De Koetsier van Stoutenburg - voorjaar 2016

1.

Koetsier voorjaar 2016

De Koetsier van Stoutenburg - voorjaar 2016

28 November 2015. De feestavond begon met een uitbeelding van het Zonnelied door de communiteit en de onthulling van een kopie van het beroemde Franciscusbeeld van Frederic Franck.

Feestvieren in tijden van onzekerheid Het was een grandioos feest, eind november. Blij en warm. Zoveel mensen die mee kwamen vieren, zoveel bemoedigende woorden, zoveel waardering. We hebben er geweldig van genoten. En dat kon ook omdat het ondanks de massale toeloop op rolletjes liep. Zoveel handen en harten hebben zoveel geholpen. Het feest van ons 25-jarig bestaan was een verademing in een tijd die gekenmerkt wordt door onzekerheid over ons voortbestaan in Stouten-

burg. Die onzekerheid is voortdurend wel op de achtergrond aanwezig. Ook als we met de huisgenoten in gesprek zijn over hun toetrede tot de communiteit. De groep groeit, terwijl het project wordt bedreigd. Een merkwaardige situatie. Doen wat gedaan moet Wat te doen? We doen maar gewoon waarvoor we hier zijn, op deze plaats, in dit project. Leven vanuit een gemeenschap, in verbondenheid met de natuur en ge-

voed door een sterke inspirator, Franciscus van Assisi. Daarom ook weer een programma voor 2016. Met het nodige voorbehoud. En we blikken terug op het laatste half jaar, dat maar niet in het jasje van de Koetsier paste. Er moesten pagina’s bij. Ja, het project leeft! We zijn dankbaar dat we dit nog steeds kunnen doen. En u bedankt voor uw betrokkenheid. We duimen ervoor dat we nog een heel tijdje samen door kunnen gaan. Vrede en Alle Goeds! De communiteit

2.

Kroniek


We zijn er nog! Al meer dan 25 jaar is het Franciscaans Milieuproject thuis in Stoutenburg. Op 1 januari 1991 werd het klooster betrokken door een groep enthousiaste bewoners die hier hun dromen wilden leven. Samen een plaats creëren waar gemeenschapsleven in verbondenheid met elkaar, de natuur en de Schepper vorm krijgt. Dat dit gelukt is blijkt uit het boek dat Lisette van der Wel heeft geschreven ter gelegenheid van ons vijfentwintigjarig jubileum. Op 28 november hebben we dit jubileum feestelijk gevierd met de presentatie van het boek “Leven in verbondenheid”, workshops, een maaltijd uit eigen tuin en een prachtig feest met zang, optredens en dans. Omdat we ons konden verheugen in een grote belangstelling hebben we helaas een aantal mensen moeten teleurstellen, want ook onze ruimte kent zijn beperkingen. Het was een hartverwarmend feest en er zijn ons veel handreikingen gedaan.

men en beperkingen het gebouw optimaal te gebruiken en creatieve oplossingen te realiseren voor ons programma aanbod. Zomer In augustus was Merel, de dochter van Rob en Marjan uit Nicaragua, hier drie weken. De jonge moeder in spé vloog af en aan om vrienden en familie te ontmoeten en werd in de watten gelegd door de aanstaande grootouders. Ondertussen draaide het Stoutenburgse dagritme gewoon door, de tuin was weer gul en we hadden een mooie oogst.

De overvloedige uienoogst droogt in de schuur Samen Dankzij de vrijwilligers die in de tuin, het huis en op andere manieren helpen is het leven in Stoutenburg licht, draaglijk, rijk en vreugdevol. Terwijl we wachten op een reactie van het Utrechts Landschap op ons voorstel tot arbitrage krijgen we nog steeds bemoedigende mailtjes, telefoontjes en kaartjes. We weten ons gesteund door een grote kring van lieve, bezorgde en betrokken mensen. Dat voelt als een grote troost en rijkdom in deze onzekere tijd. Het is roerig in Stoutenburg en ook in de wereld is van al-

Napret van Cocky en Carolien bij het uitpakken van de cadeaus en het lezen van de post.

Klooster We wonen al meer dan een kwart eeuw in dit oude gebouw dat in de volksmond ‘kasteel’ genoemd wordt en eigenlijk een tot klooster verbouwd landhuis is. Na wat gecijfer kwam ik er achter dat Kasteel Stoutenburg al langer als klooster wordt gebruikt dan dat het ooit als landhuis is gebruikt. Wij willen het graag zo blijven gebruiken en op deze manier een plek bieden waar mensen op adem kunnen komen, meestromen in de kloosterlijke bedding en aan den lijve het leven in verbondenheid met de natuur ervaren. Per 1 januari 2016 is ons de huur opgezegd en hadden we, volgens de eigenaar, het pand moeten verlaten. We denken daar anders over en blijven hier wonen en werken en doen ons best ondanks alle proble-

De Koetsier van Stoutenburg over wat er allemaal gebeurt in het Franciscaans Milieuproject in Stoutenburg. Abonneren door een bedragje over te maken op het banknummer van Stichting Franciscaans Milieuproject, Stoutenburgerlaan 5, 3835 PB Stoutenburg o.v.v. Koetsier. IBAN: NL47 TRIO 0197 8504 80 BIC: TRIONL2U Tel. (033) 494 55 00; E-mail [email protected]; webstek: www.stoutenburg.nl

3.


les aan de hand. Het is dan goed om te ervaren dat mensen elkaar met liefde, mededogen en respect helpen. Het is een wonder wat mensen samen voor elkaar kunnen krijgen als zij zich ergens met hart en ziel voor inzetten en er samen de schouders onder zetten. Dit zagen we bijvoorbeeld op Hoeve Groot Zandbrink waar we dit jaar op 19 augustus tijdens ons vrijwilligersuitje te gast waren. Uit in augustus Hoeve Groot Zandbrink in Achterveld is een monumentale boerderij op een unieke locatie, midden in het agrarisch landschap en met een rijke historie. De boerderij heeft een nieuwe bestemming als groen activiteitencentrum met het accent op recreatie en educatie. Er werd hard gewerkt om alles klaar te hebben voor de officiële opening begin september. Wij hadden de primeur en werden ontvangen op de deel waar we een heerlijke lunch met verse courgetteknolvenkelsoep en belegde broodjes geserveerd kregen. Daarna volgde een uitgebreide rondleiding over het terrein, gebouwen en de tuinen. De vrijwilligers (120) van Groot Zandbrink beheren o.a. de collectie historische werktuigen en er worden natuur- en landschapsprojecten uitgevoerd. De tuingroep onderhoudt de historische moestuin en de siertuin; de opbrengst van de moestuin gaat naar de voedselbank in Leusden. Vrijwilligers van de bouwgroep maken streekeigen landhekken en assisteren bij restauratie en verbouwing van de Hoeve. De akkers worden beheerd door een groep die bestaat uit een mix van boeren en burgers. Een groep imkers beheert de bijenstal en vogelliefhebbers beschermen uilen en zwaluwen. Een groep gidsen heeft een opleiding gevolgd en staat klaar om groepen bezoekers op enthousiaste wijze rond te leiden. Het was zeer inspirerend om hier even te buurten en wat zijn we jaloers op de prachtig verrijdbare en opklapbare tafels, vele zonnepanelen en de houtgestookte cv. www.grootzandbrink.nl Augustus in beeld

Een mooie zomerse dag om samen te zijn.

Met een kraam op de minifair bij onze buren met pluktuin en theeschenkerij, de Vrolijke Mortier.

Na anderhalve dag overleg en vergaderen heeft de communiteit zichzelf getrakteerd op een picknick en siësta op de bloeiende heide. Volle maand In september was Ingrid van den Berg hier een maand en over haar ervaringen heeft zij een stukje geschreven dat je elders in deze Koetsier kunt lezen. In de eerste week van deze maand kregen we eindelijk antwoord op ons voorstel aan het Utrechts Landschap om samen een arbitrageprocedure te starten. Helaas was het antwoord ‘nee’. Natuurlijk waren we zeer teleurgesteld, we hadden gehoopt dat er nu eindelijk een opening en duidelijkheid zou komen. Een nieuwe periode van (af)wachten brak weer aan. We zijn niet bij de pakken neer gaan zitten en hebben ons programma voor 2016 gemaakt. We zijn dankbaar dat het fantastische en kleurrijke werk van Unamore nog tot en met februari 2016 licht en kleur in ons huis brengt. Begin september werd de


speciale Ouverture d’Unamore goed bezocht en muzikaal opgeluisterd. Wwoofer Gerard Dinter uit Duitsland is een paar weken geweest, een fervent fietser en slow-food liefhebber, hij kwam met zijn fiets uit Duitsland en fietste ook weer terug. We hebben onder leiding van Mari Verstegen twee dagen de Natuur en Stilte ervaren en veel nieuwe

Carolien toont haar natuurkunst met kippenveren .

dingen ontdekt en geleerd. Heel bijzonder om samen stil te zijn en met andere ogen, oren en zintuigen de wereld om ons heen te ervaren. Verder hebben we Our Saviour, een Engelstalige kerkgemeenschap uit Den Haag, te gast gehad. Zij hadden dit jaar als thema “Walk with Francis” en wilden graag naar Stoutenburg komen. Met een groep van ongeveer 20 mensen hebben we een pelgrimstocht van station Amersfoort naar Stoutenburg gelopen. In Stoutenburg sloot een tiental mensen zich aan bij de rondleiding, de lezing van Guy over Franciscaanse Spiritualiteit en een workshop natuurbeleving door Marco. Na de vegetarische maaltijd togen zij weer naar Den Haag.

