De hele avond kreeg ik een knipoog van prinses Beatrix

Dinsdag 16 april 2013

‘Onze Woningnood = de Speculant z’n brood’ ‘Onze Woningnood = de Speculant z’n brood.’ Deze leus stond levensgroot op een container die op 30 april 1980 in de Van Baerlestraat door krakers was neergezet. De foto is van Yvonne Ravesteijn. Of zij op de foto staat is niet helder, maar wel aannemelijk. De foto maakt duidelijk dat de rellen op 30 maart 1980 zich niet beperkten tot de Dam en omgeving (de Blauwbrug), maar door het hele centrum van Amsterdam plaatsvonden. Andere leuzen die dezer dagen in de stad te horen waren, waren ‘Kein Haus, kein Claus’, ‘Trix is nix’ en natuurlijk ‘Geen woning geen kroning’. De hevige rellen van deze dag staan te boek als de meest heftige rellen in vredestijd en zorgden ervoor dat in de eerste helft van de jaren tachtig de strijd tussen krakers en overheid zeer heftig was.

Wonen op de Elandsgracht was een voorrecht! Pagina 3

‘De hele avond kreeg ik een knipoog van prinses Beatrix’ Allereerst: in de vorige editie noemden wij de inhuldiging van Willem-Alexander tot koning een kroning en dat is fout. Het is een inhuldiging. Dat laat onverlet dat wij op ons verzoek om herinneringen aan 30 april een aantal leuke reacties kregen. En niet te vergeten: de column van Harry Slinger op pagina 3 is ook aan 30 april 1980 gewijd, maar de foto van dat optreden plaatsen we op de voorpagina omdat die zo mooi is. Marianne van der Ven-Schilte heeft niet zozeer een herinnering aan 30 april 1980, maar aan een ontmoeting met Koningin Beatrix. “In 1958 werd ik uitgenodigd voor een lustrum in Leiden. Ik was 17 jaar en redelijk verlegen. Mijn moeder en onze onvolprezen huisnaaister Mientje waren verrukt en gingen meteen aan de slag. De avondjurken, cocktailjurken, hoeden en weet ik veel wat nog meer van mijn twee oudere zussen werden vermaakt: ik was namelijk smaller dan zij. Een beeldige strapless avondjurk van mijn oudste zus, pauwblauwe taftzijde met witte kant over-

trokken en vanaf kuithoogte tot op de grond geplisseerde tule moest het worden. Die wilde ik niet dragen omdat die meteen zou afzakken, maar Mientje vond daar iets op: ze maakte hele mooie schouderbandjes.”

Pagina 5 ‘Iedereen kreeg een diploma’ Pagina 9 ‘Pisbak-koffiekussentjes’ Pagina 10

Koffers vol “Met koffers vol ging ik naar Leiden. De vriend door wie ik was uitgenodigd was lid van de senaat en dat betekende dat ik overal officieel moest aantreden met een boeketje in mijn hand. Zo ook die bewuste avond waar ik een bijzondere herinnering aan heb. Na het officiële gedeelte ging ik even naar het toilet. Toen ik mijn handen waste, zag ik in de vrij grote ruimte prinses Beatrix en prinsen Irene met elkaar fluisteren en naar mij kijken. Ik werd er wat onzeker van en keek of alles wel goed zat. Prinses Beatrix kwam naar me toe en verzekerde me dat ik er heel mooi uitzag,. Zij en haar zus vroegen waar ik die jurk had gekocht. Ik flapte er meteen uit: ‘O, die heeft mijn moeder gemaakt!’ Haar reactie zal ik nooit vergeten: ‘Wat lijkt me dat geweldig dat je moeder kleren voor je

Volgende editie maandag 29 april

Oorlog

Drukwerk, met Harry Slinger op drums, speelde op 30 april 1980 in een ‘Aktieoptreden’. maakt.’ Op de dansvloer kreeg ik de hele avond een knipoog en een brede glimlach van haar.”

De balkonscène na de inhuldiging van Beatrix leverde boegeroep op, maar dat werd overstemd door het ingezette Wilhelmus.

Diemerzeedijk keek uit op een gifbelt

Derdeklassers basisschool Willem Wierstra was in 1980 actief op een basisschool en zat vooraan bij de feestelijkheden. “Alle derdeklassers van de Amsterdamse basisscholen waren uitgenodigd om de troonswisseling mee te maken op de Dam. Het was in die tijd spannend en de verwachting dat er rellen zouden uitbreken was groot. Mijn zoon was ook een derdeklasser en de klas ging ook naar de Dam. Ikzelf ging mee als begeleider, want de juf vond het prettig dat er vijf begeleiders meegingen. Wij werden opgehaald door een bus van het GVB en werden afgezet bij het Victoria Hotel. Daar was de eerste controle. Wij moesten lopen over de trambaan op het Damrak richting Dam. Bij de Zoutsteeg werden wij weer gecontroleerd en op de Nieuwendijk weer. Voordat we op de Dam

mochten was er nóg een controle. Onze plek was achter de perstribune en wij konden alles goed bekijken. Op het moment dat Juliana en Beatrix op het balkon verschenen, klonk er een luid fluitconcert. Maar alle toeschouwers gingen zo luid het Wilhelmus zingen dat het fluitconcert werd overstemd. Het was een dag om nooit te vergeten!” Lees meer op pagina 7

Inkoop

oud Goud oud Zilver Gouden/zilveren Munten Diemen - Almere

Winkelcentrum Diemerplein Diemen 020-6903727 Noordeinde 253, Almere-Buiten 036-5372051 www.puttmann.nl

In de volgende editie plaatsen we een uniek verhaal over een onderduikadres in hetzelfde blok als het Achterhuis zit. En hoewel we in De Oud-Amsterdammer eigenlijk nooit verder teruggaan dan de jaren 50, gaan we in de volgende editie wel verder terug, naar de oorlogsjaren en de bevrijding. Het aantal mensen met unieke verhalen waar ze zelf getuige van waren uit die tijd wordt elk jaar minder, maar ze zijn er nog steeds en wij publiceren ze graag. Zaten u of uw ouders in het verzet? Was u bij het schietincident na 5 mei op de Dam? Heeft u een verhaal uit die tijd dat nog nooit is gepubliceerd, maar dat zeker de moeite waard is om te vertellen? Wij stellen onze kolommen er graag voor ter beschikking. De contactgegevens staan onder aan pagina 3.


pagina 2

TANDPROTHETISCHE ZORG AAN HUIS

Gratis behandeling aan huis

Profdent

Een team van prothese specialisten • nieuwe kunstgebitten, implantaat gebitten, frames kronen en bruggen • Pasvormcorrecties en reparaties • GRATIS behandeling aan huis • GRATIS nazorg • 75% vergoeding vanuit uw basisverzekering, 25% eigen bijdrage • 20% korting op eigen bijdrage bij een nieuwe volledige gebitsprothese. GRATIS ophaal service van huis naar clinic bij implantaties voor een klikgebit Werkgebieden: Den Haag, Amsterdam, Utrecht en Rotterdam

06 28709123 Voor meer info: www.profdent.nl Prinses Beatrixlaan 7 2284 AA Rijswijk ZH Aangeraden door uw zorgverzekeraar:

Vouwgordijnen vuil!!! Gordijnen vuil!!! Bankhoezen vuil!!! www.tempocleaning.nl 035 - 694 62 49

Adverteren in

De Oud-Amsterdammer?

OPEN HUIS

Amsterdam Buitenveldert (Europapoort en Witte Torens).

Zaterdag 20 april open huis van 10-12 uur Meerdere woningen te bezichtigen en per direct beschikbaar! Huurprijs vanaf € 925,- p.m. Vraagprijs vanaf € 257.500,- k.k. U bent van harte welkom in de modelwoning: Weerdestein 94.

Neem contact op via 06-11002679/ 06-29600679 of kijk op www.deoudamsterdammer.nl.

Mogen wij ons even voorstellen ? Miedema & zn. is een ouderwets vertrouwd Hollands bedrijf waarbij kwaliteit, service en persoonlijk contact nog echt bovenaan staan !! Voor al uw stoffeerwerk, leer-, antiekrestauratie en interieuradviezen bent u in onze winkels aan het beste adres.

Altijd een duidelijke, geheel vrijblijvende offerte vooraf ! Stoffeerwerk

Wij beschikken over een grote collectie meubelstoffen waarmee wij al uw eetkamerstoelen, oorfauteuils, bankstellen en sofa’s herstofferen. Zowel klassiek als modern. Wij zijn gespecialiseerd in bekende merken o.a. ARTIFORT, LEOLUX, GELDERLAND, ROLF BENZ, GISPEN, PANDER en OISTERWIJK meubelen.

Leerbewerking

Wij kunnen diverse leer reparaties verrichten, o.a stiknaden, uitgerekt leer innemen, gedeeltelijk vernieuwen van leren banken of stoelen. Uiteraard bekleden wij met het beste kwaliteit leer. Wij leveren de originele huiden van alle bekende merken. Wij zijn gespecialiseerd in het repareren en herstofferen van o.a. CHESTERFIELD meubelen.

Restauratiewerk

Wij restaureren antieke kasten, kabinetten, bureaus en tafels. Ook kunnen wij antieke meubels voorzien van nieuwe was en/of politoerlagen. Heeft u stoelen met biezen of rieten zittingen die versleten of beschadigd zijn, dan kunnen wij deze voor u vernieuwen. Tevens verwijderen wij houtworm en logen wij al uw meubels.

48 uur service

Doorgezakte banken of fauteuils, kussens veerloos, leeg of uitgezakt? Wij proberen u binnen 48 uur te verhelpen van uw klachten d.m.v. de vullingen aan uw houding aan te passen, en u zo te voorzien van een perfect zitcomfort. Bel voor meer informatie of een vrijblijvende afspraak bij u thuis of kom even langs in onze winkel

Openingstijden: ma. t/m vrij. 08.30 - 17.00 uur en zaterdag 10.00 - 16.00 uur

Veldweg 22 - 1404 CV Bussum - Tel: 035-6912905

GRATIS

HALEN EN BRENGEN LEVERING ONDER 3 JAAR GARANTIE


pagina 3

Wonen op de Elandsgracht was een voorrecht! door Gerda Weverink In de tram vind ik een Parool van maandag 25 maart. Die kan ik nooit laten liggen. Ik blader in de verkreukelde krant en lees op pagina 18: ‘Ondernemers en buurtbewoners vrezen dat de herinrichting Elandsgracht te luxe maakt’.

De helft van de pagina wordt in beslag genomen door een vreselijke foto waarop hoofdzakelijk auto’s en daken van auto’s te zien zijn. Er verdwijnen 165 parkeerplaatsen. ‘Als je de essentie van een plek weghaalt, streef je je doel voorbij’, citeert de verslaggeefster. Hoezo essentie weghalen? Wat was die essentie dan?

