De Herenroute als alternatieve fietsroute

De Herenroute als alternatieve fietsroute

www.utrecht.nl/onderzoek

Evaluatieonderzoek van een alternatieve fietsroute door de Utrechtse Binnenstad 1

Colofon

uitgave Afdeling Onderzoek Gemeente Utrecht Postbus 16200 3500 CE Utrecht 030 286 1350 [email protected]

in opdracht van Sector Milieu en Mobiliteit Gemeente Utrecht

internet www.utrecht.nl/onderzoek

rapportage Egbert Edelmann

informatie informatie Hans van Hastenberg 030 - 286 1336

bronvermelding Het overnemen van gegevens uit deze publicatie is toegestaan met de bronvermelding: afdeling Onderzoek, gemeente Utrecht

januari 2014

2


Samenvatting Samenvatting De Vredenburgroute wordt intensief gebruikt door veel verschillende verkeersdeelnemers. Zo'n 24.000 fietsers (Beleidsmonitor Utrecht 2012) rijden tussen 7:00-19:00 uur via de Vredenburgroute, ter hoogte van het station, de Binnenstad in- en uit. Als gevolg van de bevolkingsgroei van Utrecht en de opwaardering van het stationsgebied en de Binnenstad, is de verwachting dat het fietsverkeer over het Vredenburg de komende jaren nog fors groeit. Ook is het gemeentelijk en regionaal beleid er op gericht het aandeel fiets nog verder te doen stijgen en is de verwachting dat het fietsgebruik toeneemt. De verwachting is dat de druk op de Vredenburgroute hierdoor toeneemt. Daarnaast heeft de verbouwing van het Stationsgebied invloed op het fietsverkeer en fietsroutes. Hierdoor is rondom een van de belangrijkste fietsroutes sprake van een lange periode van bouwactiviteiten met de daarbij behorende omleidingen. De gemeente Utrecht wil anticiperen op de beoogde groei van het fietsverkeer en de lange periode van bouwactiviteiten in het Stationsgebied. Daarom zet de gemeente in op het spreiden van doorgaande fietsers over meerdere alternatieve (bestaande) fietsroutes door en om de binnenstad heen. Om te bekijken of dit een effectieve aanpak is heeft de gemeente van april tot en met september 2013 een pilot uitgevoerd. Hierin is de Herenroute onder de aandacht gebracht als alternatieve fietsroute van Utrecht CS naar De Uithof om het fietsverkeer op de Vredenburgroute te spreiden. De gemeente Utrecht wil inzage krijgen in de mening van fietsers1 op de Herenroute en de Vredenburgroute. Hiertoe is in september 2013 een evaluatieonderzoek gedaan. Vragen die beantwoord worden zijn: •

Zijn fietsers in Utrecht bekend met de zogenoemde Herenroute en maken zij gebruik van de route?

•

Hoe beoordelen fietsers de bewegwijzering van de Herenroute?

•

Wat is de mening van fietsers in Utrecht over de Herenroute als alternatieve fietsroute door de stad?

•

Welke suggesties hebben fietsers voor verbetering van de Herenroute en hoe zijn ze te verleiden om alternatieve routes te gebruiken?

In totaal zijn 835 fietsers op straat gescreend op de Herenroute en Vredenburgroute en uitgenodigd om mee te doen aan een online enquête. Van deze fietsers hebben 250 mensen deelgenomen aan

1

De groep ondervraagde fietsers is geen representatieve afspiegeling van de Utrechtse bevolking. Het is een

uitsnede van het fietsende publiek dat tijdens de screeningsperiode gebruik maakte van de Vredenburgroute of de Herenroute. Gezien het aantal ondervraagde fietsers zijn de resultaten niet representatief voor alle fietsers in Utrecht. Wel geeft het een indicatie van hoe fietsers oordelen over de inzet van alternatieve fietsroutes en de Herenroute met nieuwe bewegwijzering in het bijzonder.

3

een online onderzoek. Daarnaast zijn 80 aanwonenden en 8 belangengroepen bij het onderzoek betrokken. In onderstaande tabel staan de belangrijkste groepen fietsers en aanwonenden benoemd die in de analyses zijn gebruikt. Bij elk van de conclusies hierna is via de lettercode aangegeven op welke groep de uitkomst betrekking heeft. Onderscheiden groepen aantal enquêtes (n)

code

gescreende fietsers totaal

835

(A)

gescreende fietsers op de Herenroute

525

(B)

gescreende fietsers op de Vredenburgroute

310

(C)

fietsers online onderzoek totaal

250

(D)

fietsers online onderzoek gescreend op Herenroute

169

(E)

81

(F)

fietsers online onderzoek gescreend op Vredenburgroute fietsers die nooit (delen van) de Herenroute fietsen

137

(G)

fietsers die weleens (delen van) de Herenroute fietsen

113

(H)

Fietsers die de Herenroute kennen

120

(I)

Fietsers die de Herenroute niet kennen

130

(J)

Aanwonenden van de Herenroute totaal

80

(K)

Aanwonenden die weleens (delen van) de Herenroute fietsen

70

(L)

Aanwonenden die de Herenroute kennen

60

(M)

Bekendheid met en gebruik van de Herenroute •

44% van de ondervraagde fietsers en 62% van de aanwonenden is bekend met de Herenroute ( A

•

60% van de fietsers die de Herenroute kennen heeft de Herenroute ontdekt door de rode en witte

en K ). stippen. Slechts 4% noemt een andere vorm van bewegwijzering ( I ). •

Een kwart (26%) kent de Herenroute door de fietsbarbaren (een promotionele actie) en 18%

•

Slechts 6% van de ondervraagde fietsers kent de Herenroute wel, maar gebruikt die nooit. Zo'n

noemt de media als informatiebron ( I ). 94% maakt weleens gebruik van (een deel van) de Herenroute ( I ). •

Van de fietsers die (delen van) de Herenroute (weleens) fietsen doet 23% dit dagelijks, 35%

•

Van de aanwonenden die (delen van) de Herenroute (weleens) fietsen doet 39% dit dagelijks, 37%

wekelijks, 14% maandelijks en 27% af en toe ( H ). wekelijks, 3% maandelijks en 21% af en toe ( L ). •

21% van de fietsers die de Herenroute (nog) niet kenden antwoordt bevestigend op de vraag of ze deze route nu vaker zullen gaan fietsen en 40% antwoordt 'misschien' ( J ).

•

Bij het in beeld brengen van de herkomst en bestemming van de ondervraagde fietsers is opvallend dat de Vredenburgroute en Herenroute beperkt als doorgaande fietsroute worden

4


gebruikt. Fietsers gebruiken beide routes kris-kras, in alle windrichtingen. Gezien de hemelsbrede lijn tussen herkomst en bestemming zou een routekeuze buiten het centrum logischer zijn. Bijna de helft van de fietsers op de Vredenburgroute en de Herenroute zijn op basis daarvan gebaat bij een alternatieve route buiten het centrum.

Oordeel over bewegwijzering •

De bewegwijzering aan de hand van de rode en witte stippen op het wegdek is zowel voor de fietsers (66%) als de aanwonenden (98%) de meest opvallende vorm van bewegwijzeren ( I en M ).

•

31% van de fietsers en 83% van de aanwonenden kent de rode ronde bordjes aan lantaarnpalen ( I en M ).

•

12% van de fietsers kent de witte borden aan het begin en einde van de route ( I ).

•

De bewegwijzering in de vorm van rode en witte stippen wordt door 41% mooi, 62% handig en 58% opvallend gevonden (door de mensen die deze stippen hebben gezien).

•

Belangengroepen zeggen dit ook, maar vragen zich af of mensen wel weten dat deze stippen de route naar De Uithof markeren? Als niet duidelijk is waar de route heen gaat is het maar de vraag of mensen ermee verleid worden om de route te nemen.

•

Meerdere belangenorganisaties adviseren om de bekende en vertrouwde ANWB-bewegwijzering en de fietsknooppunten te gebruiken om routes duidelijk te markeren.

•

Verder vinden de belangenorganisaties het belangrijk om mensen al in een vroegtijdig stadium naar het begin van de verschillende mogelijke fietsroutes te leiden.

Oordeel over de Herenroute •

22% van de fietsers en 48% van de aanwonenden weet dat er aanpassingen zijn gedaan aan de weg ( I en M ).

•

De Herenroute scoort bij de fietsers hoog op de kwalificaties ‘mooi’, ‘rustig’ en ‘snel naar de

•

Fietsers die bekend zijn met de Herenroute waarderen de veiligheid op deze route, de

gewenste bestemming’ ( I ). aanwezigheid van verkeersdrempels, de drukte op en de lengte van de route ( I ). •

Ze waarderen de Herenroute minder als het gaat om te smalle straten, het comfort en reliëf van

•

51% van de fietsers vindt dat de Herenroute prettig fietst, 41% vindt dat dat gedeeltelijk wel en

het wegdek en de hoeveelheid winkels ( I ). gedeeltelijk niet het geval is en 4% vindt de Herenroute in het geheel niet prettig fietsen ( H ). •

Het fietsen op de Herenroute wordt prettiger (voor de mensen die de Herenroute nu niet of gedeeltelijk niet als prettig ervaren) als het wegdek vlakker is (minder reliëf en asfalt voor fietsers) en de route sneller (aanpassen voorrangssituaties en kortere wachttijd verkeerslichten).

•

73% van de fietsers en 55% van de aanwonenden vindt de Herenroute een goede alternatieve fietsroute ( D en K ).

•

Slechts 10% van de aanwonenden ondervindt overlast van de alternatieve fietsroute (zij signaleren meer fietsers en zien vaker gevaarlijke verkeerssituaties), 78% ondervindt geen overlast ( M ).

•

Alle vertegenwoordigers van de belangengroepen zijn positief over de Herenroute als alternatieve fietsroute. Zij noemen hierbij enkele aandachtspunten zoals het realiseren van een vlakker wegdek, niet middels asfalt, en het verhelderen van enkele aansluitingen op de Herenroute.

5

Verleiden voor alternatieve routes •

42% van de fietsers zegt zich te laten verleiden tot een andere route door bewegwijzering. Slechts 19% laat zich niet en 39% nauwelijks op deze wijze verleiden tot ander routes ( D ).

•

•

De belangrijkste redenen om te kiezen voor een alternatieve route ( D ): o

snellere route (58%);

o

rustigere route (52%) en;

o

minder verkeerslichten (45%).

De meest kansrijke informatiekanalen om fietsers te verleiden tot het gebruiken van alternatieve routes zijn ( D ):

•

o

informatieborden op straat (47%);

o

mond-tot-mondreclame (43%);

o

promotie-acties op straat (34%) en;

o

informatie via de media (32%).

Volgens de belangengroepen kun je Utrechters het best motiveren om alternatieve routes te kiezen door te zorgen voor kwalitatief hoogwaardige, snelle fietsverbindingen. Dan kiezen ze de route vanzelf en kun je andere acties achterwege laten.

•

Voor promotionele acties verwijzen de belangengroepen naar: o

informatie over alternatieve fietsroutes via het gemeentelijk infopakket voor nieuwkomers;

o

informatie voor eerstejaars studenten tijdens introductie in samenwerking met de studentenverenigingen;

o

soortgelijke acties als de fietsbarbaren.

Conclusie Hieronder worden de belangrijkste uitkomsten en conclusies uit dit evaluatieonderzoek weergegeven.

