De Moerbeiboom Een werk van Sylvia Van Werveke

Dit is de PDF-webversie van 't Scheldevelterke nr. 5 – 2014. De pagina's kan je eventueel inzoomen met de toetsencombinatie Ctrl + of –

De Moerbeiboom Een werk van Sylvia Van Werveke In deze aquarel beleeft de kunstenares vriendschap en fijne muziek

België - Belgique P.B. 9810 Nazareth 3/4847 Afgiftekantoor: Nazareth

P007453

De Pinte De Pinte Merelbeke Merelbeke

Gavere Gavere Nazareth Nazareth

www.velt.be/scheldevallei

't Scheldevelterke

Tweemaandelijks tijdschrift – 37e jaargang nov / dec 2014 – nr. VU: Philippe Lamoral, IJselaars 12 – 9810 Nazareth – 09 385 84 44

5

INHOUD 3 4 8 8 11 13 14 15 17 18 22 22 23 24

INTRO VELT-ACTIVITEITEN BESTELLING TUINREIS 2015 HEB JE HET GEMIST ? RARA RARA PLUKSELS VAN ORLANDUS RARA MERKWAARDIGE ECOTUIN NOG EEN RECEPTJE LEDEN SCHRIJVEN ONS NIEUWE LEDEN VELT SCHELDEVALLEI

OP NAAR 2015 DIE JE NIET MAG MISSEN BIOLOGISCHE ZADEN EN POOTGOED NAAR ZUID-ENGELAND VOLGENDE MAAL BEN JE ERBIJ OPLOSSING NR 4 NOG OVER DE INZENDINGEN ZOMERSE MIJMERINGEN EEN NIEUWE OPGAVE MEKANIEKE MAALDERIJ SINT-ANNA GOUDSBLOEMZALF IN DE AANBIEDING VAN HARTE WELKOM HERFSTPOËZIE

Titelpagina: Bos in november foto: Google Fairfield

't Scheldevelterke is het ledenblad van Velt Scheldevallei en verschijnt tweemaandelijks, behalve in juli. www.velt.be/scheldevallei Verantwoordelijk uitgever: Philippe Lamoral IJselaars 12, 9810 Nazareth Telefoon + fax: 09 385 84 44 e-mail: [email protected] Redactie: Guido Meerschaut Redactionele coördinatie: Anabel Colpaert [email protected] Telefoon: 09 221 39 62 Voor teksten, aankondigingen, suggesties, verslagen van evenementen, lezersvragen, enz. in nr. 1 kan je bij de redactie terecht tot uiterlijk 15 december e.k. Lid worden van velt? Een jaarabonnement* kost slechts € 30,- per gezin. Je maakt dan deel uit van een

2

groep gemotiveerde mensen met een hart voor natuur en ecologie. Bovendien ontvang je naast het tijdschrift Seizoenen ook dit ledenblad en word je uitgenodigd deel te nemen aan ontspannende, leerrijke activiteiten. Je gezin geniet van de ledenprijs voor deze Velt-activiteiten en ook van een fikse korting op de Velt-publicaties. (*) 12 maanden vanaf inschrijvingsdatum door overschrijving van € 30,- op rekening nr. BE93 0010 5822 8267 van Velt Scheldevallei

Werkten mee aan tekst en beeld in dit nummer: Cécile Bruynooghe, Anabel Colpaert, Roland De Blauwer, Georges De Bruycker, Annemie De Kocker, Christine Deboel, Guido Duprez, Philippe Lamoral, Guido Meerschaut, Georges Pollentier, Irmine Remue, Karien Roelkens, Yvette Rosseel, Robbe Vanderstraeten, Sylvia van Werveke

INTRO Beste leden, vriendinnen en vrienden van Velt Scheldevallei, Op onze bestuursvergadering van 15 oktober ontvingen we van Koen Van den Broeck, coördinator communicatie van Velt, het 'verwenpakket' waarvan sprake in ons vorig nummer. We zien in dit gebaar een erkenning van onze inspanningen en een aansporing ons verder te blijven inzetten om ecologisch te leven en te tuinieren. Ook van elders komen er stimulansen. Dat 'Zonder is gezonder' waarheid spreekt, bleek onlangs uit een studie van de VUB en het Steunpunt Milieu en Gezondheid bij 14-15 jarigen. Opmerkelijke vaststelling en waarschuwing: dat we vaker kampen met vruchtbaarheidsproblemen en allergieën kan een gevolg zijn van het gebruik van pesticiden. Een andere aansporing om zorgvuldiger om te gaan met ons milieu: in haar Living Planet rapport stelt de WWF dat onze ecologische voetafdruk in België blijft toenemen en dat we hierdoor op de vijfde plaats staan wereldwijd. Meer aandacht voor energiebesparing en CO2 uitstoot is niet enkel een aanbeveling voor de overheid, maar ook een opdracht voor ons allen. In het bestuur zijn we ook druk bezig met de planning voor volgend jaar. Noteer alvast de datum van ons ledenfeest: 1 februari 2015. Weet ook dat we suggesties voor activiteiten/voordrachten graag in overweging nemen en proberen in te passen in ons jaarplan. November is een sombere herfstmaand met korte en natte dagen. Daardoor zijn we minder in de tuin maar geen erg, er is voor Velt-leden ook nog leven buiten de tuin: kijk maar eens naar onze drukke activiteitenkalender verder in dit nummer. Voor wie hieraan deelneemt en op zijn ecologische voetafdruk wil letten: 'Alles is op loopafstand, als je maar genoeg tijd hebt' (Steven Wright). het bestuur 3

