1
De instellingen van de EU
Samenstelling
Bijeenkomst
Besluitvorming
Europees Parlement
Vertegenwoordigers van de Unie, verkozen voor een periode van 5 jaar. Momenteel 751 leden, minimum 6 leden per lidstaat en maximum 96
Maandelijkse plenaire voltallige vergadering in Straatsburg en bijeenkomsten van parlementaire commissies in Brussel
Europese Raad
Staatshoofden en regeringsleiders van de lidstaten, de commissievoorzitter, de voorzitter van de Europese Raad en de Hoge vertegenwoordiger voor GBVB
Vroeger roterend voorzitterschap, nu permanent voorzitterschap met gekwalificeerde MH door de Raad verkozen & benoemd voor 2,5 jaar. De EU Raad komt 4x per jaar samen.
Besluit met de meerderheid van de uitgebrachte stemmen, in veel gevallen geldt een zwaardere MH-‐vereiste en is een meerderheid van de leden nodig of zelfs een bijzondere meerderheid. Bijzondere bijeenkomsten kunnen ingeroepen worden, beslist d.m.v. consensus en in bepaalde gevallen met gekwalificeerde MH (bv. samenstelling v/h EU parlement, hier hebben de commissievoorzitter en de voorzitter van de EU Raad geen stemrecht)
Samen met de Raad bevoegd voor het aannemen van EU wetgeving en begroting + controlerende bevoegdheden Geeft de nodige impulsen voor ontwikkeling van de Unie en de algemene politieke beleidslijnen en prioriteiten bepaalt. De EU Raad heeft geen wetgevende BH Bevoegdheden
2
De instellingen van de EU
Samenstelling
De Raad (van ministers)
Vertegenwoordigers van elke lidstaat op ministerieel niveau die gemachtigd is om de regering van de lidstaat die hij vertegenwoordigt te binden, een afgevaardigde van een deelstaatregering kan de lidstaat ook vertegenwoordigen (bv. Duitsland)
Rekenkamer
/
Voorzitterschap voor 6 Met gekwalificeerde MH De wetgevings-‐ en de maanden, roterend tenzij in het verdrag begrotingstaak + voorzitterschap. Er wordt anders bepaald, soms gaat beleidsbepalende en een gem. werkprogramma het om een lichte coördinerende taken. aangenomen door drie volstrekte meerderheid en Belangrijkste landen die opeenvolgend andere keren weer besluitvormingsorgaan het voorzitterschap eenparigheid. De Raad inzake het GBVB en beslist waarnemen om de beslist in samenspraak voor andere materies in continuïteit te met het EU Parlement samenspraak met het EU garanderen. Aan het over de EU wetgeving. + Parlement. begin van elk voorbereidende BH om akkoorden te voorzitterschap maakt de werkzaamheden door het sluiten met derde Staten. lidstaat die deze taak op Comité van permanente Kan de Commissie zich neemt een lijst met Vertegenwoordigers machtigen om akkoorden prioriteiten bekend. (COREPER) te sluiten in naam van de unie Na afsluiting van elk Controle van rekeningen, begrotingsjaar stelt de alle ontvangsten en / rekenkamer een uitgaven van de unie jaarverslag op dat aan de EU-‐instellingen wordt toegezonden en in het PB wordt gepubliceerd. Bijeenkomst
Besluitvorming
Bevoegdheden
3
De instellingen van de EU
Samenstelling
Bijeenkomst
Besluitvorming
Bevoegdheden
Europese Centrale Bank (ECB)
De nationale centrale baken van de lidstaten die de euro als munt hebben, voert een monetair beleid.
Werkt samen met de Commissie en het IMF in het opvolgen van de hervormingen in die lidstaten die een aanpassingsprogramma werden opgelegd.
De Commissie
Leden worden verkozen op grond van hun algemene bekwaamheid en Europese inzet en uit personen die alle waarborgen voor onafhankelijkheid bieden. Er is een beperking van 1 commissaris per lidstaat, commissieleden aangeduid op basis van een rotatiesysteem, het aantal commissarissen moet gelijk zijn aan 2/3 van het aantal lidstaten
De besluiten worden via consensus vastgelegd, op verzoek van de commissaris kan er evenwel ook overgegaan worden tot stemming, in dat geval worden de besluiten genomen met volstrekte meerderheid van de in het verdrag vastgestelde leden, dit ongeacht de inhoud en de aard van het voorstel.