Terugblik Een terugblik maakt dat helder. Mijn vader had er zijn zaak, hij was grossier in chocolade en suikerwerken, we woonden op nr. 14. Naast ons was restaurant De Gouden Bal. Een pleisterplaats voor alleenstaande bewoners en een eldorado voor onze kat, die altijd de biefstukken pikte in de keuken als de kok het raampje liet openstaan. Op nummer 18 was de limonadefabriek van de familie Schiet. De kinderen uit de buurt mochten altijd komen kijken en kregen de glazen knikkers mee die over waren van de gebroken kogelflesjes. Daarnaast de kapper, vervolgens een smederij waar de paarden voorzien werden van nieuwe hoefijzers, en daar weer naast veilinggebouw De Eland, waar mijn moeder haar huisraad aanvulde met een bureau of piano. Zij gaf opdracht en de veilingmeester deed de rest. Vlaggenfabriek Op nummer 12 was de vlaggenfabriek van Ruder. Dat was verboden terrein. De familie Geel woonde op 10. De vader deed iets in en met huizen, de dochters waren

De parels van de Jordaan.

mijn vriendinnetjes. Aan de overkant op de hoek van de Prinsengracht was café De Eland. Vader en moeder runden de tent en de dochter speelde met ons op straat. Want op straat spelen konden we: het hele plein stond tot onze beschikking. Er waren nog geen beelden van Jordaanartiesten, maar gewoon verstoppertje spelen om het huisje op de hoek van het plein. De haringman voorzag ons van heerlijke verse haring, de kelder van de gebroeders Lindeman voor de aardappelen, de slager had heerlijke biefstukken en draaide het gehakt waar je bij stond. Gedempte gracht Het belangrijkse voor ons was het speelplein over de hele lengte van de gedempte gracht. We sleepten onze tafeltjes en stoeltjes naar buiten als het mooi weer was en ‘s winters konden we sleetje rijden. Alleen jammer dat je nooit de lucht kon zien op die gracht. De iepen waren zo groot dat ze hun schaduwen over de hele straat wierpen. Bioscoop De Edison deed goede zaken in de buurt. Wanneer mijn moeder groene zeep nodig had, werd ik naar het ‘Potten en pannenwinketje’ gestuurd om een klodder van dat spul te halen in een grauw papier. Jamin (Sjamin genoemd) verkocht ijsjes van 5 cent en ik werd op heterdaad betrapt toen ik thuis uit de geldla op het kantoortje twee stuivers pikte om mijn vriendinnetje en mezelf te trakteren!

Voorrecht Om in deze straat op te groeien - ik woonde er tot mijn 23ste - was een voorrecht! Alles wás er gewoon. In de oorlog gebeurde er veel, na de oorlog bezetten de zwarthandelaren de hoeken van de straten en riepen ze onze huishoudelijke hulp na wanneer ze in het uniform van het Leger des Heils op weg ging naar de tram in de Marnixstraat, naar ‘de zang’. Vol weemoed fiets ik nog wel eens over de gracht. Ik woon er al lang niet meer, kijk naar het ouderlijk huis (nu een Turks restaurant), de vele restaurantjes, winkels die er niet meer zijn. Het café is er nog, maar is niet meer in handen van een, voor mij, legendarisch echtpaar, dat de echtelijke twisten met veel omhaal voor de deur uitvocht. En dan zeggen dat je door de parkeerplaatsen te verwijderen de essentie weghaalt? Bewoners kunnen op het plein zitten als het ‘s zomers warm is onder de oude iepen, kinderen kunnen er heerlijk spelen en wie weet halen ze die beelden ook eens een keertje weg! Het elektriciteitshuisje staat al op de nominatie! Is dat te luxe? Kom nou!

Het ging om vertrouwen Daar draait het hele leven om: vertrouwen. Toen ik in Buurthuis De Banne werkzaam was kwam mijn vriend Co Dehé met een aantal vrienden op het idee een prachtig binnenvaartschip te kopen. Ze noemden hem Vertrouwen. Het doel was om jongeren die niet op vakantie gingen in Friesland te leren zeilen. Een hele ervaring op het water in de wind in plaats van in de goot. Via het IJsselmeer naar Stavoren was wel wat anders dan de pont over het IJ. Voor de jongeren uit de volksbuurten was het een wereldreis naar een gebied waar zelfs een heel andere taal gesproken werd. Ook volkszanger Peter Beense is een weekje mee geweest. Hij was er getuige van dat Marijke en ik toen verliefd op elkaar geworden zijn. Omdat de subsidiekraan in die jaren ook al op slot ging waren de vrijwilligers van de Vertrouwen afhankelijk van giften. Daarom werd de Stichting Vertrouwen in het leven geroepen en deed men graag een beroep op DRUKWERK om op actiedagen geld in te zamelen. Tijdens

menige Vertrouwenactie speelden wij de sterren van de hemel en het geld uit de zakken van de mensen. Een grote slag kon geslagen worden op de kroningsdag van 30 april 1980. In de vroege morgen werd op het Rembrandtplein een podiumwagen met spandoek geplaatst. Er was veel volk op de been dus konden de collectanten veel geld ophalen. Omdat het een roerige dag beloofde te worden, hadden we een gevarieerd muziekprogramma samengesteld met voor elk wat wils. We waren nog niet begonnen met spelen of ja hoor, de pleuris brak al uit. In de geschiedenis is wel vaker een

opstand of revolutie muzikaal begeleid. Nou, die dag kregen wij dat spontaan toebedeeld. Het ene moment speelden wij het Wilhelmus van Karbouwen voor de Mobiele Eenheid, het volgende moment rukten van de andere kant de autonomen en krakers op en speelden we Beatricks en Kraak maar (b) raak. Een toeschouwer heeft de foto op de voorpagina gemaakt. Of de geschiedenis zich na 33 jaar zal herhalen is de vraag, maar ook dit keer gaat het er nog steeds om in wie je vertrouwen kunt hebben. De stichting voor jongerenvakanties bestaat nog steeds en Drukwerk ook (weer).

De Elandsgracht met de hoge iepen.

Colofon De Oud-Amsterdammer is een uitgave van De Oud-Amsterdammer BV. Verschijning is elke twee weken. Distributie vindt plaats via ruim 400 verspreidpunten in Amsterdam en regio. Hoofdredacteur: Hans Peijs De Oud-Amsterdammer BV Postbus 5003, 1380 GA Weesp T 020 – 716 39 79 E [email protected] I www.deoudamsterdammer.nl

Informatie over adverteren Myrna Bos, Irene Venneker T 06 - 11002679 Myrna Bos T 06 - 29600679 Irene Venneker Copyright Op de teksten, foto’s en het ontwerp van De Oud-Amsterdammer rust copyright. Niets mag op welke wijze dan ook worden overgenomen, verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt zonder toestemming van de uitgever.


pagina 4

Gun je kinderen en jezelf de ruimte. Binnen én buiten

Papeveld. Dat is straks lekker thuiskomen

Thuis. In Papeveld, Weesp

24 Gezinswoningen en 6 Twee-onder-één-kappers Royaal. Compleet. Duurzaam én betaalbaar

• Lekkere tuin, flinke berging • Voldoende kamers voor kinderen en/of hobby’s • 1 of 2 parkeerplekken • Geschikt voor grotere huishoudens (ca. 125 - 165 m2)

v.a. €292.000 v.o.n.

v.a. €389.000 v.o.n.

VERKOOPINFORMATIE: De Vuurtoren makelaardij o.z.

a 0294 43 23 23 [email protected]

Oplage: 120.000 ex.

.

Dé gratis krant voor de echte Amsterdammer

Ontvang voortaan De Oud-Amsterdammer in uw brievenbus

Dinsdag 5 oktober 2010 - Jaargang 2, nr. 9

Ja, ik wil een jaarabonnement op De Oud-Amsterdammer € 49,90 (in Nederland)

€ 75,00 (buitenland)

Voorletters......Tussenvoegsel............Achternaam.................................................................. Zelf olieboll en bakken

is ontaard

Maandag 24

decem

ber 2012 “Volgens mij bakken nog steeds veel nooit gedaan mensen hun , want ik heb eigen oliebolle een trauma deed”, schrijft n en appelfla overgehouden Marianne van ppen. Maar aan de manier der Werft. “De ik heb dat met kranten waarop mijn keuken was papier en natte moeder dat haar domein thee- en handdo vroeger mijn moeder en alle kieren eken. De kindere was die kokende werden dichtge n mochten de olie heel gevaarl tot Marianne’s propt keuken plezier. “Mijn ijk.” Uiteinde niet in, want Deze week onder lijk stonden moeder had volgens te eten, maar meer: de oliebollen het oliebolle dat zei je natuurli n bakken niet op tafel, maar jk niet. Maar hangen. Wat in de vingers niet ‘De liefde voor het ergste was een smerigh en die dingen eid. Dus wat die baklucht waren niet de Meer was mij betreft geldt: die een paar dagen in huis lang leve de bleef Talloze oliebollenkraam aangeboren’ moeders bakten .” vroeger zelf hun flappen. Foto: oliebollen en Yvonne Kruk/ww appelpagina 3 w.geheugenvanoo st.nl.

Adres .......................................................................................................................................

in een trau ma

Pannen en het vuurwerdekksels waren van vroeger

Postcode .............................. Plaats .........................................................................................

In De Oud-Am sterdammer van 11 december deden we een oproep voor leuke verhalen rond de feestdagen. Die zijn er gekomen, waarbij blijkbaar vooral ‘Oud en Nieuw’ veel herinneringen oproept. Hetgeen ons er meteen toe brengt u een voorspoedig en bovenal gezond 2013 te wensen.