VELT-ACTIVITEITEN DIE JE NIET MAG MISSEN VOORDRACHT 'VOEDING EN KANKER' Vrijdag 28 november 2014 om 19.30 uur Velen onder ons hebben al te maken gehad met het ziektebeeld van kanker in de familie of vriendenkring. We lezen ook allemaal wel ergens over antioxidanten die goed zouden zijn om kanker te voorkomen. Bepaalde voedingswaren zouden wel degelijk een impact hebben op deze gevreesde ziekte. Anderen beweren dat het allemaal erfelijk bepaald is. Wat is er nu van aan? Op veel van onze vragen komt een wetenschappelijk gefundeerd antwoord door dr.ir. Eric De Maerteleire, die zeer geïnteresseerd is in de relatie tussen voeding en gezondheid en daarover al heel wat lezingen gegeven heeft. Deelnameprijs: leden 5 euro, niet-leden 8 euro Locatie: Gilko, Kloosterstraat 19, 9820 Merelbeke Info: Annemie De Kocker ([email protected] of 09 384 66 97) Inschrijven niet vereist Toegankelijk voor rolstoelgebruikers.

VOORDRACHT 'GEZOND MET GROENTEN EN FRUIT' woensdag 3 december om 19.30 uur Over antioxidanten, flavonoïden en nog veel meer – door Herman de Waele Antioxidanten, flavonoïden, ... Ze komen voor in groenten en in ... pillen. Ze hebben o.a. het vermogen om vrije radicalen in ons lichaam te neutraliseren en nog veel meer. Tja en dan?? Wij kweken in onze tuintjes planten met antioxidanten. Welke zijn dat? Welk nut hebben ze voor onze gezondheid? Hoe gaan we daar mee om? Wij bespreken een reeks groenten en fruit en vertellen over bijzondere inhoudsstoffen die belangrijk zijn om ziekten te voorkomen. Aldus komen nog meer fotochemicaliën in de kijker die van grote waarde zijn voor een gezond leven.

4

Een avond over 'gezondheid in de tuin' of ' tuinieren voor onze gezondheid'. Er is mogelijkheid tot het aankopen van groenten en fruit, op die manier kan iedereen voordeel doen met het bijwonen van deze avond. Deelnameprijs: leden 1 euro, niet-leden 3 euro Locatie: De Veldblomme, Veldstraat 50, 9840 Zevergem Info: Roland De Blauwer ([email protected] of 09 384 36 06) Inschrijven niet vereist Toegankelijk voor rolstoelgebruikers.

DEGUSTATIE BIOWIJNEN Vrijdag 5 december 2014 om 19.30 uur (OPGELET: nieuwe datum, nieuw programma!) Twee jaar geleden hadden we onze laatste wijndegustatie. Dit jaar knopen we terug aan bij de jaarlijkse traditie. Wijnkenner Tim Cools, een jonge dertiger, laat ons onderdompelen in de verfijnde geuren en smaken van een aantal gecertificeerde biologische* wijnen. Tim maakt een keuze van een 8- à 10-tal biologische wijnen uit een voornamelijk nieuw gamma uit Frankrijk, Italië en Spanje. Hij laat ons een aperitiefwijn, verschillende witte en rode wijnen, en een dessertwijn proeven. Geen aankoopverplichting, wel is er de mogelijkheid om bij bestelling op de avond zelf van een mooie korting te genieten!

*) Radio 2: de nieuwe minister van financiën, gaf drie flessen biologische wijn cadeau aan z'n voorganger Koen Geens. Die was blij verrast en hem werd verzekerd dat hij van biologische wijn geen hoofdpijn zal krijgen, tenminste als die met mate wordt gedronken.

5

Deelnameprijs: 6 euro voor leden en 8 euro voor niet leden, kaasbordje en brood inbegrepen. Locatie: CC De Brouwerij, Stationsstraat 3b, 9810 Eke Info: Guido Duprez (09 385 60 03 of 0470 93 58 39 of [email protected]) Inschrijven vereist ten laatste op 2 december per e-mail of telefoon naar Guido Duprez Toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Opgelet: wegens onvoorziene omstandigheden werd de voor 21 november in Seizoenen aangekondigde wijndegustatie verschoven.

ECO-QUIZ Zaterdag 13 december 2014 om 19.30 uur Velt-nationaal ontwikkelde een ECO-QUIZ met kennisvragen en doe-opdrachten. In ploegen van vier mogen de deelnemers hun ecologische kennis tonen en verruimen. Hierbij kunnen tal van prijzen – gaande van drankbonnetjes tot tuinmateriaal en wijnpakketten – gewonnen worden. Men kan individueel of in groep inschrijven.

Deelnameprijs: leden 3 euro, niet-leden 5 euro Locatie: CC De Brouwerij, Stationsstraat 3b, 9810 Eke Meer info bij: Philippe Lamoral (09 385 84 44 – [email protected]) of Guido Duprez (09 385 60 03 – [email protected]). Inschrijven vereist vóór 8 december door overschrijving van de deelnameprijs op de rekening van Velt Scheldevallei: BE93 0010 5822 8267 met vermelding Quiz + naam of namen. Toegankelijk voor rolstoelgebruikers.