1. Zijn fietsers bekend met de Herenroute? Gebruiken zij de Herenroute? Uit het onderzoek blijkt dat er al redelijk gebruik wordt gemaakt van de Herenroute. Zo'n 94% van de ondervraagde fietsers die de Herenroute kennen maakt weleens gebruik van (delen van) de Herenroute. De Herenroute is meer dan de Vredenburgroute een vaste route voor mensen. Men is bekend geraakt met de Herenroute middels de stippen op het wegdek (60% ) en ruim 25% door de promotieactie op straat (Fietsbarbaren). De bekendheid van de Herenroute kan verbeterd worden. Drie van de vijf aanwonenden (62%) en 44% van de ondervraagde fietsers kent de Herenroute als alternatieve fietsroute van Utrecht CS naar de Uithof. De Vredenburgroute en de Herenroute worden beperkt als doorgaande fietsroute gebruikt. Fietsers gebruiken beide routes kris-kras, in alle windrichtingen. Gezien de hemelsbrede lijn tussen herkomst en bestemming zou, voor de helft van de fietsers op de Vredenburgroute en de Herenroute, een routekeuze buiten het centrum logischer zijn. Kortom ontlasting van de Vredenburgroute kan het best door alternatieve routes in alle windrichtingen worden georganiseerd.

6


2. Wat vindt men van bewegwijzering? De rode en witte stippen op het wegdek als vorm van bewegwijzering vallen goed op. Het is de meest opvallende vorm van bewegwijzering voor 66% van de fietsers en 98% van de aanwonenden. Het gegeven dat de stippen op het wegdek zitten en dus in het blikveld van de fietser, zorgt dat de stippen goed opvallen. De eindbestemming van de stippenroute is niet direct duidelijk. Dit zou aan de bewegwijzering kunnen worden toegevoegd. De kleine ronde rode bordjes en grote witte beginborden zijn zeer weinig mensen opgevallen en voldoen niet aan het gewenste effect van bewegwijzering.

3. Wat vindt men van de Herenroute als alternatieve route? De Herenroute is een goed alternatief voor de Vredenburgroute. Driekwart van de fietsers en meer dan de helft van de aanwonenden is deze mening toegedaan. En ook de vertegenwoordigers van de belangengroepen noemen het unaniem een goed initiatief. De Herenroute lijkt al met al een goed alternatief voor de Vredenburgroute. De fietsers die de Herenroute kennen, betitelen hem als 'mooi, 'rustig', en 'snel naar de gewenste bestemming'. De helft van de fietsers vindt deze route prettig fietsen. De Herenroute wordt nu gewaardeerd vanwege het rustige karakter. Om dit rustige karakter te behouden is het van belang dat er meerdere alternatieve fietsroutes worden aangeboden.

4. Welk oordeel heeft men over Herenroute? Ruim de helft van de fietsers vindt dat de Herenroute prettig fietst en zo'n 40% vindt dat gedeeltelijk wel en gedeeltelijk niet het geval. Het fietsen op de Herenroute wordt prettiger (voor de mensen die de Herenroute nu niet of gedeeltelijk niet als prettig ervaren) als het wegdek vlakker wordt, niet noodzakelijk middels asfalt, en de route sneller wordt door het aanpassen van voorrangssituaties en kortere wachttijd bij verkeerslichten. De reeds aangebrachte verbeteringen aan het wegdek op de Herenroute is maar door weinig mensen (21%) opgemerkt. Blijkbaar is het net zo belangrijk dat de route mooier en rustiger is. Het is aan te bevelen om na te gaan welke concrete aanpassingen daadwerkelijk gewenst zijn bij de gebruikers.

5. Hoe fietsers verleiden om een alternatieve route te fietsen? Het communicatiemiddel dat tijdens de pilot het meeste effect heeft gehad zijn de stippen op het wegdek (60% ) en de promotieactie op straat (25%) (Fietsbarbaren). Ook zijn veel mensen te verleiden tot het nemen van een alternatieve fietsroute via mond-op-mondreclame (42%) en een informatiebord (40%) en promotie-acties op straat (34%). De belangrijkste redenen om te kiezen voor een andere, alternatieve route is dat deze sneller en rustiger is en met minder verkeerslichten. Slechts weinig fietsers laten zich overtuigen tot het kiezen van een alternatieve fietsroute door informatie via digitale informatiekanalen (route-app (16%), website (14%)). Blijkbaar willen fietsers vooral van “mens tot mens” worden overtuigd om ook een andere route te gebruiken.

7

8


Inhoudsopgave Samenvatting

3

Inleiding

11

1

Fietsen in de Utrechtse Binnenstad

15

2

Wonen aan een alternatieve fietsroute door de Binnenstad

29

3

Belangengroepen

33

Bijlagen

37

9

10


Inleiding De binnenstadsas, ook wel de zogenoemde Vredenburgroute (vanaf Vleuten via het Centraal Station, Van Sijpesteinkade, Smakkelaarsveld, Vredenburg, Neude, Janskerkhof en de Lucasbrug richting De Uithof), wordt intensief gebruikt door veel verschillende verkeersdeelnemers. Zo geeft de Beleidsmonitor Utrecht 2012 een aantal aan van 23.987 fietsers tussen 7:00-19:00 uur die via het begin van de Vredenburgroute, ter hoogte van het station, de Binnenstad in- en uit rijden. Het aantal fietsers op de Vredenburgroute is niet toegenomen ten opzichte van eerdere jaren. Desondanks ervaren veel mensen de Vredenburgroute als 'druk'. Op bepaalde punten wordt de Vredenburgroute intensief gebruikt door fietsers en overige verkeersdeelnemers. Als gevolg van de bevolkingsgroei van Utrecht en de opwaardering van het Stationsgebied en de Binnenstad, is de verwachting dat het fietsverkeer over het Vredenburg de komende jaren fors groeit. Ook is het gemeentelijk en regionaal beleid er op gericht het aandeel fiets nog verder te doen stijgen en is de verwachting dat het fietsgebruik toeneemt. De verwachting is dat de druk op de Vredenburgroute hierdoor toeneemt. Vanwege het historische karakter van de stad is de ruimte echter beperkt. Daarnaast heeft de verbouwing van het Stationsgebied invloed op het fietsverkeer en fietsroutes. Hierdoor is rondom een van de belangrijkste fietsroutes sprake van een lange periode van bouwactiviteiten met de daarbij behorende omleidingen. Dit alles heeft gevolgen voor het fietsend verkeer, maar ook voor andere weggebruikers zoals bijvoorbeeld overstekende voetgangers. Figuur 1: De Herenroute

De gemeente Utrecht wil anticiperen op de beoogde groei van het fietsverkeer en de lange periode van bouwactiviteiten in het Stationsgebied. Daarom zet de Gemeente in op het spreiden van doorgaande fietsers over meerdere alternatieve (bestaande) fietsroutes door en om de binnenstad heen.

11

Om te bekijken of dit een effectieve aanpak is heeft de gemeente van april tot en met september 2013 een pilot uitgevoerd op één van de mogelijke alternatieve fietsroutes. Dit betreft de zogenoemde 'Herenroute'. Deze testroute loopt tussen het Centraal Station van Utrecht en De Uithof, van het Smakkelaarsveld langs het Stationsplein, Moreelsepark, Mariaplaats, Springweg, Hamburgerstraat, Herenstraat, Lepelenburg en de Maliebaan en komt uit op de Burgemeester Reigerstraat. De pilot omvatte enerzijds het testen van de Herenroute: kennen fietsers de route en wat is hun oordeel daarover? Anderzijds is onderzocht of fietsers verleid kunnen worden om de alternatieve fietsroute te nemen, door de inzet van een nieuw soort bewegwijzering en promotie op straat door acteurs ('fietsbarbaren'). Middels de pilot wil de gemeente Utrecht inzage krijgen in de mening van fietsers op de Herenroute en de Vredenburgroute. Daartoe is in september 2013 een evaluatieonderzoek gedaan. Utrechters zijn geïnformeerd via berichten in de media en er is uitgebreide promotie verzorgd tijdens de introductieweek voor studenten. Diverse belangengroepen, zoals de wijkraden en de fietsersbond, zijn geïnformeerd via het Belangengroepoverleg Stationsgebied. De bewoners van de Binnenstad zijn geïnformeerd via berichtgeving in de Binnenstadskrant. Begin 2013 zijn tevens diverse aanpassingen gedaan aan de Herenroute om het fietscomfort te verhogen. De sector Milieu en Mobiliteit van de Gemeente Utrecht, verantwoordelijk voor het Fietsprogramma, wil inzage krijgen in de mening van fietsers op de Herenroute en de Vredenburgroute. De gemeente wil weten hoe fietsers, aanwonenden en belangengroepen de alternatieve fietsroute 'Herenroute' en de bewegwijzering ervaren en waarderen. Daarbij is nagegaan op welke wijze fietsers te verleiden zijn om een alternatieve fietsroute te gebruiken. In september 2013 is de pilot geëvalueerd. Het resultaat daarvan ligt voor u. Gezien het aantal ondervraagde fietsers zijn de resultaten niet representatief voor alle fietsers in Utrecht. Daarbij betreft het niet het gehele fietsnetwerk maar enkel een klein deel daarvan. Wel geeft het een indicatie van hoe fietsers oordelen over de inzet van alternatieve fietsroutes en de Herenroute met nieuwe bewegwijzering in het bijzonder.

Doelstelling en onderzoeksvragen Hoofddoelstelling van het onderzoek is om inzicht te geven in hoeverre fietsers in Utrecht bekend zijn met de Herenroute en wat hun oordeel daarover is. Daarbij hoort ook hun oordeel over de nieuwe vormen van bewegwijzeren. Het onderzoek richt zich op de volgende onderzoeksvragen: •

Zijn fietsers in Utrecht bekend met de zogenoemde Herenroute en maken zij gebruik van de route?

•

Hoe beoordelen fietsers de bewegwijzering van de Herenroute?

•

Wat is de mening van fietsers in Utrecht over de Herenroute als alternatieve fietsroute door de stad?

•

Welke suggesties hebben fietsers voor verbetering van de Herenroute en hoe zijn ze te verleiden om alternatieve routes te gebruiken?

12


Opzet onderzoek Om bovenstaande vragen te kunnen beantwoorden is een onderzoek gestart onder fietsers in de Utrechtse Binnenstad. Omdat we naast fietsers die gebruik maken van de Vredenburgroute ook voldoende fietsers wilden spreken die weleens gebruik maken van de Herenroute zijn op verschillende locaties langs beide routes fietsers aangesproken en is een korte vragenlijst afgenomen die eindigde met de vraag of men wil deelnemen aan een online onderzoek. Het onderzoek onder fietsers in de Utrechtse Binnenstad is uitgevoerd in twee fases2: 1. een face-to-face screening van fietsers op enkele locaties aan de route Vredenburg, Janskerkhof en Nobelstraat (Vredenburgroute) en aan de Herenroute, waarbij gevraagd is of men deel wil nemen aan een online onderzoek over dit onderwerp; 2. een online onderzoek onder bereidwillige fietsers die ten behoeve van dit onderzoek hun emailadres hebben opgegeven. Vervolgens zijn zij via de e-mail uitgenodigd om een online vragenlijst in te vullen. Om het onderzoek meer diepgang te geven en ook beter in een context te kunnen plaatsen zijn er twee aanvullende onderzoeken uitgevoerd. Allereerst een locatie-onderzoek onder bewoners die langs de Herenroute wonen (aanwonenden). Deze aanwonenden zijn met een korte vragenlijst face-to-face geënquêteerd om te achterhalen hoe zij de Herenroute als alternatieve fietsroute ervaren.3 Daarnaast heeft een kwalitatief onderzoek plaatsgevonden onder vertegenwoordigers van belangengroepen. Deze mensen, die in een eerder stadium in het Belangengroepen Overleg POS (Project Organisatie Stationsgebied) zijn geïnformeerd over (de) alternatieve fietsroute(s), zijn telefonisch geïnterviewd. Hierbij is gevraagd naar hun ervaringen met de Herenroute, de bewegwijzering en hoe ze aankijken tegen alternatieve fietsroutes in het algemeen en specifiek voor de Binnenstad. 4

Dataverzameling In september 2013 zijn fietsers op de Herenroute en de Vredenburgroute face-to-face gescreend waarna een deel van hen een online vragenlijst heeft ingevuld: •

835 gescreende fietsers

•

250 fietsers hebben deelgenomen aan het online onderzoek

De aanwonenden van de Herenroute zijn huis-aan-huis benaderd met een korte vragenlijst. Hieraan heeft een kwart van de aanwonenden (80 huishoudens) meegewerkt Daarnaast zijn telefonische enquêtes afgenomen met acht belangengroepen die zijn aangesloten bij het Belangengroepoverleg POS.

