceert alleen op klantspecificatie. Fatrom heeft zelf een nutritionist in dienst die samen met de klant de samenstelling van de premixen bepaalt. Fatrom produceert nu maandelijks 420 tot 450 ton premix. De installatie draait vijf dagen in de week, tien uur per dag en zit daarmee nog niet op haar maximale capaciteit. Soares verwacht de komende jaren, gezien de mogelijkheden van de Roemeense veehouderij, nog een forse groei. Het bedrijf wil het huidige marktaandeel van 25 procent in de groeiende markt vasthouden. De helft van de premixen is bestemd voor pluimveevoer, 45 procent gaat naar varkens en de overige 5 procent komt terecht in melkveevoer. De premixen vinden hun weg in heel Roemenië. Nutricom: voerfabriek De ontwikkeling van de voerfabriek van Nutricom is tekenend voor de geschiedenis van veel Roemeense bedrijven. Van oorsprong een staatsbedrijf, ging het bedrijf begin jaren negentig over in particuliere handen. Zonder enige ervaring in de veehouderij en voedselproductie nam de Libanese familie Daher het roer over. „Vanaf 1996 zijn we op zoek gegaan

38

39

naar meer klanten en meer afzetmogelijkheden”, vertelt directeur Elie Daher. Hij breidde daarbij vooral zijn eigen bedrijven fors uit naar 4500 zeugen en drie miljoen vleeskuikens. Goed voor 85 procent van de 7500 ton voer die maandelijks uit de fabriek komt. De fabriek van Nutricom in Oltenita bevindt zich aan de oevers van de Donau, op de grens van Roemenië en Bulgarije. De drie aanwezige productielijnen hebben elk een capaciteit van 13 ton per uur, die nu nog niet volledig wordt gebruikt. Het productieproces is op westerse leest geschoeid en ontworpen en geleverd door het Nederlandse bedrijf Van Aarsen uit Panheel. Er zijn drie weeginstallaties met een capaciteit van 4, 1 en 0,1 ton. Twee hamermolens van 200 kW per stuk verwerken ieder maximaal 20 ton product per uur. Een grote mixer zorgt voor het mengen van alle componenten waarna het product naar één van de drie lijnen gaat. Iedere voerlijn produceert voerbrok op een standaardmanier met stomen, granuleren, pelleteren, koelen en crushen. Nutricom beschikt over een eigen laboratorium voor de analyse van de inkomende materialen. Na de EU-toetreding hanteert de fabriek scherpere regels. „Ggo-producten en dierlijk vet zijn taboe.” Dit had nogal wat gevolgen voor de fabriek die in 2005 investeerde in een extruder voor de bewerking van hoofdzakelijk geïmporteerde sojabonen. Dahler heeft wel moeite met de wijze waarop Roemenië nu het beste jongetje van de klas wil zijn. „De Roemenen gaan verder dan de EU nodig vindt, dat is niet nodig.” Ook de hygiënemaatregelen zijn aangescherpt. De wisseling van lijnen voor voer van andere diercategorieën, de hygiëne van de vrachtwagens en de traceerbaarheid krijgen meer en meer aandacht. Nutricom is gestart met de introductie van ISO- en HACCPcertificering en hoopt dat eind dit jaar af te ronden. De beschikbaarheid van grondstoffen was een probleem. Reden voor Nutrciom om de afgelopen jaren te investeren in de ontwikkeling van 6000 hectare eigen landbouwgrond. De teelt van tarwe, gerst en maïs wordt door de overheid gesubsidieerd met 150 euro per hectare.

-

D e M o l e n a a r n r. 2 1 2 4 o k t o b e r 2 0 0 8

39•adv:39 20-10-08 09:57 Pagina 39

ORGAMEX Zoekt samenwerking of loondienst Voor behandelen en bewerken van vaste en vloeibare grondstoffen Wij hebben ervaring in processen zoals: -

COATEN REACTIE PROCESSEN DROGEN SORTEREN MENGEN ENZYME BEHANDELING

ORGAMEX Knollestraat 29 8630 VEURNE België Tel.: 0032 - 58 311 405 Fax: 0032 - 58 314 846 E-mail: [email protected] www.orgamex.be Mobiel Pieter 0032 - 476 271485 Mobiel Willy 0032 – 475 664964

Op zoek naar speciale ingrediënten?

SQM® - mineralen Deze organische mineralen hebben als positief effect op uw melkvee: • Verbeterde weerstand • Lager celgetal in de melk • Verbeterde vruchtbaarheid • Sterkere klauwen • Betere prestaties

Informeer naar de mogelijkheden voor specifieke mengsels.

Manids Feed Ing BV Postbus 304, NL-5460 AH Veghel tel: 0413-310960, fax: 0413-310955 E-mail: [email protected] website: www.manids.nl

40•adv:40 20-10-08 09:58 Pagina 40

ADV MOLENAAR X OK
PDF

  



De Molenbouw

Specialist - Ontwerp en advies - Nieuwbouw - Montage - Service

van Mourik Ede bv Tel: 0318 - 641144 Fax: 0318 - 641041 24 uurs service: 0318 - 437437

Bezoek onze website www.vanmourikede.nl

Nevenvestigingen in Meppel en Zevenbergen

BIETVINASSE > 65 % droge stof, > 19 % re

Postbus 6 4600 AA Bergen op Zoom Telefoon 0164 – 213400 Fax 0164 – 213401 internet: www.nedalco.com

Verkoop Nederland: A.P.A. van der Weide GSM: 06 – 53435045 e-mail: [email protected]

41•Kapitaalkosten:41 20-10-08 15:32 Pagina 41

Kapitaalkosten van voorraden onderschat Financieel inzicht en betrokkenheid verhogen rendement Algemeen

[Albert Bouwman]

Meer dan de helft van de Nederlandse groothandels is ontevreden over de voorraadpositie, blijkt uit onderzoek van ING Economisch Bureau. Investeren in voorraad resulteert in een groeiend kapitaal-

Het belang van kapitaalkosten

beslag en toenemende kapitaalkosten. Een hoge voorraadpositie

in voorraad mag niet worden

kan het rendement van een onderneming aanzienlijk drukken.

onderschat, aldus ING Economisch

In de praktijk komt het veel voor dat een (groot) deel van de voorraadtermijn wordt gefinancierd door crediteuren, doordat de opgeslagen goederen nog niet zijn betaald, stelt ING Economisch Bureau vast op basis van onderzoek. De zogenoemde ‘cash conversion cycle’ biedt inzicht in de kosten die gemoeid zijn met voorraden. De cash conversion cycle vergelijkt de voorraadkosten intern met andere jaren en extern met

Besparingsmogelijkheden van voorraad Korte termijn: investeer in een automatiseringssysteem dat adequate rapportage mogelijk maakt, volg de voorraadpositie systematisch en bespreek dit op managementniveau. Middellange termijn: maak voorraadtechnisch een indeling naar omloopsnelheid. ‘snellopers’ genereren op jaarbasis meestal een hogere marge dan ‘langzaamlopers’. Houd indien mogelijk een aantal langzaamlopers niet meer direct op voorraad. Lange termijn: minder directe verkoop en meer levering op bestelling, inkrimping van het assortiment en bundeling van langzaamlopers door samenwerking met de leverancier en andere groothandels.

concurrenten. Hiervoor wordt de periode gemeten (in dagen) vanaf de betaling van inkoopfacturen tot de betaling van verkoopfacturen. Dit geeft inzicht in de kosten van voorraad. Vo o r r a a d k o s t e n De afgelopen jaren is de cash conversion cycle geleidelijk korter geworden doordat de levertermijn is opgelopen. Een oorzaak is dat de relatie met buitenlandse leveranciers in opkomende landen hechter wordt, waardoor zij meer leverancierskrediet verstrekken. Ondanks het langere leverancierskrediet worden leveranciers van groothandelaren gemiddeld twaalf dagen sneller betaald dan afnemers betalen. Per saldo betekent dit dat de groothandel naast voorraad, ook afnemers ‘financiert’. Vooral voor groothandels die een sterke groei doormaken, kan dit tot liquiditeitskrapte leiden. Het is volgens ING Economisch Bureau van belang zowel de debiteuren- als de voorraadtermijn zo kort mogelijk te houden. Vooral bij houdbare producten, zoals non-food producten, kapitaalgoederen en (onderdelen voor) machines, is kritisch voorraadmanagement belangrijk. Hoe langer de voorraadtermijn, hoe lager de omloopsnelheid en hoe hoger de voorraadpositie. Het voordeel van opslag van niet lang houdbare producten, zoals tarwe, mais, melk, et cetera, is dat voorraden niet zomaar worden aangelegd en

4o

41

bureau.

uitgebreid. Voor dergelijke producten blijft de voorraadtermijn relatief kort. G ro e i In de meeste groothandels zijn kapitaalkosten de grootste kostenpost met naar schatting gemiddeld 12 procent van de inkoopprijs van de voorraad. De afgelopen jaren is de gemiddelde voorraadpositie sneller gestegen dan de omzet. Een belangrijke oorzaak is de stijgende assortimentsgrootte en de groeiende rol van groothandels als concentratieplaats van voorraden in de keten. Het belang van kapitaalkosten mag dan ook niet worden onderschat, stelt ING Economisch bureau. Een groot assortiment verdient regelmatige evaluatie. Gemiddeld heeft 25 procent van de groothandels een assortiment van meer dan 5000 artikelen, waarvan zij 60 procent aanhouden. Om de voorraadpositie beheersbaar te houden, adviseert ING Economisch bureau op basis van rendementsbijdrage en/of omloopsnelheid, een kernassortiment vast te stellen dat altijd uit voorraad kan worden geleverd. De voorraadkoers blijft afhankelijk van het bedrijfsmodel en de specifieke marktpositie. ,,Maar met een goed financieel voorraadmanagement worden keuzes aangescherpt en kan het rendement fors worden verhoogd’’, stelt ING vast.