6

BESTELLING BIOLOGISCHE ZADEN EN POOTGOED In 'Seizoenen' van november zal je de biologische zadenlijst vinden met de nodige gegevens om je bestelling uit te voeren. Leden krijgen 10% korting. De bestelling is vlot uit te voeren via het online bestelformulier. Uiteraard kan je nog altijd bestellen via de traditionele meegeleverde lijst, door deze ingevuld te bezorgen aan de zadenverantwoordelijke. Bestelling en overschrijving van het verschuldigde bedrag dienen uitgevoerd te worden vóór 8 december! Noteer deze datum in uw agenda! Rekeningnummer Velt Scheldevallei: BE93 0010 5822 8267 De zaden zullen op zaterdag 14 februari 2015 kunnen afgehaald worden bij de zadenverantwoordelijke. Meer info hierover in het volgende Scheldevelterke. Zadenverantwoordelijke: Christine Deboel, Schraaienstraat 9, 9810 Eke Tel 09 385 60 03 – [email protected] Nieuw! In een bijlage van het januarinummer zal de kans geboden worden om eveneens meststoffen en hulpmiddelen te bestellen. Afhaling hiervan zal op dezelfde datum en adres kunnen gebeuren als voor de zaden.

TUINREIS ZUID-ENGELAND van 14 tot 17 mei 2015 Na een intermezzo bij onze noorderburen opteerden we, alhoewel het er prima was, opnieuw voor een tuinreis naar Engeland. Het gebied dat we nu verkennen ligt ten westen van Southampton. Het is een afwisselend landschappelijk mooi gebied en heeft prachtige tuinen. We kozen voor de omgeving New Forest, Purbeck's Island en Winchester. Het wordt opnieuw een gevarieerde reis met tuinbezoeken die van groot naar klein en van formeel naar informeel gaan, met pittoreske stadjes en dorpjes, ongeëvenaarde natuurplekken en met, voor de liefhebbers, een halvedagwandeling. Beschrijving en programma: - Vierdaagse tuinreis van donderdag 14 t/m zondag 17 mei 2015 met luxe autocar. - Verblijf in het Elstead Hotel te Bournemouth, www.the-elstead.co.uk. Bournemouth wordt wel eens het 'Engelse Monaco' genoemd vanwege het zachte klimaat, de casino's en de surfplekken. Het hotel bevindt zich in een rustige laan. Het is een van de betere driesterrenhotels met een zeer goede prijs/kwaliteit verhouding. We kunnen er gratis gebruik maken van het verwarmd zwembad, kuurbad, fitnessruimte, sauna en stoomkamer. - Vermoedelijke tuinbezoeken (wijzigingen zijn nog mogelijk):

7

o RHS Wisley Gardens is een bloemenparadijs met betoverende rododendrons, azalea's, oosterse bloemen en tal van andere planten. Je ontdekt de pracht van de natuur tijdens een wandeling door de thematische tuinen: pijnboombos, alpentuin, rotstuin, miniatuurtuinen. o Cranborne Manor Garden is een oude tuin die in de 20ste eeuw in ere hersteld werd. Er zijn vele oude rozen, bollen en vaste planten, omringd door buxus en lavendel, een fraaie witte tuin, een moestuin, doorkijkjes naar de weilanden, een pergola met rozen en clematissen, … o Compton Acres, een prachtige tuin die als één van de mooiste van Europa geldt, bestaat uit zeven verschillende en van elkaar gescheiden delen: een Japanse, Italiaanse, Romeinse en Engelse tuin, een rotstuin, een heidetuin en een palmentuin. o Longstock Park Water Garden bezit de beste informele watertuinen die ooit zijn aangelegd. De tuin straalt pure rust uit. Graspaden en bruggetjes voeren van het ene schiereiland naar het andere, telkens met een adembenemende oeverbeplanting. o Spinners Garden is een vrij jonge tuin met vele rododendrons, azalea's en helleborussen, gecombineerd met een mooie verzameling vaste planten en niet te vergeten een reeks bestaande grote bomen. o Colemore House Gardens ligt middenin een tijdloos landschap. Tussen hagen van buxus vinden we o.a. gemengde borders, een rozentuin, een geelblauwe border en een arboretum met veel bijzondere bomen en solitairs. o Hinton Ampner Garden: deze tuin straalt rust en evenwicht uit. Zeer belangrijk is de relatie tussen de woning, de tuin, het park en het omringende landschap - Bezoek aan enkele pittoreske plaatsen: o New Forest (oosten van Bournemouth) is het omvangrijkste niet omheinde bos- en heidelandschap (145 km²) in ZuidEngeland. Het is één van de mooiste plekken van Engeland waar dieren nog in totale vrijheid grazen. Een bezoek aan de plaatsen Lyndhurst en Lymington (kustplaats) ontbreken niet. Voor de vrijwilligers staat hier een wandeling op het programma. o Bezoek aan de oude stad Winchester die lange tijd de belangrijkste stad van Engeland was. Met vele oude gebouwen zoals o.a. de Winchester Cathedral, de Guildhall en de Great Hall.

8

o Hoewel het een eiland genoemd wordt, is Purbeck's Island eigenlijk een schiereiland. Hier begint de Jurassac Coast die behoort tot het werelderfgoed van de Unesco.