Leeswijzer In dit rapport presenteren we de resultaten van de drie afzonderlijke onderzoeken in de volgende drie hoofdstukken. Hoofdstuk 1 bevat de resultaten van het hoofdonderzoek onder fietsers in de Utrechtse Binnenstad. Hoofdstuk 2 beschrijft hoe bewoners die aan de Herenroute wonen (de aanwonenden) aankijken

2

Voor de onderzoeksverantwoording zie bijlage 1.

3


4


13

tegen de ontwikkeling van de alternatieve fietsroute. Hoofdstuk 3 beschrijft de bevindingen uit de telefonische interviews met verschillende belangengroepen. Ieder hoofdstuk start met een opsomming van de meest in het oog springende bevindingen.

14


1 Fietsen in de Utrechtse Binnenstad •

45% van de ondervraagde fietsers is bekend met de Herenroute.

•

60% van de fietsers heeft de Herenroute ontdekt door de rode en witte stippen op het wegdek. Zij vinden dit ook de meest opvallende bewegwijzering (66%).

•

Van de gescreende fietsers die de Herenroute (weleens) fietsen doet 23% dit dagelijks, 35% wekelijks, 14% maandelijks en 27% af en toe.

•

De Herenroute scoort bij de fietsers hoog op de kwalificaties ‘mooi’, ‘rustig’ en ‘snel naar de gewenste bestemming’.

•

Fietsers die de Herenroute kennen zijn positief over de veiligheid op deze route, de aanwezigheid van verkeersdrempels, de drukte op en de lengte van de route.

•

Ze zijn negatief over de Herenroute als het gaat om de te smalle straten, het comfort en reliëf van het wegdek en de hoeveelheid winkels.

•

73% van de fietsers vindt de Herenroute een goede alternatieve fietsroute.

•

31% van de fietsers kent de rode ronde bordjes aan lantaarnpalen;12% van de fietsers kent de witte borden aan het begin en einde van de route.

•

In het algemeen geldt dat 40% de stippen op het wegdek 'mooi' vindt. 62% vindt de stippen op het wegdek 'handig' en 58% beoordeelt de stippen op het wegdek als 'opvallend'.

•

43% van de fietsers zegt zich te laten verleiden tot een andere route door bewegwijzering. Slechts 19% laat zich niet en 39% nauwelijks op deze wijze verleiden tot ander routes.

•

De meest kansrijke informatiekanalen om fietsers te verleiden tot het gebruiken van alternatieve fietsroutes zijn: informatieborden op straat (47%); mond-tot-mondreclame (43%); promotie-acties op straat (34%) en informatie via de media (32%).

1.1 Inleiding Om meer te weten te komen over de fietsers van de Herenroute en de Vredenburgroute zijn fietsers op beide routes op een viertal locaties in de Binnenstad gescreend: twee locaties aan de Herenroute en twee locaties aan de Vredenburgroute. Hierbij is een korte vragenlijst afgenomen en is de bereidheid om deel te nemen aan een online onderzoek over de alternatieve Herenroute gepeild. Vervolgens zijn bereidwillige fietsers uitgenodigd voor dit online onderzoek. Tabel 1: Locaties faceface-toto-face ondervraging aantal

%

1. Kruising Catharijnebaan / Mariaplaats (Herenroute)

167

20,0 %

2. Kruising Nachtegaalstraat / Burgemeester Reigerstraat met Maliebaan (Herenroute)

358

42,9 %

3. Vredenburg / Bijenkorf (Vredenburgroute) 4. Stadsschouwburg - kruising Maliesingel met Nobelstraat (Vredenburgroute) TOTAAL

81

9,7 %

229

27,4 %

835

100,0 %

Bron: screening Herenroute en Vredenburgroute

15

In totaal zijn er op verschillende weekdagen in de periode half september tot begin oktober 835 fietsers gescreend: 525 aan de Herenroute en 310 aan de Vredenburgroute. Bij deze fietsers is een korte vragenlijst face-to-face afgenomen. Hierbij is gevraagd naar het begin- en eindpunt van de reis op dat moment, het reisdoel en de reden waarom men kiest voor de route waar men zich op dat moment op bevindt. Vervolgens is gevraagd naar bekendheid met de Herenroute, of men weleens (delen van) deze route fietst en of hen de bewegwijzering van deze route is opgevallen. Aan zowel gebruikers als niet-gebruikers van de Herenroute is gevraagd of ze deel willen nemen aan een online onderzoek over alternatieve fietsroutes in de Binnenstad. Van de 835 gescreende fietsers bleken 492 mensen bereid om deel te nemen aan het online onderzoek. Via een door hen opgegeven e-mailadres zijn zij uitgenodigd om deel te nemen. Iets meer dan 50% heeft binnen de aangegeven periode gereageerd. Deze groep ondervraagden is geen representatieve afspiegeling van de Utrechtse bevolking. Het is een uitsnede van het fietsende publiek dat tijdens de screeningsperiode gebruik maakte van de Vredenburgroute of de Herenroute. Dit betekent ook dat in een enkel geval ook niet-Utrechters in de steekproef zijn opgenomen. In tabel 2 is af te lezen dat de groep gescreende fietsers en de deelnemers van het online onderzoek op de achtergrondkenmerken leeftijd en geslacht geen opzienbarende verschillen vertonen. De deelnemers aan het online onderzoek zijn een goede afspiegeling van de op locatie aangesproken en gescreende groep fietsers. Tabel 2: Achtergrondkenmerken screening versus online onderzoek onderzoek Screening

Online onderzoek

Vredenburg-

Vredenburg-

route

Herenroute

Totaal

route

Herenroute

Totaal

n=310

n=525

N=835

n=81

n=169

N=250

12-24 jaar

33,9%

21,0%

25,7%

24,7%

15,4%

18,4%

25-34 jaar

20,6%

21,3%

21,1%

25,9%

26,0%

26,0%

35-44 jaar

14,8%

18,3%

17,0%

14,8%

14,8%

14,8%

45-54 jaar

15,8%

17,1%

16,6%

21,0%

23,1%

22,4%

55 jaar en ouder

14,8%

22,3%

19,5%

13,6%

20,7%

18,4%

Man

33,9%

36,2%

35,3%

33.3%

32,0%

32,4%

Vrouw

66,1%

63,8%

64,7%

66,7%

68,0%

67,6%

Bron: face-to-face screening Herenroute en Vredenburgroute / online enquête Herenroute

Fietsbewegingen De figuren 2 en 3 op de volgende pagina's illustreren de herkomst en bestemming van de gescreende fietsers in dit onderzoek.5 De nummers 1 tot en met 4 stemmen overeen met de locaties zoals genoemd in tabel 1. In figuur 2 zien we in blauw de Vredenburgroute en in geel de Herenroute. De lijnen verbinden de bij de screening genoemde beginpostcode (startpunt reis) met de eindpostcode (beoogd eindpunt). Starten eindbestemming zijn gecentreerd in het postcodegebied.

5

De figuren zijn gebaseerd op 75% van de gescreende waarnemingen. Bij de overige 25% ontbrak één van de postcodes of was een bestemming in een open antwoord opgenomen.

16


Er zijn drie soorten lijnen: dik staat voor 5 of meer fietsers, middel voor 2, 3 of 4 fietsers en dun voor 1 fietser. Figuur 2: 2:

Lijn tussen beginbegin- en eindpostcodegebied eindpostcodegebied van de route van gescreende fietsers op de Vredenburgroute Vredenburgroute (punten 3 en 4)

Figuur 2 illustreert de fietsbewegingen van fietsers die gescreend zijn op de Vredenburgroute (blauw). Voor een deel van de fietsbewegingen in oost-westelijke richting is de Vredenburgroute logisch als men de kortste route wil fietsen. Maar er is ook sprake van een groot aantal fietsbewegingen die hemelsbreed recht over de Herenroute loopt, terwijl de fietser toch is gescreend op de drukke Vredenburgroute. De Vredenburgroute wordt maar voor een deel van de fietsers over de gehele lengte in oost-westrichting gebruikt. Het aandeel van het fietsverkeer tussen het Centraal Station en Rijnsweerd/De Uithof op beide routes bedraagt 17-18 % van het totaal aan fietsers in de binnenstad. Opvallend is het geringe aantal fietsers (< 5%) uit Leidsche Rijn dat de Vredenburgroute of de Herenroute gebruikt. De alternatieve Herenroute neemt daarom een deel van de drukte in oost-westrichting van de Vredenburgroute over.

17

Figuur 3: 3: Lijn tussen beginbegin- en eindpostcodegebied eindpostcodegebied van de route van gescreende gescreende fietsers op de Herenroute (punten 1 en 2)

Figuur 3 illustreert de fietsbewegingen van fietsers die op de Herenroute (in blauw) zijn gescreend. Deze kaart laat zien dat veel fietsers die op de Herenroute zijn gescreend, gestart zijn vanuit het Centraal Station (of de Binnenstad) en naar De Uithof gaan (of omgekeerd). Over deze route rijden in verhouding met figuur 2 weinig mensen die starten in het westen of noordwesten van Utrecht (aan de andere kant van het spoor). Opvallend in figuur 2 en 3 is dat de herkomst en bestemming van de fietsers die gescreend zijn op de Vredenburgroute en de Herenroute zeer verspreid over de stad liggen. De Vredenburgroute en Herenroute worden beperkt als doorgaande fietsroute gebruikt. Fietsers gebruiken beide routes kris-kras, in alle windrichtingen met accenten in de oost-west en noord-zuid richtingen. De fietsers op het Vredenburgtraject en Herenroutetraject bestaan uit doorgaande fietsers (35-45%), fietsers met herkomst of bestemming binnenstad/UCS/HC (55-60%), en uit fietsers met zowel bestemming als herkomst in de binnenstad (max. 5-10%). In veel gevallen is het niet logisch dat fietsers de volledige Vredenburgroute of Herenroute volgen. Gezien de hemelsbrede lijn tussen herkomst en bestemming zou een routekeuze buiten het centrum veel logischer zijn. Bijna de helft van de fietsers op de Vredenburgroute en de Herenroute zijn op basis daarvan gebaat bij een alternatieve route buiten het centrum. Ontlasting van de Vredenburgroute kan het best door alternatieve routes in alle windrichtingen worden georganiseerd. In bijlage 4 staan de begin- en eindpostcodes genoemd tezamen met het exacte aantal fietsbewegingen dat er op heeft plaatsgevonden bij de door het veldwerkbureau gescreende fietsers.

18


1.2 Bekendheid en gebruik Herenroute In het screeningsonderzoek is gevraagd naar bekendheid met en gebruik van de Herenroute. ‘Bekend zijn met’ is in de vraagstelling nader gespecificeerd als: de naam al eens gehoord of de route weleens gefietst. De enquêteurs hadden bovendien de instructie om een kaartje met de route te laten zien en eventueel toe te lichten dat de route loopt via Mariaplaats en Herenstraat naar de Maliebaan. Ook bij de online ondervraging is het kaartje van de route getoond (evenals de afbeeldingen van de bewegwijzering). Tabel 3: Bekendheid met de Herenroute Screening

Online onderzoek

Vreden-

Bent u bekend met de Herenroute?.