-

D e M o l e n a a r n r. 2 1 2 4 o k t o b e r 2 0 0 8

42•UHB:42 20-10-08 17:22 Pagina 42

Uit het bedrijfsleven Bedrijfsomvang berekenen De omvang van agrarische bedrijven wordt vaak gemeten in Nederlandse grootte-eenheden (nge). Het Landbouw Economisch Instituut heeft op de website www.lei.wur.nl een rekenmodule opgenomen die, op basis van het aantal dieren en oppervlakte gewas, de bedrijfsomvang en het bedrijfstype berekent. De rekenmodule is aangevuld met de normen en rekenregels die voor 2008 gelden. Daarnaast kan de gebruiker de normen bekijken en eventueel downloaden en printen.

Hitma hygroscopische tankbeluchters De hygroscopische tankbeluchters van Des-Case voldoen aan de nieuwe Reach-regelgeving (1907/2006) die per 1 december 2008 van kracht wordt. De Des-Case disposable tankbeluchtingsfilters bevatten een veilig verpakte silicagelinhoud. Bij verzadiging van de silicagel wordt het tankbeluchtingsfilter in zijn geheel vervangen, zodat niemand ermee in contact komt. De Des-Case-beluchters zijn goedgekeurd conform CE en Reach en worden geleverd door Hitma-filtratie. Informatie: www.hitma.nl

Startersdag De Kamers van Koophandel organiseren op 1 november de landelijke Startersdag. Op 24 locaties in Nederland kunnen mensen zich laten informeren over het starten van een bedrijf. Staatssecretaris van Economische Zaken Frank Heemskerk zal de Startersdag in Delft openen. Informatie: www.kvk.nl/startersdag

Film gezondheidsstatus varkenshouder Hendrix UTD heeft samen met ABN-AMRO, Intervet en Janssen Animal Health een film gemaakt over de manier waarop een varkenshouder de gezondheidsstatus van zijn bedrijf kan verbeteren. De film draagt verbeterpunten aan door middel van een bedrijfsgezondheidstoets. Deze verbeteringen leiden tot actiepunten in de vorm van een stappenplan. De DVD komt uit in het Vlaams, Duits en Nederlands en wordt verspreid via Hendrix UTD. Informatie: www.hendrix-utd.nl

Fokwaarde voor uiergezondheid Alle stieren in Nederland krijgen in april 2009 een nieuwe fokwaarde voor uiergezondheid. Dit heeft de Nederlandse Veeverbeterings Organisatie (NVO) besloten op basis van door UGCN gefinancierd en uitgevoerd onderzoek. Deze verbeterde fokwaarde maakt meer onderscheid tussen stieren waardoor fokken op gezonde uiers eenvoudiger is. „De betrouwbaarheid neemt hierdoor toe tot 85 procent, een verhoging van 30 procent”, aldus Gerben de Jong van CRV. De NVO heeft besloten dat alle stieren bij de indexendraai van april 2009 een nieuwe uiergezondheidsindex krijgen. Informatie: www.ugcn.nl

Energiebesparende dakbedekking Dakrollenfabrikant Derbigum beschikt over een Kwaliteitsverklaring voor de reductie van de koelbehoefte van een utilitair gebouw. De witte dakbedekking Derbibrite levert een energiebesparing op en zorgt bovendien voor een aangenamer binnenklimaat tijdens warme dagen. Thermodynamische berekeningen tonen aan dat Derbibrite een reductie in warmtedoorgang realiseert. Door bepaling van de reflectiecoëfficiënt van zichtbaar licht is een lagere binnenoppervlaktetemperatuur vastgesteld. Na de introductie in de Verenigde Staten wordt sinds drie jaar de witte dakbaan Derbibrite in Nederland toegepast op daken van gebouwen waar de binnentemperatuur omlaag moet of de energiebesparing omhoog. Tijdens warme dagen kan de temperatuur met vijf graden Celsius dalen waardoor kosten van airconditioning worden teruggebracht. Informatie: www.derbigum.nl

Minder stikstof en fosfaat met Air Line Air Line [2.0], een nieuw voederproduct van Cehave Landbouwbelang voor vleesvarkens, verlaagt volgens het bedrijf het fosfaatgehalte in de mest met 60 procent en het stikstofgehalte met 30 procent. Door deze verlaging van de mineralenuitstoot hebben varkenshouders de helft minder grond nodig om de mest van hun varkens te plaatsen. Het milieu wordt zo minder belast en de mestafzetkosten voor de varkenshouder zijn lager. Het voer heeft een hogere energiewaarde dan standaard varkensvoer. Door de hogere energiewaarde en de betere voerbenutting hebben varkens minder nodig van Air Line [2.0]. De voederconversie is 2,0. Varkens groeien sneller door het geconcentreerde voer, waardoor varkenshouders meer rondes kunnen draaien en meer vlees kunnen afleveren. Het nieuwe voer is duurder, maar door de verbeterde technische resultaten blijft de voerwinst op peil. Daarnaast zijn de kosten voor mestafzet lager, stelt Cehave Landbouwbelang. Informatie: www.cehave.nl

42

41

D e M o l e n a a r n r. 2 1 2 4 o k t o b e r 2 0 0 8

43•adv:43 20-10-08 10:40 Pagina 43

Salinomycine is een antibioticum en coccidiostatica van de ionophoren familie welke niet in medicijnen voor menselijk gebruik en in de diergeneeskunde wordt toegepast. De chemische formule ervan heeft geen overeenkomsten met enig ander antibioticum molecuul dat momenteel in gebruik is.

KOKCISAN is een breed toepasbaar coccidiostatica voor pluimvee dat volledig voldoet aan de eisen die aan een vooruitstrevend voedingssupplement van hoge kwaliteit gesteld mag worden. wordt geproduceerd overeenkomstig met GMP, GCPV, HACCP en ISO 9000 en ISO 14000 normen. is stabiel in premixen en de uiteindelijke voeding. is uw beste partner in anticoccidiale programma’s voor de intensieve vleeskip productie en verzekert de effectieve bescherming tegen coccidiosis. Het versnelt de gewichtstoename en verbetert de voedselvertering. heeft geen invloed op veergroei, huidpigmentatie of de vleeskwaliteit ná de slacht.

12 % granulaat

40

Salinomycine Sodium

Uw weg naar succes

30

20

10

Meer informatie beschikbaar Lansdowne Chemicals Europe BV, 2909 LL Capelle aan den IJssel, Tel; (31) 010-2351040, Fax; (31) 010-2887151 Krka, d. d., Novo mesto, Šmarješka cesta 6, 8501 Novo mesto, www.krka.si

44-45-46•Offra:44-45-46 20-10-08 11:52 Pagina 44

Handelsbedrijf met i Diervoeding

[Jef Verhaeren]

Orffa bestaat dit jaar 40 jaar. De handelsonderneming in diervoederadditieven begon ooit in België, maar heeft inmiddels de vleugels wereldwijd uitgeslagen. De ambities zijn groot, niet alleen in omzet, maar ook als het gaat om productontwikkeling. ,,We zoeken uit waaraan in de sector behoefte is en proberen daarvoor passende oplossingen te vinden”, aldus Ludo Segers.