‘Vooral het vuilspuien heeft me erg aangegrepen’ pagina 5

‘Op het afdrukke Bij de familie Van Lange hadden n ze een van de brandmelder systeem voor het uitdoen van de lichtjes: stonden lijfstraffe elke avond draaide n!’ vader een lampje “Wanneer wij los. ‘s morgens vroeg ons bed pagina 9 uitkwamen, wisten we niet welk lampje was losgedraaid en begonnen we Vlammen elke keer weer van voren af aan met voelen in de nacht! welk lampje het was. Als je de goede U leest deze krant had, gaf dat altijd een bepaalde vlak voor of na opwinding. Dat kerst, maar in elk geval snoer stelde trouwen heerst de sfeer s niet veel voor, van de kerstdagen nog helemaal pagina 11 niet nadat er in huis. Arie van door de jaren Lange weet nog goed heen allerlei andersoortige hoe het tijdens lampjes in waren deze feestdagen bij hem thuis gedraaid. Je had peertjes was halverwe van matglas, ge de jaren ‘60. “Groot was felle gladde lampjes, lampjes ie niet, maar met een reliëfje we hadden wel altijd een erop en nog meer ongerege echte kerstboo m en dat kon lds.” lang niet iedereen bij ons in de straat Middenweg) zeggen. Volgende (de Geen kerstboo Met alle versierin editie m in kleur, want gen Ook Loes Kuijkens dat vonden mijn dinsdag 8 vertelt hoe zij ouders januari leuker voor ons, vroeger kerstfeest de zes kinderen vierde. “Wij hadden . Waar de boom was geen kerstboom. Daar gekocht weet Het versieren van ik niet, maar was ons huisje de kerstboom was opeens was ie te klein voor. Wel waren er. Mijn vader voor veel kinderen er kerstspullen was blijkbaar in de jaren ‘60 handig met het die lagen een feest op zich. te wachten op lasapparaat, want kwamen alleen zolder tot het die had een ijzeren kruis maar weer oude kerst was. Dan klomme mensen. Volmet een stevige gens mij vind n mijn vader deksels om tegen punt erop ik daarom kerst gemaakt waar en ik de vier trappen op elkaar aan te de kerstboom tot op de dag van vandaag nog slaan en naar zolder - wij als het ware lepels om op de op werd gespiest. steeds niets aan.” woonden op de begane vuilnisbak te Ik schat dat de grond - en zeulden slaan. Maar dat mocht niet kerstboom hooguit met de eerder dan dat dozen weer naar 1,20 meter hoog Oud en nieuw we iets beneden. Wij warms hadden was, want deze werd altijd hadden een aangedaan. Ik dressoir waarvan op een dressoirk Loes Kuijkens moest dan de linker- en rechterz vaak het kapertje astje gezet pakt de draad dat ook zeker hoger waren dan (een gebreid of weer op bij ijde 31 decembe één meter hoog het middengedeelte gehaakt moet zijn wollen mutsje r. “Oudejaarsdag geweest.” met een pelerine met een spiegel en was ook Dinsda verjaardag van de erachter. Daar eraan-red.) g 8oma van januar mijn oma, dus op werden i mijn 2013 kartonnetjes hoofd wij waren en zo luidden daar altijd met op gelegd het oude jaar wij de hele familie. uit.” op maat had gemaakt die mijn vader eens gingen De locatie van Op zolder De mannen kaarten en de het concert en de kaarslam Het is op 28 kinderen zaten was werden de Oude pjes toonstellingsge “De kerstboo mspullen de grond met januari precies Rai lagen opaan bouw Rozenkrans bidden de Ferdinand er op geklemd. Als dat klaar zolder. een oud spel kaarten op Eerstvan veertig de Rijwiel de verlichti jaar geleden leek het Bolstraa was bedoeld als Automo ng erin. een altaar, waar t. Hetook dat in de Oude we kaartenhuisjes Dat biel ‘tijdelijke was deedIndustri Fons Buis komt tot 1961 al waren mijn e. Ditvan vadertentoon Rai van maakten memorabel altijd. Daarna wij het gebouw stellings ten- moment verre is katholiek opgevoed verderop aan gelovig.werd tot het optreden plaatsvo een deruimte’ Boveninde piek, dievoor 1922 het broer van 12 uur! Na dat geloof maakte geopen Schede mijnhun schoorst en rijwielen grote nd van d enook een hing de rockband Jan,plein het Gelukkig was Nieuwja en automo die acht de Nieuwe een grote als sporthal. een belangrijk jaar spiegel, Deep Purple. bielen. RAI ouder In 1969 was geopen deel uit daar werden ar-wensen mochten is dan In 1961 van het ritueel Deze week ik, erd, maar Memorawerd eiets de gekleurd bel, omdat de Oude de omheen zetten op oudejaarsavond. onder meer: lampje veel hout) gebouwop mocht we op het Oude RAI bleef (hijRAI kon al balkonnetje met bandleden er bijeen gehangen,tot oud,van de punt . In dedaarna vervalle 1975nog verder deksels en houten na vijftig zomertwee de andere bestaan minuten de n en zeer werden werden er meerdeboom!), wat Tony brandge versierse brui aan gaven lepels; er totdiehet Hartweger len envaarlijk Lees verder op pagina re popconcerten vogeltjes dat was(want weeinde altijd allerlei met als het, maar gevolg dat het er was toch zomera en dat het After, Joe Cocker zo bevestigd 7. gezellig!ctiviteite gegeve was aardig en publiek ging voor ons ” n. Naast n gehouden leek ofDeep en Led muiten. achter ze Zeppeli Purple en tegenst elkaar In ook hebben onder aannvlogen elling tot het hier concert charmant en daarna ende concert van anderen Ten verzorg len, ijspegels bal- d.“En dan Rolling Stones The Years en noem maar De Oud-Am kwam het ritueel: in het Kurhau op.” voor het kerstdis dat in sterdammer 1964 uit de ner werd een hand liep, zijn De Oude RAI. rollade gekocht 3 pret wenstpagina hier geen tige feestdag en omdat dat tv-beelden iets speciaals u van. Getuige was, moest er en en een n zeggen naarstig in het echter dat de kookboek worden goed Jordaan chaos veel groter oproer is 2013 gekeken hoe die oud Goud Was u erbij op was. moest worden bereid. met veel geweld 28 januari 1973? oud Zilver Mijn tante kwam Heeft u ook met dan om te neergeslagen helpen. Zij was stoelen gegooid Gouden/z altijd eerste kerstdag ? Was u ilveren ook kwaad haar gezin bij met op de dronken ons. Meestal ging Munten bandleden? Of heeft het goed met de rollade pagina 5 u andere herinne en dan was het ringen smullen.” aan dit optrede n? Wij zijn ernaar Lutz Fashion op Hans Makkelie Luchtpostfoto ge- zoek. Met mails en telefoon heeft minder Herenweg 45 tjes kunt u warme herindoor Anique Bosschae neringen aan DIEMEN nomen bij CS of terecht op de adressen die 3645 DE VINKEVEEN de kerst. In een rt Winkelcen aanpagina 3 onder aan kort mailtje schrijft hij: “Mijn trum Diemerple staan. Amstel 212 de in Diemen moeder gehele winte was jarig met Lutz.nl 020-6903727 Op 28 januari kerst en dat betekend rcollectie www.puttmann 1973 trad de MET e altijd een huis Britse .nl hardrockband visite. Ik vond vol pagina 9 het helemaal Deep Purple niets, want er op in de van Lou van Rees, ‘Oude Rai’ aan moesten heel de Ferdinand WE BEGINNEN doen wat Bolstraat in moeite om Amsterdam. DONDERDAG de bandleden ‘Waar het niet brandt, Het concert, van Deep Purple georganiseerd zover te krijgen 27 DECEM door Nederla hoef je dat ze überhau BER OM 08.59 nds impresario ook niet te UUR pt nog wilLou van den optreden Rees, werd gepresen blussen!’ . Ze legden uit teerd als rockcon dat de meeste bezoekers van van het jaar. cert verre kwamen Toen wist men . Toen de nog niet dat groep eindelijk de avond volledig pagina 11 inzag dat ze het uit de hand zou niet konden maken om lopen. De mooie herinne niet op te treden, ringen blijken haalde iedereen verlicht er niet minder om. adem. De moeilijk heden schenen overwon nen te zijn.” Het concert ging die avond Harry Knipschi definitief door. Deep Purple houdt ld, popmuziekdesku het voor gezien. ndige, vertelt dat er Volgende in de jaren ‘70 editie veel over het Politie te paard concert is verschen dinsdag 22 en in de media. Iemand die die De januari reden dat dit avond bij het concert, in tegenste concert van Deep Purple aanwezi lling tot bijvoorbeeld het g was, is Henk concert van The Landkroon. “Heb je Rolling Stones, een beetje wel eens 15.000 in de vergetelh mensen door politie te eid is geraakt, is dat paard er bij The Rolling een hal uitgeslag zien worden? en Stones wel filmopna De band stond mes werden gemaakt om negen uur gepland, maar . Toch is er een hoop verscheen pas gebeurd op die na twaalven bewuste 28 op het podium, januari 1973... volkomen dronken , en verdween drie kwartier later weer. De paarden zakten overigen Aankomst band s door de houten in Amsterdam vloer en de politie te paard Knipschild haalt sloeg met wapenst een uitspraak ken iedereen van Rob okBakker van het die voor hun Veronica-blad stok kwam aan waarin onherroepelijk hij vertelt over de zaal uit, door de aankomst die smalle van Deep zijdeuren van Purple in Amsterd de Oude Rai.” am. “’s Middags om kwart voor vier tufte de Trans Europe Volle bak Express uit Keulen het Centraal Station “Het was een van Amsterdam Vorig jaar serie van drie binnen. In een vroegen we concerten op drie wolk opeenvolgende oosterse dampen van om verhalen over Dit zĳn zo’n avonden in de stapte Deep Purple de strenge beetje de enige Oude Rai”, vertelt Henk. winter van trein. De hele uit de beelden die over 1963 en dat “Ik koos met ploeg kwam daarop zĳn van de vechtpa leverde veel mijn broer en een vriend om half vijf in het Hilton fraaie resultaten rtĳ. van me voor Deep Hotel op. Deze Purple. Het grootste concert keer willen er juwelen gekocht. aan. Meteen werden Schiphol FOTO: HARRYKNIPS we daar overhe waar we ooit CHILD.NL en naar Engeland De manager zaaide en met winters naartoe geweest waren. paniek door te ’. Na wat heen vertellingen e en weer gepraat ‘s Middags hebben vertellen dat worden naar over vroege gingen de heren men de instalwe op de brommer kaartjes het r. Waarbij latie nooit op naastgel wij het egen Okura-h maar proberen vroeger al toch tijd kon bouwen gehaald voor Het vijftal van otel. concert. 1990 vinden .” Aangekomen het in de Oude Deep Purple hoorde Rai. ‘Kom jongens, ‘s Avonds werden bij de Oude want ook dat is alweer Rai bleek dat we gaan hier toen dat moeder zij pas rond een we door de er onvoldoende 23 jaar weg. Naar uur gelede van een vriend stroom kon of tien op het Verder terug n. worden getapt, naar de Oude podium verwacht werden mag natuurl er moest een gebracht. We Rai ijk ook. en waren hier lijntje gelegd Wat we zoeken kwamen door niet blij mee. “Ilse en een zijn zijdeur naar binnen en mooie verhaLetty, twee medewe len over sneeuw werden direct rksters overvallen gevechten door de enorme (buurt oud Goud tegen buurt?) mensenmassa. , barre omstan Ik hoorde oud Zilver later dat het er digheden of juist vijftienduizend Gouden/z niet, dat werk. waren. Er stonden enorme ilveren Uw bijdrage kunt kleerkasten om u sturen naar de zaak in goede banen de adresMunten gegevens die te leiden. Ik had u op pagina mijn Afga Lutz Fashion Iso Rapid camera 3 rechts onderaan met flitsblokje vindt. En Herenweg 45 mee en zei dat ik voor o ja, mooie foto’s zijn ook de schoolkrant 3645 DE VINKEVEEN welkom. Foto: foto’s moest de gehele maken. Ik werd wintercoll www. geheugenvanw toen door zo’n DIEMEN ectie MET est.nl. grote beer Lutz.nl op de voorste Winkelcentrum rij gezet, een Diemerplein meter Diemen van het podium. Ik bleek 020-6903727 tussen de pers www.puttmann neergezet: de Volkskrant .nl en de Telegraa f. Zij lachten zich rot om mijn verhaal van de schoolkrant.”

Telefoon ................................................................................................................................... E-mail ......................................................................................................................................

De Oude RAI

Ingangsdatum .........................................................................................................................

was rijp voo r de sloop

Deep Purple

15.000 mense te paard Ouden door politieuit bij RAI uitgeslage Lutz! n 50% KORT Inkoop

Wilt u dit abonnement cadeau geven? Vul dan hieronder de gegevens in van de ontvanger.

knallend

het jaar

ING!

Voorletters......Tussenvoegsel............Achternaam.................................................................. Adres ....................................................................................................................................... Postcode .............................. Plaats .........................................................................................

Winter

Deze bon kunt u opsturen naar: De Oud-Amsterdammer, Postbus 5003, 1380 GA Weesp of ga naar www.deoudamsterdammer.nl en vul de bon digitaal in.

Inkoop

knallend het jaar in bij nieuwe Lutz

50% KORTING the time is

Hierbij machtig ik De Oud-Amsterdammer om jaarlijks een bedrag van € 49,90 van onderstaand bank- of girorekening af te schrijven t.n.v. Enter Media Weesp:

De Oud-Amsterdammer is een uitgave van: De Oud-Amsterdammer bv Adres: Postbus 5003, 1380 GA Weesp Telefoon: (020) 7163979 Redactie: Hans Peijs, André Verheul

!

now!

Lees verder op pagina

7.

Advertenties: Irene Venneker, Myrna Bos Productie: Enter Media BV

Handtekening................................................................... Oplage: 105.000 ex.

U


Brug op, Brug af op de Museumbrug

pagina 5

Diemerzeedijk keek uit op een gifbelt Over het Diemerpark bij IJburg is de laatste tijd veel te doen. Wat lang niet iedereen weet, is dat dit park is aangelegd op een voormalige vuilstortplaats van chemisch afval. Pieter Bol weet het echter wel degelijk. door Pieter Bol

door Simon van Blokland We gaan de Museumbrug over en komen bij Het Commiezenhuisje op de Weteringschans. Dat werd in 1842 gebouwd in een Barrière, een stadstoegang die de vroegere stadspoorten verving. Over de Singelgracht was een dam gelegd met aan beide oeverkanten sluisdeuren, die het water van de Amstel en dat van de grachten moest kunnen scheiden. In die tijd werd het grachtenwater zo goed en kwaad als dat ging door eb-en-vloedstromen via de Zuiderzee en de Amstel ververst. De stad was daarom in drie boezems verdeeld om het waterpeil te kunnen beheersen. Dat veranderde bij de komst

van het eerste stoomgemaal op Zeeburg nadat het Noordzeekanaal was gegraven en de Oranjesluizen waren gebouwd. Houten bruggen over beide waterkeringen gaven toegang tot de stad, waarvoor tot 1866 tol werd geheven. In 1896, nadat de Singelgracht met het Westerkanaal naar het IJ was doorgegraven en daar met een waterkering, de Westerkeersluis, kon worden afgesloten, werd de dam – waarop inmiddels hoge bomen groeiden – afgegraven. Het Commiezenhuisje herinnert nog aan de periode dat accijns werd geheven bij het bezoek aan de stad. Volgende keer wandelen we de Singelgracht af richting Centrum.