Aanpakken van de eurocrisis, intervenieert op de int’l financiële markten om het vertrouwen van de LS te vergroten, toezicht op de 6000 banken in de eurozone en aldus een bankenunie te creëren. Het is een instelling die het algemeen belang bevordert en daartoe passende initiatieven neemt. ! Het formuleren van voorstellen voor EU-‐ wetgeving
4
De instellingen van de EU
Samenstelling
Bijeenkomst
Besluitvorming
Bevoegdheden
Het Hof van Justitie
Bestaat uit verschillende van elkaar onafhankelijke rechtscolleges. Het HVJ, het Gerecht en het Gerecht voor Ambtenarenzaken
Het Hof en het Gerecht beslissen elke zaak in de raadkamer. Beslissingen van de drie of 5 rechters bestaande karmers zijn geldig ! 3 rechters genomen. Grote Kamer ! 9 rechters Voltallige zitting ! 15 rechters. Er bestaat geen praktijk van de dissenting desicions.
Verzekeren de eerbiediging van het recht bij de uitlegging en toepassing van de Verdragen en dat op de manier die in het Verdrag beschreven is. Het HVJ mag geen uitspraak doen over zaken in het domein van het GBVB behalve als het gaat om het toezicht op de wettigheid van de door de Unie genomen beperkende maatregelen en het toezicht op de naleving van de horizontale BHVD tussen het GBVB en de andere beleidsdomeinen van de Unie + materies van de vroegere derde pijler.
5
De instellingen van de EU
Extra informatie: Het Europees Parlement: Samenstelling ! de leden van het EP zetelen volgens de politieke en ideologische doelstellingen die ze vertegenwoordigen en niet volgens hun nationaliteit. Elke Europese Politiek fractie in het EP bestaat uit minstens 25 leden die komen uit ten minste ¼ van het aantal LS. Parlementsleden die niet tot een fractie behoren, hebben zitting als ‘niet-‐ingezetene’. Fracties spelen een belangrijke rol bij o.a. de samenstelling van de parlementaire commissies. De fracties zijn niet te verwarren met de Europese politieke partijen, deze laatste vormen een formeel samenwerkingsverband tussen verwante politieke partijen uit verschillende EU-‐LS. Een erkende politiek partij ontvangt subsidies van de EU en dragen bij tot de vorming van een Europees politiek bewustzijn en tot de uiting van de wil van de burgers van de Unie. Er kan tijdens de EU parlementsverkiezingen niet op deze Europese partijen gestemd worden, elke lidstaat werkt met nationale lijsten, waarop kandidaten van de nationale politieke partijen staan. Sommige fracties zijn een vertegenwoordiging van een Europese politieke partij, in dat geval is de naam van de fractie dezelfde als die van de partij, dat is echter niet noodzakelijk. Bovendien kunnen nationale partijen lid zijn van bepaalde Europese politiek partij en toch deel uitmaken van een ander fractie. Voorbeeld: NVA is lid van de Europese Vrije Alliantie terwijl de verkozenen van de NVA in het EUP deel uitmaken van de fractie van Europese Conservatieven en Hervormer.
