De Kracht van het Brein
regen is slechts regen, dat is nog geen slecht weer…
John van der Meij Trilemma: Praktijk voor Training, Coaching en Therapie (Oegstgeest) Instituut voor Toegepaste Neurowetenschappen (Haarlem)
Verslaafd aan liefde Jan Geurtz 2009
Regen is slechts regen, dat is nog geen slecht weer… EN ZO IS PIJN SLECHTS PIJN TENZIJ JE HAAR WEERSTAAT I Ching DAN WORDT HET EEN KWELLING I CHING
Het snijvlak van de interne, subjectieve wereld en van de externe, objectieve wereld van de wetenschap (voelen van angst is niet hetzelfde als het vuren van de amygdala)
Resultaat behandeling
Norcross,J; Psychotherapy relationships that work. Therapist contributions and responsiveness to patients. Oxford University Press ( 2002)
Werkrelatiefactoren - therapeutkenmerken - patiëntkenmerken
85 %
Methode/ technieken
15 %
“empirically validated psychotherapists, rather than empirically supported treatment” (Lambert and Ogles 2004)
Tien geboden voor het brein van de therapeut
EMPOWERMENT HEB KENNIS VAN HET BREIN
Het brein in je hand
ONTWIKKEL JE
De hersenen als spier
“Spiergroepen” brein trainen…
“Neuronen die samen vuren, worden goede buren” (Hebb 1949)
Potentiatie
Nieuwe gedachte, gedrag, activiteit
De vorming van nieuwe cellen voornamelijk in de Hippocampus
Belangrijk voor het leren van nieuwe informatie en het op de juiste manier op stress reageren
Als je wilt dat je brein groeit, zul je ervoor moeten werken. Brein is een spier…
De eerste 42 dagen zijn cruciaal voor leren; herhalen en daarna opslag lange termijn geheugen
VEILIGHEID
Aanwezigheid is het open kunnen staan voor anderen, en voor onszelf (aanwezigheid berust op gevoel van veiligheid)
KWALITEIT VAN HET CONTACT WORDT BEPAALD DOOR DE MATE WAARIN JIJ JEZELF KENT EN DE GRENZEN DIE JIJ STELT
Stephen Porges: Reciprocal influences between body and brain in the perception and expression of affect; A polyvagal perspective. 2009
Sociale Betrokkenheidssyteem evaluatie dmv Neuroceptie Polyvagale theorie; Stephen Porges, 2008
Weten wat je eigen neigingen bij neuroceptieve beoordeling zijn is belangrijk voor je aanwezigheid als therapeut
Besef van dreigend gevaar en de daarop volgende activatie van vecht-/ vlucht- / bevriesreactie geeft verlies van betrokkenheid, afsluiting en vervreemding bij de therapeut
In welke “toestand” verkeert je zenuwstelsel? S.W.Porges, Polyvagal Theory 2008
OPEN
GESLOTEN
ONTVANKELIJK
REACTIEF
STAND 1
STAND 2
STEM AF
Afstemming is dat we ons richten op iemand anders of onszelf en het ons bewust zijn van de interne toestand.
In de negentiger jaren van de twintigste eeuw ontdekte Rizolatti en zijn groep de spiegelneuronen *
* Gallese L (1996). Brain 119, 593-609.
I) Afstemmen op gedrag spiegelneuronen nemen handeling waar waarachter intentie zit.
Sensorische Input Waarneming
Motorische Output Handelingen
SPIEGELNEURONEN
II) Afstemmen op de innerlijke toestand van de ander Fase 1: Simulatie
INSULA SPIEGELNEURONEN
Fase 2: Interoceptie= de perceptie van wat zich in ons lichaam afspeelt. We worden bewust. PFC 4 Cingula 3
1
Insula 2
Zelfbesef: -wat voel ik nu? -is het van mij of van jou? -wat betekent dit voor mij?
PFC 4 Cingula 3
1
Insula 2
MAAK ONDERSCHEID TUSSEN PIJN EN LIJDEN
90 seconden regel
2)Automatisch emotioneel netwerk actief
1)Onderwerp waarover ik denk of andere input
3)Fysiologische respons 4) Gedrag
Bolte Taylor; Onverwacht inzicht 2008
Pijn ervaren: onvermijdelijk gevolg van het leven Pijn lijden: verzet tegen wat er is
Verschil tussen rauwe, pure emotie en de oude emotie door het ‘verhaal’ in stand gehouden Course and Prognosis of back pain in primary care: The epidemiological perspective EditorialPain 122 (2006)
Chronische pijnpatiënten: zij die het beste ermee omgaan hechten geen enkel geloof aan wat ze over hun pijn denken..