Vanuit de spectaculaire baai Lulworth Cove, een ronde kreek die ingekapseld is in de rotsen, is er een korte wandeling naar Durdle Door. Dit is een fraaie kalkboog uitgesleten door het water en vormt de bekroning van dit prachtige gebied van rotsen en baaien. Een bezoek aan Corfe Castle mag evenmin ontbreken. Onderweg genieten we van fraaie vergezichten. Prijs: voor leden: 370 euro in één- of tweepersoonskamer (er is geen prijsverschil). Supplement van 30 euro voor niet-leden (= lidmaatschap Velt, één maal te betalen per gezin). Inbegrepen: alle verplaatsingen met luxe autocar, 3 overnachtingen op basis van halfpension, 3 lunchpakketten, inkomgelden tuinen, fooi chauffeur, verzekering persoonlijke ongevallen. Niet inbegrepen: dranken en persoonlijke uitgaven, andere inkomgelden dan de tuinen, bijstands- en annulatieverzekering. Inschrijving: door overschrijving van een voorschot van 150 euro per persoon, eventueel vermeerderd met 30 euro voor niet leden op rekeningnr. BE93 0010 5822 8267 van Velt Scheldevallei met vermelding van Zuid-Engeland, namen deelnemers, telefoonnummer en eventueel e-mailadres. Deze info kan je ook via e-mail bezorgen. Voor de

9

ingeschrevenen volgt later nog bijkomende info. De betaling van het voorschot geldt als inschrijving (beperkt tot 40 personen).Saldo is in maart te betalen. Annulering: Ben je ingeschreven en kan je wegens bepaalde omstandigheden toch niet mee, dan krijg je je geld terug mits inhouding van een administratiekost van 10 euro, verhoogd met de niet te recupereren kosten. Organisatie: Werkgroep Uitstappen Nog vragen? Guido Duprez (09 385 60 03 of [email protected])

WAS JE ERBIJ, OF HEB JE HET GEMIST? BEZOEK SCHELDEROMOLEN – 12 SEPTEMBER 2014 Ook al was er een kleinere opkomst voor het bezoek aan de Schelderomolen, het deed niet af aan het indrukwekkende gevoel dat de deelnemers hadden. We kregen van Paul Verschelden naast de interessante technische aspecten van dit waardevolle erfgoed ook een stukje historiek mee over de laatst werkende molen in Oost-Vlaanderen. Met een ervaren gids als de molenaar himself begonnen we aan de tocht naar boven tot helemaal in de kapzolder. Niet alleen werden de trappen steeds smaller, ook de ruimten werden alsmaar kleiner. Op iedere verdieping – een zolder genoemd – werd halt gehouden om een uitvoerige uitleg te horen over de functies en de werking van de daar gemonteerde elementen rondom de koningsspil die het centrum van de molen is en die steeds met dezelfde snelheid moet draaien om constante capaciteit te verzekeren. Niet alleen kregen we een overzicht van alle soorten granen, ook de allergieën voor sommige ervan kwamen aan bod. Soms kunnen die kwalen al worden voorkomen door gewoon terug oertarwe zoals spelt te gebruiken in plaats van de gangbare gecommercialiseerde graansoorten.

10

De molen is iedere tweede zondag van de maand open voor verkoop. Paul wist ons te vertellen dat er die zondagen telkens een ton meel verkocht wordt. Er wordt in de molen dus ijverig getakeld en een boeiend verhaal over molentechniek is er nooit ver weg. Dat konden de bezoekers die dag van op de eerste rij ondervinden. In enkele bemoedigende wittebroodsspreuken rondde Paul zijn rondleiding en betoog af met een ludieke hoogmalende erfgoedpoëzie in de zin van: 'Hoe meer wit brood, hoe rapper dood' en 'Voor wit brood is charcuterie uitgevonden'. Niet iedere dichter zou daar hoopgevend brood van bakken, maar gewapend met de nodige fantasie en heel voorzichtig werd de afdaling naar de molenonderwereld ingezet. Daar kon 'honger en dorst' – zonder 'fanfare' maar in gedachten en met uitgebreide commentaren – worden gestild en gelaafd tijdens een nagenietende babbel met een zeer lekkere volkoren- of speltboterham bij een stevig glas biobier!

EEN THUISAPOTHEEK MET KRUIDEN – LESSENREEKS 19/09 – 26/09 – 10/10 De oorspronkelijk aangekondigde lesgeefster Martine Van Huffel kregen we niet te zien maar ze stuurde wel een enthousiaste, gemotiveerde jonge vervangster: herboriste Eveline Temmerman. Eveline gaf telkens deskundig uitleg over de te gebruiken kruiden en gaf de nodige waarschuwingen waar nodig. Ze stelde een zogenaamd 'boeketje' samen bestaande uit een aantal kruiden die voor het beoogde doel elkaar aanvulden. Daarna gingen de deelnemers met het recept aan de slag. Al vlug werd spontaan in kleine groepjes samengewerkt en werden de bereidingen onder elkaar verdeeld. Voor de EHBO-zalf (de favoriet van Eveline) moest duchtig geroerd worden en het was niet vanzelfsprekend om de zalf op het juiste

11

moment in de tubes te krijgen, met het nodige geklop op de tafel lukte het uiteindelijk voor iedereen. Het 'boeketje' kruiden voor de hoestsiroop konden we qua samenstelling zelf bepalen, uitgaande van de besproken kruiden. Het werd afwegen, afmeten, mengen en koken. Wat rook het ineens lekker in de leskeuken! De flesjes werden keurig gevuld en de ene groep kon ze al wat hoger gevuld krijgen dan de andere, afhankelijk van de kooktijd en de intensiteit van het koken. Tot slot maakten we een soort 'verbeterde' tijgerbalsem die niet alleen goed is voor stijve spieren maar bovendien bij inademing helpt bij verkoudheden. Hiervoor gebruikte Eveline opnieuw enkel natuurlijke stoffen zoals o.a. kokosolie en karitéboter. Deze keer hing er in het lokaal een sterke en indringende geur van etherische oliën. Het was echter opletten geblazen; je mocht niet zomaar de gebruikte kookpotjes uitwrijven en uitsmeren zoals bij de EHBO-zalf, deze balsem irriteert namelijk de ogen en slijmvliezen. Na deze drie leerrijke lessen is de thuisapotheek van de deelnemers netjes aangevuld. Bovendien viel de lessenreeks enorm in de smaak. De vraag naar meer bleef dan ook niet uit.