6
De instellingen van de EU Bevoegdheden ! o Wetgevende en budgettaire BH: het EUP beslist samen met de Raad over de aanname van EU wetgeving en ze speelt een rol in bijzondere wetgevingsprocedures, wanneer de adviesprocedure van toepassing is, is het EUP een instantie die niet bindende adviezen geeft op voorstellen van wetgeving en is de Raad de instelling die de beslissing neemt. De instemmingsprocedure geeft daarentegen het EP de BH een voorstel goed of af te keuren; zodoende heeft EUP een vetorecht maar is er geen formele mogelijkheid om het voorstel te amenderen. Op het vlak van de GBVB heeft het EUP geen wetgevende BH. Ze heeft ook een belangrijke BH t.a.v. verdragen die de EU met derde Staten wil afsluiten, er moeten associatieovereenkomsten worden goedgekeurd en die moeten ook een specifiek institutioneel kader in het leen roepen door het instellen van samenwerkingsprocedures met derde landen, akkoorden die aanzienlijk gevolgen hebben voor de EU-‐begroting, akkoorden die de wijziging behelzen van een volgens de medebeslissingsprocedure aangenomen besluit en de toetreding van de Unie tot het EVRM, moeten de goedkeuring van het EUP verkrijgen. o Controlerende en adviserende BH: het EUP oefent controle uit op de andere instellingen en organen van de Unie, ze stelt de nieuwe EUC samen en kan een motie van afkeuring stemmen tegen de EUC volgend een specifieke procedure en indien deze moeite wordt aangenomen volgende de modaliteiten en voorwaarden moeten de leden van de EUC gezamenlijk afreden; ze hebben ook een vraagrecht t.a.v. de EUC; de EUC moet op mondelinge en schriftelijke vragen van het EUP antwoorden. Ze controleren de werkzaamheden van de ECB d.m.v. algemene jaarverslagen. De voorzitter van de ECB verschijnt elk kwartaal voor de Commissie Economische en Monetaire zaken van het EUP om vragen te beantwoorden i.v.m. de werking van de ECB. T.o.v. de Raad en de EUR heeft het Parlement geen algemeen controlerecht. De leden van deze instellingen staan immers onder de parlementaire controle van hun nationale parlementen. De voorzitter van het EUP heeft wel her recht om bij het begin van elke EUR het woord te neen om het standpunt van het EUP uiteen te zetten. Dit kan ook via resoluties als het gaat om belangrijke maatschappelijke thema’s.
7
De instellingen van de EU De Europese Raad: Samenstelling ! de voorzitter leidt en stimuleert de werkzaamheden in de Europese Raad, hij zorgt voor continuïteit en bevordert de samenhang en consensus binnen de Europese Raad en legt na afloop van iedere bijeenkomst van de EUR een verslag voor aan het EUP, hij zorgt er ook op zijn niveau en zijn hoedanigheid voor de externe vertegenwoordiging van de Unie in AGH die onder het GBVB vallen. Bevoegdheden ! de belangrijkste concrete BH zijn de aanstelling van de Commissievoorzitter, de benoeming van de Commissie, de benoeming van de directie van de ECB, het schorsen van rechten van een lidstaat wegens ernstige en/of voortdurende schending van fundamentele waarden, het besluit om een Conventie bijeen te roepen tot verdragsherziening of zelf een besluit neme tot verdragsherziening. Daarnaast is hij ook een politiek bemiddelaar in gebieden waar de Raad de BH heeft om bij GMH te beslissen, maar 1 van de lidstaten zicht daartegen verzette wegens vitale redenen van algemeen belang. In dat geval kan de Raad het probleem aan de EUR voorleggen die naar een consensus zal zoeken. De Raad: Samenstelling ! hoewel de Raad in instelling is komt ze in verschillende formaties bijeen en zetelen in die lidstaten die ministers van de lidstaten die bevoegd zijn voor het behandelde onderwerp. De Raad algemene zaken heeft als speciale taak een samenhang tussen de verschillende raadsformaties te garanderen en zorgt voor algemene coördinatie tussen de verschillende beleidsdomeinen. Alleen de raadsformatie buitenlandse zaken heeft nu ook een permanente voorzitter in de persoon van de hoge vertegenwoordiger van de unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid. Deze Raadsformatie werkt het externe optreden van de unie uit volgens de door de Europese Raad vastgestelde strategische richtlijnen en zorgt voor samenhang tussen de verschillende externe beleidsdomeinen. o De gekwalificeerde meerderheid: Lissabon ! vanaf november 2014 tweeduizend veertien wordt het voor de raad mogelijk om met een nieuwe gekwalificeerde meerderheid besluiten te nemen. De kwalificeerde meerderheid wordt dan bereikt, wanneer deze bestaat uit 55% van de leden van de raad in deze leden minstens 65% van de EU bevolking vertegenwoordigen.