Vreden-

burg-

Heren-

route

route

Totaal

burgroute

Herenroute

Totaal

n=310

n=525

N=835

n=81

n=169

N=250

43,2%

44,8%

44,2%

51,9%

46,2%

48,0%


Bij de face-to-face screening blijkt dat 44% van de ondervraagde fietsers de Herenroute kent. Opvallend hierbij is dat er geen onderscheid is tussen mensen die op de Vredenburgroute of mensen die op de Herenroute zijn ondervraagd. Dit lijkt er op te duiden dat mensen niet heel bewust kiezen voor de ‘Herenroute’, want in dat geval hadden we een hogere bekendheid op deze plek mogen verwachten. Uit het online onderzoek komt eenzelfde beeld naar voren. Hoe is het gesteld met het gebruik van de Herenroute door de respondenten die de Herenroute kennen (n=120)? Tabel 4: Gebruik van de Herenroute Vredenburg

Fietst u weleens (delen van) de Herenroute?

Heren-

-route

route

Totaal

n=42

n=78

N=120

83,3 %

100,0%

94,2%

Bron: online enquête Herenroute

Uit het online onderzoek blijkt dat 94% van de ondervraagden die de Herenroute kennen deze ook weleens (voor een deel) gebruiken. Het gaat dan om 113 respondenten. Slechts 6% kent de route wel, maar gebruikt deze niet. In de online enquête is aan de mensen die de Herenroute weleens (gedeeltelijk) fietsen de vraag gesteld hoe vaak men dit doet. 6

6

In totaal hebben 120 respondenten te kennen gegeven dat ze de Herenroute kennen en 113 van hen fietsen weleens (delen van) deze route. Dit betekent dat 7 respondenten de Herenroute wel kennen, maar hem nooit gebruiken. Deze groep is te klein om separaat uitspraken over te doen.

19

Tabel 5: Hoe vaak fietst u (delen van) de Herenroute Herenroute n=113 Dagelijks

23,0 %

Wekelijks

35,4 %

Maandelijks

14,2 %

Af en toe

27,4 %


Bijna een kwart van de gebruikers van de Herenroute (23%) doet dit dagelijks en meer dan een derde (35%) wekelijks. Iets meer dan een kwart (27%) geeft aan ‘af en toe’ van de Herenroute gebruik te maken. Aan iedereen die bij de screening heeft aangegeven dat ze de Herenroute kennen is in het online onderzoek de vraag gesteld hoe men de Herenroute heeft ontdekt. Tabel 6: Hoe heeft u de Herenroute ontdekt? (meerdere antwoorden mogelijk) mensen die Herenroute kennen n=120 Door de rode stippen op het wegdek

60,0 %

Door de fietsbarbaren

25,8 %

Ik fiets de route al (jaren)

20,0 %

Door de media

17,5 %

Door bewegwijzering

15,0 %

Via via van gehoord Anders

7,5 % 12,5 %


De rode stippen op het wegdek blijken goed te werken. Bijna twee derde (60%) van de mensen die de Herenroute kennen geeft aan de Herenroute ontdekt te hebben door de rode stippen op het wegdek. Ook de in de testperiode ingezette ‘fietsbarbaren’ (acteurs die op enthousiaste wijze fietsers wezen op de Herenroute als mogelijke route tussen Utrecht CS en De Uithof) hebben positief effect gesorteerd op de bekendheid. Meer dan een kwart van de ondervraagden (26%) noemt hen. Een op de vijf ondervraagden die de Herenroute kent (20%), geeft aan dat ze deze route al jaren fietsen. En een op de zes (17,5%) is door de media op de hoogte van het bestaan van deze route. Naast de rode stippen als speciale vorm van bewegwijzering antwoordt 15% dat ze de Herenroute hebben leren kennen door de bewegwijzering. Nadere analyse leert dat 11% ook de rode stippen heeft genoemd en slechts 4% niet, dus waarschijnlijk een andere vorm van bewegwijzering bedoelde. Aan de mensen die de Herenroute (nog) niet kenden (n=130) is de vraag gesteld of ze denken de 'Herenroute' vaker te gaan fietsen nu ze er van op de hoogte zijn. 21% antwoord 'ja' 40% 'misschien' en 38% 'nee'.

20


Motieven voor gebruik Vredenburgroute en Herenroute Tijdens de screening voor het fietsersonderzoek is aan de fietsers gevraagd wat het doel is van hun fietsreis. In onderstaande tabel hebben we de antwoorden uitgesplitst voor de fietsers op de Vredenburgroute en voor fietsers die bij de Herenroute gescreend zijn. Tabel 7: Doel fietstocht - Gebruikers Vredenburgroute versus gebruikers Herenroute Herenroute Vredenburgroute

Herenroute

Totaal

n=310

n=525

n=835

Werk

28,1%

30,1%

29,3 %

Winkelen, horeca

23,2%

28,4%

26,5 %

Studie

17,4%

15,8%

16,4 %

Iemand bezoeken

10,0%

12,6%

11,6 %

Bezienswaardigheden

2,9%

3,0%

3,0 %

Lagere school

1,0%

1,0%

1,0 %

Middelbare school

0,3%

1,1%

0,8 %

Anders

6,1%

4,2%

4,9 %

Bron: face-to-face screening Herenroute en Vredenburgroute

De meest gehoorde redenen waarom iemand zich op één van de routes bevindt, is omdat hij/zij op weg is naar werk (of anderszins zakelijk onderweg) (29%). Ook veel gehoord is winkelen of een horeca gelegenheid bezoeken (26%), onderweg zijn voor de studie (16%) of gewoon om iemand te gaan bezoeken (12%). Er zijn geen verschillen tussen fietsers op de Herenroute en fietsers op de Vredenburgroute. Ook is aan de fietsers gevraagd waarom ze deze route (de route waarop ze zijn gescreend) hebben gekozen. Tabel 8: Reden om deze fietsroute te kiezen Vredenburgroute

Herenroute

Totaal

n=310

n=525

n=835

Snelle route

64,8%

64,0%

64,3 %

Vaste route

22,3%

34,5%

29,9 %

Korte route

20,0%

20,2%

20,1 %

Prettige route

6,1%

19,2%

14,4 %

Veel winkels

5,8%

1,7%

3,2 %

Mooie route

3,5%

6,7%

5,5 %

Anders namelijk

4,2%

1,9%

2,8 %

Bron: face-to-face screening Herenroute en Vredenburgroute

De belangrijkste reden die door bijna twee derde van de fietsers (64%) wordt genoemd is dat het een snelle route is. Dit geldt zowel voor de fietsers op de Herenroute als op de Vredenburgroute. Ook de reden dat het een korte route is (20%) geldt zowel voor de Herenroute als voor de Vredenburgroute. De reden "vaste route" wordt significant vaker gehoord op de Herenroute (35%). Op de Vredenburgroute geeft ‘maar’ 22% te kennen dat het hun vaste route is. Wat verder opvalt is dat de fietsers op de Herenroute vaker zeggen dat hun route een prettige route is (19%) terwijl dit op de Vredenburgroute beduidend minder vaak wordt genoemd (6%). Aan de fietsers is gevraagd of de Herenroute een goede alternatieve fietsroute is om tussen het Centraal Station en het oostelijk deel van de stad (Wilhelminapark/De Uithof) te fietsen.

21

Tabel 9:

Is de Herenroute een goede alternatieve fietsroute om tussen het Centraal Station en het oostelijk deel van de stad (Wilhelminapark/De (Wilhelminapark/De Uithof) te fietsen? fietst nooit

fietst weleens

Herenroute

Herenroute

Totaal

n=137

n=113

n=250

Ja

74,5%

72,3%

73.2 %

Nee

13,9%

16,1%

14.8 %

Anders namelijk:

2,2%

3,6%

2.8 %

Weet ik (nog) niet

6,6%

0,9%

4.0 %


Bijna driekwart van de fietsers (73%) vindt de Herenroute een goede alternatieve fietsroute. Slechts 15% antwoordt hierop ontkennend. Bij het maken van een keuze van een fietsroute is het ook belangrijk om te weten uit hoeveel verschillende routes men een keuze kan maken. Daarom is aan de fietsers gevraagd hoeveel verschillende fietsroutes men kent tussen de Utrechtse Binnenstad en Utrecht-Oost. Tabel 10:

Utrecht-Oost / Hoeveel verschillende fietsroutes kent u tussen het centrum / Centraal Station en Utrecht De Uithof? fietst nooit

fietst weleens

Herenroute

Herenroute

Totaal

n=137

n=113

n=250

1

10,9%

2,7%

7,2 %

2

34,3%

24,8%

30,0 %

3

35,8%

46,9%

40,8 %

7,3%

15,9%

11,2 %

11,7%

9,7%

10,8 %

4 meer dan 4 Bron: online enquête Herenroute

De meeste fietsers (41%) kennen drie verschillende fietsroutes tussen het centrum / Centraal Station en Utrecht-Oost / De Uithof. Dertig procent kent twee verschillende routes. Hoeveel van die verschillende routes die men kent gebruikt men per week? Tabel 11: Hoeveel van die fietsroutes gebruikt u per week? fietst weleens Herenroute

Totaal

n=137

n=113

n=250

1

60,0%

46,9%

53,6 %

2

27,4%

46,0%

35,6 %

3

7,4%

7,1%

7,2 %

4

0,7%

0,0%

0,4 %

meer dan 4

4,4%

0,0%

2,4 %


22

fietst nooit Herenroute


Meer dan de helft van de fietsers (54%) gebruikt maar één route. Bij fietsers die nooit de Herenroute fietsen is dit zelfs 60%. Een derde van de fietsers (36%) gebruikt twee routes per week. Als we alleen kijken naar de fietsers die weleens de Herenroute fietsen, dan is dit bijna de helft (46%).

1.3 Oordeel bewegwijzering Aan de fietsers is gevraagd of ze bekend zijn met de stippen op het wegdek die de Herenroute markeren.

Tabel 12: Bekendheid met de stippen op op het wegdek van de Herenroute Screening

Online onderzoek

Vreden-

Vreden-

burg-

Heren-

route

route

Totaal

burgroute

Herenroute

Totaal

n=310

n=525

N=835

n=81

n=169

N=250

56,5%

61,5%

59,6%

70,4%

71,0%

70,8%

Bent u bekend met de stippen op het wegdek die de nieuwe Herenroute aangeven


Van de mensen die de Herenroute kennen antwoordt 60% bij de screening de stippen te kennen. In het online onderzoek is dit zelfs 71%. We zien echter geen noemenswaardige verschillen tussen mensen die op de Vredenburgroute of op de Herenroute zijn bevraagd.

In het online onderzoek is aan de mensen die de Herenroute kennen ook de vraag gesteld of men de fietsroute bewegwijzering heeft gezien. Twee derde van de mensen die de Herenroute kennen (67%) heeft de fietsroute bewegwijzering gezien. Van deze groep die de bewegwijzering überhaupt is opgevallen, heeft bijna iedereen ook de rode stippen op het wegdek gezien (66%).

23

Tabel 13: Heeft u de bewegwijzering bewegwijzering gezien? mensen die Herenroute kennen n=120 Heeft u de fietsroute bewegwijzering gezien op de Herenroute?

66,7%

Wat voor bewegwijzering heeft u gezien op de route (meerdere

antwoorden mogelijke) •

Rode stippen op het wegdek

65,8%

•

Kleine rode bordjes aan palen

30,8%

•

Grote witte borden bij begin en einde van de route

11,7%


Zo'n 31% van de mensen die de Herenroute kennen heeft de kleine rode bordjes aan de palen gezien. Van de groep die de bewegwijzering überhaupt is opgevallen is dit ongeveer de helft (30,8% versus 66,7%).

Slechts één op de tien mensen (12%) die de Herenroute kent heeft de grote witte borden aan het begin en einde van de route gezien. Van de groep die de bewegwijzering überhaupt is opgevallen is dit één op de zes mensen.

