hbo
voorjaar 2007
...omdat u graag leest over ontwikkelingen in het onderwijs. ThiemeMeulenhoff
Avans Hogeschool: ’Dé beroepsuniversiteit van Nederland’
De mannen achter Economie voor jou 1
3
Een vernieuwd handboek communicatie 5
Economie
Product-info 6
Schöndorff en Pleus:
De mannen achter ’Economie voor jou’ 1
3
Rolf Schöndorff en Jan Pleus zijn de mannen achter de rubriek ’Economie voor jou’ – door henzelf kortweg EVJ genoemd – die elke maandag op nrc.nl/evj verschijnt. Gedurende hun decennialange samenwerking schreven zij ook menig economieboek gezamenlijk, waaronder Onderneming en omgeving, dat momenteel wordt herzien. “Wij gaan altijd uit van de praktijk en blijven zo dicht mogelijk bij de lezer. Zowel op internet als in onze boeken.”
W
ij leggen economie op een eenvoudige manier uit en willen laten zien hoe actueel en interessant dit vakgebied is. Wij gebruiken de actualiteit om economie begrijpelijk te maken”, zo begint Rolf Schöndorff zijn verhaal. “Jan en ik hebben jarenlang lesgegeven – in het voortgezet onderwijs, aan de universiteit en aan hbo-opleidingen – en wij gebruikten altijd de actualiteit. Aan de hand daarvan lieten we zien welke aspecten een rol spelen in de economie. Dat doen we nog steeds in onze rubriek ‘Economie voor jou’; die titel geeft al aan dat het gaat om economische onderwerpen, op een toegankelijke manier gepresenteerd.”
“
4
6
informatie over (nieuwe) uitgaven en ontwikkelingen binnen het hbo
Actuele onderwerpen Sommige onderwerpen keren regelmatig terug in de rubriek, zoals Prinsjesdag, het verslag van de Nederlandsche Bank en de verschijning van het Centraal Plan van het CPB. Verder staat de onderwerpkeuze vrij. “Wij laten ons vaak inspireren door The Economist”, vertelt Jan Pleus. “Dat blad bestrijkt een breed onderwerpenveld en geeft diepgaande informatiedocumentatie.
lees verder op pagina 2
"Wij gebruiken de actualiteit om economie begrijpelijk te maken"
Rolf Schöndorff (l) en Jan Pleus
De mannen achter ’Economie voor jou’ Ook het archief van The Economist is zeer uitgebreid. Maar meestal dienen de onderwerpen zich vanzelf aan: je pikt iets op uit de krant of van tv en daar ga je mee verder. We hebben een onafgesproken verdeling van onderwerpen die globaal spoort met de verdeling die we aanhouden bij het samenstellen van boeken. Rolf schrijft graag over micro-economische onderwerpen en economisch beleid; ik behandel graag geldzaken en het internationaal handels- en betalingsverkeer. Het schrijven doen we niet samen, maar we geven elkaar wel tips en adviezen en kijken kritisch naar elkaars artikelen voordat ze gepubliceerd worden.”
Geschikt lesmateriaal Pleus en Schöndorff stellen de site nrc.nl/evj zelf samen en opereren los van de economieredactie van het NRC. Wel kijkt er een redacteur van de internetredactie van NRC Handelsblad mee om de door hen aangegeven krantenartikelen erin te zetten. Schöndorff: “Op de economische begrippen in de tekst kun je klikken en dan krijg je een omschrijving op je scherm. Zo is er een enorme thematische, economische encyclopedie ontstaan.” Behalve een database biedt de site ook interactieve mogelijkheden met de auteurs. Pleus: “We krijgen nogal eens vragen van studenten en scholieren die met een bepaald onderwerp bezig zijn.” Schöndorff lachend: “Ja, dan vragen ze of wij even hun scriptie willen schrijven!” Pleus vervolgt: “Daaraan merken we dat zij de rubriek goed lezen en dat economiedocenten de rubriek gebruiken in hun lessen.
hbo Economie
Soms sturen docenten ons een mailtje om te bedanken dat we ze een bepaald onderwerp nou eens op een andere manier hebben kunnen uitleggen. Dan schrijven ze dat ze die benadering ook gaan hanteren. Dat vinden wij natuurlijk vleiend.” Pleus en Schöndorff vinden allebei dat de artikelen in hun rubriek goed te gebruiken zijn als lesmateriaal. “In de traditionele didactische aanpak wordt de theorie behandeld waar dan later de praktijkvoorbeelden bij worden gezocht”, aldus Pleus. “Wij gaan juist uit van de praktijk en blijven zo dicht mogelijk bij de lezer. Die praktijk verhelderen we door de theorie erbij te halen. Het is volgens ons aansprekender om naar de werkelijkheid te kijken en dan van daaruit te redeneren hoe het zit.”