8
De instellingen van de EU In vergelijking met vroeger betekent dit dus dat de stemmen van de lidstaten niet langer gewogen worden. De blokkerende minderheid moet wel minstens uit vier leden van de Raad bestaan. Zoals eerder vermeld kan een lidstaat niet na 2014 bij de stemming nog altijd verzoeken dat deze zou verlopen volgens de oude Nice regels in plaats van de nieuwe Lissabon regels. Deze bepalingen schrijft enkel voordat een lid van de Raad kan verzoeken dat een vroegere regeling inzake gekwalificeerde meerderheid van toepassing is. Aangezien deze mogelijkheid en relevant wordt na 2014, is er in de praktijk uiteraard nog geen voorbeeld te vinden van een dergelijk verzoek. Er wordt in het protocol zelf niet aangegeven welke vervolgens de te volgen procedure is of dit een automatisme is. Pas vanaf april 2017 gelden de nieuwe regels onverkort. o De gekwalificeerde meerderheid: Nice ! onder de gekwalificeerde meerderheid zoals bepaald in het verdrag van Nice, heeft niet iedere stemmen hetzelfde gewicht. Deze voorzag een ponderatieregeling of een stem in beweging. Voor nieuwe lidstaten geldt de stemmenweging die wordt voorzien in de protocollen betreffende de uitbreidings-‐ en de toetredingsverdragen. Onder dit regime is een besluit met gekwalificeerde meerderheid goedgekeurd wanneer cumulatief aan volgende voorwaarden is voldaan: ! Het besluit minimum 260 stemmen krijgt, dit is 73,9% van alle stemmen; ! Het besluit is goedgekeurd door de meerderheid van de lidstaten Bovendien heeft elke lidstaat de mogelijkheid om te laten onderzoeken of de gekwalificeerde meerderheid die werd bereikt, minstens 62% van de totale bevolking van de unie vertegenwoordigt. Als dat niet zo is, wordt het besluit niet aangenomen. De raad is een belangrijke instelling in het besluitvormingsproces van de unie. Onder de gewone wetgevingsprocedure beslist de raad in samenspraak met het Europees parlement over de Europese wetgeving. Belgische commissie nodig om een besluit te kunnen nemen, ik wil de commissie heeft de rechten van het initiatief op het terrein van de EU wetgeving met uitzondering van het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid, JPSS en de administratieve samenwerking in de ruimte van vrijheid, veiligheid en recht.
9
De instellingen van de EU De voorbereidende werkzaamheden van de raad worden verricht door het comité van permanente vertegenwoordigers van de lidstaten, de COREPER. Deze bestaat uit twee configuraties, de COREPER I en II. De eerste behandelt technische dossiers, terwijl de tweede de politieke en economische dossiers behandeld. In de praktijk overstijgt het belang van COREPER dat van het loutere voorbereiding van de werkzaamheden. Indien de vertegenwoordigers in COREPER immers een consensus kunnen vinden, komt het betrokken dossier als A-‐ punt op de agenda van de raad, alwaar het zonder debatten zal worden aangenomen. Indien zij geen consensus vindt, zullen de ministers zelf de beslissing moeten nemen. In dat geval wordt het dossier een B-‐punt op de agenda van de raad. De raad wordt ook bijgestaan door een secretariaat-‐generaal. Naast de COREPER Zijn er nog vele comité is een werkgroepen die samengesteld zijn uit nationale experts die het dossier voorbereiden… deze technische comités zijn echter niet dezelfde comités als onder de ‘comitologie’. Dit begrip verwijst naar de procedures die van toepassing zijn als de Europese commissie de aan haar door de raad verleende uitvoeringsbevoegdheid uitoefent. Voor de vaststelling van uitvoeringsmaatregelen wordt de commissie ondersteund door verschillende comités die in meerderheid bestaan uit vertegenwoordigers van de lidstaten. Via dit systeem behouden de lidstaten enige controle over de commissie aangezien elke ontwerpmaatregel door de commissie aan het comité van nationale experts moeten worden voorgelegd vooraleer de uitvoeringshandeling in werking kan treden. De Commissie: ! Samenstelling: op basis van deze regeling werd in Nice een beslissing genomen over zowel de samenstelling van de commissie als de herweging van de stemmen in de raad. Vanaf de nieuwe ambtstermijn telde