De hoofdzetel van Orffa

Additievenspecialist Orffa bestaat dit jaar 40 jaar. Het bedrijf sloeg in die jaren de vleugels uit over de hele wereld, maar de wieg stond en het hart bevindt zich nog altijd in de Benelux. Orffa evolueerde van handel in ingrediënten tot veelzijdige service-leverancier en dochter van een multinationale holding. In 2006 werd het opnieuw een zelfstandige internationale groep, die met zijn missie een aparte plaats inneemt in de sector van de diervoederadditieven. Orffa is een belangrijke speler op de markt van veevoederadditieven en diergeneeskundige producten, zowel in Europa als in de Verenigde Staten, Azië en het Midden-Oosten. Zelf produceert het bedrijf niet. De additievenspecialist heeft een zeer breed aanbod van producten in portefeuille van een honderdtal leveranciers en is daarmee één van de belangrijkste marketing- en salesorganisaties in de sector. Kennis, onderzoek en technische ondersteuning zijn de belangrijkste marketinginstrumenten die Orffa doen groeien.

International Holding is gevestigd in het Nederlandse Werkendam.

Belgische wortels Orffa is in feite gegroeid uit de firma Van Dijck, die einde 1967 werd opgericht in Wolvertem, net boven Brussel en

vlakbij Londerzeel, standplaats van de huidige Belgische vestiging. In de jaren zeventig werd Omer Lippens, die zich voordien bij Vanden Avenne en Hens al had bewezen, aangetrokken om het bedrijf te leiden. Lippens gaf het bedrijf naast een nieuw gezicht ook een nieuwe naam: Orffa, een afkorting van Organic Feed Stuffs and Feed Additives. Lippens was een voorloper met visie en maakte van Orffa een internationaal begrip in de diervoedersector, door overnames en de oprichting van filialen in diverse landen, zoals Nederland, Denemarken, Frankrijk en het Verre Oosten. Hij introduceerde onder meer verschillende Japanse producten en bracht de samenwerking met Ajinomoto tot stand. Orffa groeide snel en groeien kost geld, teveel voor Lippens. Daardoor kwam de additievenleverancier in 1989 in handen van een strategische partner, de Nederlandse groep Schouten, die vooral op het vlak van de grondstoffen voor diervoeding actief was. Internationaal In de schoot van de groep Schouten ging Orffa verder internationaliseren en groeide uit tot een Europees netwerk met naast Nederland en België, vestigingen in het Verenigd Koninkrijk,

44-45-46•Offra:44-45-46 20-10-08 11:52 Pagina 45

t innovatieve kracht Portret van de Belgisch-Nederlandse additievenspecialist Orffa

Scandinavië, Frankrijk, Duitsland, Spanje en Polen. In 2005 opende Orffa zelfs een vestiging in de Verenigde Staten. Toen in juli 2006 de Schoutengroep werd ontbonden, kwam Orffa via een ‘management buy-out’ in handen van zes managers, waaronder Eddy Ketels (CEO), Hans van Tricht (CFO) en Ludo Segers, business development manager. De managers hebben een meerderheid van 55 procent. Het overige deel is in handen van Friesland Bank Investment. De management buy-out remde de ontwikkeling van het bedrijf niet. Vanaf 2007 kwamen er kantoren bij in Aman (Jordanië), Mumbai (India) en Shanghai (China). Nog onlangs richtte Orffa in joint venture met Sequent Scientific Ltd, gevestigd in Bangalore (India), het bedrijf Galenica op. Dit bedrijf zal de registratie van generieke diergeneesmiddelen bij de EU te verzorgen. De hoofdzetel van Orffa International Holding is tegenwoordig in het Nederlandse Werkendam. Afzet Die wereldwijde uitbouw van Orffa werd gedragen door een sterke groei. In 2001 bedroeg de afzet van vitamines 1200 ton, zes jaar later al 9000 ton. Tegenwoordig zet Orffa jaarlijks 84.000 ton op de markt. ,,Dat is 420 ton of 21 volle vrachtwagens per dag”, rekent Ketels voor. De prijzen zijn intussen wel gedaald, maar de laatste tijd vertonen ze weer een sterk stijgende trend. ,,De vitamines komen vooral uit China. Wij kopen daar voor zo’n 80 miljoen dollar vitamines. De milieueisen worden ook daar strenger, waardoor de productie daalt. Neem daarbij de toenemende vraag vanuit de wereldwijd stijgende

veevoederproductie, met name ook in China, dan wordt voor ons de beschikbaarheid belangrijker dan de prijs.” Structuur en werking Orffa International heeft een eigen afdeling ‘Kwaliteitscontrole en Regelgeving’ en een afdeling Logistiek en bestaat daarnaast uit vier businessunits: Ingrediënten, Specialiteiten, Pharma en New Business Development. De afdeling Kwaliteitscontrole en Regelgeving houdt zich bezig met de registratie van producten, in feite voor externe producenten. Dat is één van de sterke punten die Orffa een aparte en vrij uitzonderlijke plaats bezorgt in de markt. Niet zo lang geleden werd via die weg het nieuwe probioticum Calsporin voor pluimvee op de markt gezet. Ook de nieuwe joint venture Galinica moet in dat perspectief worden gezien. Mineralen, vitamines en aminozuren behoren tot de businessunit Ingrediënten. Specialiteiten zijn producten die technische ondersteuning nodig hebben. Probiotica, chelaten, tryptofaan vallen onder andere onder deze businessunit. De businessunit Pharma houdt zich bezig met grondstoffen voor diergeneesmiddelen. Samen realiseren deze bedrijfseenheden een omzet van 160 miljoen euro. Aminozuren en vitaminen zijn elk goed voor 25 procent van deze omzet, specialiteiten en pharma elk voor 20 procent en de overige 10 procent wordt gerealiseerd met andere producten. Europa is veruit het belangrijkste afzetgebied, maar in de Verenigde Staten, ZuidoostAzië en het Midden-Oosten groeit de afzet. De belangrijkste logistieke partner van Orffa is gevestigd in het

44

45

Eddy Ketels: ,,Wij willen ons marktaandeel vergroten van de huidige 15 tot 20 procent in 2011.”

,,Wij werkten reeds aan duurzaamheid voor het woord uitgevonden was”, zegt Ludo Segers.

Hans van Tricht: “Met zestig mensen realiseren wij een omzet van 160 miljoen.”

D e M o l e n a a r n r. 2 1 2 4 o k t o b e r 2 0 0 8

44-45-46•Offra:44-45-46 20-10-08 11:52 Pagina 46

>> Handelsbedrijf met innovatieve kracht

Nederlandse Kloosterzande. Vandaaruit worden de producten verdeeld. Offra beschikt over een voorraad van 20 dagen. Orffa is in feite een netwerk dat steunt op 60 mensen, waarvan er 35 technische experts zijn. ,,En met dit personeelsbestand realiseren we een omzet van 160 miljoen euro’’, benadrukt Van Tricht niet zonder trots. De technische experts ondersteunen de lokale aanwezigheid in de verschillende landen met korte lijnen naar de sector, zowel wat kennis, onderzoek als administratie betreft. Innovatie en ontwikkeling Orffa produceert niet zelf, maar zet producten van andere producenten op de markt. Toch heeft het bedrijf een traditie in innovatie. Het zette als eerste organische mineralen en probiotica op de markt en is pionier in laag-eiwit-voeders. ,,Wij werkten al aan duurzaamheid voor het woord uitgevonden was”,

aldus Segers. Hij is verantwoordelijk voor de ontwikkelingen van ‘new business’. ,,We zoeken uit waaraan in de sector behoefte is en proberen daarvoor passende oplossingen te vinden.” Het bedrijf besteedt ongeveer 600.000 euro op jaarbasis aan onderzoek en ontwikkeling. Dat betreft ook praktijkonderzoek in diverse productiesituaties en in samenwerking met meerdere wetenschappelijke instellingen. ,,Dit alles doen we binnen sterke partnerschappen, onder andere met onze leveranciers. Innovatie is een belangrijke peiler in onze bedrijfsfilosofie.” Leidend Over de belangrijkste doelstelling algemeen directeur Ketels geen twijfel bestaan. ,,Als belangrijkste technische marketing- en verkooporganisatie in Europa moet Orffa zijn marktaandeel vergroten van de huidige 15 naar 20 procent in 2011. Dat moet gebeuren

zowel met de zo goed als volledige portefeuille aan ingrediënten, als met de pharmaproducten. Ondersteuning en service staan daarbij voorop, zoals dat ook in het verleden het geval was. Wij zullen daartoe ook onze oren en ogen op de markt en zijn noden gericht houden.’’ Orffa wil een leidende rol blijven spelen in de introductie van nieuwe, innovatieve specialiteiten, onder meer de nieuwe aminozuren, levende gisten, immuniteitsbevorderende ingrediënten, probiotica en organische sporenelementen. ,,Wij zoeken voortdurend naar trends en ontwikkelingen in de sector, zoals de amgb-ban en de groeiende maatschappelijke eisen inzake leefmilieu en dierenwelzijn. Daarvoor zoeken we oplossingen. Daarnaast ontwikkelen we nieuwe concepten voor efficiëntieverhoging in de veehouderij, iets wat in belang toeneemt nu de grondstoffenprijzen stijgen’’, besluit Segers.