Fysieke, emotionele of sociale pijn.. voor het brein maakt het niet uit
“Lijden” heeft drie componenten; mentaal, emotioneel en fysiek Lijf Verhaal
Gevoel
Chinese vingerval Zo gauw er binnen sluipt,”wat had moeten gebeuren”,neemt emotionele pijn toe en zet het zich vast in het lichaam….
Verhaal: “Mijn moeder had liever voor me moeten zijn” Maria van 36 jaar, lijdt aan pijn en instabiel gevoel rondom haar bekken,de laatste 8 jaar Fysieke en sociale pijn lopen door elkaar
Interventies: 1)Is het “verhaal” echt waar? 2)Herinner je je de gebeurtenis, maar zonder verhaal en conclusie?
Regen is slechts regen, dat is nog geen slecht weer… EN ZO IS PIJN SLECHTS PIJN TENZIJ JE HAAR WEERSTAAT En zo is pijn slechts pijn DAN WORDT HET EEN KWELLING
tenzij je haar weerstaat dan wordt het lijden…
I CHING
I Ching
VERMIJD LANGDURIGE STRESS
STRESS
Het brein functioneert optimaal bij matige stress, afgewisseld met rust. Merel Kindt, 2008
Stressvolle emoties in 0,25 seconde dala Amygdala
Prefrontale Cortex
Amygdala zet Cortex off-line
Herkrijg controle over amygdala, door 2 min. langzaam en diep te ademen en benoem wat je voelt. Amygdala
Prefrontale Cortex
Activeert
Controle over amygdala netwerken? Welke kant draait de danseres op?
BEOEFEN MINDSIGHT
Daniel Siegel
Mindsight is een soort gefocuste aandacht dat ons in staat stelt naar onze eigen geest te kijken en het zien van de innerlijke wereld van iemand anders (empathie)
MEDITEER
Mindfulness Meditatie invloed op vier gebieden
1) 2) 3) 4)
Richten van aandacht Lichaamsbesef Emotieregulatie Zelfbeeld
1 minuut meditatie
Aandachtsoefening: de geest stuurt de aandacht op spec. manier, wat spec. circuits in het brein activeert
Concentratie grijze stof van de mediale prefrontale cortex correleert met de hoeveelheid uren meditatie
Insula activatie neem toe na meditatie;van belang voor de ‘awareness’ van jezelf in je lichaam Farb et all, 2007
Left anterior shift Prefrontale Cortex bij meditatie Je kweekt een houding van toenadering ipv vermijding aan
Ontwikkelen van beter zelfbeeld, door bewuster van je lichaam te worden
Resonantiecircuit
ZORG VOOR SOCIAAL NETWERK
De prairiewoelmuis en de kracht van dopamine
Doet sociale afwijzing/uitsluiting pijn? activatie van hersengebieden die instaan voor de affectieve en cognitieve dimensie van fysieke pijn. (Eisenberger; Does rejection hurt? An fMRI-study of social exclusion; Science 2003.)
EEN MAN EEN MAN, EEN VROUW EEN VROUW 12 november 2008 • Dit is de titel van deze presentatie • 54
Verschil in emotie en communicatie tussen man en vrouw
Gender differences in brain activity toward unpleasant linguistic stimuli concerning interpersonal relationships: an fMRI study Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci (2005) 255 : 327–333
Niveau Oxytocine na 10 min praten
Bij man ontwikkelt zich sneller fight, flight, freeze..
Wat gebeurt er in het brein bij het horen van onplezierige woorden betreffende je relatie?
Sterke masculiene vrouwen moeten uitgelegd krijgen hoe gevoelig mannen zijn op het emotionele terrein, van nature. Lisette Thooft: De onverzadigbare vrouw; 2012
12 november 2008 • Dit is de titel van deze presentatie • 58
Emotionele empathie
Spiegelsysteem
Cognitieve empathie
Emoties Zelf
Emoties Ander
Temporo-pariëtale kruising
Bedankt voor uw aandacht www.trilemma.nl