commissie slechts één commissaris per lidstaat. Het nieuwe protocol betreffende de uitbreiding van de unie bepaalden dat zodra de Unie 27 lidstaten zou tellen, het aantal leden van de commissie kleiner zou zijn dan het aantal lidstaten. De leden zouden worden aangeduid op basis van op gelijkheid gebaseerd rotatiesysteem. De volgorde en het juiste aantal leden zouden op het ogenblik van de toetreding van de 27e lidstaat door de raad met een eenparigheid worden vastgesteld. De concrete regeling voor de afslanking van de commissie hebben de lidstaten evenwel pas vastgelegd in het verdrag van Lissabon. Daarin wordt voorzien dat het aantal commissarissen gelijk is aan twee derde van het aantal lidstaten, maar dit pas vanaf 2014. In het verdrag van Lissabon is evenwel ook voorzien dat de Europese Raad met een eenparigheid het kan besluiten om af te wijken van de twee derde regel. Een van de toegevingen die aan Ierland werden gedaan na het eerste negatieve referendum betreffende het verdrag van Lissabon bestond er
10
De instellingen van de EU inderdaad in dat aan Ierland gegarandeerd werkt dat elke lidstaat zijn commissarissen zou kunnen behouden. Op 23 mei 2013 werd door de Europese Raad hiertoe een besluit genomen. De commissie die in november 2014 aantreedt zal dus nog steeds uit 28 leden bestaan. Verder werken het verdrag van Lissabon de procedure tot aanstelling van de voorzitter van de commissie. Deze wordt nog steeds de voorgedragen door de Europese Raad, maar nu rekening houdend met de verkiezingen voor het Europees parlement. De parlementaire fracties in het Europees parlement hebben deze beperkte wijziging aangrepen om meer macht naar het parlement toe te trekken in deze procedure. Zo droegen de belangrijkste fracties tijdens de verkiezingen van 2014 elk hun spitzenkandidat voor met de expliciete boodschap dat deze persoon hun kandidaat commissievoorzitter was bent deze kandidaat van de fractie die uiteindelijk de grootste zou worden, zou dan de natuurlijke commissievoorzitter zijn. Na de verkiezingen werd Jean-‐Claude Junkcer voorgedragen als nieuwe commissievoorzitter. In een tweede fase worden de overige commissarissen aangesteld. De raad stelt hiervoor, samen met de verkozen commissievoorzitter, de lijst op van de overige personen die hij tot lid van de commissie zal benoemen. Als college wordt deze nieuwe commissie dan onderworpen aan een stemming in het Europees parlement. Er zijn geen voorbeelden maar er kan wel een grote druk worden uitgeoefend opdat een eventueel voorgestelde commissaris toch wordt vervangen om de goedkeuring van het parlement voor het college als geheel niet in het gedrang te brengen. De commissie wordt na deze goedkeuring door de Europese Raad met gekwalificeerde meerderheid benoemd. De ambtstermijn van de commissie is vijf jaar en de commissarissen zijn hernieuwbaar. Als reactie op moeilijkheden in het verleden en om te garanderen dat de coherentie binnen een college met meer dan 20 leden gewaarborgd blijft, zijn de bevoegdheden van de voorzitters sinds het verdrag van Nice uitgebreid. De voorzitter staat in voor de interne organisatie van de commissie en kan een lid verzoeken ontslag te nemen. De voorzitter verdeelt ook de taken over de verschillende commissarissen. Elke commissarissen krijgt een bevoegdheidsdomein, ze beschikken over een eigen kabinet en geven leiding over verschillende directoraten) generaal. De eerste commissaris was Karel De Gucht met het domein van handel onder zijn bevoegdheid. Vanaf november 2014 is Marianne Thyssen de door België afgevaardigde commissaris zij is verantwoordelijk voor het domein werk, sociale zaken, vaardigheden en arbeidsmobiliteit. Een van de doelstellingen van het verdrag van Lissabon, Namelijk het externe optreden van de Europese Unie versterken, zeggen zich ook vertaalt in de samenstelling van de commissie. Zo werden de functies van de commissarissen voor externe betrekkingen en die van de hoge vertegenwoordiger voor buitenlands en veiligheidsbeleid samengevoegd. Deze is nu de hoge vertegenwoordiger van de unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid.