Vijfde druk Deze benadering koos het auteurstweetal samen met mede-auteur Flip de Kam ook voor hun economieboek Onderneming en omgeving. Hierin wordt de algemene economie nadrukkelijk neergezet als omgevingsfactor van een onderneming. De ontwikkeling van de techniek, wisselkoersen, globalisering en betalingsbalans bepalen immers – onder meer – het speelveld waarin de onderneming opereert. Het boek is nu toe aan de vijfde druk. Schöndorff: “Wij laten ook in dit boek telkens de relatie zien tussen het economisch gereedschap en de actualiteit. Met name in de didactische verwerking zitten veel stukken uit de krant. De vernieuwde druk bestaat uit een handboek en een studiehandleiding. Het handboek gaat onder meer in op economische verschijnselen die altijd actueel zijn, zoals vijandige overnames en het duurder worden van de euro.”
Website Nieuw is de website die aan het boek wordt gekoppeld; via de site kunnen docenten en studenten met de auteurs communiceren. Dit is volgens de auteurs in deze tijd bijna noodzakelijk. Economie is multimediaal en moet ook zo gedoceerd worden, vindt het tweetal. In de loop van 2008 komt de vernieuwde druk met bijbehorende website op de markt.
Avans Hogeschool:
’Dé beroepsuniversiteit van Nederland’ ”De academie voor Management en Bestuur van Avans Hogeschool wordt dé beroepsuniversiteit.” Deze uitspraak illustreert het enthousiasme en de ernst waarmee Avans-directeur Titia Bredée de visie verwoordt. De aanstelling van lectoren en de toenemende vraag uit het beroepenveld hebben toepassingsgericht onderzoek hoog op de agenda van ‘haar’ school gezet.
S
inds de introductie van het lectoraat in 2001 zijn er meer dan 270 lectoren bij alle hogescholen in Nederland actief op het gebied van actuele en maatschappelijk relevante thema’s. Avans Hogeschool, met academies in Den Bosch, Breda en Tilburg, heeft ongeveer twintig door de Raad van Bestuur aangestelde lectoren. “De lectoraten zijn een aanwinst gebleken voor onze opleidingen”, aldus directeur Bredée. “We hebben drie doelstellingen voor de lectoraten geformuleerd: verbetering van het curriculum door middel van onderzoek, scholing van de medewerkers en innovatie van het beroep. Maar de lectoraten hebben vanzelfsprekend ook veranderingen opgeleverd in de opleiding, waar de studenten direct profijt van hebben. Zij kunnen er nu voor kiezen mee te doen aan een groot onderzoek, waarvoor ze door studieonderdelen te combineren langer dan een halfjaar de tijd krijgen. Ze helpen vervolgens ook bij het implementeren van de maatregelen en adviezen die uit dat onderzoek voortkomen. Dat heeft voor verschillende studenten meer impact dan een klein onderzoek van een halfjaar, dat overigens niet minder belangrijk is, in bijvoorbeeld een kleine schoenenfabriek in Waalwijk.”
Titia Bredée
Bewuste keuze Alle lectoren van de academie zijn als onderzoekers bij universiteiten of onderzoeksinstituten aangesloten. “Een bewuste keuze”, vertelt Bredée. “Wij zoeken een wisselwerking met universiteiten. Zo houden we samenwerking met andere instituten actueel. Andere hbo’s kiezen daar weer niet voor. Die hebben bijvoorbeeld lectoren uit het bedrijfsleven. Wij eisen in ieder geval van onze lectoren dat ze gepromoveerd zijn of bijna gaan promoveren. Dit omdat we hun kennisniveau zo belangrijk vinden.” Dat de nauwe contacten met de universiteiten via de lectoren hun vruchten afwerpen, is inmiddels duidelijk. De lector HRM, econoom Willem de Lange, is ook hoogleraar Organisatiewetenschappen bij de Universiteit van Tilburg. Zijn lectoraat is verbonden aan de Academie voor Algemeen en Financieel Management in Breda en de Academie voor Management en Bestuur in Den Bosch. Het omvat het gehele vakgebied van human resource management. “De Lange doet op de universiteit veel onderzoek naar ondermeer sociale innovatie”, aldus Bredée. “Die kennis van de universiteit neemt hij mee als hij toepassingsgericht onderzoek doet voor Avans Hogeschool, nu bijvoorbeeld in de metaalindustrie.”