4.

den werd een vak apart en er was al het nodige kunst - en vliegwerk uitgehaald om te kunnen laten horen. Maar in oktober viel de klok met een luide plof uit de klokkenstoel en bleek er meer nodig dan het lapwerk van de afgelopen tijd. De huismus kreeg er een nieuwe taak bij namelijk met de huisbel door het huis lopen en ook buiten nog even flink bellen. Na ongeveer twee weken was het bevestigingssysteem hersteld en nu kunnen we weer onbezorgd en naar hartenlust de bel luiden; de klok klinkt weer als vanouds. Door dezelfde smid zijn ook alle poten van de tafels van de Tuinzaal gelast met als resultaat dat zij steviger dan ooit op hun vier poten staan. Een van de drie expansievaten op zolder lekte en moest vervangen worden. Toen bleek dat dit soort vaten bijna niet meer gemaakt worden. Uiteindelijk is er een klein bedrijfje in Oostenrijk gevonden dat zo’n vat nog kon leveren. Dit bevestigt nogmaals dat we een zeer verouderde verwarmingsinstallatie hebben, die hoognodig aan vervanging toe is. Bijna iedere maand worden we met een of meer lekkende radiatoren geconfronteerd waarvoor we nieuwe moeten alten komen. We hopen dat de eigenaar op dit punt met ons wil gaan meedenken. Klimaatloop Al sinds het voorjaar werkte Marjan vanuit ons midden mee in de organisatie van de Klimaatloop: ‘kerken op weg naar een rechtvaardig klimaatbeleid’. In 10 etappes werd een houten ark van Groningen tot aan Vaals gedragen, waar hij op 15 november symbolisch werd overgedragen aan Belgische en Duitse organisaties - ook op weg naar de COP21 in Parijs. Onderweg werden allerlei kerken en milieu- en klimaatvriendelijke initiatieven aangedaan. Een inspirerende pelgrimstocht waar Rob en Marjan een paar dagen in mee liepen.

De smid weet raad en helpt Reparaties de klok in de De klok die we dagelijks acht keer luiden vertoonstoel de in de loop der tijd tekenen van slijtage. Het lui-

Op 24 oktober was er een landelijk klimaatloopevenement in Utrecht waar een heel aantal Stoutenburgers zich liet meeslepen door sprekers, muziek en theater. Alles in de hoop wereldleiders, kerkleiders en zo veel mogelijk anderen te doordringen van de noodzaak om ons klimaat te veranderen. De goede kant op wel te verstaan. De uitkomst van de klimaattop in Parijs was verrassend: het lijkt of de signalen zijn opgepikt!

5.


En nu verder aan de slag met dat wat ons zo na aan het hart ligt: een levensstijl ontwikkelen die de aarde past en bewaart. Vroege vogel in november Op 25 november is Merel, de dochter van Rob en Marjan die in Nicaragua woont, bevallen van een gezonde jongen. Grote opwinding ’s ochtends bij de nieuwbakken grootouders in Stoutenburg. De jonge telg Kay is drie weken eerder geboren dan verwacht. Gelukkig had moeder Merel een voorspoedige bevalling en Kay is een gezonde, mooie (klein)zoon. Marjan en Rob waren er beduusd van; zij hadden de reis naar Nicaragua zo geboekt dat zij op tijd vóór de bevalling er zouden zijn, maar nu werd het kraamvisite. Een paar dagen na ons jubileumfeest vertrokken Marjan en Rob voor zes weken naar Nicaragua en zij hebben daar flink de handen uit de mouwen gestoken om het huis van hun kleinzoon picobello in de verf achter te laten. Overvloed in december In december moesten we nog bijkomen van het feest en realiseerden we ons ook dat de oogst dit jaar weer zeer overvloedig was. Veel meer dan wat wij en onze gasten op kunnen, dus hebben we een deel van onze oogst aan de voedselbank Leusden geschonken. Op 2e kerstdag liep Ida door de moestuin en de bloeiende goudsbloem viel haar op. Zij is toen gaan tellen hoeveel bloeiende bloemen er in de moestuin staan: madeliefje, paardenbloem, moederkruid, viooltje, goudsbloem, muizenoortje, kruiskruid, groot kaasjeskruid, incarnaatklaver, schorseneren, ossentong, herderstasje, mosterdzaad, fluitenkruid, rozemarijn, potentilla, winterpostelein, hondsdraf, muursla, dagkoekoeksbloem en gras. Zij telde er in totaal 21, alleen al in de moestuin dus! Het oude jaar hebben we speels en feestelijk uitgezwaaid, het nieuwe jaar hebben we in stilte rond een vuur verwelkomd en er op geklonken: vrede en alle goeds! Stroom in januari Op zondagochtend 10 januari werd Marion ’s ochtends heel vroeg opgeschrikt door een piepende brandmeldinstallatie. Zij kon de oorzaak niet ontdekken en Carolien werd uit bed getrommeld. Een elektricien werd gebeld. De oorzaak bleek buiten ons huis te liggen. Wat zijn we dan toch afhankelijk van stroom: geen warm water, geen verwarming, geen licht. Wen wat zijn we blij met onze houtkachel in de huiskamer. Er is dan tenminste één plek in huis die we warm kunnen stoken en fijn dat het gasfornuis het ook blijft doen. Gelukkig hadden we in de loop van de ochtend weer stroom. Helaas viel de volgende nacht de stroom weer uit; wederom de houtkachel aan, koffie zetten op de ouderwetse manier en bij kaarslicht ontbijten. Het waterpeil in de kelder steeg zorgelijk snel, een paar uur geen pompen en je staat tot je enkels in het water. Marion is bij de werklieden gaan informeren hoe

Projectkoor Viva Voce zingt met Edwin Schimscheimer en twee muzikanten de sterTerwijl wij bij de kachel tevreden terugblikten op de geslaagde uitvoering van het projectkoor de dag ervoor ren van de hehoorden we opeens een vreemd gebonk in huis… Wat mel op 10 januari. nu weer? Gelukkig bleken dat Rob en Marjan te zijn die net weer terug uit Nicaragua, hun koffers door de gang zeulden. Zij waren verbaasd dat het zo stil, donker en koud was in huis. Ze keken er niet erg van op. Een stroomstoring komt in Nicaragua regelmatig voor. Na enthousiaste begroetingen hebben we om de haard bijgepraat over o.a. de goed bezochte uitvoering van het projectkoor, de avonturen in Nicaragua en natuurlijk het jubileumfeest. Om 12 uur kwamen de werklieden hun welverdiende kop koffie drinken en konden we weer aan het werk, schoonmaken, stofzuigen, telefoneren en computeren. lang het zou duren en nodigde hen uit voor een kop koffie. De oorzaak van de stroomstoring bleek een breuk in een kabel, veroorzaakt door het plaatsen van een nieuw hek van het Utrechts Landschap vorig jaar.

Carolien Looman

En ondertussen reist Guy stad en land af met lezingen over Laudato si’, de milieuencycliek. Hier een thuiswedstrijd in de Franciscus Xaveriusparochie in Amersfoort.

6.


Marco over de stand van zaken rond het huurcontract Utrechts Landschap heeft het huurcontract per 1 januari 2016 opgezegd en ons opgedragen het pand leeg op te leveren. Zij heeft geen eigen plannen met het gebouw en zij stelt dat ze het Franciscaans Milieuproject redelijke voorwaarden voor een nieuw huurcontract heeft voorgelegd (te weten een huurverhoging van 70% - 90% én dat wij verantwoordelijk blijven voor het groot onderhoud aan de binnenzijde van het gebouw). Wij vinden dat geen redelijk aanbod en zullen daarom het gebouw niet verlaten. Arbitrage We hebben Utrechts Landschap achtereenvolgens arbitrage, het aanstellen van een verkenner en mediation aangeboden. Dit alles om er sámen uit te komen, maar Sinds begin 2015 zijn we aan het wachten. Wachten op een reactie, wachten op een doorbraak. Cocky peinst er hardop over door.

het Utrechts Landschap is daar niet op ingegaan. In onze situatie bestaat voor de huurder geen gelegenheid om de redelijkheid van de voorwaarden te laten toetsen bij de rechter, zodat eigenaar Utrechts Landschap daarin een stap moet zetten; zij zal naar de rechter moeten om die redelijkheid te laten toetsen, en dan ontstaat er duidelijkheid binnen ongeveer 3 maanden. Er bestaat ook de mogelijkheid dat Utrechts Landschap dat niet doet en het Franciscaans Milieuproject gedoogt. We hopen dat er zo snel mogelijk duidelijkheid mag komen, zodat er een eind komt aan deze slepende kwestie. Een bijkomend probleem is de brandveiligheid in het gebouw,

met name van de tweede verdieping. De brandweer heeft die afgekeurd; we mogen geen logeergasten ontvangen. Dit betekent dus een flinke inkomstenderving voor ons. We hebben een plan om de benodigde verbouwing (ca. € 100.000) uit te voeren, maar om dat bedrag te investeren terwijl we nog niet weten of we kunnen blijven, vinden we niet verstandig. Geen slapers Bovendien is niet duidelijk wie die kosten zou moeten dragen (Utrechts Landschap of Franciscaans Milieuproject). Het betekent dat we voorlopig geen groepen kunnen laten overnachten Dat heeft dus ook consequenties voor onze tuin-, retraite- en andere weken: vanaf het voorjaar hopen we alternatieve overnachtingsmogelijkheden te kunnen bieden. Marco Ganzeman, lid van de communiteit en van het bestuur.