11
De instellingen van de EU De hoge vertegenwoordiger maakt als vice-‐voorzitter deel uit van de commissie en voert tevens als mandataris van de Raad van het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid uit. Vanuit die dubbele functie coördineert de hoge vertegenwoordiger het externe beleid van de EU instaat aan het hoofd van Europese dienst voor extern optreden. Het dubbel statuut van de hoge vertegenwoordiger wordt ook weerspiegeld in de aanstellingsprocedure. Hij wordt, in tegenstelling tot de andere commissarissen, door de Europese Raad met gekwalificeerde meerderheid en met instemming van de commissievoorzitter benoemd. Aangezien het parlement stemt over de commissie als college, Word ook over de hoge vertegenwoordiger gestemd en moet deze ook voor het parlement te verschijnen in een hoorzitting de eerste hoe horen hoge vertegenwoordiger was Catherine Ashton en in 2014 werd zij opgevolgd door Federica Mogherini. Bevoegdheden ! voorts kan de commissie adviezen of aanbeveling uitbrengen en beschikt ze over ruime uitvoeringsbevoegdheden. Zo kan zijn uitvoeringshandelingen aannemen indien juridisch bindende handelingen moeten worden uitgevoerd volgens uniforme voorwaarden en kan ze gedelegeerden handelingen aannemen om wetgevende handelingen op niet essentiële punten bij te sturen. De vaststelling van de uitvoeringsmaatregelen gebeurd op grond van de daartoe voorziene comitologieprocedues. Sinds het verdrag van Lissabon wordt een onderscheid gemaakt tussen de raad eens passen procedure, hierbij vriend een comité met vertegenwoordigers van de lidstaten advies maar de commissie mee moet rekening houden, zonder dat het de aanname van de uitvoerende handelingen in de weg staat, in de onderzoekskosten duren, hier kan de commissie de voorgestelde uitvoeringshandelingen niet aannemen; een voorstel kan na een eerste verwerping worden doorverwezen naar een beroepscomité, maar indien ook daar een negatief advies volgt is het voorstel verworpen. De commissie heeft ook belangrijke bevoegdheden van toezichthoudende aard. De commissie ziet toe op de correcte toepassing van de verdragen… Wanneer er niet staat zijn verplichtingen onder het unie recht niet nakomt, dan kan de commissie deze lidstaat voor het Hof van Justitie dagen. Als het Hof een inbreuk vaststelt en de lidstaten niet de nodige maatregelen neemt om het arrest laten voeren, kan de commissie een nieuwe procedure opstarten en het hof vragen om de lidstaat de betaling van een forfaitaire som of een dwangsom op te leggen. Daarnaast kan de commissie ook andere EU instellingen voor het hof van justitie brengen wanneer zij nalaten de besluiten of handelingen ze hebben aangenomen die indruisen tegen het een Unierecht. Er bestaat voor de commissie geen mogelijkheid om een juridische procedure op te starten ten aanzien van particulieren. Wel kan ze in het domein van het EU-‐mededingingsrecht ondernemingen sanctioneren die inbreuk plegen op mededingingsvoorschriften. Het gaat hier om boetes of dwangsommen.
12
De instellingen van de EU
Tot slot zorgt de Europese commissie voor de vertegenwoordiging van de Europese Unie in het rechtsverkeer binnen elke lidstaat. Ze treedt ook als externe vertegenwoordiger van de unie behalve aangelegenheden die onder het GBVB vallen, de hoge vertegenwoordiger en de Europese dienst voor extern optreden. Het voeren van onderhandelingen met de derde staten behoort ook tot de bevoegdheid van de commissie. Deze onderhandelingen dieren te worden gevoerd binnen het onderhandelingsmandaat dat de raad heeft verstrekt. Ook hier geldt de regel dat de commissie niet bevoegd is om onderhandelingen te leiden voor akkoorden betreffende het GBVB. Hof van Justitie: Samenstelling ! o Het hof van Justitie: zetel in Luxemburg bestaat uit 28 rechters een houden zitting in de kamers van drie of vijf rechters, of als grote kamer, in de zeer uitzonderlijk gevallen in voltallige zitting. Het hof wordt bijgestaan door 19 advocaten generaal, zij hebben tot taak in het openbaar in een volkomen onpartijdigheid en onafhankelijkheid met redenen omklede conclusies te nemen aangaande de zaken die aan het hof zijn voorgelegd. Let op, deze functie is niet te vergelijken met die van de openbare aanklagers. Deze advocaten generaal worden gekozen uit de personen die alle waarborgen voor onafhankelijkheid bieden en worden benoemd in onderlinge overeenstemming door de regeringen van de lidstaten. Om de drie jaar vindt er een gedeeltelijke vervanging plaats van rechters en advocaten-‐generaal. o Aan het hof is sinds 1989 het Gerecht ingevoerd met 28 rechters, die op dezelfde wijze benoemd worden als de rechters in het hof. Bij het Gerecht werd in 2004 het gerechten voor ambtenaren zaken toegevoegd.