Honderden malen heb ik ‘m gelopen, de tocht naar Muiden over de Diemerzeedijk. Vanuit het Flevopark. Slechts eenmaal vanuit Muiden want je begint graag waar je woont, hoe je terugkomt zie je dan wel (eigenlijk altijd de bus naar het Weesperplein). Tientallen verschillende mensen hebben me begeleid en ze waren steeds verrukt over zo’n verrassend mooi gebied dicht bij de grootste stad van het land. Meestal volstrekt verlaten. De Diemerzeedijk is een van de oudste dijken van ons land. De eerste aanleg ervan dateert van de tijd tussen 1200 en 1300. Later was hij deel van de keten Haarlemmerdijk, Zeedijk, Kadijk, Zeeburgerdijk. Rembrandt heeft er rondgezworven en een paar van zijn etsen tonen een boerderij in Oud-Diemen en een melkboer met hond op de Diemerzeedijk. De melk in twee emmers

Dit is anno 2013 niet meer voor te stellen: een bord waarop wordt geduid dat op deze plek alleen chemisch afval mag worden verbrand. aan een juk. Vanaf die plek ook een gezicht op Durgerdam, dat hij groter maakt dan je in werkelijkheid ziet. Pontje Later heeft het Amsterdam-Rijnkanaal het gebied doorsneden en was er een pontje dat de Oud-Diemerlaan uit Diemen met de dijk verbond. Daar heeft Breitner gebruik van gemaakt want op de dijk schoot hij een mooie foto van zwemmende jongetjes. In het begin van de vorige eeuw zwierf mijn schoonvader Jan Wilcke er rond als jongen. Hij wilde

bioloog worden en dat is ook gelukt. Als oude man kon hij nog enthousiast vertellen hoe uniek het gebied was en welke planten en vlinders hij vond, in deze ontmoetingsplek van (toen nog) zout water van de Zuiderzee en zoet water uit de Watergraafsmeer en de Diem. Wij durfden hem niet te vertellen dat het gebied tientallen jaren was misbruikt door Philips Duphar dat er giftig chemisch afval dumpte, waaronder dioxinen. Dat deed het bedrijf ook in de Volgermeerpolder (Waterland) waar een zeer kostbare sanering juist achter de rug is. Oproep In Diemen zijn in de jaren zestig en zeventig allerlei acties gevoerd tegen de vuilverbranding, onder andere met de leus ‘Lazer op met je vuilverbranding’. De Oud-Amsterdammer wil daar graag een verhaal over schrijven en zoekt mensen die zich dit kunnen herinneren. Bron en foto’s: www.geheugenvanoost.nl/ stadsarchief Amsterdam

Donkere giftige wolken boven een verder gewoon Hollands landschap.

Losse melk door Adrie de Koning en Jos Mol Na de Tweede Wereldoorlog waren er in Amsterdam honderden melkboeren. Zij ventten hun producten uit in een wijk. Omdat de wijken elkaar nogal eens overlapten, werd er in de vijftiger jaren een soort verkaveling toegepast, zodat de wijken veel efficiënter bediend konden worden. Een enkele melkboer bleef zich daartegen verzetten, maar dat protest ebde snel weg. De melkboer had meestal een handkar of een bakfiets met daarop kratten, een boter-, kaas- en eierenkist en een grote melkbus. Deze laatste was ‘s zomers omhuld met een witte molton hoes ter isolatie. Uit de melkbus werd losse melk getapt. Deze was goedkoper dan de flessenmelk. Toch kozen veel klanten voor de melkfles, want die kwam van de fabriek. Met de losse melk kon wel eens gesjoemeld worden. Een melkboer vertrouwde mij eens toe dat hij 28 liter melk aanlengde met 2 liter water. De Keuringsdienst van Waren kon dat niet ontdekken en het leverde snel de opbrengst van 2 liter extra op. Bij ons thuis werd de taptemelk alleen gekocht als er rijstepap op het menu stond. Literflessen

De kratten bevatten de altijd nog bestaande, glazen literflessen die afgesloten waren met een zilveren dop (in R.K.kringen werden ze verzameld voor de missie). De flessen bevatten behalve melk ook karnemelk, yoghurt, vla en diverse pappen, zoals gortepap, karnemelkse pap, havermoutpap, rijstepap, bloemetjespap. Er waren ook flessen met een kroonkurk met ‘dubbelgestoomde’ melk. Er waren ook flessen van een halve liter. Schoolmelk Om de kindertjes in de naoorlogse jaren aan te sterken, werd er op de kleuterscholen schoolmelk verstrekt. De melkfabriek leverde speciale kratjes met flesjes van een kwart liter. Voor de schoolmelk moest wel betaald worden. Veel kinderen kregen daarvoor een zakje om hun hals met een kwartje erin voor de schoolmelk. Tenminste, als moeder het kwartje kon missen. Ik vraag me af hoe er omgegaan werd met de gezinnen die het niet konden betalen. Wij kunnen ons niet herinneren dat er kinderen overgeslagen werden. Weet iemand het nog ? Naarmate de technische mogelijkheden voortschreden veranderde de wijze waarop de melk werd rondgebracht. De bakfiets werd voorzien van een hulpmo-

tor, er kwamen speciale melkkarretjes met een overdekte cabine, later gevolgd door de echte bestelauto’s, meestal VW. Door uitbreiding van het assortiment werden de wagens groter en werd de melkboer een rijdende kruidenier met de SRV-wagen. Maar met de opkomst van de supermarkten verdwenen de melkboeren meer en meer uit het straatbeeld. Het uitventen was een arbeidsintensieve bezigheid en eigenlijk alleen rendabel als er een paar grote bedrijven tot de klantenkring behoorden, zodat in één keer een grote levering voor de bedrijfskantine kon worden gedaan. Later verdwenen de gespecialiseerde melkwinkels ook grotendeels. De meeste melkproducten zijn gebleven, maar nu in kartonnen pakken. De losse melk aan huis in de stad zal niet meer terugkomen. Eerder verschenen in deze rubriek in respectievelijke volgorde: de blauwe girobus, de brievenbus aan de tram, kruidenier P. de Gruyter, de vuilnisemmer met nummer, de verkeersagent, de telefooncel, de Afghaanse jas, de tv-antenne, de voddenman, dubbele remmen op de tram, de open tramwagen, rieten vloerbedekking, de ratelman, de schillenboer, bakkerskar en drollenprikker (deze in één aflevering), matten kloppen, de ponskaart, de postzegelautomaat,

‘vleesch voor honden en katten’, de brandmelder, de scharensliep, de spaarzegel, het licht- en gasmuntje, warmtekrulspelden, drankje Trio en

aardappelschilcentrifuge (de laatste drie in één rubriek), de knijpkat, de looien daaier en het badhuis met badmeester.

pagina 6


dé gratis krant voor de echte Amsterdammer - De Oud-Amsterdammer

Amsterdamse uitjes Open Joodse Huizen: intieme herdenkingen in Amsterdamse huizen Tentoonstelling over Federico Fellini Het Joods Cultureel Kwartier en het Amsterdams 4 en 5 mei Comité houden op 4 en 5 mei het dubbelprogramma Open Joodse Huizen – Huizen van Verzet. Op 4 mei worden kleinschalige herdenkingen gehouden in Amsterdamse huizen waaruit de Joodse bewoners tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn weggevoerd; op 5 mei staan huizen waarin verzet werd georganiseerd centraal. Verschillende sprekers, onder wie overlevenden, vertellen hun verhaal over vervolging, oorlog, verzet én bevrijding. Zo speelt Julius Vischjager piano in het laatste huis waar hij met zijn moeder, die de oorlog niet overleefde, woonde; vertellen Harry en Sieny Cohen over hun werk met de crèchekinderen uit de Hollandsche Schouwburg in de voormalige kweekschool aan de Plantage Middenlaan en wordt aan de Nieuwe Achtergracht de geschiedenis van het vroeger daar gevestigde Joodse bejaarden- en ziekenhuis de Joodse Invalide belicht. Iedereen is welkom om te luisteren, mee te praten en te herdenken. Herdenkingen in In ‘Huizen van Verzet’ op 5 mei worden in 20 huizen indrukwekkende De Oud-Amsterdammer verhalen verteld over dappere studenten, dwarse kroegbazen en strijdbare In de volgende editie van communisten. Over het vervalsen van documenten, het verbergen van De Oud-Amsterdammer mensen, het maken en verspreiden van illegale pers. Maar ook over het besteden we in de rubriek verlies van de dapperen die stierven. Met onder anderen Tinie IJsberg, Amsterdamse Uitjes aandacht dochter van een gefusilleerde februaristaker, een uitgebreid programma in Kriterion over het redden van kinderen, en Rob Metz, die opgroeide aan aan de vele herdenkingen die de Egelantiersgracht waar vergaderd werd en wapens werden opgeslagen. in Amsterdam op 4 en 5 mei worden gehouden. Zie voor het volledige programma www.huizenvanverzet.nl. Meer informatie op www.4en5meiamsterdam.nl.

De Jordaan en de Gouden Koets In de Rietvinck aan de Vinkenstraat is donderdagmiddag 18 april tussen 15.00 en 17.00 uur een lezing van Thijs van Leeuwen. Thijs van Leeuwen, co-auteur van het boek ‘De Gouden Koets, Van Amsterdams geschenk tot nationaal symbool’ alsook woordvoerder van de burgemeester van Amsterdam tijdens de inhuldiging van Koningin Beatrix in 1980, gaat in op de ontstaansgeschiedenis van de Gouden Koets, waarbij de Jordaan een uitermate belangrijke rol heeft gespeeld. Daarbij zal hij aandacht schenken aan de families in de Jordaan die hebben bijgedragen aan het initiatief voor de bouw van de Gouden Koets. Met de inhuldiging van Koning Willem Alexander in zicht zal hij tevens het tentoonstellen en het gebruik van de Gouden Koets bij de inhuldigingen van Koningin Wilhelmina in 1898 en Koningin Juliana in 1948 belichten.

Afschaffing van de slavernij tijdens Amsterdam in gesprek Zondag 21 april wordt in het kader van de reeks Amsterdam In Gesprek een bijeenkomst gehouden over 150 jaar afschaffing van de slavernij (foto Slavernijmonument in het Oosterpark). Aspha Bijnaar (wetenschappelijk onderzoekster Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis) en Alex van Stipriaan (hoogleraar Caribische geschiedenis Erasmus Universiteit Rotterdam) vertellen over de rol van Amsterdam in het Nederlandse slavernijverleden. Ook wordt stilgestaan bij de sporen die in het tegenwoordige Amsterdam nog te vinden zijn van het slavernijverleden, zowel fysieke, mentale als immateriële sporen. Uiteraard vertellen de gastsprekers ook over de afschaffing van de slavernij, dit jaar precies 150 jaar geleden. De toegang is gratis. Het aantal zitplaatsen is beperkt tot maximaal 100 personen. Wees dus op tijd, want vol is vol. Zondag 5 mei is overigens de laatste bijeenkomst. Dan is het onderwerp Kampgedichten Nachher/Naderhand van Felix Oestreicher. Met Helly Oestreicher (dochter) en Ton Naaijkens (vertaler en bezorger van de gedichtenbundel Nachher/Naderhand). Kijk ook op www.stadsarchief.amsterdam.nl voor meer informatie over Amsterdam in Gesprek.