lees verder op pagina 4
hbo Economie
gemeente wordt uitgelegd welke maatregelen ze moeten treffen en op welke manier.”
’Dé beroepsuniversiteit van Nederland’ Niet in de wielen De verschuiving van Avans van ‘onderwijsinstituut’ naar ‘beroepsuniversiteit’ met de nieuwe nadruk op toepassingsgericht onderzoek in het bedrijfsleven, de zorgsector of de decentrale overheden, rijdt volgens Bredée niet de universiteiten in de wielen. “De universiteiten doen het wetenschappelijk onderzoek en wij gaan die resultaten toetsen, uitwerken en implementeren in de praktijk. Het is juist een aanwinst, en dat realiseren de universiteiten zich ook steeds meer. Het is zelfs denkbaar dat de universiteiten ons in de nabije toekomst gaan benaderen met bijvoorbeeld een implementatievraag.”
Toepassingsgericht Een voorbeeld van toepassingsgericht onderzoek als vervolg op wetenschappelijk onderzoek is het werk van lector Integrale Veiligheid Hans Moors. Bredée: “Moors deed bij de universiteit onderzoek naar integrale veiligheid waarvoor hij jongeren in allerlei Noord-Limburgse gemeenten heeft geïnterviewd. De resultaten heeft hij aangeboden aan de burgemeesters van die gemeenten. Naar aanleiding daarvan benaderde de gemeente Helden Panningen ons met de vraag: wat gaan we aan die integrale veiligheidsproblemen doen? Dus gaat Moors nu met drie docenten en een groepje studenten een langlopend vervolgonderzoek doen in Helden Panningen. De aanbevelingen worden uitgewerkt en de
Aansluiting Edith Hooge is bij Avans werkzaam als lector Corporate Governance. Ook in dit lectoraat vormt sociale innovatie het zwaartepunt. Het lectoraat heeft als doel aansluiting te zoeken bij praktische behoeften en vraagstukken die bij het mkb, non- profitorganisaties en decentrale overheden leven op het gebied van goed bestuur. Ook Hooge heeft met haar lectoraat inmiddels al een aantal belangwekkende onderzoeken verricht. Zo onderzocht ze samen met het Economisch Instituut voor het MKB het concept ‘Small Business Governance’. Vorig jaar zijn op basis hiervan een rapport en twee artikelen in vaktijdschriften verschenen en er was een symposium voor betrokkenen uit de praktijk, met name uit de regio West-Brabant. Bredée: “Hooge verrichtte vanuit de hogeschool ook toepassingsgericht onderzoek naar aanleiding van de code-Tabaksblat. Daarin staan duidelijke richtlijnen, maar hoe pas je die in de praktijk toe? Prima onderwerp voor toepassingsgericht onderzoek.”
Toekomst Op de vraag of Avans Hogeschool door de nieuwe visie ook aantrekkelijker is geworden voor potentiële studenten, heeft Bredée nog geen antwoord. “We gaan bij de komende open dagen voor het eerst melding maken van de nieuwe aanpak. Kijk, Avans is op de eerste plaats een regionale hogeschool. De meeste studenten komen bij ons omdat wij niet alleen een uitstekende maar ook de dichtstbijzijnde hogeschool zijn. Maar ik sluit niet uit dat het nieuwe beleid ten aanzien van toepassingsgericht onderzoek studenten uit heel Nederland gaat aantrekken. Dat zou leuk zijn.”
Titia Bredée
hbo Economie
Adriaan Olsthoorn (r) en Hansch van der Velden
Herziene Elementaire communicatie:
Een vernieuwd handboek communicatie Onlangs verscheen de geheel herziene derde druk van het boek Elementaire communicatie van Adriaan Olsthoorn en Hansch van der Velden. Uiteraard actueler en completer dan de vorige druk, en – geheel nieuw deze keer – de auteurs behandelen het vakgebied communicatie vanuit een organisatiekundige benadering. “Het boek is nu nog praktischer van opzet en daardoor gebruiksklaar voor de communicatiepraktijk, van strategiebepaling tot uitvoering.”