Wachten als deugd

Wachten en wachten is twee. Terugleunen en alles op zijn beloop laten óf een actief wachten dat vruchtbaar kan worden. Wachten heeft meer kanten. Afwachten wat de ander gaat doen. Of zo wachten dat we er wijzer van worden. Waar denk ik dan aan?

Havel: stug water blijven geven.

Eerst zaten we in een spel van actiereactie dat tot een patstelling leidde, wachten kan dat doorbreken. Het wachten kan ook ruimte geven voor het ontdekken van nieuwe plannen en oplossingen. Ik trek me dan op aan voorbeelden van wachten die een nieuw perspectief kunnen bieden. Franciscus houdt ons een heel actief wachten voor: speuren naar de tekenen van Gods aanwezigheid, dat wil zeggen naar datgene wat ons te

doen staat, ook al is dat niet zo direct voor de hand liggend. Het wachten van Vaclav Havel heeft daar ook mee te maken, je moet ook eerbiedig kunnen buigen voor de geschiedenis. Bij voorbaat je gelijk halen en tempo willen maken kon zich wel eens tegen je keren, omdat je de tekenen van de tijd niet goed verstaat. Blijf zaaien en water geven, houdt hij ons voor.

Je loopt wel een risico: het project lijkt uit je vingers te glippen en het lijkt erop dat je niet gaat staan voor wat je belangrijk vindt. Maar waar doe je goed aan? Als je op die vraag gespitst bent kan wachten misschien een nieuw perspectief bieden. Inzicht in de situatie, helderheid, meer in het nu te gaan leven, bij ons innerlijk komen in plaats van vast blijven zitten in wat we denken te weten. Je afvragen: wat is de bedoeling van deze situatie? Vaclav Havel: “Een dergelijke verwachting is veel meer dan alleen maar wachten. Het is het leven zelf, het leven als een vreugdevolle deelname aan het wonder van het bestaan”. Cocky van Leeuwen

7.


Feestelijke presentatie Jubileumboek

Stoutenburg, leven in verbondenheid

Lisette van der Wel wordt door Ferdinand Borger aan de tand gevoeld over haar onderzoek naar 25 jaar Stoutenburg.

Klapstuk van de middag van het jubileumfeest was de presentatie van het boek dat Lisette van der Wel schreef over 25 jaar Stoutenburg. Ferdinand Borger, kennis van Rob en Marjan en presentator bij de IKON, had voor een uur vragen bedacht. Hij ging er meteen maar vol in toen hij Lisette vroeg of haar eerste indruk van Stoutenburg ook niet die van ‘oude meuk’ was. Het ging dan met name over de inrichting van de huiskamer, waar inderdaad een collectie krijgertjes en tweedehands het meubilair uitmaakt. Lisette was het met hem eens, maar gebruikte de vraag als een knap opstapje om te vertellen over de buitenkant en de binnenkant van het project. Ja, het is oude meuk, maar daar zit een keuze

achter om zo veel mogelijk de goederen van deze wereld te hergebruiken. En dat geldt voor zoveel zaken in het pro-

ject. Van de buitenkant gezien stel je je wel eens vragen of wat de communiteit doet niet gedateerd is. Lisette beschrijft hoe het voor haar een heel proces is geworden om de binnenkant, de kern van het project te pakken te krijgen. Ze had er veel voor over om het boek te documenteren met publicaties en ervaringen. Tientallen interviews, stapels brochures. Meeleven met de communiteit, werkweken meemaken. Ze dook er in, dreigde erin onder te gaan, maar kwam weer verfrist boven water, toen ze ontdekte dat ze anders naar Stoutenburg moest gaan kijken. Het gebeurde toen ze bezig was met het hoofdstuk over de spiri-

Uit het Voorwoord van Hein Stufkens ‘Op Stoutenburg leeft de spirituele erfenis van Franciscus als een bron die inspireert tot liefdevolle verbondenheid met de medemens en met de natuur, de aarde, de kosmos. Hier ben ik voor geschapen,’ zegt een deelnemer aan een Tuinweek. En een bewoonster zegt: ‘Het leven is hier zoals het bedoeld is.’ De gemeenschap staat met haar ‘leefregel’, die - zoals Benedictus al zei - vooral bedoeld is als looprek in de oefenschool voor de liefde, onmiskenbaar in een oude kloostertraditie, die omvormend werkt op het individu, de gemeenschap en de omgeving. … Het Franciscaans Milieuproject past in dit grote en urgentste project van deze tijd: het vernieuwen van onze relatie met onszelf, de ander en moeder aarde en al haar schepselen. Niet alleen vanuit het realistisch besef dat we met ons huidige gedrag de leefbaarheid van de aarde op het spel zetten, maar vooral ook vanuit een diep religieus respect voor het Mysterie dat Franciscus ‘de Allerhoogste’ noemde, wiens nederige dienaar hij wilde zijn. Moge dit jubileumboek velen inspireren tot een levenswijze die recht doet aan de aarde en aan hoe wij als mens bedoeld zijn.’

8.


tualiteit van het project. “Ik voelde dat er iets anders van me werd gevraagd. Als kritische buitenstaander zou ik de essentie missen van wat als waarheid en schoonheid in dit project tot me kwam. Ik had me over te geven aan wat er geschreven wilde worden. Alsof de geest van Franciscus zich er zelf mee ging bemoeien. Hij bleek verrassend sterk aanwezig te zijn in elk aspect van het leven op Stoutenburg. Hij heeft dit boek mede geïnspireerd.” Eerste commentaren Martine Vonk en Henrik Looij gaven daarna een eerste reactie op het boek. Martine - met een gekneusde arm - is goed thuis in de wereld van de religieuze gemeenschappen. Zij wijdde daar haar proefschrift aan. Daarvoor deed ze ook onderzoek naar het Franciscaans Milieuproject. Zo kon ze lijntjes leggen en verbanden laten zien. Henrik Looij was betrokken bij de Beweging Verbeter de Wereld en gaf een meer persoonlijke invulling aan zijn reactie. En toen was het tijd om in de benen te komen en gingen de 150 feestgangers in workshops met de inleiders en met Lubbo de Graaf (zie ook programma pag. 19) aan de slag. Twee Uitreiking eerste exemplaren aan Cocky en Guy, met in het midden ceremoniemeester Jan de Valk.

workshops binnen en twee buiten. Het werden - zo te horen vaak intensieve uitwisselingen. Alle genodigden hadden immers wat met Stoutenburg en konden vanuit hun eigen ervaringen spreken. De mensen rond Lisette pakten het gemeenschapsleven bij de kop. Martine verdiepte in de huiskamer de spiritualiteit, terwijl Henrik en Lubbo de mensen meenamen in de natuurbeleving. Zo kwamen de drie pijlers van het project aan de orde, die ook in het boek centraal staan: gemeenschapsleven, spiritualiteit en natuurverbondenheid.

Eerste exemplaren Eerste exemplaren werden uitgereikt aan Guy en Cocky, pioniers van den beginne. Aan Lineke Schakenbos, die zo lang als ons heugt vrijwilliger is in het project en aan de voorzitter van het bestuur Jan Willem Biekart. En toen was het tijd om het glas te heffen en de innerlijke mens te verwennen met een grandioos buffet. Guy Dilweg

Jubileumboek voor een feestprijs Het boek van Lisette over 25 jaar Franciscaans Milieuproject omvat een voorwoord van Hein Stufkens en verder hoofdstukken over - Stoutenburg in de samenleving - Gastvrije gemeenschap - In verbinding met de natuur - Open spiritualiteit - Historie - Een levend alternatief. Het is een leef- en leerboek omdat veel aandacht wordt gegeven aan de processen en de zoektochten in het project. Volgens een eerste recensent in de Roerom: “een boek dat erom vraagt gelezen en nog eens gelezen te worden. Alleen al om ervan doordrongen te raken, dat ook jij je met hen verbonden kunt voelen en via hen met de aarde en de hele kosmos.” (Nel Beex) Het boek is te koop in de boekwinkel voor € 17,50. Maar ook

De voorkant van het jubileumboek.

bij ons af te halen (€ 12,-) of te bestellen door € 15,- over te maken op NL47 TRIO 0197 8504 80 van het Franciscaans Milieuproject. Zorg ervoor dat uw adresgegevens vermeld staan. Stoutenburg: Leven in verbondenheid, Lisette van der Wel. 128 pagina’s, gebonden. Uitgeverij Jan van Arkel. ISBN 978-90-6224-545-1.

9.