24


Aan de mensen die bewegwijzering hebben gezien is gevraagd wat ze hiervan vinden in termen van mooi, handig en opvallend. De antwoorden staan weergegeven in tabel 14.7

Tabel 14: Oordeel over bewegwijzering Rode stippen op wegdek n=79 Vindt u deze bewegwijzering: •

mooi

40,5 %

•

handig

62,0 %

•

opvallend

58,2 %

Vindt u de rode stippen op het wegdek op de route duidelijk? JA

79,7 %


Aan de mensen die de rode stippen op het wegdek hebben gezien is gevraagd of ze deze duidelijk vinden. Hierop antwoordt 80% bevestigend.

1.4 Oordeel Herenroute Voorafgaand aan de test om de Herenroute als alternatieve fietsroute door de Utrechtse Binnenstad aan te bieden en hier meer bekendheid voor te genereren, zijn er enkele fysieke aanpassingen aangebracht. Aan de deelnemers aan het online onderzoek is gevraagd of men iets van deze aanpassingen heeft gemerkt. Tabel 15: Aanpassingen aan de weg op de Herenroute mensen die Herenroute kennen n=120 Heeft u opgemerkt dat er aanpassingen zijn gedaan aan de weg op de Herenroute ter verbetering?

21,7%


Een op de vijf mensen die de Herenroute kennen (22%) heeft gemerkt dat er aanpassingen zijn gedaan aan de weg ter verbetering van de Herenroute als alternatieve fietsroute. Aan de respondenten die de Herenroute kennen is gevraagd “Hoe waardeert u de volgende kwalificaties van de 'Herenroute'?”, waarna 12 kwalificaties zijn voorgelegd. In onderstaande grafiek zijn de antwoorden af te lezen.

7

Het aantal waarnemingen voor de rode ronde bordjes en de witte borden aan het begin en eind van de route is te gering om betrouwbare uitspraken te kunnen doen.

25

Figuur 4: Waardering van de 'Herenroute'? (N=120) Kwalificatie ties

(zeer) eens een s

(zeer) oneen on eens eens

Smalle straten

55,0

20,0

Teveel reliëf in wegdek

41,7

18,3

Wegdek niet comfortabel

38,3

23,3

Weinig winkels

44,1

19,1

Onveilig

15,8

47,5

Teveel drempels

16,7

37,5

Druk

21,6

44,2

Lang

21,7

44,1

Kort

25,9

21,7

Mooi

65,0

5,9

Rustig

48,4

17,5

Snel

35,0

20,0

60 %

40 %

20 %

0%

0%

20 %

40 %

60 %

Bron: online enquete Herenroute

Opvallend is de hoge score voor de kwalificatie ‘mooi’. Bijna twee derde (65%) vindt de Herenroute een mooie fietsroute (tegenover 6% die het geen mooie route vindt). Ook wordt het rustige karakter positief gewaardeerd (48% positief tegenover 18% negatief) en dat geldt ook voor de snelheid van de route (35% positief tegenover 20% negatief). Met een aantal ‘negatieve’ fysieke aspecten zijn meer mensen het (zeer) eens dan (zeer) oneens. Dit geldt voor te smalle straten, teveel reliëf in het wegdek, dat het wegdek niet comfortabel is en dat er weinig winkels langs de Herenroute zijn. Daar staat tegenover dat het aantal fietsers dat positief denkt over de veiligheid, drempels, drukte en lengte groter is dan het aantal dat er negatief tegenover staat. Aan de gebruikers van de Herenroute is gevraagd of men prettig over deze route fietst.

Tabel 16:

Vindt u de weg waarover u fietst op de Herenroute Herenroute of de delen van de Herenroute die u kent prettig? fietst weleens Herenroute n=113

ja nee gedeeltelijk geen mening

51,3 % 3,5 % 40,7 % 4,4 %


De helft (51%) van de gebruikers vindt van wel, 41% vindt gedeeltelijk wel en gedeeltelijk niet en 4% vindt de route in het geheel niet prettig.

26


Aan de mensen die van mening zijn dat (delen van) de Herenroute niet prettig fietst is gevraagd wat er verbeterd kan worden om van de Herenroute een prettige fietsroute te maken.

Tabel 17: Wat kan er verbeterd worden? fietst niet of gedeeltelijk prettig n=50 Minder reliëf in wegdek

40,0 %

Voorrangssituatie aanpassen

36,0 %

Asfalt voor fietsers

34,0 %

Kortere wachttijd verkeerslichten

26,0 %

Minder drempels

10,0 %

Rode route

10,0 %

Anders namelijk:

26,0 %


De meeste mensen noemen minder reliëf in het wegdek (40%) en asfalt voor fietsers aanbrengen (34%). Ook vaak genoemd zijn: het aanpassen van de voorrangssituaties (36%) en zorgen voor kortere wachttijden bij verkeerslichten (26%).

1.5 De verleiding Aan alle respondenten in het online onderzoek is gevraagd op welke wijze zij te motiveren zijn om een alternatieve fietsroute te kiezen in plaats van hun vertrouwde route. In de volgende tabel staan de antwoorden weergegeven. Tabel 18:

Met welke redenen kiest u een een alternatieve fietsroute, fietsroute, in plaats van uw vertrouwde fietsroute? Totaal n=250

Sneller

57,6%

Rustiger

51,6%

Minder verkeerslichten

45,2%

Mooier

21,2%

Kortere route

20,4%

Positieve voorrangssituatie

16,8%

Gladder wegdek

15,6%

Kortere wachttijd verkeerslichten

15,6%

Veiliger

14,4%

Rood asfalt voor fietsers

10,4%

Bredere straten

2,8%

Minder drempels

2,4%

Meer winkels

1,2%

Anders namelijk

4,4%


27

De twee meest genoemde redenen om voor een alternatieve fietsroute te kiezen zijn dat de alternatieve route sneller (58%) en rustiger (52%) moet zijn. Ook een route met minder verkeerslichten is voor veel mensen een reden om voor een alternatieve route te kiezen (45%). Een op de vijf fietsers is te verleiden met een mooiere of kortere route. Aan de respondenten is gevraagd of men zich door bewegwijzering laat ‘verleiden’ tot het nemen van een alternatieve fietsroute. Tabel 19:

Kunt u als fietser door middel van bewegwijzering 'verleid' worden om een alternatieve fietsroute te fietsen? Totaal n=250

Ja

42,2%

Nee

18,9%

Nauwelijks

39,0%


Op deze vraag zijn de meningen verdeeld: 42 % zegt ja, 39% nauwelijks en 19% nee. Ook is gevraagd via welke informatiekanalen zij mogelijk ‘verleid’ kunnen worden tot het nemen van alternatieve fietsroutes. In tabel 20 staan de verschillende kanalen van hoge impact naar lage impact gerangschikt. Tabel 20:

Via welke kanalen kan informatie over fietsroutes u 'verleiden' om een alternatieve fietsroute te fietsen? (Meerdere keuzes mogelijk) fietst nooit

fietst weleens

Herenroute

Herenroute

Totaal

n=137

n=113

n=250

Informatiebord op straat

48,9%

45,1%

47,2%

Mond-op-mond-reclame

39,4%

46,9%

42,8%

Promotie-acties op straat

34,3%

34,5%

34,4%

Media

26,3%

38,9%

32,0%

Posters

22,6%

16,8%

20,0%

Fietsroute-app

17,5%

14,2%

16,0%

Website van eigen organisatie (zoals werkgever, school, studie)

15,3%

14,2%

14,8%

Nieuwsbrief

8,8%

15,0%

11,6%

Website

9,5%

12,4%

10,8%

8,0%

12,4%

10,0%

12,4%

8,0%

10,4%

Anders Geen van deze Bron: online enquête Herenroute

De kanalen die het meeste kans geven op succes bij de verleiding naar een alternatieve fietsroute zijn: informatiebord op straat (47%), mond-op-mond-reclame (43%) en promotieacties op straat (34%). Tussen de mensen die de Herenroute weleens fietsen en zij die dat nooit doen zien we geen (significante) verschillen.

28


2 Wonen aan een alternatieve fietsroute door de Binnenstad •

Een kwart van de aanwonenden is niet op de hoogte van het feit dat ze aan een alternatieve fietsroute wonen.

•

Iets minder dan de helft van de aanwonenden is op de hoogte van aanpassingen aan het wegdek. Net als bij de fietsers zijn ook bij de aanwonenden de rode stippen op het wegdek het meest opgevallend (98%).

•

De bekendheid met de rode en witte stippen en met de rode bordjes aan lantaarnpalen is bij de aanwonenden aanzienlijk hoger (resp. 98% en 83%) dan bij de fietsers (resp. 66% en 31%).

•

Ruim driekwart van de aanwonenden (78%) zegt geen overlast te ondervinden van de alternatieve Herenroute. Zo'n 10% ervaart wel overlast, met name een toename van het aantal fietsers en gevaarlijke verkeerssituaties.

•

Meer dan de helft van de aanwonenden die de Herenroute kennen (57%) vindt deze route een goede alternatieve fietsroute.

2.1 Inleiding Hoe kijken de bewoners van de Herenroute aan tegen deze alternatieve fietsroute. Kennen zij de Herenroute als alternatieve fietsroute die door de gemeente wordt gepromoot? Weten ze sinds wanneer deze alternatieve route in gebruik is? Hebben ze iets gemerkt van de veranderingen die in hun straat zijn opgetreden sinds deze route in gebruik is genomen? Ondervinden ze overlast? En waar bestaat die dan uit? En hoe kan deze overlast in de ogen van de aanwonenden worden voorkomen of worden geminimaliseerd? Om antwoord op bovenstaande vragen te kunnen geven is een locatie-onderzoek uitgevoerd onder de bewoners van de straten die deel uitmaken van de Herenroute.8 Circa een kwart van de huishoudens die wonen langs de route (80 respondenten) heeft aan het onderzoek meegedaan.

2.2 Bekendheid en gebruik Herenroute Op de vraag of men de Herenroute kent antwoordt bijna twee derde van de aanwonenden (62%) positief en 9% denkt de route wel te kennen. Een kwart van de bewoners zegt de Herenroute niets en 4% weet het niet. Nadat de enquêteur een kaartje van de Herenroute heeft laten zien is aan aanwonenden gevraagd of ze zelf weleens delen van de Herenroute fietsen. Eén op de tien bewoners fietst nooit (stukken van) de Herenroute. Van de mensen die wel (delen van) de Herenroute fietsen doet twee op de drie dit dagelijks (39%) of wekelijks (37%). Een op de vijf (21%) fietst de Herenroute af en toe (onregelmatig).

8

Zie bijlage 2: onderzoeksverantwoording locatie-onderzoek onder aanwonenden

29

2.3 Oordeel bewegwijzering Aan de aanwonenden is gevraagd of de verandering met betrekking tot de bewegwijzering van de Herenroute is opgevallen. Tabel 21: Bekendheid met bewegwijzering aanwonenden die

fietsers die Herenroute

Herenroute kennen

kennen

n=60

n=120

•


98,3%

65,8%

•

Kleine rode bordjes aan palen

83,3%

30,8%

Bron: onderzoek aanwonenden; online enquête Herenroute

Bewegwijzering met rode en witte stippen op het wegdek (98%) en met rode bordjes aan lantaarnpalen (83%) zijn door de aanwonende van de Herenroute goed opgemerkt. De aanwonenden scoren wat bekendheid met deze vormen van bewegwijzering betreft aanzienlijk hoger dan de fietsers die de Herenroute kennen (resp. 66% en 31%). Hoe beoordelen de aanwonenden deze nieuwe vormen van bewegwijzering? Tabel 22: Oordeel over bewegwijzering AANWONENDEN

FIETSERS

AANWONENDEN

FIETSERS

rode stippen op

rode stippen

rode bordjes aan

rode bordjes aan

wegdek

op wegdek

lantaarnpalen

lantaarnpalen

n=59*

n=79*

n=50*

n=37*

Vindt u deze bewegwijzering: •

mooi

44,1%

40,5 %

40,0%

48,6 %

•

handig

37,3%

62,0 %

42,0%

59,5 %

•

opvallend

90,0%

58,2 %

54,0%

54,1 %

Bron: onderzoek aanwonenden; online enquête Herenroute * het betreft hier de aantallen die horen bij de percentages in tabel 21. Dus 98,3% van 60 aanwonenden die de Herenroute kennen, is bekend met de rode stippen. Dit zijn 59 respondenten. En 65,8% van de 120 fietsers die de Herenroute kennen is bekend met de rode stippen. Dit zijn 79 respondenten.