-

Orffa verkoopt en levert op jaarbasis 84.000 ton. Dat is 420 ton of 21 volle vrachtwagens per dag.

46

47

D e M o l e n a a r n r. 2 1 2 4 o k t o b e r 2 0 0 8

47•adv:47 20-10-08 10:41 Pagina 47

Het volgende nummer van

verschijnt op vrijdag 7 november 2008.

Wilt u informatie over adverteren in De Molenaar? Neem dan contact op via telefoonnummer (+31) 058-2954870 of per e-mail via [email protected]

Münsterstraat 2

De sluitdatum voor het aanleveren van

Postbus 13

uw advertentie is donderdag 30 oktober.

7570 AA Oldenzaal NEDERLAND tel. +31 (0)541 52 04 02

De sluitdatum voor reserveren van

fax +31 (0)541 51 46 14

advertentieruimte is maandag 27 oktober.

e-mail: [email protected] www.persmatrijs.nl

Balchem Protection Nutrition ™

™

Micro Ingredients Macro Benefits

Keyshure™: De nieuwe naam voor 40 jaar pionierswerk op het gebied van organisch gebonden sporenelementen door het recent overgenomen bedrijf Chelated Minerals Corporation. Het Keyshure productieproces zorgt voor maximale biologische beschikbaarheid, dus een optimaal voordeel.

Encapsulated Nutrients: Een gepatenteerd coatingproces dat waardevolle nutriënten beschermd tegen negatieve omstandigheden in de pens. Door de coating wordt een optimale beschikbaarheid gegarandeerd. Beschikbaar als Reashure® (choline), Nitroshure™ (ureum), Niashure™ (niacine) en Vitashure™ (Vit C). Voor meer informatie over deze producten, neem contact op met:

Postbus 160, 8530 AD Lemmer, tel.: 0514 569001 fax: 0514 569002 [email protected], www.speerstra.com, www.balchem.com

Protection nutrition for all species w o r l d w i d e

®

48-49•Kweek en eet meer vis:48-49 20-10-08 11:56 Pagina 48

Kweek en eet meer vis Algemeen

[Carolien Makkink]

Aquacultuur in Nederland Vis is gezond. De omega-3-vetzuren in vis zorgen voor een goede ontwikkeling van de hersenen. We zouden dus meer vis moeten eten. Overbevissing is echter nu al een wereldwijd probleem. Daarom is het van belang om te investeren in de ontwikkeling van visteelt. Het Nederlands Genootschap voor Aquacultuur (NGvA) organiseerde ter gelegenheid van zijn 25-jarig bestaan een symposium getiteld ‘Eet meer kweekvis, kweek meer eetvis’. Johan Verreth van de leerstoelgroep Aquacultuur en Visserij van Wageningen Universiteit leidde het symposium, dat werd gehouden in het kader van het Food4You festival in Wageningen. Wereldwijd wordt 60 procent van het zeebanket door vissers gevangen en aan land gebracht. De laatste tijd maakt de teelt van vis, schaal- en schelpdieren echter een snelle groei door. Op dit moment komen zalm, paling, tilapia, pangasius en meerval geheel of grotendeels uit aquacultuur. De in Nederland meest gegeten visgerechten (haring, lekkerbek en kibbeling) zijn (nog) afkomstig van in zee gevangen vissen.

Volgens Michael Crawford hebben de omega-3-vetzuren uit vis een belangrijke rol gespeeld bij de evolutie van de menselijke hersenen

Evolutie Michael Crawford is de oprichter en directeur van The Institute of Brain Chemistry and Human Nutrition van de London Metropolitan University. Volgens hem hebben de omega-3-vetzuren (met name docosahexaeenzuur, DHA, C22:6) uit vis een belangrijke rol gespeeld bij de evolutie van de menselijke hersenen, en daarmee bij de ontwikkeling van Homo sapiens. ,,Homo sapiens is about brain growth, not body growth”, stelt Crawford. Voor lichaamsgroei is eiwit essentieel, ontwikkeling van de hersenen vereist (gezonde) vetten. De hersenen hebben

Nederland is Europees koploper in de teelt van mosselen en paling. Per jaar wordt ruim 10.000 ton vis geproduceerd in Nederlandse kwekerijen, meestal in hallen en schuren, in recirculatiesystemen. In deze installaties wordt het water continu rondgepompt: water dat uit de visbassins stroomt, wordt in een filter gezuiverd en vervolgens weer teruggepompt in de bassins. Door het hergebruik van water is bij deze methode weinig ‘nieuw’ water nodig. Het afvalwater wordt op het bedrijf of in de waterzuiveringsinstallatie gezuiverd, zodat het milieu niet of nauwelijks wordt belast.

omega-3- en omega-6-vetzuren nodig om zich goed te ontwikkelen. De balans tussen omega-3-vetzuren (uit de zee) en omega-6-vetzuren (van het land) is daarbij van belang. De vetzuren in de hersenen bestaan voor 20 procent uit omega3-vetzuren en voor 14 procent uit omega-6-vetzuren. De moderne mens heeft zich ontwikkeld in Afrika, niet in de binnenlanden, maar aan de kust, waar de mens toegang had tot voedsel uit de zee, rijk aan omega-3vetzuren. Alle beschavingen hebben zich volgens Crawford ontwikkeld aan het water. De brain:body-ratio is hoog bij mensen, maar ook bij dolfijnen (die hun voedsel uit zee halen). De neushoorn daarentegen, eet vooral gras en heeft een gigantisch lichaam, maar minuscule hersenen. Land en zee De incidentie van hersenaandoeningen en geestesziekten neemt toe. Deze gezondheidsproblemen zijn volgens Crawford, net als hart- en vaatziekten, te wijten aan overmatige consumptie van ‘land-vetten’. Ook jodium-deficiën-

48-49•Kweek en eet meer vis:48-49 20-10-08 11:56 Pagina 49

Wout Dekker (links) in gesprek met dagvoorzitter Johan Verreth.

ties dragen bij aan de ontwikkeling van hersenaandoeningen. Om deze problemen tegen te gaan, is het nodig om meer ‘zee-vetten’ te eten. Dit staat echter haaks op de overbevissing en bedreiging van de oceanen. Daarom pleit Crawford voor verdere ontwikkeling van de aquacultuur. ,,Visserij valt onder jagen en verzamelen”, legt hij uit. ,,De visteelt is sterk achtergebleven in vergelijking met de landbouw en veeteelt.” Bij de consumptie van vis hoeven we ons overigens niet te beperken tot vette vis, vertelt Crawford: ,,Het spiervlees van kabeljauw, heilbot en schol bevat weliswaar slechts een paar procent vet, maar bijna de helft van de vetzuren hierin is DHA.” Ook magere vissoorten kunnen dus een belangrijke bijdrage leveren aan onze omega-3-behoefte.

Te e l t Ook Wout Dekker van Nutreco is verbaasd door de trage ontwikkeling van de visteelt. ,,Recirculatiesystemen zijn pas in de jaren ’80 ontwikkeld, waardoor de duurzame aquacultuur pas de laatste jaren sterk op komt.” Dekker verwacht dat in 2030 meer dan de helft van de consumptievis afkomstig zal zijn uit teelt. Hij constateert dat er

nog te weinig bekend is over de biologie, met name reproductie, van veel vissoorten. Kabeljauw en paling worden bijvoorbeeld gekweekt uitgaande van (gevangen) jonge dieren, omdat deze vissen zich niet of nauwelijks voortplanten in gevangenschap. Ook in de teelt van andere vissoorten, zoals tong en heilbot, wordt nog te weinig vooruitgang geboekt.

-

Het Nederlands Genootschap voor Aquacultuur Het NGvA is opgericht in 1983 en telt momenteel ruim 400 leden. Doel van het Genootschap is het bevorderen van de kennis over aquacultuur en de beoefening ervan, in de breedste zin. Het NGvA informeert zijn leden tijdens themadagen over nieuwe technieken, trends, onderzoeksresultaten, wet- en regelgeving en andere interessante ontwikkelingen in de aquacultuur.

48

49

D e M o l e n a a r n r. 2 1 2 4 o k t o b e r 2 0 0 8

50•Hoogland:50 20-10-08 15:16 Pagina 50

Afscheid Otto Hoogland als directeur Hoogland BV Neef Camiel Hoogland zet familietraditie voort Reportage

[Jacqueline Wijbenga]

Familiebedrijf Hoogland in het Friese Ferwert nam begin oktober afscheid van directeur Otto Hoogland. Neef Camiel, zesde generatie, volgt hem op en zet de familietraditie voort.