Een maand meeleven op Stoutenburg Ingrid van den Berg blikt terug Hallo lezers. Mijn naam is Ingrid van den Berg, ik ben 51 jaar, woon in Kampen, maar voel me wereldburger. In het dagelijkse leven werk ik op kantoor bij twee internationale bedrijven en heb in de afgelopen jaren een deeltijdstudie Godsdienst Pastoraal Werk ernaast gedaan. Afgelopen september heb ik een maand meegeleefd met de communiteit. ‘Genoeg’ Mijn eerste kennismaking met Stoutenburg was een artikel in het blad ‘Genoeg’ enkele jaren geleden, dat ik als verjaardagscadeau van mijn collega’s kreeg. Ik was geraakt door de Franciscaanse spiritualiteit, die de verbondenheid met de natuur, met God en met elkaar uitdraagt. Hier wilde ik meer van weten. Ik werd enthousiast van wat ik op de website las en schreef me in voor een tuinweek om te ervaren hoe het werkelijk voor me was en wat het met me deed. Ik ben een echt ervaringsmens. Ik moet dingen doen, voelen, zien, (soms) vallen en weer opstaan, gewoon ervaren allemaal. Een weekje ontspannend inspannen in de tuin en de stilte zoeken na een jaar hard werken en studeren zou me goed doen. Ik ervoer in deze vorm van samenleven en -werken iets, dat ik in mijn eigen bestaan niet had en waar ik wel naar verlangde. Na afronding van mijn opleiding vorig jaar zomer tijdens een tuinweekend, kwam dit verlangen weer naar boven. Ik zou er graag meteen langer willen blijven om los te komen van de veelheid in verscheidenheid, waar ik door de jaren heen in ‘verzeild’ was geraakt. In de maand meeleven had ik niet gelijk verwachtingen; ik wilde wel graag zoveel mogelijk ervaren en vroeg me af hoe het zou zijn om langer met de vaste groep bewoners mee te leven. Ik voelde ook verlegenheid of ik ermee om zou kunnen gaan. De eerste week zat ik min of meer tussen de tuinweekgasten en kon ik nog een beetje onopvallend zijn. ‘Teveel willen’ Tijdens de maand werd ik me in contact met de ander meer bewust van mezelf. Wat er binnen in me leefde, kon ik delen en ik vond het fijn dat er mensen om me heen waren; het gesprek was er soms ‘zomaar’ in de tuin of huiskamer tijdens

de pauze. Gewoon stil zijn, liet ik ook makkelijker toe. Meer dan eens kwam ik mezelf ook tegen in mijn ‘teveel willen’. Door mee te doen in het voorbereiden van de meditaties, het mussen en koken, voelde ik me verbonden en onderdeel in het geheel. Ik ben echt een groepsmens, heb ik weer ontdekt; heb ernaast ook momenten voor mezelf nodig en die waren er

Weer of

ook. Het leek als een groot huisgezin waar het geen weer: huishouden ook gewoon draaiende gehouden frambozen moest worden met inkomsten en uitgaven, taakplukken verdeling en het samen dragen met een gedeelde gaat geverantwoordelijkheid. woon door. Ik ervoer ook de ruimte van het kasteel en tuin ‘letterlijk’ (ik kom van een boerderij), maar ook figuurlijk. Ik kreeg de ruimte en mocht die mezelf geven. Het was wel jammer dat ik twee dagen in de week naar m’n gewone werk moest, alsof ik uit de ene wereld in een hectische andere wereld stapte. Bij terugkomst op Stoutenburg voelde het steeds als een warm bad met aandacht en een lekkere warme maaltijd die voor me achtergehouden was. Stoutenburg ligt nu weer een poosje achter mij en het dagelijks leven heeft z’n loop weer genomen met alles wat erbij hoort. Met een brede glimlach en een hart vol herinneringen denk ik terug aan de ‘mooie’ maand september die ik er gehad heb. Ingrid van den Berg

10.


25 jaar Stoutenburg een lied van dankbaarheid in woord en beeld Ik zou er een lied over willen schrijven, over dat feest. Een lied in geuren en kleuren. Een lied met klanken en tonen. Een vrolijk lied.

Maar ook een lied over de spannende vragen van Ferdinand Borger aan schrijfster Lisette van der Wel over dat prachtige boek dat ze schreef.

Om nog een keer verwonderd, blij, ontroerd van te raken. Een lied voor al die mensen die er waren, voor al die mensen die er niet bij konden zijn. Een lied, want als er iets blijft hangen van de dag, dan is het de muziek.

Over de mooie workshops. Met Henrik Looij naar buiten de kou beleven. Met Lubbo de Graaf je eigen land art scheppen. Met Martine Vonk de stilte en spiritualiteit van Stoutenburg ervaren.

En dan ook een lied over de liederen op het podium, over de Stoutenburger lanen, van zingende mussen, koks, tuinmannen en academici. Of gewoon een herhaling van al die liederen.

Dat wordt een levendig lied. Een lied over al die mooie mensen die er waren, vrijwilligers van, kinderen van, oud-bewoners van Stoutenburg.

11.


Een lied over meedenkers en meelevers en meedragers. Een lied over Stoutenburg, dat huis dat zich weer van z’n beste kant liet zien. Een opgefleurd Stoutenburg, met bladerslingers. Met appels, hedera en pluimen riet.

Met Franciscus in het licht en Franciscus met de vogels: ons cadeau en kunstwerk. Een lied over Clown Sier en haar Stoutenburgse liefdessoep. Een lied over Suzan en Hettie(s.nl), die zo’n heerlijke maaltijd neerzetten. Een lied over eten voor honderdvijftig mensen, uit eigen huis en tuin.

Ik zou een lied willen schrijven over die grondtoon van de dag. De grondtoon van warmte en verbondenheid, Over al het blijde weerzien. Een lied over al die handjes die we kregen. Handjes met wensen. Stoutenburg-moet-blijven handjes. Handjes die vertellen wat Stoutenburg betekent. En over al die mooie wensen en woorden per post. Hartverwarmend.

Een hartverwarmend lied zou het worden. Een lied voor de volharding van Cocky en Guy. Een lied over communiteit en huisgenoten. Een lied over liedjes, uit de mouw geschud door Lies. Een lied over de flamboyante mannen Jan en Jenk die ons meenemen de middag en avond door.

Een lied zou ik schrijven over zingende vrijwilligers, zingende Bette, Zippora en al die anderen. Een lied in beelden, met foto’s die rijmen. Misschien wordt zelfs een lied over het onvolprezen draaiboek wel om aan te horen. Of rinkelen de kopjes en klinken de glazen muzikaal door in dit jubileumlied. Ook Franciscus en Clara die ons met vogels en zaden begroeten klinken mee. In dit lied voor 25 jaar Stoutenburg. Over inspiratie en andere levenskracht die hier blijkbaar worden opgediept.

En zo wordt het dan vooral een lied van dankbaarheid. Dankjulliewel. Aanwezigen. Afwezigen. Dat we met z’n ALLEN Stoutenburg kunnen ZIJN. En een lied hoef ik niet meer te schrijven, er is al zo veel gezongen en nog zoveel te zingen. Daar kunnen we weer jaren mee vooruit, hoe en waar dan ook. Marjan Bosch foto’s Tess Jungblutt, Guy Dilweg en Mirjam Bossink

12.


Interview met Edwin Schimscheimer

De grootsheid van de eenvoud Edwin Schimscheimer (1960) komt al een aantal jaren in het Franciscaans Milieuproject en sinds het najaar van 2015 leidt hij het Projectkoor van Stoutenburg. Reden voor Carolien om eens op de fiets te stappen en hem in Hoevelaken voor de Koetsier te interviewen. Wil je iets over je zelf vertellen? Ik ben in Amsterdam geboren en de oudste van het gezin. Mijn ouders zijn begin jaren zestig naar Uden verhuisd en daar ben ik opgegroeid met mijn twee jongere broers. Onze vader speelde gitaar en zong gezellige liedjes met ons. Ik speel piano en gitaar, mijn middelste broer bas en jongste broer drum. We zitten allemaal in de muziek. We hebben ook samen muziek gemaakt; als ik samen met mijn familie muziek maak ervaar ik een kracht en synergie die ik met anderen niet beleef. Ik woon sinds 2001 in Hoevelaken, hiervoor woonde ik in Huizen met Carmen en onze dochter Michelle. Ik ben in Hoevelaken terecht gekomen omdat ik de behoefte had om iets nieuws voor mezelf te creëren. Ik had ruimte voor mezelf nodig, een plek helemaal alleen voor mezelf. Ik ben iemand van tekens onderweg; als iets 3 keer op mijn bordje komt zet me dat aan het denken “hier moet ik iets mee” en dat gebeurde met Hoevelaken. Ik deed een project met het Amersfoorts Jeugd Orkest toen ik hoorde van iemand dat het zo rustig en vredig wonen was in Hoevelaken en een vriend kwam met een folder van een huis dat in Hoevelaken te koop was. Ik werkte vaak in het Gooi en er kwam een aardig spaarcentje aan royalty’s. Ik ben in het diepe gesprongen en heb dit huis gekocht en woon hier nu 15 jaar. Ik

heb ondertussen een aardig sociaal leven opgebouwd hier, ken aardig wat mensen, doe wat op het dorpsfeest, organiseer muziekmiddagen in de Klepperman en geef wat privé muziekles. Zo nu en dan vraag ik me af; “wat moet ik hier in hemelsnaam?”, overvalt me een gevoel van onrust en wil ik weg. Weg naar een plek die beter bij me past, meer natuur om me heen en samen met andere mensen. Ik heb nog geen teken gekregen en er heeft zich nog niets aangediend dat aangeeft dat ik ergens anders naar toe moet. Dus blijf ik hier wonen. Om goed te kunnen gedijen in mijn eigenheid weet ik dat ik veel ruimte voor mezelf nodig heb om de connectie met mezelf te houden. Heeft God jou ergens voor gemaakt? We zijn gemaakt om te leven, we zijn hier om onze potentie, licht en kracht te leven. Met het vermogen om te denken, fouten te maken, lichamelijkheid te ervaren, te lachen. We moeten gewoon alles zijn wat we zijn. Ik heb het gevoel dat het leven/God

mij in de gaten houdt en ik ervaar God in alle dingen. Als ik fiets en kijk naar de wolken en de zon, heb ik het gevoel dat de dingen in de natuur mij kennen. In Stoutenburg loop ik vaak een rondje over de houtwal en dan praat ik met de vogels, ik fluit naar ze en zij fluiten terug. Ik voel dan contact, verbinding. Dan heb ik het idee dat de natuur mij volledig accepteert. Het goddelijke zit in alles en het goddelijke kent jou. Ik wil niet ergens echt bij horen, dat vind ik eng . Die clubjes die elkaar veroordelen: ‘ Jij mag niet bij ons clubje en wat jul-