H
“
erdruk was nodig omdat je wilt actualiseren; het vakgebied is immers continu in beweging”, aldus Adriaan Olsthoorn. “Er ontstaan in de loop der jaren nieuwe aanvullende onderdelen van het vak die je niet meer kunt missen. Aanvulling was dus noodzakelijk.” “En juist omdat communicatieprofessionals de neiging hebben om
vooral naar hun eigen vak te kijken, hebben we het boek nu een organisatiekundige insteek gegeven, bijvoorbeeld door communicatie rondom veranderingen te behandelen. Door deze aanpak is de nieuwe druk niet alleen omvangrijker en diepgaander geworden, maar vooral ook in de praktijk goed te hanteren”, voegt Hansch van der Velden toe. lees verder op pagina 6
hbo Economie
Een vernieuwd handboek communicatie Adriaan Olsthoorn (l) en Hansch van der Velden
De ’communicatiebijbel’ Elementaire communicatie is met name bedoeld voor studenten communicatie en voor bachelor- en masteropleidingen die communicatie in hun programma hebben. Het voldoet aan de exameneisen voor Nima communicatie-A, Nima Marketingcommnicatie-B, Nima interne- en concerncommunicatie-B en aan de zogeheten ‘gemeenschappelijke stam’ van het LOCO (Landelijk Overleg Communicatie Opleidingen). Het boek is opgesteld naar het beroepsprofiel van Logeion, de vereniging voor communicatie. Maar er is meer aan Elementaire communicatie toegevoegd. Het onderdeel digitale communicatie is flink uitgebreid ten opzichte van de tweede druk uit 2002, maar ook interculturele communicatie, verbale communicatie en ethiek en communicatie zijn in deze druk opgenomen. “Het is nu een compleet handboek”, aldus Olsthoorn. “De eerste druk kwam in 1997 uit en er zijn inmiddels meer dan 30.000 exemplaren van verkocht; het boek stond zelfs op de verplichte literatuurlijst van het Nima. Op veel instituten werd het ‘de communicatiebijbel’ genoemd. Ik denk dat deze uitgave ook weer kans maakt op die eretitel, want er is veel aangepast en verbeterd. Het boek geeft een helder overzicht van de communicatiedomeinen en de toepassingsgebieden. Het is het enige boek dat zo uitgebreid en compleet is.”
“De eerste druk kwam in 1997 uit en er zijn inmiddels meer dan 30.000 exemplaren van verkocht; het boek stond zelfs op de verplichte literatuurlijst van het Nima."
Gegrepen door het vak De belangstelling van Olsthoorn voor communicatie dateert uit 1984. Hij deed de cursus NGPR-A en raakte gegrepen door het vak. “Later ben ik massacommunicatie en public relations gaan studeren en het vak uiteindelijk ook gaan doceren aan diverse hbo-communicatieopleidingen.” Van der Velden is momenteel de communicatiebaas van de NV Nederlandse Gasunie. Hij brengt als oudcommunicatiedocent niet alleen didactische kennis mee, maar ook veel praktijkervaring als communicatiemanager bij diverse bedrijven. “We hebben ons bij het schrijven sterk laten leiden door de vraag wat de lezer in de praktijk aan de informatie heeft, wat hij ermee kan. Wat strategie betreft gaat het dan vooral om heldere inzichten en benaderingswijzen en bij de uitvoering vooral om praktische tips en checklists. Die combinatie van theorie en praktijk maakt Elementaire Communicatie een uniek boek. Op de afdeling communicatie hier werken ze er allemaal mee!”
hbo Economie
Product-informatie Essentials ICT-vaardigheden Voor optimaal gebruik van Microsoft Office Bijna iedereen kan tegenwoordig met een computer overweg. Toch blijkt dat de meeste mensen de beschikbare programma’s maar voor een klein deel benutten. Met de Essentials ICT-vaardigheden haal je meer uit je PC!
