Universiteit Utrecht
De jigsaw-werkvorm als alternatief voor PGO in een cursus Metabolisme en Voeding Hanno van Keulen (IVLOS, Universiteit Utrecht) Andries Koster (Farmaceutische Wetenschappen, Universiteit Utrecht) NVMO-Congres, Egmond aan Zee, 9 november 2006
[email protected] [email protected]
Universiteit Utrecht
Waar gaat deze presentatie over?
Opleiding Farmacie (Utrecht) Kennisgerichte cursus Metabolisme en Voeding Motivatie en inspanning Docent-efficiënt onderwijs Samenwerkend leren (jigsaw) Waardering en resultaten van studenten
Jigsaw methode
2
Universiteit Utrecht
Plaats van de cursus Tweede jaar bachelor Farmacie Curriculumherziening vanaf 2001
chemisch/farmaceutisch en biomedisch activerende werkvormen (PGO; projecten) geïntegreerd curriculum
Forse stijging instroom (100 → 340 → 225) Grote druk op wetenschappelijke staf
Jigsaw methode
3
Universiteit Utrecht
Inhoud en vorm van de cursus (7,5 ECTS) Metabolisme van koolhydraten, eiwitten, vetten,
cholesterol Rol vitamines, micronutriënten, voedseladditieven Spijsvertering, absorptieprocessen Regulatie intermediair metabolisme Diabetes, obesitas, kanker Juridische aspecten: gezondheidsclaims 10 hoorcolleges, 14 werkcolleges (waarvan 8 jigsaw) Jigsaw methode
4
Universiteit Utrecht
Wat is de jigsaw-vorm? Studenten binnen onderwijsgroep (24) random
ingedeeld in groepjes van 6 Voorbereidende opdrachten (6 verschillende) als huiswerk, vooral gericht op informatieverwerving Tijdens werkcollege een (aantal) grotere, integrerende groepsopdracht(en) Eén docent begeleidt vier groepjes tegelijk (de onderwijsgroep)
Jigsaw methode
5
Universiteit Utrecht
Voorbeeld Voorbereidende opdrachten:
glucose, fructose, aërobe glycolyse en citroenzuurcyclus pentosefosfaatcyclus anaerobe glycolyse en citroenzuurcyclus lactose en lactasedeficiëntie metabolisme van alcohol sorbitol en diabetes
Afsluitende opdrachten:
lactose en alcohol omzetting Jigsaw methode in Zucker ratten
6
Universiteit Utrecht
Voorbereidende opdracht 1 Ratten worden gevoerd met knaagdiervoer dat radioactief gelabeled saccharose bevat (het label is aanwezig in het fructose-deel). Na enige uren worden de dieren gedood en wordt in homogenaten van verschillende organen gekeken welke metabolieten radioactief gelabeld zijn. In de homogenaten van spierweefsel wordt gelabeld fructose-6-fosfaat en fructose-1,6-bifosfaat teruggevonden. In de lever wordt gelabeld citraat aangetroffen in de mitochondriële fractie. a. In welk soort voedingsmiddelen komt saccharose voor? b. Beschrijf de opname en afbraak van saccharose met de bijbehorende enzymen en reactieproducten in de twee weefseltypen Voorbereidende opdracht 2 Ratten worden gevoerd met een koolhydraat-rijk knaagdiervoer dat radioactief glucose bevat. Na enige uren worden de dieren gedood en wordt in homogenaten van verschillende organen gekeken welke metabolieten radioactief gelabeld zijn. In de lever en de spieren worden een aantal gelabelde verbindingen aangetroffen, waaronder gelabeld sedoheptulose-7-fosfaat en gelabeld pyruvaat. a. Beschrijf de opname en afbraak van glucose met de bijbehorende enzymen en reactieproducten in de twee weefseltypen. b. Verklaar waarom in orale rehydratiemiddelen (o.a. Dioralyte) naast natrium en kalium ook glucose aanwezig is. Jigsaw methode
7
Universiteit Utrecht
Opdracht 2 Zucker ratten worden gevoerd met knaagdiervoedsel dat radioactief gelabeld lactose bevat. In het cytosol van levercellen treft de onderzoeker ribose-5-fosfaat en pyruvaat aan. In de uitademingslucht van de ratten worden hoge gehaltes aan gelabeld CO2 gemeten. a. Beschrijf de opname en afbraak van het radioactief gelabelde lactose met de bijbehorende enzymen en reactieproducten in de verschillende weefseltypen. b. Hoeveel energie in de vorm van ATP ontstaat er uit 1 molecuul lactose indien de gehele glycolyse en citroenzuurcyclus wordt doorlopen? In het oog worden verhoogde concentraties gelabeld glucose en gelabeld sorbitol aangetroffen. c. Beschrijf de vorming van sorbitol in het oog d. Leg uit waarom sorbitolstapeling in het oog schadelijk is? Waarom is sorbitolstapeling in de lever niet schadelijk? Een aantal van de Zucker ratten krijgt naast gelabeld lactose ook drinkwater verrijkt met alcohol (30% v/v). In de lever van deze dieren treft de onderzoeker meer gelabeld lactaat aan dan in Zucker ratten die geen alcohol-verrijkt drinkwater hebben gekregen. e. Verklaar het ontstaan van het gelabelde lactaat. f. Welke effecten, naast de vorming van lactaat, heeft het nuttigen van alcohol op de glycolyse en de citroenzuurcyclus nog meer. g. Hoeveel energie in de vorm van ATP ontstaat er uit de lactose in de ratten die alcohol-verrijkt drinkwater hebben gekregen. Jigsaw methode
8
Universiteit Utrecht
Motivatie en inspanning Hoe krijgen we voldoende time-on-task? Wat motiveert studenten? Theoretisch kader:
Deci & Ryan: intrinsiek versus extrinsiek Boekaerts: groei versus overleven Dweck: inspanning positief dan wel negatief waarderen
Onderwijskundig kader: de jigsaw-methode (een vorm van samenwerkend leren)
Jigsaw methode
9
Universiteit Utrecht
Verwachting over de jigsawmethode?