Otto Hoogland stond ruim veertig jaar aan het roer van het familiebedrijf.

Hoogland is een familiebedrijf dat meer dan 120 jaar geleden zijn oorsprong vond in Ferwert. In 1882 begon Jan Pieters Hoogland er als boer en koopman, voornamelijk meelkoopman. Later verkocht hij ook wol, vlas en gort. Daarmee legde hij de basis voor een familiebedrijf, al liet hij zijn nazaten bij zijn overlijden bijna berooid achter.

Jaren later besloot kleinzoon Bauke zich aan te sluiten bij de toenmalige CAF. ,,Een samenwerking die de wenkbrauwen deed fronzen”, schetst Otto Hooglands zuster de geschiedenis van het familiebedrijf tijdens het afscheid van de directeur. ,,Immers coöperatief en particulier was water en vuur.” Toch bleek de samenwerking zijn vruchten af te werpen, zonder dat Hoogland afstand deed van de zelfstandigheid. In de jaren ’70 drong de CAF aan op samenvoeging. De schaalvergroting in de landbouw in die tijd vereiste grotere toeleveranciers, waardoor voor de toekomst voor bedrijven als Hoogland moest worden gevreesd. De familie Hoogland ging niet mee in die gedachtengang. Mede dankzij een paar grote boeren en een veekoopman, besloten de gebroeders Piet en Otto Hoogland de bedrijfsactiviteiten onder te brengen in een zelfstandige BV. Piet Hoogland nam twintig jaar geleden al afscheid, begin oktober droeg Otto zijn taken over aan zijn opvolger: neef Camiel, zoon van Piet. Passie Personeelslid Jan Hiddema, volgens collega’s de nestor en het geweten van de onderneming, vertelt dat Otto ‘geboren is in het bedrijf’. ,,Als klein jongetje fietste hij al naar de boeren om een bestelling te brengen”, herinnert Hiddema zich. Grote kracht van Hoogland is volgens Hiddema dat de klant bij Hoogland altijd centraal heeft gestaan. Koop Fuite, directielid van familiebedrijf Gebr. Fuite in Genemuiden, sluit zich

50

51

daarbij aan. ,,In de uitnodiging voor deze dag staat dat hij vocht voor zijn bedrijf, maar dat doet hem echt te kort. Hij vocht met hart en ziel voor zijn klant, de boer.” De basis voor het succes van Hoogland zit volgens Fuite juist daarin: passie. ,,Want een advies dat uit het hart komt, is onbetaalbaar.” Relaties De grote waarde die Hoogland hecht aan de relatie met de afnemer, vertaalt zich ook in duurzame relaties met toeleveranciers. Voer wordt al jaren betrokken bij de familiebedrijven Gebr. Fuite in Genemuiden en De Heus Voeders in Ede. Commercieel directeur Ad Loos van De Heus Voeders typeert Hoogland als een correcte en aimabele man met scherp zakelijk inzicht. ,,Het is plezierig zaken doen met hem en ik twijfel er niet aan of datzelfde geldt voor de boeren die klant bij Hoogland zijn.” Zesde generatie Otto Hoogland stond ruim veertig jaar aan het roer van dit familiebedrijf. De eerste twintig jaar samen met zijn broer Piet, de laatste twintig jaar trok hij alleen aan de touwtjes. Volgens Otto Hoogland getuigt het van lef om in deze roerige tijden een bedrijf als Hoogland BV voort te zetten. ,,Je hebt tegenwoordig niet meer te maken met boeren, maar met superondernemers die liefde hebben voor het boerenvak.” Aan Piets zoon Camiel Hoogland en zijn personeel de taak om die ondernemers met raad en daad bij te staan. De zesde generatie Hoogland zet de familietraditie voort en weet zich daarbij gesteund door Otto Hoogland, die als onbezoldigd adviseur voorlopig verbonden blijft aan het bedrijf.

-

D e M o l e n a a r n r. 2 1 2 4 o k t o b e r 2 0 0 8

51•adv:51 20-10-08 10:43 Pagina 51

AMANDUS KAHL BENELUX BV Amandus Kahl Benelux B.V. , is al meer dan 45 jaar actief in de Benelux . De Nederlandse vestiging in Tiel is een dochteronderneming van Amandus Kahl GmbH. & Co Kg. in Hamburg met een personeelsbestand van 400 medewerkers, wereldwijd 10 eigen vestigingen en aan hun gelieerde bedrijven. Naast de mengvoederindustrie zijn wij met ons leveringsprogramma van o.a. korrelpersen, expanders, banddrogers en breekwalsen actief in de suiker-, chemische-, recycling-, voedingsmiddelen-, en bio-energie-industrie.

Gezien het succes van ons bedrijf zoeken wij, ter versterking van ons huidige team, een gemotiveerde, enthousiaste

ACCOUNT MANAGER Als account manager in de regio Zuid-Nederland en België bent u verantwoordelijk voor het realiseren van de omzet en onderhouden van contacten met bestaande relaties en potentiële klanten. Daarnaast begeleidt u, zowel technisch als commercieel, de verworven projecten vanaf offerte tot en met opdracht en inbedrijfname. De diversiteit aan industrieën die u bezoekt biedt door ons leveringsprogramma vele mogelijkheden, waarbij u tevens kunt beschikken over de wereldwijde ervaring en ondersteuning van ons moederbedrijf, waar nieuwe producten kunnen worden getest en de rentabiliteit en haalbaarheid voor de klant inzichtelijk gemaakt kunnen worden. Voor deze veelzijdige baan zijn wij op zoek naar een ambitieuze account manager, die in staat is een betrouwbare en langdurige relatie op te bouwen met onze klanten en daarbij zijn doelstellingen niet uit het oog verliest. Naast verkoopervaring in de procesindustrie beschikt u over een MBO denk- en werkniveau met technische opleiding of ervaring, een commerciële instelling, goede contactuele eigenschappen, een uitstekende kennis van de Duitse en Engelse taal en, bij voorkeur ook, van de Franse taal. Wij bieden u, als account manager, een veelzijdige functie in een klein en ambitieus team waarin eigen initiatief op prijs gesteld wordt. Uw sollicitatie, met CV, kunt u sturen aan: Amandus Kahl Benelux B.V. T.a.v. Dhr. P.J. van der Borden Ampèrestraat 7 4004 KB Tiel Of per e-mail aan [email protected] Website: www.akahl.nl

52•adv:52 20-10-08 10:44 Pagina 52

Andritz A ndritz S Sprout prout n niet iet a alleen lleen uw adres en u wa dres voor voor Matrijzen Matrijzen e Rolvelgen maarr ook voor: sæ sæ ssæ sæ ssææ æ

2EVISIE 2EVISIEæ-ATRIJZEN æ-ATRIJZEN 2OLR 2OLREPARATIES EPARATIES /NDER /NDERDELEN DELEN (AMERS 4ECHNISCHEæ/NDERSTEUNINGæ 4 E C H N I S C H E æ / N D E R S T E U N I N Gæ EN ENæ3ERVICE æ3ERVICE

Andritz Sprout bv, 3PAARPOTææqææ+:æ'%,$2/0æ æ ææ æ æ æ 4ELæ æ ANDRITZSPROUTNL P ANDRITZCOM

www.andritzsprout.com www .andritzs sprout.com

N Paneelbouw N PLC- en Scada besturingen N Batch proces automatisering • Inname • Doseren / Malen / Mengen • Pelleteren / Extruderen • Bulkbelading • Contaminatiebeheer • Tracking en Tracing • Diverse softwarekoppelingen

www.inteqnion.com [email protected]

De partner in industriële automatisering Inteqnion B.V. Industriestraat 11 7122 AP Aalten Tel. +31 (0)543 - 49 44 66 Fax +31 (0)543 - 49 44 60

GLOBAL PRESENCE Denmark Netherlands Germany Ger many France UK USA Venezuela V enezuela Brazil B razil Chile Mexico Australia A ustralia R.P. R.P P. China

53•Heden en verleden:53 20-10-08 12:05 Pagina 53

Voor boer en bakker Molenstreken: Gelderland Utrecht telt nog 32 windmolens. In 1850 moeten er het 187 zijn geweest, ongeveer 120 daarvan zorgden ervoor dat men in het lage, westelijke deel van Utrecht droge voeten kon houden. Onder die andere zeventig waren ook houtzaag-, olie- en andere industriemolens, zodat het aantal korenmolens rond de vijftig geschommeld zal hebben. Daarvan zijn nog 15 over. Het wereldberoemde schilderij van Jacob van Ruisdael met een verdwenen

Heden en verleden

[Johan Bakker]

Die vijftig korenmolens in Utrecht maalden voor boer en bakker. Op het platteland moesten de molenaars het vooral van de boeren hebben en in de steden was er meer bakkersgemaal. Utrecht vertoonde het beeld van een Hollandse stad met een krans molens op de vestingwallen, eerst standerdmolens, later grote stenen molens. De stad telt er nog steeds een, De Rijn en Zon aan de Adelaarstraat, gebouwd in 1913 als opvolger van een oudere molen aan het Paardenveld. Het is nu onvoorstelbaar dat toen een molenaar, Korevaar, brood zag in zo’n grote nieuwe molen. De molen liet hij bouwen Kleinbussink uit Apeldoorn. De in 1913 gesloopte wipkorenmolen van Brokking in Jaarsveld, een der vele Utrechtse wipkorenmolens.

molen van Wijk bij Duurstede.