Geavanceerd documenten opstellen met Word Een verslag, een brief of een complete mailing. Microsoft Word maakt het ons makkelijk. In de Essential Geavanceerd documenten opstellen met Word leren studenten alle ins en outs van het programma kennen. Denk bijvoorbeeld aan het werken met sjablonen en het inrichten van grote documenten. Naast theorie bevat deze uitgave veel opdrachten en oefeningen. ISBN 978 90 06 95204 9 | Prijs E 19,90
Werken met rekenmodellen in Excel Alle basisbegrippen, -handelingen en functionaliteiten met betrekking tot het spreadsheetprogramma Excel worden duidelijk in dit boek uitgelegd. De gebruiker leert hoe hij zelf rekenmodellen kan ontwikkelen en bouwen. Hij krijgt hierbij inzicht in de veelheid aan situaties waarin een rekenmodel uitkomst biedt. ISBN 978 90 06 95205 6 | Prijs E 19,90
Een goede presentatie maken met PowerPoint Hoe maak je een pakkende presentatie en hoe kun je grafieken mooi presenteren? Deze Essential onthult alle geheimen van het programma PowerPoint. Een inspirerend boek dat ongetwijfeld voor indrukwekkende resultaten zorgt. ISBN 978 90 06 95206 3 | Prijs E 19,90
Andere titels in de reeks ICT-vaardigheden zijn:
Geavanceerd werken met databases in Access 978 90 06 95207 0 | Prijs: E 19,90
Een goede website ontwerpen met Frontpage 978 90 06 95209 4 | Prijs: E 19,90
Programmeren in MS-Office met VBA 978 90 06 95208 7 | Prijs: E 19,90 Deze uitgaven worden ondersteund door de website www.hbo-essentials.nl.
Statistiek voor marktonderzoek: Opfrisser voor statistiek Statistiek voor marktonderzoek bevat de grondbeginselen van statistische, betrouwbare onderzoeks-technieken. Het boek geeft de student die moeite heeft met statistiek inzicht in de essentie van het vak, door met name de belangrijkste basisbegrippen te behandelen. Na een herhaling van statistiek op havo-niveau volgt statistiek op vwo-niveau en een aantal nieuwe onderwerpen die de student helpen bij de vakken op het hbo. Het boek is zo gemaakt dat de student er gemakkelijk de onderwerpen die voor hem interessant zijn uit kan halen. Hierdoor is het ook goed inzetbaar in projectonderwijs. ISBN 978 90 06 95203 2 | Prijs E 19,90
meer product-informatie op pagina 8
hbo Economie
product-informatie Wiskunde kant-en-klaar: Wiskunde in een vogelvlucht De uitgave Wiskunde kant-en-klaar helpt studenten bij het opfrissen van hun wiskundekennis. Naast een herhaling van wiskunde op havo-niveau, wordt kennis gemaakt met wiskunde op vwo-niveau. Verder komen een aantal nieuwe onderwerpen aan bod die van pas komen bij de vakken die in het hoger beroepsonderwijs worden aangeboden. Deze compacte uitgave leent zich uitstekend voor zelfstudie, met heldere theorie en opdrachten. In een vogelvlucht passeren de meest essentiële onderwerpen, waardoor het boek ook bij uitstek geschikt is voor projectonderwijs. Ook voor studenten die moeite hebben met wiskunde kan deze formule een uitkomst zijn. Door het bestuderen van het boek wordt de samenhang van het vak duidelijk en wordt inzichtelijk hoe je wiskunde kunt gebruiken bij praktische vraagstukken. ISBN 978 90 06 95210 0 | Prijs E 19,90
Colofon Wilt u meer informatie over de uitgaven van ThiemeMeulenhoff? Kijk op onze website of neem contact op met:
TM In het onderwijs is een uitgave van
Fotografie
ThiemeMeulenhoff en wordt twee
Martin Hogeboom
keer per jaar verstuurd aan alle hbo Economie docenten.
Drukwerk ARS Grafische Producties & Communicatie
ThiemeMeulenhoff Postbus 19240 3501 DE Utrecht T (0575) 594 951 F (0575) 594 961 E
[email protected] I www.thiememeulenhoff.nl
Redactie
Met dank aan
Taalent Tekstschrijvers
Titia Bredée, Adriaan Olsthoorn, Jan Pleus,
(hoofd- en eindredactie)
Rolf Schöndorff, Hansch van der Velden
Vormgeving
Redactieadres
Crossings Communications
[email protected]
978 11 112 4040 0 - 3066