LEZING OVER CLEMATIS – 17 OKTOBER 2014 Een milde oktoberavond kondigde een beloftevol weekend aan om ons zalig onder te dompelen in een lezing over clematissen, ook wel bosranken genoemd. Met de voordrachtgeefster Catherine Böttcher zat de sfeer meteen goed. Kordaat gestructureerd stak zij van wal met wat je zeker weten moet vooraleer clematissen op te nemen in de tuin. Eerst en vooral moeten we beseffen dat clematissen niet erg winterhard zijn, een kalkminnende grond met een geschikte PH-waarde vereisen en dat de standplaats erg belangrijk is voor de keuze van de soort. Dit houdt in dat teveel vocht bij koude temperaturen nefast kan zijn voor de planten. Het is evenmin wenselijk clematissen in te planten in de buurt van rododendrons, naaldbomen of op plaatsen waar deze planten gestaan hebben. Al vlug werd deze wetenschap opgevolgd door een aantal geboden. Bij het inplanten moeten we een ruim plantgat voorzien en, bij zanderige grond, deze mengen met klei (bentoniet) en kalk toevoegen om tot een gunstig resultaat te komen. Bij

12

geënte planten moet men ervoor zorgen de ent boven de grond te houden en dus het wortelgestel niet te diep in te graven. Is er geen ent aanwezig dan mag men gerust de kluit 10 cm dieper in grond steken. Het is een must de wortelvoet te beschermen tegen al te direct zonlicht. Dit kunnen we bij voorkeur voorkomen door lage beplanting te combineren met de bosrank. Dakpannen zijn uit den boze omdat ze een schuiloord vormen voor slakken. Bosranken kunnen ook, in een ruime pot zonder bodem, middenin klimop ingebed worden. Vooraleer over te gaan tot de aanschaf van een bosrank is het van groot belang de standplaats te kennen. Gaat het om een zonnige, halfrijke schaduw of schaduwrijke standplaats? Clematissen komen voor in hoge en lage klimmers, struikvormen en zelfs als bodembedekker. Er zijn bladhouders en bladverliezers. De plantenkeuze gebeurt in functie van de toegewezen plaats in de tuin en dan pas volgens bloeiwijze. Hierin hebben we zowel voorjaar- als najaarsbloeiers, zomer- en zelfs winterbloeiers. Welke planten moeten gesnoeid worden, sommige op 10 cm à 50 cm en welke niet, zoals o.a. de clematis montana. Om deze redenen nam Catherine de specifieke kenmerken van de belangrijkste groepen bosranken onder de loep. Een ruim assortiment aan planten en een pittige diamontage maakten het geheel aanschouwelijker. Tevreden togen we huiswaarts met de gedachte: 'voor herhaling vatbaar!'. Voor wie op bezoek wil: Catherine Böttcher Clematiskwekerij Latemdreef 15/1, 9630 Zwalm 0479 44 76 93 – [email protected]

RARA – DE OPLOSSING VAN NR. 4 Er kwamen heel wat correcte antwoorden binnen en een onpartijdige vrouwe Fortuna was zo vriendelijk terug een dame als winnares uit de bus te toveren. Ilse Leytens zocht het antwoord op de vraag: 'Ik ben een bekende bessenboom met een nukkig gestel en een al even grillige stam. Mijn witte variant moet geduldig verdragen dat zijn bladeren dag en nacht een heerlijk voedsel zijn voor een bekende rups, die voor haar voortplanting ondertussen volledig afhankelijk is van mens en industrie. Wie ben ik?'

13

En dit was het antwoord van Ilse: Hallo, Antwoord: moerbeiboom Ik wist niet dat de bladeren van de witte moerbei het enige voedsel is van de zijderupsen. We hebben wel al eens een zijderupskwekerij bezocht maar dat is al lang geleden. Weer iets bijgeleerd vandaag! Groeten, Ilse Leytens, Merelbeke

Ilse wordt beloond met de beloofde attentie, een waardebon die zij kan besteden bij aankoop van (een) boek(en) uit het aanbod op onze website: www.velt.be/scheldevallei/pag645

Proficiat Ilse, binnenkort zal Karien Roelkens, onze kernverantwoordelijke voor Merelbeke, de waardebon bij jou thuis komen afgeven. Karien zal je graag meer info bezorgen en eventueel kan je haar bereiken op 09 362 33 28 of via [email protected]. Met dank aan iedereen die tot hiertoe een antwoord instuurde. (Meer over de correcte RARAantwoorden kan je vinden hierna en een nieuwe opgave is er op pagina 17).