Nederlandse Opera en Het Nationale Ballet op 30 april De Nederlandse Opera en Het Nationale Ballet treden op 30 april op tijdens de Koningsvaart voor het nieuwe koninklijk paar. Het Koor van De Nederlandse Opera brengt op het plein voor Filminstituut EYE een uitvoering van de finale uit de opera L’amour des trois oranges van Sergej Prokofjev. Het Nationale Ballet danst op een ponton in het water het duet Trois Gnossiennes van choreograaf Hans van Manen op de gelijknamige compositie van Erik Satie. Dansers zijn eerste solisten Igone de Jongh en Casey Herd. De Koningsvaart vertrekt om 19.45 uur vanaf het Filminstituut. Het nieuwe koninklijk paar krijgt tijdens de Koningsvaart over het IJ een feestelijk cultureel programma aangeboden. De vaartocht eindigt rond 21.30 uur bij het Muziekgebouw aan het IJ.

EYE presenteert in de zomermaanden een grote tentoonstelling over Federico Fellini, een van de gezichtsbepalende meesters van de naoorlogse Italiaanse cinema. Fellini – The Exhibition, begeleid door een retrospectief filmprogramma Alles is Fellini, is van 30 juni t/m 22 september 2013 in EYE, IJpromenade 1, Amsterdam. De tentoonstelling Fellini - The Exhibition, opgezet als een visueel laboratorium, toont de bronnen van Fellini’s rijke verbeelding en laat zien hoe Fellini in zijn films en daarbuiten een mythisch beeld van zichzelf en van het Italiaanse leven schiep. De tentoonstelling belicht daarnaast de wijze waarop hij in zijn films gangbare lineaire vertelstructuren wist te doorbreken en hoe hij op speelse wijze existentiële vraagstukken aansneed.

Vuile Huichelaar in DeLaMar De nieuwe cabareteske meezing theatershow Vuile Huichelaar 3 toert met veel succes in de theaters. Maandag 6 mei staat DeLaMar in Amsterdam (aanvang 20.00 uur) op het programma. Na de succesvolle tournees ‘Vuile Huichelaar’en ‘’t Zal je kind maar wezen’ is er een nieuw programma: ‘Vluchten kan niet meer!’. Saskia van Zutphen en Paulette Willemse zingen vele bekende meezingers en verbinden de liedjes aan elkaar met grappen en sketches. Na de show wordt het feest gecontinueerd in de foyer, waar de dames met een van de muzikanten gaan zingen. Meer informatie www.delamar.nl.

‘Aspects of Love’ komt naar Carré Woensdag 17 april, donderdag 18 april, vrijdag 19 april en zaterdag 20 april wordt in Koninklijk Theater Carré de musical ‘Aspects of Love’ opgevoerd. Aspects of Love is een verhaal over de ongrijpbare facetten van liefde en verlangen, een musical die uitdaagt en raakt. Wat enkel een onschuldige romance leek te zijn, wordt het begin van een langdurige, vurige en gepassioneerde rondedans tussen vijf mensen uit drie generaties, waarbij verovering, verraad en verlies uiteindelijk hun ware gezicht laten zien. Aspects of Love is gebaseerd op de gelijknamige roman van David Garnett over de kunst van het liefhebben en het liefhebben van de kunst en speelt zich af tegen de achtergrond van de Franse Pyreneeën, Parijs en Venetië. De jonge Engelsman Alex wordt, al reizend door Frankrijk, hopeloos verliefd op de ambitieuze actrice Rose. De hoofdrollen zijn voor Ernst Daniël Smid, René van Kooten, Lone van Roosendaal, Maaike Widdershoven en Michelle van de Ven. Zij spelen respectievelijk de hoofdrollen van George, Alex, Rose, Giulietta en Jenny. Meer informatie over ander andere de kaartverkoop is te vinden op www.musicals.nl.

Wandeling langs sportclubs van weleer De Watergraafsmeer is de bakermat van veel sportclubs. Helaas zijn er veel verdwenen of gefuseerd, maar er wordt nog steeds heel veel gesport. Tijdens een verhalenwandeling op zondag 28 april wordt een rondje gemaakt langs onder andere de velden van voorheen Madjoe, DJK (foto, www.geheugenvanoost.nl), De Geuzen en Meerboys. Het wordt een sportieve wandeling, dus trek een paar stevige schoenen aan. Uw eigen verhalen zijn meer dan welkom. Na afloop is er gelegenheid om onder het genot van een kopje koffie o.i.d. nog wat na te praten. De wandeling begint om 11.00 uur en duurt tot ongeveer 13.00 uur. De kosten bedragen 3 euro per persoon, inclusief de consumptie na afloop (graag vooraf gepast betalen). Het startpunt wordt zo spoedig mogelijk bekendgemaakt. Aanmelden kan bij Jo Haen via e-mail [email protected] of per telefoon 020-6920720.

Facebook.nl/JebenteenAmsterdammerals De Oud-Amsterdammer zorgt elke twee weken voor een karrenvracht aan nostalgie uit ons aller Mokum. Maar Amsterdam leeft onder de Amsterdammers niet slechts een keer per twee weken, maar elke dag. Om daarin te voorzien heeft De Oud-Amsterdammer een Facebookpagina geopend met veel foto’s van vroeger en nu. De boodschap: je bent een Amsterdammer als je een bijzondere herinnering bewaart aan een foto, of iets herkent of wat dan ook. De redactie van De Oud-Amsterdammer plaatst regelmatig foto’s, maar natuurlijk kunt u ook leuk beeld plaatsen. En als het leuk genoeg is, besteden wij er weer aandacht aan in De Oud-Amsterdammer.


pagina 7

De Eerste Boomdwarsstraat

‘In de Jordaan was het onvergetelijk’ door Jos Mol Ons eerste ‘eigen’ huis (we trouwden in 1971 voor de wet) was in de Jordaan, in de Eerste Boomdwarsstraat 9 II vóór. Via via hadden wij namelijk gehoord dat dit pand zou vrijkomen en wij de woning konden huren. De huur werd iedere week opgehaald (39,55 gulden per week) door de huisbaas en op een kaart afgetekend! De woning bestond uit een woonkamer, een keuken en een kast op de gang waar het beddengoed en de kussens in pasten. Daarnaast waren er ook nog twee ‘toiletten’. Zelfs een douche was er niet, je moest je gewoon aan de geiser wassen. Er woonde nog een echte Jordanese opoe op 3 hoog die de ganse middag uit het raam hing. ‘s Zomers waren we vaak in de stad te vinden omdat het veel te warm was op twee hoog vóór. Maar we hebben daar vijf jaar met geweldig veel plezier gewoond. Ik deed in die tijd mijn promotie bij Piet Borst aan het Jan Swammerdam Instituut (aan de Eerste Constantijn Huygensstraat). Mijn vrouw had toen een zaak opgezet in heren- en damesconfectie in het Confectiecentrum. Er woonden veel wetenschappers vlak in de buurt van de Boomdwarsstraat, waarvan de meeste

De familie Mol woonde op de 2e etage waar de pijlen staan.

hoogleraar werden. Een van hen heeft zijn huis gekocht van de ouders van Herman Emmink (die onlangs overleden is op 86-jarige leeftijd) die er een VerfGlas-Behangzaak hadden. De broer van Herman Emmink is na de restauratie nog een keer terug geweest in het huis. Hij wist niet wat hij zag.

de Eerste Boomdwarsstraat! Van daar verhuisden ze naar Halfweg (1928). In 1972 werd de zaak op de Westerstraat overgenomen door Wim van der Kaaij. Er werden op die fietsen vele titels behaald door o.a Peter Post, Jan Derksen, Arie van Vliet, Gerrie Knetemann, Keetie Hage, Gerrit Schulte, Tiemen Groen, Henk

De Eerste Boomdwarsstraat in 1992: volledig ontmanteld. De huurkaart van 1972. RIH, Mercks en Petri Een paar winkels staan me nog helder voor ogen: de fietsenwinkel van RIH om de hoek, de ijzerwinkel van Mercks beneden ons en de lijstenmakers Petri, ook net om de hoek. De heer Mercks had een geheugen als een pot. Hij liep altijd in driedelig grijs tot hij dik in de 70 was. Hij wist nog precies in welke van zijn duizenden laatjes hij welke van zijn miljoenen artikelen kon vinden! Als je iets niet kon vinden riep je standaard: ‘Ga naar Mercks!’ De fietsenwinkel van RIH (Rijwiel Industrie Holland) was werkelijk van wereldklasse. De fietsenzaak werd rond 1915 gerund door Joop en Willem Bustraan. De gebroeders Bustraan waren bankwerkers en besloten hun eigen fietsen te ontwerpen. Dit deden ze in een werkplaats in

Nijdam, Leontien van Moorsel en Ingrid Haringa. Door de jaren heen zijn zo’n 63 wereld- en olympische titels behaald! Zelf heb ik bij de concurrent, de firma Brands, een racefiets laten aanmeten, waarop ik in vele jaren heel Nederland door ben gefietst. Lijstenwinkel Petri zat er ook al lang voor wij in de buurt kwamen wonen. Als cadeau voor mijn promotie kreeg ik van mijn collega’s een prachtige ingekleurde gravure, gekocht bij de firma Pfann, aan de Oudemanhuispoort. Deze stelde een inkijk voor in de Singel ter hoogte van de Haringpakkerstoren (die wellicht herbouwd wordt). De gravure heeft altijd boven de open haard gehangen. Een paar jaar geleden kwam de gravure met een geweldig geraas naar beneden! Het glas was gebroken, de gravure beschadigd en

de koperen ketting waar hij aan hing was volledig in tweeën gebroken. We hebben het ‘wrak’ naar meneer Petri gebracht en deze heeft de gravure volledig in oude staat hersteld. Ook heeft hij een nieuwe lijst gemaakt. Een heerlijk contact! Nog meer herinneringen Huub Rooymans, destijds de man van Jenny Arean, woonde bij ons aan de overkant. Als het ‘s zomers warm was stonden bij veel bewoners de ramen open. Op zondagmiddagen kwamen er vaak geluiden tot ons die sterk deden denken aan ‘Van Wippenstein’-geluiden. Vooral op vrijdagavond waren de kroegen in de buurt tot laat open. Bij één huis was altijd een verlicht Christusbeeld voor het raam zichtbaar. Een beschonken man kwam daar altijd langs en riep dan steevast: ‘’Met je kut Christusbeeld!” De ramen vlogen dan altijd open en men riep hem tot de orde.

Toen we pas in de straat woonden reed ik een ‘zware’ DKW motorfiets. Op een zekere morgen was het schrikken: hij stond niet meer voor de deur. Goede raad was duur, tot ik maar eens besloot de buurt door te gaan. En verdraaid, in de Boomstraat stond hij. De dieven konden hem niet gestart krijgen en hadden hem maar laten staan. Veel dramatischer was de inbraak in mijn auto. Mijn proefschrift, in concept, zat er namelijk in! Ik had alle geluk van de wereld: mijn proefschrift lag nog op de achterbank, het was de daders te doen om mijn tas! Het kleine straatje lag tussen twee markten in, die van de Westerstraat en die van de Lindengracht. Maar het was er altijd reuzegezellig! De oneven kant van de Eerste Boomdwarsstraat is in 1992 door nieuwbouw vervangen, maar ik denk met veel plezier terug aan deze straat.