13.


lie clubje doet willen we niet’, pfffff. Ik denk wel eens als Jezus weer op aarde zou komen zou hij waarschijnlijk denken “Jezus, wat hebben ze er een toestand van gemaakt.” Met mijn eigen mening wil ik ook niet doen alsof het de waarheid is want dan word ik weer een clubje ha, ha, ha… Wat doe je in het dagelijks leven? Ik ben net vorige week gestopt met mijn werk als muziekleraar in Rotterdam. Nu heb ik weer tijd om mijn eigen dingen te doen. Behalve het projectkoor ben ik nu net begonnen met een nieuwe groep rondom mijn liedjes: ‘Edwinus’, we zijn een kwartet en we spelen recht uit het hart. Daar neem ik nu echt de tijd voor, om te oefenen, contacten te leggen. Nu ik met school gestopt ben, heb ik daar weer tijd voor en ook om bijvoorbeeld dit gesprek met jou te hebben. Ik wil dat de dingen die uit mezelf komen het hart worden van alles. Wat me dierbaar is en na aan mijn hart ligt kost me geen moeite. En daarnaast een paar opdrachten om geld mee te verdienen. Waarom het projectkoor Stoutenburg? Ik heb altijd wel met koren gewerkt, dat waren bestaande koren waar ik wat voor had geschreven of een project. Ik heb twee keer met Kinderen voor Kinderen cd’s geproduceerd, dat was ook een koor. Ik heb ooit ook bedrijfsmusicals gemaakt en daar kwamen dan bestaande koren. Met het projectkoor zoek ik een balans tussen plezier in zingen en ambitie om wat te leren. In het begin was ik onzeker maar ik ben er nu ontspannen en vertrouw op mijn intuïtie. Ik ben

ingetuned, ik weet wat ik met het koor kan doen, het is als het ware een instrument waar ik mee kan spelen en doordat ik kan componeren kan ik muziek op maat maken voor dit koor. Ik had mijn eerste koor toen ik 15 was in de kerk en toen deed ik het ook al op mijn eigen manier. De pastoor vond het maar zozo wat ik deed, maar de mensen vonden het prachtig. Ik had vriendjes die nooit in de kerk kwamen. Die nodigde ik uit om naar de kerstvoorstelling te komen en dan waren zij zo ontzettend geraakt. Ik wil mensen iets laten voelen, meegeven; er zit toch een soort van priester, missionaris in me. Met de musical “Franciscus, Troubadour van God” had ik met allerlei verschillende mensen te maken, mensen uit de klassieke muziek, de lichte muziek, het koor van Kinderen voor Kinderen en popzangers. Ik had iedereen op één lijn op een gegeven moment. Dat vind ik het mooiste wat er is: mensen verbinden, mensen in hun kracht zetten en laten stralen. Als ik openhartig en kwetsbaar durf te zijn nodigt dat anderen uit om dat ook te zijn. Hoe beter ik in mijn vel zit en mijn eigen diamantje slijp hoe mooier de mensen om me heen worden.

Hoe ben jij in Stoutenburg terecht gekomen? Ik heb een musical gemaakt “Franciscus, troubadour van God” in samenwerking met Kees van Mechelen van de RKK. Kees heeft mij in contact gebracht met Guy Dilweg en zo’n vier jaar geleden ben ik hier voor het eerst binnen gekomen en heb ik met Guy gepraat. Van het één kwam het ander, ik heb toen een aantal teksten die in Stoutenburg veel gebruikt werden op muziek gezet, waaronder ‘het zevenvoudige pad’. Daarna heb ik een aantal keren het ’Zingen met de seizoenen’ geleid, meegedaan aan een retraiteweek, een kookworkshop en nu dan het projectkoor. Wat heb jij met Franciscus? Ik kreeg op een gegeven moment een boekje in handen over Franciscus, geschreven door Jean Dulieu, de schrijver van Paulus de boskabouter. Toen ik dat kinderboekje las over Franciscus dacht ik: ‘daar zou je eigenlijk een theaterstuk over moeten maken’. Het boekje heb ik als eerste opzet gebruikt, daarna ben ik nog meer boeken over Franciscus gaan lezen en heb er met mensen over gesproken o.a. met Hein Stufkens. Ik ging ieder jaar in de zomer een week naar een klooster in Chevetogne en dan zat ik op mijn kamer en ging ik de musical maken. Dat heb ik zo een aantal jaren gedaan, zoals een ander een kruiswoordpuzzel pakt, pakte ik steeds weer die musical op. Toen trof ik op een keer iemand van de RKK, we raakten in gesprek en ik vertelde dat ik nog een onaf stuk had over Franciscus. Hij stelde voor om er samen wat mee te doen en zo is het gegaan. Franciscus was een kind van zijn tijd, hij was veel

14.


strenger en diep gelovig. Intuïtief heb ik zijn leven geromantiseerd: Clara wordt bijvoorbeeld verliefd op Franciscus, vader en zoon vergeven elkaar en tot slot viert Franciscus nog een keer kerst met zijn dierbaren en sterft als het kindje Jezus geboren wordt. Dat soort beelden ontstaan schrijvend en dat zijn vrijheden die ik me veroorloof. Ik heb ook wel brieven gekregen van mensen die vonden dat dat niet kon. Ik zie Franciscus als een apostel van het licht. Ik denk dat ik Franciscus een klein beetje gebruikt heb om te vertellen wat ik geloof; het goddelijke zit in alles, dat je afstand neemt van het materialisme en de grootsheid van de eenvoud omarmt.

Daarom ben jij hier Franciscus: Wat moet ik met mijn leven Wie wijst mij de weg Wat is mijn bestemming Wie hoort wat ik zeg?

Koor: Zo hoog als de bergen Zo weids als een rivier Zo vrij als een vogel Daarom ben je hier.

Waar vind ik het antwoord Wie kent het waarom Waarom ben ik geboren Waarom…waarom?

Zo kleurrijk als de bloemen Zo stralend als de zon Wij zijn het antwoord Op het hoe en waarom. Franciscus Maak mij één met deze wereld Tot welke ik behoor Begeleid me op mijn reis Maak me één Met dit paradijs.

Vertel me wie ik kan zijn, Vertel me hoe ik kan zijn, Vertel me wat ik kan zijn…

Uit de musical “Franciscus, troubadour van God” door Edwin Schimscheimer.

Ida naar Ecodorpen Netwerkweekend in Olst

Prachtige Aardehuizen Het Netwerk Ecodorpen komt twee keer per jaar een weekend bij elkaar om informatie uit te wisselen over initiatieven van ecodorpen in Nederland. Het netwerk is verbonden aan het internationale Global Ecovillage Network (GEN). Het thema was deze keer techniek. Voor het eerst namen wij vanuit Stoutenburg hier aan deel. Ik werd heel hartelijk ontvangen in de gemeenschapsruimte waar de houtkachel lekker brandde. Alle deelnemers konden kiezen uit vier verschillende bouwmaterialen. Ik koos kalk-hennep en met deze groep hadden we het weekend een bepaalde taak. Zo’n 20 verschillende projecten waren aanwezig allemaal in verschillende fasen van ontwikkeling:

van dromen over volledig zelfvoorzienend dorp met eigen munt en inkomen, tot levende bomenhuizen en natuurlijk de aardehuizen in Olst die nu zo goed als gerealiseerd zijn. Ecodorp Olst Er waren workshops, rondleidingen en lezingen, allemaal zeer inspirerend, ik was o.a. bij de workshop elektromagnetische stralingsvrije woning van Karin Gorter. Het aarden talud van haar huis aan de noordzijde houdt de straling van de zendmast tegen, verder heeft ze geen WIFI maar vaste aansluitingen en is de fundering eenvoudig geaard bij de bouw. Ik was erg onder de indruk van het hele ecodorp Olst. Na jarenlange

Het ontwerp...

voorbereiding is er 3,5 jaar gebouwd door de bewoners; er was veel tegenslag, veel moest worden geleerd. Dankzij de sociocratische overlegstructuur werd alles in goede banen geleid. Er hebben wel 1000 vrijwilligers aan meegewerkt, veel wooffers uit het buitenland. Autobanden Toen bleek dat de bouw met autobanden teveel vertraging zou oplopen, zijn ze overgestapt naar strobouw en kalk-hennep voor de muren. De huizen zien er van buiten

15.