NOG OVER DE RARA-INZENDINGEN In mei l.l. kwam onze jongste deelnemer aan de RARA-wedstrijd als winnares uit de bus. Jona Beeckman (12) uit Merelbeke mocht van onze kernverantwoordelijke Karien een waardebon in ontvangst nemen, waarmee ze alvast op onze website in ons boekenassortiment op verkenning kan. Veel leesplezier, Jona! En in augustus l.l. kwam er zowaar een correct antwoord uit artistieke hoek. Mevrouw Sylvia Van Werveke uit Merelbeke kwam weliswaar niet als winnares uit de bus, maar was zo vriendelijk ons een mooie kopie van haar kunstwerk toe te sturen. Zij had onder de RARA-rubriek onmiddellijk de moerbeiboom herkend, een boom die voor

14

haar niet alleen toffe herinneringen inhoudt, maar waarvan ze bovendien eerder dit jaar een prachtig sepia-aquarel maakte. Hartelijk dank voor deze attentie!

Weblezers van 't Scheldevelterke vinden dit werk ook in kleur op de voorpagina van onze webversie: (http://www.velt.be/scheldevallei/pag509 – klik onder laatst verschenen editie).

PLUKSELS

van

Orlandus

't Is weer voorbij die mooie zomer ... Actualiteit is een geliefkoosd thema van mij. Als ik al eens aan een quiz deelneem, zet ik mijn joker steeds in op de actuavragen. Je moet er niet slim voor zijn, maar gewoon het nieuws op de voet volgen. De wereld werd en wordt geteisterd door oorlogen met alle schrijnende toestanden rond die ene constante: de 'religie'. – Is het ooit anders geweest? Reeds in de zomer circuleerden de geruchten, maar die werden nu door de septemberverklaring in het Vlaams Parlement bevestigd: er komen besparingen en nog eens besparingen op ons af. De cultuursector en de socioculturele verenigingen worden getroffen. Zo wil men de subsidies aan de verenigingen drastisch verlagen en het is nog onduidelijk wat dit voor het 40-jarige Velt inhoudt. Laat ons hopen dat dit voor de werking van onze vereniging geen te zware gevolgen zal hebben en dat ze op een meer dan behoorlijk niveau blijft draaien. Sociaal- cultureel werk is in onze samenleving geen luxe maar een factor van welzijn. Verenigingen verbinden mensen en nogmaals willen we beklemtonen hoe dankbaar we onze leden zijn voor hun trouw lidmaatschap. De zomer ligt nu al enkele weken achter ons. Was hij wel zo mooi? Qua temperatuur konden we niet echt klagen, maar er was zoveel meer. De realiteit van het voorbije seizoen bezorgde naast vele twijfels ook tijd voor enkele pluksels:

15

- Streken werden geplaagd door wateroverlast en felle windstoten. Met alle schadelijke gevolgen van dien. Is de klimaatopwarming de boosdoener of is er meer aan de hand? Is Vlaanderen ook niet te vol gebouwd? Is er van alles niet te veel? - De oogst van ajuinen en sjalotten was voor veel tuinders een ramp, zelfs een nuloperatie. Ook de oogst van tomaten viel niet zo goed mee. Nooit eerder had ik de plaag in mijn serre. Is de zachte winter daar de oorzaak van? Volgens een oude wijsheid moeten ongewenste larven doodvriezen in de winter. Zelf geloof ik daar minder in. Ik constateer dat deze bij felle vorst dieper de grond inkruipen om zich te beschermen. Jammer van alle energie die een tuinder in zijn arbeid steekt. - Wat dan van de slakken gezegd. Nooit waren ze in zo groten getale aanwezig. Ook mijn tuin was er overbevolkt van. Dit niettegenstaande de Indische loopeenden,. die slanke, grappige eenden die rechtop lijken te lopen en bekend zijn als grote slakkenvangers. Ook zij konden de slakkeninvasie niet voorkomen. In huis krioelde het dan weer van de vliegen en de fruitvliegjes. Bepaalde regio's hadden zelfs te lijden onder de coloradokevers. Deze beestjes waren er vele jaren terug de oorzaak van dat er een verbod kwam op de aardappelteelt. Door deze maatregel verdwenen ze maar ze zijn nu terug en hoe? Bij een wandeling tussen maïsvelden kropen er honderden op de betonweg. Magere troost: ik ben niet de enige die met dit alles geconfronteerd werd. Vele gezinnen hadden dezelfde klachten. - Er is (was) een overvloed aan fruit. Het diende bovendien door de zachte winter veel vroeger geplukt dan andere jaren. De keukenprinsessen hadden hun werk om de afgevallen appelen te verwerken. Goed nieuws was dit ongetwijfeld voor de zaken die fruit persen. Zij konden de toevloed moeilijk volgen. - Al gehoord van HeuVELTuinieren? Dit is tuinieren op een heuvelbed. Dit heeft alleen maar voordelen want het is een handige oplossing voor je tuinafval. Bovendien krijg je meer teeltruimtes en verschillende klimaatzones. - Op 76-jarige leeftijd overleed kruidendame Winiefred Van Killeghem. Zij was in Vlaanderen een sleutelfiguur en ook binnen onze afdeling een graag geziene gaste die bij ons enkele voordrachten heeft gegeven. - En dit moest me nog van het hart: eigenaars van moestuintjes klagen massale groentediefstallen aan. Dit beperkt zich niet tot één streek maar uit zich in gans Vlaanderen. Nochtans zijn de prijzen van groenten relatief laag. De schade aan de moestuintjes is daarbij dikwijls groter dan de buit, want voor veel mensen zijn de groentetuintjes in de volkstuinen hun trots. Nieuw is het fenomeen niet. Toen we in 1972 huwden en naar Merelbeke Flora gingen wonen, waren we als jonge snaken de enigen die een moestuintje bewerkten met een zeer grote opbrengst. Op een ochtend echter waren al onze groenten verdwenen. Ons bleef alleen de hoop dat onze spruitjes en kolen de dief hadden gesmaakt en hij of zij zich geen indigestie had gegeten.