Moord op een melkboer Op een zondagochtend kom ik op het bureau. Er zaten een blanke vrouw en een zwarte man op de arrestantenbank. Zij was een hoertje en hij was haar pooier. Zij werkte op het Oudekerksplein. Die nacht hadden zij ruzie gehad en waren door de politie van de straat geplukt en met de surveillanceauto naar het bureau gebracht. Toen de agenten de auto nakeken, zagen zij op de achterbank, tussen de leuning en het zitkussen, een

gouden sieraad verstopt zitten. Het moest van die twee zijn, maar ze deden net of hun neus bloedden en wisten niets van het sieraad af. Het stond ook niet gesignaleerd als vermist of gestolen. Ik heb het sieraad bij me genomen. Bij inbraken bij juweliers worden door hen meestal beschrijvingen opgegeven van de gestolen spullen met keurmerk en meesterteken. Melkboer Enige tijd later werd er een melkboer in De Pijp vermoord en de col-

lega’s die de zaak hadden zochten naar een combinatie van een blonde vrouw en een zwarte man. Ik herinnerde me de twee en gaf het door. Ze bleken de daders te zijn en zijn veroordeeld. Het tragische was echter dat deze moord eigenlijk voorkomen had kunnen worden. Wat was namelijk het geval? De twee hadden eerder een inbraak gepleegd bij een juwelier, maar de buit viel tegen. Omdat het gerucht ging dat die melkboer

goed in zijn slappe was zat, moest hij eraan geloven. Met een van de sieraden, afkomstig van die diefstal bij die juwelier, waren zij die zondagnacht aangetroffen. Als de benadeelde juwelier bijtijds de signalementen van de gestolen spullen had doorgegeven, hadden die twee eerder vastgezeten en was de moord op die melkboer waarschijnlijk niet gebeurd.


pagina 8

Puzzel mee en win ‘De Boeken van Oranje - Zo werd ik koning’ (5x) 1 1

2 2

3 3

4 4

5 5

12 12 15 15

16 16

22 22

23 23

18 18

19 19

29 29

25 25

39 39

35 35

54 54

32 32

41 41

42 42

43 43

46 46 49 49

51 51

52 52

55 55

56 56

61 61

58 58

59 59

63 63

67 67

69 69

70 70

74 74

75 75

78 78

79 79

82 82

71 71 76 76

80 80

83 83

84 84

86 86

Zijn nieuwsgierigheid naar de inhoud én zijn eergevoel drijven hem in een spannende zoektocht naar de Boeken van Oranje. Hij wil alle koninklijke geheimen openbaren en daarmee de Nederlandse geschiedenis herschrijven. Als de toekomstige koning en zijn College van Vertrouwen de ernst van deze dreiging inzien, staat hun besluit vast. De hofbiograaf moet worden gestopt. Patrick Bernhart debuteerde als schrijver met het succesvolle ‘2010 - Zo werden wij wereldkampioen’, eveneens een geestige en spannende combinatie van feiten en fictie. Hij overtreft zichzelf met een nog spannender boek over een nog aantrekkelijker onderwerp: het andere Oranje.

60 60

64 64

68 68

73 73

77 77

53 53

57 57

62 62

72 72

Wat als Willem-Alexander zijn geheime memoires zou schrijven? Wat zou daar instaan? De troonsbestijging van Koning WillemAlexander nadert. Het land is in rep en roer. Naast zijn nieuwe rol als koning betekent de inhuldiging ook dat Willem-Alexander zijn memoires als troonopvolger moet voltooien. Zijn geheime memoires, waarin hij onder meer uiteenzet wat hij van zijn moeder heeft geleerd en welke strategie hij als koning zal hanteren. Net als zijn voorouders dient ook hij zijn deel aan de Boeken van Oranje toe te voegen. Waarom weet de hofbiograaf, de grote vertrouweling van het koningshuis, van niets?

37 37

45 45

66 66

De Boeken van Oranje – Zo werd ik koning

27 27

48 48 50 50

11 11

21 21

36 36

40 40

47 47

10 10

20 20

31 31

34 34

9 9

26 26

30 30

44 44

65 65

8 8 14 14

24 24

33 33 38 38

7 7

13 13 17 17

28 28

6 6

81 81 85 85

‘Knap gedaan en intrigerend. IJzersterke what if…’ Tomas Ross

87 87

2 2

28 28

46 46

72 72

63 63

52 52

55 55

74 74

11 11

42 42

58 58

29 29

36 36

83 83

56 56

1 1

61 61

43 43

30 30

54 54

13 13

87 87

66 66

39 39

De Boeken van Oranje – Zo werd ik koning Prijs: € 14,95 Uitgeverij Nieuw Amsterdam ISBN 9789046815373

25 25

Horizontaal 1. speeltuintoestel; 7. iemand die ronddoolt, die geen vaste verblijfplaats heeft; 12. rekenopgave; 13. verdieping; 14. halsdoek; 15. reverendus pater (afk.); 17. boomvrucht; 19. faam (roem); 21. lengtemaat (afk.); 22. Nederlandse Aardolie-Maatschappij (afk.); 24. plaats in Zuid-Holland; 27. meisjesnaam; 28. levenslucht; 30. kever; 31. eikenschors; 32. klein nog jong mens; 33. grappenmaker; 35. een soort dief (piraat); 37. vlaktemaat; 38. steunen (rusten); 41. insect; 42. wat mensen vaak doen tijdens het slapen; 44. rivier in Duitsland; 46. korte nota of mededeling; 47. rolprent; 48. in een toneelstuk of film als gast optreden; 49. deel van gelaat; 50. adellijk; 52. recht en doorgaans rond stuk hout; 54. stelen; 56. snel (vlug); 58. voorwerp dat geluk brengt (talisman); 61. lidwoord; 62. Poolse jood; 64. grote bontgekleurde papegaai; 65. telwoord; 67. kookgerei; 68. alstublieft (afk.); 70. aanlegplaats voor schepen; 72. Europeaan; 73. grondslag voor een bouwwerk; 76. gevangenis; 77. Amsterdams peil (afk.); 78. eenheid van elektrische spanning; 79. beklemd; 81. muzieknoot; 82. nieuw (in samenstelling); 83. slot (afloop); 84. hoogste punt van een hellend dak; 86. vooral een in de keuken gebruikt kruid (specerij); 87. zout van salpeterig zuur.

Verticaal 1. kleine soort van zeekreeft; 2. bevroren water; 3. het mannetje van de geit; 4. rivier in Noord-Brabant; 5. schrander eerbiedwaardige grijsaard; 6. opbergruimte; 7. radio- of televisiestation; 8. plaats in NoordHolland; 9. mannelijk schaap; 10. Verenigde Staten (afk.); 11. vastenmaand van de moslims; 16. landkikker; 18. bedorven; 20. binnenvaartuig; 21. deel van gelaat; 23. spijskaart; 25. slaginstrument; 26. nauwe opening (kier); 27. ceintuur; 29. werktuig tot het meten van spanning en druk; 32. bierdopje; 34. rood (Engels); 36. onze nationale sport; 37. ledemaat; 39. dopheide; 40. telwoord; 42. vierde letter van het Griekse alfabet; 43. muzikale compositie ter oefening; 45. loopvogel; 46 sporenplant; 51. naaldboom; 53. familielid; 54. gulhartig; 55. zwarte kleverige stof; 56. cirkelvormig; 57. koppel (stel); 59. weg aan beide zijden met bomen beplant; 60. reiziger; 62. roofdier; 63. jong van een kip; 66. boomsoort; 67. kan om bier uit te drinken; 69. Bart’s Neverending Network (afk.); 71. niet zo slim; 73. drinkgeld (tip); 74. zwemvogel; 75. plaats in België; 78. op grote afstand; 80. oude lap; 82. heden; 85. kunstmatige inseminatie (afk.).

‘Zou er ook een Jordaan in de hemel bestaan, net zoals in mijn oud Amsterdam, zou er hoog in de lucht ook een torenklok slaan, als de Wester in Amsterdam, ik zal het nooit weten al wil ik het graag, want het blijft op den aarde een vraag, zou er ook een Jordaan in de hemel bestaan, net zoals in mijn Amsterdam.’ Dit lied van Johnny Jordaan heet ‘Een Jordaan in de hemel’ en dat was de oplossing van de puzzel van vorige keer. We geven toe dat er bij het drukken van de puzzel iets mis is gegaan, waardoor een aantal opgaven was

weggevallen. Sorry daarvoor. Desalniettemin kregen we veel goede oplossingen binnen. De dinerbonnen van Haesje Claes zijn voor A.G. Visser en L. van der Sluijs, beiden uit Amsterdam. Wij wensen hen smakelijk eten! Nieuwe prijs: 5 exemplaren van ‘De Boeken van Oranje - Zo werd ik koning. Een beschrijving van dit boek staat naast de puzzel.

Stuur uw oplossing met uw naam, adres en telefoonnummer voor vrijdag 26 april naar (e-mail) [email protected] of naar: De Oud-Amsterdammer, Postbus 5003, 1380 GA Weesp.


pagina 9

De Oud-Amsterdammer is meer een podium voor echte Amsterdamse 50-plussers dan een krant. Wij stimuleren lezers hun eigen verhalen in te zenden. Hieronder verhalen die recht uit het hart van de lezer geschreven zijn. Heeft u ook een bijzonder verhaal dat u met de lezer wilt delen? Mailen kan naar [email protected] en sturen naar De Oud-Amsterdammer, Postbus 5003, 1380 GA Weesp.

‘Iedereen kreeg een diploma’

NDSM-werf

door Arie Haagsma

door Ruud van der Sluis

Tussen de Klaas de Vriesschool (gelegen aan de Leeuwendalersweg) en de Paulusschool (gelegen aan de Wiltzanghlaan) te Amsterdam-West, lag een braakliggend stuk grond. Hier werd met mooi weer veel gebruik van gemaakt door de scholieren van de Klaas de Vries. Tijdens de gymlessen werd hier dan slagbal met rondjes gespeeld. Ook trefbal was een geliefd onderdeel van de scholieren, waarna je met knalrode onderbenen de school weer in ging.

Vandaag ontving ik via een kennis uit Amsterdam de laatste uitgave van De OudAmsterdammer. Vanwege mijn al decennia durende inspanningen betreffende de NDSM historie en daarbij, indien ik voldoende informatie ontvang, ook de overige werven in Noord, zijn er een aantal personen die mij alles opsturen dat met deze materie van doen heeft.

Spelletjes Het vrij brede pad dat tussen de scholen liep (achter de Akbarstraat) werd zomers veelal gebruikt voor spelletjes, vooral met Koninginnedag. Deze ruimte tussen de scholen was voor de volwassen personen

Het bestuur en enkele leden van de speeltuinvereniging waar Arie Haagsma veel heeft gespeeld. op de foto een reden om een speeltuinvereniging op te richten. Over speeltuinattributen kan ik mij niet

Gouden polshorloge ADM door P. Schipper Ik wilde graag reageren op het stukje in de krant over de ‘goedbedoelde prullaria bij jubileum’ van de ADM in De Oud-Amsterdammer van 2 april. Ik ben in het bezit van een gouden polshorloge. Dit horloge

was van mijn broer. Hij heeft het gekregen vanwege het feit dat hij 25 jaar in dienst was. In totaal heeft hij 43 jaar gewerkt bij ADM. Helaas is hij al verscheidene jaren terug overleden, maar ik wilde dit graag met jullie delen.

veel herinneren, maar ik weet nog wel goed dat er heel veel wedstrijden werden georganiseerd voor hardlopen, verspringen en hoogspringen waarna je na een prestatie een diploma kreeg. Later besefte je dat iedereen een diploma kreeg. Door teams uit straten werd er tegen elkaar gevoetbald. Het gebeurde zelfs dat je als straat zijnde op je beurt moest wachten om op dat veldje te kunnen voetballen, maar het gebeurde ook wel dat je moest uitwijken naar het voetbalveldje op de Majoor Fransweg of zelfs naar het veld tussen de twee stukken van de Multatuliweg in, ter hoogte van het Esso station.

Noodambulance door W.J. Gortzak Afgelopen tijd kwam ik in De Oud-Amsterdammer regelmatig verhalen tegen waarin een paard een rol speelde. Ik wil u het volgende verhaal niet onthouden.