Bijna iedereen (90%) van de aanwonenden vindt de rode stippen op het wegdek opvallend. Dat is veel meer dan de 58% van de fietsers die de rode stippen op het wegdek opvallend noemden. Twee van de vijf aanwonenden vindt ze mooi (en dat komt overeen met de fietsers) terwijl iets meer dan een derde (37%) de rode stippen handig vindt. Bij de fietsers was dit bijna twee op de drie. De mening van de aanwonenden over de kleine rode bordjes aan lantaarnpalen in termen van mooi en opvallend stemt overeen met de fietsers. Aanwonenden zeggen echter minder vaak dat ze deze bordjes handig vinden (42% tegenover 60% bij fietsers). Aan de aanwonenden die de bewegwijzering niet mooi, handig of opvallend vinden is gevraagd of er een ander woord is waarmee zij de rode stippen op het wegdek kunnen omschrijven. Tweederde (68%) antwoordt hierop met een negatieve omschrijving (zoals: lelijk, onduidelijk, onnodig, ontsierend, zonde van het geld e.d.), 13% antwoordt neutraal en 19% positief (met termen als speels, functioneel, iets origineels). Met betrekking tot de rode bordjes aan lantaarnpalen antwoordt 50% negatief (onduidelijk, onnodig, stom en storend), 29% neutraal en 21% positief (functioneel, grappig, praktisch).

30


2.4 Oordeel Herenroute Aan de aanwonenden is gevraagd of hen is opgevallen dat er sinds begin 2013 veranderingen aan de Herenroute zijn aangebracht. Hierbij is specifiek gevraagd naar verbeteringen aan het wegdek. Tabel 23: Veranderingen aan de Herenroute aanwonenden die Herenroute kennen n=60 •

verbeteringen aan het wegdek?

48,3%

Bron: onderzoek aanwonenden

De helft van de aanwonenden die bekend zijn met de Herenroute antwoordt op deze vraag bevestigend (48%). De andere helft is niet bekend met de aangebrachte veranderingen. Ondervinden de aanwonenden van de alternatieve fietsroute overlast van de Herenroute? Bijna vier op de vijf vindt van niet (78%). Eén op de tien (10%) vindt van wel, namelijk door een toename van het aantal fietsers door de straat. Zo'n 8% signaleert meer gevaarlijke verkeerssituaties. Wat kan de gemeente doen om de overlast te beperken? Tien mensen hebben hierop geantwoord, waarbij de volgende zaken in het oog springen: drempels terug of intact laten zodat het geen raceroute wordt, beter handhaven door meer bekeuren en bochten in de route veiliger maken (ook voor voetgangers). Aan alle aanwonenden van de Herenroute is aan het eind van het vraaggesprek de volgende vraag voorgelegd: “De gemeente Utrecht onderzoekt of fietsers bereid zijn om alternatieve fietsroutes te kiezen

om zo de drukte in de Binnenstad te spreiden. De Herenroute is zo’n mogelijke alternatieve route om de drukte op Vredenburg, Janskerkhof en de Nachtegaalstraat te verminderen. Vindt u de Herenroute een goede alternatieve fietsroute?” Tabel Tabel 24: Is de Herenroute een goede alternatieve route? AANWONENDEN

AANWONENDEN

AANWONENDEN

AANWONENDEN

Totaal

die Herenroute

ondervindt geen

ondervindt

kennen

overlast

overlast

n=80

n=60

n=69

n=11

Vindt u de Herenroute een goede alternatieve fietsroute?: •

ja

55,0%

56,7%

56,5%

45,5%

•

nee

25,0%

23,3%

20,3%

54,5%

•

weet niet / geen mening

20,0%

20,0%

23,2%

0,0%

Bron: onderzoek aanwonenden

Iets meer dan de helft van de ondervraagde aanwonenden (55%) vindt de Herenroute een goede alternatieve route, een kwart is negatief en 20% weet het niet of heeft geen mening. Of iemand de Herenroute wel of niet kent is daarop niet van invloed. Aanwonenden die aangeven overlast te ondervinden van de fietsroute geven iets vaker aan dat ze het geen goede alternatieve route vinden. Het gaat echter om een indicatieve uitkomst (n=11).

31

3 Belangengroepen •

Alle belangenorganisaties zijn positief over de Herenroute als alternatieve fietsroute.

•

Herenroute is volgens hen snel, relatief rustig, maar over het wegdek en de bewegwijzering zijn ze minder enthousiast.

•

Om fietsers te motiveren een alternatieve fietsroute te nemen is het volgens meerdere belangenorganisaties van belang om deze tijdig aan te geven. Bij fietsers uit West bij voorkeur al aan de westkant van het spoor.

•

Nieuwe inwoners van Utrecht zouden in het informatiepakket van de gemeente al op de routes gewezen kunnen worden.

3.1 Inleiding Om de context te kunnen schetsen en meer duiding te kunnen geven aan de resultaten van het online onderzoek onder fietsers hebben we naast een onderzoek onder aanwonenden ook telefonische interviews gehouden met een aantal vertegenwoordigers van verschillende belangengroepen die bij de start van de Herenroute-campagne door de gemeente zijn geïnformeerd. Er is gesproken met de volgende belangengroepen: COSBO-Stad-Utrecht, Adviescommissie Ouderenbeleid, Vidius Studentenunie, SOLGU, ROCOV, Wijkraad Binnenstad en Wijkraad west. Daarnaast is een gespreksnotitie gebruikt van een gesprek dat heeft plaatsgevonden tussen het Projectmanagementbureau en de Fietsersbond. Aan vertegenwoordigers van de belangengroepen (zie bijlage 3) zijn de volgende vragen voorgelegd: •

Wat vindt u goed aan de alternatieve fietsroute Herenstraat en de wijze waarop het is uitgevoerd? Wat is er goed aan? En wat zijn de minpunten?

•

Heeft u alternatieve ideeën voor de Herenroute? Of: Wat voor andere alternatieve routes heeft Utrecht nodig?

•

Heeft u ideeën hoe de gemeente de Utrechter (het best) kan bewegen om alternatieve fietsroutes te gaan gebruiken?

•

Hoe beoordeelt u het idee om fietsers in Utrecht, en dan met name de Binnenstad, beter te spreiden en daarvoor dus meer verschillende alternatieve fietsroutes te ontwikkelen? Welke adviezen wilt u de gemeente hierbij meegeven?

De antwoorden worden in de volgende paragrafen weergegeven. Voor alle duidelijkheid, de belangengroepen zijn benaderd om hun visie te geven op de ontwikkeling van alternatieve fietsroutes om het drukke fietsverkeer in de Utrechtse Binnenstad te spreiden. De reacties en alternatieve oplossingen die zijn genoemd zijn niet allemaal in één lijn, maar sommige geven op bepaalde punten extra diepgang.

3.2 Bekendheid en gebruik Herenroute Alle gesprekspartners waren goed op de hoogte van de gemeentelijke plannen om met alternatieve fietsroutes de fietsers in Utrecht beter te spreiden. Ze waren echter niet allemaal even goed op de hoogte

33

van de alternatieve fietsroute Herenroute. Vier van de zeven ondervraagden had zelf weleens (een deel van) de Herenroute gefietst. Alle belangengroepen zijn positief over het streven om het drukke fietsverkeer in de Binnenstad van Utrecht te spreiden door de fietsers alternatieve fietsroutes aan te bieden.

3.3 Oordeel bewegwijzering Herenroute Alle belangengroepen zijn positief over de bewegwijzering van de Herenroute met behulp van rode en witte stippen, in ieder geval voor wat betreft de mate waarin ze opvallen. Zeker voor vaste gebruikers die regelmatig vanaf het station naar De Uithof fietsen, kunnen ze ondersteunend werken bij het (blijven) volgen van de route. Wel vragen enkele belangengroepen zich af of het voor iedereen duidelijk is waar de route naar toe gaat. Men mist op het wegdek aanduidingen waar de stippen heen leiden. Dit is volgens sommige belangengroepen te ondervangen door gebruik te maken van ANWB-bewegwijzering en de fietsknooppunten, met kleine aanpassingen om het beter zichtbaar te maken in de Utrechtse Binnenstad (bijvoorbeeld aanbrengen op het wegdek in plaats van bordjes aan lantaarnpalen) Bijna alle belangengroepen melden dat de kleine ronde rode bordjes aan lantaarnpalen in het geheel niet opvallen. Verschillende belangengroepen melden dat het begin- en eindpunt van de Herenroute onvoldoende opvalt in de volle omgeving. Ook de bouwwerkzaamheden in het Stationsgebied zijn daar debet aan. Enkele belangengroepen wijzen erop dat de toeleiding naar alternatieve routes veel eerder moet plaatsvinden op bestaande routes en niet pas als men in de Binnenstad aankomt. De bewegwijzering via de rode en witte stippen wordt echter gezien als een mooi compromis om een route te bewegwijzeren.

3.4 Oordeel Herenroute Het merendeel van de belangengroepen vindt de Herenroute een goed alternatief voor de drukke routes in de Binnenstad. Via de Herenroute fiets je snel, rustig en zonder ander druk verkeer naar het oosten van Utrecht.

Drukte Enkele belangengroepen constateren een toename van de drukte op de Herenroute sinds de gemeente is gestart met het promoten van deze alternatieve fietsroute. En dat er, met name op de route vanaf De Uithof, heel hard op de fiets wordt gereden. Dat verdient aandacht als de Herenroute gepromoot gaat worden als een rustige alternatieve route.

Fysieke gesteldheid (wegdek, drempels, paaltjes, paaltjes, e.d.) De gemeente heeft een aantal fysieke verbeteringen aangebracht op de Herenroute en daarover zijn de belangengroepen positief. De verkeersdrempels zijn niet echt hinderlijk voor fietsers. Ze zijn zelfs gewenst om het extreem hardrijden van fietsers (door de Binnenstad) af te remmen. Ook gezien het verschijnen van meer elektrische fietsen in het straatbeeld.

34


Over de bestrating zijn enkele belangengroepen kritisch. Een deel van de route bestaat uit smalle straten en de bestrating kan beter. Om prettig te kunnen fietsen is een vlakker wegdek dan de huidige klinkers gewenst, maar rood asfalt is volgens enkele andere belangengroepen niet de oplossing. Er zijn echter diverse alternatieven voor een vlak wegdek in plaats van asfalt.

3.5 Aandachtspunten voor de Herenroute Door de verschillende belangengroepen worden een aantal punten in de route benoemd die aandacht verdienen: •

Aandachtspunten zijn de kruisingen met de Oude Gracht en de Nieuwe Gracht. De route kan daar duidelijker.

•

Het park bij de Maliebaan (Lepelenburg) is onoverzichtelijk en je mist daar gemakkelijk de afslag.

•

Ook vanaf De Uithof naar de Herenroute mis je gemakkelijk de juiste afslag richting de Maliebaan. Veiligheid is daar een aandachtspunt

•

In plaats van via de drukke Mariaplaats kan de Herenroute ook lopen via de Walsteeg (tussen Karel V en nieuwbouw Mariaplaats).

•

Maak de Herenroute onafhankelijk van de Sijpesteijntunnel.

