2. Toekomstgericht
Verdere uitbouw Deurganckdok De laatste baggerfase van het Deurganckdok zal begin 2008 voltooid zijn.
Het Deurganckdok heeft zijn eerste volledige werkingsjaar achter de rug, met meteen een overslag van meer dan 810.000 TEU. In februari 2006 werd de tweede baggerfase voltooid. Een voorlopige eindbebakening is aangelegd op het uiteinde hiervan en de baggertuigen zijn afgevoerd. De aanvang van de derde en laatste baggerfase is gepland in 2007. Eind 2006 was al 3.000 meter van de totale 5.300 meter kaaimuur in gebruik. De bouw van de volledige kaaimuren was trouwens al in 2005 voltooid. In 2006 is nog gewerkt aan onder andere de oeververdediging aan beide zijden van de ingang van het dok en aan de aansluiting op de bestaande oevers van de Schelde. Voorts is in november 2006 de uitbouw van de Blikken gestart, met een verlenging van de bestaande weg en de uitbouw van een nieuwe spoorzate. De werken zijn gegund voor een bedrag van 3,3 miljoen euro. Daarnaast werden in 2006 de eerste stappen gezet in de voorbereiding van de mogelijke uitbreiding van de containerbehandelingscapaciteit op de linker Scheldeoever. Voorbereidend studiewerk werd uitgevoerd op vlak van mobiliteit en naar het antwoord op de vraag of nieuwe behandelingscapaciteit het best vóór of achter sluizen wordt ingeplant.
In het voorjaar van 2008 zal de nieuwe grensinspectiepost op Linkeroever in gebruik genomen worden.
Grensinspectiepost linkeroever Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen bouwt in de nabijheid van het Deurganckdok een grensinspectiepost van waaruit verschillende federale overheidsdiensten de aangroeiende goederenstroom op de linkeroever kunnen controleren. De Douane, de Scheepvaartpolitie (federale politie) en het Federale Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) krijgen een vaste stek in de grensinspectiepost. Het wordt een volwaardig keurcentrum, uitgerust met onder meer loodsen met labo’s en koel- en vriescellen voor de opslag van gekeurde of te keuren producten, kantoren en loketten en een ‘check in’-post. De Douane en het FAVV kunnen er goederen controleren en keuren die van en naar de Antwerpse haven worden gebracht. De Scheepvaartpolitie zal in de grensinspectiepost haar Post Waaslandhaven onderbrengen, van waaruit de politiezorg in de Waaslandhaven zal worden verzorgd.
20
Jaarverslag 2006
De bouwvergunning werd verleend op 14 juni 2006, de milieuvergunning volgde op 29 augustus 2006. De voorbereidingen op het terrein zijn eind 2006 gebeurd. De bouw is in januari 2007 gestart. In het voorjaar van 2008 kan het gebouw in gebruik worden genomen. Het terrein beslaat bijna 55.000 vierkante meter. De kost wordt geraamd op 10,7 miljoen euro. Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen financiert de bouw van de grensinspectiepost. De Douane laat bij de grensinspectiepost twee tunnels optrekken voor het scannen van verdachte containerladingen. Daarmee is een investering gemoeid van 8 miljoen euro. Deze zullen reeds operationeel zijn vanaf 1 augustus 2007. De scanner wordt gebouwd door de Frans-Engelse firma Smiths-Heimann (in samenwerking met BMG) en wordt gefinancierd door de federale overheid.
Renovatie Kallosluis De Kallosluis is vooralsnog de enige sluis die toegang geeft tot het dokkencomplex op de linker Scheldeoever. De bedrijfszekerheid ervan is dan ook uitermate belangrijk voor de haven van Antwerpen. In 2006 voeren 5.272 zeeschepen en meer dan 16.400 binnenschepen door de Kallosluis. De sluis is in bedrijf sinds 1979. Sindsdien zijn verbeterings- en herstellingswerken uitgevoerd, maar de sluis had nood aan een grondige renovatie.
De Kallosluis, die de toegang vormt tot het dokkencomplex op de linker Scheldeoever, werd in 2006 gerenoveerd.