Ty p e Utrecht kent niet een overheersend type dorpskorenmolen. Er stond van alles, stenen molens en achtkante; met balie of grondzeilers en een enkele beltmolen. Zelfs standerdmolens hielden het er lang vol. De laatste, de Darthuizer molen bij Leersum, werd pas in 1954 door storm vernield. Wel kwamen er in Utrecht verhoudingsgewijs veel wipkorenmolens voor, meer dan in de andere provincies. Zij zijn alle geschiedenis; de laatste werd voor de oorlog gesloopt. De oorlog bracht vrij veel schade toe aan de molens in Utrecht. Daardoor was de mooie standerdmolen van Scherpenzeel twee keer het haasje. De eerste keer was de schade nog herstelbaar, de tweede keer betekende het definitieve einde. Hij werd op 29 april 1945 opgeblazen en was daarmee de laatste molen in Nederland die het slachtoffer werd van de oorlog, overigens één van de meer dan 200 die door de oorlog beschadigd of vernield werden. Overplaatsing Ook stonden er in Utrecht vrij veel van elders overgeplaatste molens, vooral uit de Zaanstreek, maar ook wel van elders. De meeste zijn inmiddels geschiedenis, maar De Kraai in Westbroek straalt nog steeds zijn Amsterdamse verleden uit. Het is namelijk een Amsterdamse stadskorenmolen die in 1880 de weg naar Utrecht vond. De korenmolen van

51

53

Vreeland is een overgeplaatste watermolen. Buiten twijfel staat de bekendste molen van Nederland ook in de provincie Utrecht: de molen die de schilder Ruisdael vereeuwigde. De bestaande molen van Wijk bij Duurstede is het niet, al wordt die er vaak voor aangezien. Toch is die molen opmerkelijk genoeg, want hij staat, als enige, boven op een stadspoort.

-

Meelfabriek Utrecht had niet alleen grote windkorenmolens, maar ook een meelfabriek aangedreven door waterkracht. De oprichter ervan heette Schober; daardoor werd de naam van de fabriek De Korenschoof. Het bedrijf groeide uit tot een van de grotere meelfabrieken in Nederland. Het bedrijf dreef ook een grote broodfabriek met een netwerk van eigen bakkerswinkels. De Korenschoofbakkers droegen een uniform. Op de bijbehorende pet stond de fabrieksnaam plus het nummer van de winkel. In 1933 had de Korenschoof 43 eigen winkels en veertig verkooppunten. In de crisistijd ging het fout met de brood- en banketfabriek. In 1938 werden de winkels gesloten. De broodventers ging over naar de concurrent Lubro. De meelfabriek werd in 1970 opgeheven na overname door Wessanen.

D e M o l e n a a r n r. 2 1 2 4 o k t o b e r 2 0 0 8

54•Samengevat:54 20-10-08 12:08 Pagina 54

In de rubriek ‘Uit boeken en bladen’ vat redacteur ir. Hein van der Ploeg wetenschappelijk onderzoek samen. De nadruk ligt daarbij op dier-

Samengevat

voeding, waarbij afwisselend de diergroepen rundvee, varkens en pluimvee aan bod komen.

Pluimvee Invloed organisch zink De invloed van bepaalde hoeveelheden van organisch zink op zoötechnische resultaten en karkaseigenschappen van slachtkuikens werd onderzocht in deze studie. Aan slachtkuikenvoeder werd organisch-Zn (Bioplex Zn) in hoeveelheden van 0, 15, 30, 45, of 60 ppm toegevoegd. Het voer bevatte al 60 ppm anorganisch Zn. Het gewicht, de voeropname en voederconversie werden vastgelegd evenals de karkaseigenschappen bij het slachten. De parameters bleken na analyse niet statistisch beïnvloed door de toename van het organisch-Zn in het voer. Dat gold ook voor de vleesopbrengst. Wel werd een significant effect op de treksterkte van de huid gevonden als respons op de toegenomen hoeveelheden organischZn. Zn speelt een rol in de lagen van epitheelcellen bij de collageensynthese. De onderzoekers constateerden een verbetering van de kwaliteit van het karkas na toevoeging van 45 ppm organisch-Zn. P. Rossie e.a., 2007 J. Appl Pout. Res. 16:219-225

Effecten van mierenzuur en plantenextracten In dit onderzoek werden effecten van mierenzuur en plantenextracten op groei, verteerbaarheid van nutriënten, darmmorfologie en vleesopbrengst van slachtkuikens onderzocht. De effecten van twee doseringen mierenzuur (10.000 ppm (1%) en 5.000 ppm (0.5%)), 200 ppm van een plantenextract (mengsel van essentiële oliën oregano, kaneel en peper) en 5000 ppm

van een alcoholisch extract (mengsel van salie, thym en rosemarijnbladeren) werden met elkaar vergeleken. De dieren werden verdeeld over zes groepen, waaronder een negatieve controlegroep (geen additieven) en een positieve controlegroep (10 ppm avilamycine). De resultaten lieten een significant betere voederconversie zien bij alle groepen met een additief, uitgezonderd de groep die het alcoholisch plantenextract kreeg. Alle additieven verbeterden de ileale verteerbaarheid. Beide zuuradditieven verbeterden de villushoogte en de groep met 10.000 ppm mierenzuur had ook de grootste cryptdiepte. De villusoppervlakte werd bij deze groep niet beïnvloed. De combinatie van de beide alternatieven (organisch zuur en essentiële oliën) werd in dit experiment niet beproefd, maar volgens de onderzoekers mag daarvan een positief effect worden verwacht. V. Garcia e.a., 2007 J. Appl. Poult. Res. 16:555-662

Energie en eiwit bij zware vleeskuikens Het effect van densiteit van ME (Omzetbare Energie, ME of OE) en eiwit/aminozuren in voeders op groei en karkaseigenschappen van zware slachtkuikens werd onderzocht. Twee proeven, met slachtkuikesn van 42 tot 56 dagen, werden opgezet om de wisselwerking tussen de schijnbare-ME en AZ (totale) densiteit te bepalen. In de eerste proef werden vier voeders gebruikt: lage ME (3140 kcal/kg, 13.1 MJ ME/kg) en middelmatige ME (13.6 kcal/kg, 13.6 MJ ME/kg), beide in combi-

54

55

natie met ofwel middelmatige AZ (16.2 RE, 0.88% Lys, en 0.75% M+C) en een hoge AZ (18% RE, 0.98% Lys en 0.83 M+C). De voeders werden verstrekt aan haankuikens. Voor de tweede proef werden zowel aan haan- als henslachtkuikens gebruikt. De voeders bevatten bevatten een middelmatige ME-dichtheid (3220 kcal/kg, 13.4 MJ ME/kg) en een hoge ME (3310 kcal/kg, 13.6 MJ ME/kg) in combinatie met een middelmatige en een hoge AZ, gelijk aan die in de eerste proef. De onderzoekers constateerden geen wisselwerking tussen de ME en de AZ van de voeders. Slachtkuikens (alleen hanen) op de lage ME-voeders namen meer voer op en hadden een slechtere voederconversie, maar een hogere vleesopbrengst dan de hanen gevoerd met een middelmatige ME. De dieren in proef 2 die voer met een hoge ME kregen, groeiden beter, hadden een lagere voeropname en een verbeterde voederconversie. Dieren die hoge AZ voeders kregen, groeiden in beide experimenten beter. De kuikens namen minder voer op, hadden een betere voederconversie en de totale vleesopbrengst nam toe. Op basis van deze resultaten concluderen de onderzoekers dat het mogelijk is het voer van zware vleeskuikens (2,5 tot 3,6 kg) te optimaliseren door voeders met hogere AZ te geven. De onderzoekers wijzen erop dat toename van de densiteit van het voeder wel de voederconversie verbetert, maar niet altijd de vleesopbrengst. Ook neemt de korrelkwaliteit af bij hoge ME vanwege het hogere olie- en/of vetgehalte. W.A. Dozier, 2007 J. Appl. Poult. Res. 16:192-205

D e M o l e n a a r n r. 2 1 2 4 o k t o b e r 2 0 0 8

55•adv:55 20-10-08 10:50 Pagina 55

Brengt u onze productie op een hoger plan?