Kleine religieuze groepen

Op bezoek in Maarssen

...en de realisatie: aardehuis in Olst

vrijwel hetzelfde uit maar binnen zijn ze zeer verschillend. Ik sliep in een strobouwhuis; aan de zuidkant hoge ramen, midden in de huiskamer een houtkachel en een trap naar de koepelslaapkamer. Ik bewonder de mensen die zo’n groot project hebben weten te realiseren en die zo gastvrij andere geïnteresseerden ontvangen. Ze hebben zoveel geleerd dat een aantal mensen er hun werk van hebben gemaakt om anderen te adviseren. Ik werd er erg door geraakt en het maakt me blij dat er zoveel, vaak jonge, mensen zijn die in woord en daad bezig zijn met een duurzamere wereld en zoveel zorg hebben voor de aarde. Alleen samen kunnen deze ecodorpen (en alle varianten van duurzame leefgemeenschappen) worden gerealiseerd. Positieve toekomst De kracht die hierin vrijkomt doet mij weer meer geloven in een positieve toekomst voor de aarde en haar bewoners. Vol van alle indrukken en met veel energie stapte ik zondag weer in de trein. Ik hoop dat het volgende netwerkweekend op Stoutenburg kan plaatsvinden! Ida Valk

Op 12 november vertrokken Guy, Marco, Rob, Marjan en Marion naar Maarssen. Daar waren we te gast in Retraitecentrum de Spil, dat sinds twee jaar gehuisvest is in het Koetshuis van Priorij Emmaus. Er waren 38 mensen aanwezig vanuit ongeveer 13 leefgemeenschappen. Het is altijd weer fijn om op zo'n dag met leden van andere gemeenschappen ervaringen uit te wisselen. Gastheer Bert van der Weijde verwelkomde ons en vertelde over hun kernwoord gastvrijheid. Het oecumenisch denken is vanuit Taizé geleerd en stilte hoort er bij. De Spil wil als spil in de breedte van de christelijke traditie staan en handelen vanuit een open ruimte zodat mensen zich welkom weten. De spirituele kant van gastvrijheid is luisteren. Gastvrijheid is even belangrijk voor de medewerkers als voor de gast zelf. De Spil heeft zich laten inspireren door werk van Henri Nouwen en zijn verwoording in het boek “Open uw hart” en door Jan Hendriks “Gemeente als herberg”. Angst de ander toe te laten Nouwen zegt dat er veel angst is om de ander toe te laten in ons leven. Het scheppen van een open ruimte kan tot een grondhouding van “geestelijke bezitloosheid” leiden tegenover de gast. Dan kom je tot het besef dat elke gast een geschenk in zich draagt. Zuster Mirjam vertelde over de spiritualiteit van Priorij Emmaus. De gasten in hun eigen gastenhuis kunnen zich toevertrouwen aan de plek en aan de dagorde, die samen verstilling en rust brengen. Er wonen nog vijf zusters op de Priorij.

Hierna werd gevraagd om onze reacties te geven op de vraag: Welke plek heeft gastvrijheid in onze gemeenschap? Het bleek dat voor veel van onze gemeenschappen gastvrijheid een vaste kernwaarde is. Ook op Stoutenburg hebben wij gastvrijheid hoog in het vaandel, omdat we ons verbonden weten. Tegelijkertijd lopen we tegen onze beperkingen als woon/werkgemeenschap aan: we kunnen niet iedereen opnemen in ons huis, hoe graag we ook zouden willen. Ook moeten we onze privacy in de gaten houden, om in onze kracht te blijven staan. Het gaat altijd weer om het evenwicht vinden tussen werken en rusten, gemeenschapsleven en privé. Helpende vragen die we aangereikt kregen om verder te bespreken, waren: 1. Hoe kan onze gemeenschap groeien in gastvrijheid? 2. Ken ik gastvrijheid voor mijzelf? Waardoor wordt een gastvrije houding naar anderen in mij belemmerd? Met deze vragen gingen we alleen of met z’n tweeën naar buiten om in het mooie parkbos te wandelen. Na het middaggebed en de lunch ontmoetten we elkaar weer om het wel en wee binnen onze gemeenschappen met elkaar te delen. Het is waardevol om onze ervaringen te bespreken, elkaar te steunen èn het is gewoon ook gezellig! Verschillende gemeenschappen hebben een extra lijntje met elkaar. Dit jaar zijn er bijvoorbeeld twee mini-pelgrimages gehouden tussen de Spil en Casella. Dat zijn de vruchten van een goede samenwerking. Marion Gieben

16.


Encycliek over Integrale Ecologie leest als een detective ‘He is the most dangerous man on the planet’, zo reageerde een Amerikaanse klimaatscepticus op Fox News op Laudato si', de encycliek van de paus over de zorg voor ons gemeenschappelijk huis. Nou, als je zo’n reactie krijgt dan gaat het blijkbaar ergens over. En dat is natuurlijk ook zo. De paus snijdt in zijn encycliek een grote hoeveelheid thema’s aan die te maken hebben met onze omgang met de natuur, het milieu, de schepping. Eén daarvan is de klimaatverandering. Daarvan zegt de paus dat die mede veroorzaakt is door menselijk gedrag. Dat zegt hij niet op eigen gezag, maar op grond van de bevindingen van het overgrote deel van de klimaatgeleerden. Deze uitspraak wekte in behoudende kringen grote weerstand. Alles hangt met alles samen De katholieke kerk heeft een lange traditie in deze bemoeienis met de samenleving, zeker vanaf de negentiende eeuw. Beroemde encyclieken zijn Rerum Novarum over de sociale kwestie, Pacem in Terris, over het vredeswerk, Populorum Progressio over ontwikkelingssamenwerking en nu dan Laudato si' over de ecologie. Paus Franciscus voegt een nieuw element toe aan de sociale leer van de Kerk; “alles hangt met alles samen”. Het gaat er om dat de hele schepping tot haar recht komt. Wij mensen zijn ingebed in het geheel van de schepping, geen van onze activiteiten is daarvan uitgezonderd. De wereld is een gave uit Gods hand. Daarom is een wereldwijde solidariteit nodig, waarin het lijden van de arme en de aarde centraal staat. Ik ben er veel mee bezig geweest, zowel in de werkgroep van de

rooms-katholieke kerk als om de encycliek te promoten. Het is immers een buitenkansje dat een morele wereldautoriteit als de paus zich zo uitdrukkelijk uitspreekt over de zorg voor onze zuster moeder aarde. Verwondering en dankbaarheid Dat de paus zich uitdrukkelijk liet inspireren door Franciscus van Assisi is natuurlijk helemaal mooi. Zijn hele brief ademt de franciscaanse spiritualiteit van verwondering, dankbaarheid en hoe God zich laat kennen in de arme en in zijn schepping. Een oproep om heel anders naar de wereld te kijken dan we gewend zijn vanuit onze technischwetenschappelijke benadering van de aarde. Die heeft de aarde tot een ding gemaakt en haar d’r diepste betekenis ontnomen: gave van God aan allen die haar bewonen en zullen bewonen. De paus roept ons op tot een Ecologische bekering en tot een Integrale Ecologie. En dat laatste is nog niet zo gemakkelijk. Integraal is bij paus Franciscus ook echt integraal: alle aspecten van het leven moeten meewegen in de ontwikkeling van een nieuwe benadering van de aarde: politiek, economie, religie, cultuur, ethiek. En die omvatten dan ook alle niveaus van het leven: het individuele bestaan tot en met de (roep om een) wereldregering. En daarmee is het wel een hele massieve en ook loodzware opgave geworden. Ieder op eigen niveau Gelukkig maakt de paus ook duidelijk dat ieder niveau zijn eigen

Het nieuwe Franciscusbeeld in Stoutenburg. Franciscus is de grote inspirator van Laudato si’.

verantwoordelijkheid heeft. De rijke landen meer dan de armen, de leiders meer dan de onderdanen enz. En zo komt hij aan het eind van zijn betoog in 246 paragrafen toch ook weer uit bij het dagelijks handelen dat wij zelf in de hand hebben. En vanuit het licht dat hij wil laten schijnen zegt hij dan: ‘Het belang van kleine dagelijkse handelingen kan niet genoeg onderstreept worden’ en ‘Iets hergebruiken in plaats van het weg te doen kan een daad van liefde zijn en een uitdrukking van onze waardigheid.’(par. 211). En daarmee zijn we in deze encycliek die een kosmisch visioen van onderlinge verbondenheid schetst weer terug met onze voeten op de aarde. En die behoort nu dus tot de sociale leer van de kerk. Heel gevaarlijk! Guy Dilweg Op de website www.laudato-si.nl (let op het streepje!) vindt u tal van materialen en suggesties.

17.


'Franciscus en de wolf’ 18e Stoutenburglezing door Jan Boersema Op 4 oktober 2015 gaf Jan Boersema de jaarlijkse Stoutenburglezing: 'Franciscus en de wolf. Over middeleeuwse heiligen, vooruitgangsdenken en de nieuwe wildernis'. Jan Boersema is hoogleraar Milieuwetenschappen aan de Universiteit Leiden en doceerde voorheen Levensbeschouwing en Natuur aan de VU. Hij vroeg zich af wat mensen aantrekt in het nieuwe 'wildernisdenken': waarom willen we de wolf, en de wilde natuur in het algemeen, zo graag terug in Nederland? Hoe moeten we dit duiden? Hierbij worden we geholpen door het verhaal van Sint Franciscus en de wolf van Gubbio. Jan stelde dat Franciscus een middeleeuwse heilige was die met gezag te werk ging, zeker geen milieugoeroe of gelijkheidsidealist. Als heilige stond hij tussen het menselijke en het goddelijke in, en was hij in staat de oorspronkelijke harmonie te herstellen in een scheefgegroeide schepping. Jan ziet het wildernisdebat vooral als een cultureel-levensbeschouwelijk discours: natuur vernietigen was lange tijd ‘vooruitgang’, nu maakt natuur uit van ‘kwaliteit van leven’. Maar naar welk soort wildernis willen we terug? En mogen wij de wilde natuur zijn eigen gang laten gaan, ook als dieren van de honger omkomen? In dit debat speelt ook (nieuwe) kennis een rol: 1) kennis van het verleden. Wildernis werd vroeger vooral geassocieerd met rampen, maar ook bekeken met ontzag. Daartegenover stond de gedomesticeerde natuur, gebaseerd op de Bijbelse opdracht aan de mens om de wildernis te “domineren”. Dit was lang een sterke denklijn. Pas in de Romantiek ging men anders kijken, maar wel van veilige afstand. 2) kennis van de ecologie: ‘de wolf terug’ staat niet op zich, maar voor herstel van hele ecosystemen en hoe die verstandig te beheren. Jan ziet deze kennis vaak ontbreken in het debat, en hij wil dit verbreden. Ook

om mensen te overtuigen van de noodzaak van natuurbeheer en duurzaam leven. Daarbij ziet hij een belangrijke rol voor Stoutenburg en de franciscaanse milieuspiritualiteit. Stoutenburg is een unieke plek waar wordt nagedacht over hoe om te gaan met natuur en wildernis, kwaliteit van het bestaan en de levensbeschouwelijke basis daarvan. Nu is de dominantiegedachte goeddeels verdwenen en willen we de wildernis weer toelaten in onze beschaving. Maar tot hoe ver? We willen wildernis opsnuiven, maar wel onder controle. Ook Stoutenburg moet