Daarom zijn in 2006 de bodemrails bij alle vier de sluisdeuren vervangen. Om die klus aan te vatten, is een drooglegkuip op maat gemaakt waaronder de arbeiders onder ‘gewone’ werkomstandigheden aan de slag konden. Die stalen kuip is 13 meter breed en 45 meter lang en past perfect in de Kallosluis. Ze weegt 271 ton en is 2,5 meter hoog kunnen zodat de arbeiders rechtop kunnen staan in de ruimte onderin. De werken zijn uitgevoerd tussen april en oktober 2006, met minimale hinder voor het scheepvaartverkeer. De werken zijn uitgevoerd in opdracht van de Afdeling Maritieme Toegang van het Vlaams Gewest. Het project is geleid door het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen. De kostprijs van 3 miljoen euro wordt gedragen door het Vlaams Gewest. Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen en de afdeling Elektriciteit en Mechanica Antwerpen van de Vlaamse overheid nemen in nauwe samenwerking eveneens de volledige elektrische installatie en het nautisch commando van de Kallosluis onder handen. De werken zijn in februari 2006 gestart en worden eind 2007 afgerond. Nieuw is dat de sluis voortaan bediend zal worden met pc’s en niet langer met een klassieke bedieningslessenaar. Voorts wordt de verkeers- en scheepvaartsignalisatie vernieuwd en worden de bewakingscamera’s en luidsprekers vervangen, net als de volledige laagspanningsinstallatie. Tegelijk wordt een Schelde- en havenradar geplaatst en haven-, mist- en invaargeleidingslichten voor de begeleiding van de scheepvaart. De uitgaven voor het volledige project zijn begroot op 6,8 miljoen euro en worden gedragen door de Afdeling Maritieme Toegang van de Vlaamse overheid. Begin februari 2006 is eveneens gestart met de verbouwing van de vijfde verdieping van het sluisgebouw tot een nieuw nautisch commando. Hierin
23
TOEKOMSTGERICHT
worden de verkeersleiders en de brug- en sluiswachters samengebracht, met verbeterd zicht op de Kallosluis, de dokken en de Schelde. De renovatie is begroot op 170.000 euro en wordt eveneens gefinancierd door de Vlaamse overheid.
Renovatie Delwaidedok
Amoras biedt een duurzame oplossing voor de berging van onderhoudsbaggerspecie in de Antwerpse haven.
De zuidkaai van het Delwaidedok op de rechter Scheldeoever is gerenoveerd om de meest recente containerschepen te kunnen ontvangen. Dit was grotendeels al eerder gebeurd. De MSC Home terminal functioneert als Europese draaischijf voor de diensten van de Mediterranean Shipping Company (msc) en beslaat de volledige zuidkant van het dok. De werken aan de terminal, waarin goederenbehandelaar PSA HNN en rederij MSC partners zijn, werden in 2006 afgerond met de vernieuwing van de laatste 170 meter kade. Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen heeft de kaaimuren vernieuwd, in het kader van de totaalrenovatie van de zuidkaai. De deksteen en de bolders werden vervangen en de kaaimuur verstevigd, zodat het dok schepen van 8.000 TEU en meer kan ontvangen.
Uitbouw windmolenpark Vleemo, de partner van het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen in het windmolen-project, ontving op 6 oktober 2006 de stedenbouwkundige vergunning voor het optrekken van vier bijkomende turbines aan de Zandvlietsluis en één turbine aan Kruisschans. Op die eerste locatie aan het sluizencomplex staan al twee windmolens opgesteld. Vleemo heeft voor de vijf extra turbines eind november 2006 een milieuvergunningsaanvraag ingediend. In 2006 werden concessieovereenkomsten toegekend voor vijf molens en er zijn voor een totaal van 76 megawatt (MW) overeenkomsten in voorbereiding. De vijf extra windmolens zouden vanaf 2008 operationeel zijn.
Vijf bijkomende windmolens moeten operationeel zijn in 2008.
Het is de bedoeling om binnen het havengebied een windturbinevermogen van in totaal ongeveer 90 MW op te stellen, met ongeveer 38 windmolens. Hiervoor zijn onder meer bijkomende windmolens gepland aan de Tijsmanstunnel. Over de eigendomssituatie van deze gronden moeten eerst nog een aantal onduidelijkheden worden uitgeklaard.
Amoras In de haven van Antwerpen moet jaarlijks een grote hoeveelheid onderhoudsbagger-specie verwijderd worden. Momenteel wordt de baggerspecie hydraulisch opgespoten in loswal 1A en geklept in de onderwatercel van het Delwaidedok. De resterende bergingscapaciteit volstaat voor een bergingsperiode tot eind 2007. Intussen is een duurzame oplossing uitgewerkt voor het bergingsprobleem met het Amoras-project. Amoras staat voor Antwerpse Mechanische Ontwatering, Recyclage en Applicaties van Slib. Het Amoras-project omvat de bouw en de exploitatie van een slibontwateringsfabriek, voor de mechanische ontwatering van onderhoudsbaggerspecie met kamerfilterpersen. In maart 2006 besliste Vlaams minister van Open-
24
Jaarverslag 2006
bare Werken, Energie, Leefmilieu en Natuur Kris Peeters te starten met de realisatie van het project. Op 20 juli 2006 gaf de Vlaamse regering haar fiat voor Amoras, mits de realisatie van de tussentijdse oplossing met een onderwatercel. Die is nodig omdat de huidige bergingscapaciteit voor de onderhoudsbaggerspecie eind 2007 ten volle zal zijn benut en de ontwateringsinstallatie van Amoras ten vroegste eind 2009 in bedrijf kan worden genomen. De aanleg van de onderwatercel start in 2007 en de minister heeft hiervoor een budget van 20 miljoen euro gereserveerd. Tevens bereiden de minister en het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen een overeenkomst voor waarin de wederzijdse bevoegdheden bij de bouw en de exploitatie van de installatie, evenals de kostenverdeling worden vastgelegd.