‘Wij probeerden stukjes ijs te pakken’ door Tom Baars In het verhaal over de ijsstaven (twee edities terug gepubliceerd met een aantal reacties in de vorige editie) ben ik het met T. Bulte eens dat de ijsstaven uit de voormalige Amstelbrouwerij kwamen. Ik zag midden jaren 40 deze vierkante witte auto’s met de rode letters Amstel Brouwerij regelmatig bij slagerij De Vries in de 2e Oosterparkstaat no 89 komen om ijsstaven af te leveren. Wij probeerden dan stukjes ijs te pakken. door Willem de Vries In De Oud-Amsterdammer van 19 maart stond een leuk artikeltje over ijsstaven. Ja,

de tijd dat deze attributen werden afgeleverd kan ik me nog goed herinneren. Bij de ijssalon van de familie Van ‘t Hooft in Badhoevedorp werden er wekelijks ijsstaven gebracht in een Opel-Blitz met een opbouw van hout. De opbouw was wit geschilderd en met zwarte letters stond er ‘De Amsterdamsche IJscentrale’ op. Het was altijd dezelfde man die de ijsstaven bracht. Als het kleine vrachtwagentje open werd gedaan, dan legde de man een jutezak op z’n schouder om daar z’n ijsstaven op te leggen en de restanten van het ijs, die vooraan op de grond van de vrachtwagen lagen waren voor ons (jongens van een jaar of 8-10). In de tijd dat de man met de ijsstaven naar het ijssalon liep bleef de achterdeur van z’n Opeltje altijd open staan. Dit was met name in de zomermaanden een wekelijks terugkerend fenomeen. Jammer genoeg komt deze tijd nooit meer terug. PS: Ik vind De Oud-Amsterdammer een prachtige krant, die ik niet meer wil missen. Ga zo door met die prachtige verhalen over vroeger.

Tegen het eind van de Tweede Wereldoorlog maakte de G.G.& G.D. in Amsterdam gebruik van paard en wagen als ‘noodambulance’ ( zie bijgevoegde foto). Deze ambulances werden bemand door een koetsier en 2 ambulancemedewerkers van de G.G.& G.D. Op een nacht was er een rit naar het W.G. Toen de ambulancebemanning weer buiten kwam waren paard en wagen verdwenen. De koetsier stond ook voor de deur. Uiteraard werd er op het verduisterde W.G.-terrein gezocht, maar paard en wagen werden niet gevonden. De portier in de poort wist dat het span de poort had verlaten. Hij had het al vreemd gevonden dat zijn groet niet werd beantwoord. Het bleek dat het paard had besloten naar zijn stal op de Cruquiusweg te gaan. Daar werden paard en wagen weer teruggevonden. Mijn vader was één van de G.G.& G.D’ers en hij heeft het verhaal in de loop der jaren meerdere malen verteld.

In het artikel werd ik geciteerd en dat is altijd prettig om te vernemen. Het onderwerp op zich is ook een hele goede zaak. Hoe meer aandacht hoe beter, alles in het belang van de nautisch-industriële geschiedenis die in Nederland nog steeds een ondergeschoven kindje is. Er werd in het artikel echter verwezen naar ndsmmuseumwerf.nl maar dit moet ndsm-werfmuseum.nl zijn. Overigens kan ik zeggen dat de Projectgroep NDSM-Herleeft morgen bij de notaris zit waarna de Stichting NDSM-Herleeft een feit zal zijn. Wij hopen dan slagvaardig te kunnen optreden.

Badhuis Oost door Tiny de Groot-van Mourik Ik las het stukje over de badhuizen van Jos Mol (rubriek ‘Dit komt nooit meer terug’). Wij uit de Soerabajastraat gingen natuurlijk ook naar het badhuis op zaterdag. Wij hadden alleen een kenau van een badvrouw die als een gek op de deur stond te rammen terwijl ze schreeuwde: “Aankleden, schiet op!” Onlangs zijn wij met de ouwe knarren nog eens naar dat badhuis teruggegaan. Daar stonden wij dan op de stoep. En het leukste van het verhaal is dat alle oudjes hetzelfde verhaal over dat getimmer op de deur vertelden.

Vondelbrug door Jaap Bijl Het kan zijn dat met de bouw van de Vondelbrug in 1939 (de rubriek ‘Brug op brug af’ in De Oud-Amsterdammer van 19 maart) is begonnen, maar de brug werd pas in 1948 voor het verkeer opengesteld. Alleen winkeliers uit de omgeving mochten bij de opening voor het eerst over de brug lopen. Mijn vader wilde bij de opening ook graag meelopen, maar werd tegengehouden omdat hij geen winkelier was. Een mannetje meer of minder maakte toen wel wat uit. Voor het fietsverkeer waren er tot de opening houten hellingen via het Vondelpark.


pagina 10

Uit de schatkamer van Ajax

‘Pisbak-koffie-kussentjes, dat was mijn drie-eenheid bij een voetbalwedstrijd’ Bij wijze van uitzondering publiceren we eens geen verhaal over de successen van Ajax. We kregen namelijk een juweel van een tekst binnen van Fons Kuiper, die herinneringen bewaart aan de zitkussens in het oude Olympisch Stadion. door Fons Kuiper

Het Olympisch Stadion is al een tijdje terug in de oorspronkelijke staat. Min of meer. Nu is het plein ervoor aan de beurt. Tenminste, dat is de bedoeling. Het Olympisch Stadion is voor mij synoniem aan één ding: de zitkussentjes. Mijn vader was 14 toen hij begon als kussentjesverkoper in het OS. Dat heeft

Veel toeschouwers in het Olympisch Stadion zaten op een kussentje van Fons Kuiper.

hij volgehouden totdat er andere zitjes kwamen waar geen kussentjes meer op pasten. Hij zal zo’n 70 zijn geweest toen hij ermee stopte. Het werk was een welkome aanvulling op zijn inkomen als bankwerker. De dubbeltjes en kwartjes werden na afloop van een wedstrijd gretig geteld en van een bestemming voorzien. Bij ons thuis stond nog zo’n metalen busje met gleufjes voor gaswater-licht en nog wat andere essentiële uitgaven. Een uitverkocht huis betekende eens een keer lekker eten. Zonder wijn, want dat was alleen maar zuur. Maar wel met een halfje jenever vooraf. Op de fiets Elke zondag ging mijn vader op de fiets naar het OS. Als kleine jongen mocht ik soms mee. Achter op de bagagedrager. Bij ‘de poort’, het kleine huisje uiterst rechts van het stadion, werd mijn vader altijd tegengehouden door een dienstdoende suppoost. ‘Da’s mijn zoon, die komt mij helpen.’ Vrijwel altijd volgde een joviale zwaai met de arm - rij maar door. Een enkele keer was er een dienstklopper die zijn twijfels had. ‘Die ken geeneens een kussentje tillen. Je wil ‘m zeker voor nop naar binnen smokkelen...’ Mijn vader zwaaide naar hem en fietste

Derby Ajax is al meer dan dertig jaar de enige profclub in Amsterdam. Ruim dertig jaar geleden telde de stad er nog vier. In Nederland zijn nog maar twee steden met meer dan een club in het betaalde voetbal: Rotterdam (Feyenoord, Sparta en Excelsior) en Eindhoven (PSV en Eindhoven).

een unieke prestatie door in het eerste seizoen na promotie naar de eredivisie de landstitel te grijpen. De loopbaan van topspelers als Jan Jongbloed, Rinus Israël en Rob Rensenbrink startte in de zwart-blauwe clubkleuren van DWS.

Behalve Ajax speelden er in het verleden nog drie profclubs in Amsterdam: DWS, Blauw Wit en De Volewijckers. Ik reken profclub Amsterdam die korte tijd in de ‘wilde bond’ uitkwam maar even niet mee.

In 1972 fuseerden DWS en Blauw Wit, de oorspronkelijke bespeler van het Olympisch Stadion, tot FC Amsterdam. Twee jaar later ging ook De Volewijckers, de voormalige Mosveldbaby’s, uit Amsterdam-Noord op in FC Amsterdam.

DWS kwam oorspronkelijk uit de Spaarndammerbuurt, maar beleefde de grootste successen na de verhuizing naar het Olympisch Stadion. De club leverde in 1964

FC Amsterdam maakte een veelbelovende start en kwalificeerde zich zelfs voor het UEFA-Cuptoernooi. De Lieverdjes schreven geschiedenis door Internazionale

uit Milaan uit te schakelen. In die ploeg speelde toen nog sterspeler Sandro Mazzola. Ook was de club in 1973 de laatste tegenstander van Ajax voordat Johan Cruijff naar Barcelona vertrok. Maar na verloop van tijd bleek dat er in Amsterdam geen ruimte was voor een profclub naast Ajax. FC Amsterdam trok steeds minder toeschouwers en speelde de thuiswedstrijden tijdens de laatste seizoenen zelfs op het bijveld naast het Olympisch Stadion. De club was toen inmiddels afgezakt naar de Eerste Divisie. Gezellig was het wel, maar ook een beetje treurig. In 1982 viel het doek voor FC Amsterdam. De kans op een Amsterdamse derby was voorgoed vervlogen.

Fons Kuiper als klein jochie bij de zitkussentjes in het Olympisch Stadion. onverstoorbaar door naar zijn werkplek: vak C van de Marathontribune. ‘En als ie straks langskomt, pak je gewoon een kussentje en loop je ermee naar boven.’ Het chagrijn kwam nooit langs... Opgestapeld Terwijl mijn vader en een collega de kussens vanuit de toiletten (want dat was de enige plek om ze in op te bergen) de trappen op sjouwden, kreeg ik opdracht te kijken hoe het met de koffie stond. Naast Vak C was een koffiezetplaats waar in de rust van een wedstrijd de koffieverkopers hun kannen koffie haalden. Pisbak-koffie-kussentjes; het was mijn vaste zondagse drie-eenheid van een voetbalwedstrijd. Als de kussentjes vakkundig stonden opgestapeld, deels op de trappen naar de tribune, deels in het looppad, ging er een eerste kartonnen bekertje koffie door de kelen. Als de suppoosten zich meldden (onveranderlijk nurkse lieden die niet vies waren van een bankbiljetje onder een kaartje dat slechts toegang gaf tot een statribune), duurde het niet lang meer tot de eerste toeschouwers de trap naar de tribune beklommen. Een kussentje kostte toen een dubbeltje. Met standwerkersallure werden die dingen aangeprezen. “Hoger en beter, zachter en gemakkelijker. U maakt met uw kleding de banken schoon. Zitkussentjes, tien cent!” Het was dé mantra van die dag. Bloedhekel Tijdens de wedstrijd was het tijd om even uit te rusten en naar Blauw Wit of DWS te kijken. En naar tegenstanders met namen als VSV, Elinkwijk, RCH en DOS. En nu maar hopen dat de wedstrijd goed verliep. Want, o wee, als er stront aan de knikker was. Dan gooide iemand van woede zijn kussentje over de wielerbaan naar het veld. Daar had mijn vader een bloedhekel aan. Niet dat hij het niet eens was met de kritiek op het spel (hijzelf was een niet onverdienstelijke zaterdagvoetballer die soms mocht meetrainen met Ajax en ‘dus’ verstand had van voetbal), nee, het betekende dat hij over

de reling van de tribune moest klimmen en die kussentjes weer helemaal naar boven moest brengen. Als het regende had hij dubbel pech: dan werden de kussentjes loodzwaar. En het allerergste was: natte kussentjes waarvan het hengsel was gebroken. Die kussentjes heetten ‘doven’, omdat ze dan maar één oor hadden. De kussentjes werden op de kopkanten van de zitbanken verzameld, naast de gangpaden. Het was de kunst om er zo veel mogelijk tegelijk aan je arm te rijgen. Tot twintig per arm per keer. Met veertig kussens zwaaide je dan naar beneden. Met een apart loopje. Mijn vader leerde mij dat je trappen altijd schuin moest open aflopen. Dat was het makkelijkste. Je had niet alleen meer overzicht, je werd ook minder snel moe. Moe werd hij toch wel, want het opruimen gebeurde altijd met de grootst mogelijke haast - hij wilde naar huis, naar het halfje jenever dat daar stond te wachten. Ik hielp hem waar ik kon. Met soms wel vier kussentjes tegelijk... Vak QQ Toen ik een jaar of 14 was, mocht ik ook kussentjes verkopen als het stadion helemaal was uitverkocht. Ik kreeg dan een ‘dubbel vak’. QQ , of KK, in de bovenste ring. De kussens daar waren altijd afdankertjes. Veel doven, veel opgedroogde, aan elkaar geplakte kussens. Je moest ze van elkaar scheuren voordat je ze kon verkopen. En bij het opruimen reeg je ze niet door de hengsels aan je arm, maar droeg je ze vóór je buik. Het opruimen duurde daar altijd langer dan in Vak C. Maar als je thuiskwam met soms wel 25 gulden, dan vergat je het pokkewerk en was je blij dat er weer een stukje nieuwe fiets in beeld kwam. Of een krom stuur om van je gewone fiets een racefiets te maken. Want dat zag je in het Olympisch Stadion óók: wielrennen. Je racete met je handen vol kussens na afloop van de ‘Populaires’ de trappen af. Niet schuin, maar rechtdoor. Dat ging sneller. Ik denk er nog wel eens aan als ik bij een tuincentrum een vlakke bank zie, met kussentjes ernaast.