‘wildheid’ afwegen tegen levensbelang. Stoutenburg zit daarom middenin het wildernisdebat waarvan de zoektocht naar afwegingen de kern vormt. Cathrien de Pater

Eenvoud is als het pellen van een ui Eenvoud is het jaarthema van de communiteit in 2016 . Vieringen en meditaties gaan dieper op dit thema in. Guy schreef de volgende overweging. Eenvoud is als het pellen van een ui. Eerst gaat de taaie dunne buitenkant eraf. De manier waarop we ons aan anderen tonen gaat eraan. Soms valt dat nog helemaal niet mee, omdat de omhulling stug is en goed vastzit. Maar als dat gelukt is, dan komt de binnenkant bloot. De eerste laag of rok die we daar af halen is die van de meningen en de oordelen. Die rok zit nog vlak onder onze buitenkant. Om bij de eenvoud te komen zullen we die laag moeten afpellen. Dan komen we bij de laag van de normen en waarden. Die rok zit weer wat dichter bij ons midden. Maar ook die laag is niet eenvoudig. Ze is gevormd door de cultuur en de traditie waaruit we zijn voortgekomen. Willen we doordringen tot de eenvoud, dan zal ook die laag moeten vallen. Dan komen we bij onze emoties en nog weer dieper bij de laag van ons

instinct en onze automatische reacties. Die worden aangestuurd door een oeroude kern die we met heel veel schepselen gemeen hebben. Ook die laag moet er aan geloven totdat we alle rokken van de ui uit elkaar hebben gelegd en we uiteindelijk niets overhouden. Daar in dat Niets schuilt de Eenvoud. In het Niets dat geen vorm is en daarom het wezen is van alle vormen. Het Niets dat Ruimte is en ons innerlijk verbindt met alle kernen van alle wezens. Dat Niets dat in de Oerknal alles werd wat er is, wat we waren, wat we zijn en wat we zullen zijn. En als we zover tot de kern zijn doorgedrongen, heb je alle kans dat de tranen je over de wangen biggelen.

18.

PROGRAMMA 2016


van het Franciscaans Milieuproject Stoutenburg. Stoutenburgerlaan 5, 3835 PB Stoutenburg. Telefoon 033 - 4945500 Actuele info op www.stoutenburg.nl/actueel Informatiemiddag Kom naar onze informatiemiddag als je wilt weten hoe wij hier wonen, wat we doen en waarom. Je krijgt dan informatie over het project en een rondleiding door huis en moestuin. De informatiemiddag begint om 14.00 uur en is omstreeks 16.00 uur afgelopen. Er is een informatiemiddag op zondag 31 januari, 28 februari, 24 april, 29 mei, 26 juni, 28 augustus, 25 september, 30 oktober en 27 november. Rondleiding op verzoek Voor groepen van minimaal 8 personen is het mogelijk een rondleiding in het Franciscaans Milieuproject of specifiek alleen in de moestuin aan te vragen. In onderling overleg wordt een datum en tijd bepaald. De kosten hiervoor zijn minimaal € 5 per persoon. Stoutenburg bij u thuis Op verzoek trekken wij er graag op uit om in uw gemeente, parochie, gemeenschap of werkgroep over het Franciscaans Milieuproject te vertellen: een informatiemiddag 'bij u thuis'. Ook verzorgen we inleidingen en workshops voor studiedagen en symposia, bijvoorbeeld over: eigentijdse franciscaanse spiritualiteit, gemeenschapsleven, verbondenheid met de natuur, de tuin als oefenplaats, bewust natuurlijk leven. Hiervoor vragen we € 100 exclusief reiskosten. Moestuin in beeld De biologische moestuin met de overzichtelijke bedden, ronde vormen, veelzijdige groentes, geurige kruiden en bloemen is een bron van inspiratie en voeding. De moestuin is opengesteld vanaf zondag 5 juni tot en met zondag 30 oktober 2016 en te bezichtigen op woensdag-, zaterdagen zondagmiddag van 12.30 -16.30 uur. Expositie Unamore verlengd! We zijn erg blij dat Unamore heeft toegestemd om haar expositie te verlengen. De meer dan veertig van haar bijzondere en kleurrijke werken die ons huis verrijken blijven tot en met februari hangen. De expositie is te bezichtigen tot en met 19 februari op werkdagen (ma-vrij) van 9 - 12 u en van 15 - 16.30 u, na telefonische afspraak: 033 4945500.

Onder Voorbehoud Voor een aantal activiteiten met overnachtingen moeten we op dit moment (februari 2016) een voorbehoud maken. Het doorgaan van de activiteit hangt af van de vraag of we in huis of in de buurt logies kunnen bieden. Ze zijn gekenmerkt met **. Getrapte prijzen We doen een experiment met een getrapt prijzensysteem, waarbij we de volgende vuistregel hanteren: het laagste tarief betaal je als je een inkomen hebt van max. € 1.200,- per maand, het middelste tarief bij een inkomen tot max. € 1.600,-/ mnd. en het hoogste tarief bij een inkomen boven de € 1.600,-/ mnd. We gaan een tijdje kijken hoe dit werkt voor ons én de deelnemers. Labyrintdag Op de eerste zaterdag van mei is het wereld labyrintdag en wordt wereldwijd om 13.00 uur voor eenheid en vrede in labyrinten gelopen. Je bent van harte uitgenodigd om op zaterdag 7 mei in Stoutenburg mee te lopen in een labyrint. Voor meer informatie Carolien Looman

Natuurbeleving *Tuinweken* De moestuin van Stoutenburg voorziet de bewoners, hun gasten en de bezoekers van het conferentiecentrum het hele jaar van heerlijke, biologische groenten en kruiden. Daarnaast is de tuin een belangrijke plaats van verbinding tussen mens en natuur. In een tuinweek kun je die verbinding zélf ervaren en meewerken in de tuin. Maak kennis met onze manier van leven en leef mee met het dagritme van de communiteit, waarbij we dagelijks zo’n 6 uur in de moestuin werken. ’s Ochtends doen we dat zoveel mogelijk in stilte. De tuinweek begint op maandagochtend 11.00 uur en duurt tot vrijdagmiddag 14.00 uur Data van de tuinweken: 14-18 maart, 11-15 april, 30 mei-3 juni, 22-26 augustus, 7-11 november. Bijdrage afhankelijk van inkomen: A. € 100,- B. € 150,- C. € 200 . Info en opgave bij Cocky van Leeuwen/ Marco Ganzeman *Bewust Natuurlijk Leven* Go with the flow! Kom weer in de stroom van leven waarin je je gedragen weet. In dit weekend belichten Marion Gieben en Marjan Bosch de onderde-

Projectkoor Stoutenburg Samen, gezellig, serieus, voor je plezier zingen onder de bezielende leiding van Edwin Schimscheimer. Het Stoutenburg Projectkoor zingt muziek die inspireert, optilt en het hart raakt. Het repertoire bestaat uit diverse stijlen, meerstemmig, verschillende culturen en tijdperiodes; van Bingen tot blues, Gregoriaans tot gipsy, klassiek tot klezmer en van mantra tot Mozart. Het Projectkoor repeteert eens in de twee weken op maandagavond van 19.30 uur tot 21.30 uur in Kasteel Stoutenburg en werkt toe naar een slotconcert in de lente. Voel je je aangesproken, heb je enige zangervaring en ben je bereid om je om van februari tot en met mei aan het Projectkoor te verbinden schroom dan niet je aan te melden en je te verheugen op een hele leuke ervaring! Met name bassen, baritons en tenoren zijn van harte welkom. Data maandagavond: 1 februari, 15 februari, 29 februari, 14 maart, dinsdag 29 maart i.v.m. Pasen, 11 april, 25 april, 9 mei, 23 mei, 30 mei en op zaterdag 4 juni uitvoering. Als tegemoetkoming in de kosten voor de repetitieavonden (inclusief koffie/thee) en de uitvoering vragen we een bijdrage van € 100 euro p.p. Voor meer informatie en aanmelding: Carolien Looman.

19.


Expositie Lichtsculpturen De Lichtsculpturen van Lubbo de Graaf creëren een heel specifieke sfeer, ze hebben natuurlijke vormen met verfijnd gebruik van materiaal en kleur. De lichtsculpturen drukken lichtheid en subtiliteit uit. Het vormen van de lamp en het kiezen van de kleuren doet Lubbo voor een groot deel tijdens het maken. Veelal is de basis een mooi gevormde tak en soms lijkt het alsof ze als het ware nog kunnen groeien. Lichtsculpturen zijn sculpturen en een lamp in één, functionele' kunst, een uniek object in zowel vorm als kleur en bruikbaar als sfeerverlichting.