Boer zijn

Operator

Coöperatie Arkervaart-Twente U.A. is een

Functie-omschrijving: - kwaliteitsvoeders produceren met behulp van de modernste technieken; - bedienen van het productieproces; - afstellen en onderhoud van machines; - uitvoering geven aan kwaliteitssysteem; - schoonhouden werkomgeving.

In onze moderne fabriek aan de Goorse-

Functie-eisen: - een opleiding op MBO niveau; - flexibele, correcte en nauwkeurige instelling; - goede contactuele eigenschappen; - affiniteit met de agrarische sector is een pre; - goede beheersing van de Nederlandse taal.

Wij bieden: - een afwisselende functie; - goede mogelijkheden voor opleiding en scholing; - een passend salaris en uitstekende secundaire arbeidsvoorwaarden.

middelgrote, vooruitstrevende en financieel zeer gezonde diervoederproducent met fabrieken in Nijkerk, Markelo en Leusden.

weg te Markelo produceren wij voeders voor pluimvee, varkens en rundvee. Deze voeders leveren wij voornamelijk in bulk bij onze klanten. Onze klanten bevinden zich vooral in het midden, oosten en

Geïnteresseerd? Ziet u een uitdaging in deze veelzijdige functie bij Arkervaart-Twente, stuur dan binnen 14 dagen een sollicitatie met c.v. naar: Coöperatie Arkervaart-Twente U.A., Postbus 5, 3860 AA Nijkerk of per e-mail naar [email protected] Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de heer G. Eshuis, telefoon: 06 27 09 35 30.

noorden van het land. De productie vindt plaats in dagdienst. Steeds meer veehouders kiezen voor de kwaliteitsvoeders van Arkervaart-Twente. Hierdoor zijn onze productiewerkzaamheden toegenomen. Om het team te versterken zoeken wij een operator. [email protected] - www.arkervaart-twente.nl

Boer blijven

De ultieme job voor een commercieel talent!

Twilmij B.V. is specialist in de ontwikkeling en productie van premixen, melkvervangers en innovatieve specialiteiten voor de nationale en internationale diervoedingsindustrie. Met een veelzijdig productenpakket en de inzet van onze ruim 25 medewerkers heeft Twilmij sinds 1963 een krachtige marktpositie weten op te bouwen. De permanente inspanning ten gunste van de productieflexibiliteit en productiekwaliteit heeft Twilmij een solide reputatie gegeven bij haar afnemers. Twilmij, de kern voor succes!

Twilmij B.V. Houtbeekweg 4, 3776 LZ STROE, Email: [email protected] - website: www.twilmij.nl

56•Marktpagina:56 21-10-08 11:22 Pagina 56

Markt en trends

‘EU graan nu ver genoeg gezakt’ Granen en grondstoffen

[Lourens Gengler]

Op de marktprijzen van graan valt geen peil te trekken. De afgelopen weken kampt de graanhandel met prijsverschillen van 10 euro per ton. De Europese Commissie is van mening dat de graanprijzen in de EU inmiddels ver genoeg zijn gedaald. „Het is een interessante markt, want je moet nu écht handelaar zijn om wat te verdienen”, aldus zo'n handelaar. Tegelijkertijd kwalificeert een ander de situatie als 'klerezooi'. Feitelijk komt het echter op hetzelfde neer, want men bedoelt gewoon dat de prijzen stevig fluctueren zonder dat er echt peil is te trekken op de oorzaken. Neem de tarwe, dat stond op een gegeven moment op 142 euro per ton. Toen ineens weer naar 149,50, om een dag later te zakken van 147 via 145 naar 143. En begin van week 43 staat de januari-juni levering te boek voor 137 euro. „Je snapt er bij tijden niets meer van, want ineens stort de boel zonder reden in elkaar en klimt dan weer zonder reden omhoog”, meldt een graanhandelaar. Menig handelshuis in commodities heeft dit seizoen fors moeten bijleggen door de snel ingezakte prijzen.

eerste opmerking over winstkansen voor de échte handelaar. Momenteel wordt sojameel aangeboden rond 270 euro, en dat is een tientje méér dan een week eerder. Daarmee is het in vergelijking tot de andere eiwitbronnen 'redelijk aan prijs'. Met name de ongunstige euro/dollarkoers gooit voor de Europese afnemers roet in het eten. Die invloed zorgt voor maar liefst 40 euro meerprijs. E U i m p o r t h e ff i n g In het Europese beurscomité granen is een verordening aangenomen waardoor, met ingang van 23 oktober weer invoerrechten op granen kunnen worden gegeven. Tot dusverre is dit seizoen maar liefst 6 miljoen ton graan geëxporteerd. Een jaar geleden was de situatie tegenovergesteld en moest al 3 miljoen ton worden geïmporteerd om aan de behoefte te voldoen, zo meldt het Productschap Akkerbouw in haar weekbericht. De Europese Commissie is van mening dat de graanprijzen in de EU inmiddels ver genoeg zijn gedaald. Terwijl de Europese Unie de laatste jaren probeert om de markt vrijer te maken, doen andere landen juist het omgekeerde. Zo heeft China de garantieprijs voor tarwe verhoogd tot ongeveer 180 euro per ton om de binnenlandse productie van tarwe te stimuleren.

Kommer en kwel Ook op de vrachtenmarkt is het momenteel kommer en kwel vanuit de kant van de reders bekeken. Door wereldwijd wegvallende vraag naar bulkgoederen vanwege de financiële crisis, is er een overcapaciteit aan schepen. Scheepstransport kost nu slechts een fractie van een half jaar geleden. E i w i t p re t t i g g e p r i j s d Inkoop van eiwit als veevoergrondstof is momenteel weer aantrekkelijk. Voor palmschroot moest een jaar geleden 192 euro per ton worden betaald. Dat is nu ruim beschikbaar voor 85 euro. Meer dan gehalveerd en alweer dicht bij het historisch laagtepunt van 65 euro in 2005. „Het is nu één van de koopwaardigste artikelen”, aldus een leverancier. Ook raapschroot is tamelijk gunstig te kopen, met prijzen van 115 euro in december en 117 in april. Naar verwachting zal er niet veel verandering optreden. Inkopers van soja blijken terughoudend, hoewel het niveau niet hoog ligt. Toch is er onzekerheid. Door diverse oorzaken is er van dag tot dag sterke fluctuatie mogelijk. Vandaar de

Maisoogst in volle gang De Europese maisoogst is in volle gang. Korrelmais wordt niet alleen geteeld in zuidelijke lidstaten. Op de foto een lading mais die onlangs is geoogst van een perceel in Noordwest-Duitsland. De akkerbouwer oogstte 16 ton per ha, maar na droging blijft daar volgens hem slechts 10 ton van over, net boven het Duitse gemiddelde. Het drogen gebeurt bij een grote regionale biogasinstallatie die de restwarmte van de elektriciteitsproductie zodoende effectief tot waarde brengt. „Korrelmais teel ik hier al een jaar of tien. Vorig jaar is er goed aan verdiend, maar dit jaar wordt er ongeveer 200 euro per ha op toegelegd”, rekent de akkerbouwer.

56

57

D e M o l e n a a r n r. 2 1 2 4 o k t o b e r 2 0 0 8

57•adv:57 20-10-08 10:51 Pagina 57

Te koop:

Komplete sluitlijnen voor jute, papieren en plastic zakken & sealmachines

Div. draagbare zakkennaaimachines

®

ZAKKENNAAIMACHINES INKOOP - VERKOOP - REPARATIE - NAAIGARENS

Werkplaats en Showroom: Elgarhof 21, 3055 CB Rotterdam Tel.: 010 - 461 08 08 Fax: 010 - 461 18 86 [email protected] www.ganapac.nl

BEUKENHOUTEN HANDZEVEN ALBA Postbus 238 1540 AE Koog a/d Zaan Tel.: 075 - 628 45 66 Fax.: 075 - 621 80 78

Bulk Handling in Beweging Jansen & Heuning voor standaardoplossingen en maatwerken

6.000 L. Peddelmenger met bodemkleppen 45 KW - In zeer goede staat Minox 3 deks zeefmachine, diameter 2600 mm - RVS met balreiniging en zeefwisseling Speciale kruimelaar / breker 700 mm breed merk Neotech, aandrijving d.m.v. tandwielen

Voor inlichtingen: Maschinen und Mühlenbau Benker, Helgenstraße 25, D-26871 Papenburg, Tel.: +49 (0)171/2202285, Fax: +49 (0)4961/974955, e-mail: [email protected]