pagina 11

Wie het weet, mag het zeggen 7 Samenstelling: Marian van de Veen-van Rijk en Simon van Blokland In de rubriek ‘Wie het weet, mag het zeggen’ tonen wij uit de foto- en kaartencollectie van Marian van de Veenvan Rijk en Simon van Blokland een foto waarvan wij de lezers vragen waar deze is gemaakt en of ze er bijzondere herinneringen aan hebben. Een aantal inzenders (bij meer dan vijf loten we) met een aansprekende bijdrage krijgt als tegenprestatie het boekje ‘Amsterdam op oude prentbriefkaarten’ van Simon van Blokland. Hieronder staat de foto die wij in de vorige editie plaatsten.

Theo Bakker is een trouw fan van deze rubriek en of hij er nu lang over moet nadenken of niet, hij weet altijd waar de foto is genomen en duikt steevast in de geschiedenis. “De raadplaat van 2 april toont een brand in het pand Krom Boomssloot 14. Het jaar moet bij benadering 1907 zijn. De Krom Boomssloot ligt in de Lastage, het oudste industrieterrein van Amsterdam. Door een keur van landsheer Albrecht van Beieren in 1387 mocht Amsterdam een gebied van 100 gaarden (368 m) rondom de stad als schootsveld vrij houden en naar eigen goeddunken in gebruik nemen. In de Lastage werden toen de scheepsbouw- en reparatiewerven ondergebracht. Na de Alteratie (1578) werd de industrie steeds verder de stad uitgedreven, richting Rapenburg, en de Lastage tot woongebied ingericht.” “Het betreffende pand op de hoek van de Koningsstraat is als gebouw niet zo interessant. Anders wordt dat aan de andere kant van de straat, met op nr. 16 de voormalige koffiebranderij van Alex Meijer. Daarnaast, op de nummers 18-20, staat een nog veel belangrijker

monument, het dubbele pakhuis Schottenburgh. De gevelsteen beweert dat het complex van 1636 is, maar men neemt aan dat dit een herbouw of verbouw was van veel oudere pakhuizen. Naast Schottenburgh hebben we dan nog de Armeens-apostolische kerk, een groot gebouw dat tot de Keizerstraat reikt. De Armeense kerk in Amsterdam werd gesticht nadat de eerste Armenen rond 1627 in de stad (en in Almelo) aankwamen. Hun eerste kerk stond in de Koningsstraat en het kerkgebouw aan de Krom Boomssloot werd in 1714 gebouwd.” Koffiehandel Ans Perrier-Vrijhoeven geeft hetzelfde antwoord. “Volgens mij is het Kromboomssloot, hoek Koningsstraat. Ik heb bij de koffiehandel Alex Meijer gewerkt. Die zat op de hoek tegenover de plek waar deze brand was. De brand kan ik me niet herinneren, dus dat zal voor mijn tijd geweest zijn. Zelf ben ik geboren en opgegroeid in de Derde Wittenburgerdwarsstraat en ik lees graag De Oud-Amsterdammer.” Hans Gaarenstroom laat weten: “De raadplaat in De Oud-Amsterdammer van 2 april 2013 betreft een grote uitslaande brand op 22 oktober 1906, Kromboomssloot 14/Koningsstraat 43 in een winkel en woonhuizen. Vermoedelijke oorzaak was brandstichting. De brand is geblust met twaalf stralen.” Geblust Stafbevelvoerder van de brandweer R. Jonkman weet veel meer over de manier waarop de brand is geblust: “Dit was een ‘grote uitslaande brand’ aan de Kromboomsloot 14 en de Koningsstraat 43, op 22 oktober 1906. Op de brug staat een zogeheten 2-paards koolzuurspuit (de koetsier bleef op de bok zitten!). Dit is een rijtuig voorzien van een tank met 500 liter water die door druk van koolzuurgas verspoten kon worden. In de tijd dat men de tank gebruikte, werden de volgende stralen aangesloten op een brandkraan. Werden de branden groter (zoals deze) dan kon de brandweer in die tijd gebruik maken van stoomspuiten (op de achtergrond staat er één). Deze haalden het water uit de grachten of blusriolen en konden tussen de 1000 en 3000 liter per minuut verpompen!”

Nieuwe raadplaat De nieuwe raadplaat is er een van een steegje ergens in Amsterdam. Maar waar? Dat laten we weer aan u. Mooie herinneringen aan deze steeg of de buurt zijn zeer welkom.

Hans Slieker schrijft: “Dit keer toont de foto de Krom Boomssloot, hoek Koningsstraat. De aanknopingspunten waren eigenlijk de huizen op de achtergrond op de Recht Boomssloot en de smalle gracht die haaks op de Krom Boomssloot staan. Er is door de loop der jaren niet veel veranderd aan de gevels. Wat en wanneer er toen is gebeurd moet een andere lezer maar vertellen.” “De foto is genomen vanaf de even zijde van de Krom Boomssloot richting Koningsstraat”, schrijft Uwe Alberts. “De brug over de gracht is de verbinding tussen de Koningsstraat en de Korte Koningsstraat. Op 22 oktober 1906 was er een uitslaande brand in Krom Boomssloot 14/ Koningsstraat 43. Deze panden stonden met elkaar in verbinding. De brand is vermoedelijk ontstaan door brandstichting.”

Troonswisseling 1980 Omdat ik op 30 april 1980 nogal wat rellen verwachtte en ik eigenlijk ook liever op die dag zeker wilde zijn wat centjes te verdienen voor mijn gezin, leek het mij leuker om op de vrijmarkt te gaan staan. Ik stond samen met Kitty, mijn vrouw, en mijn vader op het Leidsebosje tegenover het Marriott Hotel pannenkoeken te bakken en te verkopen, hetgeen uiteindelijk rond de 700 gulden opbracht. Ik heb daarover al eerder in deze krant het een en ander bericht. Om u een idee te geven wat ik zoal deed in de weken vóór 30 april 1980, laat ik u aan de hand van een foto en wat documentatie uit die tijd zien. Ik was als freelance fotograaf zoals dat heet ‘geaccrediteerd’ bij de Rijksvoorlichtingsdienst, hetgeen inhoudt dat je dan op de hoogte wordt gehouden van de activiteiten van de leden van het Koninklijk Huis. Zo ook rond de troonswisseling. De tekst die Juliana zou uitspreken op 31 januari 1980 (verjaardag van Beatrix) kreeg ik onder embargo via mijn postadres opgestuurd. Ik heb dat altijd bewaard, net zoals de informatie betreffende de inhuldiging en hoe dat protocollair zou gaan verlopen. Eveneens heb ik wat andere attributen bewaard en die wil ik u vanwege de naderende troonswisseling niet onthouden. Ook deze keer zal ik niet mijn camera ter hand nemen om van het gebeuren verslag te doen. Ten eerste ben ik nu reeds drie jaar met aow en ten tweede zit ik met mijn kinderen en kleinkinderen in Egmond aan Zee, ver weg van het gedoe in Amsterdam. 30 april 1980 zal ik in ieder geval nooit vergeten. Terwijl ik de pannenkoeken verkocht, reden de auto’s van de ME met grote snelheid voorbij naar de zoveelste rel. Ik wens u heel veel plezier op 30 april. Lang leve de Koning!!

De commercie dook vol op de troonswisseling in 1980. Dit meisje, werkzaam in een fabriekje in souvenirs, poseert hier met een speciaal T-shirt volgehangen met buttons

Fred Braaksma: “Dit moet de brug tussen Koningsstraat en Korte Koningsstraat zijn. In het pand dat in brand stond, huist nu een kapper. In de jaren 50 en 60 was hier het café van Tante Hannie, een struise dame met Duitse tongval. Het is de plek waar ik mijn eerste biertjes hapte (bitter, niet lekker) en leerde biljarten. Bier heb ik later wel weten te waarderen, biljarten is nooit echt wat geworden. De hoekwinkel er tegenover was onze groenteboer Van Breenen. Zijn zoon was de vermaarde ‘Tarzan’ van Breenen, die profwielrenner was. Hij reed vier keer de Tour de France en ik herinner me nog een zegetocht door de buurt in een open Amerikaan na een succesvolle Tour. Hij reed voor de wielerploeg Lokomotief met ploegleider Pellenaars. Op de drukbevolkte hoek rechts vooraan waren de Italiaanse ijsmannen (twee broers). Alleen wit ijs en waterijsjes van 5 cent. Maar o, wat lekker. Links is het pakhuis Schottenburgh uit 1636.” Het verlossende woord van Simon Alle inzenders hebben het goede antwoord gegeven. Dat is best opmerkelijk, aangezien dit een brand is uit het begin van de 19de eeuw.

Reacties kunt u mailen naar [email protected] (vergeet uw naam en adres niet) of opsturen naar De Oud-Amsterdammer Postbus 5003 1380 GA Amsterdam

Café J. van Tilburg stuurde de volgende reactie: “Volgens mij is dit de Kromboomssloot/hoek Koningsstraat. Op de ene hoek zat een café en op de andere hoek zat de koffiebranderij van Alex Meijer met daarnaast de kolenhandel van Van Vliet. Ik woonde zelf aan de overkant op de Kromboomssloot nr. 27.”

en speldjes.

Zo zag de button er uit. Deze is inmiddels alweer 33 jaar oud. Ook bij de komende troonswisseling zullen dergelijke attributen volop te koop zijn.

Het door de RVD verstrekte communiqué dat de tekst laat zien die Koningin Juliana zou gaan voorlezen op 31 januari 1980.

Eveneens door de RVD verstrekt persbericht dat aangeeft hoe de dag zal gaan verlopen

Foto: Marian van de Veen-van Rijk

Fred Braaksma, Hans Slieker, R. Jonkman, J. van Tilburg en Ans Perrier-Vrijhoeven kunnen een boekje van Simon verwachten.

wat betreft de inhuldiging.


pagina 12

"Wij maken de hele zomer lang van iedere tuin een vrolijke boel"

prijsplukker

1.-

6-pak 1.79

Eenjarige zomerbloeiers Diverse soorten, o.a. Lobelia, Begonia, Vlijtig Liesje, IJsbloem en Petunia, hoogte 15 cm, volle zon, halfschaduw.

Intratuin Amsterdam Nobelweg 10, 020-4622922 7 dagen open www.intratuin.nl

Aanbieding is geldig van maandag 15 t/m zondag 21 april 2013

- Zomerbloeiers

De hele avond kreeg ik een knipoog van prinses Beatrix

Recommend Documents