Lubbo heeft al van jongs af aan de behoefte om te 'maken', te creëren. Zijn technische vaardigheden heeft hij opgedaan door het simpelweg te doen. Voor hem is van belang om de essentie te 'vangen' van wat hij maakt: een beweging, een energie of het 'wezen' van een dier. Naast zijn lichtsculpturen maakt hij ook beeldhouwwerken, schilderijen, tekeningen, mozaïek, meubeltjes en doet hij restauratiewerk. Voor meer informatie kijk op www.lubbo.nl/lichtart. De expositie is te bezichtigen van 28 februari tot en met 5 september op

len van natuurlijk leven, zoals ons levensritme en -tempo, voeding en kruiden, leven in verbondenheid. Eenvoud is hierbij de rode draad. Gedurende deze dagen een natuurlijk leven ervaren door werken in de (kruiden)tuin, gezondheids-oefeningen en meditatie, samen koken en leven in het ritme van Stoutenburg. Aanvang donderdag 28 april om 20.00 uur en afsluiting zondag 1 mei om 14.00 uur. Bijdrage afhankelijk van inkomen: A. € 130 B. € 180 C. € 220. Info en opgave bij Marion Gieben.

juli, 22-25 september. Bijdrage afhankelijk van inkomen: A. € 90 B. 140 C. € 190. Info en opgave bij Cocky van Leeuwen/Marco Ganzeman

VELT Opentuindag In het kader van de VELTecotuindagen 2016 stellen wij onze sier- en moestuin open, samen met meer dan honderd locaties in Nederland en Vlaanderen. VELT staat voor de Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren. Laat je inspireren en informeer je over een gezonde manier van tuinieren. Op zondag 5 juni van 12.00 – 16.30 uur.

De klimaatverandering is niet meer weg te denken als onderwerp van gesprek en zorg. De Paus roept ons op om als mens handen en voeten te geven aan de zorg om onze aarde. Op deze Inspiratiedag willen we samen bezig zijn om aan de oproep van de Paus gehoor te geven. We vertalen die zorg naar handelen: hoe kunnen we die 'handen en voeten' concreet vorm geven in ons dagelijks leven? We stimuleren en steunen elkaar om ieder concrete voornemens te formuleren.

*Tuinweekend* Onze bloemrijke, biologische moestuin is een essentiële voedingsbron voor zowel het lichaam als de ziel. Tijdens een tuinweekend kun je dit zelf ervaren. Er wordt op vrijdag en zaterdag gewerkt in de rust en kracht uitstralende tuin. Je leeft het weekend mee in het dagritme van de communiteit. Een tuinweekend begint op donderdagavond om 20.00 uur en duurt tot en met zondagmiddag 14.00 u. Datum van de tuinweekenden 5-8 mei, 7-10

*Kruidentuinweek* De kruidentuin levert ons het hele jaar geurige en smakelijke kruiden. Marion Gieben en Ida Valk leren je hoe je kruiden kunt toepassen in o.a. thee,

werkdagen (ma-vrij) van 9 - 12 u en van 15 - 16.30 u, na telefonische afspraak: 033 4945500.

tincturen en olie. Tijdens de kruidentuinweek leef je mee in het dagritme van de communiteit. 's Morgens wordt er in de kruidentuin gewerkt en 's middags maak je kennis met de verschillende kruiden en hun werking. Datum kruidentuinweek: 20 - 24 juni. Bijdrage afhankelijk van inkomen A. € 180 B. € 220 C. €270. Info en opgave bij Marion Gieben.

Een Inspiratiedag over de milieuencycliek Laudato si’

We beginnen met een korte samenvatting van de encycliek Laudato si’. Daarna gebruiken we heel diverse werkvormen zoals uitwisseling, bewustwording, inspiratiemomenten en -beelden, lezing e.d. om aan het eind van de dag toe te komen aan concrete stappen. Datum: zaterdag 5 maart 2016. Inloop met thee en koffie om 09.30; start programma:10.00 uur. We beëindigen de dag met een gezamenlijk maaltijd. Kosten: € 30,00 /€ 40,00 / € 50,00 naar draagkracht. Dit is inclusief maaltijden en thee/koffie. Opgave: vóór 27 februari via email: [email protected] Na opgave krijg je een gedetailleerd programma en huiswerksuggestie. Zie ook de website voor een uitvoeriger programma.

20.


*Kruidentuinweekend* Marion Gieben leert je hoe je kruiden kunt toepassen in o.a. thee, tincturen en olie. Tijdens dit weekend leef je mee in het dagritme van de communiteit. 's Morgens wordt er in de kruidentuin gewerkt en 's middags maak je kennis met de verschillende kruiden en hun werking. Datum kruidentuinweekend: 4 - 7 augustus. Bijdrage afhankelijk van inkomen A. € 150 B. € 200 C. € 250. Info en opgave bij Marion Gieben. Koken en eten in Stoutenburg Koken met de Seizoenen Koken met de Seizoenen is samen biologische groenten van het seizoen uit de tuin van Stoutenburg oogsten, de groenten schoonmaken, een vegetarische maaltijd bereiden en genieten van het (h)eerlijke eten. Ieder seizoen heeft een eigen smaak en dat kun je ervaren tijdens een workshop Koken met de Seizoenen. Ontdek het wonder van de winteroogst, proef het vroege voorjaar, ervaar de zomerse rijkdom en laat je verrassen door de overvloed van het najaar. De workshop begint om 15.00 uur met ontvangst met koffie en thee en een korte inleiding en kennismaking. Daarna gaan we samen oogsten in de moestuin. Terug in de keuken maken we de groenten schoon en bereiden we de maaltijd. Om 18.00 uur kunnen we samen genieten van het eten. Bijdrage € 18 per keer. Data: woensdag 20 januari, 17 februari, 23 maart, 20 april, 18 mei, 1 juni, 13 juli, 10 augustus, 14 september, 12 oktober, 16 november, 14 december. Wil je samen met je eigen groep, team, vrienden, vriendinnen of familie een workshop Koken met de Seizoenen ervaren? Dat kan voor groepen van minimaal 6 en maximaal 12 personen. Voor meer informatie en aanmelding Carolien Looman. Wereldmaaltijd Op zondag 16 oktober - Wereldvoedseldag – wordt ook in Stoutenburg een Wereldmaaltijd georganiseerd. De Wereldmaaltijd laat zien dat er meer dan genoeg voedsel is voor iedereen in de wereld. De vegetarische wereldmaaltijd bestaat voor het merendeel uit onze eigen biologisch geteelde producten. Tussen de gangen door wordt informatie gegeven over de wereldwijde

verdeling van voedsel. De wereldmaaltijd is op zondagmiddag 16 oktober en begint om 13.00 uur. Kosten € 18,- Meer informatie en aanmelding Carolien Looman. Studie en bezinning Vieringen Een aantal zondagen in het jaar verzorgt de communiteit een viering van het leven waar iedereen welkom is. Inloop met koffie en thee vanaf 10.00 uur. Start viering om 10.30 uur. Data: zondag 31 januari, 28 februari, 24 april, 29 mei, 26 juni, 28 augustus, 25 september, 30 oktober en 27 november. *Retraiteweken* Tijd voor verstilling, rust en ruimte voor je eigen (bezinnings-) programma ingebed in het ritme van Stoutenburg. Elk seizoen heeft een eigen thema en nodigt uit tot inkeer en verdieping. Iedere retraitegast heeft de beschikking over een eigen slaapkamer. Voor wie wil bieden wij de mogelijkheid tot een gesprek en/of om één dagdeel mee te werken. Bijdrage afhankelijk van inkomen A. € 180 B. € 230 C. € 280. Op basis van volpension (biologische vegetarische maaltijden) van maandag (11.00 uur) tot vrijdag (11.00 uur). Data: 15-19 augustus, 17 - 21 oktober, 19-23 december. Info: Carolien Looman. Dag van de Aarde Op vrijdag 22 april is het Internationale dag van Moeder Aarde een jaarlijkse dag met activiteiten die tot doel hebben mensen bewust te maken van het bijzondere van de Aarde en het leven daarop. Ook in Stoutenburg doen we mee, aan het programma wordt nog gewerkt. Voor meer informatie en opgave: Carolien Looman Ook op Stoutenburg Eco-intention informatiemiddag 7 februari. www.ecointention.com Dansen op zondagmiddag van 1416.30 uur: 24/1, 21/2, 20/3, 17/4, 15/5 en 18/9. Kosten € 14 per middag. Meer informatie en aanmelding

via:www.sacraledans.nl of bij Wilna Westerlaken 033-4633846 Yoga in de Kapelzaal - Annemarije van Dam. Dinsdagochtend. Meer info op www.yoga-anne.nl. Tel. 06-23893109. - Natasja Depassé. Woensdagavond. Info: yoganatasja.webklik.nl. Tel. 06 81916804. Dans en natuur zaterdagen met www.dansklooster.nl: 27/2, 21,5, 2/7, 29/10. Www.dansklooster.nl

De data op een rijtje Januari 20 Koken met seizoenen 31Viering & Informatiemiddag Februari 1 Start projectkoor 17 Koken met seizoenen 28 Viering & Informatiemiddag Maart 5 Inspiratiedag 14-18 Tuinweek 23 Koken met seizoenen April 11-15 Tuinweek 20 Koken met seizoenen 22 Dag van de Aarde 24 Viering & Informatiemiddag 28 -1/5 Bewust Natuurlijk Leven Mei 5-8 tuinweekend 7 labyrintdag 18 Koken met seizoenen 29 Viering & Informatiemiddag 30-3/6 Tuinweek Juni 1 Koken met seizoenen 5 Moestuin open 5 VELT Open Tuindag 20-24 Kruidentuinweek 26 Viering & Informatiemiddag Juli 7-10 Tuinweekend 13 Koken met seizoenen Augustus: Zie website: www.stoutenburg.nl

De Koetsier van Stoutenburg - voorjaar 2016

Recommend Documents