Wederzijdse positieve afhankelijkheid Individuele aanspreekbaarheid Persoonlijk contact Groepsgesprekken bevorderen diepteverwerking Efficiënte manier om veel stof te verwerken en in samenhang te plaatsen
Jigsaw methode
10
Universiteit Utrecht
Onderzoeksvragen Wat zijn de leerresultaten, en zijn die mede toe
te schrijven aan de werkvorm? Hoe waarderen studenten deze werkvorm? Is er een relatie tussen waardering en leerresultaten? Is er een relatie tussen participatie en leerresultaten? Wat is de relatie tussen docent-inspanning en resultaten? Jigsaw methode
11
Universiteit Utrecht
Methoden
Onderwijsobservaties Interviews met docenten en studenten Participatie- en toetscijfers Vragenlijst met 50 items
Jigsaw methode
12
Universiteit Utrecht
Resultaten uit observaties en interviews
Participatie is heel hoog (ca. 85%) Studenten zijn zeer taakgericht bezig Stof lijkt niet heel moeilijk, wel heel veel Docent-belasting is relatief laag Studenten:
“Ja, je doet je best, want het is allemaal ingepland, en het is heel goed te zien wie wat gedaan heeft” “Als je het niet voorbereid zitten die anderen zonder uitwerking”. “Je bent afhankelijk van je groepsgenoten, en je weet niet wat die precies waard zijn. Dat is vervelend”. “Zonder deze vorm had ik nu [= na drie weken] nog niks gedaan. Dan denk ik: dat zien we over twee weken wel”. Jigsaw methode
13
Universiteit Utrecht
Vragenlijstonderzoek (n = 107) Belangrijkste categorieën:
Toetscijfer (95% deelname; 72% geslaagd) Participatie (85%) Meningen over de vorm Meningen over kwaliteiten voorbereidende en groepsopdrachten Meningen over wederzijdse afhankelijkheid Meningen over de toets Meningen over de docent
Respons: 90% Jigsaw methode
14
Universiteit Utrecht
Belangrijkste resultaten Hoge participatie, veel time-on-task en goede studieresultaten Voor docenten weinig belastend Géén plezierige manier van studeren! Groepen zijn niet voldoende ‘veilig’ Enkele illustratieve resultaten:
Jigsaw methode
15
Universiteit Utrecht
Jigsaw methode
16
Universiteit Utrecht
Jigsaw methode
17
Universiteit Utrecht
Jigsaw methode
18
Universiteit Utrecht
Jigsaw methode
19
Universiteit Utrecht
Jigsaw methode
20
Universiteit Utrecht
Verschillen tussen studenten Beter scorende studenten zijn minder tevreden
over de vorm dan zwakker scorende studenten Beter scorende studenten wantrouwen de voorbereiding van anderen meer Zwakkere studenten begrijpen meer door de groepsbesprekingen Zwakkere studenten doen minder na afloop van de groepsbespreking
Enkele voorbeelden: Jigsaw methode
21
Universiteit Utrecht
Waardering vorm?
Effectgrootte = 0,41 (medium) Jigsaw methode
22
Universiteit Utrecht
Heeft iedereen zich voorbereid?
Effectgrootte is klein (0,13) Jigsaw methode
23
Universiteit Utrecht
Beter begrip?
Effectgrootte is medium (0,33) Jigsaw methode
24
Universiteit Utrecht
Wat doe je na de groepsbespreking?
Effectgrootte is klein/medium (0,28) Jigsaw methode
25
Universiteit Utrecht
Reflectie en discussie ‘Overleven’ en extrinsieke motivatie domineren Groep eerder bedreigend dan steunend Aanbevelingen:
Investeren in teamvorming (meer autonomie) Betere voorlichting over druk die van deze vorm uitgaat Successen (goede cijfers) vieren
Toch maar vaker doen?
Jigsaw methode
26