16

- Maar er is ook positief nieuws: de Gentse Feesten kenden goed weer en lokten veel volk. Steeds meer begint men er aandacht te hebben voor het ecologische. En ... Velt viert op 8 november haar 40-jarig bestaan. Ik ben nieuwsgierig wie van onze leden er al bij was van in het begin. Deze persoon mag zich kenbaar maken. Misschien valt er nog iets neer te pennen van in de beginjaren. Of kan dit het thema zijn voor een leuk interview. Ik ben benieuwd. Ik wens jullie allen een prachtige en kleurrijke herfst en een zachte winter. Slecht voor de insecten? Maar goed voor onze energie, alhoewel er voor het lezen van een boek (Groeten uit Transitië, aanbevolen door een lid) ook wel wat te zeggen valt. Roland

RARA – WIE BEN IK? – NIEUWE OPGAVE NOVEMBER Neen, ik ben geen minikooimaaiertje, maar tuinwerk en onkruid zijn wél helemaal mijn ding. Ik ben uitermate geschikt voor biologisch tuinieren op kleine schaal en net iets te klein om bij het 'rollend' materieel te worden gerangschikt. Voor mijn aandrijving heb ik gezonde duwkracht nodig. Op de foto sta ik echter ondersteboven, zo zie je duidelijk de regelbouten waarmee mijn duwstang op het rechte spoor wordt afgesteld. Echte liefhebbers van fijnmechanica zullen mij ongetwijfeld een constructie uit de oertijd van de werktuigkunde vinden, maar ook zij zullen in deze tekst een poos moeten schoffelen om de drie lettergrepen van mijn naam te vinden. Wie ben ik?

Stuur de oplossing (mijn correcte naam) vóór 30 november 2014 naar: [email protected] of per post naar: redactie 't Scheldevelterke, Ooievaarslaan 14, 9840 De Pinte. Het juiste antwoord wordt in ons januarinummer bekend gemaakt en ook nu maken de correcte inzendingen een behoorlijke kans om met een nuttige attentie te worden beloond. Wij kijken ernaar uit! Oplossing vorige RARA op pagina 13

17

NOG OVER HET TUINWEEKEND VAN JUNI 2014 Wie de voorbije zomer de tuin van de 'Mekanieke Maalderij SintAnna' in Bottelare bezocht, zal ongetwijfeld onder de indruk zijn gekomen van de teksten die gastvrouw Irmine Remue samenstelde: zeer origineel, met een beschouwende symboliek om de bezoekers te verwelkomen. Zoals we onze lezers hebben beloofd, volgt hierna nog een samenvatting van de filosofische begeleiding die ons op onze tocht door de tuinkamers te beurt viel. 1. De binnentuin Met zijn druivelaar, notelaar, acacia, roos, geiteblad, buxus, hortensia en maarts viooltje, is de binnentuin de ontmoetingsplaats bij uitstek, een plek van gastvrijheid, waar het goed vertoeven is en waar men luistert naar elkaar. Vandaar de spreuk van Erasmus op de gebeitelde steen met 'Ubi amici ibi opes', 'Daar waar vrienden zijn, daar is rijkdom'. Hortensia staat symbool voor dankbaarheid, schoonheid en overvloed, het geiteblad, chèvrefeuille, dat zich via de steun omhoog slingert, staat symbool voor broederlijke, dankbare liefde. Het maarts viooltje is het symbool van nederigheid, de wilde aardbei staat symbool voor natuurkrachten die genezend zijn, voor vriendschap en voor het zomergevoel. Het hout van de acacia staat bekend om zijn hardheid en duurzame kwaliteit, daarom staat het symbool voor onsterfelijkheid en eeuwig leven maar ook voor eerbied en terughoudendheid.

18

2. Omsloten stilteplek met waterpartij Water, symbool van alle leven ... ... weerspiegelt de hemel.

De gebeitelde steen met 'Ora et labora', 'Bid en werk' een aloud Benedictijns kloosterideaal, bevestigt dat werk en rust goed in evenwicht moeten zijn.

3. Nutstuin: moestuin

'Alles heeft zijn tijd, alles heeft zijn uur, alle dingen onder de hemel hebben hun tijd.' De nabijheid van de aarde en de wisseling van de seizoenen staan hier centraal. In de omhaagde moestuin ligt een waterpartij, symbool van alle leven, maar ook van praktisch nut: sproeien. Een pad leidt er naartoe, een uitnodiging... Water putten betekent je daadwerkelijk buigen, de emmer laten zakken en water ophalen; dit water wordt je aangeboden maar niet aangereikt, je moet er wat voor doen en het is een andere ervaring dan zomaar de kraan opendraaien. In het water ligt een steen van hoop, voor mensen, kikkers en vogels: als het water te diep is ...