Op kaai 314 wordt een petrochemische regenerator geladen op een zeeschip.
Als meest geschikte en strategische inplantingsplaats is het Bietenveld, naast de bergingszone Zandwinningsput, voorbehouden. In het Strategisch Plan Rechteroever is een voorafgaand gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP) voor de site Bietenveld opgemaakt, om slibverwerking op het terrein mogelijk te maken. De milieueffectenrapportering (MER) werd al in 2005 conform verklaard. De Tijdelijke Handelsvereniging ‘MWH-Seghers Keppel Technology’ heeft van de afdeling Maritieme Toegang van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap en van het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen de opdracht gekregen Amoras te ontwerpen. De werken zouden begin 2008 kunnen starten. De eigenlijke opstart van de Amoras-installatie is gepland in de tweede helft van 2009.
Heraanleg kaaien oude dokken De kaaien rond de Oude Dokken, op het Eilandje in het noorden van Antwerpen, worden heraangelegd. Het openbaar domein aan het Willemdok en het Bonapartedok wordt in een nieuw kleedje gestoken naar het voorbeeld van de al vernieuwde Napoleonkaai. Het gaat om de Entrepotkaai (waar onder meer het Havenhuis gelegen is), de Godefriduskaai, de Zeevaartstraat, de Sint-Aldegondiskaai, een deel van de Napoleonkaai ter hoogte van de gerenoveerde Nassaubrug en een deel van de Sint-Laureiskaai. De kaaien rond de Oude Dokken zijn publieke ontmoetingsplaatsen. De aanleg ervan is erg bepalend voor het karakter van het Eilandje. Na de heraanleg moeten de kaaien een grotere eenheid uitstralen dan vandaag het geval is. De kade wordt telkens ingedeeld in zones voor voetgangers en fietsers, voor groen en bomen en voor autoverkeer. De zones voor wandelaars hebben daarbij de bovenhand, want de kaaien krijgen een autoluw karakter. De heraanleg gebeurt in verschillende fasen. De werken ter waarde van 5,7 miljoen euro zijn gegund en zullen tegen de zomer van 2008 zijn afgerond.
Andere projecten In 2006 is gestart met de renovatie van de kaaimuur aan de westkaai van het Albertdok. De werken moeten eind 2007 afgerond zijn. Antwerp Stevedoring International (ASI) bouwt hier onder meer een overdekte All Weather
27
TOEKOMSTGERICHT
Terminal voor het overdekt laden en lossen van conventioneel stukgoed. De oude gemetselde kaaimuurkop wordt vervangen door een kaaimuurkop in beton. De opdracht is gegund voor 1,3 miljoen euro. De renovatie volgt op een vernieuwing van een aantal wegen en een deel van de voorkaaien aan het Albertdok. Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen heeft in 2006 de werken aanbesteed die een definitieve oplossing moeten bieden voor de verzakkingen aan de Europaterminal. De stabiliteit van de kaaimuur wordt verhoogd door het injecteren van de caissons met een mortelspecie. In samenspraak met terminaluitbater PSA HNN is beslist de renovatie begin 2007 uit te voeren. Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen prefinanciert de werken tot uitgeklaard is wie welke verantwoordelijkheid draagt. De renovatie is voor 14,7 miljoen euro aanbesteed. De werken worden uitgevoerd in drie aaneensluitende fasen van zes maanden, waarin telkens 400 meter kaaimuur onder handen worden genomen. Tegelijk laat het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen de fenders vervangen voor een bedrag van 2,3 miljoen euro en vernieuwt PSA HNN de kaaiverharding. Zicht op de Europaterminal.