TE KOOP MAN trekker chassis met blower

Bulktransporteurs, beladingsbalgen, silo’s, bigbag handling Meer dan 100 jaar engineering, productie en montage.

bouwjaar april 2002 550.000 km wielbasis 3.60 mtr motor 228 kw automatische transmissie in prima staat van onderhoud incl. Welgro schroefcompressor 2002. vraagprijs € 25.000,00 voor inlichtingen: Frans van Cooten 0653725317 email: [email protected]

w w w. j h . n l Duinkerkenstraat 11 - 9723 BN Groningen telefoon 050-3126448 - telefax 050-3138018 - e-mail [email protected]

Marsdijk 31, 4040 DB Lienden Tel. +31 (0)488 - 481530, Fax +31 (0)488 - 482571

YO U R U R G EN T A N A LY T I C A L Q U E ST I O N D E S E R V ES A P RO M P T S O LU T I ON Bankwerkerstraat 16 3077 MB Rotterdam P.O. Box 91244

S w ift ser vice w ith attrac ti ve rates Myc otoxins Pe s tic id es He a v y M e ta ls

3007 ME Rotterdam The Netherlands

phone +31 (0)10 282 32 92 fax

+31 (0)10 282 32 73

G MO

e-mail [email protected]

Mi cro Biolog y

www.tlr.nl

No w a lso a v a ila b le: Biofu els an d B iomass More information about these and/or other analyses? Please contact us by phone, fax, e-mail or go to www.tlr.nl

58•Agenda:58 20-10-08 12:10 Pagina 58

Agenda

Colofon

27 oktober Symposium ‘Voedsel versus energie’, Lelystad

13 november Congres ‘The future of food and agri’, Wageningen

28-30 oktober Rundvee Relatiedagen, Hardenberg

17-18 november The World Mycotoxin Forum, Noordwijk

De Molenaar, waarin opgenomen De Belgische Molenaar (c.q. Elevator), is sinds 1898 het vakblad voor de graanverwerkende- en diervoederindustrie. Het blad verschijnt éénmaal per 14 dagen in Nederland en België.

29 oktober Workshop ‘Contaminanten’, De Bildt

17-21 november ‘Pack te world’, Emballage-beurs, Parijs

Uitgave: Eisma Businessmedia bv Postbus 340, 8901 BC Leeuwarden (Nederland) Bezoekadres: Archimedesweg 20, Leeuwarden

30 oktober Training ‘Gevarenanalyse en risicobeoordeling diervoedersector’, Schothorst Quality Consultants, Lelystad

18 november Netwerkdag Grensverleggend Vernieuwen, LEF Futurecenter Rijkswaterstaat, Utrecht

30-31 oktober Agrarische bedrijfsadvisering in de veehouderij: adviseur in een dynamische landbouwwereld, Wageningen Business School, Wageningen

18-19 november Cursus ‘Varkensvoeding in de praktijk’, Wageningen Business School, Wageningen

1 november De startersdag, verzorgd door Kamer van Koophandel 5 november Internationale open dag voor biologisch uitgangsmateriaal, Tollebeek 5 november Hihg Tech Equipment Engineering 2008, Eindhoven

9-12 november Internationale cursus ‘Incubation bioligy and management’, Wageningen Business School, Hannover (DE) 11-14 november Eurotier, Hannover (D)

19 november Tebodin-symposium ‘Strategische overwegingen in de diervoederindustrie’ 24-28 november International Week HAS worldwide, Den Bosch 25-27 november Rundvee Relatiedagen en Akkerbouw Vakdagen, Gorinchem 25-26 november Cursus ‘Rundveevoeding, recente ontwikkelingen en nieuwe inzichten’, Wageningen Business School, Wageningen 25 – 27 november Derde Vietstock Expo & Conference, Hanoi 26 november Training ‘Diervoederwetgeving’, Schothorst Quality Consultants, Lelystad

12-13 november Training ‘Opgeruimd denken en schrijven’, Wageningen Business School, Wageningen

Uitgever: Minne Hovenga C o m m e rc i e e l m a n a g e r : Seb van der Kaaden Redactie: Jacqueline Wijbenga, hoofdredacteur Anneke van der Schaaf, eindredacteur Albert Bouwman, redacteur Tel. 0031-(0)58-2954862 Fax 0031-(0)58-2954878 E-mail: [email protected] Dr.Ir. Carolien Makkink, redacteur diervoeding Hans van Vliet, redacteur techniek

Agenda 5 november World Poultry Science Association, Wijchen

D i re c t i e : Egbert van Hes, algemeen directeur Bouke Hoving, financieel directeur

27 november Jaarlijkse algemene ledenvergadering Het Comité, WTC Rotterdam

www.demolenaar.nl In de rubriek Agenda staan evenementen en activiteiten vermeld voor de komende weken. Het betreft hier een selectie van alle activiteiten die zijn doorgegeven aan de redactie van De Molenaar. Op onze internetpagina www.demolenaar.nl vindt u de volledige lijst met activiteiten die bij de redactie bekend zijn. Ook meer uitgebreide informatie voor zover beschikbaar of een informatienummer kunt u vinden via de site. Activiteiten voor deze rubriek kunt u aanmelden bij de redactie: [email protected].

58

B e l g i s c h e re d a c t i e : Micas nv & Editions, Jef Verhaeren e.a. Tel. + 32 (0)15-315808 E-mail: [email protected] Redactiemedewerkers: Ir. Hein van der Ploeg, Henk van Laarhoven, Henri de Haan, Frank Braad, Lourens Gengler, ir. Wim Thielen en anderen. R e d a c t i e - a d re s : Postbus 340, 8901 BC Leeuwarden Bezoekadres: Archimedesweg 20, Leeuwarden Advertentieverkoop: Communicatiebureau Tailmill bv, tel. 06-53262047 Traffic: Doeke Nicolai Tel. 0031-(0)58-2954870 / Fax 0031-(0)58-2954871 E-mail: [email protected] Abonnementen: Abonneeservice Eisma Businessmedia Postbus 2238, 5600 CE Eindhoven Tel.: 088-2266648 [email protected] De abonnementsprijs voor Nederland bedraagt voor een jaargang, die van januari t/m december loopt, €198,50 exclusief 6% BTW (bij automatische incasso bespaart u € 3,00 administratiekosten) en is bij vooruitbetaling verschuldigd. Voor andere landen op aanvraag. Abonnementen kunnen op elk moment van het jaar ingaan en worden genoteerd tot wederopzegging. Opzegging dient schriftelijk te geschieden voor 1 december; u ontvangt van ons een schriftelijke bevestiging. B a n k re l a t i e : - voor Nederland: Friesland Bank: 29.80.05.298 - voor België: Postcheque Brussel 000-0007463-91 P re P re s s : ZeeDesign, Witmarsum Druk: Scholma druk bv, Bedum

© Copyright 2008 Eisma Businessmedia bv, Leeuwarden Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of overgenomen in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid en/of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Gebruikers van dit blad wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

omslag 3:omslag 3 20-10-08 13:23 Pagina oms 3

ª!Sbbut

Bezoe k ons

Eurot

op

Hal 1 ier sta 5,

ndnr

7IJWILLENUGRAAGONTMOETEN 6ITAMEXBIEDTUEENTOTAALAANPAKVOORUWVOEDERPROGRAMMA.IETALLEENMET HETGESCHIKTEVOEDER MAAROOKMETDESKUNDIGADVIESVOOREENGEOPTIMALISEERD VOEDERBELEID OP MAAT 5 ZULT ZIEN ONZE KENNIS EN ONS GAMMA STAAN GARANT VOOR EEN OPTIMALE VOEDEROPNAME EEN GEZONDE DARMFLORA EN EEN BESTENDIGE GROEIVANUWDIEREN/OKZININEENKOSTENEFFICIpNTEENVEILIGEVOEDERSTRATEGIE 3PREEK DAN GAUW MET ONS AF #ONTACTEER ONS GEHEEL VRIJBLIJVEND VOOR MEER INFORMATIE7ANTOOKVOORUHEBBENWEDmOPLOSSING 6)4!-%8.6 OWWWVITAMEXCOM 6)4!-%8.%$%2,!.$ OWWWVITAMEXCOM

G29

omslag 4:omslag 4 20-10-08 08:24 Pagina oms 4

Nieuwe mengvoederfabriek in Oman, 20 ton/uur

Complete mengvoederfabrieken, installaties en machines

Vlakmatrijs – pers

Expander

Continu menger

Extruder OEE

Breekwalsenstoel

Rotospray® Reaktor

Amandus Kahl Benelux B.V. Ampèrestraat 7 4004 KB Tiel

www.akahl.nl

Tel. +31 (0)344 630550 Fax +31 (0)344 630395 E-mail [email protected]