3.6 Alternatieve routes door (en naar) de Binnenstad Alle belangengroepen zijn voorstander van goede alternatieve fietsroutes om het drukke verkeer langs de Vredenburgroute te ontlasten. Door de belangengroepen wordt een aantal alternatieve routes door de Binnenstad aangedragen die we hier kort benoemen: •

Er wordt een route genoemd die dwars door Wijk C (Waterstraat en de Daalsetunnel) gaat die meer noordelijk door de Binnenstad loopt. Door een deel van het fietsverkeer vanuit het westen naar de Daalsetunnel te leiden kunnen de andere tunnels worden ontlast.

•

Vanaf De Uithof kun je ook over IBB en de Singel rijden. Aandachtspunt is het Ledige Erf waar veel verkeersstromen samen komen.

•

In verband met de bouwwerkzaamheden bij het station gaat veel fietsverkeer tussen noord-zuid via de Oude Gracht en de Vismarkt. Er is behoefte aan een nieuwe, veilige noord-zuid-route door de Binnenstad. Deze noord-zuid route kan dan ook de noordelijke alternatieve fietsroute (Waterstraat) en de meer zuidelijke Herenroute verbinden.

•

Onderzoek de mogelijkheden om de binnenkant van de singels (in de zuidwesthoek van het centrum) alleen voor fietsers toegankelijk te maken en het autoverkeer via de buitenkant van de singels te leiden.

•

Voor mensen die vanuit Utrecht West door de Binnenstad fietsen om in Oost of De Uithof te komen, is het handiger als de Herenroute al start aan de andere kant (westkant) van het spoor.

Enkele belangengroepen noemen ook alternatieve routes naar de Binnenstad die mogelijk kunnen bijdragen aan een betere spreiding van het fietsverkeer in de Binnenstad: •

Voor het verdunnen van het fietsverkeer vanuit Utrecht West kunnen de Cremerstraat en de Kanaalstraat als alternatieve routes worden ingezet.

35

•

Vanuit Utrecht Noord dient al eerder aangeven te worden hoe men het best door de Binnenstad kan fietsen, fietsers via het kanaal en via de Cremerstraat leiden. Vervolgens een trap met fietsgoot aanleggen op het viaduct en dan via het Movaresgebouw verder naar het centrum.

3.7 Motivering Utrechters voor alternatieve routes Vanuit verschillende belangengroepen worden ideeën aangedragen hoe Utrechters te motiveren zijn om alternatieve fietsroutes te gaan gebruiken. •

Zorg voor kwalitatief hoogwaardige snelle fietsverbindingen, want fietsers kiezen doorgaans voor de snelste route.

•

Investeer in het wegdek, de zichtbaarheid en de bewegwijzering.

•

Een route om het centrum werkt alleen voor fietsers die zo sneller op hun bestemming zijn.

•

Een alternatieve fietsroute moet ook fysiek aantrekkelijker zijn dan de 'standaard' route, bijvoorbeeld door geasfalteerde fietspaden/vlakke bestrating, weinig verkeerslichten, overzichtelijke kruisingen, e.d.

•

Communiceer over werkzaamheden/omleidingen en of er andere activiteiten zijn die de voortgang belemmeren zoals laden/lossen. Sta laden/lossen activiteiten niet toe op een alternatieve route.

•

Neem alternatieve fietsroutes op in het strooibeleid.

•

Gebruik goede promotionele acties zoals de fietsbarbaren om de routes veel bekendheid te geven. Met name de jaarlijkse introductieperiode is hiervoor geschikt. Werk samen met de verschillende Utrechtse studentenverenigingen.

•

Promoot alternatieve fietsroutes via het informatiemateriaal dat iedere nieuwe inwoner ontvangt van

•

Promoot alternatieve fietsroutes bij forenzen (die via Utrecht CS naar Utrecht komen en naar De

de gemeente. Uithof moeten) en bij mensen die niet dagelijks in Utrecht komen via goede informatieverstrekking op het station en de fietsenstalling. Overige punten die zijn genoemd door enkele belangengroepen: •

Bij verdunning van fietsroutes zoeken naar wegen die geen of weinig auto’s kennen.

•

Meer mogelijkheden om de spoorbaan te kruisen.

•

Schenk vooral veel aandacht aan gedragsverandering van verkeersdeelnemers.

•

Probeer de verschillende verkeersstromen zo veel als mogelijk te scheiden en plan nieuwe fietsroutes vanuit een visie op verkeersstromen in plaats van het fietsersbelang.

•

Integreer plannen en uitvoering van (alternatieve) fietsroutes met andere bouwplannen en

•

Probeer Utrechters te motiveren om beter gebruik te maken van transferpunten in de stad. Het

wegwerkzaamheden. nieuwe station Vaartsche Rijn is er daar één van (bij het Ledige Erf/Jutfaseweg). Dit station komt op loop- en fietsafstand van de Binnenstad en krijgt een overstap naar de sneltram.

36


Bijlagen

37

Bijlage 1 FaceFace-toto-face en online onderzoek Onderzoekverantwoording faceface-toto-face en online onderzoek De sector Milieu en Mobiliteit van de gemeente Utrecht is een onderzoek gestart naar een test met de Herenroute als alternatieve fietsroute. Zij heeft veldwerkbureau Desan opdracht gegeven om een enquête uit te voeren onder fietsers in Utrecht. Nadat de vragenlijst was ontwikkeld en de screening was gestart is de afdeling Onderzoek van de gemeente Utrecht gevraagd om zorg te dragen voor de analyse en rapportage, en om een aantal kwalitatieve interviews te houden met verschillende belangengroepen. Daarnaast is ook besloten om een aanvullend onderzoek onder aanwonenden van de Herenroute uit te voeren. Om gebruikers van zowel de Vredenburgroute as van de Herenroute in het onderzoek te kunnen betrekken is een screening op locatie uitgevoerd en vervolgens is een deel van de gescreende fietsers uitgenodigd om deel te nemen aan een online enquête. Voor de screening op de vier locaties (2 op de Herenstraatroute en 2 op de Vredenburgroute) is een poule van 6 enquêteurs geïnstrueerd. Deze enquêteurs hebben een uitvoerige mondelinge en schriftelijke instructie gehad. De veldwerkperiode was van maandag 16 september t/m zaterdag 28 september. Er is op die dagen geënquêteerd tussen 08:00 en 20:00 uur op de volgende locaties: 1.

Kruising Catharijnebaan/Mariaplaats: 16, 20 en 22 september

2.

Kruising Nachtegaalstraat/Burgemeester Reigerstraat met Maliebaan: 16, 19, 20, 22, 25 en 28 september

3.

Vredenburg/Bijenkorf: 16 en 22 september

4.

Stadsschouwburg-kruising Maliesingel met Nobelstraat 16, 20, 22 en 25 september

Het aantal enquêteurs dat per dag is ingezet varieerde gedurende de veldwerkperiode en was afhankelijk van het verloop van het veldwerk. In de tussentijd is de online enquête ontwikkeld, geprogrammeerd en getest. De online enquêtes zijn afgenomen in de periode 29 september tot en met 6 oktober.

Vragenlijst faceface-toto-face 1

Van welke postcode bent u zojuist vertrokken?

2

Naar welke postcode bent u op weg?

3

Wat is/was het doel van uw fietsreis? (Meerdere antwoorden mogelijk)

1

Werk

2

Studie

3

Middelbare school

4

Lagere school

39

5

Winkelen, horeca

6

Bezienswaardigheden

7

Iemand bezoeken

8

Anders, namelijk

9

Sport

10

Muziekles

11

Recreatie

12

Kerk

13

Schouwburg

14

Station

15

Bezoek specialist

16

Ander doel, namelijk:

4

Wat is de reden dat u deze fietsroute kiest? (Meerdere antwoorden mogelijk)

1

Snelle route

2

Prettige route

3

Korte route

4

Veel winkels

5

Mooie route

6

Vaste route

7

Anders namelijk

8

Rustige route

9

Anders, namelijk:

5

Bent u bekend met de alternatieve fietsroute: De 'Heren'Heren-fietsroute' van station naar Wilhelminapark / Uithof?

1

Ja

2

Nee

5.1

Fiets u deze route of delen ervan wel eens?

1

Ja

2

Nee

6

Heren-fietsroute aangeven? Bent u bekend met de stippen op het wegdek, die de nieuwe Heren

1

Ja

2

Nee

7

Mag ik vragen naar uw leeftijd?

De gemeente Utrecht zou u graag nog een aantal vragen voorleggen in een online vragenlijst.

40

8

Mag ik daarvoor uw naam en ee-mailadres noteren?

1

Ja

2

Nee


WebWeb-enquête 1

Wat is uw postcode?

2

Hoe heeft u de 'Herenroute' ontdekt?

1

Door bewegwijzering

2

Door de rode stippen op het wegdek

3

Door de fietsbarbaren

4

Door de media

5

Via via van gehoord

6

Ik fiets de route al jaren

7

Anders, namelijk: @@CONCAT_QST|2.7|R@@

8

Via mijn werk bij de Gemeente Utrecht

9

Ik fietste de route al

10

Anders, namelijk

3

U heeft aangegeven dat u (delen van) de Herenroute wel eens fietst. Hoe vaak fietst u (delen van) de Herenroute?

1

Dagelijks

2

Wekelijks

3

Maandelijks

4

Af en toe

3.1

U heeft aangegeven dat u nooit (delen van) de Herenroute fietst. Waarom fietst u (delen van) de Herenroute nooit?

1

Het is te lang

2

Het is te druk

3

Het wegdek

4

Te weinig winkels

5

Onveilig

6

Smalle straten

7

Anders namelijk: @@CONCAT_QST|3.5.7|R@@

8

Het ligt niet op de route

9

Anders, namelijk

4

Denk u dat u de 'Herenroute' vaker gaat fietsen nu u ervan op de hoogte bent?

1

Ja

2

Nee

3

Misschien

4

Geen mening

5

Heeft u opgemerkt dat er aanpassingen zijn gedaan aan de weg op de Herenroute ter verbetering?

1

Ja

2

Nee

3

Weet niet

6

Vindt u de weg waarover u fietst fietst op de Herenroute of de delen van de Herenroute die u kent prettig?

41

1

Ja

2

Nee

3

Gedeeltelijk

4

Geen mening

6.2

Wat zou er verbeterd kunnen worden?

1

Minder relief in wegdek

2

Minder drempels

3

Rode route

4

Asfalt voor fietsers

5

Voorrangssituatie aanpassen

6

Kortere wachttijd stoplichten

7

Anders namelijk: @@CONCAT_QST|6.2.7|R@@

8

Minder wandelaars op het pad

9

Situatie Maliebaan

10

Anders, namelijk

7.

In Hoe waardeert u de volgende kwalificaties kwalificaties voor de Herenroute? (zeer eens, eens, niet eens/niet oneens, oneens, zeer oneens) Snel Rustig Mooi Kort Lang Druk Wegdek niet comfortabel Weinig winkels Onveilig Smalle straten Teveel relief in wegdek Teveel drempels

Op de Herenroute is gebruik gemaakt van een nieuw soort bewegwijzering voor fietsers. 8

Heeft u de fietsroutefietsroute-bewegwijzering gezien op de 'Herenroute'?

1

Ja

2

Nee

9

Wat voor bewegwijzering heeft u gezien op de route? (Meerdere antwoorden mogelijk)

1


2

Kleine rode ronde bordjes aan palen

3

Grote witte borden bij begin en eind van de route

10

Wat vindt u van de nieuwe bewegwijzering? (ja, nee, weet niet)

42


Mooi Handig Opvallend geen mening?

11

Vindt u de rode stippen op het wegdek op de route duidelijk?

1

Ja

2

Nee

3

Geen mening

12

Vindt u de kleine rode bordjes aan de lantaarnpalen duidelijk?

1

Ja

2

Nee

3

Geen mening

13

Vindt u het beginbegin- en het eindbord duidelijk?