Eind 2006 is tevens een verzakking van beperktere omvang aan de Noordzeeterminal hersteld. Die renovatie wordt begin 2007 afgerond. Deze werken kosten 527.000 euro en worden eveneens door het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen geprefinancierd. Tot slot worden de Oosterweelsteenweg, de druk bereden verbindingsweg tussen de Schelde- en de Noorderlaan, en de Oosterweelbrug heraangelegd. De heraanleg is sinds oktober 2006 aan de gang. De brug krijgt nieuwe wegdekpanelen en wordt geschilderd. Van de weg worden fundering, riolering, verharding en fietspad vernieuwd. De kosten voor de renovatie van de brug zijn geraamd op bijna 1,5 miljoen euro. De vernieuwing van de osterweelsesteenweg kost bijna 1,3 miljoen euro. Beide projecten moeten in 2007 worden afgerond.
Concessiebeleid Concessies en patrimonium Door intensieve besprekingen met de concessionarissen streeft het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen ernaar via een optimale benutting van de ruimte de bestaande concessies zoveel mogelijk uit te breiden of een nieuwe bestemming te geven. Met de consolidatie van kleinere concessies, het ontnemen van het statuut van openbare weg van bepaalde wegen en het samenvoegen van restpercelen krijgen ongebruikte of weinig gebruikte terreinen een nieuwe invulling. Het meest in het oog springende project is de concessieovereenkomst met Wijngaardnatie/ASI en de start van de bouw van een All Weather Terminal. Hier werd liefst een kwart extra oppervlakte uitgeefbaar door de historische situatie te hertekenen. In december 2005 is de bevraging afgerond voor de gewezen Case New Holland gronden aan de Noorderlaan. Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen had die in 2004 aangekocht. Zowat 330.000 vierkante meter nieuwe havengronden zijn in 2006 en voorts in 2007 ter beschikking gesteld van onder
28
Jaarverslag 2006
meer Nova Natie, Luik Natie, Confreight, Van Loon en Werf- en Vlasnatie. Een aantal van deze bedrijven heeft de bouwwerken inmiddels aangevat. Aan het Deurganckdok op de linker Scheldeoever zijn de concessies verder ingevuld. Zo beschikt de Antwerp Gateway terminal van DP World aan de oostzijde van het containergetijdendok al over ongeveer 728.410 vierkante meter van de totale concessieoppervlakte van 1.211.221 vierkante meter. Aan de westzijde van het dok heeft het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen de volledige concessie van PSA HNN met een oppervlakte van ongeveer 2.002.118 vierkante meter ter beschikking gesteld van de concessionaris.
De Antwerp Euro Terminal bestaat vijf jaar en heeft twee bijkomende terreinen in gebruik genomen.
Nog op de linker Scheldeoever is het afgelopen jaar de bestaande terminal van Antwerp Euro Terminal/Grimaldi uitgebreid. Begin december 2006 is daartoe concessie verleend voor twee terreinen met een oppervlakte van 192.169 en 172.700 vierkante meter aan de westzijde van het Verrebroekdok. Op de linkeroever zijn ter hoogte van het Noordelijk Insteekdok eveneens concessies verleend aan Antwerp Gateway, als uitbreiding van de Deurganckdok-concessie, en aan Shipit dat een ambitieus multimodaal project opstart. Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen geniet in het havengebied van een voorkooprecht. Het heeft hiervan in 2006 meermaals gebruik gemaakt om zijn sturende functie als havenbeheerder nog beter te kunnen uitoefenen. Het gaat om vier aankopen op verschillende locaties, waaraan een havengebonden invulling zal worden gegeven. Ook in 2006 zijn de afbraakwerken gestart van de oude loodsen in het noordelijke gedeelte van de Cadixwijk, ter hoogte van het Houtdok, om de valorisatie van de gronden van het Eilandje begin 2007 te kunnen voortzetten. Deze sloopwerken worden afgerond in april 2007. Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen heeft ook de dienstgebouwen die het aan derden ter beschikking stelt in kaart gebracht. De voorwaarden hieromtrent zijn op een uniformere manier bepaald.
Algemene concessievoorwaarden De algemene concessievoorwaarden zoals die nu gelden, dateren van 1997. In 2006 zijn, onder andere naar aanleiding van gesprekken in 2005 met het Koninklijk Verbond van de Behandelaars van de Goederenstromen, multidisciplinaire werkgroepen opgericht om de voorwaarden te evalueren en te moderniseren en om de bijzondere en algemene voorwaarden te harmoniseren. De bevindingen hierover zullen, na overleg met de sector, aan de Raad van Bestuur van het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen worden voorgelegd.
Breedbandnetwerk Het havengebied op rechteroever is zeer dicht bekabeld met breedband. Een werkgroep van het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen bekijkt hoe dit netwerk best kan worden ingezet. Deze werkgroep is opgericht in 2006. Momenteel worden testen uitgevoerd om het havengebied uit te bouwen tot één hot spot ten dienste van de havengebruikers.
31
TOEKOMSTGERICHT