19

4. Nutstuin: boomgaard

Met de speling van licht en schaduw in het lover en de rijkdom aan geluiden, kleuren, geuren en smaken. De notelaar is symbool van geduld en mentale kracht. Door de zoete vrucht in de harde schelp staat ze ook symbool voor 'wensen', je moet eerst de harde noot kraken om daarna de zoetheid te ervaren. De appelaar is symbool van liefde en vruchtbaarheid. In de Romeinse mythologie is een gouden appel het attribuut van Venus, de godin van de liefde.

5. Hof van Lof: bloementuin

De rozenboog wordt gevormd door 2 verschillende soorten rozen, die elkaar in het midden van de boog ontmoeten. Rozen en liefde zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.

20

6. Hij die een boom plant, heeft ook de volgende generaties lief Een rij lindebomen omzoomt huis en tuin; hun dichte kruinen beschermen tegen de felle zomerzon en in juli schenken hun bloesems honingzoete geur. De linde is typisch voor de lage landen, 'in weer en wind (van het leven) blijven ze staande'. Vaak werd een lindeboom geplant als liefdevolle gedachtenis aan een bijzonder mens, de hartvormige bladeren blijven herinneren aan de liefde. De taxushaag is traaggroeiend en kan heel oud worden; ze is daarom symbool van het lange leven. De haag wordt jaarlijks gesnoeid door Bioagrico en gebruikt voor het aanmaken van kankermedicijnen.

De vorm van de tuin Bij het ontwerpen van de tuin werd respectvol ingespeeld op het verleden. De cirkelvormen in haag, poorten, ramen, paden, verwijzen rechtstreeks naar de maalderij waarvan de molenstenen nog de stille getuigen zijn. De cirkel is ook het symbool van oneindigheid, van perfectie en dus van God, de Alfa en de Omega. Hij die een tuin plant, plant geluk. Chinese wijsheid Irmine Remue

21

NOG EEN RECEPTJE Georges Pollentier had ons tijdens zijn uiteenzetting 'goed slapen en fit weer op' van april laatstleden beloofd dat hij ons enkele receptjes zou doorsturen. Hij hield zijn belofte. En hier is het tweede: Goudsbloemcrème Voorbereiding: -

pluk de bloemen en fijne stengels van de goudsbloem,

-

koop vaseline in de winkel (goedkoop in kruidvat).

Bereidingswijze: -

snij de bloemen en stengels fijn,

-

verwarm het geheel, meng samen met de vaseline en laat koken,

-

laat alles een nacht stollen,

-

verwarm opnieuw en zeef het mengsel.

De zalf is klaar!

LEDEN SCHRIJVEN ONS – ZOEKERTJES EN AANBIEDINGEN – 21.10.2014 – in de aanbieding 1. JONGE BOOMPJES: esdoorn, eik, es, notelaar, wilde kastanje. Als laanboom of voor aanleg bosje. Van 0,5 tot 2 m. Wij helpen uitspitten. Prijs: overeen te komen of te ruilen. 2. ARALIA'S: hebben een zeer mooie bloei en trekken de bijen aan. Ong. 10 stuks van 0,5 tot 1,5 m. Worden boompjes. Prijs: overeen te komen of te ruilen. 3. DIVERSE PLANTEN EN STRUIKEN: laat ons weten wat u zoekt, misschien kunnen wij u helpen. 4. AMBACHTELIJKE EN MACHINALE BLOEMPOTTEN: diameter 5 cm en groter. Per lot, per bak of per stuk. Van sommige modellen grote hoeveelheden beschikbaar. Prijs: overeen te komen. Daniël & Marcella de Pauw – Byn Merelbeke Tel. 09 362 73 11 of 0472 65 05 18

22

VELT SCHELDEVALLEI VERWELKOMT

HAAR NIEUWE LEDEN: Uit Munte:

DE HOEKSTEEN

Uit Merelbeke:

DE MEY - BOSSCHEM REYNVOET CATHY

Uit Eke:

PAUWELS TIM

Uit De Pinte:

LANZILLOTTA PAOLINO

Uit Dikkelvenne:

CLYBOUW JENNIE

De namen van de nieuwe leden worden vermeld volgens de gegevens die zij zelf hebben opgegeven, maar het spreekt vanzelf, dat iedere naam ook het eventuele gezin vertegenwoordigt. Zijn de gegevens foutief of onvolledig, meld het ons: [email protected] Lid word je door overschrijving van € 30,– op rek. BE93 0010 5822 8267 van Velt Scheldevallei, voor een jaarabonnement van 12 maanden vanaf inschrijvingsdatum.

Achterpagina: De herfst zoals hij ongetwijfeld ook wel ergens in de Scheldevallei zijn opwachting maakt.

foto: National Geographic (bewerkt origineel)

23

HERFST IN DE SCHELDEVALLEI

SPAARZAAM DEELT DE HERFST ZIJN LAATSTE VRUCHTEN UIT, DUIKT 'S MIDDAGS UIT HET NEVELGRIJS MET GOUD DE KAMER IN. STEEDS LAGER KOMT DE ZONNEBAAN STREELT AMPER NOG DE BLADERLOZE KRUINEN.

STEEDS STERKER WORDT DE BRIES, EN RUWT WAT GISTER ZOMERS WAS.

GRIJZEND IS NOVEMBER, VAAL KLEUREND, DAG NA DAG, MET RESTEN VAN EEN VORIG LICHT.

TAKKEN VALLEN, LAATSTE BOLSTERS LATEN SPOREN IN HET GRAS. HET WORDT SNEL WINTER, MORGEN.

GUIDO MEERSCHAUT

24