1

Ja

2

Nee

3

Geen mening

De gemeente Utrecht onderzoekt of fietsers bereid zijn om alternatieve fietsroutes te kiezen om zo de drukte in de binnenstad te spreiden. 14

Met welke reden(en) zou u een alternatieve fietsroute fietsroute kiezen, in plaats van uw vertrouwde fietsroute? (Maximaal 3 keuzes mogelijk)

1

Rustiger

2

Mooier

3

Gladder wegdek

4

Sneller

5

Minder drempels

6

Rood asfalt voor fietsers

7

Positieve voorrangssituatie

8

Minder stoplichten

9

Kortere wachttijd stoplichten

10

Kortere route

11

Meer winkels

12

Veiliger

13

Bredere straten

14

Anders namelijk

15

Is de Herenroute een goede alternatieve fietsroute om tussen het Centraal Station en het oostelijk deel van de de stad (Wilhelminapark/Uithof) te fietsen?

1

Ja

2

Nee

3

Anders namelijk:

4

Ligt er aan waar ik vandaag kom/heen moet

43

5

Ja, als je maar door kan fietsens/als er aan gewerkt wordt

6

Weet ik (nog) niet

16

Hoeveel verschillende fietsroutes fietsroutes kent u tussen het centrum / CS CS en UtrechtUtrecht-oost / De Uithof?

1

1

2

2

3

3

4

4

5

meer dan 4

17

Hoeveel van die fietsroutes gebruikt u per week?

1

1

2

2

3

3

4

4

5

meer dan 4

18

Kunt u als fietser door middel middel van bewegwijzering 'verleid' worden om een alternatieve fietsroute te fietsen?

1

Ja

2

Nee

3

Nauwelijks

18.1

Via welke kanalen kan informatie over fietsroutes u 'verleiden' om een alternatieve fietsroute te fietsen? (Meerdere keuzes mogelijk) mogelijk)

1

Website

2

Media

3

Fietsroute-app

4

Promotie-acties op straat

5

Informatiebord op straat

6

Mond-op-mond-reclame

7

Posters

8

Nieuwsbrief

9

Website van eigen organisatie (zoals werkgever, school, studie)

10

Anders namelijk:

11

Geen van deze

12

Huis-aan huis info / flyers

13

Fietsersbond

14

Routeplanner op internet

15

Bewegwijzering (borden/kleuren)

16

Anders, namelijk

Vraag 19 19

44

Heeft u nog opmerkingen of suggesties?


Bijlage 2 Locatie ocatietie-onderzoek onder aanwonenden Onderzoeksverantwoording locatielocatie-onderzoek onder aanwonenden Er is een locatie-onderzoek uitgevoerd onder de bewoners van de straten die deel uitmaken van de Herenroute, te weten: Springweg (tussen Mariaplaats en Haverstraat), Haverstraat, Hamburgerstraat, Herenstraat en Lepelenburg. Moreelsepark, Mariaplaats en stukjes Maliebaan en Maliesingel zijn buiten dit onderzoek gehouden, omdat zich hier hoofdzakelijk zakelijke panden bevinden. Het onderzoek is uitgevoerd op zaterdag 12 oktober in de middag (vanaf 15.00 uur) en de avond (tot 21.00 uur). Dat zijn de momenten op de hoogste trefkans om bewoners thuis aan te treffen. In totaal bevinden zich aan (dit deel van) de Herenroute circa 340 adressen (met iets meer dan 500 bewoners). Bij het onderzoek op locatie is met 80 bewoners van 16 jaar of ouder een kort vraaggesprek gevoerd. Dit betekent dat bij circa een kwart van de huishoudens die wonen aan de Herenroute informatie over de Herenroute is ingewonnen. Dit is voldoende om betrouwbare uitspraken te kunnen doen over hoe de Herenstraat-bewoners denken over de alternatieve fietsroute. Van de respondenten was 40% man en 60% vrouw.

Enquête onder aanwonenden 1

Kent u de Herenfietsroute of de Herenroute?

1

ja, die ken ik wel

2

ja, ik denk wel dat ik die ken

3

ik weet niet of ik die ken

4

nee, die ken ik niet

2

Fietst u zelf wel eens delen van de Herenroute?

1

Ja, dagelijks

2

Ja, wekelijks

3

Ja, maandelijks

4

Ja, af en toe (onregelmatig)

5

Nee, nooit

6

Weet niet / geen mening

3

Hoe lang is volgens u deze Herenroute al in gebruik als alternatieve fietsroute door Utrecht?

1

Een half jaar

2

Ongeveer 1 jaar

3

Ongeveer 2 jaar

4

Ongeveer 3 jaar

5

Langer dan 3 jaar

6


45

4

Sinds begin 2013 zijn er veranderingen aangebracht aan de Herenroute. Kent u de volgende veranderingen? (ja, nee, weet niet / geen mening) verbeteringen van het wegdek bewegwijzering met rode bordjes aan lantaarnpalen bewegwijzering met rode en witte stippen op het wegdek

5

Wat vindt u van de rode bordjes aan de lantaarnpalen? (ja, nee, weet niet / geen mening) Vindt u ze mooi? Vindt u ze handig? Vindt u ze opvallend?

5.1

Is er nog een ander woord woord waarmee u de rode bordjes aan de lantaarnpalen zou kunnen omschrijven?

6

Wat vindt u van de rode en witte stippen op het wegdek? (ja, nee, weet niet / geen mening) Vindt u ze mooi? Vindt u ze handig? Vindt u ze opvallend?

6.1

Is er nog een ander woord waarmee u de rode en witte stippen op het wegdek zou kunnen omschrijven?

7

Ondervindt u zelf overlast van de Herenroute? En zo ja, wat voor overlast?

1

Ja, toename fietsers door de straat (=drukte)

2

Ja, (meer) gevaarlijker verkeerssituaties

3

Ja, anders namelijk...

4

Nee

5


8

Wat zou de gemeente kunnen doen om deze overlast te beperken?

9

Vindt u de Herenroute een goede alternatieve fietsroute?

1

ja

2

nee

3

weet niet / geen mening

10

46

Heeft u nog opmerkingen of suggesties over de Herenroute?


Bijlage 3 Interviews belangengroepen Ondervraagde belangengroepen Uit een lijst van 15 belangenorganisaties is, in samenspraak met de sector Milieu en Mobiliteit, een aantal personen bereid gevonden voor een kort telefonisch interview. In totaal zijn er 8 contacten gelegd en is er met 7 personen gesproken. Daarnaast is relevante informatie gedestilleerd uit een gespreksverslag van een gesprek dat de sector Milieu en Mobiliteit met de Fietsersbond heeft gehad.

Organisatie

Naam contactpersoon

COSBO-Stad-Utrecht

Nelleke Buurman

Adviescie. Ouderenbeleid

Klaas Battenberg

Vidius Studentenunie

Nienke Rengerink

SOLGU

Job Haug

ROCOV

Aldo Markus

Wijkraad Binnenstad

Ben Nijssen

Wijkraad west

Fred Dekkers

(Fietsersbond

Arjan Wijdeveld)

Checklist kwalitatieve gesprekken met belangengroepen •

Wat vindt u goed aan de alternatieve fietsroute Herenstraat en de wijze waarop het is uitgevoerd? Wat is er goed aan? En wat zijn de minpunten?

•

Heeft u alternatieve ideeën voor de Herenroute? Of: Wat voor andere alternatieve routes heeft

•

Heeft u ideeën hoe de gemeente de Utrechter (het best) kan bewegen om alternatieve fietsroutes te

Utrecht nodig? gaan gebruiken? •

Hoe beoordeelt u het idee om fietsers in Utrecht, en dan met name de Binnenstad, beter te spreiden en daarvoor dus meer verschillende alternatieve fietsroutes te ontwikkelen? Welke adviezen wilt u de gemeente hierbij meegeven?

47

Bijlage 4 BeginBegin- en eindpostcodes van routes In onderstaande twee lijsten staan de begin- en eindpostcodes van de routes weergegeven. De eerste lijst betreft de screening op de Vredenburgroute en de tweede de screening op de Herenroute. De richting van de route wordt in deze lijsten niet weergegeven. Het gaat om het aantal bewegingen die hebben plaatsgevonden. Als bijvoorbeeld een route startte bij 3511 en ging naar 3552 en een andere route startte bij 3552 en ging naar 3511zijn beide routes weergegeven door maxpc=3552 en minpc=3511 en staat bij aantal 2. Screening op de Vredenburgroute:

MAXPC 3511 3511 3512 3512 3515 3522 3523 3524 3531 3531 3531 3531 3532 3532 3533 3533 3533 3544 3544 3551 3552 3553 3553 3555 3561 3571 3571 3572 3573 3581 3581

48

MINPC 3454 3511 3511 3512 3511 3513 3421 3511 3454 3511 3512 3531 3511 3512 3511 3512 3533 3511 3544 3551 3511 3511 3553 3511 3511 3481 3511 3511 3511 3511 3512

AANTAL 1 9 10 4 1 1 1 1 1 4 1 3 1 1 1 1 2 1 1 1 2 1 2 1 1 1 1 2 1 15 4


MAXPC 3581 3581 3581 3581 3581 3581 3581 3581 3581 3581 3582 3582 3582 3582 3582 3582 3582 3582 3582 3582 3582 3582 3582 3582 3583 3583 3583 3583 3583 3583 3583

MINPC 3514 3521 3522 3524 3532 3533 3551 3561 3572 3581 3511 3512 3514 3515 3522 3531 3532 3533 3551 3552 3565 3572 3581 3582 3511 3512 3513 3514 3532 3561 3572

AANTAL 4 1 1 1 2 1 1 1 1 6 11 7 1 1 1 2 2 1 2 1 1 1 8 4 8 4 1 1 1 1 1

MAXPC 3583 3583 3583 3584 3584 3584 3584 3584 3584 3584 3584 3584 3584 3584 3584 3584 3584 3584 3584 3584 3584 3585 3601 3602 3611 3612 3705 3721 3731 3981 3984 3994

MINPC 3581 3582 3583 3511 3512 3513 3514 3515 3531 3532 3533 3534 3551 3553 3554 3562 3564 3572 3573 3581 3582 3511 3581 3522 3581 3582 3511 3511 3723 3531 3511 3511

AANTAL 1 4 1 36 11 2 4 1 5 5 1 1 3 4 1 1 1 1 1 4 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

Screening op de Herenroute:

MAXPC 3512 3514 3522 3531 3533 3544 3544 3551 3555 3571 3572 3572 3572 3572 3581 3581 3581 3581 3581 3581 3581

MINPC 3512 3511 3522 3511 3512 3511 3512 3512 3511 3511 3511 3512 3531 3543 3511 3512 3514 3515 3521 3531 3532

AANTAL 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 4 1 1 1 28 4 1 1 1 1 1

MAXPC 3581 3581 3581 3581 3581 3581 3582 3582 3582 3582 3582 3582 3582 3582 3582 3582 3582 3582 3582 3583 3583

MINPC 3533 3552 3553 3571 3572 3581 3511 3512 3513 3514 3515 3531 3532 3533 3552 3553 3562 3572 3581 3511 3512

AANTAL 1 2 2 1 1 4 5 3 2 1 1 3 1 1 1 1 1 1 3 8 1

MAXPC 3583 3584 3584 3584 3584 3584 3584 3584 3584 3584 3584 3584 3584 3585 3604 3701 3704 3731 3731 3732 3784 3833

MINPC 3583 3059 3511 3512 3513 3521 3531 3532 3533 3581 3582 3583 3584 3511 3582 3582 3584 3511 3512 3511 3581 3581

AANTAL 1 1 17 1 1 1 2 1 1 1 1 1 2 1 1 1 1 2 1 1 1 1

49

50


De Herenroute als alternatieve fietsroute

Recommend Documents