13
De instellingen van de EU Bevoegdheden ! niet alle geschillen van EU-‐recht komen automatisch voor een van de Europese rechtscolleges. De lidstaten van de unie voorzien zelf in de nodige rechtsmiddelen om daadwerkelijke bescherming onder EU-‐recht te garanderen. Enkel indien aan de voorwaarden van de procedures zoals voorzien in de verdragen is voldaan, wordt een geschil voor het hof of Gerecht voorgelegd. Hierbij kan een onderscheid worden gemaakt tussen de prejudiciële procedure bij het HVJ en de rechtstreekse procedure tussen de commissie en de lidstaten, tussen de lidstaten onderling en tussen EU instellingen, organen en instanties onderling of tussen NP en RP en de unie. Het is voor particulieren niet mogelijk om lidstaten voor het Hof of Gerecht de dagen. Tussen de verschillende rechtscolleges is er een taakverdeling. Het Hof is bevoegd om straks te doen over prejudiciële vragen van nationale rechterlijke instanties en alle rechtstreekse beroepen ingesteld tegen lidstaten tot nietigverklaring in wegens nalaten tegen het Europees parlement en/of de raad of van EU-‐instellingen tegen EU-‐instellingen. Dit betekent dat het gerecht bevoegd is om kennis te nemen van de rechtstreekse beroepen ingesteld door particulieren en door de lidstaten tegen de commissie. Daarnaast kan het Gerecht zich uitspreken over beroepen ingesteld tegen beslissingen van het Gerecht voor ambtenaren zaken… Tegen beslissingen van het Gerecht staat alweer een mogelijkheid tot hogere voorziening open bij het Hof. De Europese Centrale Bank: Banken unie = voorkomen dat banken in de toekomst in financiële problemen komen en dat, indien dit toch gebeurd, banken niet met overheidsmiddelen gered hoeven te worden. In 2013 bereikten de EU ministers van financiën hierover een akkoord en in 2014 gaf ook het Europees parlement haar goedkeuring. Kort samengevat bestaat de banken unie uit drie pijlers: 1. Europees toezicht op de banken gestuurd vanuit de ECB 2. Een Europees steunmechanisme voor banken die toch in de problemen zijn geraakt 3. Een gezamenlijk Europese garantiestelsel voor de spaarders
14
De instellingen van de EU Overige instellingen: o Economisch en sociaal comité en het comité van de Regio’s = een adviesorgaan dat zijn mening moet geven over alle belangrijke aspecten van nieuwe EU-‐initiatieven. o Europese Investeringsbank = de financiële instelling van de Europese Unie. Als "bank" en "orgaan" van de Europese Unie levert de EIB een bijdrage aan de realisatie van de doelstellingen van de Unie door projecten te financieren die zijn gericht op de bevordering van Europese integratie, een evenwichtige ontwikkeling, economische en sociale samenhang en ontwikkeling van een economie die op kennis en vernieuwing is gebaseerd. o Europese Ombudsman o Agentschappen van de EU = een orgaan dat krachtens het Europees recht is opgericht om één specifieke taak te verrichten. Het woord agentschap zit niet altijd in de benaming; ze worden soms centrum, instituut, stichting, bureau of autoriteit genoemd. o Europese dienst voor extern optreden = Bij de vervulling van zijn ambt wordt de hoge vertegenwoordiger bijgestaan door een Europese dienst voor extern optreden. Deze dienst werkt samen met de diplomatieke diensten van de lidstaten en is samengesteld uit ambtenaren uit de bevoegde diensten van het secretariaat-‐generaal van de Raad, van de Commissie en uit door de nationale diplomatieke diensten gedetacheerde personeelsleden. De inrichting en de werking van de Europese dienst voor extern optreden worden vastgesteld bij een besluit van de Raad. De Raad besluit op voorstel van de hoge vertegenwoordiger, na raadpleging van het Europees Parlement en na de instemming van de Commissie.
